Avendaño: Thesaurus Indicus - The School of Salamanca

back | | continue

CAPVT X.

p. 308
CAPVT X.

De periculis, quæ habenda ratio in Indicis Contractibus.

CIrca hoc diuersæ occurrere difficultates possunt, ex quibus sit

DIFFICVLTAS I.

DIFFICVLTAS I.

In mutuo ratione periculi an pacisci licitè de aliquo præmio possit.

111

*GRegorius Nonus in Cap. Nauiganti

Cap. Nauiganti videri reprobatum lucrum ob assecurationem à mutuantë factam. Vbi aliqua circa illud.

sic decernit: Nauiganti, aut eunti ad nundinas, certam mutuans pecuniæ quantitatem, eò quòd suscipit in se periculum, recepturus aliquid vltra sortem, vsurarius est censendus. Sic ille: per quod videtur non habere locum posse contractum assecurationis, quo mutuans in se periculum pecuniæ suscipit, quod ad mutuatarium pertinebat; eò quòd per mutuum transferatur dominium; & ita si pecunia pereat, mutuatario perit. Licet autem videatur contractus iste ineptus, quia cum pecunia apud alium futura sit, eâ pro libito vsurum, & qui mutuat nequeat specialem aliquam diligentiam adhibere, vt salua sors sit, & qui recipit eo ipso negligentior in eâ custodiendâ reddi possit: nihilominus contractus potest vtilis esse mutuanti, & frequenter contingere in casibus à Pontifice indicatis; in nauigatione scilicet, & nundinis, quando mutuata pecunia maris aut itinerum periculis exponenda est: tunc enim mutuans in se periculum suscipit, & ita si pecunia pereat, eius damno perit, non vt domini, quia dominus mutuatarius est, sed vt assecuratoris, qui tamen præmium assecurationis recipit, & hic quidem contractus apud nostrates est in vsu, & dicitur dare ad periculum nauis, dar à riesgo de Nao. & solet esse ad rationem duodecim pro centum. Et idem in Lusitaniâ accidere erga nauigationem Indicam testatur P. Molina Disput. 318. quod tamen fieri non posse tenet Glossa citati capitis, & alij nonnulli.

112

*Potest autem periculum aliter accidere,

Ob dubiādubiam fidem, mutuatarij non posse aliquid exigi multorum sententia, & illius fundamentũfundamentum.

quia scilicet mutuatarius non est persona, cui plenè confidi possit, vnde periculum est aut amittendi sortem, aut recuperandi cum molestia, aut expensis. Id autem non sufficere, vt aliquid accipi supra sortem possit, graues Scriptores censent, quos adducit P. Salas Tract. de vsuris, dub. 12. n. 2. Diana Parte 1. Tract. 8. Resolut. 37. Cardinalis Lugo Disput. 25. num. 79. nec sine solido fundamento: nam mutuatarius aut soluturus est, vt est obligatus, circa locum, & tempus, & sortis integritatem, aut non: si primum, solutione ipsa cessat omne periculum, & ita non est pro quo debeat compensationem; si autem non sine expensis, & damnis aliis subsecutis ex retardatâ solutione, ad illa certum est obligari, & ita pro periculo non est noua compensatio facienda. Molestiæ

Pro molestia nil videri posse recipi.

autem si tantùm consistant in anxietate, & solicitudinis internæ tormento, pretio ęstimabilesæstimabiles non sunt, cùm sint actus interiores, qui in contractum non veniunt; vnde qui soluit, sed post aliquam mutuantis molestiam, quia illi ante solutionem significauit se non soluturum statuto tempore, vt illuderet, sicut auaris fieri solet, vel ex alio fine molestiam ingereret; non tenetur proptereà ad aliquam restitutionem. Vbi non videtur satisfacere quod docti dicunt, molestias non esse obnoxias compensationi, quia non fuerunt in pactum deductæ; si autem deducerentur, esse pretio compensandas; nam actus interni non sunt in genere bonorum æstimabilium pecuniâ, præsertim in ordine ad contractus: nihil enim tale in vsu est apud homines. Quod ex eo vrgere possumus: quia si quis ex mutuo accepto ingentem lætitiam concipiat, non potest mutuans pro illa compensationem pecuniarum exigere; non aliâ ratione, nisi quia actus interior est: ergo idem est de molestiâ dicendum. Præterquam quòd si quid molestiæ illatum est, gaudio solutionis compensatur.

