Avendaño: Thesaurus Indicus

 Legal Information & Privacy

Export TEI
CAPVT XXIV.

p. 206
CAPVT XXIV.

Export TEI
De monopolio niuis, & Regio inde compendio.
Export TEI
Export TEI
189
*QVomodo illud Limæ fuerit
Export TEI
constitutum refert D. Escalona Lib. 2 Parte 2. Cap. 22. & potuisse à Rege id fieri, quæstuosâ ex eo acceptâ pensione, ex multorum doctrina circa hujusmodi rerum genera potest comprobari. Et videri potest P. Lessius Lib. 2. Cap. 21. num. 148. vbi ad propositum nostrum ait tunc licitum monopolium futurum, quando aliter rem, circa quam versatur, nemo sufficienti copiâ vellet inuehere ob sumptus, quos non facilè poterit recuperare. Id enim in casu nostro accidit: ingens enim niuis copia necessaria est ad satisfaciendum ciuium desiderio, temporibus æstu infensis, de quâ non posset haberi securitas, nisi monopolio auctoritate Regiâ constituto: cùm videamus, eo etiam extante, defectus aliquos accidere, quos molestissimos ciues experiuntur; non obstante amissione grandis lucri, & non leuis pœnæ conuentionalis incursu.
Export TEI
Export TEI
190
*Videtur autem circa hoc specialis
Export TEI
emergere difficultas ex eo quòd, licet ad monopolium inducendum congrua ratio sit, quam adduximus, de copiâ sic meliùs prouisâ Reipublicæ: emolumentum tamen in eiusdem Reipublicæ vtilitatem conuertendum videtur, quando ex eo Rex nulli speciali necessitati comperitur occurrere: pro quâ pensionem posse tantum exigere, cùm monopolia concedit, Doctores indicant, vt videri potest apud P. Lessium loco citato. Circa quod & P. Molina apertiùs loquitur Disput. 345. §. Dixi monopolia, vbi illa eiusdem
Export TEI
P. Molina.
verba: Regem quippe tunc à peccato excusat publica neceßitas, in quâ est. Similiter P. Rebellus Parte 2. Lib. 9. quæst. 7. num. 3. Pater Azor Tomo 3. Lib. 5. Cap. 23. §. Tertiò quæritur. Ioannes de Medina Cod. de Restitutione quæst. 30. §. Penultimo Bonacina Disput. 3. de Contractibus quæst. 2. Puncto 6. num. 9. & alij. Vt enim testatur D. Escalona suprà, emolumentum hoc ad sumptus pro nouo palatio Boni Successus consignatum est, cuius certè nulla videbatur esse necessitas, vt voce publicâ circumlatum: iis præsertim temporibus, quibus opus est ad sacra extorquenda consurgere, vt negotium Regni & Religionis Princeps optimus prosequatur. Cùm aliàs grauis obligatio
Export TEI
sit supremis adnata Principibus ad sumptus inutiles, aut certè non necessarios resecandos, vt omnes clamant Scriptores, quorum aliquos congerit P. Oñate Tomo 2. Disput. 46. Sect. 2. in fine; junctis iis, quæ habet. num. 62. Pro quo & videri possunt P. Molina Disputat. 667. num. 5. P. Thomas Sancius Libr. 2. Consiliorum Cap. 4. Dub. 2. num. 8. P. Azor Tomo 2. Tib. 11. Cap. 7. §. Est quoque. P. Fagundez Tomo 1. in Decalogum Libr. 4. Cap. 15. num. 5. & alij. Quî ergo potuit monopolij niualis pretium ad sumptus dictos destinari? Illud namque èex ciuium bonis extractum, in eorum debuit vtilitatem dirigi, cùm aliud necessitas non videatur postulare. Per quod quidem grauamen Sisæ, quod iam diu premit, posset imminui, & ita tolerabilius redderetur.
Export TEI
Export TEI
191
*Ad quæ responderi potest ædificia
Export TEI
magnifica Reges decere, & ad commune bonum quodammodo spectare, vt Regius splendor hoc pacto crescat, & apud nationes exteras in maiori æstimatione per Legatos videntes, & audientes habeantur. Pro quo sic Cassiodorus Lib. 7. 5. Regis nomine locutus: Hæc nostra sunt
Export TEI
Cassiodorus.
oblectamenta, potentiæ imperij decora facies, testimonium præconiale regnorum; hæc legatis sub administratione monstrantur, & primâ fronte talis dominus esse creditur, quale eius habitaculum comprobatur. Et ideò magna voluptas est prudentißimæ mentis, pulcherrimâ iugiter habitatione gaudere, & inter publicas curas animum fessum reficere dulcedine fabricarum. Sic ille.
Export TEI
Etsi autem pro huiusmodi fabricis grauari non debeat populus, quando aliæ decentes sunt; si tamen moderatum aliquid hinc inde corradatur, quod non ægrè toleretur, non debet vt injustum & penitus damnabile notari. In casu autem nostro sic contingit: vnus enim est, qui pretium monopolij soluit, & hic grauamen non subit, sed lucratur: illis autem, qui niuem asportare poterant, & quæstum ex eo fecisse commercio, si quid molestum accidit, minimæ considerationis est, quia ad lucrum aliunde, fortè securiùs, quærendum possunt animum applicare. Ciuibus insuper nihil infertur injurium, cùm niuem moderato pretio accipiant, & cum majori securitate, vt diximus.
Export TEI
Export TEI
192
*Quòd verò emolumentum dictum in
Export TEI
bonum Reipublicæ posset conuenienter expendi, verissimum quidem est, sed ad id Rex non tenetur, quia ad sumptus publicos propria habet bona, & si illa non sufficiant, jus collectandi, quod Rebus publicis competit, eò quòd gabellæ, aut vectigalis nomine non veniat compellandum. Vnde illud in ipsis complures Doctores admittunt: vt videri potest apud P. Fragosum Tomo 1. Disput. 7. num. 68. & Tomo 2. Disput. 3. §. 5. numer. 122. vbi plures adducit. Quod cum multis tenet P. Palaus Tomo 6. Disput. 3. Puncto 6. n. 3. Licet sint qui contrarium censeant: accedente autem licentiâ Regis, quæ obtinetur facilè, scrupulus omnis abscedit. Quæ quidem ad iustificandam
Export TEI
consignationẽconsignationem prædictāprædictam videntur sufficere: cùm præsertim palatium dictum perfectum jam sit, pro cuius conseruatione, si faciendi sumptus, vt videtur necessarium, jam necessitas intercedit, ex quâ solent exactiones licitæ reddi: si autem minùs necessarium sit, quàm id, quod defertur, tot aliæ necessitates pullulant, vt ad eas subleuandas possit prouentus talis applicari. Cùm insuper minoris illud jam quantitatis sit, quia & minoris lucri monopolis, non ita vrgentibus caloribus, & sic rariore ad hydromelim concursu, ac moderatione circa hoc succedente, eò quòd multis incommodis nimius infrigidatæ aquæ potus obnoxius comperiatur.
Loading...