Avendaño: Thesaurus Indicus

115

*SVnt in Indiis auctoritate Pontificiâ,

Quæ in Indiis Academiæ.

& Regiâ nobiles Academiæ constitutæ, ex quibus Limana, & Mexicana præcipuæ, maiorum omnium facultatum habentes Professores. Aliæ pro Philosophia tantùm & Theologia in scholis Societatis Iesu: quas aliqui eò quòd non ita vniuersales sint, Academias siue Vniuersitates non esse dicendas arbitrantur. Sed certè Consilium Regium Indiarum dubium omne circa hoc videtur exemisse, dum in sententiâ finali, quam pro Argentinensi Academiâ |

p. 133

protulit, eam Vniuersitatem appellauit, vt videri in ipsâ executoriali prouisione potest. Circa illas

Export TEI

116

*Dico primò. Auditores Indici alibi

Export TEI

Assertio 1. Auditores debere iura incorporationis absolutè soluere.

Gradum consecuti, si in Corpus Vniuersitatis recipiantur, id omne debent quod alij soluere. Id patet: quia statuta Regia ita disponunt, & lucra sunt ex incorporatione istâ non parua habituri: ergo debent quod alij, propter eamdem rationem soluere: cùm in statutis Regiis neutiquam inueniantur excepti.

Export TEI

Dices: ob personarum dignitatem emolumentorum huiusmodi fieri remissionem.

Export TEI

Sed contra: quia hoc est iam munera recipere

Export TEI

Nec posse admittere remissionẽremissionem.

ab iis, qui lites habere possunt: quod leges seuerissimè prohibent. Remissio enim debiti, donatio est. L. Si quis delegauerit. D. de donationibus. de quo Matienzis in lib. 5. Recopil. l. 3. Tit. 3. Glossa 2. num. 3. Propter quam rationem in Syndicatu à Visitatore docto, & exacto ita iudicatum. Prætereà remissio ista est inuoluntaria, sicut largitiones aliæ, quæ fieri iudicibus solent, vt diximus Tit. præced. num. 27.

Export TEI

117

*Potest tamen obiici L. Cùm oportet.

Export TEI

Ex vsufructu remisso filio à patre, arguitur contra Assertionem.

§. sin autem. C. de bonis, quæ liberis, ex quo habetur filium, cui remissus est vsusfructus, non teneri in diuisione hereditatis eum conferre cum aliis fratribus; & ita id tenent Doctores, viderique possunt P. Molina, Tom. 1. Disp. 8. §. secundus est & Pater Thomas Sancius: Libr. 6. de Matrimonio Disp. 4. num. 18. & etiam Tom. 1. Consiliorum lib. 1. Cap. 2. dub. 14. qui alios adducunt, & eâ ratione ducuntur, quia ea remissio non est propria donatio, sed non vsurpatio de bonis filij, vt poterat fieri à patre; ergo similiter in nostro casu, in quo videtur esse maior ratio, quia is, qui incorporari intendit, absolutè nihil ante incorporationem debet, sicut debetur vsusfructus, & ita minus est fundamentum ad rationem propriæ donationis. Propter hoc videri alicui potest id non carere

Export TEI

Quid iuxta illud dicendum.

probabilitate; vnde ita à nonnullis, neq;neque indoctis quidem practicatum. Quod & mihi placeret, si de omnino voluntaria remissione constaret, quod non ita frequentiùs accidit. Vnde & obligatio ad solutionem perstat; in quo tamen id obseruandum, quod de largitione munerum diximus. Cap. 2. & Tit. Præced. Cap. 4.

Export TEI

118

*Dico secundò. Auditores nequeunt

Export TEI

Assertio 2. Non posse assistentiũassistentium lucra leuare, si non assistant.

ea lucra leuare, quæ assistentibus tantùm sunt per Academiæ leges destinata. Id planum: quia non est titulus ad illa, cùm solus ex assistentia oriatur. Id quod euidenter constat in aliis; quibus non assistentibus nihil datur: atqui Auditores priuilegiati non sunt: ergo nihil est illis tribuendum. Si dicas remissionem ab iis fieri, ad quos lucra pertinebant; de hoc iam dictum; quod neque hîc habet fundamentum: nam lucrum tale assistentibus non semper accrescit, sed singulis sua est portionis taxa designata, vnde est propria donatio.

Export TEI

119

*Dico tertiò. Quando Auditorum filij

Export TEI

Assertio 3. In Gradibus filiorũfiliorum non posse remissionem emolumentorum petere.