113

*Si dicas cum P. Dicastillo Lib. 2. de

Gaudio solutionis compensari contra P. DicastillũDicastillum.

Iustitia, Tract 10. Disp. 2. num. 254. molestiam non compensari per redditionem rei, sed ex solutione rei mutuatæ iterùm redire delectationem, quam si non mutuasset, mutuans, & eo ipso habuisset, quo caruit, & modò etiam haberet. Contra est: quia reuerà ex solutione speciales delectationes sunt. Prima quia mutuans benefecit. Secunda, quia eo pacto bonum acquisiuit nomen. Tertia: quia amicum fecit de mammonâ iniquitatis. Quarta; quia pecuniam, aut rem aliam recuperauit; habet enim speciale aliquid recuperatio ad lætitiam conciliandam: non enim tantùm habet, quod habebat ante mutuationem, sed à periculo liberatum: sicut specialem lætitiam habet qui post lethalem morbum consecutus est sanitatem: & sic aliæ. Huiusmodi autem actus possunt esse durabiles, cùm tamen molestia ob periculum solutione transierit. Habet ergo illa plenam compensationem.

114

*Item cùm accedit aliquis mutuum

Ratio alia vt non liceat lucrũlucrum ob periculum.

petiturus, & non deprehenditur talis, vt de solutione possit plenè esse securitas, repelli potest: cùm ergo non repellatur, sed eius petitioni qui rogatur, annuat; manifestum videtur velle dare mutuũmutuum, non obstante periculo, & ita voluntatem mutui respectum ad periculum habere. Atqui mutuum vt tale nequit lucrum respicere: ergo nec ratione periculi potest intendi. Si dicas duos esse contractus, vnum mutui, & alium ob periculum. Id videtur iam dictis sufficienter impugnatum; quia semper respectus ad periculum habetur. Et prætereà si præcessit contractus mutui, non potest contractus alius succedere ex quo mutuatarius grauetur, & mutuum reddatur contractus lucratiuus respectu mutuantis, qui tamen in mutuatarij commodum est prorsus institutus.

115

*Dico primò. Contractus mutui secundùm priorem explicationem suscepti periculi est

Assertio 1. Licere illud.

licitus. Sic plures, quos adducit P. Salas suprà Dub 13. num. 1. quos & ille sequitur. P. Molina Disput. 318. Cardinalis Lugo suprà num. 77. P. Laymam Lib. 3. Tract. 4. Cap. 16. numer. 13. in fine. P. Palaus Disputat. 4. de iustitia, puncto. 18. P. Bauny. Lib. 2. de Contractibus. Quæst. 24. Bonacina Disput. 3. Quæst. 3. Puncto 5. num. 1. Caramuel num. 759. & alij. Ratio est clara nam con|

tractus talis cum alio à mutuante diuerso licitus est, quia est contractus assecurationis, ergo & cum ipso mutuante. Patet consequentia: quia nulla apparet ratio diuersitatis. Si dicas primò mutuantem non posse obligare mutuatarium ad alium contractum, vt nuper arguebamus. Contra est: quia ex eo sequitur, quod vbi obligatio non est, poterit contractus dictus iniri, vnde absolutè loquendo vsurarius non est, & ita hæc bene distinguit P. Molina, & iuxta talem

Cap. Nauiganti sensus.

distinctionem explicari conuenienter potest. Cap. Nauiganti: vt scilicet tantùm sibi velit Pontifex mutuatario non posse tale onus imponi: bene tamen si in illud omnino vltroneè conueniatur. Aliæ autem explicationes videri apud citatos possunt.

116

*Est autem explicatio singularis, quam

Singularis illius explicatio, ex qua sententia contraria elicitur.

adhibet P. Laymam ex Bernartio de vtilitate legendæ historiæ: Lib. 2. sub initium; scilicet textum dicti capitis esse corruptum, & in clausula vltima illius deficere particulam negantem, per quam sensus omnino oppositus, & conformis assertioni propositè redditur. Itaque vbi dicitur Vsurarius est censendus. Legendum est, vsurarius non est censendus. Quæ & placet P. Palao, & in eam ait inclinare Fachinetum Lib. 2. Controuers. Cap. 48. Neque illa omnino voluntaria videtur, sed ex ipso modo loquendi deducitur, quatenus statim sic addit Pontifex. Ille quoque qui dat decem solidos, vt alio tempore totidem sibi grani, vini, vel olei mensuræ reddantur, quæ licet tunc plus valeant, vtrum plus, vel minus, solutionis tempore fuerint valituræ, verisimiliter dubitatur, non debet ex hoc vsurarius reputari. Sic ille: cùm ergo sic statuat; si in priori casu vsuram esse censeret, aliter fuerat locuturus, sic videlicet: Ille autem qui dat & non; ille quoque. Nam particula Quoque similes casus iungit, non sic particula Autem, quæ aduersatiua est, sicut Tamen, verò &c.

