Avendaño: Thesaurus Indicus

 Legal Information & Privacy

Export TEI

p. [370]
INDEX EORVM QVÆ IN HOC SECVNDO THESAVRI INDICI TOMO CONTINENTVR. Prior numerus Titulum indicat, Posterior marginalem, nisi aliud notetur.

  • A

    • Absens.

      • ABsentes quando pro præsentibus habeantur in ordine ad emolumenta Ecclesiastica. T. 18. Cap. 7.

    • Absolutio.

      • Indos absoluendi amplißima facultas. T. 12. 293. & seqq. vbi notanda multa.
      • Religiosi an poßint quod Episcopi in ordine ad illud. 295. & 296.
      • Omnes Indiarum incolas posse absolui à Religiosis in casibus Bullæ Cœnæ per sua priuilegia. 300
      • Excepta hæresi, vbi est Inquisitio. 301. vbi quòd nec virtute Cruciatæ.
      • Secus vbi non est Inquisitio. 302. vbi quando dicatur non esse. 304
      • Licere absolutè virtute priuilegij Pauli videntur probare adducta à docto Magistro. 305. & seqq.
      • Sed non id generaliter admittendum. 308. & 309
      • Societas Iesv an tali priuilegio renuntiarit. 310. & seqq.
      • Priuilegij dicti vsus vt queat stare modo dicto, etiamsi adsit Commissarius, aut Vicarius Episcopi. 315
      • Quid de Capitulo. 316. & seqq.
      • Abiuratio vt requiratur. 322
      • Nullus se manifestare tenetur, vt absoluatur ab Inquisitoribus. Ibid.
      • Religiosi vt poßint absolui in Indijs. 323. & 324 vbi de hæresi.
      • An ex eo quòd Prælati Regulares eadem qua Episcopi gaudent facultate, id præstari queat. 325. & seqq.
      • In Indijs specialem esse rationem ob distantiam & casum non esse Papalem, ac Religiosis competere. 328

    • Academia.

      • Quale peccatum sit Gradum sine examine sufficienti conferre. T. 20. 80
      • Præsentatis ad Episcopatus non posse Gradus conferri, si de eorum sufficientia non constet. 82. & 86.
      • Si probabilis notitia, esse probabile. 83. quale testimonium futurum. 85
      • An illud exhiberi poßit pro ijs, qui Iura profeßi ab Vniuersitatibus, in quibus illorum non sunt Prælectores. 87. & 88. vbi illud esse probabile.
      • Collationem cuiuscumque Gradus esse mortalem, si indignus sit. 89. & seqq.
      • In lucratiuis Actibus serò venientes non lucrari. 92. & 93. vbi de obligatione restitutionis.
      • Circa subornationem notanda doctrina. 94. & seqq.
      • Gradum in Academijs Societatis acceptum ab alijs debere recipi. 111
      • Ab Episcopis non posse conferri, nisi seruata forma conceßionis. 112. & seqq. & in eo non posse dispensare. 115. & 116.
      • Religiosos posse tutò suffragari pro oppositoribus suæ Religionis. 118. vbi quod illorum litteratura Ecclesiæ sit vtilißima. Alia num. sequenti.
      • Qui non est ordinarius auditor an queat suffragari. 120. & 121.
      • Vide Restitutio.

    • Actus.

      • Committenti, & non exequenti vt tribuendus. T. 12. 100
      • Interpretatio facienda vt actus valeat. 169
      • Actus agentium non operantur vltra eorum intentionem. T. 19. 59.
      • Pœna non cadit supra actum imperfectum. T. 20. 3
      • Actum merè internum ab Ecclesia non posse puniri. 18

    • Æthiopes.

      • Indorum priuilegijs gaudere. T. 12. 442
      • Quæ obligationes Parochorum circa illos. T. 16. 21
      • Non teneri heros licentiam ad coniugium illis concedere, neque beneplacitum ostendere. Ibid. Vbi & quod circa Indos statutum, ne quidquam petatur à Parochis, pro illis suffragari.
      • Quæ consuetudines laudabiles circa prædictos sint. Ibid.

    • Altare.

      • Pro Portatili priuilegium Societatis communicant Religiosi alij, sed si Mißiones faciant. T. 12. 227
      • Non posse ab Ordinarijs aut Delegatis impediri. 228 vbi de Commissario Cruciatæ, & quòd necessaria pro Mißionarijs sit licentia Superioris.
      • Ampliora alia priuilegia. 228. & seqq.
      • Specialis difficultas ob verba Pontificum circa loca, in quibus licet. 229. & 230
      • Quando sine priuilegio liceat vsus. 231. vbi quod liceat in publico.
      • An Episcopi compellere Religiosos poßint vt illo non vtantur. 233. vbi generalior quæstio.

    • Appellatio.

      • A Gubernatore Episcopi ad ipsum appellari vt poßit. T. 19. 11. vbi doctrina peculiaris.

    • Archiepiscopus.

      • Diuisa Prouincia an nouus Archiepiscopus subiectus maneat legibus Concilij Prouincialis ante diuisionem celebrati. T. 12. 431. vbi quid de subditis. 432
      • Eorum dignitas de iure diuino non est. T. 13. 26
      • Non accepto Pallio an poßit aliquando Chrisma conficere. 49. & 50. & ordines conferre. Ibid. & 52
      • Chrismatis prohibitione non venire oleum infirmorum. 51.
      • p. [371]
        An Episcopos consecrare. 53
      • Non posse conuocare Concilium, & consecrare Ecclesias. 54
      • Neque benedicere Abbates, aut Virgines ritu solemni, neque deponere reali depositione. 55. vbi quòd sufficiat verbalis.
      • Quid faciendum, cùm Pallium collaturus distat, &c. 56
      • De iuramento, & profeßione fidei similis resolutio. 57
      • Pallium ab alio accipiendum, etsi Procuratori Romæ traditum. 58
      • Circa suffraganeos debere Indicos vigilare, licèt visitare nequeat. 59. vbi de modo à Iure disposito circa curam.
      • Teneri ad conuocanda Concilia, & quæ pro Indijs impedimenta. 60
      • A visit atione Prouinciæ generaliter excusari. Et quid pro casu speciali. 61
      • Circa appellationes quanta obligatio. 62. vbi de cura etiam circa notoria.
      • Visitatorem vt dare queat, suffraganeo Capitulò negligente. T. 19. 23

    • Auaritia.

      • Quando mortalis. T. 13. 15. vbi & de ambitione. & 74 Mentes obnubilare. T. 15. 2

  • B

    • Baptismus.

      • QVæ neceßitas sufficiat ad baptizandos Indos sine solemnitate. T. 12. 193. & seqq.
      • An eo modo baptizare eos poßint qui Parochi non sunt. 197. & seqq. vbi præsertim de Religiosis. De sæcularibus. 200
      • Mortale esse sine neceßitate modo præfato baptizare. 198
      • Quid speciale circa infideles. 199
      • Si non integra solemnitas esse poßit, adhibendam poßibilem. 200
      • Pro filijs Regulorum an extet aliquod priuilegium. 201 & seqq. vbi de priuilegio circa filios Principum vt baptizari extra Ecclesiam poßint, cùm generalis lex obliget sub mortali Indorum infantibus quando conferri poßit etiam à non Parochis. T. 16. 59
      • Baptizari in absentiâ Parochorum quâ id linguâ facturi. 62
      • Ab Indijs collatus, sub conditione iterandus. 63
      • Circa vnum testem doctrina vtilis, & alia scitu digna. Ibidem.
      • Stare iterationem, etiamsi rationem reddant rectæ administrationis, contra aliquos. 64
      • Baptismi in re, aut in voto absoluta neceßitas ad salutem. 65
      • In contritione illud & amore super omnia contineri, & sic duo casus in Decretalibus extantes declarati. 66
      • Ex Pontificum decisionibus videri probabile sufficere attritionem cum affectu erga Baptismum. 67
      • Infantes sine illo mortuos à regno excludi, nec votum parentum sufficere. 68. vbi pro opposita sententia censuræ.
      • Sententia alia de supplente Deo defectum in administratione, reiecta. 69
      • Ebrietates in diebus Baptismorum debere Parochos propulsare. 70

    • Beneficium Ecclesiasticum.

      • Nequit pro eo consequendo promitti pecunia pio operi applicanda. T. 13. & seqq.
      • Dari potest donatiuum, & quomodo. 10
      • Promißio an liceat sine animo soluendi. 11
      • Non deberi quidquam pro labore impenso. Ibid.
      • Opinio quorumdam de pacto circa ea, quæ reipsa dari possunt. 12
      • Non benè applicari, nec sustinendam generaliter, & quomodo compensatio laboris fieri poßit. 13
      • Renuntians sine Superioris licentiâ nequit ad Beneficium reuerti, licèt poßit compelli. 43
      • Præsentatione nōnon contrahi matrimonium de futuro. 44 vbi quòd non retrotrahitur renuntiatio.
      • Nec solui per eam vinculum, sed in pœnam statui priuationem. Ibid
      • Si tenue Beneficium sit, non esse obligationem restitutionis ob defectum recitationis Officij. T. 16. 15. & 16
      • Attendenda ministeria alia præter recitationem. Ibid. & 17.
      • Quintam partem in Parocho & Episcopo sufficere, ex aliquorum sententia. 16
      • Beneficium quid sit. T. 17. 16
      • Perpetuitatem aliquam esse pro eo necessariam. Ibid. & 18. ac seqq. vbi de Manualibus, & Indicis Religiosorum.
      • Illiter ati incapaces Beneficij qui dicantur. T. 18. 46
      • An illicita collatio. Ibid
      • Bacchalaureum ceteris paribus præferendum in prouisione. T. 20. 90
      • Vide Parochus Religiosus.

    • Bigamia.

      • Vide Capitulum Cathedrale.

    • Bona Ecclesiæ vacantis.

      • Vide Quarta.

    • Bona Intestatorum.

      • Ex illis non est obligatio applicandi quintam partem pro eorum animabus. T. 16. 88

    • Bulla.

      • Pauli V. pro Societate quid speciale circa priuilegia contineat. T. 12. Cap. 3
      • Quinque aliæ pro eisdem. 31
      • Vt debeat earum tempus computari. 37. & seqq.
      • Bulla Innocentij X. circa gubernationem Societatis. 39 circa quam Excursio à num. 40. Ibi Index.
      • Bulla Pij V. circa Confeßarios pro Indijs, quando locum habeat. 181. & circa alia.
      • Bulla Vrbani VIII. circa tempus implendi præceptum annuæ Confeßionis & Communionis in Indijs. 430
      • Ex Bullis non semper argui posse, quia iuxta narratiuas non veras emanarunt, aut precibus importunis. In Appendice ad T. 17. post T. 19. num. 6. Aliæ multæ Bullæ per opus dispersæ. Vide præsertim. V. Capitulum.

    • Bulla Cœnæ.

      • Conceßione casuum illius venire hæresim iuxta praxim Pœnitentiariæ. T. 12. 312
      • Circa armorum venditionem quid liceat. 477. & 478
      • An delatio prohibita tantùm, & non venditio. 479 vbi quid pro Indijs.
      • Sola in illâ damnatâ præsumptio. T. 13. 30

    • Bulla S. Cruciatæ.

      • Indi an illâ indigeant ad lucrandas Indulgentias, quæ extra Bullam conceduntur. 484. & seqq.
      • Ad dispensationes pro Matrimonio non indigere. 486
      • Pro eadem alibi.

    • Bulla Compositionis.

      • Vide Compositio, vt necessaria non sit.

  • p. [372]
    C

    • Canonicus.

      • REligiosos non posse esse Canonicos. T. 18. 14 & 15
      • Vide Præbendarius.

    • Cantus.

      • Qualiter eo D. Augustinus in Ecclesiâ se experiretur affectum. T. 16. 116. vbi qualis ab illis arcendus.
      • Ad illum obligati Præbendarij. T. 18. 71
      • Matutini cantum non omittendum. 74. vbi præsertim de Indijs.

    • Capitulum Cathedrale.

      • Sede vacante non obligari ad eligendum Vicarium intra octo dies. T. 12. 317
      • Apud illud jurisdictionem residere. 318
      • Non posse licentias ab Episcopis Religiosis datas reuocare. 339
      • Capituli definitio. T. 18. 13
      • Circa bona Mensæ vt queat disponere. Ibid. vbi quòd in vno ius Capituli conseruari potest.
      • Sede plena quæ illius obligationes. T. 19. 1. & seqq.
      • In receptione Episcopi quomodo graue peccatum poßit contingere. 2
      • Sicut si renuat comitari Episcopum, & quid circa praxim obedientiæ. 3
      • Capitulum vnde dictum. Ibid
      • Peccat item grauiter salaria Ministris competentia denegando. 4
      • Et in decimarum administratione cum onere restitutionis. 5
      • Ecclesia quando dicatur vacare, vt Capituli incipiat jurisdictio. 6. & seqq.
      • Dum non recedit à diœcesi, posse Episcopum gubernare, secus si recedat, quia est tacita renuntiatio. 8
      • Stare expressam intra diœcesim posse. 9. vbi notanda doctrina pro Indijs.
      • Capitulum non debere resistere, si probabiliter procedat Episcopus. 10
      • Sola præsentatione non induci vacationem, nisi Episcopus longam profectionem assumat. 11
      • Nec posse tunc Gubernatorem relinquere. 12
      • Spirituale coniugium quomodo tunc sola præsentatione soluatur. 13
      • Dispositio Concilij Trident. circa electionem Vicarij an tantùm locum habeat, cùm Ecclesia vacat per mortem Prælati. 14
      • Teneri ad electionem intra octiduum. 15. vbi quod sub mortali; (etsi secus aliqui T. 12. 317.) sicut & ad doctum eligendum, licèt non eminentem. 16
      • Quid de Vicario Collegiatæ. Ibid
      • Gradum in Iure Canonico habiturus, & secus eligentes vt peccent. 17
      • An ex gremio Capituli. 18
      • Peritum in Ciuili, ceteris paribus, sub graui obligatione præferendum. 19
      • Et peritum in Canonico, laureato in vtroque, sed minùs in illo peritus, licèt in Ciuili emineat. 20
      • Ceteris paribus Theologum præferendum. Ibi. Assert. 3. & 21. cum Theologiæ commendatione.
      • Indiarum Capitulum sicut alia posse eligere, cum obseruanda doctrina. 22
      • Capitulum posse visitare, quia succedit in jurisdictione necessaria. 23. & 24. vbi obseruandæ limitationes.
      • In Indijs posse Capitulum visitationem omittere. 25
      • De pactione simoniaca, quæ esse potest, Capitularium cum visitatoribus. 26. & seqq.
      • Non posse illos esse visitatores, etsi visitent, distributiones vt queant lucrari. 30
      • Circa Beneficia in Indijs, quæ Regij Patronatus sunt, idem posse quæ Episcopi. 31. & circa alia. 32.
      • Resignationem in fauorem an poßit admittere. 33. & seqq. vbi diuersæ pro eo sententiæ.
      • In Indijs non licere, ob ius Patroni, quidquid de alijs. 56. & 57.
      • Circa dispensationes posse quidquid Episcopi. 62
      • Circa directas Episcopo variæ sententiæ. 64
      • Affirmatiua pro Indijs præfertur. 65. vbi quòd obligatoria esse potest, & de obligatione circa stylum Curiæ & Cancellariæ.
      • Posse dispensare cum illegitimis in Indijs quoad Ordines Minores, & Beneficia simplicia, & quoad interstitia intra primum annum generaliter. 66
      • Ad Ordines etiam sacros, & Beneficia Curata Indorum. 67. vbi quod succedat in jurisdictione ex consuetudine.
      • Bullas Pij V. & Gregor. XIII. quoad Ordines vim etiamnunc habere. 68. vbi circa Mestizos peculiaris animaduersio, & salutare monitum Concilij Limensis tertij. 69
      • Bullam Gregorij circa Beneficia vim habere, & Bullam Pij non de solis irregularitatibus ex delicto procedere. 70. & 71. & seqq. vbi quòd sine priuilegio dispensari in Indijs poßit, juxta aliquorum sententiam.
      • Pro homicidio in bello dispensari posse. Et quid specialiter, si iniustè factum. 75
      • Casus aliquis dispensabilis in bello iniusto. 76
      • Dispensare circa bigamiam posse ad Ordines minores, & Beneficium simplex. Et probabiliter circa Maiores, quando est ex delicto: quod certum juxta priuilegium dictum. 77
      • Probabile etiam de eâ, quæ ex delicto non oritur. Ibid & 78.
      • Quid si occulta. Id posse fieri. 79
      • Quod etiam de homicidio juxta aliquos. Ibid
      • Dispensationes Matrimoniales ad ipsum sicut ad Episcopum pertinere, & eius Vicarium posse caussas huiusmodi tractare. 80. vbi quid circa denuntiationes. Et quod sine iusta caussa dispensare in illis sit mortale. 81. & an potestas dispensandi vicario competat sine speciali conceßione.
      • Circa caussas diuortij quid ex Concilio Limensi. 82
      • Posse committi vicarijs. 83
      • Dispensationes per priuilegia Indiarum Capitulo competere. 85. vbi an Vicario independenter Capitulo, eo quòd Ordinarius.
      • De peculiaribus facultatibus Indiarum Episcopis concedi solitis. 86. & 87. vbi quod Capitulo non competant, & alia.
      • Posse vnire Beneficia. 88
      • Et circa clausuram Monialium idem quod Episcopus. 89 Id quod in Indijs probabilius. Ibid. & 90
      • Circa egressum earum idem pariter. 91. vbi quantâ cautelâ in negotio clausuræ procedendum.
      • Non posse licentias ab Episcopo concessas Religiosis ad audiendas Confeßiones, & prædicandum suspendere. &c. 92

    • Cardinalis.

      • Eorum testimonijs quæ fides adhibenda sit. T. 13. 36 & seqq.
      • Vide Declaratio.

    • p. [373]
      Casus reseruati.

      • An facultatem pro illis habeant Ministri Societatis, & Vicarij, in absentia, & morte Superiorum. T. 12 87. & 88
      • Indos ab omnibus absolui posse à quolibet pro illis approbato Sacerdote. 295. & 299
      • De priuilegijs Societatis circa illud. 293. & seqq.
      • Conceßio illorum per Concilium Limense, an valeat diuisa iam Prouincia, & Archiepiscopo alio constituto. 431. & 432
      • Petitio debiti respectu impediti est casus reseruatus Episcopo, & Religiosis competens dispensatio. 474
      • An tales Canonico Pœnitentiario competant. T. 18. 85.

    • Censura.

      • Censuras validè imponit Prælatus Ordinarius, etiamsi prohibitus à Superiori. T. 12. 71
      • An Episcopi poßint Censuris compellere Religiosos, ne Altari portatili vtantur, vbi de generali potestate. 233. & T. 17. 50. & seqq.
      • Ignorantiam obstare incursioni Censuræ. T. 12. 483
      • Ignorantia crassa quæ dicatur. Ibid.
      • Indos inde ab excommunicatione excusari, quia talis in ipsis non est. Ibid.

    • Charitas.

      • Obligatio ratione illius quando contingat. T. 16. 47
      • Notanda regula pro illius obligatione. T. 17. 4
      • Ex actu charitatis potest obligatio justitięjustitiae resultare, Confeßionis exemplo. 9
      • Notanda circa idem doctrina. 10. in fine.
      • Iuxta illam proximioribus præ alijs subueniendum. In Appendice ad T. 17. post T. 19. n. 15. & 16.

    • Clausula.

      • Antecedens quando ad sequentia trahatur. T. 12. 80
      • Quando ad omnia referatur posita in vnâ parte dispositionis. 229. & 497. Quando non ita. 343
      • De clausula, cum libera. T. 16. 46

    • Clericus.

      • De habitu decenti Clericorum specialis in Indijs Constitutio. T. 14. 22. & seqq.
      • Quando sit obligatio sub mortali. 25
      • De itinerantibus. 26
      • An temeritas, contemptus, & contumacia ad graue peccatum debeant concurrere, & quomodo. 27
      • Vt peccent ludendo, & in Indijs quam summam nequeant excedere. 29
      • Specialis quæstio circa illam. 30. & 31
      • Circa cohabitationem fœminarum Canonicæ prohibitiones. T. 16. 52
      • Temperata vsu, sed non circa Indias. Ibid.
      • Comitari fœminas vt prohibeantur in Concilio Lim. 3. In appendice ad T. 16. post T. 19. n. 27.
      • Sicut & familitium exercere. Ibid
      • Ratione itineris non excusari à recitatione Officij, neque eamdem esse rationem ieiunij. 28. vbi quæ debilitas excuset.
      • Non quamlibet defatigationem sufficere. 29
      • Abusui non recitandi scriptores omnes refragari, & quæ eorum communis vox. 30
      • Circa debilitatem, quando non parua, quid dicendum. 31 vbi quòd ab infirmitate discernitur in Iure.
      • Qui Clerici dicantur negotiatores. T. 20. 48

    • Communio.

      • Paschalis an liceat in Ecclesijs Religiosis. T. 12. 221 & 222.
      • Intra Missam facienda ex Ecclesiæ vsu. 265
      • Quæ pro eo obligatio. 267
      • Post Missam inceptam non danda. 268
      • Indis vt tribui debeat. 269. & seqq.
      • In neceßitate posse generaliter tribui sine licentia Parochi. 271
      • Circa illius præceptum posse per consuetudinem spatium annuo longius introduci. Idem de Confeßione. 429
      • Bulla pro Indijs circa illud. 430
      • An neganda occulto peccatori à Parocho quando adimplendum præceptum postulatur. 434
      • Non emendatis quomodo tribuenda. 435
      • Obligatio Confeßionis pro illa, cur non eodem modo Sacerdotibus & alijs à Concilio Trident. imponatur. T. 16. 103.

    • Compositio.

      • An valida contra formam conceßionis in Confessario Societatis. T. 12. 177
      • Vt fieri à Religiosis Societatis queat. 479
      • Indis vt applicari poßint ea, quæ debent. 480. vbi sententia deobligans debitores ad incerta, non ex delicto.

    • Concionator.

      • Circa modum. T. 18. 81

    • Concussio.

      • Quid in Iure. T. 15. 12. & T. 16. 20

    • Concubinarius.

      • Quis propriè dicatur talis, & solus ille Decreto Concil. Trid. comprehensus. T. 14. 15

    • Confessarius.

      • An necessaria sit approbatio Episcopi pro Confessarijs Indorum. T. 12. 180. & 181
      • Reuersus ad diœcesim, pro quâ approbatus, non indiget noua approbatione, etiamsi mortuus sit Episcopus, qui approbauit, iuxta sententiam probabilem. 337
      • Successorem non posse, aut excommunicare, nisi in certis casibus. Ibid
      • Licentiam posse per epistolam peti, & quid priuilegio, in quo hoc extat, concedatur. 340
      • Semel approbatum posse vbique Confeßiones audire, grauium scriptorum sententia, quæ præcipuè Religiosis fauet. Ibid
      • Et pro Indijs id speciale iuxta doctos Magistros. 341
      • Sed contrarium penitus sentiendum, & practicandum. 342
      • Prohibitiones Pontificum pro foro tantùm externo procedere, non improbabilis sententia. 344
      • Episcopos non posse Religiosos cum limitationibus approbare. Ibid
      • Cum illis approbatum esse eligibilem per Bullam, & Iubilæum. Ibid
      • Confessarius Pœnitentiam Parocho impositam ab alio vt queat mutare. T. 16. 18
      • Confessarij qualitates. 77
      • Non approbato neque Episcopum posse confiteri. 91
      • Parochum tantùm posse Parocho diœcesis alterius confiteri. Ibid. vbi quid de simplici Sacerdote.
      • Confessarius non ordinarius an absoluere à suspensione non reseruatâ poßit. T. 20. 21
      • Prælatum eâ ligatum non posse facultatem Confessario conferre vt se absoluat, quando tantùm est pœna, & non Censura. 22

    • Confessio.

      • Eius confeßio, quæ cum Confeßario rem habuit, an licita. T. 16. 57. vbi an peccatum cum filia Confeßionis sit circumstantia mutans speciem, aut notabiliter aggrauans.
      • p. [374]
        Alia pro Confeßione diuersis in verbis, vt absolutio casus reseruati, Clericus, Communio, & præsertim Priuilegium, circa Sacramentum Pœnitentiæ.

    • Confirmatio.

      • In formâ communi quid valeat, & quid aliæ speciales habentes clausulas. T. 12. 13

    • Confirmatio Sacramentum.

      • Ex dispensatione Apostolicâ non Episcopus potest illius esse minister. T. 12. 205
      • Id non esse de fide, sed ita certum, vt oppositum sit temerarium. Ibid
      • Balsamum Indicum esse materiam sufficientem. 212. & seqq. vbi circa vsum Palæstini notanda doctrina.
      • In oleo cur non admittatur distinctio. 214
      • Chrisma cur quotannis renouandum. 216
      • Episcopos sine priuilegio posse Chrismate & oleo veteri vti, si aliud non sit. 217
      • Obligatio Indicorum Episcoporum circa administrationem ex Concilio Limensi, vbi specialia quædam. 218
      • Quomodo ad illud Indi disponendi. T. 16. 80

    • Consuetudo.

      • In fauorabilibus nomine priuilegij venit. T. 12. 199 vbi quod per eam optimè interpretatur priuilegium, & alia circa ipsam, & præsertim de consensu necessario legislatoris.
      • Quæ non admittenda. 449
      • Ex actibus spontaneis orta non ligat. 459
      • Pro lege habenda, & de illius vi. T. 13. 71
      • Quæ sit rationabilis; pro quo commoda explicatio. T. 16 24
      • Vi introducta non valet, sicut ex actibus factis sine animo se obligandi. 26
      • Circa praxim quomodo procedendum. 27

    • Contractus.

      • Quando perfectus censeatur, vt ab eo incipiat obligatio legalis. T. 12. 52
      • Quinam validi, etiamsi contra legem facti. T. 20. 35

    • Contritio.

      • Vide Baptismus, & Indulgentia.

    • Conuersio.

      • Conuertens aliquém ex infidelitate plenariam Indulgentiam lucratur. 487. & 488
      • An labor sufficiat non secuta conuersione, & alia pro eodem. 489

    • Culpa.

      • De illis paßim toto opere, vide Peccatum.

  • D

    • Damnum.

      • EX damnis à Religiosis illatis, qui impediunt Clericos ad Doctrinas prouideri meliùs administraturos, quæ resultet. T. 17. 9. & 15
      • Vide Restitutio.

    • Debitum.

      • Vide Compositio,

    • Decimæ.

      • De iure diuino vt dici queant, & vnde obligatio earum oriatur. T. 12. 447
      • Circa illas attendendam consuetudinem: sed non cum Indis. 449
      • Pauperes ad illas non teneri. 450
      • Neque generaliter ad id, quod est irrationabile, etiamsi consuetum. 451. & 452. vbi quod ex vno decima pars non debeatur.
      • A nouiter conuersis non exigendas. 453
      • Circa tempus exactionis quod tenendum. Vbi quomodo Indi sic conuersi non peccent, si non soluant. 454
      • Posse fidem recipi sine decimarum obligatione. 455. vbi quod circa Ministrorum sustentationem.
      • Indi cur nulla specialia priuilegia circa decimas habeant, & quid à Rege præstandum. 456
      • Decimæ vt differant à primitijs & qualis circa istas obligatio. 457

    • Declaratio.

      • Declarationes Oraculo factas non expirasse oraculis abrogatis. T. 12. 129. & 294
      • Cardinalium quam habeant auctoritatem. T. 18. 54 & 66.

    • Deus.

      • Quomodo obedientia magis illi placeat, quàm Sacrificium. T. 12. 291
      • Vnde aliquid illi gratius. 292. vbi notanda doctrina.
      • Pro eo paßim alia.

    • Dictio.

      • Dictio similis, & similiter, quid importet. T. 12. 16
      • A & Ab esse exclusiuas termini à quo. 53
      • Dictionis Huiusmodi vis. 55
      • Dictio Et. 74. & 392
      • Dictio Seu. 76
      • Dictio Nullatenus. 84
      • Dictio Prout. 340
      • Dictio Etiam. 373
      • Dictio Tantum. 418
      • Dictio Saltem. 435
      • Dictio Idem. 503
      • Dictio Præsertim. 505

    • Diœta.

      • Quomodo computanda. T. 12. 386. & 394

    • Dispensatio.

      • Non cessat cessante caussa, quando effectus commodè diuidi nequit. T. 12 108
      • Dispensatus ab Episcopo, potest extra territorium vti dispensatione. Ibid
      • Dispensationis & priuilegij discrimen. 109
      • Dispensatio in voto castitatis non est nulla ex defectu admonitionis, quæ iniungitur dispensanti. 178
      • Aliquando circa illud esse substantialem. 179
      • Prælatos posse secum dispensare. 189
      • Dispensatio in voto castitatis vt liceat in Indijs Religiosis Societatis. 460. vbi an perpetuò.
      • Sine priuilegio videri licitam circa Indos, ob Doctorum sententias circa ista & an virtute Cruciatæ? 461
      • Posse etiam Religiosos. Ibid. & seqq.
      • Facultatem dispensandi amplè interpretandam. 462
      • Valere in illis extensionem ad non expressa in fauorabilibus, stante eadem ratione. 465
      • Sine caussa in lege Superioris est nulla. T. 20. 116
      • Personalem vtilitatem non attendendam, sed Ecclesiæ. Ibid.
      • Valere ab Episcopo bona fide datam, licèt caußa sufficiens non sit. 117
      • Vide Capitulum Cathedrale.

    • Distributiones.

      • Lucrari eas Vicarium generalem Officio vacantem. T. 14. 11. vbi quid si Professor publicus simul sit, & de Pœnitentiario dum audit Confessiones, alijsque officio incumbentes suo.
      • Officium debere esse ex necessitate susceptum, excepta Cathedra. 12
      • Illius labor commendatus. Ibid
      • Lucratur eas impeditus morbo, cui caussam dedit. T. 18. 4.
      • p. [375]
        Quomodo sint stipendium diurnum labori respondens. 7. & 22.
      • Earum differentia quædam, cùm speciali circa ipsas doctrina. 9. & 10
      • Quæ roboratur, vt paucis præsentibus non omnes debeantur. 11
      • Cur ab Ecclesia dispositæ. 12
      • Eadem obligatio ex illis consurgit, quando tota Præbenda in eisdem consistit, quoad superflua largienda. 20 & seqq. & idem de quotidianis. 22.
      • Dominium accipienti posse onus charitatis imponi. 23
      • Quomodo absentibus pro studio debeantur. 41
      • Et pro caußâ publicâ. 56. vbi quòd debentur quando non stat per aliquem vt non resideat.
      • De commeantibus in Hispaniam cum Procuratorum titulo. 57
      • Quid circa collusionem & condonationem. 59. & seqq. Vide Præbendarius.
      • Vacationis permissæ tempore deberi, etiamsi distinctæ sint, vt probabile proponitur. 65
      • Statuta vt fieri queant non conformia Concil. Trident. circa illas. Ibid
      • Declarationes Cardinalium concordatæ. 66
      • In Indijs integrè deberi. 67. & seqq.
      • Circa consuetudines sententiæ quædam. Ibid. & sequenti. vbi de die pro barbæ tonsione.
      • Nonnullæ aliæ tolerabiles, ex quibus indulgentia pro dicta actione roboratur. 69
      • Pro eodem. 70. vbi quæstiones aliæ circa res vsuales.
      • Distributionum medietatem amittere qui non canit. 72 vbi difficultas specialis circa Indicos Præbendarios.
      • Circa Antiphonam Salue Regina quid statuere Episcopus poßit ad distributiones spectans. 75
      • Circa illas nihil posse Capitulum Sede plena sine Episcopi auctoritate. T. 19. 1. vbi exceptio quædam.
      • Præbendarios visitantes sine neceßitate non lucrari. 30

    • Doctrina Christiana.

      • Pro illam docentibus Indulgentia. T. 12. 499
      • Vide Parochus.

    • Doctrinæ Indorum.

      • Vide Beneficium, Episcopus, Parochus, Parochi Regulares, Vicarius Generalis.

    • Domicilium.

      • Iurans illud pro Ordinibus, sed animo non permanendi, ordinari nequit, si animi appareant coniecturæ. In Appendice ad T. 16. post T. 19. numer. 18. & 20. vbi Decretum Concilij Limens. circa illud, & quid Ius statuat erga domicilij acquisitionem.
      • Eiusdem Concilij aliud circa litteras testimoniales. 21
      • Inconsulto Episcopo posse domicilium mutari. 22
      • Pœna sine litteris ordinantis, & ordinati. Ibid.
      • Etiam mutato domicilio eam ordinatus incurrit, & à quo absoluendus. 23
      • Pœna ordinatorum ad titulum malè iurati domicilij, quia non acquisiti. 24. vbi an furtiuè ordinatus dici queat, & à quo absoluendus.
      • Casus specialis ordinati cum iurato domicilio, sed cum dimissorijs proprij Episcopi. 25. & 26. vbi quòd pœnam statutam non incurrat.

    • Donatio.

      • Etiam in exceßiuis non esse peccatum mortale. T. 15. 26. vbi quomodo occasionem earum præbens peccet grauiter contra charitatem.

    • Dubium.

      • In dubio circa jurisdictionem, pro Inquisitione judicandum. T. 20. 12

  • E

    • Ecclesia.

      • NOn consecrata à quolibet Sacerdote reconciliari potest aquâ communi benedictâ. T. 12. 262
      • Ecclesia inter pauperes maximè computanda, si egeat. T. 15. 32
      • Quando dicatur vacare. T. 19. 6. & seqq.
      • Vide Parochus, Parochus Regularis, Visitator.

    • Ecclesiastici.

      • Pœnis illos frænari oportet. T. 15. 28
      • Vide Clericus.

    • Epikeia.

      • Qùando locum habeat, & de legislatorum coniecturanda voluntate. T. 12. 175

    • Episcopus

      • Quomodo sint Ecclesiæ Doctores, vt probabiles reddere sententias singulares poßint. T. 12. 288
      • Sententiam de potestate illorum in suis diœcesibus, sicut Papæ in Ecclesiâ, plenam esse periculo. 290
      • An modo habeant facultatem absoluendi ab hæresi. 226 & 227
      • Visitare qualiter teneantur. 437
      • Ratione distantiæ aut periculi posse in voto castitatis, &c. dispensare, & ita in Indijs, & cum Indis maximè, & potestatem talem esse ordinariam. 461. & 475
      • Eorum onera periculosa, & ingressum non per ostium, duplici narratione monstratum. T. 13. 1
      • Eorum obligationes, quia debent esse Apostolici. 2
      • Instructionem non fastidiendam ab ipsis, qui speculum habent Euangelium. 3
      • Quatuor illis necessaria, Indicis præsertim. 4. vbi quid sit per ostium intrare.
      • De ingressu per munera. 5. & seqq.
      • Religiosis Indicis prætensoribus non posse dignitatem talem sine graui peccato conferri: & quale in ambientibus. Duo casus excepti. 14
      • Card. Caietani doctrinam non suffragari. 15. & 16
      • Debere linguam Indorum callere, & tales præferendos. 17. vbi de doctrinæ supellectili requisita, & alia.
      • Quantâ id curâ prouidendum, & quomodo ex eo honestari prætensio queat, mente concepta. 18
      • Obligatio Litterarum Apostolicarum pro Indijs detrimentosa retardatio. 19
      • Præsentatos à Rege debere statim ad Ecclesias se conferre. 20. & 47.
      • Quid, quando nulla aut modica est Ecclesiæ vtilitas. Ibid.
      • Residentiam esse de jure diuino. Ibid.
      • Quando Bullæ poßint expectari: pro quo tres caussæ absentiæ ex Tridentino applicatæ. 21
      • Circa trimestre benignæ opiniones vt faueant. 22
      • Authentico Confirmationis testimonio posse sumi posseßionem. 23. vbi quòd minor etiam pro foro conscientiæ notitia sufficiat.
      • Probabilitatem positionis dictæ sufficere, vbi ex mutatione habitus arguitur. 25
      • Sine Litteris dictis non posse consecrari, est probabile. 26
      • Tres Episcopos ad consecrationem absolutè requiri. Ibid. & 27
      • Sententia multorum, Papam non posse dispensare: sed contraria vsu Ecclesiæ recepta. 28
      • Priorem esse improbabilem. 33. & seqq.
      • p. [376]
        Trasumpta Bullarum an sufficiant. 36. & seqq.
      • Episcopus cum sola præsentatione vt queat ad Ecclesiam se conferre. 40. & seqq.
      • Maiorem vtilitatem in translatione pensandam. 42 & 47.
      • Translationem soli Pontifici reseruatam. 43
      • Sola præsentatione gubernationem accipiens, an delegatus, vel ordinarius sit. 46
      • Indiarum Episcopos in quibus grauiter peccare contingat. 63. & seqq.
      • Regium item Patronatum non seruantes. 70. & 71. vbi alia vtilia.
      • Peccare pecunias in Hispaniam destinantes. 72
      • Circa congruam sustentationem. Ibid. & seqq.
      • Notanda pro resolutione doctrina in fauorem Prælatorum. 83
      • In Quartæ exactione quomodo peccare poßint. 84
      • Non posse officia ministerialia vendere. 85. Neque partem emolumentorum exigere, sibi aut alijs applicandam. 86. & seqq.
      • Non esse dominos officiorum. 88
      • Posse onus eleëmosynæ imponere ex gratitudine conferendæ, & non conferenti officium auferre. 89. vbi probabiles quædam sententiæ suffragantes.
      • Circa Notarios vtilis doctrina. 91. & 92
      • Quomodo debeant subditos defendere, si opprimi contingat. 93
      • Illustre D. Ambrosij Episcopi patrocinantis exemplum. 94
      • Residentia necessaria. T. 14. 4. vbi de alijs Curatis.
      • Suis sumptibus debent diœcesim obire Confirmationis conferendæ gratia. T. 15. 23
      • Quàm illos dedeceat cupiditas litigiorum origo. T. 16 40
      • Ad ipsos spectare consuetudines corrigere circa aßistentiāaßistentiam Præbendariorum. 36. vbi de duobus ex illis ad consilium adhibendis, circa quos notanda quædam.
      • Non omnem consuetudinem posse abrogare, & quid circa eorum potestatem. 37
      • Adiri posse per viam querelæ. T. 19. 12
      • Quanta in illis doctrinæ suppellex requisita. 16
      • Mediocrem sufficere. T. 20. 84

    • Eucharistia.