Gradum maiorem accipiunt, nequeunt remissionem emolumentorum petere; immò neque admittere. Colligitur ex dictis. Nec est solidum effugium, si dicant remissionem illam non sibi fieri, sed filiis; nam neque filij recipere munera possunt, vt vidimus Titul. præcedenti n. 21. sicut neque vxores, vt ibidem dictum, quæ in huiusmodi negotiationibus solent solicitudinem præcipuam adhibere, conniuentibus maritis, & ignorationem simulantibus, ac si Deus possit irrideri.

Export TEI

120

*Dico quartò. Auditores grauiter peccare

Export TEI

Assertio 4. De peccato in iudicio circa recusationem suffragatorum.

possunt in caussis recusationis suffragatorum ad cathedras, quæ ad ipsos deuoluuntur, si pro affectu iudicent, vt vnus potiùs, quàm alius cathedram assequatur. Hac certè die, quâ hæc scribo, oppositorum vnus cathedram amisit, quia ob recusationem ducenta & viginti illi suffragia defuerunt. Et id quidem ritè, & rectè factum non nego, cui de caussis non constat, nec sunt animi iudicum manifesti. Rei solum istius momentum expendo. Equidem probatio suffragationis, quando præsertim Doctoris in ea facultate est, pro qua certatur, qui viginti quatuor suffragia habet, & multoties qualitatem: si videlicet Sacerdos sit; grauis pœna est, & in graue etiam detrimentum oppositoris redundans; vnde probationes ad illam sufficientes meridianâ luce clariores esse debent, vt num. 104. dictum manet; in huiusmodi autem oppositionum factionibus

Export TEI

Testes in huiusmodi caussis vix posse integros reperiri.

claritas esse tanta nequit; quia nulllus contra eum, cui fauet, iurabit ita, vt securum possit reddere iudicantem. Ab aduersæ autem partis fautoribus quomodo possit irrefragabile testimonium expectari? Nam vbi caput est suspectum, etiam illi, qui caput verosimiliter sequuntur, vt cum multis tradit Dom. Solorzanus lib. 2. cap. 24. num. 100. Iudicium ergo arbitrarium restat, & cùm de pœnâ, vt diximus, graui agatur, videtur in rei fauorem iudicandum, iuxta regulam iuris in sexto 49. quæ sic se habet; In pœnis benignior est interpretatio facienda. Quod ex aliâ communi doctrinâ conuincitur, iuxta quam testis non est integer, etiam cùm in caussa, quæ eum

Export TEI

Qui non sint integri reputandi.

principaliter non tangit, deponit, si aliquod commodum, vel interesse ex eâ sperare possit: de quo Farinacius in Practica. Quæst. 60 per totam, & alij adducti à Dom. Solorzano suprà. num. 98. item ex aliâ, quòd domestici ad testificandum non admittuntur communiter, & rationem reddunt Scriptores, quia erga dominum, vel Patrem Familias notam habent affectionem. Pro quo Auctores producit. P. Fragosus Tom. 1. pag. 659. §. Quid dicendum. Eorum autem, qui pro oppositoribus stant, notissima est affectio, vt parati sint pro illis vsque ad ignem, & sanguinem decertare: non ergo contra aduersarium veniunt, vt integri, & inexceptabiles admittendi; & præsertim cùm agatur de pœnâ sine defensionis opportunitate statim infligendâ.

Export TEI

121

*Quando autem contra Ecclesiasticos

Export TEI

Contra Ecclesiasticos vt queat in hoc iudicio procedi.

in hoc iudicio procedatur, & suffragio priuentur, suam videtur difficultatem habere. Licet enim Regis auctoritate Vniuersitates fundentur, qui & stipendia professoribus suo ex patrimonio soluit, ac communia alia lucra: id tamen non videtur satis; quia ex eo non tollitur immunitatis priuilegium, cui nec possunt Ecclesiastici renuntiare, cùm in corpus Vniuersitatis cooptantur, per textus, & Doctores, quos adducit Diana Part. 1. Tract. 2. Resolut. 3. Nec sola Regia

Export TEI

Non posse illos fori priuilegio renuntiare.

auctoritas est, quæ in hoc negotio intercedit, cùm Vniuersitates auctoritate Pontificiâ præcipuè |

p. 134

fundentur, & ita pro Indicis à Regibus nostris Pontificia est Sedes exorata. Cùm autem iurisdictio Pontificia potior sit, ad illam potiùs spectat iudicium de caussis ad eamdem spectantibus, & præcipuè cùm de Ecclesiasticis agitur, & ita Ecclesiastici Iudices deputandi.

Export TEI

122

*Ad quod dici potest ex beneplacito

Export TEI

Ex beneplacito Apostolicæ Sedis haberi.