117

*Sed certè fundamentum istud valde leue

Impugnatur illa cũcum ipsius etiam fundamento.

est, vbi communis Doctorum sensus, antiquissima exemplaria, Glossæ veteres, correcti post exactam diligentiam textus, aliter habere deprehenduntur. Neque ob rigidas Grammaticæ leges in singulares est sententias abeundum, quando iuxta illas, si non cum exacta proprietate, cum sufficienti tamen potest sensus receptissimus retineri. Quod quidem in præsenti accidit: nam particula Quoque, & similes, vt Etiam, itaque. nōnon semper iungit sententias quoad sensum eumdem, sed index est alicuius similitudinis, saltem

Particula Quoque quomodo similitudinis nota.

quia de aliquo genere agitur, in quo conueniunt, licet in aliis sit differentia. Sic Genes. 4. v. 4. Abel quoque obtulit de primogenitis gregis sui. Vbi quidem ob similitudinem oblationis in genere posita est particula, Quoque. cùm tamen in rigore aduersatiua esset collocanda, vt ex verbis textus colligitur; significatur enim Abelem aliter, ac

Genes. 4. v. 3. & 4.

Cainum obtulisse, de quo dicitur vers. 3. Factum est autem post multos dies, vt offerret Cain de fructibus terræ munera Domino. Vbi notant Interpretes Cainum non electa, & meliora obtulisse, secus autem Abelem, & hoc voluisse Scripturam significare, dùm obtulisse de primogenitis affirmauit. Dicendum ergo: Abel autem obtulit de primogenitis. Sed non ita positum, quia particula Quoque, satis mysterium declarauit. Videatur P. Cornelius

Act. 13. v. 50. & 52.

ibi. Similiter Act. 13. v. 52. Discipuli quoque replebantur gaudio, & Spiritu Sancto. Vbi sensus aduersatiuam particulam requirebat; sic enim præcesserat v. 50. Iudæi autem concitauerunt mulieres religiosas, & honestas, & primos ciuitatis, & excitauerunt persecutionem in Paulum, & Barnabam. &c. Tum ergo discipuli gaudio replebantur, & Spiritu Sancto, & ita scribendum: Discipuli tamen &c. Sed vna particula pro aliâ substituta. Et quidem sine antiquitatis, & communis sensus offensione, quando de emendatione Textus licentia vsurpatur, satiùs fuisset loco particulæ, Quoque, aliam ex aduersatiuis ponendam affirmare, sic enim in sensu mutatio nulla, & Textus decisio inoffensè omnino procedit.

118

*Circa quod Caramuel num. 759. cùm

Caramuelis asserta quædam discussa, nec probata.

Textus emẽdationememendationem propositam maximè probet, non nulla addit, quęquæ operęoperæ pretium fuerit adnotasse. In primis enim Bernartium vocat Bemarium. Deinde ait iuxta P. Laymam in Textu esse apertissimum mendum: quod tamen ille non dicit, sed probat circa hoc Bernartij suspicionem. Arguit vlterius Theologicè, vt nequeat sententia Pontificis cum negatione consistere, hoc modo: si sine vsuræ culpâ potest fieri secundum illud, quod Pontifex definit, etiam & illud primum; est enim summa rationis paritas. Nam si hodie cùm mensura venditur duobus solidis, possum sine vsuræ labe dare mutuos decem solidos, recepturus decem mensuras; maximè, quia cùm dubitem an solutionis tempore valituræ sint duobus, an medio solido, me expono periculo perdendi, & lucrandi; atqui ille, qui nauigaturus recipit aliquid vltra sortem, se exponit similiter periculo perdendi & lucrandi: poterit enim vel illud præmium lucrari; vel totum capitale perdere. Igitur si Pontifex hunc secundum abusum excusat, debet etiam excusare illum primum; vel si illum condemnet, etiam hunc: latet ergo mendum, debetque particula, Non, tolli, aut poni vtrobique. Quod autem non debeat tolli in secundo, sed debere in primo prætermissam restitui; sic probat. Si nauigaturus declarante Adriano Pontifice vltra sortem recipere non possit, declararetur debere se exponere periculo perdendi, cum certitudine non lucrandi, ac proptereà declararetur stultus. Quis enim gratis, & vltrò vellet se talibus periculis exponere? vt igitur æquitas seruetur, seruetur æqualitas. Nemo tenetur periculum perdendi subire, sine spe lucrandi. Sic ille, arguens deinde ex Grammatica.