      • Vinum pro illâ potest esse diuersæ speciei, vt & triticum. T. 12. 214
      • Quomodo deferenda periclitanti in Seminario Societatis. 356
      • De Seminarijs Indorum. 357
      • Ecclesiam potuisse vsum Calicis prohibere, etsi per illius sumptionem distincta gratia conferatur. 361
      • Panis est non dandus canibus, & quomodo id intelligatur. 438. vbi de schedulâ dandâ ab Indis, & Nigris.
      • De Viatico ipsis dando. 439. & seqq.
      • In extremis positis minor est dispositis requirenda. 440
      • Tabachum ante illam quomodo non sumere liceat, vide Tabachus.
      • Abstinentia post ipsam à D. Clemente præceptam. T. 16 95
      • Quid poßit ante illam sumi. 97. & 100
      • Quomodo intelligendum Per modum saliuæ. Ibid.
      • Vide Communio, Priuilegium.

    • Examen.

      • Non repetendum in Beneficiorum concursu. T. 16. 45
      • Habilitas inspicienda de tempore primi examinis. 48
      • Vide Patronus, Parochus, & Parochus Religiosus.

    • Excommunicatio.

      • Quæ in transeuntes ad Indias sine Regis licentiâ ab Alexand. VI. imposita, non ligare, cuius rationes redditæ. T. 12. 132
      • Vide Bulla Cœnæ, Censura, Visitator, & alibi.

    • Exemplum.

      • Exemplum non arctare dispositionem. T. 12. 333
      • Nec benè allegari in caußis Ecclesiasticis à laicis tractatis. T. 16. 46.
      • Exempla quoad mores, vide Clericus, Episcopus, Parochus.

    • Extrema vnctio.

      • Simplex sacerdos an poßit oleum benedicere, aut non benedictio in neceßitate vngere. T. 12. 345
      • Circa Indos peccari mortaliter per omißionem. Ibid.
      • Qualis obligatio generaliter. Ibid.
      • De priuilegio circa administrationem pro familiaribus & externis. 346. & seqq.
      • In Seminarijs alumnorum locum habere. 363. & seqq.
      • Quæ partes vngendæ maximè in fœminis. 358. & seqq.
      • Circa Sacramenti effectum variæ sententiæ, & an omnes vnctiones illum conferant. 359. & 360
      • Quale præceptum circa illas ex Rituali Romano. 361
      • Vnde non omnes esse necessarias colligere Ecclesia potuit. 362
      • Circa praxim quid tenendum. 363
      • Casus specialis de omißis verbis illis Per locutionem. 364. & seqq.
      • Non esse necessarium exprimi sensum, aut partem, in quâ fit vnctio, sententia aliquorum. 365
      • Variæ aliæ sententiæ circa administrationis modum. 366. & 367.
      • Modus supplendi defectum. Ibid
      • Quæ obligatio illam conferendi. T. 16. 82
      • Subito morbo correptis esse conferendam, & sensibus destitutis, & pro eo illam extare. Ibid.

  • F

    • Fabrica.

      • Vide Visitator.

    • Facultas.

      • Vide Absolutio, Bulla, Confessarius, Priuilegium, & alia.

    • Fama.

      • Illi bonum animæ præferendum: quod ex præcepto correctionis ostenditur: propter vitandum aliorum damnum non curandum, vnde & occultum delictum detegendum. T. 14. 18

    • Famula.

      • An dimittenda ab infirmo indigente illâ, quæ tamen occasio illi peccandi est. T. 16. 53. & seqq.

    • Fœmina.

      • Quare ad testificandum aliquoties admittatur. T. 15 31.
      • Vide Clericus.

    • Festum.

      • Festorum celebratio pro vno Hispaniæ regno concessa an pro alijs suffragetur. T. 12. 147. & 148
      • Ad quæ Festa Indi teneantur. 147
      • An ad in dictâ generaliter post priuilegium Pauli III. 418
      • De Festis SS. Innocentij & S. Syluestri an generaliter obligent. 420
      • Consuetudo circa Festa ex ignorantiâ non inducit obligationem. 416

    • p. [377]
      Fides.

      • Negotium fidei quod dicatur pro lucrandâ Indulgentiâ Plenariâ ab ijs, qui in itinere moriuntur. T. 12 494.
      • Pro eodem Indulgentia alia. 501

    • Fiscus.

      • Fiscus contrahens ligatur legibus pro contractu latis. T. 20. 30

    • Forma.

      • Quando substantialis censenda. T. 12. 319. 320. & 321.
      • Eâ non seruatâ corruere actum. T. 20. 112. vbi alia pro amplificatione.

    • Fructus.

      • Vide Beneficium, Episcopus, Parochus, Præbendarius.

  • G

    • Grammatica.

      • ILlius commendatio. T. 18. 46. 53. & 54. vbi alia circa ipsam.

    • Gratia.

      • Iuxta postulationem, illius est conceßio regulanda. T. 12 390
      • Vide Priuilegium.

    • Gratitudo.

      • Vide Officium.

    • Gubernator.

      • Vide Appellatio, & Episcopus.

    • Gula.

      • Quando peccatum mortale. T. 16. 106

  • H

    • Habitus.

      • DE habitu decenti Clericorum vide Clericus.

    • Hæresis.

      • Vide Absolutio.
      • Vide Capitulum Cathedrale.

    • Horæ Canonicæ.

      • Quæ Officij pars omissa mortalem transgreßionem inducat. T. 18. 29
      • Vide Beneficium, Parochus, Præbendarius.

    • Hospitale.

      • Pro inuisentibus illa Indulgentiæ. T. 12. 506

  • I

    • Ieiunium.

      • QVando illius præcisè incipiat obligatio. T. 12. 59
      • De culpabiliter defatigato. 397
      • Parochos posse in illo dispensare. 444. vbi an Vicarij.
      • In dubio posse dispensari. 445
      • Vide Priuilegium, vbi multa circa illud.

    • Ignorantia.

      • Vide Censura.

    • Illegitimi.

      • Vide Capitulum.

    • Illitterati.

      • Quando irregulares. T. 18. 46

    • Indi.

      • De illorum priuilegijs toto Titulo 12. Vide Priuilegium.
      • An capaces Ordinis Clericalis. T. 12. 368
      • Non possunt cogi ad laborandum in Festis, pro quibus habent priuilegium, & in eo peccari mortaliter. 421 422. Etiamsi serui, sicut nec Æthiopes. 423
      • Ad Missam audiendam in illis non teneri. 425
      • Puerorum more tractandi circa præceptorum laborem. 429
      • Ebrietas in illis vt obstet Communioni. 433. & 434
      • Indi & Neophyti quomodo vt distincti proponuntur in Bullâ Pontificiâ. 440
      • Qualis imbecillitas eorum sit. 446
      • An possint excommunicari. 487. & seqq.
      • Nihil ab illis exigi posse ob administrationem Sacramentorum. T. 13. 68
      • Qualiter eorum testimonium admittendum, & an semper sex vnum conficiant testem. T. 15. 29. & seqq.
      • Benigne tractandos. T. 7. 6. T. 11. 2. & T. 16. 51
      • Quantùm in illis hortamenta continentiæ valeant, exemplo duorum coniugun declaratum. 85

    • Indiæ.

      • Inter illas communicatio priuilegiorum. T. 12. 491
      • Vide Priuilegium, pro quibus & alia paßim.

    • Indulgentia.

      • Quomodo illas lucrari liceat in Ecclesijs Religiosorum. T. 12. 139. & seqq. vbi & de Iubilæis.
      • Confeßionem pro obtinenda sufficere, cùm contritio petitur. 488
      • Variæ Indulgentiæ pro Indijs. 491. & seqq. Ibi Index marginalis.
      • Non esse generali reuocatione sublatas. 484. & 493
      • Latè interpretandæ, quia gratiæ. 494
      • Catechumenos eas posse lucrari. 508
      • Priuilegium peculiare pro Indijs circa impeditos etiam culpabiliter. Ibid.
      • Vt conueniat Cathecumenis. Ibid.

    • Infidelis.

      • Vide Conuersio, Decimæ, Matrimonium.

    • Infirmus.

      • Vide Indulgentiam, pro visitantibus ipsos. T. 12. 505

    • Inquisitio, Inquisitor.

      • Delictum dicentis duas Missas eodem die ad illam spectare. T. 12. 289. vbi doctrina complectens alia.
      • Munera accipere prohibentur. T. 20. n. 1
      • Clementinæ pœnam non incurri ex gratuitâ largitione. 2
      • Quæ actio vim extorsionis habeat. 3
      • Per aliqualem vim non incurri, si tribuens absolutè non sit inuitus. 4. vbi quid cùm datur aliquid ad redimendam vexationem.
      • Circa pecuniæ tantùm receptionem versari, probabile. Contrarium tamen videri certißimum, maximè in Indijs, quando est eadem ratio, quæ in pecunia. 5. 6. & 7. vbi notanda doctrina.
      • Per violentiam circa mutuum non incurri, nisi non restituat. 8
      • Incurri ab exigente plus quàm valeat res ab eo vendita. Vbi de vendente summo pretio specialis quæstio. 9. & in casibus dictis peccari mortaliter.
      • Non incurri, dum non agitur prætextu officij. 10
      • Sufficere restitutionem simpli. 11
      • De pœnâ excommunicationis, & qualiter exponenda. Ibid. & 12
      • p. [378]
        Facta restitutione cessare reseruationem. 13
      • Si ob impotentiam non fiat, posse absolui Inquisitorem, & non tantùm in casu mortis, & à quibus. Ibid
      • Quæ regulæ illis circa acceptionem seruandæ. 14
      • Vi delegatis quid generaliter prohibitum. 15
      • Quid vt Ordinarijs. 16
      • Notanda regula pro obligatione restitutionis non stringenda. Ibid
      • Pœna non procedentis ritè in officio. 17
      • Actum merè internum in illo non puniri. 18
      • Duo tantùm peccata commißionis vix jam credibilia in Clementinâ percelli. 19
      • Omißionis tantùm peccatum pœnâ affici, & id circa hæresim. 20. vbi quod ex negligentiâ, aut metu non procedens minimè incurrit.
      • Excommunicatio à quo tolli poßit. 21
      • Circa suspensionem diuersitas sententiarum: & communior circa Confessarium Ordinarium. Secus, si Ordinarius ipse incurrerit, & tunc quid præstandum. Ibid. & 22
      • In protractione caussarum vt peccari contingat, & quando graue sit peccatum. 23
      • Minuendam pœnam iuxta carcerationis durationem. 24
      • S. Tribunali propria clementia. Ibid
      • Ex quorumdam Doctorum sententia in casu alia præcedens positio roborata. Ibid.
      • Quid pro praxi. 25
      • Circa ciuiles caussas etiam grauiter posse peccari. 26
      • De obligatione circa Custodes. 27
      • Et ad curandum ne incarcerati inter se colloquantur. Vbi de quibus agere cum illis Custodes poßint. Et quòd Clementina de incarceratis tantùm pro hæresi procedat, & quòd vnus sufficiat Custos.
      • Circa Qualificatorum electionem specialem in Indijs curam adhibendam. 28. & 29. vbi qualis sufficientia in illis requiratur, ob munus, cuius proprietas explicata. Pro illis etiam. 66. & seqq.
      • In contractibus debere pretium commune seruare. 30
      • Excessus vendentium non esse more alio non puniendos. 31. vbi notata nonnulla.
      • Ad Tribunal qui non sint ex leui caussa trahendi, & admittendas excusationes quando iniurijs caussam dedêre ministri, ac paternum deberi modum agendi seruari.
      • Perniciosa scripta vt debeant prohibere, & quales in cura futuri. 32
      • Supra Commissarios vigilandum ex graui obligatione. 33. vbi quod oporteat esse tales, vt S. Tribunal non reddant odiosum.
      • Circa Concordata grauis obligatio. 34
      • Eorum Capitula percurruntur additis Commentariolis. 35. & seqq.
      • Vbi aliqua peculiaria, & notatu digna, vsque ad finem operis. Ibi Index.

    • Instructiones.

      • Quam habeant obligandi vim. T. 14. 7

    • Interdictum.

      • Impositum donec aliquid fiat, eo facto, cessat sine absolutione ab homine, sed non à iure. T. 15. 22
      • Priuilegium pro illo Societatis. T. 12. 502

    • Irregularitas.

      • Non contrahitur ex actibus charitatis, & exhortatione ad illos, ex quo aliqui excusantur. T. 16. 76
      • Quæ propriè contrahi dicatur. T. 19. 73
      • Quæ ex defectu natalium an dici poßit ex delicto. 74
      • Ex defectu lenitatis an poßit ab Episcopo dispensari. 75 vbi de homicidio in bello quid pro Indijs, & in defensiuo non incurri. 76. vbi casus specialis.

    • Iubilæum.

      • Vide Indulgentia.

    • Iudex.

      • Vt peccet, & ad restitutionem teneatur caussarum decisionem protrahens. T. 20. 26
      • Quæ scientia necessaria in illo. 29
      • An aliquid accipere poßit ob sententiam probabiliter pronuntiatam, cùm potuerit sequi contrariam. 101
      • Vide Munera.

    • Iudicium.

      • Iuxta ordinariè est accidentia formandum. T. 12. 68

    • Iuramentum.

      • Episcoporum circa Patronatum Regium vt obliget. T. 13 70. & 71
      • Iurare vt poßit subornatus pro Cathedrâ se nihil accepisse. T. 20. 101
      • Quid de alijs requisita omnia non habentibus, licèt habeant substantialia. 120. & 121

    • Iurisdictio.

      • Correctio probat iurisdictionem. T. 12. 71
      • Quæ sit verè & propriè talis, & quotuplex. 72. vbi an Rectores Seminariorum Superiores sint, de quibus Bulla Innocent. X. Ibid. & seqq.
      • Delegata quæ propriè sit. T. 13. 45
      • Et quòd non obstet ordinariæ. Ibid. vbi de Prorege, Vicarijs Capituli, & Alcaldijs.

    • Iustitia.

      • Ad supremos judices præcipuè spectat. T. 20. 33
      • Vide Charitas, Parochus, Religiosus, Restitutio.

  • L

    • Labor.

      • VNde æstimandus. T. 13. 88
      • Vide Beneficium, Præbendarius, Quarta.

    • Lex.

      • Quando fauorabilis, aut odiosa censenda. T. 12. 46. & seqq.
      • Ex illius ratione coniicienda obligatio, quæ intentionem legislatoris ostendit. 60
      • Legum Pontificiarum obligatio grauis vnde colligatur. 285.
      • Cùm lex contra præsumentes loquitur, vt sit explicandæ præsumptio. 286
      • Verbum Oportet aliquando grauem in conscientiâ obligationem indicat. T. 16. 19
      • Lex pœnalis quando extendatur propter identitatem rationis. T. 20. 77
      • Quando secus, etiamsi in fauorem fidei. 12

    • Libri.

      • Esse filios, & pro eorum editione posse Episcopos expensas facere nihil congruæ subtrahentes. T. 13. 82
      • Ad libros pro Quarta posse Parochos per excommunicationem compelli. T. 16. 29. Pro alijs. n. 6.

    • Libertas Ecclesiastica.

      • Praxis quædam circa obligationem Concordati non Inquisitionis, ansit contra illam.

    • Licentia.

      • Regis Catholici an sufficiat vt Religiosus ad Indias transiens gaudeat priuilegijs Religionis, præsertim Indicis. T. 12. 135
      • Vide Priuilegium, & Religiosi.

    • p. [379]
      Lis.

      • Vide Iudex.

    • Litteræ Apostolicæ.

      • Qualiter necessariæ ad Episcoporum consecrationem, &c. T. 13. 19. 22. & seqq.

    • Litterati.

      • Quantoperè sint in Ecclesiâ necessarij. T. 18. 42

    • Ludus.

      • Circa illum aliqua ad Clericos spectantia. T. 14. 29 & seqq.
      • Alia magis generalia. 31. & 32. vbi & de Episcopis.

  • M

    • Mandatum.

      • NOn esse mandatum Pontificis, quod ab eo ignorante prodit. T. 20. 82

    • Maria Virgo.

      • Illius excellentia conceßione Indulgentiæ specialis pro Imagine in Ecclesiâ Limanâ Societatis existente, Româ missa, singulariter commendata. T. 12. 506.

    • Matrimonium.

      • Quæ facultas dispensandi circa illud Religiosis Societatis sit sine communicatione Generalis. T. 12. 183
      • Circa gradus jure naturæ non prohibitos, probabiles opiniones, pro coniugijs Indorum, & aliorum conuersorum, non dissoluendis. 378. & seqq.
      • Quomodo Ecclesia in eo dici poßit dispensare. 381
      • Polygamia an licita apud Infideles. Ibid.
      • In cognatione spirituali an dispensatio esse poßit, & pro illâ extet priuilegium. 384. & 385
      • Casus specialis de contrahentibus inualidè, vt sic impetrans dispensationem. 397
      • Matrimonia Gentilium Baptismo non solui. 399. vbi quomodo cum eo stet baptizatum posse cum alia contrahere si vxor conuerti nequeat, aut è contra.
      • Doctrina D. Pauli circa illud quatenùs ab Ecclesia recepta. 400. & seqq.
      • Vt stare queat cum proæcepto Christi non dimittendi vxorem. 401
      • Peculiaris pro eo doctrina. 402. vbi quomodo dici possit Christum in eo dispensare, & quòd matrimonium ex naturâ suâ non sit indissolubile.
      • Priuilegia circa prædicta quid conferant, cùm ex Iure videantur haberi. 403. & 404
      • Dissolutio matrimonij in dicto casu an ex dispositione Christi, an ex Ecclesiæ potestate contingat, & an stet ipso facto, vel Ecclesiæ sententiam requirat, Ibid
      • Concilia Limensia quid circa prædicta disponant. 405
      • Quæ spes conuersionis in coniuge non conuerso sufficiat. 406
      • Conuersus an poßit cohabitare cum infideli. Id aliquos negare. 407
      • Contrarium statuitur. 408. & seqq. vbi quòd Apostolus non Consilio tantùm, sed præcepto vsus.
      • Semestris à Concilijs prædictis designati non esse obligationem juxta priuilegia. 411
      • An currat in fauorem coniugis infidelis. 412. vbi quòd coniux sine culpa potest coniugij iure priuari.
      • Quòd scandalum charitatis, propter quod stare dissolutio potest. 413. vbi an cohabitatio vltra semestre consuli aut præcipi poßit.
      • Circa conuersum plures vxores habentem, vt cum qualibet ex conuersis contrahere poßit, decisio Pij V. 414 & seqq.
      • Apud Indos non videri vera matrimonia fuisse. 415 vbi quid in more apud Mexicanos. 415
      • In dubio an in fauorem matrimonij inclinandum. 416
      • Quando impedimentum petendi debitum oritur ex incestu, potens dispensare in matrimonio, potest etiam in illo, sine nouo priuilegio. 476
      • Ex copulâ cum consanguinea vltra secundum gradum non oriri impedimentum dictum. Ibid
      • An ex incestu occulto. Quod Indis præsertim fauet. Ibidem.
      • Caussas Matrimoniales debent Episcopi per se tractare, & præsertim diuortij. 80. & seqq.
      • Quantâ diligentiâ postremæ istæ discutiendæ. 84

    • Mestizi.

      • Ad Sacros Ordines & Beneficia rarò admittendos. T. 19. 69.
      • Per leges Regias à publicis muneribus arcentur. Ibid. vbi & salutare monitum Concilij tertij Limensis circa illos.

    • Metus.

      • Qualis debeat censeri grauis, & cadens in constantem virum. T. 20. 122. vbi & de precibus, de quibus & 124.

    • Missa.

      • Pro illâ decentior locus publicus, quàm domus priuata. 232
      • Quo tempore dici queat, & quid per priuilegia habeatur. 237. & seqq. vbi notanda multa. Ibi Index marginalis.
      • Particulæ an sumi post purificationem poßint. 163. & 243. ac seqq. vbi multa scitu digna. Ibi Index.
      • Duas dicturus Missas an poßit purificationem in priori sumere. 250. & 251
      • De obligatione non sumendi illam in Mißis Natalis D. Ibid.
      • Quando sine priuilegio plures dici queant. 275. vbi de gradu neceßitatis plura.
      • Pro Indijs prædicta militare. 276. vbi & pro alijs doctrina.
      • Contra nuperum abusum in Indijs dicendi duas Missas. 280. & seqq.
      • Quomodo obedientia circa non dicendam Missam gratior Deo sit quàm illa. 291. & 292. cum notanda doctrina.
      • Quo tempore celebrari sine priuilegio poßit ad dandum viaticum. 441
      • Pro applicatione fructus Sacerdoti respondentis non posse accipi speciale stipendium. Nec pro Mißâ nuptiali. T. 16. 7. vbi an Missæ poßint à Concilio antecedenter applicari.
      • Missarum à Testatoribus relictarum non posse stipendium augeri. 23. vbi & alia, ac de Collectore.
      • De sumptione Tabachi ante Missam prohibita, vide Tabachus, & 92. ac seqq.
      • Decretum Pij V. de obseruandis in illa, & circa Pacem quid ex Concilio Limensi, & Rubricis Missalis. 206 & 207. vbi quòd obligatio sit sub mortali.
      • Circa obseruantiam Rubricarum idem statuitur. 100. & 111. vbi circa Dianæ Assertiones quædam adnotata.
      • Vsum Patenæ contra prohibitionem esse mortalem, sicut sine consecratione. 112
      • Pacem fœminis per Ministrum deferri similiter. 113. vbi quando Rubrica videatur grauiter obligatoria, & quòd nequeant in Mißis ministrare.
      • Quæ obligatio in Religiosis circa Pacem per Ministrum sacrum. 115
      • p. [380]
        Puellas cantatrices in Choro nequeunt Parochi sustinere sub reatu graui. 116. vbi quòd Episcopi id debent prohibere.
      • Vide Sacerdos, vbi plura circa stipendium.

    • Monialis.

      • Frui priuilegijs virorum. T. 12. 138. vbi de Indicis.
      • Asuo degenerare nomine colloquijs sæcularium aßistentes. T. 14. 28. vbi de indecenti concentu.
      • Circa earum clausuram & egressum quid poßint Episcopi & Vicarij, ac Capitulum Sede Vacante. T. 19. 89. & seqq.

    • Mors.

      • Post mortem Prælatorum quæ potestas Vicarijs, & Ministris. T. 12. 87. & 88

    • Mortuus.

      • Vide Parochus.

    • Munera.

      • Quæ poßint judices Ecclesiastici accipere. T. 14. 33
      • De obligatione restitutionis. 34. vbi notanda regula ad agnoscendam gratuitam donationem.
      • Pro eodem plura. T. 20. 15. & 16
      • Ad redimendam vexationem, vt dari poßint. T. 20. 96 vbi quando hæc doctrina procedat.
      • Subornationem non posse subornatione depelli in Beneficiorum oppositione. Ibid.
      • Munerum nomine vim & fraudem non venire. 108

  • N

    • Negotiatio.

      • QVi dicantur, sicut & Mercatores. T. 20. 48

    • Neophytus.

      • Qui tales dicantur. T. 12. 443. & 461. vbi quomodo ab Indis, & reductis distinguantur, de quo & 476.

    • Notarius.

      • Episcoporum Notarij an laici esse debeant. T. 19. 90
      • An si tales, puniri à laicis judicibus poßint in officio delinquentes. Ibid.
      • Praxim id Prætoriorum amplecti. 91
      • Vide Officium.

    • Notorium.

      • Notorietas criminis vt necessaria ad procedendum contra Clericum. T. 14. 16. & seqq.

  • O

    • Obedientia.

      • VIde Missa, & Parochus Religiosus.

    • Oblationes.

      • Ad illas non teneri Indos, neque alios generaliter loquendo. T. 12. 458
      • Neque ratione consuetudinis. 459
      • Parochus ad restitutionem teneri. Ibid.
      • De intolerando circa hoc quorumdam abusu. Ibid.
      • De illis vt poßint Episcopi disponere. T. 19. 79

    • Occasio.

      • Peccati occasio quando non sit graue peccatum. T. 16. 55.
      • Præcidendas illas etiam cum gemitu ex dolore. 59

    • Officium.

      • Officia Notarij, Fiscalis, & alia ministerij sui, non posse ab Episcopis vendi. T. 13. 86. & 87
      • Non esse eorum dominos. 88. vbi de obligatione restitutionis.
      • Onus Eleëmosynæ ex gratitudine imponi posse. 89. vbi doctrina ex probabilibus opinionibus circa gratitudinem.

    • Officium diuinum.

      • Vide Horæ Canonicæ.

    • Opinio.

      • Probabili in vsu Sacramentorum quando vti non liceat. T. 13. 30.
      • Non esse probabilem, quæ tenet Pontificem non posse circa tres Episcopos pro Consecratione necessarios dispensare. 33. & seqq.
      • Opinionem aliquando probabilem posse improbabilem reddi, auctoritate Pontificis accedente.
      • Vide Capitulum, Matrimonium, & alibi.

    • Oracula viuæ vocis.

      • Vide Viuæ vocis oracula.

    • Oratorium.

      • Priuilegium circa benedictionem. T. 12. 261

    • Ordo sacer.

      • Ætas pro illo quomodo computanda. T. 12. 59
      • Indis an poßit conferri. 368
      • Pro dispensatione ad illos, vide Dispensatio, & Capitulum.
      • Prima Tonsura an sit Ordo. T. 19. 66

  • P

    • Papa.

      • EX falsis informationibus aliquando minùs conuenientia constituit. T. 12. 40
      • Studiosus conseruandi aliorum jurisdictiones. 290
      • Vide Bullas, Capitulum, Episcopus, Lex, Opinio, Priuilegium, & sæpè alibi.

    • Parochus.

      • Dimißo officio posse vt approbatum se gerere, probabilis opinio. T. 12. 190
      • Quo priuilegio generaliter gaudent omnes Indorum Parochi. 195
      • Sine priuilegio duas Missas celebrare vt poßint. 275
      • Parochi Indorum ad manifestanda Indis priuilegia circa Festa. 426. & 427
      • Quam graue peccatorum pondus super se tollant, communionem, Indis præsertim, denegantes. 436. & T. 16. 51. & 78.
      • Ex doctrinæ defectu quæ obligatio restitutionis. T. 12 459
      • De obligatione residendi. T. 14. 4
      • De peculiari Indiarum. 5
      • Etiamsi vicarium habeant, per se in multis debere administrare. 6. & 7. vbi notanda aliqua.
      • Quomodo diuino cultui animarum sit cura præferenda. 10.
      • Ad ornatum Ecclesiæ teneri. T. 15. 32. vbi de Indicis specialiter.
      • Parochos Hispanorum & Indicorum pariter horum linguam scire debere. T. 16. 1. & id sub mortali.
      • Euasionem ex defectu per alios supplendo non valere. 2
      • Requiri peritiam pro Confessarij munere, & prædicatione. 3. & seqq. vbi de prædicatione an præstari per alios poßit.
      • Hispanorum Parochos ad omnia teneri, quæ generaliter pro Parochis sunt statuta, & id præ alijs. 6. Illa percurruntur. Ibid. vbi quod ad Missas dicendas etiam diebus non festiuis. §. 11.
      • Debere illas pro Parochianis dicere. 7. vbi specialia quædam.
      • p. [381]
        Confeßiones quando audire teneantur, & Eucharistiam ministrare. 8
      • Turpia in sonis & actionibus, ac comessationibus ab Ecclesia arcere. 9. vbi quid circa comestionem liceat.
      • Lectioni insistere etiam obligati. Ibid.
      • An plures Parochi esse eiusdem Parochiæ queant. 10 & seqq.
      • Vsus Galliæ. 11
      • An Parochi sint sponsi. 13
      • An teneantur ad restitutionem non recitantes officium sacrum. 15. & seqq.
      • Quo Rituali vtendum. 19
      • Peccari grauiter in altercationibus cum Religiosis circa funeralia. 20
      • Et iniuria erga Æthiopes, circa quos quæ præstanda. 21. & 22.
      • Circa Missas à Testatoribus relictas notanda doctrina. 23. 32. & seqq.
      • Circa oblationes. 41. & 42
      • Parochi Indorum vt scire eorum linguam teneantur. 43
      • Speciale dubium circa casum peculiarem, non annuente Prorege judicio Capituli circa illam, & ad examen in Curia nominatos compellente. Ibid. & seqq.
      • Prædicandum Indis. 49
      • Non extorquendas oblationes. Ibid.
      • Ad restitutionem ob non recitatum officium quæ obligatio. Ibid. vbi & quid circa contractationem.
      • Ad omnia teneri Parochis communia. 50. vbi quid ad vsum Ritualis Romani, & quid si desit, & de habitus decentia, ac vitæ exemplo.
      • Circa cohabitationem fœminarum. 52. & seqq.
      • Circa Baptismum infantium obligatio. 59. & seqq.
      • Teneri Indos audire confiteri volentes etiam extra tempus præcepti. 71
      • Ad infirmos tendere, etiam cum notabili detrimento. 72 & 73. vbi variæ sententiæ circa alios, & de generali obligatione circa rusticos, etiam cum vitæ periculo.
      • Subleuationem debere esse cum certa spe. 74. Quod ex doctrinâ Card. Toleti confirmatum. 75
      • Non teneri ad recedentes pro libitu, & quid cum talibus faciendum. 76
      • Qualiter se gerere debeant Confeßiones Indorum audientes. 77
      • Circa Eucharistiam obligationes. 78. & 79
      • Circa dispositionem pro Confirmatione. 80. vbi notandum circa cognationem spiritualem.
      • Teneri ad conferendam Extremam vnctionem, circa quod aliqua. 81. & 82
      • Pro administratione Matrimonij & benedictionibus, nihil accipi posse, 83. vbi fauorabilis limitatio.
      • Rituale Romanum circa ritus nuptiales obseruandum. 84. vbi quòd quædam ex Rituali Toletano contraria possunt sustineri, scilicet priùs sponsam interrogandam, & circa jungendas manus.
      • Nuptias ebrietatibus non incestandas, pro quo Parochorum obligatio. 85. vbi an timore fauentium excusandi, & quòd in Indis exhortationes ad continentiam valeant, pro quo exemplum.
      • Quid circa permißionem quamdam Parochi, & benedictionem mensæ crapularis. Ibid
      • Debere aßistere morituris, etiam cum graui incommodo. 86.
      • Et Indulgentias applicare, præsertim Cruciatæ, idque ex charitate & justitiâ. 87
      • Ex Indorum obeuntium bonis nihil vsurpandum, neque quintam partem pro eis applicandam, ad quod neque heredes tenentur. 88. vbi aliquæ pro eo Indicarum Synodorum sanctiones, & pro restitutione doctrina.
      • Grauiter peccare ad expugnationes obeuntes. 89. vbi & pœna excommunicationis cum notanda limitatione.
      • In Missæ celebratione debere ritus in Missali contentos penitus obseruare. 107

    • Parochus Religiosus.

      • Generaliter loquendo conueniens esse vt Religiosi Parochi Indorum sint. T. 17. 1
      • Præsertim recèns conuersorum ab ipsis. 2
      • Et etiamsi stabilita jam fide meliùs sit per illos promouenda. 3
      • Si secus, ab eo esse cauendum ministerio. 4
      • Et sic statuentibus non posse Religiosos reluctari. 5
      • Patrum Mexicanorum sententiâ comprobatum. 5. & 6
      • Quid de Societate Iesv. 7. & 8
      • An ex charitate, vel ex justitiâ administrent. 9
      • Cum distinctione responsio. In seqq.
      • Si ex charitate, non teneri ad damna ex defectu aliorum, à quibus euitarentur, vt probabile proponitur. 11
      • Quomodo à Regibus imponi obligatio justitiæ poßit. 13 & 14. vbi Pij V. verba declarata.
      • Ex obligatione tali quæ in speciali sequantur. 15
      • Esse propriè Beneficia, quæ illis deferuntur. 18. & seqq.
      • Quomodo perpetua. 20. & 21. vbi quod & illorum habeant proprietatem, & non tantùm precariò.
      • Praxis Canonicæ Institutionis, cui se Societas Iesv submisit, sic Regia vrgente jußione. 22
      • Iuxta Pontificia decreta Religiosi nequeunt curam animarum gerere independenter ab Ordinarijs. 23
      • Non repugnare institutionem, qualiacumque sint Beneficia dicta, quia dantur in Titulum. 24
      • Probabilis resolutio in fauorem Religiosorum. 25
      • Examen pro illis non esse necessarium, sed notitiam sufficientiæ sufficere. 26
      • Peccare grauiter sine approbatione Episcopi, Parochialem curam suscipientes. 27. vbi qualis obligatio restitutionis.
      • Pro nouâ Parochiâ quando repetendum examen. 28
      • Quid in eodem Episcopatu, quando diuersa est lingua. 29
      • Defectum sufficientiæ non esse necessarium plenè probari. 30
      • Supplentes non indigere speciali approbatione. Vbi quod vacationum tempus non sit prorogandum, & quantum esse poßit: quidúe ex Tridentino. 31
      • An Prælati debeant eligere meliores. 32. & seqq.
      • Quid circa praxim ad vitandos scrupulos, cum doctrina scitu digna. 35
      • Abusum nominandi imperitos idiomatis, & socium peritum aßignandi, esse damnabilem. 36. vbi notatu digna.
      • Religiosus an poßit ad Curata dicta compelli. 33. & seqq.
      • Societatis posse, ob amplißimam, quam profitetur, obedientiam. 41. & 42. vbi quod & ad Indias mitti.
      • Ad visitationem qualiter teneantur. 43. & seqq. & T. 20. 75
      • Adnotatio peculiaris circa crimina personaliæ, & etiam ad officium spectantia. T. 17. 45
      • Non peccare grauiter visitantes, si circa mores aliqualiter inquirant, vt admoneant Prælatos. 46. vbi quomodo id secretò faciendum.
      • p. [382]
        Delinquens grauiter, priuatione doctrinæ puniendus. 47. vbi aliqua digna.
      • Regia schedula vt Religiosi ab alijs tantum suæ Religionis visitentur, Episcopis impeditis. 48
      • Vim non habere, & videri illi renuntiatum 49. vbi quid circa impedimentum Episcoporum.
      • An Censuris percelli ab Ordinarijs poßint. 50. & seqq.
      • Quid pro praxi. 53
      • Pro Parochis reseruationem peccatorum non cessare, & qualiter illa currat, cum notanda doctrina. 54. vbi quòd amotis ab officio non cesset approbatio.
      • Non comparare dominium reddituum, aut aliorum. 55
      • Etiam eos, qui in Societate vota tantùm post biennium emiserunt. 56
      • Priuilegio Iuris communis Societatem renuntiasse. 57
      • Religiosis aliorum Ordinum quid liceat circa dicta. 58
      • Quæ afferunt post officium, ad Monasterium pertinere. Ibidem.
      • Cùm Prælatus ignorat, & Religiofus non applicat, quid dicendum. 59. vbi quid non poßint eam cum licentia ingentem pecuniæ summam retinere, & pro eo Tridentini Decretum, cum eiusdem declaratione.
      • De acquisitis intuitu Ecclesiæ non posse disponere. 60. vbi quod non semper acquiratur Ecclesiæ, & peculiaris doctrina pro Indicis.
      • Peccare grauiter profanè expendentem, etiam cum licentia, & accipientem ad restitutionem teneri. 61. vbi quid ludo poßit exponere.
      • Circa votum obedientiæ quæ obligationes. 62. & 63. vbi quod Prælato iubenti circa Parochialia an ex voto obedientiæ sit præstanda.
      • De obligatione habendi socium. 64. & seqq.
      • In Parochis Indicis obligationem cessare. 65. vbi explicatum Cap. Monachi, de statu Monachorum, secus si populus sit numerosus. 66. vbi de numero ad Parochiam constituendam sufficienti, & notanda alia circa eosdem. 67.
      • Parochos in officio adiuuantes non posse ab Episcopis puniri ratione officij, nisi Vicarij sint. T. 20. 74
      • Vide Religiosus.