Sedis Apostolicæ rem ita dispositam, vnde Rector laicus alternâ vice cum Ecclesiastico annuatim eligitur, qui & caussas Academicorum iudicat, & à quo ad Regiam Cancellariam prouocatur; si negotium iustitiæ sit, si verò ad Gubernationem spectet, ad Proregem est satis prouocari. Non est autem insolitum vt Ecclesiastici aliquando apud laicos iudices conueniantur: sic enim feudatarij apud dominum feudi caussam dicunt, vt ex pluribus textibus, & auctoribus ostendit Dom. Solorzanus Tom. 2. lib. 2. Cap. 5. num. 13. & Cap. 28. num. 15. & in Politicâ lib. 3. Cap. 6. §. y por el mesmo & Cap. 30. pag. 464. §. y lo mesmo. Et Dom. Felicianus à Vega in suis Relectionibus, variis in locis, sed præsertim in Cap. Verum. 7. num. 1. & seqq. de foro competenti. Pro quo & alios adducit Diana Part. 2. Tract. 1. Resolut. 59. cum quadam limitatione. Et certè non videtur quomodo auctoritate Regiâ possint Gradus in Theologiâ, & sacris Canonibus conferri; quod tamen in formula collationis dicitur; scilicet Auctoritate Pontificiâ, & Regiâ, quibus in hac

Export TEI

Auctoritate Regiâ non posse Gradus in facultatibus sacris conferri, secus in alijs.

parte fungor &c. Nisi ad hunc explicationis modum accurramus. Licet enim Doctores in iure Ciuili, Medicinâ, & naturali Philosophia creari auctoritate Principis laici possint, vt tradunt Doctores in l. Deo auctore C. de veteri iure enucleando: in sacratioribus tamen facultatibus, solius Pontificis est, ad quod, nec partialiter concurrere Princeps laicus potest, quia generale illud est, vt neq;neque partialiter possit se rebus sacris commiscere, cùm potestas eius merè temporalis sit: vt ex iure sacro constat, & auctoribus ita communiter attestatis. Fatendum ergo est Pontificium circa hoc beneplacitum extare, ob magnum Reipublicæ commodum, quod ex litterarum professione consequitur, & ita oportuisse Christianos principes pro fouendo illo specialibus priuilegiis excitari. Non est ergo negotium hoc ad rationem illam reducendum, quòd delinquant in officio, & sic mulctari possunt, vt cum Zeballos tenet Dom. Villaroel. Part. 1. Quæst. 1. Art. 8. n. 69.

Export TEI

123

*Dico quartò. Academiæ à Pontificibus

Export TEI

Assertio 4. Academias à Pontifice concessas non posse ab AudiẽtijsAudientijs prohiberi

in Scholis Religiosis concessæ, nequeunt à Senatibus Indicis prohiberi. Id constat: quia supremæ nequit potestati resisti opportuna iubenti. Quod si quidquam obstaret, id tantùm esse posset, Bullas concessionis non fuisse in supremo Consilio registratas: atqui contrarium apparet in Bullis pro Societate concessis: registratæ enim sunt, neque vllum ipsis impedimentum constitutum; nullo ergo pacto potest executio earum impediri. Cùm præsertim executio adeò vtilis comprobetur; tum vt multorum pauperum, qui eximium in litteris fecêre profectum, honori, & commodo consulatur; tum etiam vt omnium vitæ, quæ aliunde venturi, & in ciuitatibus prædictis ob cœli aduersam temperiem graues salutis iacturas frequentiùs patiuntur. Temperiem autem commodam pro Academijs conquirendam benè ostendit Beyerlinck in Theatro magno V. Academia. Tit. Quo loco. Qui Tit. Monasteria eodem verbo, luculenter ostendit, olim in Monasteriis Academias extitisse: & cer

Export TEI

Bullis Apostolicis non posse impedimentum apponi iuxta Bullam Cœnæ.

tè Bullis Pontificiis impedimentum apponere; quo minùs executioni mandentur, Doctores quamplures clamant contra Ecclesiasticam esse libertatem, & in Bullâ Cœnæ sub reseruatâ Sedi Apostolicæ excommunicatione prohibitum, qui videri possunt apud Dianam Part. 1. Tract. 2. Resolutione 13. Quod ergo illi dixerint audientes etiam registratis Bullis obstacula ab inferioribus iudicibus opponi, in quo non iam Pontifici tantùm, sed & Regis manifestæ voluntati comperiuntur aduersari? Quidquid ergo contradictionis ab Vniuersitatibus præcipuis occurrat, id miminè curandum, quando caussa boni communis in eo vertitur, & ad præstandum obsequium diuinis, & humanis oraculis perurgentur. De Academiis iterùm Titulo 20. num. 82. & seqq.

CAPVT XIV.