119

*Verùm cum bona viri docti venia,

Contra illa in speciali agitur.

aduertere oportuit ipsum nauigaturum non esse, qui recipit vltro sortem, sed eum, qui nauigaturo tribuit. Item Pontificem declarantem contractum esse vsurarium, non esse Adrianum, sed Gregorium Nonum. Argumentum insuper probat quidem nihil, quia de secundo ad primum incongruè arguitur. In secundo enim est contractus emptionis, & venditionis anticipatâ solutione, in quo pretium valoris rei secundùm temporum contingentias adæquatur, & directè celebratur in ordine ad vtilitatem ementis, qui & lucrari, & perdere in illo potest; in primo autem est contractus mutui, qui ad commodum dantis non dirigitur & ex se gratuitus est. Neque est in eo periculum perdendi, & non lucrandi, quia non est |

contractus aliorum instar, qui ad lucrum ordinantur. Sed non ex eo sequitur tantùm se ad perdendum exponere mutuantem; quia moraliter non se exponit, etsi enim quod mutuò datum est, pereat, Domino perit, mutuatario inquam, & tenetur integrè soluere; licet autem periculum aliquod sit generaliter loquendo, id non est pretio compensabile, quia ratio mutui ex se illud dicit, quod tamen gratis dandum ex Euangelio habemus Lucæ 6. v. 35. Mutuum date, nihil

Lucæ 6. v. 35.

inde sperantes, & habet prætereà compensationem, ex eo quòd apud dominum etiam poterat periclitari; & multoties accidit, vt apud mutuatarium res periculo exempta sit, quod apud dominum

Mutuanti sua etiam sunt commodæ, quibus mutuationis generale periculum cōpensaturcompensatur.

subiisset. Liberatur etiam custodiendi curâ, quæ solet esse non exigua, & dilapidationis, quia compertum illud est, quod prouerbio nostro circumfertur; quantùm ad manum, tantùm ad damnum. Concedo deinde benè argui ex secundo ad primum, sed non ideò particula negationis tollenda est, quia eâ constante, potest verissimus illius constare sensus; scilicet vsurarium esse censendum contractum, quando mutuatario onus soluendæ assecurationis imponitur. Cumq́ue & hæc, & aliæ satis commodæ expositiones à Doctoribus adhibeantur, retentâ negatione, omnino iniustè pro illius substractione pugnatur. Quæ quidem à me ideò dicta sunt, vt videant scriptores, qui alios carpunt, valde sibi de exacta scribendi ratione curandum, quia pro mensura, quâ alios mensi fuerint, illis procul dubio remitietur. Videantur à citato Auctore aculeatiùs, & minùs dignè tanta auctoritate dicta contra P. Dicastillum num. 778.

120

*Dico secundò Pro periculo recuperandi,

Assertio 2. pro periculo recuperandi mutuatum, posse præmium exigi.

quod datur, siue mutuò, siue aliter, potest præmium aliquod accipi, antecedente circa illud pactione, sic tenent plures, quos adducit, & sequitur Bonacina Puncto 5. citato. Et prætereà P. Palaus suprà Puncto 17. P. Bauny suprà quæst. 29. & 37. Dubio 2. Cardinalis Lugo Disput. 25. num. 81. & seqq. P. Gaspar Hurtadus Disput. 3. difficult. 20. P. Becanus Quæst. 5. de Vsura. P. Onate Disput. 107. num. 30. & magis ex professo Sect. 8. P. Dicastillus Disput. 2. citatâ, n. 224. & seqq. Malderus 2. 2. pag. 449. dub. 14. P. Turrianus in selectis Cent. 1. Dub. 84. & alibi. Caramuel num. 769. Vbi multos congerit. Ratio est; quia periculum est pretio æstimabile, vt constat ex contractu assecurationis communiter probato. Vnde si quis non vellet mutuò dare, nisi daretur ei securitas, & alius assecurator daretur, sic faciens pro dato sibi assecurationis pretio, nihil in eo contrahendi modo iniustum misceretur. Ergo quemadmodum alter assecurationis pretium haberet, ex quo mutuum supra obligationem sortis soluendæ, onus aliud soluendi assecurationem secum ferret, ita & mutuans quod alter erat habiturus exigere potest, eò quòd assecurationem non petat, volens in se periculum amissionis sustinere, nam mutuatarius non plus grauatur, quàm ex assecuratione licitè petitâ.