    • Patriarcha Indiarum.

      • De eo vide Appendicem post Titulum. 13.

    • Patrinus.

      • Eorum obligationem communiter non vrgere. T. 16 61
      • De Patrinis Indorum. 60. & seqq.

    • Patronus.

      • Illius Potestas circa solam præsentationem. T. 16. 43 vbi quòd circa examen nihil: de quo & 44. ac 45
      • Quod tempus habeant pro præsentatione, & negligentium pœna. T. 18. 2
      • Plus aliquando vltra præsentationem posse competere. T. 19. 10
      • Vide Capitulum, Episcopus, Permutatio, Præsentatio, & alibi.

    • Pauper.

      • Ob paupertatem rigor legum temperatur. T. 16. 22
      • Vide Præbendarius, ex T. 18. n. 24. & alij. Et V. Quarta, atque alia.

    • Peccatum.

      • Mortale quando sit vana gloria. T. 12. 285
      • Circa peccandi occasiones vide Occasio.
      • Ob violatas obligationes paßim occurret.

    • Periculum.

      • Vide Occasio.

    • Permutatio.

      • A Capitulo an queat fieri. T. 19. 38. & seqq. vbi affirmatur contra aliquos.
      • Pro illâ non currere Semestre ad collationem concessum. 42
      • Caussam non leuem requiri. 43. vbi qualis neceßitas.
      • Inter Episcopos an esse queat. 44. vbi quòd non valeat renuntiatio coram Patrono.
      • Regem non posse præsentare. 45. vbi quòd debet resignatio mutua præcedere.
      • Factum Episcopi cuiusdam non probatum. 46
      • Præbenda pro Præbendâ vt poßit permutari. 47. vbi pactio pro expensis quando simoniaca.
      • Neceßitas & vtilitas qualiter inspicienda. 48. vbi quòd ante Episcopi consensum potest pactio fieri & fauorabilis pro caußâ doctrina.
      • In Indijs vt queant permutationes justificari, & quid non tolerandum. 49
      • Ob fauorem personæ an Episcopus permutationem perficere poßit. 50. vbi notandum pro praxi.
      • Vtilis pro eodem doctrina ex bonis auctoribus. 51
      • Posse præsentatum ad Præbendam, & quosdam alios breui dimissuros, permutare, vt probabile proponitur. 52. & seqq.
      • Oppositum certius. 53
      • Patroni consensum necessarium. 54
      • Regula Cancellariæ de viginti diebus vitæ post resignationem, expenditur. 55
      • Inæqualitatem emolumentorum posse pecuniâ probabiliter compensari. 56. & 57
      • Fieri posse cum onere pensionis ab Episcopo impositæ, & eam posse pecuniâ redimi, etiamsi auctoritate Papæ sit constituta. Ibid.
      • Compensationem non licere certius esse & communius, & iuxta id, quid sit faciendum stante bonâ fide. 28 vbi casus specialis.
      • Permutantem possese indemnem seruare ex casus alterius positione ostenditur. 59
      • Casus alius de obligatione emendi supellectilem. 60 & 61

    • Pœna.

      • Sine sententia saltem declaratoria criminis non incurritur. T. 12. 97
      • Et vbi actus perfectus non est. 98
      • Prohibitio petendi debitum est pœna, & non incurritur ab ignorante illam. 474
      • Aliquando non esse talem. 475

    • Præbenda, Præbendarius.

      • Præbenda an diuidi poßit. T. 16. 12
      • Prouisi an debeant statim ad seruiendum se conferre. T. 18. 1. & seqq.
      • Aßistendi in Choro obligationem, etiamsi nihil recipiant esse sub mortali. 2
      • Pauci vt poßint multorum emolumenta lucrari. 7 & seqq.
      • Præbendario vicem duorum gerenti non deberi duplex stipendium. 8
      • Quid si ad vnum Capitulum redigatur. 13
      • De supplendo notabili eorum defectu nominatione aliorum. 14. & seqq.
      • Religiosum non posse Canonicum fieri. Ibid.
      • Si fiat, non posse grauiter peccantem ab Episcopo puniri. 17
      • Subrogatorum obligationes. 18. vbi de congrua specialiter.
      • Præbendariorum obligatio circa superfluorum largitio|
        p. [383]
        nem, etiamsi Præbendæ sint in distributionibus constitutæ. 19. & seqq.
      • Quid circa congruam obseruare teneantur. 24. & seqq.
      • De sumptibus vanis, qui recensentur. 25. vbi Indiarum abusus.
      • Plus aliquid splendoris apud illas licere; sed morum splendoribus cumulandi. 26
      • Opera pia an in loco Beneficij facienda, 27
      • Circa aßistentiam quæ obligationes. 28. & seqq. vbi quòd statuta seruanda, & quid de Concilij Basiliensis Decreto.
      • Ex defectu non regulandam diuini officij generalem obligationem. 39
      • Pœnam ex omißione non incurri ante sententiam, & pro omißione veniali non vrgere. 30
      • Quid circa Missam. Ibid. & 31
      • Statuto indulgenti vt defectus pro vnâ Horâ poßit per aliam suppleri, possunt se Præbendarij conformare. 32. vbi quæ poßint consuetudine introduci circa aßistentiam.
      • De notabili quadam Ecclesiarum Gallicarum, quæ vt contraria Sacris Canonibus improbatur. 33. & 34. vbi quædam Pontificum conceßiones.
      • Condonationem & remißionem non licere, nec esse validam. 35
      • Licere in Indijs absentiam ratione studiorum, & maximè Theologiæ. 38
      • Et etiam Iuris Canonici. 39. vbi quod temporis spatium concedendum.
      • Eugeniana quomodo communis pro Indijs. Et qualiter Carolus V. concedere absolutè priuilegia pro Vniuersitatibus potuit. 40
      • Difficultas peculiaris vt in Indijs nequeat practicari. 41
      • Licentiam Prælati requiri, & in Indijs posse illam negare. 42
      • Si appelletur, quid ab appellationis judice faciendum. 43. vbi de cautione Episcoporum circa dispensationem.
      • Magisterium in Indijs non excusare à residentia, ex quo pro studio arguitur. Ibid.
      • Parochis licentiam denegandam. 44
      • Neque appellare posse. Ibid.
      • Pro Iure Ciuili in Indijs priuilegium minimè suffragari. 45
      • Pro Grammaticâ licentiam concedendam, & quid de humanioribus litteris. 46
      • Quid de Philosophiâ. 47. vbi pro Indijs negatur.
      • De Medicinâ item. 48. & 49
      • Theologiæ studium ante alia optant Pontifices ampliari. Ibid.
      • In Scholis Societatis locum habere conceßionem. 50
      • Professores Theologiæ, & Iuris Canonici qualiter priuilegiati in Indijs. 51. cum notanda doctrina.
      • Quod & circa Ius Ciuile, & Medicinam. 52. vbi notanda expositio Cap. Non magnoperè.
      • Religiosis non prohiberi Iuris Ciuilis magisterium. Ibidem.
      • Grammaticæ item Prælectores. 53
      • Sed vbi de Societatis Scholæ non sunt. Vbi & de Parochis negatur. Ibid. & 54. Nisi in loco Beneficij legant.
      • Elegans Grammaticæ commendatio. Ibid.
      • Caussa quæstus abesse, à Concilio Limensi reprobatum. 55. vbi nonnullæ aliæ probatæ, cum notanda doctrina.
      • Quid de Præbendario à Prorege accersito. 56. vbi fauerabilisfauorabilis resolutio.
      • Mensis vnius vacatio Indicis Præbendarijs indulta, & id non esse Concilij Tridentini dispositioni contrarium. 58. vbi computationem non esse per horas faciendam.
      • Collusio & Condonatio à Concilijs reprobata: quod & stabilitur & obligatio restitutionis Ecclesiæ, aut pijs operibus facienda. 60. & 61
      • Posse stare remißionem. 61. & 62
      • Quædam distinctio circa distributiones amissas & amittendas improbata. 63
      • Canere in Choro debent. 71. & seqq.
      • Non videri rationabile vt Matutinum in Ecclesijs Indicis non canatur. Ibid
      • De obligatione circa Salue Regina. 75
      • Lucrari qui Curatus est, dum administrat. 76
      • Quamlibet justam caussam ad lucrum integrum in Indicis sufficere. 77
      • De absente ob concursum ad Præbendam in aliâ Ecclesiâ, cum peculiari doctrina. Ibid.
      • Non lucrari dicentem Missam ex deuotione. Ibid
      • Diœcesim visitantes lucrari. 78
      • Non obstare Regiam prohibitionem, vbi quid Episcopi circa illam. Ibid
      • De Canonico aßistente Episcopo. 79. vbi quid circa Indicos.
      • De Canonico Magistrali. 80. vbi de formâ prouisionis eiusdem, & aliorum per concursum, obligatione Secreti.
      • Obligatio concionandi qualis. 81. vbi circa modum, cum notando exemplo, & qualis neceßitas talium prædicationum.
      • Quot dies tribuendi pro concione. 82. vbi an pro illis sumere alios queat.
      • Bona fides vt faueat, si in dies concioni proximos labor sit conficiendæ concionis reseruatus.
      • De Doctorali. 83. vbi specialiter de obligatione restitutionis ob neglectam officij curam.
      • De Scripturario. 84. vbi quid faciendum, si auditores desint.
      • De Pœnitentiario. 85. vbi ratione officij esse approbabatum ad Confeßiones, & probabile habere casus Episcopo reseruatos, & promotum manere approbatum, sed sine jurisdictione.
      • Circa distributionum lucrum adnotantur aliqua. 86
      • Quid pro Indijs speciale circa Indorum linguam, quod etiam ad Magistralem spectat. Ibid
      • De Scholiarcha, & Cantore. 87. vbi Decretum pro illis Concilij Lim. 3. & Tridentini pro priori.
      • Scholiarcha an Gradum Litterarium maiorem habere debeat. 88
      • Concilij Decretum quos non comprehendat. Ibid. vbi quòd cùm Gradus confert, pro præsenti habendus.
      • Archicantoris obligationes. 89
      • De obligatione restitutionis. Ibid.
      • De Portionarijs. 90. vbi de obligatione aßistentięaßistentiae, etiamsi dimidiam tantum habeant Portionem.
      • Esse Præbendarios. T. 20. 73
      • De Capellanis Chori. T. 18. 91. vbi cui restitutio facienda ex eorum defectu.
      • An sint Beneficiati, vt gaudere trimestri queant. 92
      • Vide Distributiones.

    • Præceptum.

      • Non obligat, cum ratio communis boni aliud postulat. T. 12. 61.
      • p. [384]
        Quæ dicantur esse de præcepto diuino, quæ de Ecclesiastico. 402
      • Esse illud, quomodocumque subdito de voluntate Superioris constet, ex D. Thoma. T. 16. 19
      • Vide Parochus Religiosus.

    • Prædicatio.

      • Vide Parochus. Et circa modum, V. Concionator. & T. 18. 80. & seqq. circa Canonicum Magistralem.

    • Prælatus.

      • Prælatos in Indijs debere non admittere Religiosos fugitiuos ad Missam celebrandam. T. 12. 136. vbi an excommunicati.
      • Prælato an concessa intelligantur, quæ ad conuenientem administrationem spectant, & fuerant antecessori concessa. 176. vbi de facultate ad benedictiones.
      • An poßint sibi concedere facultates, quæ alijs, & secum dispensare. 189

    • Præsentatio.

      • Circa illam quid facturus Prorex, cùm de insufficientiâ nominati illi constat. T. 16. 48. post alia circa examen à num. 43.
      • Præsentati ad Episcopatum sine Gradu necessario an valida præsentatio. T. 20. 82
      • Vide Beneficium, Capitulum, Episcopus, Parochus, Parochus Religiosus, Præbendarius, & alia.

    • Præsumptio.

      • Cùm lex contra præsumentes loquitur, vt sit explicanda præsumptio. T. 12. 286
      • Si absit, non incurri censuras. In Appendice ad T. 17. post T. 19. n. 5.
      • Ex clericatu post delictum assumpto an præsumptio sumi queat, vt non liceat priuilegio fori vti. T. 20 53

    • Princeps.

      • Vide Baptismus.

    • Priuilegium.

      • Quanta à Regibus Catholicis Indis conceßa. T. 12. 1
      • Quæ pro illorum bono sunt concessa alijs, eorum propria sunt dicenda, & ita latè interpretanda. 2. & seqq. vbi aliqua scitu digna.
      • Ampliationem dictam stare, etiamsi contra ius commune sint, quia in fauorem Religionis, & caussæ piæ. 6 & seqq.
      • Id stare respectu etiam Ministrorum. 9. 10. Et quia Regibus concessa dici possunt. Ibid.
      • An sint perpetua quæ ad tempus concessa. 11. & seqq.
      • Stare conceßionem esse perpetuam, licèt ab eodem Pontifice aliquid posteà ad tempus concedatur. 15. Et potiùs cùm à diuersis. 388. & 389
      • In caußâ piâ vt ampliari significatio verborum poßit. 18 & 29
      • Quid circa probabilitatem perpetuitatis. 30
      • Priuilegium per testes probari posse. 104
      • Quæ notitia sufficiat ad obligationem pro foro conscientiæ. 105
      • Priuilegium personale ad aliam personam non extendi. 112
      • Limitatio quædam. 117
      • Priuilegia vni Prouinciæ Indicæ concessa, an sint alijs communia. Ibid. & seqq.
      • Esse etiam communia Indis, quæ Europæis concessa. 116
      • Et quæ omnibus alijs extra Indias. 117. & seqq. Non è contra. 119. contra nouam quorumdam opinionem.
      • Inter Indos & Æthiopes esse communicationem. 129
      • Et inter Indos & Neophytos omnium transmarinarum regionum. 130
      • Inter Religiosos quæ communicatio in Indijs. 131. & seqq. Ibi Index.
      • De communicatione quando adest particula taxatiua. 149. & seqq.
      • Priuilegia vni Religioni cum limitatione quoad vsum concessa, an sine illa ab alijs poßint practicari. 153 & seqq. Resolutio negatiua. 155. & seqq.
      • Pro Indijs specialiter. 162
      • Communicationem ad Nouitios extendi. 163. & 164
      • Aliqua ad tollendos scrupulos concedi, pro quo exemplum. Ibid.
      • Limitari à Prælatis posse, etiam localibus. 164
      • Quæ priuilegia sine speciali conceßione Generalis subditis concessa censeantur. Vbi specialiter de Societate. 165. & seqq.
      • Quæ in Bullis extant, & non in Compendijs, etiam posse limitari. 187. Circa quod alia, num. præced.
      • Superiores finito officio an poßint habere vsum facultatum. 188. & seqq.
      • De Priuilegijs circa Baptismum. 193. & seqq.
      • Priuilegia contra jus commune generaliter loquendo, non esse latè interpretanda, nisi caussa religionis. &c. 302
      • De priuilegijs circa Confirmationem. 205. & seqq.
      • De priuilegijs circa Eucharistiam. 220. & seqq.
      • De priuilegijs circa sacrorum benedictionem. 252. & seqq. vbi scitu digna.
      • De priuilegijs circa benedictionem Ecclesiarum, &c. 261 & seqq.
      • De priuilegijs circa duas Missas. 274. & seqq.
      • De priuilegijs circa Sacramentum Pœnitentiæ. 293. & seqq. Ibi Index marginalis.
      • De priuilegijs circa approbationem. 239. & seqq.
      • Circa Extremam vnctionem. 345. & seqq.
      • Circa Ordinem sacrum. 368. & seqq.
      • Circa matrimonium. 375. & seqq.
      • Non vsus priuilegij in Religione, cui est concessum, non impedit communicationem alterius. 396
      • De priuilegijs circa Festorum obseruationem, 417 & seqq.
      • Circa Confeßionem. 428. & seqq.
      • Circa Communionem. 433. & seqq.
      • Circa Ieiunium. 442. & seqq.
      • Circa Decimas. 447. & seqq.
      • Circa dispensationes in votis. 461. & seqq.
      • Circa petitionem debiti. 466. & seqq.
      • Circa communicationem cum infidelibus, etiam armis venditis. 477. & seqq.
      • Circa compositionem pro malè acquisitis. 479. & 480
      • Circa Censuras, vbi an Indi poßint excommunicari. 481 & seqq.
      • De Indulgentijs pro illis & alijs Indiarum incolis. 484 & seqq.
      • Priuilegia Indica non reuocari generali reuocatione in Tridentino, aut aliàs. 484. vbi de quodam priuilegio PP. Augustinianis concesso ad dispensandum in primo affinitatis gradu.
      • Vt priuilegium perstet, sufficit caussæ motiuæ reliquias remanere. T. 19. 68
      • Amisso priuilegio per non vsum ab eo, cui sit concessum, non amittitur ab eo, qui habet communicationem. T. 20. 68

    • p. [385]
      Processio.

      • Indulgentiæ pro ipsis, & qualiter faciendæ. T. 12. 499 & 500

    • Prorex.

      • Proregum potestas quos habeat limites. T. 16. 46. & 47
      • Circa examen pro Beneficijs difficultas specialis. 43 & seqq.
      • Debere semper armatam habere custodiam. T. 20. 129
      • Vt nequeant ab Inquisitoribus excommunicari. 135
      • Quas caussas ad se auocare poßint. 136
      • Vide Episcopus, Patronus, Parochus, Regularis, & alia.

  • Q

    • Quarta.

      • CIrca illius exactionem vt contingat Episcopos peccare. T. 13. 84
      • Standum consuetudini. T. 16. 24
      • Quæ rationabilis. Ibid. & 25
      • Quid cauendum Episcopis circa consuetudinem. 25. & notanda pro illa. 26
      • Quid circa praxim obseruandum. 27
      • Assertiones plures circa illam pro Indijs. 28. & seqq
      • Speciale dubium circa Capitulares associantes funera. 31
      • De relictis pro Mißis. 32. & 33
      • Ex quibus manifestè non debeantur juxta Iuris dispositiones. 34. & 35
      • Circa illam Sede vacante dubia quæstio, de quâ. 36 & seqq.
      • Triplex titulus solutionis absolutè sumptæ. 37
      • Ex oblationibus, quæ caussa mortis tantùm fiunt, illam deberi. 41. & 42

  • R

    • Religio, Religiosus.

      • FVgitiuus an gaudeat priuilegijs Religionis, & specialiter Indicis. T. 12. 134. vbi an sine licentia Prælati approbatus illis vti queat.
      • De Religiosis B. Ioannis Dei. 137
      • De Sacerdotibus Equestrium Ordinum. Ibid
      • Religiosi an communicent in Indulgentijs. 139. & seqq.
      • Religionem PP. Mercenariorum parem communicationem habere. 152
      • Religionum Mendicantium dignitas supra Monachales. 257
      • Posse Aras & Calices consecrare illis etiam concessum. Ibid.
      • Ad prædicandum quâ licentiâ aut approbatione egeant. 331
      • Pro Indijs quod priuilegium, & qualiter explicandum. 329. & 332.
      • Ad prædicandum in plateis an necessaria licentia. 333
      • Inuitis Parochis an liceat. 335
      • Non teneri à Vicario licentiam petere, si Episcopus, qui dederat, moriatur, neque ad Confeßiones. 339
      • In Indijs an gaudeant facultatibus conceßis Episcopis ad tempus. 465
      • Posse extra Confeßionem dispensare. 473
      • Ratione scandali ad jeiunia non generalia teneri. T. 16 99
      • Possunt illis Vicariæ temporales attribui. T. 18. 14
      • Sed nequeunt esse Canonici. Ibid. & 15. vbi quòd neque Curati sine neceßitate absque Pontificis facultate.
      • Nec Episcopos in eo posse dispensare, sicut neque ad simplex Beneficium.
      • Ratio discriminis inter illud & Curatum, quod ex neceßitate licet. 16
      • Prælati nequeunt professurum obligare vt legitimam Conuentui donet, aliàs non admissuri. In Appendice ad T. 17. post T. 19. n. 1. & seqq.
      • Titulum sustentationis non suffragari. 2
      • Non posse exigi vltra necessaria, fauorabili aliquorum sententiâ stante. 3
      • Graue iniustitiæ peccatum secus facientium. Ibid. & quòd ob defectum amoris erga Religionem id fieri nequeat. 4
      • Circa aliquarum Religionum praxim quid dicendum. 5
      • Alternatiuis in Indijs an conuenienter vtantur. 6 & seqq.
      • Quis error circa Profeßionem inualidet ipsam. 9. vbi pro Indijs speciale aliquid.
      • Apostolorum dispositio in electione septem Diaconorum circa casum prædictum singulariter illustrata. 11 & seqq.
      • Prælati ex Hispaniâ venientes an pecuniarum copiam colligere poßint. 15. & 16
      • Electionum libertas nequit à Prælatis coarctari. 17 & 18
      • Quàm grauia ex contrario damna. 19
      • Regijs expensis in Indias venientes, qualem subeant obligationem. 20
      • Non extare illam pro restitutione Regi faciendâ. 21
      • De obligatione non mutandi Prouincias, ad quas sunt destinati, cum notanda doctrina. 22
      • Sine licentia Prælati in transmarina tendentium quæ suspicio. T. 20. 66
      • Quando illa cesset. 67
      • Vide Priuilegium.

    • Renuntiatio.

      • Potest quis Beneficium prætendere animo renuntiandi post breue spatium. T. 19. 52
      • Renuntiationes Nouitiorum liberas esse debere. In Appendice ad T. 17. post T. 19. n. 1. vbi quòd id in Societate summâ curâ seruatur.
      • Vide V. Sequenti.

    • Resignatio.

      • In fauorem an liceat. T. 19. 33. & seqq.
      • Morti proximum non posse taliter resignare; benè tamen ob crimen priuandum, vbi specialis casus. 37
      • Et etiamsi priuatio sit futura propter irregularitatem ex homicidio. 52

    • Restitutio.

      • Facienda ab Episcopis pro excessu Quartæ. T. 13. 84
      • Et pro venditione officiorum. 88
      • Vbi facienda. In Appendice ad T. 16. post. T. 19. num. 6.
      • Subornatus pro Cathedrâ an teneatur. T. 20. 104. & 105.
      • Pro opere bono aut prauo acceptis obligationem non esse. Ibid.
      • Quid si ob suffragium indignus Cathedram adeptus. Ibid. & 106.
      • Cum multis damnificans ad quid teneatur. Ibid.
      • Cathedram per subornationem adeptus an debeat eam restituere. 107. & 108
      • Ex iniquâ sententiâ quæ obligatio, si secundùm allegata & probata. Ibid.
      • p. [386]
        Ex collatione Beneficij factâ minùs digno non oriri obligationem ad illam. 109
      • Vide Beneficium, Episcopus, Parochus, Præbendarius, Visitator, & alia.

    • Rex.

      • Reges Catholici an poßint in Indijs constituere Parochos independenter ab Episcopis, aut spiritualem aliam concedere facultatem. T. 12. 272. & 273
      • Eorum obligatio circa tuendam obseruantiam Religiosi status, maximè in Indijs. T. 17. 4
      • Vide Episcopus, Licentia, Patronus, Præsentatio, & sæpè alibi.

    • Rituale.

      • Romani Pauli V. auctoritas propugnatur. T. 16. 19
      • Vide Parochus.

  • S

    • Sacerdos.

      • BOno illius nomini quomodo consulendum, si delictum publicum sit. T. 14. 18
      • Sacris vestibus indutum non debere confiteri. T. 16. 90 vbi de Concilij Limensis circa hoc Decreto.
      • Quale peccatum in eo sit. 91. vbi quid de Religiosis.
      • Non posse alteri non approbato confiteri. Ibid.
      • Qui stipendia pro Mißis in Indijs accipit, an curare possit vt in Hispaniâ dicantur minori quantitate. In Appendice 1. post T. 19. num. 1. & seqq. vbi multiplex & obseruatione digna doctrina.
      • Pro dicendâ Mißâ in Oratorio inuitatum non posse maius stipendium exigere. 8. & seqq.
      • Vbi quod cùm specialis labor, generaliter id licet.
      • Quid circa locum. 9
      • In stipendio esse justi pretij varietatem, & quomodo id habere locum in Indijs poßit. 10
      • Maius & minus stipendium dari posse ex voluntariâ pactione. 11
      • Sed non in casu Oratorij, neque generaliter. 12
      • Plus petentem & accipientem non obligari ad restitutionem, sententia aliquorum. 13
      • Neutiquam admittendam. 14
      • Et id esse contra justitiam commutatiuam, & non tantùm legalem. 15
      • Stipendium non deberi pro diariâ sustentatione. 16
      • Promittens plus aliquid, tenetur adimplere. 17
      • Missam promittens accepto stipendio non satisfacit eo reddito, sed potest ad dicendam obligari. In Appendice 2. 21

    • Sacramentum.

      • Circa materias Sacramentorum non habere Ecclesiam mutandi facultatem, & quomodo hoc explicandum. T. 12. 212.
      • Obseruanda doctrina circa Sacramentorum valorem, stante probabili opinione. T. 17. 25

    • Secretum.

      • Illius violatio mortalis in electionibus Ecclesiasticis. T. 18. 80.
      • Vide Parochus Religiosus, Vicarius Generalis.

    • Sepultura.

      • Vide Parochus.

    • Simonia.

      • Esse illam, cum promittitur pecunia pro Beneficio applicanda operi pio. T. 13. 5. & seqq.
      • Et in pactione Capitularium cum Visitatoribus. T. 19 26. & seqq.
      • Pactio pro expensis quando simoniaca. 47
      • Bona fides vt obstet simoniæ. 68. vbi casus specialis.
      • Non incurritur pœna per conuentionem, sine perfecta traditione. T. 20. 8

    • Societas Iesv.

      • Potestas Generalis in illâ. T. 12. 20. & 21. vbi specialia circa vsum priuilegiorum.
      • Eius gubernationis modo à multis oblatratum, sed à Pontificibus propugnatus. Ibid. & seqq. vbi de Constitutione Innocent. X. circa illam. Ibi Index.
      • Credendum P. Generali de dispensatione testanti. 104 & seqq.
      • Sine illius communicatione speciali omnes vti priuilegijs possunt ad tollendos scrupulos conceßis. 165
      • Eidem concessorum vsus inualidus sine illa. 166. & 167
      • Idem de alijs. 168. vbi sententia quorumdam expunctâ de illicito actu, sed non inualido, de quo & 169 & 184
      • Etiam in Indijs id tenendum. 171
      • Ratione distantiæ an aliquid liceat. 172. & 173
      • De casu speciali. 174. & 175
      • Variæ formulæ conceßionis priuilegiorumin Compendijs. 176. & seqq. Ibi Index.
      • Quæ Generali committuntur, ab eo possunt alijs committi. 182
      • Priuilegium circa ætatem pro Ordinibus an alijs commune. 374
      • An expediat ipsi Indorum habere Parochias. T. 17. 7 & 8.
      • Præclarum eiusdem elogium ex Religioso Scriptore. 12
      • Priuilegijs circa Inquisitionem renuntiauit, & quid inde Inquisitoribus liceat. T. 20. 68. & 69
      • Vide Indulgentia, Parochus Regularis, Priuilegium, & alia.

    • Statutum.

      • Vide Capitulum, Concilium, Episcopus, Lex, Præbendarius, & alia.

    • Superior.

      • Duo Superiores quomodo super eamdem materiam esse poßint. T. 17. 63
      • Vide Prælatus.

    • Stylus.

      • Curiæ, & Cancellariæ vt obliget. T. 19. 65

  • T

    • Tabachus.

      • ANte Missam prohibitus in Concilio Limensi. T. 16 92
      • Et ante Communionem in Mexicano. 93
      • In Synodo Canariensi. 95. & ab Vrbano VIII.
      • Inepta explicatio disiecta. 92. & seqq. & obligationem esse sub mortali.
      • Etiamsi in stomachum non traiiciatur. 96
      • Religiosi an teneantur. 97. & negatur ex vi legis Conciliaris.
      • Quid ratione jeiunij naturalis. Ibid. & 98
      • Teneri ratione scandali. 99
      • Folium posse sumi, si non traiiciatur. 100
      • De sumptione in luto. 101
      • Episcopi an teneantur. 102. vbi quòd tantùm ratione scandali, iuxta cōmunescommunes doctrinas circa illos, & alios.
      • An obligatio ad omnes communicantes extendatur. 103 & 104. vbi notanda quædam circa Confessarios.
      • De Sayri, & pulueribus alijs. 105. vbi quòd vitium hoc fundamentum præbet non benè de vitiosis talibus sentiendi, & quòd in Beneficijs postponendi.
      • p. [387]
        Ei deditos esse in statu peccati mortalis septem rationibus comprobatur. 106

    • Tempus.

      • Quomodo computandum in priuilegijs. T. 12. Cap. 4. vbi an à die scientiæ.
      • Computationem faciendam ab actu perfecto. 92. vbi & seqq. de computatione circa nouennium Congregationis in Societate.
      • Tempus à lege præscriptum debere esse continuatum; licèt oppositum teneant aliqui. 93
      • Modicum tempus quod dicatur, & quando debeat impleri de momento ad momentum. 94
      • Temporis præfixio quando ad substantiam non spectet. 319
      • Non currit impedito. T. 18. 3

    • Terminus.

      • Diem termini non computari in termino. T. 12. 32
      • Terminus in prouisione Beneficij aßignatus, etsi elapsus sit, non officio collationi, pro quâ nullus à jure designatus. T. 18. 4
      • Triennij lapsus non inducit tacitam renuntiationem, stante contraria voluntate. 6

    • Testamentum.

      • Illius executorem quidquam immutantem posse recusari, & à munere remoueri. T. 16. 23
      • Ex relictis Parocho, non vt Parocho, quartam non deberi. 30
      • Vide Missa, Quarta.

    • Testis.

      • Vt poßit testi fide digno pro foro conscientiæ credi. T. 12 16
      • Vbi quòd & priuilegiario asserenti, qui & vti priuilegijs potest, vndecumque notitia habita. Quod specialiter vrgetur in P. Generali Societatis.
      • Credendum ipsi de dispensatione testanti. 104. & seqq. Vbi vni testi quando credatur.
      • Episcopo testanti in titulo Ordinum vt credatur. 107
      • Quantâ diligentiâ examinandi. T. 15. 30
      • Non idonei quando admittantur. 31
      • Vide Fœmina.
      • Circa Indos. Ibid. & seqq.

  • V

    • Vacatio Ecclesiarum.

      • VIde Capitulum, & Ecclesia.

    • Verbum.

      • Verba æquipollentia & specifica, quomodo eumdem effectum habeant. T. 12. 127
      • Vide Lex, Priuilegium.

    • Vicarius Generalis.

      • Vicarium Gener. Episcopi gaudere ordinariâ auctoritate. T. 12. 315. & T. 14. 1. Aliquando delegatâ. T. 12. Ibid. vbi contrarium esse probabile, & tutum in praxi ac sequendum.
      • Non esse in eo totam jurisdictionem, sed in Capitulo residere. 318
      • Non posse licentias datas Regularibus ab Episcopo reuocare. 339
      • Vicarij Gener. Episcoporum litterati esse debent, & graue in electione non talium esse peccatum. T. 14. 1
      • Idem de morum probitate. 2. vbi de ætate necessaria, & an ordinem sacrum habere debeant.
      • Ad Indorum curam grauiter obligatos. 3
      • An Parochi esse poßint. 4. & seqq.
      • An Præbendarij. 9. & seqq.
      • Vltra tempus officij absentes non lucrari. 11
      • An Vicarij esse queant ex Hispaniâ dudum appulsi. 13 & seqq.
      • Illius quales futuræ dotes. Ibid.
      • Diui Caroli circa id notanda dispositio. 14
      • Peccare grauiter inhonestos Parochos tolerantes. 15
      • Quæ notorietas ad procedendum contra illos sufficiat, & qualiter procedendum. 16. & 17
      • Peccare item cùm denuntiantes repellunt, quia probare non possunt in edicto contenta, &c. 19. & 20
      • Vbi vtilis doctrina.
      • Correctionem fraternam non esse necessariò præmittendam. 21. vbi de illius obligatione.
      • Circa decentem habitum Clericorum non aduigilantem, grauiter delinquere. 22. & seqq. vbi multa scitu digna.
      • Grauißimum etiam eorum peccatum, si circa Moniales negligenter se habeant. 28
      • Sicut & circa ludos Clericorum. 29
      • Quid circa munerum acceptionem. 33. & seqq.
      • Vnum cum Episcopo habere tribunale. T. 19. 11
      • Indici charitate debent eminere. 27
      • Dispensandi facultatem non habent, nisi specialiter committatur. 81
      • Diuortij caussas posse illis committi. 82. & 83
      • An poßint Monialibus licentiam dare ad permissum illis egressum sine speciali commißione. 91
      • Circa Vicarium Capituli, S. V. vide V. Capitulum.

    • Visitator.

      • Visitationum scopus ex Tridentino. T. 15. 1
      • Auaritia vt illi obsistat. 2
      • Visitatores futuros soles. Ibid.
      • Salarium in Indijs aßignandum ipsis ex obligatione justitiæ. 3
      • Neque ex pœnis Cameræ, & quid si justæ. Ibid.
      • An poßint illud non conuentum petere. 4. vbi doctrina pro alijs.
      • Quid quando emolumenta stipendium æquant. 5. vbi notatu digna.
      • De Officialibus pariter decisum. 6
      • Circa tempus quid à Limensi Concilio statutum, & obligatio restituendi. Ibid. §. 2
      • Difficultas circa excommunicationem. Ibid.
      • De obligatione circa Instructiones. 7
      • Obligatio restituendi duplum vltra Procurationem acceptorum ex Concilijs. 8. vbi quid recipi juxta nonnullos poßit.
      • In foro conscientiæ esse illam, juxta plures. 9. & 11. vbi quàm vniuersalis sit.
      • Remißioni locum non esse, quia Ecclesiæ facienda restitutio, & quid nomine Ecclesiæ intelligatur. 10
      • Aliorum sententia de obligatione tantùm simpli. 12 & 13
      • Præfertur prior, & aliam esse probabilem. 14
      • Sicut & non esse obligationem reddendi simpli gratis accepti. 15
      • Ecclesiæ faciendam restitutionem supra simplum accepti. 16
      • Quid de accepto alias. Ibid. & 17
      • Quid de datis à Parocho suo nomine. 17
      • Quod restituitur, an poßit redonari. 18
      • Circa absolutionem à pœna, suspensionis scilicet & interdicti, cum vtili doctrina. 19. & seqq.
      • Episcopi per diœcesim discurrentes an rectè faciant secum ducentes Visitatores. 23. & seqq.
      • p. [388]
        Visitationis tempore presentem Parochum non futurum. & quid de emolumentis, si visitator administret, aut alius. 27
      • Pœna iniquè caussas transigentis. 28
      • Indorum testimonio qualiter vsuri. 29. & seqq.
      • De visitatione fabricæ, & ornamentorum. 32. vbi notanda quædam.

