Avendaño: Thesaurus Indicus

186

*COmmenda dicitur ius ad tributum

Commenda quid.

Indorum: ratione siquidem illorum talia tributa recipientibus commendati manent, vt ipsorum defensioni, instructioni, & temporali ac spirituali profectui curam debeant solicitam adhibere. Commenda ergo vt ad Regem spectat, & ipsius est incorporata Coronæ, ius ad tributa importat; de quibus dictum Titulo 1. Cap. 16. Nonnulla autem hoc loco adijcienda, ex quibus illud quæstionem pulsat, an sit standum Indici Prætoris informationi coràm

Export TEI

Circa numerum tributariorum standum esse informationi à lege præscripta, & non retaxa vltima.

Notario Prouinciæ, Indorum Parocho, atque ipsorum Regulo seu Gubernatore, juxta præscriptam formam, ex quâ constat tot & non plures esse Indos tributarios; vel tutâ conscientiâ possit tributum numeri maioris exigi, secundùm retaxam vltimam: sic enim in vsu esse consueuit. Et videtur manifestum standum eidem, quia authentica est, & fidem faceret in quocumque alio negotio: ergo & in isto; ex cuius opposito plures iniustitiæ sequuntur, dum alij pro aliis coguntur soluere: cùm vix ad designatam vnicuique taxam sufficientes habeantur. Et quidem retaxatio, seu reuisitatio, juxta quam exigi tributa solent, à Prætoribus facienda decernitur in Regiâ epistolâ Anni 1571. ex quo constat de eorum rectâ agendi ratione plenam fiduciam haberi: ergo & credendum illis in prædictâ informatione, quæ vim habet retaxationis. Quòd si

Export TEI

Obiectio ex Fiscalis citatione diluta.

dicatur retaxationem seu reuisitationem debere fieri cum citatione Regij Fiscalis, & Regiorum Officialium, qui designaturi aliquem sunt, retaxationis actis adfuturum, vt constat ex adductis à D. Escalona Cap. 15. num. 3. & ita, dum hoc non fit, Prætoris informationem non subsistere ad effectum remittendi tributa non soluta. Id certè non videtur obstare: nam citatio talis, & designatio interessentis actis, ad plenam & solemnem rei talis constitutionem pertinet, & vt eâ positâ non possit vlterior inquisitio fieri ad taxæ complementum, quæ priùs fuerat constituta. Ex quo non sequitur sufficientem fidem non facere instrumentum Prætoris, ad non vexandum illum, & præsertim Indorum Regulos; cùm tamen vlterior fieri inquisitio possit, vt tributarij, qui desunt, inueniantur. Et Indos quidem sua oppida passim deserere nec facilè à Regulis deprehendi posse, verius est quàm vt indigeat probatione. Vnde iniustè vexantur illi, vel quia non quærunt, vel quia absentiæ caussâ præsumuntur, dum suis eos commodis seruire faciunt, in custodiendis scilicet gregibus, aut nundinationibus exercendis: quod non rarò euenit; sed informatione præfatâ, suspicio remouetur.

Export TEI

187

*Illud etiam quæstionis est, an species,

Export TEI

Species posse exigi modò in eadem, qua olim quātitatequantitate, licet mutetur valor.

quæ præter pecuniam vt partes tributi penduntur, iustè exigantur modò in eadem quantitate, quâ olim, cùm modò pretiosiores habeantur. Videtur namque illud minùs æquitati conforme, vt scilicet onus maius sit, cùm personæ non habeant mutationem. Sed dicendum id fieri tutâ conscientiâ posse: quia cùm rerum pretia passim mutentur, molestissimum esset & ferè impossibile tributa ad quotam prioris valoris resecare. Præterquam quòd si species pretiosiores sunt, etiam eâ ex parte substantia Indorum augetur, cùm maiori pretio possint fructus & textilia sua vendere, exemplo decimarum, quæ constantes sunt quidquid circa earum valorem diuersitatis obtingat: Decimæ enim & tributa comparari solent, ex adductis à Dom. Solorzano Tomo 2. Lib. 1. Cap. 21. num. 1.

Export TEI

188

*Quæri item potest an ad vendendas species

Export TEI

Nouem præconia ad earum venditionem non semper necessaria.

nouem præconia ita necessaria sint, vt ea omittere graue peccatum sit, obligationem restitutionis inducens, nam totidem lege constituta sunt. Vbi certum est, si ex omissione detrimentum aliquod Regio patrimonio superueniat, obligationem restitutionis incumbere, iuxta sæpiùs dicta. Si autem attentis circumstantiis non indicentur necessaria, & solùm occupationem Regiis pariant Officialibus, nulla suberit obligatio. Quo euentu sine infidelitate aut mendacio testari Tabellio poterit necessaria præconia præcessisse

Export TEI

Tabellio vt fidem facere possit, Notanda doctrina

juxta legem: quia licet nouem non fuerint, juxta legis mentem pauciora sufficiunt, quando ex pluribus nihil sperari majoris interesse possit. Immò etsi dicat nouem, non videtur grauiter peccare, quia mendacium in re nullius momenti accidit: & vt videtur, etiam veniale, intelligi possunt nouem non numero, sed virtute aut æquiualentiâ: non obstantibus quæ adducit P. Oñate Tomo 1. Disput. 46. n. 102. & 103. quia nec iuramento, nec legibus, aut fidei publicæ id videtur contraire. Iuramentum enim grauem obligationem supponit: & vbi illa non est, nouam non addit, vt dictum aliàs, & præsertim Titulo 6. num. 4. Leges autem non vrgent, vt vidimus; nec præsidium publicæ fidei vacillat, quia in eo non læditur, cùm damnum ex prædictâ attestatione sequatur, in quâ & veritas iuxta æquiualentiam dictam reperitur. Ampliora loco citato initio Capitis dicta, & dicenda plura cùm de Commendatariis inferiùs disseremus, Titulo inquam 7.

CAPVT XXIII.