DIFFICVLTAS II.

DIFFICVLTAS II.

121

*VBi singularis occurrit quæstio: an si

An idẽidem dicendum, si mutuatarius offerat assecurationem.

mutuatarius assecurationem offerat ab alio factam, possit mutuans eam non acceptare, sed velle in se periculum sustinere per additionem alicuius supra sortem, & videtur iuxta dicta Assertione præcedenti respondendum, quia est onus mutuatario impositum, qui potest assecuratorem gratuitum forsitan inuenire. Sed vrgeri potest in casu, quo assecurator talis non sit, sed cui idem pro assecuratione soluendum sit, quod mutuans tamquàm præmium exigit; tunc enim non videtur illi onus speciale imponi. Nihilominus idem videtur dicendum, quia etiam est onus pretio æstimabile, & ita inueni post hæc scripta sentire Caramuelem, n. 777. vers. vlt. & certè cùm iam mutuans de securitate nōnon curet, animus vsurarius aperitur, dum plus ex mutuo habere desiderat, & non titulo securitatis, quæ offertur, & ita ratione mutui palliati.

DIFFICVLTAS III.

DIFFICVLTAS III.

122

*DIxi de tali præmio paciscendum, quod

An mutuatarius possit in casu dicto augmentum retinere.

quando periculum in venditione accidit, facile est aucto pretio. Vbi & specialis difficultas occurrit, an emptor, qui scit ratione periculi sibi pretium augeri, solutionem suo tempore præstans, possit augmentum illud pretij retinere. Nam cùm sit probabilis opinio, vt vidimus, quæ affirmat accipi nōnon posse aliquid ob titulum dictũdictum, consequenter videtur dicendum non esse obligationem ad soluendum. Aliunde autem cùm pretium rei fit totum illud, & sub ea sit pretij designatione contractum, voluntasque contrahentium pro lege fuerit, non videtur de eo quidquam tolli sine iniustitia posse. Nihilominus prius est probabile, dummodò de titulo aucti pretij constet, & de augmenti quantitate.

DIFFICVLTAS IV.

DIFFICVLTAS IV.

123

*IN mutuo autem, quia solent petentes

De eo, qui simulat se talem esse, cui possit fidi in mutuatione.

personarum suarum dubiam pro solutione fidem abscondere, & tales se exhibere, quibus possit plenè confidi, inde oritur dubium, an debeant quando soluunt aliquid supra sortem adiicere; quia reuerà is qui mutuauit, id non fecisset, nisi cum præmio periculi, & ita inuoluntarius fuit, vnde videtur debere illi aliquid supra sortem reddi, quo nequit contra suam priuari voluntatem. Circa quod P. Gaspar Hurtadus suprà

P. Gasparis Hurtadi sententia.

ait etiamsi adsit periculum, plenè satisfacere mutuatarium solutione solius sortis; efficere tamen iniuriam inchoatam, & quasi in viâ, ipsi mutuanti dictum ignoranti periculum, si non assecuret solutionem ei faciendam absque molestiis & expensis; cui vtpotè inchoatæ, & non perfectæ, non tenetur posteà satisfacere; vt tamen ab ea iniuria, & peccato excusetur, tenetur solutionem quoad substantiam, & quoad molestias, & expensas assecurare, vel aliquid pro periculo tempore mutui conferre, vel posteà soluendum in pactum

Vt admittenda illa.

deducere. In quâ doctrinâ verum quidem |

est iniuriam non esse perfectam, quoad sortis amissionem, & ita concedi potest, solutione iniuriam huiusmodi compensari, sic enim mutuans nihil minùs habet. At quoad lucrum ex periculo alia diuersa obligatio videtur, & ita iniuria in suo ordine perfecta, quandoquidem illo priuatur mutuans contra suam voluntatem. Vnde si certò constaret ita esse, forsan alicui videretur, quod deberet compensatio fieri. De peccato autem eius, qui se talem simulat, cui possit omnino fidi, dubitari nequit; quia rem alienam exponit periculo.