    • Viuæ vocis Oracula.

      • Quæ ad Religiosos spectant esse confirmata non obstantibus Bullis reuocationis, qui censeant. T. 12 219
      • Quid de testificatis per Cardinales, qui posteà fuêre Pontifices. 220
      • Non reuocari specialia quædam, in quibus Cardinalium auctoritas peculiaris interuenit.

    • Votum.

      • Quale castitatis non sit reseruatum. T. 12. 461
      • Pœnale non esse, etiam impletâ conditione. 464
      • Neque ex leuitate emißi. Ibid. vbi à quibus dispensari poßint: pro quo & 462. & 463.
      • Ex communi coniugum consensu factum esse reseruatum. 468. vbi quòd contrarium sit probabile, & quod in ordine ad petitionem debiti, eo stante.
Export TEI
FINIS.
Export TEI

p. 1
ADDITIONES AD TOMVM POSTERIOREM THESAVRI INDICI.

Export TEI
AD TITVLVM XII.

AD TITVLVM XII.

Export TEI

Circa Caput IV. num. 37.

Export TEI
Vbi de computatione temporis in Bullis ad viginti annos Priuilegia continentibus.
Export TEI
Export TEI
1
*VT quod ibi dictum est de non curanda Bulla Gregorij XIV. firmetur ampliùs, facit tenor concessionis Pauli V. in vtraque, de qua ibidem. Declarat enim Concessiones prædictas à die Datæ computandas, nullam aliam esse supponens ad effectus tales opportunam. Aut ergo concessio Gregorij vim non habuit, vel Societas eâ vti noluit, vnde & pro concessione alia instanter egit, vt ex tenore Bullæ vtriusque constat, & in noua Priuilegiorum editione suppressa Anno 1615. quando iuxta computationem P. Quintanæ vigebat vsque ad Annum 23. duratura. Vel si vim certè habuit, computatio concessionum Pauli non est à fine viginti illorum annorum concessionis Gregorij facienda; quia Pontifex expressè decernit faciendam à die Datæ. Currentibus ergo pariter vtriusque Pontificis concessionibus, & finitâ concessione Gregorij Anno 23. nihil inde haberi potest emolumento futurum, cùm ad prorogationem concessionis Pauli nihil conducat, iam antè à die Datæ currentis, & expleto designato termino finiendæ acsi cum Gregorij concessione minimè decurrisset.
Export TEI
Export TEI
2
*Neque enim dici potest non obstante designatione illâ temporis ad inchoationem posse post finem concessionis Gregorij inchoatam affirmari, eò quòd, si pariter currerent, posterior concessio nullius esset vtilitatis toto illo spatio, in quo prior vim haberet. Cum tamen priuilegia ita debeant concessa censeri, vt speciale aliquid operentur, iuxta Cap. In his, de priuilegiis, ex quo sic communiter Doctores. Et ita sexennium Bullæ Cruciatæ post finitas incipit eiusdem, aut aliorum Pontificum concessiones. Non inquam dici potest, quia vbi Pontificis expressa mens habetur, omnis cum illa non compatibilis intelligentia cessat. Cùm ergo verba illa A die Datæ, seu A Data præsentium, verificari nequeant, nisi seruato tali termino, omnis alius philosophandi modus solido caret fundamento. Neque inutilis concessio est, quandoquidem ratione illius id licet, quod seclusa concessione absolutè non liceret, quamuis per accidens alia extet concessio vi cuius idem habetur, & allegari potest vt successor Pontifex similem liberalitatem exerceat, vt videmus ab iis factum, de quorum Bullis disputamus. Et quidem confirmatio in forma communi nullum ius confert nouum, vt communiter tradunt Doctores apud P. Suarium Lib. 8. de legibus Cap. 18. & tamen inutilis non est, vt idem expendit numer. 10. & 11. quia plurium personarum consensus & auctoritas confert vt plus timeatur, & securiorem reddit priuilegiatum de non reuocando priuilegio, sed conseruando ac defendendo tamquātamquam proprio, cùm reuera tale sit. Hæc autem potiori ratione locum habent in casu nostro, vt constat. Neque est simile in Cruciatæ concessione, quia in illa non dicitur A die Datæ: & iuxta mentem supplicantis conceditur à talibus limitationibus alienam. Cùm è contrario Societas IESV ita priuilegia à Paulo V. postulauerit, vt à die Datæ semper cœperit computare. Quæ est noua ratio, & satis vrgens pro intento.
Export TEI

Circa Digressionem eiusdem Capitis n. 45. & seqq.

Export TEI
Vbi quæ sit odiosa Constitutio.
Export TEI
Export TEI
3
*PRo resolutione nostra faciunt quæ habet Angelus Bosius Tomo 2. Titulo 2. num. 35. & seqq. qui videndus. Et quæ ex Carolo de Bausio tradit Diana Parte 10. Tract. 14. Resolut. 9. ad intelligendum quæ sit odiosa constitutio. Et licet in applicatione doctrinæ non assentiatur ipsi, volenti nomine Clericorum non venire Religiosos, quando in Consilio Constantiensi statuitur vitandos notorios percussores Clericorum; id quidem generali doctrinæ non obstat, quam neque ipse negat. Citat autem Bausius P. Suarium Disput. 9. de Censuris Sect. 2. num. 11. vti qui aduertat Concilium Constantiense loqui de percussoribus Clericorum, non autem de gaudentibus priuilegio Canonis: quod quidem immeritò ab eo assertum, vt legenti constabit. Melius videtur id posse deduci ex iis, quæ habet numer. 14. vbi ait in huiusmodi positiuis legibus proprietati verborum standum esse; & quatenus fauorem continent, amplianda; vt verò odium & rigorem, restringenda, quantumcumque potest vtrumque cadere sub verbi proprietate. Sic ille philosophatur de prædicto Concilij Decreto locutus. Cùm ergo Clerici nomen Religiosum non significet, & in odiosis versemur, videtur |
p. 2
de Bauny sententia comprobari. Sed de hoc aliàs, & Dianæ sententia valde est probabilis. Pro resolutione autem nostrâ circa Constitutionem ex directo militat Carena Parte 2. Titulo 6. omnino videndus, & de Constitutione agit contra Solicitantes in Confessione, quam strictissimè intelligendam asserit.
Export TEI

Ibidem Circa num. 59.

Export TEI
Ubi de computatione triennij pro Superioribus Societatis.
Export TEI
Export TEI
4
*VT non debeat computatio fieri de momento ad momentum, iuuat quod ait Bonacina Tomo 1. Disput. 1. de Suspensione, Puncto 3. num. 3. postremum scilicet diem debere esse completum: ergo id potiùs in fauorabilibus. Sed in contrarium videtur stare declaratio R. P. Gosuini in litteris ad Prouinciam Peruuianam die 30. Ianuarij 1659. vbi sic ait. Ni vn dia, ni vna hora mas puede gobernar el que acauò su trienio. Sic ille. Qui tamen poterit iuxta dictam computationem explicari, vt finito triennio in termino diei completi, nihil liceat vlteriùs. Vide Bossium suprà num. 55.
Export TEI

Ibidem Circa num. 60.

Export TEI
Ubi de subita & improuisa Superiorum vacatione.
Export TEI
Export TEI
5
*PRo illius inconuenientibus facit id, quod habet Fr. Ludouicus de Miranda in Manuali Prælatorum Tomo 1. Tractatu de sacris Monialibus. Vbi adducit Constitutionem Sixti V. pro Monialibus, subiectis Fratribus Minoribus, vt earum Abbatissæ finito triennio vacent, neque aliquam possint prælationem exercere nisi alio triennio elapso à die finiti officij numerando. Et post eam adductam, nihilominùs resoluit Abbatissas prædictas finito triennio posse Præsidentes constitui pro paruo aliquo tempore, donec aliæ Abbatissæ eligantur, ob grauissima inconuenientia, quæ in aliarum designatione recenset: cùm tamen verba Pontificis adeò videantur vrgere, potestatem omnem & auctoritatem vlteriùs prohibentis: non enim credendus est id, quod pro bono Religionis disposuit, in eiusdem detrimentum cedere voluisse. Et cum Miranda sentit Diana Parte 7. Tract. 12. Resolut. 17. vbi etiam adducit Santonum, sic dicens: Tamen hoc non obstante, existimo posse per illos dies, in quibus noua electio efficitur, cogere Monasterium sub aliquo titulo seu nomine. Sic ille.
Export TEI

Ibidem circa num. 85. & seqq.

Export TEI
Ubi de paucitate dierum in delegata iurisdictione.
Export TEI
Export TEI
6
*FAcit pro ibi dictis Nauarrus Lib. 1. Consil. Titulo de Electione, Cons. 9. in priori editione, vbi asserit Generalem Minimorum, cùm prohibeatur esse Vicarius, finito termino ordinariæ gubernationis, posse tamen constitui ad aliquot dies, seu breue tempus, sed non simpliciter. Facit etiam quod habet ibidem Tit. de ætate & qualit. Ordin. Cons. 7. vbi in simili loquens, de prælaturâ ait defectum 25. dierum in duodennio esse paruitatem materiæ: vnde sex dierum defectus in triennio paruitas etiam dicenda videtur. Nauarri autem sententiam adducit, & probat Fr. Emmanuel Tom. 2. qq. regul. quæst. 53. artic. 12. Pro quo & stat Lezana Tom. 3. v. Annus, num. 9. vbi ex Cornejo ponit in fauorabilibus annum expletum dici, etiamsi deficiant duo vel tres dies. Et Pasqualigus Decis. 473. vbi tres dies supra menses vacationis, à Tridentino Parochis concessos, ait esse paruitatem materiæ: apud quem Vincentius Vinyals, etiam quindecim in Episcopis. Hoc præsertim pro num. 89.
Export TEI

Ibidem circa num. 91. & 92.

Export TEI
Ubi de interuallis gubernationis, an sesquianum vacui complere possint.
Export TEI
Export TEI
7
*PRo ibi dictis adstipulatur Nauarrus CōsilioConsilio nuper adducto, vbi ostendit tempus requisitum ad aliquid per æquipollens posse compleri.
Export TEI

Ibidem circa num 94.

Export TEI
Ubi de sesquiani computatione.
Export TEI
QVæ dicta ibi, iuxta ea, quæ diximus circa num. 89. regulanda sunt.
Export TEI

Ibidem circa num. 97.

Export TEI
Ubi de necessitate sententiæ declaratoriæ ad pœnam incurrendam.
Export TEI
Export TEI
8
*DOctrinam à Nobis ibi propositam amplectitur P. Bardi in Selectis Lib. 7. Quæst. 5. num. 8. cum aliis, etiam quando pœnæ in priuatione consistunt, & non requirunt actionem. Pro quo & Lezana Tom. 1. Cap. 8. numer. 30. & 31. vbi iuxta aliquos quid etiam si dicatur, Ante declarationem. Contrarium absolutè tenet cum multis, quos citat, Leander Parte 4. Tract. 2. Disputat 9. Quæst. 28. in priuatione Beneficiorum, ob excommunicationem, & ob suspensionem Tract. 4. Disput. 3. Quæst. 28. etiamsi officium præstet: immò etsi egeat, & sit contumax, de quo Quæst. 29. sed Parte 5. Tract. 1. Disput. 3. Quæst. 13. contrarium sentit de pœnâ irregularitatis, de quo & Quæstio 16. & absolutè Bossius Tomo 2. Tit. 12. num. 162. & 163. & seqq. & Tomo 3. Titulo 18. num. 564. & Tit. 23. num. 33. vbi addit post declarationem retineri posse vsque ad executionem, pro quo alios adducit. Sed num. 36. consonat Leandro, etiam quoad censuras, & pœnas alias in priuatione consistentes. Vide autem numer. sequenti. & specialiùs Parte 1. Tractatu de Matrimonio. Cap. 5. num. 31. & seqq. vbi latissimè materiam hanc discutit, & fauorabiliter. Pro casu autem nostro num. 124. & 129. multis adductis.
Export TEI
Circa Caput V.

p. 3
Circa Caput V.

Export TEI
De diuersis Bullis Pontificum, de quibus num. 116. & 139.
Export TEI
LIcet Concessio Leonis X. priori loco sit posita, non ideo absolutè censenda prior, cùm Leo Iulio successerit.
Export TEI
Circa num. 137.

Circa num. 137.

Export TEI
Ubi de communicatione priuilegiorum in Fratribus B. Ioan. Dei.
Export TEI
EXtare pro illa Bullam Vrbani Octaui vide apud P. Quintanad. Tomo 1. pag. 320.
Export TEI

Circa extensionem Priuilegij ob rationis identitatem.

Export TEI
Export TEI
9
*HAbet pro hoc commodam Diana Doctrinam Par. 1. Tract. 13. Resolut. 4. ex communi Doctorum placito, iuxta quam valet argumentum ab identitate in æquiparatis à Iure, circa materias, si personæ sint, vel in materiis ipsis quando in illis eadem videtur esse ratio, pro quibus bona apud eumdem exempla. Et cùm fidei caussa adeò in Iure fauorabilis sit, quādoquando circa illam constiterit eamdem esse rationem, & nullum appareat inconueniens, poterit præfata doctrina vtiliter applicari. Vnde non est necessarium quòd æquiparatio sit facta à Iure per modum regulæ, in quo vix esse dubitatio potest, sed sufficit eamdem esse rationem, & quòd fauorabili in materiâ versemur, vt fidei, religionis, & pietatis: vnde habetur, vt dispositio circa Clericos fauorem continens, ad Religiosos extendatur, de quo Auctor idem Tract. 14. Resol. 9. & Lezana verb. Priuilegium num. 9. citatis aliis.
Export TEI

Circa Caput VII.

Export TEI
Quòd Moniales gaudeant Priuilegiis Virorum, de quo num. 138.
Export TEI
Export TEI
10
*GAudere etiamsi Ordinariis subiectæ sint, cum onere tamen seruandi statuta generalia Ordinis, quorum habuerint notitiam, & casuum reseruationem, habet Lezana Tomo 5. in Mari magno Carmelitarum, numer. 385. & 386. Iuxta quod videtur stare communicatio priuilegij, de quo Titulo 5. num. 306. & seqq. pro Missâ in cameris: quod tamen negat Pasqualigus Decis. 176. & 178. quando subiectæ Regularibus non sunt. Quamuis aliunde non videatur necessarium: cùm enim ad ingressum Sacerdotis necessaria sit Episcopi licentia, ille potest ad id suo iure vti, vnde & negare illam: quia, vt diximus, per priuilegium subordinatio religiosa neutiquam remouetur. Circa communicationem in temporalibus, diximus in Additionibus ad priorem Tomum numer. 104.
Export TEI

De communicatione quoad Indulgentias, de qua num. 144.

Export TEI
Export TEI
11
*APud Dianam Parte 6. Tract. 7. Resolut. 39. sunt qui illam concedant, qui tamen cum aliis negat, & specialiter de Altari priuilegiato, quod & de Ecclesiis eiusdem Religionis negant aliqui. Et Lezana de Altari negans Tomo 3. v. Altare num. 19. de Indulgentiis concedit V. Indulgentia num. 8. ob Concessiones Prædicatorum & Carmelitarum.
Export TEI

De communicatione in Festis de qua num. 146.

Export TEI
Export TEI
12
*NEgat illam Bordonus apud Dianam Par. 6. Tract. 8. Resolut. 14. nisi cùm Festa de Sanctis non propriis Religionum sunt, & de Mysteriis Christi, aut B. Virginis. Sed tenet Lezana Tomo 2. Cap. 1. num. 55. Quod cogitandum Diana relinquit. Et quod ibi de Octauis Beatificatorum dictum, iam est SS. D. Alexandri VII. Decreto sublatum, sicut electio in Patronos, & alia. Videndus Lezana circa communicationem in concessis priuatis Monasteriis & personis num. 52. & seqq. & Tomo 5. in Mari magno Augustinianorum num. 10. vbi illam quoad personas negat, concedit quoad loca, in quibus est ratio similis.
Export TEI

De Indiis an veniant Regnorum Hispaniæ nomine, de quo n. 147. & 148.

Export TEI
Export TEI
13
*VIderi pro eo possunt duæ Rotæ Decisiones apud Dianam Parte 8. Prima 9. Iulij 1645. Secunda 26. Februarij 1646. in quibus negatur ius Canonicatûs Barchinonensis, quia Catalonia non est Regnorum HispanięHispaniae nomine comprehensa. Sed P. Tamburinus in Decalogum Lib. 2. Cap. 5. §. 2. num. 6. pro Siciliâ militat in Sanctorum celebratione.
Export TEI

De Parocho dimisso officio, de quo num. 190.

Export TEI
Export TEI
14
*MAnere approbatum pro Confessionibus, tenet cum aliis P. Mendus Disput. 22. à num. 34. & Tractatu appendice Disput. 2. Cap. 24. & ante illum Peyrinus apud Lezanam v. Parochus num. 6. & Leander Tomo 1. Tract. 5. Disput. 11. Quæst. 65. cum aliis quos citat.
Export TEI

Circa Caput VIII. num. 199.

Export TEI
Ubi de necessario Principis consensu ad vim consuetudinis.
Export TEI
Export TEI
15
*SVfficere consensum lege ipsâ expressum, neque requiri specialem, tenet P. Bardi in Selectis Lib. 8. Quæst. 2. num. 16. & quando inducat obligationem præmiserat num. 9. Videatur, iam à me alibi commendatus.
Export TEI
Vide infra circa Baptismum. num. 260.
Export TEI

p. 4
Circa Caput IX. num. 212. & seqq.

Export TEI
Ubi circa potestatem Ecclesiæ in materiis & formis Sacramentorum. Et Balsamo Indico.
Export TEI
Export TEI
16
*AGit de hoc Diana Parte; 10. Tract. 11. Resolut. 65. & in Additionibus post Tractatum 16. vbi citatur Tractatus 2. per errorem Matritensis impressionis, & firmat bonorum Auctorum sententia id quod à nobis citato loco dictum, & alibi etiam comprobatum. Iuxta hæc censeo posse ab Ecclesia declarari quando in Ordinatione imprimatur Character, de quo est varietas sententiarum: nam cùm hoc pendeat ex applicatione formæ & materiæ, & talis applicatio & designatio illius sit determinationi commissa, consequens est vt declarare possit qualis sit materia & forma secundùm illius determinationem. Vnde si in Pontificiali poneretur in singulorum Ordinum ritu, Hic imprimitur Character, optimè id stare posset, & aliquando poterit illud fortè expediens iudicari. Neque obstat iuxta ritum ab Ecclesia iam pridem institutum id non constare: nam cùm Ecclesia modò eadem sit, & similis omnino Pontificis auctoritas, determinare id potest quod aliàs determinatum non erat, nec constat semper obseruatum. Vnde si manus impositio in Diaconatu, aut traditio libri Epistolarum in Subdiaconatu, ad substantiam Ordinum talium pertinent, iuxta ritum iam pridem vsitatum, declarare Ecclesia potest non pertinere, quia ita potest disponere, vt vnica tantùm sit materia, etiam ritu veteri obseruato, & sic in Presbyteratu quo ad ea, in quibus sunt opiniones. Videatur etiam Diana Parte 6. Tract. 8. Resolut. 18. & Leander Tomo 1. Tract. 1. Disput. 1. Quæstio 11. citatus quidem à Diana, sed dicta confirmans in noua editione.
Export TEI
Export TEI
17
*Circa Balsamum autem explodenda Doctoris Lagunæ sententia, iuxta quam loquitur Fr. Didacus Ximenez Arias in Lexico Ecclesiastico V. Balsamum, vbi ait Balsamum Indiarum nostrarum nihil esse aliud quàm oleum purissimum stactis, vulgo Estoraque: id enim stare nequit, cùm aliàs iuxta ipsum stacte non sit naturalis liquor, sed artificialis ex crassiore myrrha expressus, additâ aquâ aut vino ad expressionem, vt videri potest V. Stacte.
Export TEI

Circa Caput X. num. 219.

Export TEI
Ubi de Communione Paschali an sumi apud Religiosos possit.
Export TEI
Export TEI
18
*OPinionem affirmantem posse apud illos impleri præceptum probabilem esse speculatiuè tenet P. Tamburinus Opusculo de Eucharistia Cap. 4. §. 4. numer. 53. sed non practicè ob Prælatorum & Parochorum querelas. Vbi ergo nullæ tales, licebit & practicè iuxta ipsum. Et id quidem stare multoties poterit, vt sententia dicta non debeat speculatiuè tantùm probabilis reputari, quando & praxis esse non rara potest, probabilitate potiori stabilita. Ego à litibus & offensionibus studeo semper abstinere. Et Auctor quidem dictus non videtur nactus Epistolam ad Neapolitanum Archiepiscopum scriptam à Sacra Congregatione Cardinalium, quam adducit Diana Parte 6. Tract. 7. Resolut. 58. cuius nec meminit. Et dici ad eam potest tantùm prohiberi communionem ipse die Paschali, sic enim ibi: In die Paschatis. Et iuxta id exponendum quod subditur, Tempore Paschali. Negat id tamen P. Gabriel de Henao Disput. 15. de Eucharistia num. 54. 55. & 56. adducto priuilegio Guadalupensi, quod pro Societate non communicatum à P. Generali, cùm sit aliàs dubium, ex Card. Lugo. Neque vim Decreti Innocentij X. perpendens, cuius tenorem adducit. Id tantùm obseruant, communionem ex deuotione neque in die Paschatis esse prohibitam, vt ex vsu constat: licet possit prohiberi iuxta præfatum Decretum. Negat etiam Leander Tomo 2. Tractatu 7. Disputat. 3. Quæst. 19. sed contrariam sententiam ait esse probabilem, & communem.
Export TEI

Ibîdem circa num. 227. & seqq.

Export TEI
De Priuilegiis ad celebrandum in Cameris sæcularium, de quo & Tit. 5. à num. 306.
Export TEI
Vide Additiones ibi. num. 116.
Export TEI
Export TEI
19
*LIcere id Religiosis Societatis per priuilegium Gregorij XIII. dum versantur in Missionibus, tenet P. Tamburinus Lib. 1. de Sacrificio Missæ. Cap. 4. §. 3. numer. 4. ob verba illa: Vbique fuerint: sicut per priuilegium Pauli Tertij pro Societate. Non enim sunt reuocata, dum Episcopi se non opponunt, de quo num. 9. & requiri communicationem R. P. Generalis num. 13. Stat nihilominùs quod à nobis specialiter dictum num. 310. & 311. Decentia enim loci generalibus illis loquendi formulis non exclusa: vnde qui in Missionibus versantur, non possunt in cubiculis, in quibus dormiunt, celebrare, nisi fortè corum aliquis in lecto iaceat, & Socius celebret iuxta aliud priuilegium, de quo citato num. 310. In iure tamen nonnulla aliquando facit licere necessitas, quæ non sunt ad communes regulas exigenda.
Export TEI

Ibidem circa num. 233. & sequentes.

Export TEI
Ubi an Religiosi ab Ecclesiasticis Prælatis compelli per Censuras possint in iis, circa quæ subsunt.
Export TEI
Export TEI
20
*VIdendus pro eo omnino Diana Parte 7. Tract. 12. Resolut. 27. apud quem alij, benè & negantes & probantes. Vtinam hæc & alia ipsis ad defensionem satis, ne ab iis, quorum spontanei & vtilissimi adiutores sunt, alienorum more, & aduersantium ritu tractentur. Benè verum est Verricalli Tomo 1. excipere administrantes Sacramentum Pœnitentiæ ex Decreto Greg. XV. Tract. 8. Quæst. 48. in fine.
Export TEI

p. 5
Ibidem circa num. 237. & seqq.

Export TEI
Ubi de tempore celebrationis Missæ.
Export TEI
Export TEI
21
*IVxta P. Tamburinum Lib. 1. de Sacrificio Missæ Cap. 6. §. 4. numer. 2. Missa potest inchoari duabus horis plus minusue ante auroram, & in Natali Domini post mediam noctem, de quo num. 3. sicut ad communicandum infirmum num. 4. & vbi consuetudo, ac etiam quando sol tardiùs oritur, maior anticipatio licet, Ibidem cum P. Layman, Religiosos autem immediatè post mediam noctem ex priuilegio Leonis X. num. 13. & seqq. Sed in Societate necessariam esse priuilegij communicationem num. 18. Vsque ad horam Nonam posse differri Missam ex caussa Viatici, num. 21. & rationabili aliâ in Festo num. 20. & Mendicantes ob priuilegium Eugenij Quarti num. 24. sunt & quidam apud Dianam Parte 10. Tract. 12. Resolut. 21. ex quibus & Leander Tomo 2. Tract. 8. Disput. 6. Quæstio 11. qui & de Viatico vt nuper, Quæst. 34. qui censent Missam sine vllo scrupulo inchoari posse elapsâ vnâ post meridiem, immò & maiori spatio sine notabili caussa; quæ autem sint notabiles, videri apud ipsum potest. Videri etiam potest P. Busembaum in Medulla Lib. 6. Tractat. 3. Cap. 3. Dub. 3. vbi varias Auctorum sententias proponit, & quòd post tres horas à Meridie id liceat Religiosis, quod diximus videndum apud eumdem, & Leandrum suprà Quæst. 10.
Export TEI

Ibidem, de particulis post absolutionem, ad num. 247.

Export TEI
Export TEI
22
*POsse sumi, quæ ex alia Missa sunt relictæ, tenet etiam Marchinus Tract. 3. de Sacramento Ordinis Parte 3. Cap. 3. numer. 19. qui & de laicis communicantibus idem asserit: sed contradicit Diana Parte 6. Tract. 6. Resolut. 23. vbi alios adducit. Pro quo & Leander suprà Disput. 4. Quæst. 21. & Angelus Bossius Tomo 3. Tit. 22. num. 101. & 103.
Export TEI

De sumptione earumdem in Sacristia ad num. 249.

Export TEI
Export TEI
23
*QVod ibi dictum docent alij apud Dianam suprà Resolut. 17. qui in fine ait nullum inter magnas & paruas habendum esse discrimen. Pro quo & Bossius numer. 100.
Export TEI

De benedictione ac consecratione ornamentorum ac vasorum, ad num. 252. & seqq.

Export TEI
Export TEI
24
*P:Tamburinus Libr. 1. de Sacrificio Missæ Cap. 1. §. 2. affirmat per priuilegium Societatis posse ab eiusdem Religiosis consecrari Calices, (& idem esse de Patenis) & in eo communicare alios, sed cum limitationibus in eodem priuilegio additis: & ita qui Prælati non sunt, concessione indigere, de quo numer. 7. & hoc in Indiis. Item ex priuilegio Leonis X. & Adriani VI. quando in Prouincia Episcopi non existunt, cum Emmanuele & Portel. num. 9. De aliorum benedictione secus existimat cum Portel; vnde etiam iis, qui Prælati non sunt, videtur licere. Clarius aliud Sixti IV. pro paramentis altarium, & indumentis Sacerdotalibus, exceptis Corporalibus, quod etiam non Prælatis suffragatur. Cap. 3. §. 2. num. 6. ex Portel apud Minores limitatum, non ita apud Dominicanos. Ibidem. Vndecumque afferantur, licere Superioribus Societatis, ex eodem priuilegio, & alio Innocentij VIII. num. 5. & 7. de quo Bossius Tomo 2. Tit. 6. illud cum aliis negans. P. Busembaum quoad benedictionem vestium videndum consulit P. Tamburinum, videndus ipse Libr. 6. Tract. 3. Cap. 3. Dub. 5. num. 3. Lezana Tomo 1. Cap. 18. num. 57. & Leander suprà Disput. 7. Quæst. 16.
Export TEI

De reconciliatione Ecclesiæ, ad n. 262.

Export TEI
Export TEI
25
*POsse illam à simplici Sacerdote fieri aquâ per ipsum benedictâ tenet Marchinus Tract. 3. citato, Parte 3. Cap. 11. num. 14. Lezana Tomo 3. Verb. Ecclesia num. 15. alios adducens. Et Cap. 18. citato numer. 58. & Diana Parte 6. Tract. 6. Resolut. 22. vbi & priuilegium Leonis X. cum aliis defendit, & quid sit Diœta benè explicat, sicut & Leander Parte 5. Tract. 5. Disput. 3. Quæst. 4. & 5.
Export TEI

De duabus Missis eodem die, de quo num. 274. & seqq.

Export TEI
Export TEI
26
*LIcere plures duabus, quando pro pluribus est eadem ratio, tradit P. Tamburinus citato Opusculo Lib. 1. de Sacrificio Missæ Cap. 1. §. 3. num. 1. qui numer. 3. præmiserat tamquam probabile, non ieiunum, eo quod in Missa purificationem & absolutionem sumpsit, posse celebrare ad communicandum moriturum. Sed quid de tertia Missa, si occurrat similis necessitas? Videtur equidem concedendum etiam licere, si consequenter sit loquendum. Erit illud rarum. Sed pro raris etiam doctrina est probabilis statuenda. At credo non esse obligationem, nisi ex eo videretur salus alicuius æterna pendere, eo quòd iuxta sententiam D. Thomæ, & quamplurium grauium Scriptorum Eucharistia vim habeat conferendi primam gratiam in aliquo casu.
Export TEI
Circa Caput XI.

Circa Caput XI.

Export TEI
De absolutione ab hæresi pro perpetuò impeditis, de quo num. 301. & seqq.
Export TEI
Export TEI
27
*HAbentes quodlibet impedimentum perpetuum quo minùs possint adire Pontificem, posse absolui à Confessario quocumque, tenet P. Palaus Tomo 1. Tract. 4. Disputat. 4. Puncto 3. §. 5. num. 5. neque necessarium illi per litteras aut procuratorem agere, vel ad Inquisitores se conferre. Et contrariam sententiam ait solâ auctoritate eam tenentium proba|
p. 6
bilem reputari. Adducit illos Diana Parte 8. Tractat. 7. Resolut. 15. sicut & P. Palaum suis verbis loquentem: nec quidquam de suo addit, vnde sententiam istam non videtur improbare: quæ & aliorum est, vt videri potest apud P. Thomam Sancium in Opere morali Lib. 2. Cap. 13. num. 36. & apud eumdem Dianam Parte 12. Tractatu 2. Resolut. 24. & 25. & probabilem, licet sub correctione, iudicat Angelus Bossius Tomo 2. Tit. 4. num. 71. post citatos pro ea num. 70. Alterio, & P. Palao, quando non est recursus ad Episcopum, qui absoluere potest ratione difficilis recursûs ad Pontificem. Existentes autem in Indiis vt incolæ, perpetuò impediti sunt ob distantiæ immensitatem. Vnde in illis, vt satis probabile affirmat P. Suarius, vsum priuilegij Pauli III. licere, quod negat aliàs concessis casibus Bullæ Cœnæ Tomo 4. de Relig. Tract. 10. Lib. 9. Cap. 2. num. 16. & 17. Et comprehenditur hoc impedimentum sub generali illâ clausulâ, quam Doctores adiiciunt post specialia impedimenta numerata: & denique quodlibet impedimentum, quod arbitrio viri prudentis iudicabitur legitimum. Vt videri potest apud Dianam Parte 9. Tractat. 4. Resolut. 62. vers. Igitur breuiter. Bonacinam Tomo 3. Disput. 2. Quæst. 3. Puncto 6. Sect. 5. numer. 10. Leandrum Parte 4. Tract. 2. Disput. 17. Quæst. 59. Bossium suprà num. 77. & alios. Quis autem vir prudens ita non censeat, quando minora alia incommoda legitima reputantur? Et hæc quidem pro sententia P. Palai, in Sacro Inquisitionis Tribunali Qualificatoris. Sed cùm Pontifices in Indiis recursum ad illud habendum esse significent, iuxta dicta procedendum.
Export TEI
Export TEI
28
*Neque obstat potestatem DD. Inquisitorum tantùm esse pro foro externo, vt probat P. Thomas Sancius cum aliis suprà, & vti probabilius amplectitur Cap. 12. num. 3. nam contrarium est probabile iuxta eumdem, & alios, de quibus numer. 1. quibus addendi Diana Parte 4. Tract. 4. Resolut. 242. Ignatius Lupus in Edictum S. Inquisitionis Lib. 10. Dist. 9. Artic. 3. Difficult. 2. de quo & dixerat magis ex professo Lib. 2. Dist. 2. Art 1. Difficult. 1. & Art. 2. Difficult. 1. & Lib. 7. Dist. 3. Artic. 1. Difficult. 4. P. Granadus loco statim citando. Et P. Tamburinus in Decalogum Lib. 2. Cap. 1. §. 8. numer. 11. Et vt probabile pro aliis partibus non sit, in Indis pro certo videtur habendum, quandoquidem Pontifices recursum esse determinant, dum limitationem illam addunt: Vbi non est Inquisitio, & distantiam designant, quæ ad vsum priuilegij sufficiat. Nec enim credendi sunt obligare criminosos tales vt se S. Tribunali in exteriori foro manifestent pro accipiendâ absolutione: quod & generaliter negant plures, quibuscum Diana Parte 1. Tract. 3. Resolut. 2. & 3. & ita Doctores asserentes impeditos absolui non posse iuxta sententiam P. Palai, concludunt illis nullum superesse remedium, nisi vt ad DD. Inquisitores accurrant, vel ad Pontificem per procuratorem, aut litteras, tacito nomine, vt videri potest apud P. Sancium Cap. 13. citato in fine. Patrem Granadum 2. 2. Controuersia 1. Tract. 15. Disput. 16. num. 18. Carenam Parte 2. Tit. 2. num. 63. & Dianam suprà. Illud enim, Tacito nomine ad omnes de quibus sermo præcesserat, videtur referendum.
Export TEI
Export TEI
29
*Sed certè non omnes ita intelligunt, cùm sint qui recursum talem ad DD. Inquisitores exigant, vt licet secretus, iudicialis tamen sit, comparente reo, & Notario acta conscribente: vt videri potest apud P. Suarium Disputat. 21. de Fide, Sect. 4. in fine iuncto modo, ad quem se refert, de quo num. 16. & seqq. P. Palaum §. 2. num. 3. & §. 6. num. 2. Carenam Tit. 1. num. 135. verb. Neque obstat. Lezanam Tomo 3. verb. Hæresis, numer. 12. & eumdem P. Sancium citato Cap. 12. num. 3. Vnde res hæc valde dubia redditur, cùm dici possit Pontifices in Indiis eum recursum ad absolutionem exigere, qui communiter necessarius est, iuxta DD. Inquisitorum facultatem, quæ tota est pro exteriori foro, quatenus iste à Sacramentali distinguitur, etiam quando secretus modo dicto. Nihilominùs mihi est valde probabile pro Indiis id, quod superiùs indicaui.
Export TEI
Export TEI
30
*Et vt id verosimilius appareat, illud facit quod habet P. Palaus citato numer. 2. vbi probat non tuneri hæresis reum manifestare se DD. Inquisitoribus iudicialiter, etiam secretè pro absolutione sacramentaliter obtinenda. Cùm ergo ad id non teneatur, sicut neque ad agendum apud Papam per litteras aut procuratorem, vt tenent quamplures apud Dianam Parte 12. Tractat. 2. Resolut. 24. quod & ipse tradiderat Parte 7. Tractat. 10. Resolut. 23. Pro quo & Leander cum multis suprà Quæst. 60. & Bossius Tomo 2. Tit. 4. numer. 23. quid faciendum ei, qui in Indiis degit? Beneficio vtique se tueri. Atqui illud pro absolutione Sacramentali est, vnde positâ distantiâ S. Tribunalis absolutio dicta conceditur. Ergo & cùm illud adiri non poterit, ita vt iudiciale nihil in eadem admisceatur. Illationem ostendo. Quia in dispositione Pontificiâ nulla apparet absolutionis diuersitas, sed sola locorum. Prætereà, remedium illud iudicialis manifestationis non obligat: ergo neque Pontifex illud vt necessarium proponit. Quod si necessarium, ex eo fieret sic de suo crimine pœnitentem per totam vitam innodatum vinculo adeò intolerando futurum: excommunicatio enim contritione non tollitur; quæ & multis difficilis: & durissimum sanè, ac minimè de benignitate Sedis Apostolicæ præsumendum, velle ipsam vt beneficio Sacramenti sit tamdiu pœnitens destitutus.
Export TEI
Export TEI
31
*Dici potest talem à quolibet ordinario Confessario posse ab aliis peccatis absolui, tacitâ hæresi, à qua absoluendus indirectè, quia vt citato num. 2. philosophatur P. Palaus, sufficiens caussa est vt non sit materialiter integra confessio, damnum scilicet graue ex manifestatione iudiciali, & ita currere communem doctrinam, iuxta quam non vrget integritas, cùm graue aliquod occurrit incommodum. Vel si vrget, confiteatur hæresim impeditus, sic namque stare etiam absolutio indirecta potest, iuxta ea, quæ ex aliis habet Bossius suprà num. 71. Sed certè ratio adducta adhuc videtur vrgere; quia neque hoc apparet de Apostolicæ Sedis posse benignitate præsumi; magnum enim adhuc pondus imminet: & cùm in mortis articulo absolutio directa conferenda sit ex Apostolicâ benignitate institutioni Christi conformi; cur non & ante illum, vt sic securior talis reddatur articulus, & quod in remedium insti|
p. 7
tutum est, in detrimentum ac præiudicium ingens minimè conuertatur.
Export TEI
Export TEI
32
*Si dicas posse contingere vt Inquisitor Sacerdos non sit, & ita absolutionem sacramentalem esse non posse. Respondendum in eo casu posse à censura absoluere, vt ex Homobono obseruat Diana Parte 1. Tr. 5. Res. 3. Sic autem absolutũabsolutum posse cuilibet ordinario Confessario confiteri, quia sublata est reseruatio, vt communiter Doctores, quibuscum P. Martinon Tomo 5. Disput. 59. num. 209. Ne autem quis teneatur duobus suum crimen reddere manifestum, poterit hoc vitari, si facultas pro absolutione ab excommunicatione tacito pœnitentis nomine postuletur. Et licet id neget Cardinalis Lugo Disputat. 23. de Fide num. 89. dicens DD. Inquisitores non posse decernere de persona incerta: id tamen est generaliter loquendo iuxta sententiam eius & aliorum asserentium DD. Inquisitoribus pro foro conscientiæ nullam competere facultatem sine aliqua forma iudiciali: quod & tenet Alberghinus in Manuali qualificatorum Cap. 6. num. 18. & 19. secutus P. Fagundez in Præceptum 1. Decalogi Lib. 1. numer. 20. & seqq. In casu autem nostro, vbi de Indiis, ac speciali priuilegio loquitur, aliter videtur dicendum ob adductas rationes. Præterquam quòd DD. Inquisitoribus Hispaniæ specialiter concessum, vt in foro conscientiæ absoluere possint, testatur Carena suprà num. 61. vnde & Indici id poterunt, arguendo pro illis sicut pro Siculis arguit Diana citata Resolut. 3. quia omnes eidem supremo Tribunali subsunt, & eisdem legibus gubernantur. Specialitatem etiam respectu Hispanorum agnoscit cum aliis Dian Resolutione eadem. & Parte 4. Tract. 8. Resolut. 35. vbi de praxi sibi notâ testatur. Et cum Nicolao Garcia Trullench Lib. 1. in Bullam Cruciatæ §. 7. Cap. 2. Dub. 7. numer. 5. vbi de praxi id habet, quod parùm fauere videtur, cùm minister sit S. Tribunalis adhibendus. Sed id alij nōnon dicunt, ampliorem facultatem & secretam penitus concedentes: quam & Inquisitoribus generaliter non negat Barbosa, sed ait contrariam praxim esse tutiorem Allegat. 40. de potestate Episcopi, num. 28. Et cùm hæresis omnino occulta est, quia sine teste, non adhibendum Notarium, cum bonis Auctoribus firmat Ignatius Lupus suprà Lib. 7. Dist. 2. Art. 4. Difficult. 2.
Export TEI
Export TEI
33
*Quod vlterius roborari potest. Nam sicut stante probabilitate sententiæ de facultate Episcoporum, quæ illis est à Concilio Tridentino concessa ad absoluendum ab hæresi occultâ, neque hucusque reuocata, vt multis contendit P. Petrus Hurtadus Disput. 84. de Fide, Sect. 2. quem sequuntur P. Escobar in Examine Confessariorum Tract. 7. numer. 37. vers. Potestne Confessarius. P. Tamburinus in Decalogum Libr. 2. Cap. 1. §. 8. num. 12. vbi quòd & Capitulum S. V. Leander Parte 4. Tract. 2. Disput. 17. Quæst. 46. & tenent etiam Patres Baldellus, Fagundez, Bauny, & alij apud Dianam Parte 6. Resolut. 23. & Parte 8. Tractat. 4. Resolut. 8. alibique, & multò plures apud P. Mendum in Bullam Cruciatæ Disput. 23. n. 78. & quando est impedimentum, idem admittit P. Martinon suprà cum P. Layman, & Lupus Lib. 7. Dist. 3. Artic. 2. licet non ex vi Concilij, quod & asserit Bossius Tomo 2. Titulo 4. numer. 17. & seqq. qui num. 52. id etiam Canonico Pœnitentiario concedit. Stante inquam sententiâ dictâ, potest etiam iuxta probabilem aliam absolutio pro casu speciali Confessario alicui committi, vt videri potest apud P. Sancium suprà Cap. 11. numer. 23. quia ordinaria est ac pro foro conscientiæ ac Sacramentali. Ita de facultate DD. Inquisitorum pro Indiis competente dicendum quod iuxta vsum reseruationis est, petitur enim absoluendi facultas tacito pœnitente. Quid autem faciendum si noluerint concedere, tum ex dictis constat, tum etiam videri P. Hurtadus potest suprà Sect. 5. vbi de Inquisitorum circa hoc obligatione quandoque ex charitate &c.
Export TEI
Export TEI
34
*Illud circa absolutionem indirectam, de quo ex P. Palao numer. 31. nec penitus improbat Lupus suprà, restat exponendum, quomodo scilicet qui maiori excommunicatione innodatus est, ea perdurante possit absolui, & Sacramentum Pœnitentiæ recipere, in quo maxima est communicatio, & ita maximè contraria excommunicationi, præsertim Pontificiæ, qualis est propter hæresim incursa. Sed hoc facilè expeditur, quia iuxta sententiam, quam cum multis, quos citat, tenet citatus Auctor Parte 6. Disputat. 2. Puncto 7. & Diana cum aliis Parte 3. Tract. 5. Resolut. 67. & Leander Tomo 1. Tract. 5. Disput. 5. Quæstio. 77. qui Parte 4. Tractatu 2. Disputat. 6. Quæst. 11. priuatum errorem excludit, excommunicatus est capax Sacramenti Pœnitentiæ, quoties bonâ fide accedit, aut propter ignorantiam iuris aut facti, aut propter necessitatem, cuius esse diuersi gradus possunt. Videatur P. Suarius Tomo 5. in 3. p. Disput. 10. Sect 3. à n. 7. sed præsertim num. 15. qui & numer. 16. sententiam Angel. adducit ex ver. Confeßio 5. num. 10. vbi ait non solùm absolutionem esse validam, sed licitam etiam, & id quidem iure ordinario; quia potest à Sacerdote absolui à peccatis, & remitti ad Superiorem pro absolutione à censurâ, à qua sit tantùm necessarium ab eodem absolui. Sed hanc sententiam ipse Pater ait non esse probabilem. Debet tamen animaduerti qualiter eam accipiat, vt sic nota præfata digna videatur. In primis enim ait ab Angelo ita præferri, vt etiam absque speciali caussa vel necessitate iudicet id licere: deinde addit sic: Neque illa sententia ita generaliter intellecta probabilis est. Si ergo caussa & necessitas sit, non est improbabilis iudicanda. Cùm etiam dicitur tunc procedere, quando per excommunicatum non stat quo minùs à Censura absoluatur; vt ab Angelo dici posse subiungit; iam non generaliter procedit: ergo neque tunc suâ probabilitate carebit. Quibus addo multorum esse sententiam apud Leandrum suprà Disput. 12. Quæst. 32. asserentium, etiam seclusà necessitate, posse licitè absolui habentem reseruata, cum obligatione vt ea sola Superiori confiteatur, quam censet ille probabilem.
Export TEI
Export TEI
35
*Verùm iuxta sententiam P. Palai loquendo, ait ille citato §. 6. numer. 4. tunc esse vrgentem necessitatem dimidiandi Confessionem, cùm præceptum Confessionis instat, aut obligatio ministrandi vel recipiendi aliquod Sacramentum, & quis est de contritione dubius; præstat enim tunc securiorẽsecuriorem viam eligere, vt dignius ad SacramentũSacramentum accedat. Sed loquitur ille de eo, cui ne|
p. 8
gatur facultas ab Inquisitoribus vt possit absolui, vnde ait eum non posse pro libito confiteri: quia aliàs non teneretur semel & iterùm insistere vt sibi facultas concedatur, quod faciendum etiam statuit Lupus Artic. 2. citato. Quando quis ergo de adipiscenda facultate omnino desperaret, aliter videtur dicendum, & ita poterit quoties voluerit, confiteri. Deinde, Cùm habens legitimum impedimentum, vt in Indiis, possit absolui à quolibet Confessario, iuxta eumdem Scriptorem citato numer. 5. §. 5. vbi id sine aliqua limitatione concedit: videtur consequenter dicendum non esse expectandum necessitatis articulum, quod & tenent aliqui apud Dianam id non improbantem Parte 7. Tract. 3. Resolut. 23.
Export TEI

Per Bullam Cruciatæ an liceat absolutio, & an omnis exterior hæresis sit pœnis pro illa latis comprehensa.

Export TEI
P. Bardi in Bullam Cruciatæ Parte 2. Tract. 6. Cap. 2. Sect. 1. ita discurrit, vt ex eius principiis deduci videatur probabile esse beneficio Bullæ posse absolui eos, qui in hæresim externam, occultam tamen, inciderunt. Cùm enim id probabile sit respectu Episcoporum, videtur consequenter dicendum idem per Bullam licere, cùm liceat absolutio ab omnibus casibus Bullæ Cœnæ occultis, minimè in eadem Sedi Apostolicæ reseruatis generali prohibitione. Sicut autem cùm absolutionem prohibet, de occultis non intelligit, ita & de hæresi videtur similiter accipiendum, quia in ea quoad hoc non fecit exceptionem, nisi quantùm ad modum absolutionis, vt ea ab Episcopis nequeat generaliter aliis committi. Quòd autem aliàs Episcoporum facultas sublata non sit, probabile quidem est, & quamplurium Doctorum auctoritate munitum, vt iam vidimus, vnde casus Pontificius non est, sed Episcopalis, & ita veniens cum aliis in Bulla contentis. Hic est discursus probabilis iuxta P. Bardi, vnde Leander Parte 4. Tractatu 2. Disputat 17. Quæst. 85. vers. Tertiò, quia non dubitat asserere, ipsum sententiam istam clarè esse probabilem affirmare: licet oppositam ille tueatur. Vnde miratur P. Mendus in Tractatu Appendice Disput. 2. Cap. 28. quomodo citatus Auctor consequentiam apertam non intulerit circa probabilitatem de Bullæ facultate loquendo, quia ita de Episcopis philosophatus fuerat, & de Bulla instituerat quæstionem, de qua præcipuè disputabat. Nec vereri debuit, Quæsitores Fidei id ægrè laturos, si probabiliter loquebatur; non enim Sanctum illud Tribunal opinionibus est probabilibus infensum, & quod pro sua pietate eas quandoque desiderat, vt reos absoluat, estque id Sedis Apostolicæ menti conforme, in qua viget Spiritus Christi ad benignitatem proni, nec condemnantis eos, qui ab iis, quos ipse in Ecclesia constituit magistros loco sui audiendos, fuerint absoluti. Neque ego te condemnabo. Illius vox est Ioan. 8. v. 11.
Export TEI
Export TEI
37
*Et ita quidem discurrit P. Mendus, licet à nobis nonnihil ipsius discursui additum, qui tàmen ibidem nihil circa probabilitatem statuit, sicut neque Disputat. 23. Cap. 8. vbi ex professo probat non posse beneficio Bullæ absolutionem ab hæresi occulta conferri. Sic autem probationem instruit, vt satis indicet pro assertione opposita validum esse fundamentum. Concludit autem in hunc modum: Ad calcem aduerte omnino nostram assertionem esse docendam. Etenim vt obseruat P. Henriquez Lib. 6. de Pœnitentia Cap. 16. num. 2. in Glossa lit. L. duo Concionatores, qui temere in suggestu docuerunt Cordubæ, Turditaniæ, seu Murciæ, posse virtute Bullæ Cruciatæ ab hæresi absolui, coacti sunt publicè doctrinam retractare à Quæsitoribus fidei. Quæ retractatio absque distinctione cadit supra hæresim publicam & occultam. Hæc ille. Iuxta quæ meritò potuit P. Bardi timere, licet aliàs probabiliter opinatus, sicut & ipse Pater Mendus timuit probabilitatem apertè profiteri, quam tamen vtroque loco satis indicauit. Licet enim pro ratione concludente afferat expressam exceptionem pro casu hæresis in Bulla contentam, vnde neque dici sub generalitate casuum Episcopalium comprehendi; illa ipsa exceptio similiter potest intelligi, vt de hæresi procedat, quæ publica est: cùm eo modo excipiatur, quo est Sedi Apostolicæ reseruata; & soli casus publici reseruantur. Quæ ratio semper apparet verosimilis, cùm nihil afferatur contra ipsam, per quod penitus infringatur. Et omnem aliam præfatus Auctor infirmam reputat, quia congruam habet solutionem: atqui etiam quod de exceptione in Bulla dicitur, illam habet, quam diximus, ergo & non concludens debet reputari, vnde apertè ita sentiunt Angelus Bossius apud Dianam Parte 5. Tract. 12. Resolut. 35. & Mazuchellus apud eumdem Parte 8. Tract. 7. Resolut 67. qui tamen addit contrariam sententiam esse consulendam.
Export TEI
Export TEI
38
*Et hæc quidem iuxta Auctores dictos, cùm reuerà sententia dicta, licet speculatiuè videatur verosimilis, nullo modo sit in praxi vt probabilis admittenda, vt affirmat Diana Resolut. 67. citata: pro quo & videndus P. Bardi in Selectis Lib. 5. Quæst. 11. numer. 6. Quando præsertim delictum ita est externum vt testem habeat; sine teste enim commissum volunt aliqui instar mentalis iudicandum: quia dum quis ad nullius notitiam deuenire curat, perinde se habet acsi intra mentis adyta contineret. Et ita Ecclesia de illo non iudicat, quæ non iudicat de occultis; nisi fortè quando ex occulto delicto damnum notabile sequeretur, vt accidere potest in homicidio, furto, aut sacrilegio occultis. Ex eo autem quòd quis, conceptam hæresim se solo teste pronuntiet, nihil plus damni habetur, quàm si retineat mente. Vnde est sententia P. Petri Hurtadi, licet sub dubio 2. 2. Disput. 83. de fide Sect. 3. §. 29. proferentem hæresim, quam verè tenet, se dormire dum simulat, si audientes sibi persuadeant eum verè dormire, non esse hæreticum externum; licet contradicat Diana Parte 5 Tract. 13. Resolut. 17. Multò ergo minùs si solus esset. Facit etiam pro eodem Rebuffus à Barbosa adductus de Potestate Episcopi Allegat. 40. numer. 11. dicens hæreticos mentales non ligari excommunicatione, aut alios omnino occultos. Præter mentales enim non videntur quinam alij esse omnino occulti possint, nisi qui ita hæresim proferunt, vt omnino aliis ignotam esse curent: talis enim non solùm per accidens est occulta, quia scilicet |
p. 9
testes desunt, sed etiam videtur per se talis, quia ita Decretum procuratum est, vt nisi miraculosè in notitiam nequeat cuiusquam deuenire. Quod secus accidit cùm quis solus profert hæresim, quæ tamen audiri potuit, licet reuerà audita non fuerit, quod quidem per accidens est.
Export TEI
Export TEI
39
*Est etiam pro eodem notanda doctrina, quam ex probatis Doctoribus proponit P. Palaus Tomo 1. Tract. 4. Disput 3. Puncto 3. num. 5. iuxta quos vt quis possit vti hæreticus damnari, necessarium est asseruisse illum verba vel facta se credere, & aliis credenda proposuisse. Hoc illi exigunt vt hæreticus negatiuus externo supplicio afficiatur. Magna ergo est differentia inter curantem omnino secretum, & non curantem illud in ordine ad pœnam, vt non immerito censeri debeat grauissimas pœnas excommunicationis Papæ reseruatæ, & alias illum non incurrere, quibus redditur obnoxius iste. Et quidem hæreticum occultum pœnam irregularitatis non incurrere, tenent multi & grauissimi Scriptores, quos adducit & sequitur Diana Parte 1. Tractat. 11. Resolut. 114. & Parte 4. Tract. 2. Resolut. 46. adducit alios, sibi tamen contrarius. Nec facilè est rationem discriminis assignare: licet P. Azor Tomo 1. Libr. 8. Cap. 10. Quæsito 4. ex Simanca dicat esse omnium Iuristarum & Theologorum.
Export TEI
Export TEI
40
*Est insuper sententia Victoriæ, quem refert, licet non probet Simancas de Catholicis Instit. Titulo 24. num. 9. dicentis hæreticum per iocum proferentem hæresim, non incurrere excommunicationem. Cuius ratio esse potest, quia sic non videtur esse noxia ita vt pœnam mereatur. Ex quo argui in casu nostro non leuiter potest. Prætereà: Auctores qui sententiam affirmantem proponunt, eam non vt certam statuunt, sed vt à probatis scriptoribus assertam. Videatur P. Granadus 2. 2. Controu. 1. Tractat. 15. Disput. 13. num. 14. Item is, qui hæresim scribit characteribus sibi tantùm notis, non incurrit pœnas dictas, vt videri apud Auctorem eumdem potest, & idem de quolibet alio signo aliis innoscibili: & cùm per verba æquiuoca, etiam corācoram multis, iuxta P. Palaum suprà num. 3. & P. Dicastillum Tract. 8. de Sacramentis Disput. 11. num. 46. qui & num. 49. & 50. idem vt probabile proponit de cifris alteri notis. Vide etiam Bonacinam Tomo 3. Disput. 1. Quæst. 2. Puncto 1 num. 5. Quis autem non videat magis possibile esse vt talis cifra percipiatur, quàm propositio ab omni testium auditione remota? Accedit eorum sententia, qui idem tenent de proferente cum deliberatione tantùm ad veniale peccatum sufficiente, coràm multis. Videantur citati. Cùm tamen magis noxia sit, quàm ea, de quâ loquimur.
Export TEI
Export TEI
41
*Pro quo & stat apertè Caramuel in Regulam D. Benedicti Disput. 66. num. 1017. vbi sic ait: Actus interiores sunt liberi à directa gubernatione Ecclesiæ, illosque nequit interdicere, quia nequit agnoscere. Ita omnes Doctores boni nominis. Atqui actus interiores secreti prout tales participant eamdem rationem, nam illos non potest Ecclesia cognoscere, ergo de illis non veniunt intelligenda Iura. Dices actibus exterioribus esse accidentale secretum; si enim quispiam eos vidisset, posset publicare. An non eodem modo actus internos, si quis vidisset, poßet publicare? Et Angeli & Dœmones vident, & sæpè publicant. Vnde sic multi philosophandum docent, sic concludunt: Actus externi secreti, si eßent publici, agnoscerentur ab Ecclesia: ergo & si isti eßent publici, poßent interdici: non sunt; ergo interdici nequeunt. Vide vtrùm consequentia satis legitimè inferatur, & pro scientia tua in hac doctrina iudica: ista enim omnia ex meis principiis inferuntur. Hæc ille. Quibus addo: CaramuelẽCaramuelem quoad generalem doctrinam de actibus occultis impugnat Illustrissimus D. Ludouicus Crespinus à Borgia in Selectis Quæstionibus moralibus contra illum. Quæst. 1. §. 1. Sed esse probabilem affirmat Crousers in Regulam S. Francisci Cap. 7. Lect. 4. Contra quem Leander Parte 4. Tract. 1. Disput. 8. quæst. 4. & Par. 5. Tract. 1. Disput. 1. quæst. 10. Cùm quis ita arguit: si isti actus agnoscerentur, possent puniri: ergo ex se sunt punibiles: negandum esse suppositum Antecedentis, quòd scilicet, si agnosci possent isti actus, reipsa essent: nam ideò sunt, quia agnosci nequeunt; si enim possent agnosci, non essent. Præterquam quòd similiter de actibus internis argui potest: si enim cognosci possent, punitioni essent obnoxij, vt sunt respectu Dei quia omnia nuda & aperta sunt oculis eius. Hebr. 4.
Export TEI
Export TEI
42
*Et hæc quidem pro istiusmodi faciunt positione. Quidquid autem de illa sit, & de occulta hæræsi loquendo, non videtur probabile, vt dixi, beneficio Bullæ posse ab eadem absolui, cùm expressè in ipsa habeatur exceptio, quæ ad occultam dubio procul extenditur. Et volunt aliqui in Bulla Cœnæ id expressum verbis illis excommunicationis primæ: Ex quauis caußa publicè, vel occultè, quæ ad omnia esse referenda in eâ clausulâ contenta, cum Rebuffo censet Barbosa suprà num. 11. Si enim hæretici occulti per Bullam Cœnæ excommunicati sunt, iam cessat ratio, cui præcipuè aduersantes innituntur; quòd scilicet in Bulla Cœnæ publicâ tantùm hæresis reseruetur, & ita non sit casus Pontificius quæ occulta est, sed Episcopalis, & ita beneficio illius possit in eam incursus absolui. Sed certè verba prædicta, tenore Textûs attento, ad solos videntur librorum hæreticorum defensores referenda, vt videri potest apud Sayrum in Thesauro Lib. 3. Cap. 5. num. 18. Aliunde ergo præfata est veritas comprobanda: ex eo scilicet quòd exceptio regulanda est per concessionem, vt est clarum: cùm enim generaliter aliquid conceditur, si quidquam excipitur, ita est exceptio accipienda, vt non liceat stante illâ, quod respectu aliorum licet. Sic cùm in Concilio Tridentino Seßione 24. Cap. 6. de Reformat. conceditur Episcopis, vt possint dispensare in omnibus irregularitatibus ex delicto occulto prouenientibus, additâ exceptione homicidij voluntarij, manifestum est exceptionem debere iuxta concessionem intelligi, vt scilicet dispensatio in foro occulto non liceat, in quo respectu aliorum casuum est facta concessio: vnde exceptione non additâ, liceret dispensatio in illo, sed in foro tantùm dicto. Atqui per Bullam conceditur generaliter facultas absoluendi à casibus in Bullâ Cœnæ contentis modo in eadem explicato, idque tantùm in foro conscientiæ, quia Confessario vt tali, vt communiter Doctores admittunt videndi apud P. Mendum Disp. 25. Cap. 14. quod de immediata & directa absolu|
p. 10
tione est certissimum, sicut videri apud eumdem potest num. 159. quidquid de aliquo effectu exteriore sit, pro quo Idem citato Capite. Exceptio ergo hæresis iuxta forum est idem accipienda, vt scilicet in eo non liceat absolutio, siue publica sit siue occulta. Discursus videtur perspicuus.
Export TEI
Export TEI
43
*Deinde probatur ex eo quòd ab eo tempore, quo exceptio addita est, & Gregorius XIII. declarauit, sic est ab omnibus intellectum, & Gregorius ipse exceptionem declarans, ita loquitur: Nos autem omnem dubitandi occasionem in præmißupraemißiis removendam esse existimantes, ne circa id vllo tempore hæsitari contingat, &c. Mansisset autem magna dubitatio, si non omnem absoluendi in foro animæ (de quo expressè loquitur) facultatem remouisset. Vnde & subdit: Dictis Confessoribus aliquo modo absoluendi, &c.
Export TEI
Export TEI
44
*Prætereà, si ex eo quòd sit probabile hæresim esse casum Episcopalem, licet probabiliter absolutio per Bullam: ergo & licet toties quoties, quia in ipsa conceditur ampla facultas pro omnibus, quæ non sunt in Bullâ Cœnæ reseruata: immò & horum absolutio, quando occulta sunt, toties quoties licebit, quod tenet P. Mendus Disput. 23. Cap. 5. iunctis iis, quæ habet Disput. 25. num. 48. & ante ipsum Trullench in Expositione Bullæ Cruciatæ, Lib. 1. §. 7. Cap. 2. Dub. 6. num. 4. cum P. Thoma Sancio in Opere morali, Libr. 4. Cap. 54. num. 27. Et etiam cùm publica, iuxta limitationem appositam in illâ, semel scilicet in vitâ, & semel in morte, in foro conscientiæ, iuxta eosdem. Atqui hoc non est tolerabile, vti omnino alienum à mente Pontificum, vt constat ex declaratione Innocentij X. pro Iubilæis, etiam cùm non sit expressa & peculiaris exceptio, de quâ Diana Parte 12. Tractat. 2. Resolut. 24. Prodiit autem prędictaprædicta Declaratio ad instantiam Toletanæ Inquisitionis, & non pro absolutione ab hæresi, cùm publica est, sed generaliter facta, plurium Pontificum, qui idem declarauerant, commemoratione propositâ, & ita responsio iuxta mentem est postulantis regulanda. Cùm ergo in Iubilæo paucis duraturo diebus, & rarò concedi solito, vtpotè omnium maximâ largitione, talis sit Sedis Pontificiæ voluntas, quis credat in Bullâ Cruciatæ concessionem adeò frequentem haberi? Sic Titulo isto num. 308. argumentabamur pro priuilegiis aliis, vbi & de SS. Alexandri VI. Declaratione.
Export TEI
Export TEI
45
*Et ex eodem possumus etiam in proposito concludenter instare. Nam si beneficio Bullæ licet probabiliter absolutio ab hæresi, & per Religiosorum pariter priuilegia licebit. Illatio ostenditur. Religiosi enim possunt probabiliter absoluere à reseruatis Episcopis, vt latè probat P. Quintanad. Tomo 1. Tractat. 7. Singular. 14. & tribus sequentibus, non obstante Decreto Vrbani VIII. quo id videtur prohiberi. Licèt autem Diana Parte 10. Tractat. 13. Resolut. 22. reiiciendam talem sententiam censeat, pro quo adducit P. Vidal suæ Religionis, quia contra illam stat communis Doctorum sensus, stylus & praxis Romanæ Curiæ, & quatuor Decreta Pontificum: quorum vltimum est Innocentij X. quod refert cum rescripto ad Archiepiscopum Neapolitanum, die 7. Decembris 1647. adhuc tamen non videtur probabilitas abrogata: nam in Decreto prædicto sola excluditur facultas absoluendi in vim confirmationis, extensionis, aut communicationis priuilegiorum post Concilium Tridentinum obtentæ, aut imposterum obtinendæ. Atqui extant priuilegia circa hoc ante Tridentinum, de quibus P. Quintanad. Singulari 16. Ergo virtute eorum poterit absolutio conferri. Video tamen posse ex Epistolâ præfatâ vrgeri; nam in eâ dicitur facultatem absoluendi prædictam fuisse à Concilio sublatam: Sono state annullate & estinte, cosi dal sacro ConciliConcilio di TrentiTrento, como dalle sodette Constitutioni. Verùm à Concilio non fuisse talem annullatam & extinctam facultatem, ostendit citatus Auctor Singulari 14. Neque quoad hunc articulum videtur plus vrgere Sacræ Congregationis auctoritas, quàm eiusdem in Decreto Vrbani VIII. in quo per Concilium supponuntur extincta priuilegia, & cauetur ne censeantur reuixisse per confirmationes, &c. Illâ autem suppositione non obstante, de facultate absoluendi sunt Doctores probabiliter opinati.
Export TEI
Export TEI
46
*Addi etiam potest id, quod idem Pater Singul. 14. num. 5. respondet circa Epistolam similem in puncto eodem eiusdem Sacræ Congregationis ad Archiepiscopum alium Neapolitanum; sic enim ille: Sed cùm hæc sit Epistola cuidam particulari missa, nec sufficienter promulgata, vim legis in omnibus Christiani Orbis plagis non habet. Sic ille quem adducit, nec improbat P. Busembaum in Medullâ, Lib. 6. Tractat. 4. Cap. 2. Dub. 3. circa finem, post Innocentij X. præfatam declarationem scribens, sicut & P. Escobar de Mendoza Libr. 16. Moralis Theologiæ, Tomo 2. num. 53. vbi id absolutè tenet. Iuxta hæc ergo, cùm hæresis casus Episcopalis sit, quando est occulta, ab eâ poterunt Religiosi probabiliter absoluere; & quidem toties quoties: quod concedit Crousers apud Dianam Parte 6. Tract. 6. Resol. 54.
Export TEI
Export TEI
47
*Ad quod quidem id tantùm dici potest (ne illatio adeò exorbitans concedatur) facultatem à Pontifice sublatam exceptione propositâ, vt dictum suprà, de quo Diana loco eodem. Sed instari potest sublatam profectò respectu hæresis, cùm publica est: sed contra clarè. Nam aufertur facultas, quæ in vim priuilegiorum competebat: atqui nullum extabat priuilegium circa hæresim publicam etiam in foro conscientiæ: ergo non illa tantùm, sed omnimodè debet sublata censeri. Ex quo fit idem de Bullâ dicendum, quia eodem modo absoluendi facultas denegatur, priuilegio circa alia concesso, & sicut respectu priuilegiorum Regularium non venit nomine casuum Episcopalium, ita neque respectu Cruciatæ.
Export TEI
Export TEI
48
*Nec dici potest in Bullâ absolutionem respectu omnium aliorum concedi, cùm tamen Religiosis respectu casuum Bullæ Cœnæ penitus subtrahatur. Ex eo enim ad summum habetur facultatem Bullæ esse ampliorem, non tamen exceptionem esse aliter accipiendam. Præterquàm quòd priuilegia pro casibus Bullæ Cœnæ sibi competere Religiosi multi contendebant, quorum vsus ad occultos tantummodo extendebatur. Et hinc ortæ Episcoporum delationes ad Sedem Apostolicam, vt ex citatâ Epistolâ constat, ibi: V.Vostra Eminenza con sua letterilettera de 4. ddi Agosto precedente, que in cotesta Citta, è sua DioceséDiocesi alcuni Confessori seculari è Regolari, senza giustificare con qua|
p. 11
le facolta assoluano de fatto dalle Censure è Casi sudetti, &c. Quando ergo Pontifex facultatem negat ad absoluendum, non de publicis tantùm disponit; alioquin inconuenientibus ex tali praxi emersuris neutiquàm obuiaret. Id autem de hæresi est præsertim accipiendum, quæ inter casus Bullæ Cœnæ locum habet potiorem. Pontifices autem alios in eodem locutos sensu manifestum est, cùm pro dispositione eadem inducantur. Licèt enim quis contendere possit Epistolam præfatam non habendam pro lege, iuxta dicta: ad intelligendum tamen id, quod intendimus, quòd scilicet de facto Religiosi sic procederent, vnde & illatio est euidens, sufficientissimum præbet fundamentum. Et hæc quidem rem istam ita videntur ostendere, vt meritò cum Diana Resolut. 67. citatâ, possimus asserere, contrarium affirmare esse in meridianâ luce cœcutire. Vnde & semel atque iterùm affirmat talem amplexos positionem in S. Inquisitionis Tribunali seuerè puniendos. Cui ego quidquid in superioribus discursibus à me est dictum promptissimâ ingenuitate submitto, cui & pro meo est munere necessarium deseruire.
Export TEI

Circa Caput XII.

Export TEI
De hospitibus apud Religiosos, pro Sacramento Extremæ vnctionis, &c. Ad num. 351.
Export TEI
Export TEI
49
*POsse illis administrari Sacramentum dictum (sicut & Viaticum & sepultura conferri) cum aliis, quos citat, tenet Diana Parte 10. Tractat. 11. Resolut. 31. in fine, ob varia priuilegia apud eosdem. Inter quæ vt notabile proponitur quoddam PP. Theatinorum à Lezana Tomo 3. verb. Extrema vnctio num. 3. pro mercenariis, famulis, operariis, seruis, & hospitibus quibusuis. Et quod ad sepulturam attinet, ita intelligendum, vt Parochorum licentia necessaria non sit, sua tamen illis iura non subtrahenda, si postulentur: id autem hæredis erit aut executoris testamenti. Neque ex eo præcisè quòd secularis in Monasterio moriatur, talis cura, sicut & aliæ, ad Religiosos pertinent, nisi fortè ex charitate, quia nullus extat, qui officia pietatis exerceat. Et cùm infirmus ita de sepulturâ disposuit, nulla est difficultas: quæ tamen esse potest si ab intestato moriatur; sic enim moriens sepeliendus est in Ecclesiâ, in quâ suorum est sepultura maiorum: vel si talis non sit, in Paræciâ propriâ, iuxta Canonici iuris dispositionem. Et videri pro eo possunt P. Molina Disput. 214. vers. Si quis èex vita. Fr. Emmanuel Tomo 2. qq. regul. quæst. 88. art. 2. Diana Parte 5. Tractat. 3. Resolut. 108. Barbosa de officio Parochi, Cap. 26. num. 28. Lezana Tomo 3. verb. Sepultura, numer. 9. & Pasqualigus Decis. 401. & seqq. Sed an hoc etiam seruandum in casu nostro, dum scilicet hospes moritur apud Religiosos? Respondendum videtur negatiuè: nam si ita esset, ad nihil priuilegium deseruiret, vt arguit Fr. Emmanuel citato Artic. 2. de famulis locutus. Ex quo infert Parochis repugnantibus sepeliri posse. Ipsis enim, qui apud Religiosos decedunt, eligentibus in eorum Ecclesiis sepulturam, repugnare Parochi nequeunt: si autem non eligant, & Parochi non repugnent, idem similiter dicendum. Priuilegium ergo ad id conceditur, vt ipsis repugnantibus possint in eorum Ecclesiis sepeliri.
Export TEI
Export TEI
50
*Deinde, ad facultatem administrandi Sacramenta hoc est consequens, quia in eo Religiosi Parochiale exercent ministerium. Vnde in Compendio communi Societatis. verb. Familiares, §. 1. concessione Pauli III. & Martini V. propositâ, in Adnotatione, sic additur: Id etiam de sepulturâ intelligatur. Vbi quasi consequens ad Sacramentorum administrationem ponitur sepultura: licèt verum sit expressè illam fuisse concessam: sed certè vt quid consequens, sicut respectu eorum, qui in Societatis morantur obsequiis, vt loquitur Paulus III. Contrarium enim maximè dedeceret; neque in familiaribus maior est ratio quàm in aliis, qui & similiter sibi possunt eligere sepulturam, vt est clarum, & notat Fr. Emmanuel citato Artic. 2. & hoc etiam procedit respectu eorum, qui ius habent eligendi aliis sepulturam, vt parentes filiis impuberibus, etiam matres, mortuis aut absentibus patribus, vt videri potest apud P. Molinam suprà. vers. Pater eligere. & Portel Tomo 2. Casu 68. & si qui sunt alij eo iure gaudentes, cum moderatione videnda apud Dianam suprà, Resolut. 107. ex Barbosa, vnde Portelij temperanda sententia. Videatur etiam Fr. Emmanuel Tomo 3. Quæst. 58. artic. 3. vbi de iuribus Parochis debitis: sic enim ait solere Pontifices in suis concessionibus apponere. In quo & seruandæ consuetudines, iuxta eumdem Ibidem. vers. Circa quas, & vitandæ turbulentæ contentiones & rixæ, quæ in funeribus valde accidunt importunæ: vt cum defunctis requiem postulamus ac pacem, & nos eâ pariter, quibus eisdem parentandum officiis, pariter perfruamur.
Export TEI

Circa Caput XIII. & num. 370.

Export TEI
Ubi de reuocatione Bullæ Pij V. pro Mendicantibus à Gregorio XIII.
Export TEI
Export TEI
51
*NOn innitor aliquorum placito, qui Bullam prædictam reuocationis publicatam negant, cùm ex Cherubino constet oppositum. Vel in eo quòd suppressa, aut non recepta, neque in vsu: quia reuerà in vsu est, vt non semel declarauit Rota, & videri potest in Decisione Ann. 1646. die 15. Ianuarij, apud Dianam Parte 8. Pro quo & Lezana Tomo 2. Cap. 1. numer. 14. & 15.
Export TEI

Circa Caput XIV. num. 414. & seqq.