De Molestia.

De Molestia.

124

*DIco tertiò. Pro molestiâ in recuperando

Assertio 3. Pro molestia interna nihil posse exigi.

debito, quæ solùm ad actus internos reducitur, non videtur quidquam posse exigi: sic qui de periculo negant, & specialiter P. Dicastillus suprà num. 250. oppositam sententiam vocat improbabilem speculatiuè, & moraliter in praxi perniciosam, cùm tamen eidem subscribat num. 254. vt illi obiicit Caramuel num. 778. citato. Probatur autem ex dictis num. 112. Aliud ergo est periculum, aliud molestiæ, vnde non benè illud ad molestias reducitur, quarum est caussa, & nihil est aliud, quàm damnum imminens amissionis rei, aut retardandæ possessionis: & non est annexum mutuo, sed generale aliud, de quo num. 119. Ex quo patet ad obiectionem

SententiāSententiam Ioan. Medinæ immeritò censuratam.

num. eodem. Fuit autem sententia Ioan. de Medina Quæst. 32. de Restitut. §. Inde infertur asserentis, si graue & molestum alicui sit pecuniâ carere, posse eo titulo aliquid exigere. Quam Trullench Lib. 7. Cap. 19. Dub. 12. non improbabilem reputat, & absolutè amplectitur P. Dicastillus suprà num. 257. & etiam non stante molestia P. Lessius in Mercatoribus. Verb. Mutuum, num. 9. in Resol. posthumis. Sed P. Onate Disput. 107. num. 149. ait esse contra fidem generaliter de Medinæ sententia locutus. Qui certè Auctorem non videtur legisse, vt ex citatione etiam apparet: vnde non est illius curanda censura.

Specialis argumenti enodatio.

Specialis argumenti enodatio.

125

*ESt illud contra præcipuam Assertionem:

Ex non assecurato præmio in mutuo arguitur, & fit satis peculiari doctrinæ.

nam si pro securitate exigi aliquid potest, vt decem pro centum, pro decem securitate etiam poterit aliquid peti, & pro eo aliud, & sic in infinitum, & ita pro centum dabitur præmium infinitum, quod cùm dici nequeat, fatendum est pro periculo Capitalis nihil debere, sicut nec pro periculo præmij debetur. Ad quod dico pro securitate decem nihil deberi, quia illa sufficiens præmium, etsi non plus secura, censeri debent. Hoc enim pendet ex hominum æstimatione, & modo contrahendi. Vbi dicunt aliqui posse peti fideiussorem pro decem. Sed quidem si pariter detur pro Capitali, est implicatio in eo: dato enim fideiussore cessat periculum: quia tamen facilè potest fideiussor inueniri pro decem, non ita pro centum, ea responsio poterit sustineri pro eo casu. Licèt etiam sit difficilis, nisi ex decem aliquid detrahatur, datâ iam securitate: minùs enim valent incerta quàm secura. Argumentum autem si quam vim habet, tantùm est in eo casu, in quo pro decem non sit maior securitas quàm pro centum: & ad id sufficienter responsum est.

126

*Contendit autem Caramuel num. 771.

Caramuelis subtilis quædam ratiocinandi ratio nōnon admissa.

rem hanc subtiliorem esse, quàm Doctores de illa agentes existimant & num. 773. affirmat pro securitate præmij, quando non est maior quàm Capitalis, posse præmium exigi, & pro præmio præmij præmium aliud in infinitum. Addit autem num. 774. omnia illa præmia secundaria, licèt infinita sint syncathegorematicè, non peruenire ad octauam partem primarij, pro quo computum arithmeticè subdit factâ calculatione. Sed ad rem moralem labor iste superuacaneus apparet, & duæ istæ Assertiones in præfato Auctore videntur esse pugnantes inter se: Prima num. 773. Si Antonius pro præmio non det securitatem sufficientem, pro periculo præmij poterit adhuc secundum præmium exigere, & pro periculo secundi tertium, & sic in infinitum. Secunda num. 776. In præmijs non datur infinitus processus. Ratio est; quia vltra minimam monetam non proceditur. Sic ille. Adde. Si præmia secundaria accedant, licèt non perueniant ad octauam partem primarij: ergo sunt excessiua respectu illius. Patet; quia illud est decem pro centum: & ita proportione seruatâ pars decima debebat esse præmium secundarium in tota præmiorum collectione: octaua ergo excessiuum est.

Loading...

back | | continue