Export TEI
Ubi de Matrimonijs Indorum, cùm conuertuntur, qui plures habent vxores, & Pij V. Priuilegium.
Export TEI
Export TEI
52
*NAuarrus Lib. 3. Consiliorum, Titulo 33. qui est de Conuersione infidelium, Consilio 2. in priore editione Bullæ Pij V. meminit, eam vocans Apostolicam declarationem, & decretum permittens; resoluitque numer. 5. ex eo non tolli obligationem monendi primam vxo|
p. 12
rem, vt sciatur an conuerti velit, vel cohabitare sine contumelia Creatoris. Non tamen necessariam esse separationem iudicialem, licèt vtilis sit, sed quamcumque aliam, per quam certa haberi notitia possit, sufficere probationem. Addit num. 7. negari non posse prædictam declarationem fuisse duriusculam, & molliendam additione illâ. Iuxta quem dicendi modum in Decreto prædicto nihil habetur speciale, cùm ex eo tantùm deducatur id, quod iure Canonico dispositum inuenitur: posse videlicet coniugem conuersum ad alias nuptias transire, si legitimus consors in suâ infidelitate permanere velit, pro quo à nobis dati Textus plures num. 406. & seqq. Non videtur autem id credibile, quod nec verba præseferunt, neque conueniens apparet vt tanti Pontificis declarationem duriusculam pronuntiemus. Vnde in editione posteriore id sublatum, neque declarationis Pontificiæ ad Indias spectantis mentio vlla, & quod ad duritiem locutionis attinet, ob reuerentiam Apostolicæ Sedis fieri potuit: aliud autem, quia declarationis notitia peculiaris defuit, vt in aliis accidit ad Indias pertinentibus. Est autem in posteriore editione Consilium primum citati libri & Tituli, sicut tertium quod est in priore secundum: quod & consuli vtiliter potest: continet enim pro materiâ præsenti doctas & vtiles decisiones.
Export TEI
Export TEI
53
*Illa autem quæ est in prædicto Consilio secunda, ad casum, de quo agimus, specialiùs conducit, dum statuit Pontificem posse dispensare in matrimonio infidelium, quando coniux vterque conuertitur, sicut potest in matrimonio fidelium rato & non consummato. Matrimonium enim ratum Fidelium maioris roboris est, cùm sit Sacramentum, quod plus est quàm ratum, sed contractus purus habens inseparabilitatem moralem solâ lege naturæ inductam. Hoc ergo posito, si iusta & pia dispensandi caussa sit cum Fideli conuerso, & vxor pariter conuersa consentiat, de quo agit circa dubium tertium, nihil valori & conuenientiæ, dispensationis obstabit. Iuxta quam doctrinādoctrinam dici potest Pium V. in præfato Decreto, maiori cum fundamẽtofundamento processisse: dispensauit enim iusta exigente caussa, non vt absolutè nubat Fidelis conuersus, eam ducendo vxorem ex Fidelibus, quęquæ sibi placuerit; sed quæ pariter conuersa est, vt sic etiam eidem faueat: dum enim prima vxor conuerti nequit, videtur nuptiis cum alia consentire.
Export TEI
Export TEI
54
*Quibus addi potest etiam renuente vxore stare posse dispensationem: quia licet communiter loquendo Papa non præiudicet iuri tertij, iuxta regulam Cancellariæ: præiudicare tamen potest, iustâ interueniente caussâ, vt ostendit Nauarrus citato Consilio, aliàs tertio, numer. 15. & 17. quam doctrinam caussæ præsenti adaptat, independenter à consensu vxoris. Si enim ille necessarius est, iam non datur præiudicium tertij, quia scienti & volenti non fit iniuria. Licèt ergo regulariter loquendo standum sit dispositioni Cap. Gaudemus, ex eâ non tollitur quin locus sit dispensationi, & attentâ Indorum indole iudicari caussa sufficiens potuit quæ superiùs est tradita num. 425. vnde P. Cornelius in citatum locum Apostoli §. Adde Concilium, ait quòd licet Canon Concilij Toletani prohibentis cohabitationem non obliget generaliter, quia Concilij Prouincialis est: dato tamen quòd de infidelibus absolutè loquatur, & non tantùm de Iudæis, (quod ipse negat) secus esse in Hispaniâ, & vbi Ecclesia hoc statuere vellet, cessante scandalo, & impedimento eâ de caussâ conuersionis.
Export TEI
Export TEI
55
*Si dicas hoc non esse doctrinæ à nobis traditæ num. 408. conforme, iuxta quam coniux volens sine contumelia Creatoris cum coniuge conuerso habitare, dimitti non potest aliarum intuitu nuptiarum, pro quo & stat P. Arriaga Disputat. 25. de Fide, num. 40. quia non potest humana dispositio Christi præcepto ab Apostolo promulgato contraire. Responderi conuenienter potest, Primò iuxta sententiam, de quâ citato num. 408. non esse præceptum, sed Concilium: pro quo videri potest Leander Tomo 2. Tractat. 9. Disput. 12. Quæst. 10. P. Ægidius Disputat. 26. de Sacramentis, qui n. 61. specialiter declarat quomodo non obstet Cap. Gaudemus. Et P. Iustinianus in 1. Corinth. 7. v. 10. vbi ait omnes ferè Doctores Scholasticos pro eâ esse sententiâ, in quo deceptus. Et ita illam amplecti Pontifices potuerunt, quia pro casu eis accidit opportuna. Secundò, etsi præceptum sit, locum esse dispensationi, sicut in votis & aliis est cernere, cùm præsertim non sit in toto rigore diuinum, sed Ecclesiasticum, iuxta datam explicationem. Vnde in eo variationem esse posse, nedum dispensationem, tradit cum aliis P. Thomas Sancius adductus numer. 410. & Pontificem posse in quacumque lege Apostolicâ humanâ dispensare, communis est Theologorum sententia, vt videri potest apud Dianam Parte 8. Tractat. 3. Resolut. 3. Pro quo & facit P. Cornelius nuper adductus ad ostendendum locum esse dispensationi.
Export TEI
Export TEI
56
*Quomodo autem diuinum præceptum dici possit, etsi aliàs Apostolicum, sic ex doctrinâ D. Augustini Lib. 1. de adulterinis coniugijs Cap. 18. optimè explicari potest. Præmittens enim verba illa ex 1. Corinth. 7. v. 4. Puto autem quòd & ego spiritum Dei habeam, sic infert: Proinde intelligendum est etiam ipsa, quæ à Domino non iubentur, sed à sancto eius famulo vtiliter suadente, eodem Domino inspirante suaderi, &c.
Export TEI
Export TEI
57
*Sed obiici non leuiter potest, vt præceptum diuinum haberi debeat, & non Apostolicum. Nam ideo Apostolicum videtur dicendum, quia Apostolus id non obscurè videtur indicare, dum ait: nam ceteris ego dico, non Dominus. Atqui ea verba non ad sequentem, sed ad præcedentem sententiam pertinent, quatenus consilia pro cœlibatu tradiderat, vt docti tenent Interpretes, ex quibus Guilielmus Estius, pro eo laudans Ambrosium, Catharinum, & Ioannem Hesselium præceptorem suum. P. Cornelius, & P. Stephanus Menochius. Quod satis doctè & subtiliter ex ipso textu deducit ex citatis Patribus prior. Interpunctio enim correctissimæ Vulgatæ, iuxta quam post prædicta verba punctum extat, ostendit inter illa & sequentia nullum esse nexum. Tum quia illud, Nam ceteris, antithesim continet, vt est compertum; nulla autem aptior quàm vt respondeat illi: Iis autem, qui matrimonio iuncti sunt &c. vbi de matrimonio fidelium specialiter non loquitur, quando scilicet coniux vterque fidelis est; quia si ita esset, vnico verbo addito conue|
p. 13
nienter expressisset, dicens videlicet: Fidelibus autem, qui matrimonio &c. licet v. 5. ad fideles obiter se conuertat, suadens vt ab vsu coniugij temperent, cùm ex mutuo consensu vacant orationi. Leges ergo matrimonio proprias, secundùm legitimam illius institutionem proponit, sicque planè diuinas. Cùm igitur ad coniuges disparis cultus progreditur, continuatio aperta similis propositionis est, neque de suo quidquam ingerit, quòd ad separationem pertineat: & ita volente coniuge infideli cohabitare, non licebit dimissio, & ad alias nuptias conuolare. Et ita semper ab exordio Ecclesiæ fuisse seruatum testatur Estius.
Export TEI
Export TEI
58
*Sed hæc quidem non videntur vrgere, & in primis punctum post verba prædicta appositum. Nam ceteris &c. non arguit illa ad præcedentia pertinere: eo enim stante currere Apostolica doctrina potest, communi Doctorum assensu recepta, vt, quod sequitur, illius præceptum sit. Licet enim iuxta communiores interpunctionis leges, aut comma, aut duo puncta subiicienda videbantur; stare optimè potuit vnici puncti conclusio, quia quod sequitur, ita proponitur, vt integram sententiam supponat, dum Apostolus id, quod dicturus est, non Domini, sed suum esse præceptum statuit. Acsi dicat: Quod sequitur, iam non Domini, sed meum præceptum est. Quod si sub hac forma dixisset, punctum certè, & non comma, aut duo puncta apponi debuissent.
Export TEI
Export TEI
59
*Quod quidem ex versu 25. vbi similiter loquitur, optimam habet probationem: sic enim ibi: De Virginibus autem præceptum Domint non habeo: consilium autem do tamquàm misericordiam consecutus à Domino, vt sim fidelis. Et cùm statim sequatur, quod se dixerat daturum esse consilium, verbis illis: Existimo ergo &c. nihilominus puncto sententia clauditur, ob rationem dictam, propter quam Sapientissimus Arias Montanus in translatione sua iuxta Græcum textum Versu 10. vbi Vulgata versio habet: Iis autem, qui matrimonio iuncti sunt, præcipio non ego, sed Dominus vxorem à viro non discedere, &c. Sic Græca secutus habet. Matrimonio iunctis præcipio, non ego, sed Dominus. Vxorem à viro non discedere. Puncto scilicet post vocem Dominus adiecto. Non ergo ab interpunctione solidum sumi argumentum potest pro fundandâ præfatâ interpretatione.
Export TEI
Export TEI
60
*Quòd autem Apostolus clariùs potuerit loqui, (quod etiam obiiciebatur) parum mouere debet, quia & hoc obiici pariter sic arguentibus potest. Modus enim loquendi prædictus id sonat, quod sententia communis amplectitur, & vnius verbi mutatione cessabit dubitatio, si videlicet Apostolus ita diceret: nam innuptis ego dico, non Dominus. Si omnia essent obuia & plana in Scripturis, non essent Interpretes necessarij. In Matthæi 19. vers. 9. §. Dicet, Cur ergo, notat P. Cornelius, cuius est præfata obiectio, quòd dum concisè vult Euangelista vnâ oratione multa complecti, verum est in eo illud: Dum breuis esse laboro, obscurus fio. Opus ergo est vt in talibus elucidandis Interpretum laboret industria. Et antithesis quidem manifesta est, sed inter matrimonio iunctos, vtrimque fideles, & disparis cultus. Quod enim cum prioribus loquatur Apostolus, id indicat quod de abstinentia ab vsu coniugij dicitur, vt vacetur orationi: neque id solum, sed contextus totus. Vers. 2. Vnusquisque suam vxorem habeat, & vnaquæque suum virum habeat. Vers. 3. & 4. soluendi debiti coniugalis proponitur obligatio. Quod equidem ad fideles spectat, quia responsio est ad illorum interrogationem, vt constat ex versu 1. De quibus autem scripsistis mihi. & illi de coniugibus disparis cultus nihil in ea quæstione, sed de fidelibus: de prioribus enim quæstio est tertia; & ita illas proponit P. Cornelius, vt videri potest in synopsi Capitis. In vers. 5. 6. & 7. De continentia agit intuitu orationis, & qualis in eo tenendus modus cum hortamento ad cœlibatum, pro quo se proponit exemplar. Vers. 8. & 9. non nuptis & viduis modum agendi præscribit. Et quis non videat hæc ad fideles tantùm pertinere? Vers. 10. sequitur statim: Iis autem, qui matrimonio &c. in quo apparet antithesis iis respondens, quæ immediatè pręcesserātpræcesserant, de non nuptis inquam & viduis.
Export TEI
Export TEI
61
*Vers. autem 11. indissolubilitatem macrimonij exponit, inter fideles inquam, quia cum illis loquebatur, neque ad ipsum spectabat leges pro eo infidelibus promulgare, vt testatur idem ad eosdem scribens Corinthios Cap. 5. vers. 12. cuius auctoritatem in caussa præsenti adducit Innocentius Tertius in Cap. Gaudemus, dum cum ipso ait: Quid enim mihi de iis, qui foris sunt, iudicureiudicare? Quibus propositis, statim aliam Apostolus subiungit antithesim, de qua disserimus: Nam ceteris ego dico &c. Ex quibus habetur non benè Estium asserere expositionem dictam argui improbabilem ex eo quòd nulla significatio sit indicans Apostolum de coniugibus vtrimque fidelibus locutum. Stat igitur à nobis tradita satis inconcussa doctrina, verbis Apostoli consona, & communi Doctorum sensu roborata.
Export TEI
Export TEI
62
*Neque verum est Glossas aliquas in citata Capita Decretalia illi esse contrarias, vt ait P. Cornelius, qui vt veriorem amplectens sententiam nostram Iuri conformem, iuxta quam coniux sine contumeliâ Creatoris cohabitare volens, dimitti nequit, cùm id prohibeat Apostolus, neque illius prohibitio solam habeat consilij vim Versu 15. §. Sed S. Paulas ita subdit: Id sanè verius, quia, vt dixi, hoc tantùm vult S. Paulus: & Canones citati, (scilicet Cap. Quantò. Cap. Gaudemus. Cap. Si Infidelis 28. quæst. 2.) & quia priores Doctores contrariæ sententiæ tantùm nituntur Gloßis in Capitula, quæ paullò antè citaui: quæ Glossæ subinde Aurelianenses sunt, & textui deformes ac reformandæ. Sic ille, Aurelianenses Glossas vocans, id est, exiguæ auctoritatis, & vix alios quàm suos ligare volentes auctores, allusione ad Aurelianas leges aut iudicia Caij Aurelij Gottæ, quarum auctoritas penes Senatores erat, & nonnullos alios.
Export TEI
Export TEI
63
*Non inquam est verum, quia Glossæ dictorum Capitum nihil habent vlla ratione contrarium, vt consulenti constabit: immò apertè fauet Glossa in Cap. Si Infidelis §. Hic distinguendum, sic enim ibi: Gratianus benè distinguit in hoc §. dicens quòd si alter coniugum fuerit conuersus ad fidem, vel si Infidelis voluerit ei cohabitare, Fidelis altero viuente contrahere non poterit. Si autem Infidelis noluerit cohabitare Fideli, tunc Fidelis Infideli viuente potest contrahere. Si autem vterque est conuer|
p. 14
sus ad fidem, vel si ab initio vterque fuisset Fidelis, licet alter eorum à fide discedat, alter tamen nullo modo contrahere potest, quia ratum fuit matrimonium inter eos. Atque hæc distinctio est Canonicè bona. Et probatur extra, de diuortiis. Quantò. Sic Glossa, cui nihil est in duabus aliis Capitum dictorum aduersum, deforme Textui, eaque de caussa reformandum: vnde neque ipsis Doctores contrarij niti potuerunt. Quidquid de illâ meritò reprobanda assertione sit, ibidem occurrente; matrimoniũmatrimonium scilicet coniugum infidelium solui quoad vinculum, si vno ad fidem conuerso alter recedat. Et est Ioannis Andreæ non reprobata in Cap. Si Infidelis, §. Ius: benè tamen in Cap. Gaudemus: vnde iam reformatum quod P. Cornelius reformandum arbitratur.
Export TEI
Export TEI
64
*Meliùs posset obiici Cap. Iam nunc & Cap. Sic enim 28. quæst. 1. vbi ex D. Augustino Lib. 1. de adulterinis coniugiis, Cap. 13. & seqq. statuitur apertè D. Pauli monitionem præcepti vim non habere, sed consilij. Verùm id non obstat, quia illorum Capitum doctrina, cùm solius D. Augustini sit, priuatæ illius sententiæ tantùm est nacta auctoritatem: cùm tamen Pontifices posteà id decreuerint, quod in Iure, citatis Capitibus, habetur. Neque id mirum, cùm Innocentius Tertius in citato Cap. Quantò, cuiusdam Prædecessoris sui Decretalem Decisionem expungat verbis illis: Quidam Prædecessor noster sentire aliter videatur. Fuit autem ille Cœlestinus Tertius in Cap. Laudabilem de conuers. infidel. in quo iam non extat. Sic Glossa ibidem verb. Prædecessor. Pro quo & facit id, quod ipse Doctor sanctus scribit Lib. 2. Retractationum Cap. 57. in hunc modum: Scripsi duos libros de coniugiis adulterinis, quantùm potui secundùm Scripturas, cupiens soluere difficillimam quæstionem. Quod vtrum enodatissimè fecerim nescio: immò verò non me peruenisse ad huius rei perfectionem sentio: quamuis multos sinu secus aperuerim: quod iudicare poterit quisquis intelligenter legit.
Export TEI

Circa Caput XIX. & num. 450. & seqq.

Export TEI
Ubi de obligatione pauperum circa decimas, & consuetudine.
Export TEI
Export TEI
65
*SAcra Rota in Decisione quadam 15. Ianuarij 1646. apud Dianam Parte 8. sic habet: Paupertas non excusat à solutione decimarum, nisi tanta quòd si decimas soluerent; fame perirent. Sic illa, Auctores pro eo inducens; in quo tamen alij mitius loquuntur. Videndus Leander Parte 3. Tract. 6. Disput. 6. Quæst. 28.
Export TEI
Export TEI
66
*Et de vno fœtu soluendam decimam iuxta æstimationem, stante consuetudine, tradit P. Fagundez de 5. Ecclesiæ Præcepto Libr. 1. Cap. 5. numer. 2. ex Rebuffo, quem transcribit Leander Tomo 2. Tractatu 9. Disput. 5. Quæst. 12. vnde non penitus damnanda videtur, nisi vbi fœtus exiguæ æstimationis sit: neque enim de minimis curare generositas Ecclesiæ debet, de cuius nec curat Prætor.
Export TEI

Circa Caput XX. & num. 461.

Export TEI
Ubi de dispensatione in voto castitatis.
Export TEI
Export TEI
67
*QVod Diana contra Crousers statuit adducens alios, de Religiosis statuerat Parte 6. Tract. 6. Resolut. 50. Et fragilitatem in vouente esse sufficientam caussam dispensationis firmant multi, quos adducit & sequitur Parte 10. Tract. 12. Resolut. 1. §. Stando igitur, & sequenti. Vbi quòd si non sufficiat, adiuncta tamen inconsideratio & leuitas in vouendo, caussam sufficientem integrent, vt idem cum aliis determinat. Immò & solam sufficere leuitatem in vouendo, etiamsi difficultas implendi non sit, sufficientem esse rationem docuerat cum aliis citata Parte 6. Tractat. 7. Resolut. 24. quod bono nititur fundamento. Pater etiam Tamburinus Libr. 3. in Decalogum Cap. 16. §. 4. ex P. Sancio rationes ad dispensandum sufficientes adducit. Plus autem circa hoc vide in Indice. V. Votum.
Export TEI

Circa Caput XXI. & n. 466. & seqq.

Export TEI
ac num. 153. Ubi de dispensatione in petitione debiti.
Export TEI
Export TEI
68
*PRiuilegium Pij V. vim etiam nunc habere ex Leandro de Sacramento omnino videndo Tomo 2. Tract. 9. Disput. 24. Quæst. 16. & 17. & Martino à S. Ioseph, proponit Diana Parte 10. Tractat. 14. Resolut. 20. Vigere etiam aliud Iulij Secundi, ex eodem Leandro, & Mag. Candido habetur, iuxta quod censent illi Confessarios Regulares dispensare posse sine deputatione Prouincialis, & cum sola Localis Prælati facultate, quod & videtur probare Machadus Tomo 1. Lib. 5. Parte 3. Tract. 3. Documento 2. n. 2. ab eodem adductus: quidquid scrupulosiùs dixerat Parte 6. Tract. 8. Resolut. 32. & pro priuilegio Pij V. & aliorum videndus etiam Bossius Parte 1. Tractatu de Matrimonio, Cap. 5. numer. 10. & 14. licet abnuat P. Quintanad In Casibus Iubilæi. Cap. 16. numer. 9. & 10. Qui tamen num 11. & 12. apertè suffragatur.
Export TEI

Circa Caput XXII. & num. 481. & seqq.

Export TEI
Ubi an Indi excommunicationi subiaceant.
Export TEI
Export TEI
69
*FAcit pro illis quod ex Martino à S. Ioseph habet Diana Parte 10. Tractat. 12. Resolut. 36. in fine, addens Leandrum & Trullench, pueros scilicet ante duodecimum annum non esse obnoxios excommunicationi, quæ ab Ecclesia pro suorum præceptorum violatione decernitur, de quo ipse alibi, & consuli eiusdem Summa potest. Plus autem cum aliis addit Verricelli Tomo 1. Tract. 8. Quæst. 66. num. 33. pueros scilicet ante decimumquartum non ligari, & |
p. 15
duodecimum puellas, & de excommunicatione agit ab Episcopis impositâ, sed aliorum sententiæ generaliter loquentium innixus. Ex quibus est etiam & Leander Tomo 1. Tractat. 5. Disputat. 3. Quæst. 57. generaliter loquens, plenam ad incursionem exigit pubertatem, plures pro eo adducens; licèt addat ad minùs duodecimum requiri in pueris, nihil de fœminis adiiciens. Pueris autem Indi communiter loquendo simillimi, licèt multi, vt aliàs dixi, Europæos plures exæquent ac superent, circa quos regula indicata seruanda.
Export TEI

AD TITVLVM XIII.

Export TEI

Circa Caput III.

Export TEI
Ubi de necessariâ præsentatione Litterarum Apostolicarum ad ineundum Episcopatum.
Export TEI
Export TEI
70
*QVia post scripta citato in Capite, & prælo transmissa, circa casum, de quo ibidem Decretum Sacræ Congregationis Cardinalium Concilij Tridentini Interpretum vulgata est, & SS. D. Alexandri VII. Apostolicum Breue eidem conforme proditum, quibus ea, quæ à Nobis dicta, videntur aliquatenus infirmari: operæ pretium duxi ea hoc loco addere, quæ in negotio adeò perplexo conducere poterunt, erratis quorumdam ex sinistrâ intelligentiâ confutatis. Breue ergo, in quo & Decreti specifica mentio, sic se habet.
Export TEI
ALEXANDER PP. VII.
Export TEI
Ad futuram rei memoriam.
Export TEI
ALia pro parte Vener. Fratris Episcopi Ciuitatis Assumptionis, nuncupatæ Prouinciæ Paraquariensis in Indijs Occidentalibus, Congregationi Venerab. Fratrum nostrorum S. R. E. Cardinalium, Concilij Tridentini Interpretum, expositum, quòd ipse Episcopus possessionem Ecclesiæ Ciuitatis Assumptionis huiusmodi apprehendisset, & se à Venerabili etiam Fratre Episcopo Tucumanensi consecrari curasset, non præsentatis Litteris Apostolicis prouisionis & præfectionis suæ in Episcopum eiusdem Ecclesiæ, quæ tamen reuerà concessæ priùs & expeditæ fuerant; deque ipsa concessione & expeditione, præuijs aliquibus informationibus, aliqualiter constabat. Quodq́ue consecratio huiusmodi ab vno prædicto Episcopo Tucumanensi, assistentibus duobus de Capitulo Canonicis, peracta fuisset, non exhibito Apostolico dispensationis indulto; quod tamen reipsa priùs concessum fuerat, & sub aliquali huiusmodi concessionis notitiâ, aut saltem præsumptione, (quia scilicet Sedes Apostolica solita sit circa numerum Episcoporum dispensare cum Episcopis consecrandis in Indijs) prænarrata consecratio facta fuerat. Ac quæsito Primò, an prædicta possessio, non præsentatis Litteris Apostolicis, apprehensa fuerit legitima? Secundò, an prænarrata Consecratio, vt suprà peracta, fuerit valida? Prædicta Cardinalium Congregatio die quidem 1. Septembris 1657. respondit ad Primum non fuisse legitimam, Ad secundum verò eadem Congregatio die 15. Decembris dicti anni, re maturè discußâ, secundùm ea, quæ proponebantur respondit supradictam consecrationem Episcopi Paraquariensis, quantùm spectat ad Sacramentum, & impressionem Characteris, fuisse validam. Quantum verò spectat ad licitam executionem Ordinis fuisse irritam & inanem, & Episcopum ita consecratum, ac respectiuè consecrantem, indigere absolutione ac dispensatione. Quare pro parte eorumdem Ciuitatis Assumptionis & Tucumanensis Episcoporum, Nobis humiliter supplicatum est, vt eorum statui opportunè in præmißis prouidere de benignitate Apostolicâ dignaremur. Nos igitur specialem eisdem Episcopis gratiam facere volentes, & eorum singulares personas à quibusuis excommunicationis, suspensionis, & interdicti, alijsque Ecclesiasticis sententijs, Censuris, & pœnis, à jure, vel ab homine, quauis occasione vel caussa latis, si quibus quomodolibet innodatæ extiterint, ad effectum præsentium dumtaxat consequendum harum seriè absoluentes, & absolutas fore censentes, huiusmodi supplicationibus inclinati, de memoratorum Cardinalium consilio, ipsos Ciuitatis Assumptionis & Tucumanensis Episcopos, & eorum singulos, à Censuris & pœnis Ecclesiasticis quibuslibet per eos occasione consecrationis, sicut præmittitur, peractæ, quoquo modo respectiuè incursis, & quas ipsi incurisse dici, censeri, prætendi, vel intelligi possent, Auctoritate Apostolicâ tenore præsentium absoluimus. & plenariè liberamus. Ac cum eisdem Episcopis, & eorum singulis, super irregularitate per eos præmissorum occasione quomodolibet contractâ; ita quòd illa, & eisdem præmißis non obstantibus, dummodo non aliud Canonicum respectiuè obstet impedimentum, Clericali charactere, quo aliàs, ritè insigniti fuerunt, illiusque priuilegijs vti, de in susceptis per eos pariter ritè quatuor Minoribus nec non sacris Subdiaconatûs, Diaconatûs, & Presbyteratûs Ordinibus, etiam in Altaris ministerio, ministrare, Episcopaliaq́ue munia obire, exequi, |
p. 16
& exercere liberè & liciti poßint & valeant, Auctoritate & tenore præsentium dispensamus, Non obstantibus præmißis, nec non Apostolicis, ac in Vniuersalibus, Prouincialibusque Concilijs, generalibus vel specialibus Constitutionibus, & ordinationibus, ceterisque contrarijs quibuscumque. Volumus autem vt dicti Episcopi pœnitentiam, quam eis respectiuè Sacerdos idoneus propter præmissa imposuerit, omnino adimpleant: alioquin Præsentes quoad absolutionem eis in foro conscientiæ nullatenus suffragentur. Datum Romæ apud S. Petrum sub annulo Piscatoris die 27. Febr. 1660. Pontificatus nostri anno 5.
Export TEI
S. Vgolinvs.
Export TEI
Ex hac Pontificiâ decisione deducenda nonnulla.
Export TEI
Export TEI
71
*Primum, eos, qui consecrationi & possessioni præfatis obstiterunt, ritè id ac legitimè præstitisse, cùm factum vti illegitimum ac culpabile à Pontifice fuerit condemnatum.
Export TEI
Secundum, minimè stare ea, quæ Dom. Solorzanus asseruit circa notitiam quacumque viâ habitam factæ gratiæ: id enim præsertim reiicitur, quandoquidem ex narratione constat aliqualem notitiam præcessisse. Deque ipsa conceßione & expeditione, præuijs aliquibus informationibus aliqualiter constabat.
Export TEI
Tertium, id quod Nos diximus de authentico testimonio pro apprehensione possessionis nōnon videri penitus improbatũiimprobatum, quia de eo mentio nulla, licèt sic ibi: NōNon præsentatis Litteris Apostolicis prouisionis, &c. & deinde in QuęstionisQuæstionis propositione: An prædicta posseßio non præsentatis Litteris Apostolicis apprehensa, fuerit legitima? Ad quam negatione omnimodâ respondetur. Est enim responsio accommodata quæsito, in quo de authentico testimonio nihil appositum. Et cùm probabilis illa doctrina sit, grauiumque scriptorum auctoritate munita, non est verosimile Sacram Congregationem voluisse eam vti improbabilem relegare. Nihilominùs ab eâ abstinuisse præstabit, quia necessaria in praxi non est, cum Episcopi Indici gubernationem Ecclesiarum suscipiant eo modo, quem diximus Titulo isto num. 25. & graue euitabunt periculum improbandæ apprehensionis, litibus & controuersiis excitatis.
Export TEI
Export TEI
72
*Quartum, non esse admittendum id, quod tradit Dom. Solorzanus circa Censuras & pœnas apprehendentium possessionem sine suffragio Litterarum: affirmat enim nullam extare in Extrauagante Iniunctæ contra Episcopos, sed contra Capitulares recipientes illos, vt ex contextu apparet, & notant Auctores ab ipso adducti. §. Y vltimamente. Non inquam esse admittendum; quia Congregatio, cui Pontifex verbis & facto ipso annuit, oppositum manifestat. Cùm enim Censuras incursas statuant, à quibus absolutio confertur, necessariò fatendum est id vel occasione possessionis, vel consecrationis accidisse: atqui de consecratione negat, eò quòd pro eo nullus textus expressus sit; debet ergo de possessione fateri.
Export TEI
Export TEI
73
*Benè verum est inspecto contextu, non videri statim ita apertè deduci Censuras ex apprehensione possessionis fuisse incursas, sed ex Consecratione. In priori enim Decreto die 1. Septembris, de pœnis nihil habetur, sed tantùm non fuisse legitimam. In secundo autem dicitur, quantùm spectat ad licitam executionem Ordinis fuisse irritam & inanem (consecrationem) & Episcopos ita consecratum, ac respectiuè consecrantem, indigere absolutione ac dispensatione. Apprehensio autem possessionis non est executio Ordinis, quia sine illo stare potest, & ius ad illam competit virtute confirmationis, ex Cap. Transmissam de Electione, & alibi. Deinde Pontifex in absolutione ipsa idem significat verbis illis: A Censuris, & pœnis Ecclesiasticis quibuslibet per eos occasione consecrationis, sicut præmittitur, peractæ, quoquo modo respectiuè incursis: vbi respectiuè idem est quòd singula singulis referendo, vt cum aliis docet Barbosa Tractatu de Dictionibus, 348. num. 6. Nihilominùs contrarium est asserendum, quia id non obscurè indicatum in dispensatione super irregularitate, dum dicitur: Ac cum eisdem Episcopis, & eorum singulis, super irregularitate per eos præmissorum occasione quomodolibet contractâ, &c. Cùm enim de consecratione sermo præcesserit, si de Censurâ violatâ, & irregularitate proptereà incursâ, Pontificis verba procederent, non occasione præmissorum, sed occasione præmissæ consecrationis dici debuisset. Notanda etiam quæ post adducta, & ad consecrationem spectant, subiiciuntur, dum dicitur: & quas ipsi incurrisse dici, censeri, prætendi, vel intelligi possent. Si enim præter incursas propter consecrationem nullæ aliæ Censuræ sunt, superflua sanè verba prædicta censeri deberent.
Export TEI
Export TEI
74
*Prætereà, apprehensio facta est virtute consecrationis: cùm enim Litteræ pro eadem non extarent, ideò est captata possessio, quia consecrationis auctoritas omnem videbatur dubitationem submouere. Vnde & consecrationis authenticum testimonium Capitulo exhibitum, vt ex Capitulari libro constat, & extrasumptis iudicialiter præsentatis. Dum ergo dicitur, Occasione consecrationis, possessionis etiam actus designatus, & ita etiam accipiendum quod in Decreto Congregationis habetur, consecrationem videlicet fuisse irritam & inanem quantùm spectat ad licitam executionem Ordinis; & ideò Episcopum indigere absolutione ac dispensatione. Apprehensio enim possessionis, executio Ordinis fuit, quia virtute illius contigit, vt quid ad Ordinem consecutum, licèt sine illo stare possit, sed cum necessario tamen respectu: ideò enim administratio conceditur, quia Episcopus in re, aut in spe juridica est, cum obligatione consecrationis. Vt enim benè explicat D. Thomas in 4. distinct. 24. quæst. 39. articul. 2. Episcopatus secum affert iurisdictionem erga corpus mysticum Ecclesiæ.
Export TEI
Export TEI
75
*Licèt autem verosimile sit, quod cum alijs affirmat Dom. Solorzanus, nullam scilicet pœnam, quæ Censura sit, (licèt ille generaliter id de pœnâ statuat, quod constat verum non esse, cùm acta irritentur, & prouentuum perceptio prohibeatur) in præfatâ Extrauagante decerni, |
p. 17
sicut nec in alia Iulij Tertij, cuius Auctores obuiam exhibent mentionem, ac præsertim P. Azor Tomo 2. Lib. 7. Cap. 1. §. Extat etiam. Et Quaranta in Summa Bullarum fol. 105. vbi ad litteram eam proponit. Est tamen Bonifacij Octaui Decretalis in Cap. Præsenti, de officio Ordinarij in Sexto, in qua Censuræ bona, vacationis Ecclesiarum tempore obuenientia, occupantibus imponuntur, cùm debeant successoribus reseruari. Ne occupare, aut in vsus suos conuertere, quoquo modo præsumant. Nisi de speciali priuilegio, vel consuetudine iam præscripta legitimè, seu alia caussa rationabili, hoc eisdem competere dignoscatur. Alioquin Episcopi, & eorum Superiores, ab ingressu Ecclesiæ; ceteri verò ab officio & beneficio tamdiu eo ipso nouerint se suspensos, quousque restitutionem fecerint de prædictis. Quæ sunt verba Pontificis. Constat autem eum, qui sine Litteris Apostolicis possessionem apprehendit, & bona obuenientia vacationis tempore; neque priuilegio, neque consuetudine, neque rationabili caussa id facere. Pro quo & est vrgentior Canon in Bulla Cœnæ, scilicet 17. de vsurpantibus iurisdictiones, fructus, redditus, & prouentus: & ad tempus vacationis specialiter spectare probat cũcum aliis Leander Parte 4. Disput. 17. Tract. 3. Quæst. 3. Non potest autem suffragari prætextus non admixtæ præsumptionis, eo quòd dicatur in Textu, Ne præsumant, iuxta vulgarem doctrinam, de qua Nos sæpiùs in Thesauro, & Bonacina, vt testatur ipse Tomo 3. Disput. 3. Quæst. 4. Puncto 14. n. 1. P. Suarius Tomo 5. in 3. p. Disput. 31. Sect. 1. n. 15. cum Nauarro, quem allegat. Nam in Extrauag. Iniunctæ similis modus loquendi extat, & tamen sacra Congregatio ad intelligendum in casu, de quo loquimur, illam interfuisse, solum factum eidem contrarium attendit: est enim præsumptionis genus legem apertè violare, dum contra eam agitur, & in Decretali adducta genus omne præsumptionis remouetur, cùm dicitur, quoquo modo præsumant, & id quidem in iudiciali foro communiter seruatur; aliàs vix posset quisquam pro violatâ lege puniri, quia dicere potest se non ex pręsumptionepræsumptione, sed bonâ intentione, aut certè ex fragilitate fecisse. Sicut autem Ecclesia de occultis non iudicat, ita neque occultos actus pro defensione reorum attendit, de quibus illi non constat, ne sic delicta maneant impunita. Solus ergo per ignorantiam operans non dicitur præsumere: vnde Doctores disputant qualis ignorantia excludat præsumptionem: pro quo videri potest P. Thomas Sancius Libr. 3. de Matrimonio Disput. 48. num. 7. & non omnem id habere, est communis sententia, videndus etiam specialiter Lib. 9. Disput. 32. num. 36. 37. & 38. vbi cum aliis præsumptionem esse ait quando est dolus, & hunc dari quando aliquid scienter sit contra Canonem seu, vt Hispanè dicitur, A sabiendas, quia scilicet ignorantia abest. Pro quo & Leander in Expositione suæ Regulæ, Parte 5. Cap. 20. Lit. g.
Export TEI

De pœnis circa Consecrationem.

Export TEI
Export TEI
76
*IAm quod ad consecrationem attinet, similiter esse dicendum, Censuram scilicet aliquam incursam, quod manifestius in Decreto, & Pontificia absolutione dispicitur, dubitari nequit. Vnde non admittendum quod habet Dom Solorzanus §. Demas de que, dicens se non inuenisse legem Canonicam in Iure insertam, aut extra illud, quæ pœnam aliquam imponat Episcopo, qui cum notitia, licet non ita plenè probatâ, confirmationis Pontificiæ, consecrat aut recipit consecrationem. Probat autem in sequentibus; non extante lege in terminis loquente, non posse ex iis argui, quæ suspensionem, aut pœnam aliam statuunt in casibus similibus, quia de Episcopis expressè non loquuntur, vt deberent loqui, iuxta Cap. Quia periculosum, de sent. excommun. in 6. vbi vt Episcopi pœnam Interdicti & suspensionis incurrant, expressam de ipsis statuitur debere fieri mentionem. Quæ quidem doctrina si firma esset, ex eâ haberetur eum, qui sola pręsentationepræsentatione consecrari se curat, nullam pœnam incurrere, quamuis confirmationis notitia, non solùm plenè non probata, sed neque vlla præcederet; quia nec de eo lex Canonica specialior extat, pœnam imponens, cùm penitus notitia deest, & virtute præsentationis agitur, aut modo alio prouisionis, cum Confirmationis spe: sed generalis est prohibitio indistinctè procedens, vbi de confirmatione non constat, vt constare debet. Quod tamen prædictus Auctor non audet affirmare. Datur ergo illa, & à Nobis est solicite conquirenda.
Export TEI
Export TEI
77
*In primis ergo occurrit Canonica dispositio variis in locis Decreti, & præsertim 9. quæst. 1. iuxta quam recipiens Ordines ab excommunicato, suspenso, aut interdicto vitando, suspensionem incurrit: quod Doctores extendunt ad eum, qui recipit Consecrationem, vt videri potest apud Bonacinam Tomo 3. Disput. 3. Quæst. 1. Puncto 10. num. 6. qui rationem adhibet, non ex eo quòd sit paritas; id enim in pœnalibus fallit; præsertim circa Episcopos, ob citatum Cap. Quia periculosum. Sed ex defectu potestatis in Cōsecranteconsecrante, quia non habet vsum Ordinis, & ita neque illum conferre potest, vnde suspensus manet recipiens. Est autem eadem ratio in nostro casu, quia Consecrans non habet liberum vsum in ordine ad hunc: non ergo liber esse in consecrato similis vsus potest, & ita manet suspensus. Et ex hoc fundamento ortum habuit probabilis opinio, iuxta quam ille, qui consecratur ab Episcopo, qui renuntiauit quoad dignitatem, suspensionem incurrit, quia nequit vsum liberum conferre, quo caret. Licet Bonacina suprà Puncto 9. n. 12. contrariam censeat probabiliorem, quem pro eo laudat Dom. Solorzanus §. A los quales. Sed quidem eius non videtur doctrinæ aptè cohærere. Vnde meliùs philosophatur P. Suarez Tomo 5. in 3. p. Disput. 31. Sect. 1. num. 12. dum ait, quòd sicut Episcopus indiget Charactere vt Characterem imprimat: ita & indiget charactere habili & expedito, vt habilem in ordine ad operandum & expeditum imprimat characterem. Sic ille, quidquid de assertione sit, de qua non pronuntiauit expressè, benè tamen de consecratione ab excommunicato num. 65. iis adiunctis, quæ ex eodem desumpsit Bonacina.
Export TEI
Export TEI
78
*Deinde. In Extrauag. Iniunctæ hoc videtur non obscurè decisum. Eò enim tendit, vt Episcopis, & Prælatis aliis non adhibeatur fides in ordine ad actus suorum munerum propriis, nisi mandatum Apostolicæ Sedis litteris expressum |
p. 18
ostendatur. Inde illud circa initium: Asserenti namque cum mandatis Principis se venisse credendum non est, nisi hoc scriptis probauerit. Id autem non solùm ad suscipiendum administrationem, sed etiam ad consecrationem spectare, ex eo constat, quia in actu consecrationis ante alia à ConsecrādoConsecrando quæritur an habeat mandatum Apostolicum. Et eo asserente, Bullæ Apostolicæ proferuntur, & clarâ voce leguntur. Item. Cùm Pontifex in Extrauag. prædictâ varios afferat casus & exempla, in quibus litteræ probatoriæ requiruntur, & inter alia sic habeat: Similiter Clerici ad alienam Diœcesim sine suorum Ordinariorum litteris venientes, nec in suis recipiantur Ordinibus, nec ad superiores ascendant: statim subdit: Quòd autem illis, qui se Episcopos &c. appellant, sit discußio celebris & diligens facienda, luculenter apparet, si scandala & pericula grauia, quæ ipsorum parere posset communicatio indiscussa, diligenter attendatur. Hæc Pontifex: iuxta quæ manifestum est illius intentionem eò dirigi, vt prouideat ne quisquam sine Litteris consecretur: quia ex eo grauia scandala & pericula perspicuum est emersura, dum se Episcopum electum appellat, quod tamen Apostolico nequit testimonio comprobare.
Export TEI
Export TEI
79
*Et hoc ampliùs quæ subnectit Pontifex sic locutus, ostendunt: Hinc Nos euidens euocat ratio, vt cum præmißis aliis casibus, qui minoris existunt periculi, sit ex Constitutionibus editis iam prouisum: hunc vltimum, qui pericula grauiora minatur, nequaquàm sine prouisionis opportunæ remedio relinquamus. Sic ille. Constat autem eum, qui sine Ordinarij sui Litteris promouetur, manere suspensum, non solùm ex iure nouo per Bullam Pij Secundi sextam aut septimam in ordine, & Concilij Tridentini Decretum Seßione 23. Cap. 8. Sed ex antiquo. Cap. Eos qui, de temporib. Ordinat. licet circa genus suspensionis diuersitas fuerit sententiarum, dum alij Censuram esse negarent, affirmarent alij, ita vt ex illius violatione irregularitas contraheretur. Dicendum ergo eum, qui sine Apostolicis Litteris consecratur, pœnam suspensionis incurrere, & eam in Extrauagante præfatâ contineri.
Export TEI
Export TEI
80
*Quia verò consecratio non expressa sub eo nomine, dicendum verbis illis contentam, quibus accessus ad Ecclesias, ad quas sunt prouisi, prohibetur: Ad commissas eis Ecclesias accedere &c. Ibi enim prohibitio consecrationis, quæ summũsummum in eo negotio constat habere momentum, censetur prohibita vel supponitur, in qua maiora pericula & scandala, quibus obuiare intendit Pontifex, timeri possunt: & consecrari, accedere quodammodo est, dum spirituale in illa coniugium cum Ecclesia celebratur: vnde & distinguitur accessus talis ab accessu per vsurpationem administrationis, dum dicitur, Accedere, vel bonorum Ecclesiasticorum administrationem accipere &c. Pœna autem, quæ statim imponitur, suspensionem continet, dum officio ac beneficio priuantur, licet non sub his terminis, sed sub aliis importantibus: irritis declaratis, quæ ab eisdem acta fuerint: quod est officio esse destitutos, & prouentuum perceptione negatâ, in quo beneficij est constituta priuatio. Et licet Bonacina Disput. 3. citata Quæst. 4. Puncto 10. num. 1. Sic loquatur: Suspenduntur, seu potiùs repelluntur, vt non videatur omnino propriam suspensionem agnoscere: tamen P. Suarez suprà Sect. 5. num. 23. sine limitatione loquitur, & propriam re ipsa suspensionem agnoscit per illius effectus.
Export TEI
Export TEI
81
*Ex quibus inferendum est Consecratorem suspensionis etiam pœnam incurrere: nam promouens non subditum sine litteris testimonialibus tali pœnâ mulctatur in Cap. Eos qui, de temporib. Ordinat. à Concilio Tridentino Cap. 8. citato, & aliis apud Bonacinam Quæst. 2. Puncto 8. num. 4. vbi Auctores adducit. Ex eo ergo similiter argui potest: quia Pontifex casum adducens de promotione agit, quæ promotores & promotos amplectitur, & maiorem intendit circa illos, qui maiori sunt præditi dignitate, districtionem exercere. Nec dici potest eos non expressos, & sic à suspensione immunes, ex citato Cap. Quia periculosum. Nam licet expressi non sint, satis tamen intelligendi veniunt: quia aliàs non esset sufficienter grauissimo casui prouisum in re summi momenti, qualis est Episcopi consecratio: neque dispositio iuris circa promotos & promouentes sine dimissoriis propriorum Ordinariorum commodè fuisset adducta. Præterquam quòd suspensio in promoto arguit illam in promouente: quod in Sacerdotis promotione specialiter decisum Cap. Si qui Episcopi 1. quæst. 1. vbi sic dicitur: Si qui Episcopi talem consecrauerint Sacerdotem, qualem non liceat, Ordinationis ius vlterius non habebunt. Esse autem suspensionem latam, & non tantùm ferendam; tenent Marius Alterius Tomo 2. Disput. 16. Cap. 1. vers. Secundò, Sayrus Lib. 4. Thesauri, Cap. 14. numer. 17. & alij. Licet non desit qui dissentiat apud Bonacinam Quæst. 2. Puncto 2. num. 2. & quamuis Auctores ita nomen Sacerdotis communiter accipiant, vt de Episcopis non videantur Canonem interpretari, sicut neque de inferioribus gradibus; id quidem ex non attento contextu ortum, quia D. Leo, cuius est ille in Epist. 87. ad Episcopos Africanos scriptâ Cap. 2. apertè de Episcopis loquitur; sic enim post alia ibi: Ne quod ad tempus piâ lenitate conceßimus, iustâ post hæc punitione plectamus in eos specialiùs & propensiùs commouendi, qui in Episcopis ordinandis Sanctorum Patrum statuta neglexerint, & quos refutare debuerant, consecrarint. Vnde siqui Episcopi talem ordinauerint Sacerdotem, qualem non liceat, etiamsi aliquo modo damnum proprij honoris euaserint, Ordinationis tamen ius vlteriùs non habebunt; nec ei Sacramento intereunt, quod neglecto diuino iudicio, immeritò præstiterunt. Sic ille.
Export TEI
Export TEI
82
*Pro quo & est Consecratorem maiore pœnâ dignum reputari in Iure; sic enim loquitur D. Cœlestinus 1. in Cap. Tantis, 81. distinct. Facilius est enim vt hanc dignitatem tali dando amiserit Ordinator, quàm eam obtineat Ordinatus, cui conuicto sociabitur, qui eum sibi crediderit largiendo Pontificium sociandum. Qualis enim sit ipse quisquis tales ordinauerit, ostendit. Sic ille, de pœnâ depositionis locutus iuxta Glossam. Et licèt dici possit non esse latam, sed ferendam; ex eo tamen habemus stante suspensione respectu consecrati, ea nequit in Consecratore negari. Præterquàm quòd depositionis sententia suspensionem videtur supponere, & eam declarare atque aggrauare, vt significat Marius Alterius Tomo 2. Disput. 2. Cap. 1. §. 1. quia maior suspensione est, vt notant Doctores, ex |
p. 19
quibus Pater Palaus Parte 6. Disputat. 4. Puncto vltim.
Export TEI
Export TEI
83
*Iuxta hæc ergo satis compertum habetur violantes Censuras dictas irregularitatem contraxisse pro quâ dispensatio Pontificia confertur. Posset autem quis dicere suspensionem, de quâ in Extrauagant. Iniunctæ, non esse Censuram, sicut de suspensione incursâ propter collatos Ordines ab alieno Episcopo sine litteris proprij, dicunt aliqui, vt aduertimus numer. 97. ex quibus Glossa in Cap. Eos qui citato: quam sententiam P. Suarez attento tantùm iure antiquo dixit posse sustineri Sect. 1. citatâ, num. 14. Bonifacius autem VIII. in Extrauagante dicta secundùm ius antiquum in prædicto Capite contentum est locutus, quod est Gregorij X. in Concilio Lugdunensi. Si ergo Censura non est, sed pura pœna Ecclesiastica, ex illius violatione non veniet irregularitas incurrenda, vt citata Glossa in casu illius Capitis philosophatur, sicut & alij, vt testatur P. Sà v. Irregularitas ex Ordinis abusu, num. 7.
Export TEI
Export TEI
84
*Sed hoc non vrget: quia cùm verosimile satis sit suspensionem illius Capitis esse Censuram, & aliunde Bonifacius in Extrauagante citatâ circa Episcopos plus velit vrgere, ex eo fit plus aliquid roboris in eius decisione contineri, vt omnino certum haberi possit propriam esse Censuram. Et ita intellexit Sacra Congregatio, dum absolutionem ac dispensationem necessariam declarauit, quam & Pontifex impertiuit, quia manifestum erat consecratum & consecrantem contra suspensionem dictam egisse, Pontificale munus exercendo. Et per violationem suspensionis, quæ pura pœna sit, irregularitatem etiam incurri vt certum statuit P. Suarez Tomo 5. citatâ Disputat. 27. Sect. 2. num. 4. ex Cap. 1. de re iudicata, & de Sent. excommun. in 6. quem sequitur P. Palaus Parte 6. Disput. 4. Puncto 6. num. 5. aliis pro eodem adductis. Leander Parte 5. Tractat. 2. Disputat. 22. Quæst. 5. Villalobos Tomo 5. Tractat. 18. Difficult. 3. numer. 57. licèt oppositum censeat probabile. Quibus addendum id, quod de Interdicto diximus ex Cap. Præsenti, de officio Ordinarij in 6. de quo numer. 75. & ad Consecratum pertinet. Circa Capitulum autem, cui in Extrauagante eadem pœna priuationis beneficialis imponitur, nihil à S. Congregatione dispositum, neque à Pontifice decretum, ob receptionem & obedientiam, quia pœna manifesta est, & nihil fuit ex parte Capituli supplicatum: vnde nec debuit sententia contra inauditam partem pronuntiari. Cùm possint aliàs Capitulares iustam causam receptionis obtendere: & quòd fortè iam in viuis non extent, qui tunc temporis in prædictâ Ecclesiâ residebant. Et hoc circa quartum, in quo non leues difficultates occurrunt, quibus, eò quòd non ita obuiæ, conatus sum lucem aliquam exhibere. Iam ad alia.
Export TEI

Circa resolutionem Sacræ Congregationis pro valore Consecrationis vtilia quædam adnotatæ.

Export TEI
Export TEI
85
*QVintum ergo sit, Sacram Congregationem vt omnino validam consecrationem proponere, quamuis tot viri docti, grauissimis ducti fundamentis, non solùm in Indiis, sed etiam in Hispaniâ, satis dubiam pronuntiauerint. Immò & oculis Pontificiæ Sedis scribens Diana Parte 12. Tractat. 1. Resolut. 47. idem statuit, ratus sub conditione repetendam consecrationem. Vnde à veritate prorsus alienum, quod in vulgari quodam scripto circumfertur, Auctorem scilicet hunc in fauorem Episcopi scripsisse. Ad quod quidem responderi potest, sicut in simili respondet citatus Auctor in fine Resolutionis dictæ circa casum BullęBullæ Pij IV. die 11. August. 1562. qui dispensans vt Episcopi in Indiis consecrati ab vno tantùm Episcopo sine Apostolica dispensatione, & ab huiusmodi excessu, ac suspensionibus, aliisque Ecclesiasticis sententiis, Censuris, ac pœnis absoluens pro irregularitate etiam dispensatione subiunctâ; opinionem est probabilem amplexus, conueniens non iudicans consecrationis iteratæ sub conditione remedium. Quod exemplar sacra est Congregatio secuta, ne Sedes Apostolica in suis dispositionibus sibi contraria videatur. Et quia non sine scandalo id videtur stare posse. Vnde Dominicus Sotus in 4. Distinct. 1. Quæst. 1. Artic. 8. §. Circa, docet ad huius Sacramenti iterationem difficilius quàm ad alia veniendum. Possunt ergo ordinati à præfato Episcopo post absolutionem à suspensione, quam ab interdicto, suspenso, & irregulari Ordinem accipientes contraxerunt, tutâ conscientiâ in exercitio Ordinum suorum prosequi, quia & ipsa pro se habent probabilem opinionem: sed id non tollit, quo minùs possint sub conditione iterùm ordinari. Vbi & notanda doctrina succurrit, quam ex aliis proponit & amplectitur Mag. Barnabas Gallego in Tractatu de Conscientiâ, Dub. 2. de Conscientiâ probabili, vbi statuit responsa Pontificum ad casus particulares non habere vim legis, nisi de illorum mente constet: nec credendum eos egregiorum Theologorum sententias velle penitus condemnare. Videndus etiam Leander Parte 4. Tractat. 2. Disput. 17. Quæst. 46. vbi & P. Granado Controu. 1. de Fide, Tractat. 15. Disputat. 14. num. 10. statuit S. Congregationem probabiles sæpè opiniones amplecti, sed oppositas, eo non obstante, posse valde probabiles reputari. Et ita in præsenti casu contingere dicit nouissimè Caramuel in Apologema pro doctrinâ de Probabilitate Epist. 4. num. 147. in edit. Lugdun. ann. 1663. adducens verba Sacræ Congregationis, & post illa refert Laurentium Brancatium Tom. 3. Disput. 6. artic. 4. num. 89. in addit. Romanâ, anno 1662. dicentem: In huiusmodi fateor standum esse Decretis Romanorum Pontificum ideoque retuli tantùm argumenta & responsiones, quęquæ pro & contra possunt adduci; eis tamen adhærere non curo, neque pro Episcopo haberem sic ordinatum. Hæc Brancatius Romæ Superiorum permissu, non ergo intendit Sacra Congregatio oppositam sententiam condemnare, sed iuxta probabilem processit.
Export TEI
Export TEI
86
*Quod suaderi vlteriùs potest ex eo quod in eodem Decreto dicitur, consecrationem scilicet quantùm spectat ad Sacramentum, & impressionem characteris, fuisse validam. In eo enim probabiliter tantùm locuti DD. Cardinales, dum consecrationem Sacramentum propriè vocant, & impressionem characteris eidem attribuunt; contrarium enim sequuntur multi vt probabilius, |
p. 20
licèt Nos illis neutiquam assentiamus, de quo ex professo egimus Tomo 2. Theologicorum Problematum à numer. 130. Et pro quo Bonacina cum negantibus sentiens, plures adducit Tomo 1. Disput. 8. Quæst. vnica, Puncto 1. num. 2. & 3. & suprà Quæst. 1. Puncto 1. num. 10. ad priorem locum se referens affirmat Episcopatum propriè & strictè loquendo non esse Ordinem, quod & repetit Puncto 7. numer. 4. & alibi. P. Amicum ex Recentioribus pro eadem depugnantem citato num. dedimus. Et probabilitatem agnoscit etiam Sayrus Libr. 1. de Sacramentis Cap. 1. Quæst. 3. Artic. 5. numer. 2. Et P. Becanus Tractatu de Sacramentis Cap. 26. Quæst. 3. Alexander Pesantius in Additionibus ad D. Thomam Quæst. 40. Disputat. 3. asserit Episcopatum non esse Ordinem distinctum, neque distinctum imprimere characterem. Et cum S. Thoma idem tenere Scholam Patrum Dominicanorum 3. p. quæst. 40. art. 5. ex quibus aliquos adducit. Affirmat Diana Parte 5. Tract. 10. Resolut. 41. vbi & probabilitatem agnoscit: sicut & Guilielmus Estius in 4. dist. 24. §. 28. & Ioannes Poncius in Cursu Theologico Disput. 48. num. 1. P. Comitolus Lib. 1. Responsor. morali. Quæst. 49. numer. 11. sic scribit: Quæ sententia fermè est omnium Principum Theologorum. Ex quibus statim plures inducit. Quam & tenet P. Azor Tomo 2. Libr. 3. Cap. 27. Quæst. 3. & 4. Et alij apud Leandrum. Parte 2. Tract. 6. Disput. 1. Quæst. 10. Thomas Hurtadus Tract. 13. & vltimo Resolut. mor. num. 77. ex eo quòd sit illa receptissima in Thomistarum scholâ, in Auctores Societatis inuehitur ipsam communiter impugnantes. Sed quàm inofficiosè & toruè, sicut in aliis, ostendit P. Gabriel de Henaco, de Sacramento Eucharistiæ Disput. 12. n. 95.
Export TEI
Export TEI
87
*Et quidem Episcopi, de quibus Pius IV. in sua Bulla, minùs certum fundamentum valoris suæ consecrationis habebant, quia consecrati fuerant absolutè sine dispensatione, in quo de necessario aliquo ex iure diuino, & quod nullo modo aderat, quæstio vertebatur, ternario scilicet Episcoporum. In casu autem nostro reuerà extabat dispensatio circa illud, tum in speciali Bulla Vrbani Octaui nondum receptâ; tum in Bulla prædicta Pij IV. Et tantùm dubitari poterat an ipsi verè applicaretur, sic enim Pontifex loquitur: Nos igitur sacrorum Canonum æquitatem à nemine vltra quàm præstare poßit exigere perpendentes &c. (vbi satis innuitur pluralitatem Episcoporum pro consecratione, per sacros Canones, & non ex Christi præcepto vt omnino necessariam fuisse introductam) Vt deinceps perpetuis futuris temporibus, post eorum electionem & assumptionem huiusmodi, nullo alio sibi obstante Canonico impedimento, à quocumque maluerint Catholico Antistite &c. Cùm ergo Episcopo, de quo quæstio, Canonicum impedimentum ex defectu Litterarum Apostolicarum videatur obstitisse, dispensatio locum non habere videbatur. Iam ergo Bullæ vtriusque decisione perspectâ, Pij inquam & Alexandri, intelligere deinceps possumus Sedis Apostolicæ voluntatem esse, vt dispensatio in casibus similibus semper locum habeat, quantùm ad valorem consecrationis, si illa necessaria est, ne sit opus iteratâ consecratione, quod, vt diximus, stare sine scandalo nequit. Et hoc circa Episcopos, de quibus Pius IV. suo modo etiam accidisse potest affirmari, quibuscum in eorum prouisione, electione, & assumptione tacitè dispensatum est quoad valorem: cùm semper Pontificia Sedes erga ea, quæ tanti momenti sunt, similem sit credenda prouidentiam exercere.
Export TEI
Export TEI
88
*Et hæc quoad valorem sufficiunt, licet consecratio peracta non fuerit, virtute dispensationis Pij IV. à Consecrato penitus ignoratæ; vnde in Breui nulla illius mentio ad fundandum valorem consecrationis: sed ex aliquali notitia, aut præsumptione ab Vrbano Octauo concessæ, vt ex Breui constat. Quamuis autem notitia illius deficiat, effectum habere potest, si Bullæ confirmationis adsint, & specialis de dispensatione non extet: quia est gratia Communitati concessa, communiter etiam acceptata, præsertim à Rege, ad cuius instantiam emanauit: & per accidens est quòd ab vno, aut altero, dum operatur, ignoretur. Pro quo videri potest P. Suarez Lib. 8. de legibus Cap. 25. num. 16. ad quem locum se refert Lib. 6. Cap. 11. num. 8. vbi de dispensatione agit. In casu autem nostro, quia Bullæ confirmationis defuerunt, quod est Canonicum impedimentum, aliter res se habuit, quia pro conditione exigitur ne illud interueniat: non ergo potest valor confirmationis eo fundamento inniti, nisi iuxta datam explicationem.
Export TEI
Export TEI
89
*Immò (quod verosimiliùs apparet) iuxta mentem Pontificum videtur, ad valorem consecrationis non esse dispensatio vlla necessaria, cùm illam non videantur attendere. Licet enim id stare possit quod de tacita dispensatione diximus, id tamen solùm est verosimilis coniectura, quæ aliis talis fortè non apparebit. Et quidem Pius IV. numerum Episcoporum pro consecratione à Iure tantùm statutum inquit, ibi: Nos igitur sacrorum Canonum æquitatem, & alia vt num. 87. Et cùm vni Episcopo facultatem tribuit, non de valore agit, sed de libera ac licita potestate, verbis illis: Vt idem minus talis auctoritate præfata impendere libere poßit, plenam & liberam auctoritate & tenore præsentium facultatem concedimus & indulgemus. Non ergo decisionis suæ vim in habituali dispensatione constituit, quam nostra intulit coniectura, & ab aliis (vt dixi) forsitan reiicienda. Quemadmodum P. Ouiedus in approbatione Scripti cuiusdam P. Francisci de Connexas, circa casum præsentem euulgati, de simili coniecturâ censuit. Cùm enim præmisisset posse aliquando licitum esse vsum opinionis probabilis in materia Sacramentorum, quia tunc Ecclesia defectum supplet, si illa vera non sit, ita subdit: En la legitimacion del Ministro es materia mucho mas escrupulosa; y cumqueaunque alguno dira que en esta materia es lo mismo, (Ordinis scilicet) por poder el Pontifice dispensar para que vn Obispo solo validè consagre, asi se ha de presumir suple el defecto de los dos quando con probabilidad se hace la consagracion ab vno: esto dirase solo con vna prudente congetura muy incierta. Sic ille.
Export TEI
Export TEI
90
*Et vrgeo. Nam si ad dispensationem pro defendendo valore est recurrendum, rogo quando id faciendum, an semper, an aliquando tantum? Semper quidem non videtur admitti posse: nam multoties posset esse valde exorbitans consecratio, & inconuenientibus grauissimis plena; si |
p. 21
videlicet quis neque à Patrono præsentatus, neque electus; aut confirmatus, & plures patiens Canonicos defectus se faceret consecrari. Vbi & dici iuxta moralia principia debet dispensationem esse nullam, quia est in lege Superioris, Christi scilicet, sine iusta aut rationabili caussa, Quòd autem aliquando, non est verosimile, quia à Pontificibus non sunt designatæ circumstantiæ, in quibus id possit contingere, & valde diuersæ illæ esse possunt, vnde in casuum contingentia magna confusio sequeretur. Cumque stante valore, remaneant aliæ pœnæ, quas Consecratus incurrit, vt in casu nostro videre licet, neque tunc rationes conuenientes dispensationis occurrant, vnde & dubitari de illius valore poterit. Sicut enim non est caussa sufficiens ad dispensandum in eisdem casibus, vt consecratio non solùm valida sit, sed etiam quoad vsum illius; cùm tamen, si validus non sit, grauia inconuenientia sequantur, incursu censurarum, irregularitatum, & periculorum quamplurium animarum ex non legitima administratione Sacramentorum: ita consequenter de consecrationis valore dicendum, in quo omnia præfata admiscentur incommoda, & maiora fortè alia, vnde iuxta mentem Ecclesiæ idem consequenter faciendum, si valor à dispensatione illius dependeret. Non ergo dependet, iuxta praxim, quam amplectitur, grauium Scriptorum auctoritate firmatam, qui videri apud Dianam possunt Resolut. 47. citata, quorum & sententiam ille probabiliorem arbitratur.
Export TEI

Circa vulgare scriptum post Breue editum commodæ Animaduersiones.

Export TEI
Export TEI
91
*SCripti huius memini num. 85. in quo illius auctor tria vt digna notatione proponit. Primum, sacram Congregationem sine plena notitia facti pronuntiasse. Secundum, iis inspectis, quæ post Decretum ad Romanam sunt Curiam allata, & anteà afferri commodè non potuerunt, aliter forsitan decernendum, & declarandum Censuras Episcopum neutiquam incurrisse. Tertium, omnia Sacramenta ab Episcopo administrata, quæ characterem Episcopalem requirunt, vt Ordo, & Confirmatio, fuisse valida, & conseqùenter omnia administrata à Sacerdotibus ab eodem ordinatis, etiamsi ille censuris ligatus fuerit, immò & irregularis, iuxta communem Doctorum sententiam, ex quibus D. Thomas, Diana, & Barbosa, & nonnulli pro eodem Textus ex Decreto proferuntur. Ad quæ breuiter dico,
Export TEI
Export TEI
92
*Primum non esse Apostolico Breui conforme, ex quo constat pro parte Episcoporum dictorum fuisse Congregationi expositum statum caussæ, de quo agimus: vnde manifestum apparet eos nudè veritatem enarrasse; aliàs eorum conscientiæ per resoluta in Congregatione minimè tutæ remanerent. Idem constat ex humili supplicatione eorumdem coràm sua Sanctitate, Vt eorum statui opportunè in præmißis prouidere de benignitate Apostolica dignaretur. Status ergo ab eisdem propositus & expositus. Ex quo sequitur neque Secundum veritati consonare: quia quidquid de nonnullis accidentibus fuerit, substantia ipsa negotij non potuit legitimè variari. Consecrationem prætereà sine Litteris Apostolicis peractam nullo modo negari potuit, quidquid de suscepta administratione fuerit: in quo id, quod dicitur, credent fortassè longinqui; sed qui viciniores, sciunt quid actum, sciunt & complures alij, & acta ipsa iudicialia resque ipsa clamant: qui enim ritè & rectè se consecratum contendebat, quocirca administrationem, quæ quid est consequens, vt vidimus num. 74. nouo scrupulo pungeretur? Vnde & decantatum illud Brocardi exemplum, de quo Glossa in Extrauag. Iniunctæ. vers. Subsistat: qui sine confirmatione administrationem suscepit. Non ergo æmulatio damnabilis, sed quæ meliora amplexatur charismata, circa gesta fuit talia concitata.
Export TEI
Export TEI
93
*Et quidem licet sacræ Congregationi ante illius Decretum non fuerint pleniora illa scripta præsentata, potuerunt sanè posteà præsentari, cùm allata dicantur ante expeditionem Breuis, in quo potuit per notitiam pleniorem habitam (duorum annorum, & sex mensium interiecto spatio, vt ex tenore ipsius constat) id, quod minùs exactè processerat, reformari. Cùm ergo Breue ita impetratum fuerit, vt nihil in eo à Decreto Congregationis diuersum habeatur, non obscurum indicium est parùm veridicæ narrationis, aut minimè probabilis coniecturæ de variatione Decreti, Censuris improbatis. Neque Allegatio quædam Iurisconsulti Curialis adeò irrefragabilis fuit, vt clamatur, quam constat in Romana Curia nihil ad euitandas CẽsurasCensuras, aut earum potiùs declarationem, roboris habuisse. Valorem autem consecrationis nullus ex iis, qui æmuli dicuntur, omnino negauit, sed dubium fuisse contenderunt, stantibus contra illum valde probabilibus fundamentis. Quòd si post Allegationem dictam tacuerunt, à doctis quibusdam comprobatam, id non, quia eorum sunt oppressi iudicio, factum ab eisdem, sed honestâ aliâ ratione: nusquàm enim coràm Pontifice, etsi grauiter læsi, caussam prosecuti. Et cùm in Regia Curia executioni Breuis se possunt opponere, abstinuerunt penitus, Deo exitum committentes: qui vtinam felix faustusque sit, ad ipsius gloriam, triumphum agente veritate.
Export TEI
Export TEI
94
*Iam quod ad Tertium attinet de rata Ordinatione libenter àmplectimur, pro quo plenissimè P. Suarez Tomo 5. Disput. 11. Sect. 2. Videndus item P. Bauny Tomo 2. Tract. 1. Quæst. 9. Dicto 6. §. de iudice absoluente. Sed illud certè in sensu ab Auctoribus asserto; quando scilicet in Episcopi consecratione nihil fuit, vnde possit de valore ipsius dubium resultare. Et in eo etiam casu, licet acta ab Ordinatis Sacerdotibus circa Sacramenta, ad quæ solus Sacerdotalis character sufficit, valida sint, vt consecratio Eucharistiæ, Extremæ vnctionis collatio, absolutio in articulo mortis, pro quo videri citati possunt Sectione & Quæstione indicatis. Posterior item Quæst. 8. Dicto 2. quamuis circa Extremam vnctionem non desit qui neget deficiente bona fide ex parte recipientis, pro quo P. Suarez num. 3. Non ita in aliis; vt generaliter & pro certo asseritur; quia cùm priuati officio sint, vt iam dictum, per Extrauag. Iniunctæ, iurisdictionem exercere nequeunt: quòd si contra ab eis tentatum fuerit, |
p. 22
quidquid actum fuerit, irritum habeatur: quæ sunt verba Pontificis. Vnde Confessarij ab eisdem approbati iurisdictione pro foro conscientiæ carent, & consequenter Parochi assistere celebrationi Matrimonij nequeunt, cùm verè Parochi non sint, & ita illud validum esse non potest.
Export TEI
Export TEI
95
*Vbi dici nequit errorem esse communem, & titulum coloratum: quia reuera error communis non fuit, reclamantibus quamplurimis, & defectum allegantibus, quem tandem aliquando Sedes Apostolica vti inexcusabilem Orbi vniuerso propalauit. Quo vitio Ordinati ab eodem, aut constituti Parochi laborarunt. Communi autem errore non extante, nihil coloratus titulus prodest, qui & penitus defuit: debuit enim à legitimo Superiore conferri, vt est communis sententia Doctorum, pro qua & communi errore videri potest P. Thomas Sancius Lib. 3. de Matrimonio Disputat. 22. & Bonacina Tomo 1. quæst. 2. de Matrimonio Puncto 8. num. 25. Non fuit autem legitimus Superior Episcopus ab officio suspensus, & repulsus propter præposterum ingressum: qui neque titulum coloratum habuit, quem sufficere in Superiore asserit Bonacina: quia & hic conferriab aliquo debuit; quod tamen non ita accidit: si enim ab aliquo, maximè à Pontifice: quod dici nequit, quia Pontifex per Litteras confert, quæ penitus defuerunt, vnde & intrusus, & violentus detentor asseritur in Bulla Pauli Tertij sine illis ingrediens: talibus autem non suffragari communem errorem obseruat Flamminius de Resignat. Lib. 11. Quæst. 1. n. 11. Vt notant omnes Doctores, quæ sunt illius verba. Pro quo & P. Comitolus Lib. 6. Quæst 58. præsertim numer. 4. & 5. Vbi Syluestrum adducit, Panormitanum, & Alexandrum Hallensem.
Export TEI
Export TEI
96
*Quòd si alicubi defectus erat prorsus ignotus, & sic Ordinati approbationem, aut institutionem Canonicam ab alio Episcopo habuerunt, probabile videtur acta fuisse valida. Sic enim eis fauet grauium Scriptorum sententia, quos adducit & sequitur P. Thomas Sancius citata Disput. 22. num. 9. & 13. Bonacina num. 31. & P. Suarez Tomo 5. Disput. 13. Sect. 1. num. 16. & Recentiores communiter amplectuntur. Immò & errorem communem sine titulo sufficere sunt qui teneant, vt videri potest apud Dianam Parte 2. Tract. 2. Miscellaneor Resolut. 43. & Parte 3. Tractatu 4. Resolut. 122. ex quibus & Leander Tomo 1. Tract. 5. Disput. 5. Quæst 81. & Disput. 11. Quæst. 102. alios adducens. Et videtur non displicere P. Busembaum in Medulla Theol. moralis Lib. 6. Tract. 4. de Pœnitentia Cap. 2. Dub. 3. numer. 8.
Export TEI
Export TEI
97
*Si dicas sententiam esse P. Suarij suprà Disput. 40. Sect. 2. num. 45. & 46. quam secuti sunt alij, vt videri potest apud Dianam Parte 4. Tractat. 2. Resolut. 68. irregularem & suspensum validè absoluere, si Pœnitens bonâ fide accedat. Respondeo id in casu præsenti locum non habere; non solùm quia contrarium absolutè sentiunt plures apud Dianam, quibus addendus P. Comitolus Quæst. 9. citata, vbi alios adducit, & P. Bauny cum aliis, quos citat, Quæst. 9. etiam citata, Dicto 8. §. Sacerdos quem. & Dicto vltimo. §. Quidquod. Sed quia illud procedit, quando habens aliàs iurisdictionem, priuatur ipsâ: tunc enim cùm tantùm priuetur vsu, iurisdictio remanet in eodem radicata; eò quòd in ordine ad valorem actûs non inueniatur per Ecclesiæ Canones abrogata. In casu autem nostro secus euenit, nam iurisdictionis acquisitio penitus remouetur. Et ita censuit Congregatio D D. Cardinalium apprehensionem possessionis fuisse illegitimam, & consecrationem quoad vsum irritam & inanem. Vnde neque allegari potest suspensionem non obstitisse, eo quòd suspensus esset toleratus, cùm non esset publicè denuntiatus, iuxta Extrauag. Martini V. Ad euitanda: quia suspensio dicta est per modum repulsæ ab ingressu in officium, vnde & ille cum tumultuariâ & non pacifica possessione, irritus & vanus fuit, volente expressè Pontifice vt nullum habeat effectum, quod ex verbis Extrauagantis est compertum & etiam Iulij Tertij, quia ab intruso, & violento detentore, vt iam vidimus assertum ab ipso. num. præced. Et circa sic ingressos Extrauagantem Martini V. non procedere, videri potest apud P. Comitolum suprà num. 12. videndus etiam P. Suarez Disput. 31. Sect. 1. num. 23. Constat item ex dispensatione super irregularitate à Pontifice concessâ, quæ necessaria non esset, quia non denuntiati celebrantes illam non contrahunt, cùm rogati id faciunt: vt videri potest apud P. Gasparem Hurtadum de Suspensione, Difficult. 5. num. 13. Et P. Bauny Tract. 8. in Epitome Cap. 5. in fin. etiamsi grauiter peccent: immò etiamsi se ingerant, vt vterque significat: ille numer. 14. & hic eum adducens §. Quod in eo, quando ita exercentur actus, vt conditionem importent, si à Fidelibus acceptentur. Non constabat autem aliter factum ab eo, aut ab eis, cum quibus est dispensatum.
Export TEI
Export TEI
98
*Accedit id, quod valde notandum est, & negotium istud videtur penitus conficere: tunc scilicet suspensionem valori actus obstare non posse, quando suspensione sublatâ validus esse posset, si enim aliàs actus esset inualidus, & stante suspensione validus euaderet, beneficium quis ex sua iniquitate reportaret; & melioris, succedente Censurâ, conditionis redderetur. Quod quidem Doctores plures Iuramento tribuunt ob reuerentiam diuini nominis, cùm tamen negent plurimi. Iam ergo in casu nostro loquendo, etiam suspensione sublatâ ingressus est nullus, Litteris non exhibitis; quia contra manifestam Pontificum voluntatem, & ideò acta annullantur, ac negantur prouentus, vt vidimus, vbi neque error communis, neque coloratus titulus, vt est ostensum, possunt suffragari.
Export TEI
Export TEI
99
*Secus posset aliquis existimare de ingressu Litteris exhibitis, sed non præstito fidelitatis & obedientiæ iuramento, quòd scilicet ingressus validus sit, sed pœna suspensionis incurratur, si post illum non præstetur. Id quod fundari potest ex eo quòd recipientibus sic ingredientes nulla pœna imponitur: illud enim quod in fine habetur, vt de alijs prædicitur, non ad recipientes, sed ad Prælatos est ipsos, iuxta Glossam, referendum. Et potest esse casus non rarò occurrens, quoties scilicet Episcopus ante consecrationem præsentatis Litteris administrationem suscipit; tunc enim iuramentum non præstat, sed in consecratione, iuxta exemplar Cap. Ego N. de Iure|
p. 23
iurando, vel quam voluerint Pontifices formam assignare, vt reuerà assignarunt: pro quo videri potest Andreas du Saussay in Panopliâ Episcopali, Lib. 2. in fine. Tunc ergo si non præstetur iuramentum, suspensio incurritur in citatâ Extrauag. designata: quâ non obstante videtur licere communicatio, quia non est Episcopus denuntiatus. Quod quidem verosimile apparebit fortè nonnullis: sed cùm in Extrauagante annullentur acta sic ingressi, sicut & ingressi sine Litteris Apostolicis, difficultas videtur perstare, de quâ nuper ex hoc pacto dispositio ferè esset inutilis, cùm non sit, præsertim in locis valdè distantibus, & in Indiis maximè, qui denuntiare Episcopum possit, & sic acta semper essent valida. Id quod pro casu etiam, de quo specialiter agimus, non parum videtur habere momenti.
Export TEI
Export TEI
100
*Vbi id profectò dici potest Extrauagantem prædictam priorem esse aliâ Martini V. Ad euitanda, sciebat autem Pontifex Episcopos non denuntiandos communiter loquendo: ergo licet acta ab ipsis aliàs essent nulla, ex vi fauorabilis illius Constitutionis valida debent reputari. Sed certè euasio ista ex eo præcluditur, quia alias Decretum S. Congregationis minimè esset Iuri conforme ac rationi, dum inutilis, vanus, & irritus pronuntiatur ingressus, cùm constaret ipsi Episcopum denuntiatum non fuisse. Sicut & in casu non præstiti iuramenti dicendum, quia eodem modo constitutio disponit. Illius ergo vis non est per posteriorem aliam labefactata, quia tantùm procedit in casu ei simili, aut quodammodo eodem, de quo numer. 97. quando scilicet superuenit suspensio habenti potestatem ad actum cum pacificâ possessione, & sine notorio vitio intrusionis. Pro quo & Diana Parte 5. Tractatu 10. Resolut. 52. cum Victoria, Caietano, ac Ludouico à Cruce, de absolutione à suspenso impensâ loquentibus; quamuis sint qui negent ibidem. Videatur P. Comitolus suprà numer. 12. vbi obseruat Extrauagantem dictam de ingressis per intrusionem non procedere. Videndus etiam P. Bauny Tomo 4. seu Praxi Beneficiorum, Disputat. 1. Quæst. 7. §. Regula 5. & seqq. vbi ait quod licet cùm dicitur, Ipso iure, aut ipso facto, vacat officium aut Beneficium, non excludatur sententia saltem declaratoria criminis, vnde nec inducitur priuatio iurisdictionis, ex P. Lessio, & alijs. Id tamen non habere locum, cùm verus possessor non est ex defectu qualitatis requisitæ. Quod quidem in casu nostro contingit, in quo priuatio iure & facto iniungitur à Iulio III. & qualitas ad ingressum omnino necessaria desideratur, scilicet exhibitio Litterarum. Pro quo P. Thesaurus de pœnis Ecclesiast. Parte 2. V. Fidei profeßio. vers. Ex hoc, cum Nauarro in Manual. Cap. 25. num. 118. Licèt sint qui dicant sententiam declaratoriam requiri ad amissionem fructuum, pro quo Bossius Parte 1. Tractatu de Matrimon. Cap. 5. numer. 93.
Export TEI
Export TEI
101
*Licèt autem in casu non præstiti iuramenti potestas ad actum supponatur, iuxta contingentiam dictam de possessione legitima ante consecrationem; id non videtur obstare, quia Pontifex eodem modo vult dispositionem illam procedere, vt ex verbis illius constat, dum concludit; vt de alijs prædicitur: licèt hoc non ita certum videatur, & possit aliquo modo sustineri, dum Sacra Congregatio aliud non decernit, vt credi quidem potest decreturam, quia hoc est Decretis aliis eiusdem conforme: vnde in hac materiâ semper est cum omni securitate possibili procedendum, ne similes tragædiæ videantur. Et verò per litteras ex Europa missas compertum habetur Pontificem in concedenda absolutione ac dispensatione prædictis valde se difficilem exhibuisse. Quid ergo faciet sic inter angustias deprehensus? & quale erit dignitatis dedecus, ab ea ingressum non per ostium, sed stellionis more per maceriam reptando, decidisse? Aut ingressum canonicè ob administrationem præposteram, vel damnabilem sacrorum vsum, quasi manibus & pedibus ligatum à luce ac splendore PontificięPontificiæ Sedis in exteriores tenebras, in statum inquam obscurum ac contemptibilem amandari?
Export TEI
Export TEI
102
*Ideò obseruanda est valde doctrina quædam apud P. Thomam Sancium in Opere Morali, Libr. 1. Cap. 10. num. 61. vbi ait ob dubiam excommunicationem impediri aliquem ne in Episcopatum aut dignitatem promoueatur, à quibus turpe sit aliquando eum deturbari, comperta Censuræ veritate, aut saltem ob dubium illud nota aliqua inureretur Dignitati. Quod docet Glossa in Cap. 1. Sententia 8. quæst. 1. & probat ex Cap. Tantis 81. dist. & Cap. Omnipotens, de accusation. & cauetur ita, non tam gratia excommunicationis dubiæ obseruandæ, quàm reuerentiæ gratia, debitæ Dignitati. Et constat, quia idem fieret in dubio alicuius criminis nullâ affecti Censurâ. Sic ille philosophatur, ex quo & P. Palaus Parte 6. Disput. 1. Puncto 8. num. 9. addens quòd si periculum cesset, quia moraliter loquendo Censura cognosci non potest, dubium huiusmodi nullum præstabit impedimentum Ecclesiasticæ dignitati accipiendæ. Id autem quod de excommunicatione dicitur, ad suspensionem extendendum constat identitate rationis, quia ob illam potest Prælatus Ecclesiasticus à suâ dignitate deturbari, cui & notam inuri est pariter manifestũmanifestum. Sacro nomini absit iniuria. Sic in citato Cap. Tantis. D. Cœlestinus Pontifex ex Epist. 2. ad Episcopos Galliæ. Pro quibus hæc satis.
Export TEI

Circa Caput VI. & §. I.

Export TEI
De obligatione visitandi Episcopos perurgente.
Export TEI
Export TEI
103
*FAcit pro illa id, quod habet Pater Petrus Hurtadus 2. 2. Disputat. 162. de Charitate. §. 60. vbi post declaratam ipsam in Parochis & Prælatis aliis, & etiam in Concionatoribus in ordine ad correctionem, ita scribit: Hinc conficiant vtrùm suo muneri satisfaciant, qui totâ Diæcesi & Republicâ incendio peccatorum deflagrante, pacatè domi suæ dormiunt, qui sui officij legibus tenentur omnes angulos conspicere, ne quod peccatum lateat in tenebrarum latebris. Sic ille.
Export TEI

p. 24
Circa §. Tertium.

Export TEI
Ubi de congrua Episcoporum.
Export TEI
Export TEI
104
*AGit de illâ P. Bardi in Selectis, Lib. 3. Quæst. 10. Sect. 4. & 6. & in 5. probat non peccare contra iustitiam profanè expendens. In 4. autem num. 3. & 4. validè improbat sententiam Lorcæ 2. 2. Disputat. 40. num. 44. vbi contendit Decretum Concil. Tridentini largitiones Episcopis prohibentis non pias, de immobilibus tantùm bonis accipiendum, & de iuribus ad annos redditus. Quæ intelligentia omnino est à mente Patrum Conciliarium aliena. Pro largitionibus enim talibus non erat opus nouum Decretum efformari, quandoquidem Episcopi suo libitu nequeant bona immobilia, inter quæ etiam iura ad annuos redditus computantur, sed iuxta Canonici iuris dispositiones vrgentissimas alienare. Vnde neque ex illis licet moderatas cognatis facere donationes, quas tamen Concilium ibidem admittit. Videndus etiam Diana Parte 10. Tract. 11. Resolut. 35. vbi contra Lorcam etiam dimicat Duuallij armis. Qui & Resol. 36. cum eodem & aliis firmat pauperes loci esse præferendos, & quid circa filios spurios. Circa primum autem iuuat ex P. Ioanne Rho in variâ virtutum historiâ Lib. 1. Cap. 12. §. 4. luculentum exemplum posuisse; sic enim ille. Ibissam insulam ab Otomannicæ claßis arce imposita, vt muniret Carolus CęsarCæsar, pecuniam vnde vnde corradebat. Ergo à Villa-noua, cuius proximum & opulentißimum esset Sacerdotium, XX. mil. mutua petit. Negat vir Dei pauperum suorum redditus passurum se in bellicos vsus conuerti, monentibus consuli desertißimis Insulanis, Valentinos pauperes à Deo sibi commendatos, non Ibissanos esse, respondit, & alia lectu dignissima. Videri etiam pro Episcoporum obligatione potest Verricelli Tom. 1. n. 83. vbi ait illos teneri saltem ad medietatem residui, & ceteros ad sextam, cum aliis citatis n. 48. & pro Religiosis Pasqualigus Decis. 267. vbi probat omnino à voto paupertatis absolui, sicut & ab aliis etiam solemnibus, de quibus proximis Capitibus.
Export TEI
AD TITVLVM XIV.

AD TITVLVM XIV.

Export TEI

Circa Caput I. num. 4. & seqq.

Export TEI
Ubi an Parochi esse Vicarij Generales possint.
Export TEI
Export TEI
105
*QVæ à nobis circa hoc dicta, si residere nequeant, tenent Pasqualigus Decis. 463. nullâ additâ limitatione, nisi duorum mensium vacationis.
Export TEI

Circa Caput V. & num. 20.

Export TEI
Ubi de obligatione fraternęfraternæ correctionis
Export TEI
NOn esse illam in delictis publicis, videri apud Dianam potest Part. 7. Tract. 3. Resol. 42. & propter illius defectum non posse denuntiationem repelli Resolut. 58.
Export TEI
Circa num. 29.

Circa num. 29.

Export TEI
Ubi de ludo Ecclesiasticorum.
Export TEI
NOtanda Bulla Pij V. contra clericos & Religiosos ludorum lethalium spectatores, sub excommunicatione, de quâ Diana Parte 7. Tract. 9. Resol. 40.
Export TEI

Circa num. 30. & 31.

Export TEI
Ubi de exponente in ludo totam summam, quam est lucratus.
Export TEI
DIana suprà, Resolut. 7. P. Thomam Sancium, Cardinalem Lugo, ac P. Dicastillum sequitur. Sed si alio die? Vide ibidem & comperies esse probabile cum citatis, negante P. Dicastillo, sed non probabilitatem.
Export TEI
Circa num. 33.

Circa num. 33.

Export TEI
Ubi de potestate Vicarij Generalis, de quo & Titulo 12. num. 315.
Export TEI
DE hoc Diana Parte 10. Tractat. 15. Resol. 31. vbi pro delegatâ plures Auctores adducit, sed pro Ordinariâ multò plures.
Export TEI
AD TITVLVM XV.

AD TITVLVM XV.

Export TEI
Circa Caput I.

Circa Caput I.

Export TEI
Ubi an Parochi esse Visitatores possint.
Export TEI
QVod negat Pasqualigus Decis. 463. si residendum illis sit.
Export TEI

Circa num. 8. & sequentes.

Export TEI
Ubi de Visitatorum obligatione circa munera, & eorum restitutionem.
Export TEI
Export TEI
106
*PAter Tamburinus in Decalogum lib. 9. cap. 2. §. 1. n. 11. & 12. ait Visitatores præ aliis iudicibus teneri, & disposita circa alios, in vi iuris naturalis relicta: vnde accepta ab illis ante prolationem sententiæ, restituenda; secus finitâ caussâ. Si tamen iudex agnoscat se non esse in proximo periculo, quia de suâ constantiâ est probabiliter certus, non tenebitur. Et leges prohibentes non obligare in conscientiâ. Sic n. 6. & 7. quia tamen Concil. Tridentin. citat Cap. Romana, in quo est verbum Præsumat, temperatur, & ad exigua non extenditur, sine esculenta, siue alia. Sic philosophatur ille, iuxta cuius mentem accipiendum, & probabiliter quidem. Et quod absolutio à suspensione impendi possit virtute Bullæ CruciatęCruciatæ, videri potest apud Leandrum Parte 4. Tractat. 4. Disput. 4. Quæst. 3 in fine. & Quæst. 4. etiam in fine, iunctis iis, quæ habet Disput. 5. Quæst. 1. & 5.
Export TEI

p. 25
Circa num. vltimum.

Export TEI
Ubi de obligatione Beneficiarij ad ornatum Ecclesiæ.
Export TEI
TEneri ad illud, si Ecclesia indigeat, probat & benè equidem, Pater Bardi in Selectis Lib. 3. Quæst. 10. num. 4. vbi quòd & Ecclesia venit nomine pauperum. Et est sanè titulus ille non maior.
Export TEI
AD TITVLVM XVI.

AD TITVLVM XVI.

Export TEI

Circa Caput I. & §. II.

Export TEI
Ubi de obligatione Parochi ad dicendam Missam, & applicandam pro Paræcianis.
Export TEI
NEgat illam Pater Tamburinus Opusculo de Sacrificio Missæ, Libr. 1. Cap. 6. §. 2. numer. 2. quando in Paræcianis non est obligatio audiendi illam. Et quantùm ad applicationem Lib. 2. §. 16. num. 4. Quæ sententia Parochis quidem est fauorabilis, humano more loquendo: sed certè fauor talis cum multorum est certissimo detrimento, cùm sint altissimi sacrificij fructu multiplici defraudandi. Leander Tomo 2. Tractat. 8. Disputat. 5. Quæstio 5. ait omnes Doctores obligationem agnoscere, licèt circa numerum non conueniant: ipse in Festis solemnioribus.
Export TEI

Ibidem circa num. 7.

Export TEI
Ubi de stipendio pro Missis obligationis.
Export TEI
Export TEI
107
*POsse illud accipere Parochum quando est ad Missam dicendam obligatus, sed non ad applicationem, iuxta dicta hoc loco, tenet P. Tamburinus, quod est generale pro aliis, & cùm obligatio applicationis non oritur ex stipendio, pro quo Leander suprà, Quæst. 14. & 15. stipendij autem nomine veniunt salarium, reddicusredditus Capellaniæ, &c. sed ex opposito insurgit Bossius Parte 1. Titulo 1. num. 401. & seqq. Immò qui stipendium pro dicendâ Missâ accepit, sed sine obligatione applicationis, posse aliud stipendium accipere: sicut è conuerso, qui accepit pro applicatione, sed sine loci obligatione, de quo Libr. 3. Cap. 1. §. 3. numer. 14. & seqq. Quæ sententia erit probabilissima omnibus Pitantiariis, & vtinam non etiam pluribus aliis: sed iuxta illam (si consequenter loquendum) non solùm duplex stipendium, sed & triplex licebit accipere: si quis adstrictus sit tantùm loco, sed non tempori, cuius est ratio eadem. Quin etiam & quartum, si circa modum celebrationis aliquid exigatur. Atqui hæc non admittentur: modus ergo est circa prius illud statuendus, vt sit modus in rebus maximè sacris, in quibus auaritia est execrabilis. Pro quo videri potest P. Bardi in selectis, Lib. 10. Quæst. 12. n. 9. & P. Fragosus Tom. 2. Pag. 165. Col. 2.
Export TEI

Jbidem circa stipendium pro applicatione fructus respondentis celebranti, & de alijs circa Appendicem.

Export TEI
Export TEI
108
*SEntentiam id admittẽtemadmittentem, quam & tenet ac latè probat Leander suprà, qu. 10. esse probabilem affirmat Lezana Tomo 4. verb. Opinio, numer. 10. sicut & aliàs de duplici stipendio. Et Vericelli Tomo 1. Tract. 29. num. 5. P. Tamburinus suprà num. 71. Sed tamen post scripta à me circa ipsam, & quod euenit augurante, à Sede est Apostolicâ proscripta, & Decreto SS. D. Alexandri VII. Die 29. Ianuarij 1659. reprobata. Contra quam etiāetiam, secluso Decreto Vrbani VIII. stat P. Bardi suprà, & item damnauerat P. Persicus de officio Sacerdotis Lib. 2. Dub. 9. num. 102. Quem & alios adducit Diana Parte 6. Tract. 6. Resolut. 8. contra Marchinum. Qui & videndus cōtracontra eumdem Resolut. sequenti, circa duplicem fructum, impetrationis scilicet & satisfactionis. Non ita absurda illa, iuxta quam P. Tamburinus suprà num. 53. & sequentibus asserit pro vna Missa posse plura stipendia exigua recipi, quæ vnum iustum stipendium non excedant. Negat id sacra Congregatio verbis, quæ satis videntur manifesta, dum sic habet: Plura stipendia, quantumcumque incongrua & exigua, siue ab vna, siue à pluribus personis collata &c. Quid ad hæc? Habere id locum dicitur, cùm ita promissum, non verò quando sine promissione accepta fuerunt stipendia. Quod quidem in Decreto videtur innui, dum ita dicitur post adducta: Vt absolutè tot Missæ celebrentur, quot ad rationem attributæ eleemosynæ, præscriptæ fuerint. Sic ibi. Et hæc mihi pro saluanda sententia prædicta vt verosimilis explicatio succurrit, quam post hæc scripta inueni esse Peyrini apud Leandrum suprà Quæst. 5. Licet plus aliquid in eadem habeatur: quòd scilicet neque promissio obstet, quam necessitas potuit extorquere: licet in eo, qui stipendium ita non accepit promissio non inducat obligationem sub mortali; immò & accepto, ob paruitatem materiæ, nisi illud fuerit copiosum. Pro quo & Diana Parte 10. Tract. 15. Resolut. 43.
Export TEI
Export TEI
109
*Si dicas non videri verosimile iusto stipendio obligationem laboris vrgere. Dici ad id conuenienter potest Pontificem sic posse statuere ad turpis lucri occasionem in re omnium diuinissimâ remouendum. Et qui ita promisit, sibi imputet promittenti, & audaciæ, quâ sine sufficienti est titulo ad sustentationem ordinatus. Videndus Diana à me visus post hæc scripta, aut reuisus potiùs dum visus exciderat, contra P. Tamburinum depugnans Parte etiam 10. Tractat. 16. Resolut. 71. Et nonnulla addens ex Cardinali Lugo. Quod verò idem Auctor proponit §. 5. n. 6. neque improbat, posse scilicet quempiam, retentâ parte stipendij, reliquum alteri tribuere vt Missam dicat, admittendum non est, stante Congregationis apertissimâ decisione, quam sub mor|
p. 26
tali obligare contra Bordonum probat Diana suprà Resolut. 69. & Parte 8. Tract. 7. Resolut. 75. De quo & Parte 6. Tract. 8. Resolut. 10.
Export TEI
Export TEI
110
*Et Decreta præfata, Vrbani VIII. auctoritate suffulta, omnino esse inconcussa affirmat Lezana Tomo 3. verb. Missa, num. 10. & 11. & ipse P. Tamburinus §. 1. num. 6. qui tamen admittit. num. 12. quod nuper est dictum de parte stipendij, vbi recepta non sunt. & num. 13. si in gratiam eius sit datum; secus si ob Sacrificij deuotionem. Et numer. 14. si accipiens dimidiatum, aliud remittat gratis: quod rarissimè eueniet, vt cum aliis obseruat Diana Resolut. 68. Tractatus 16. citati §. Verùm, licet pergit ille, & num. 16. id ad Sacristam & Collectorem exendit. Vbi vt non improbabile idem statuit de faciente, cùm procurator pro ea re sit, vt Missæ alibi dicantur intra tempus designatum, in loco vbi minus stipendium reddi solitum. Quod & tradiderat P. Pellizarius Tract. 6. Cap. 3. num. 23. à Congregatione Indicis reprobatus, vt testatur Diana suprà Resolut. 68. citata. Item §. 9. num. 4. tres menses dilationis (quod & tradiderat Leander Tomo 2. Tract. 8. Disput. 4. Quæst. 18. & in Expositione suæ Regulæ Parte 5. in fine Lit. L. vbi & quatuor addit) vt modicum tempus admittit, vbi & Peyrinum refellit, qui circa Constitutionem 9. Vrbani VIII. ad 10. trium annorum spatium indulget. Cur non & per totam vitam, quæ esse breuior potest? Et quid ad hæc animæ in Purgatorio suffragium illud præstolantes? Modicumne illæ tempus totius trieterdis iudicabunt? O quàm aliter sentient ibi Doctores nonnulli, concedentes immodicas laxitates. Videatur P. Nicolaus Lancicius Opusculo 16. Cap. 11. Tomo 1. Vbi stupenda occurrent.
Export TEI
Export TEI
111
*Sed quid de eo, qui stipendium maius, iuxta opinionem aliquando vt probabilem receptam, accepit, tenebiturnè ad restitutionem, & qui dedit, vti poterit compensatione? Affirmat Diana cum Auersa Par. 8. Tract. 7. Resolut. 75. Sed negat Bordonus apud eumdem: cuius sententia, aliis rationibus relictis quas ille adducit, probari potest, quia cessat ratio prohibitionis Pontificiæ, scilicet quæstûs amolitio, vt ex tenore Decreti constat. Operanti enim iuxta opinionem probabilem non potest nota turpis quæstûs imputari. Pro quo facit P. Bardi in Selectis Lib. 1. Quæst. 7. vbi probat acceptum ex probabili opinione, à contrahente ignoratâ, iustè retineri, neque esse locum compensationi. Sed Auctor ipse ibidem Lib. 10. Quæst. 12. n. 10. de eo loquens, qui ratione applicationis fructûs respondentis sibi diuersum stipendium accepit, affirmat illud esse restituendum: & id quidem consequenter: quod autem addit num. 13. est magis speciale; non scilicet suffragari bonam fidem, quia est contractus; Do vt facias, & inter contrahentes non suffragatur bona fides, vt omnes fatentur. Sed hoc non videtur quomodo potuerit in generali illa doctrina, quæ omnium dicitur esse, fundari, cùm talis reuera non esse videatur: affirmantibus grauissimis Scriptoribus acquisitum ex contractu, qui reuera iniustus fuit ob excessum rei acceptæ, non inducere obligationem restitutionis, si sit bona fide consumptum, & accipiens non est factus locupletior. Pro quo videri potest P. Molina Disput. 720 numer. 4. §. Dubium P. Laymam Lib. 3. Tract. 2. Cap. 3. P. Hermannus in Medulla Theol. mor. Lib. 3. Tract. 5. Cap. 2. Dub. 6. Artic. 1. n. 3. Bonacina Tomo 2. Disput. 1. de Restitutione Quæst. 2. Puncto 1. num 16. qui alios citat. Iuxta hæc ergo secus dicendum in casu, de quo loquitur citatus Auctor, vt sit illud satis probabile, vtpote non leui ratione & auctoritate fundatum.
Export TEI
Export TEI
112
*Si dicas sequi ex hoc eum; qui stipendium recipit, & ita insumit, vt ex eo non fiat locupletior, posse Sacrum non facere, si bonâ fide existimauit pro eo faciendo non dari, cùm tamen posteà cum onere datum deprehendat. Respondeo Primò concedendo sequelam, quia in eo videtur communis de bona fide doctrina suffragari. Respondeo Secundò diuersam esse rationem, quia in eo reuerà fuit contractus, Do vt facias, & nihil refert quòd factus sit aut non factus locupletior, cùm id non tollat obligationem faciendi vt verus contractus sit. In casu autem nostro accipiens stipendium maius pro faciendo Sacro, illud reipsa facit, licet pro excessu bona fides suffragetur, quod stare cum vero contractu potest.
Export TEI
Export TEI
113
*Si instes, ita factum fuisse contractum, vt dans stipendium solummodò voluerit iustum pretium laboris offerre, & quia existimauit illud esse, quod dedit, proptereà ab ipso datum: excessus ergo inuoluntarius fuit respectu vnius Sacri. Cùm ergo ex illo recipere spiritualem fructum possit, sic eius est interpretanda voluntas, vt contractum etiam velit ratione excessûs celebrare: & quidem Do vt facias. Eo ergo stante non poterit bona fides eum excusare, qui eo pacto contractum fecit, sicut non excusat respectu expressi contractûs.
Export TEI
Export TEI
144
*Respondeo dantem maius stipendium, quia existimat esse legitimum, ratione excessus nolle diuersum inire contractum, dum id non exprimit, neque etiam tacitè intendit: vnde si aliqua facienda esset restitutio, non applicatione alicuius spiritualis fructûs, sed redditione excessûs dicti constare deberet, nisi id fieri non posset. Tunc enim Sacrum aliud faciendum, si excessus valorem integri stipendij attingeret, aut dimidiata illius applicatione. Cùm ergo voluntas noui contractus non fuerit, perinde se habet pecunia illa, acsi modo alio non concernente contractum, ad Sacerdotis manus deuenisset, & ita eum iuuat bona fides. Præterquam quòd propositum in mente retentum nihil operatur. L. Quidquid adstringendæ de verbor. obligationib. Quòd si facultas restituendi non sit in casibus, de quibus dictum, circa modum satisfaciendi per indulgentias, pia opera, & sacrificij applicationem, iuxta sententiam de infinito valore, consulendus Lezana suprà num. 20. & 29. vbi ex Theodoro Statio suæ Religionis Generali illum proponit.
Export TEI

Ibidem circa num. 8.

Export TEI
Vbi de obligatione in Parocho audiendi Confessiones.
Export TEI
Export TEI
115
*BOrdonus Tomo 1. Consiliorum Regular. Resolut. 34. Quæst. 21. num. 60. tenet obligatum esse audire semel saltem in hebdoma|
p. 27
da volentem ex deuotione confiteri. Cuius sententiam adducit Diana Parte 8. Tract. 7. Resolut. 90. nec videtur improbare Leander Tomo 1. Tractat. 5. Disput. 11. Quæst. 119. debere ait quoties rationabiliter petitur.
Export TEI

Ibidem circa §. 3. num. 15.

Export TEI
Vbi de redditibus respondentibus Beneficiatorum ministeriis.
Export TEI
VIdendus pro resolutione nostra Diana Parte 10. Tractat. 17. Resolut. 47. vbi alios adducit.
Export TEI

Circa Caput III.

Export TEI
Vbi de cohabitatione feminarum, & occasione proxima.
Export TEI
Export TEI
116
*P.Tamburinus Opusculo 1. quod est de Confessione Lib. 2. Cap. 3. §. 3. n. 9. circa occasionem proximam doctrinam P. Laymam admittit & §. 5. in terminis casus nostri loquens ait non teneri infirmum seruitricem dimittere, si affectus absit, & periculum. In quo nihil videtur speciale dicere, & circa quod quæstio esse possit. Cessante enim affectu & periculo, etiam sanus retinere illam potest, iam enim proxima occasio non est, quæ per ordinem ad effectum & periculum, quod in ipso affectu est positum, talis æstimatur. Sed quòd adhuc non cessante retineri possit, tenet cum aliis Leander Tomo 1. Tract. 5. Disput. 7. Quæst. 36. 39. & 42.
Export TEI

Circa Caput VIII. à num. 92. vbi de Tabacho.

Export TEI
Export TEI
117
*P.Tamburinus Opusculo de Eucharistia Cap. 2. §. 6. numer. 18. ait illo per os assumpto, si deglutiatur, violari ieiunium pro recipienda Eucharistia requisitum. Et num. 23. id negat de sumpto per nares, siue in folio, siue in puluere, siue in fumo. Contrarium tenet Lezana Verb. Eucharistia num. 17. de quomodocumque sumpto, quem adductis Marchantio, Auersa, Machado, & P. Escobar, impugnat Diana Parte 8. Tract. 7. Resolut. 3. Quem & sequitur Pasqualigus Decis. 333. & 334. & Leander Tomo 2. Tract. 7. Disput. 5. Quæst. 10. & Bossius Tomo 3. Tit. 22. numer. 16. & 17. Vide P. Quintanam Tomo 1. Tract. 3. Singulari 1. in fine, circa prohibitionem in Diœcesi Hispalensi, de qua & Diana Parte 10 Tract. 16. Resol. 23.
Export TEI

Circa Caput IX. & num. 107.

Export TEI
Vbi de obligatione circa Rubricas in Sacrificio Missæ.
Export TEI
Export TEI
118
*P.Tamburinus Lib. 2. de Sacrificio Missæ Cap. 5. §. 3. num. 5. & 7. asserit citra mortale posse in Canone loco Episcopi nominari Generalem Religionis: quod & tradit P. Quintanad Tomo 1 Tract. 7. Singulari 36. num. 4. vbi & contendit, etiamsi declaratio Nuntij, de qua in citato numer. Operis nostri, vim legis habeat, quod tamen non omnes admittunt, vt videri apud eumdem potest num. 3. non posse habere vim obligandi sub mortali, ob paruitatem materiæ. Quod tamen ego dicere non auderem, quia ex eo sequitur in tali declaratione aut præcepto errare Pontificem, quod affirmare non exiguæ esset audaciæ. Secus esset, si declaratio talis minimè præcessisset, hæc enim ostenditnon esse in eo materiæ paruitatem. Pro quo videri potest Lezana Tomo 3. V. Missa, num. 58. vbi grauem ceremoniam sub mortali obligare dicit. Et num. 59. vbi contra Patris Fagundez sententiam depugnat.
Export TEI

AD TITVLVM XVII.

Export TEI

Circa Caput VIII.

Export TEI
Vbi de Parochis Religiosis quoad absolutionem à reseruatis n. 54.
Export TEI
Export TEI
119
*ERunt fortasse qui putent absolui posse per priuilegium Innocentij VIII. pro Prædicatoribus, quod adducit Eusebius de Herrera Decisione 9. numer. 23. Remigius, & Recentiores alij. Sed quòd ad rem non faciat, benè ostendit Diana Parte 8. Tract. 7. Resolut. 78.
Export TEI

Circa num. 55. & seqq. vbi de voto paupertatis.

Export TEI
LEzana Tomo 2. Cap. 18. numer. 15. à Nobis dicta confirmat, licet addat securiùs esse id, quod superest, post Ecclesiæ & pauperum subleuationem, Ecclesiæ potiùs, quàm Monasterio applicare. Incorporationem autem eorum, quæ secum fert, statuit numer. 28. subdens numer. 33. tam amplè posse disponere in vsus pios, præsertim circa Ecclesiam, ac Parochi sæculares. Quod iuxta dicta intelligendum; Prælatorum enim debent dispositionem amplecti. Vnde num. 37. affirmat, quòd licet Prælatus imponere nequeat pensionem Beneficio, benè tamen Beneficiario pro religioso aliquo, aut pio opere. Non ergo, cùm Ecclesia non eget, semper licet in eam beneficij emolumenta conferre; & de Indicis loquitur ille, de quibus num. 32.
Export TEI

Circa Appendicem.

Export TEI
Vbi de Monasterio diuite, an exigere aliquid ab ingredientibus queat.
Export TEI
Export TEI
120
*DE hoc Diana Par. 8. Tract. 7. Resol. 29. vbi satis doctum Renati à Valle discursum adducit, vt id non liceat. Sed ille cum Villalobos Tom. 2. Tract. 37. Diffic. 13. num. 5. contrarium sentit, pro quo & citat Hieron Rodriguez, id tunc negantem, cùm ratione vtilitatis personæ sic fieret, aut ob clariorem Monasterij magnificentiam: & generaliter cùm ratione victûs non exigitur. Allegat item P. Laymam Lib. 4. Tract. 10. Cap. vlt. §. 4. num. 39. vbi cum |
p. 28
aliis ratione consuetudinis id admittit, vbi illa excusare potest. Non possum autem non rationem, quam afferunt ex præfatis aliqui, minùs esse consequentem adnotare. Aiunt enim posse recipi, quia in locupletibus Monasteriis sumptus maiores sunt. Aut enim non necessarij illi, & ita pro eisdem nihil exigi potest. Aut necessarij: & ita cessat quæstio: iam enim Monasterium, etsi locuples sit ob reddituum quantitatem, reuera est egens, cùm non habeat, quod sibi est ad rationem viuendi necessarium. Addunt his temporibus pretia rerum aucta: ex quo similiter arguendum, cessare scilicet quæstionem. Videndus & Leander Parte 5. in Expositione suæ Regulæ Cap. 44. exactionem quamcumque prohibens.
Export TEI

Circa approbationem Confessariorum, an vnica satis. De quo Titulo 12. num. 340.

Export TEI
Export TEI
121
*DE hoc egerat Diana Parte 6. Titulo 7. Resolut. 59. Vbi aliquos asserentes adduxerat, Patres scilicet Celotium, Baunyum, & Præpositum, quorum sententiæ obstare declarationem Vrbani concluserat. Pro quo & Leander Tomo. 1. Tract. 5. Disput. 11. Quæst. 66. dicens non esse omnino certum in Regularibus.
Export TEI

An cum limitatione approbari Religiosi possint. De quo Titulo eodem num. 354.

Export TEI
DE hoc etiam Auctor idem loco eodem Resolut. 61 vbi cum Card. Lugo id concedit, P. Celotij sententiâ reiectâ. Licet iniustè aliquando procedere Episcopi soleant, contra quorum tamen non est eundum voluntatem. Inualidam autem esse reuocationem sine rationabili caussa cum eodem tenet Cardinali Resolut. 62. vbi & alios adducit. Qui ergo circa se iniustè agi sciunt, etiamsi iustè se agere Episcopi iudicent, quòd possint agere nequeunt ignorare, scandalis tamen euitatis. Pro quo videri potest Lezana Tom. 1. Cap. 19. num. 8. & 9. & Pasqualigus Decis. 500. vbi num. 10. & seqq. probat Religiosum habentem sufficientiam non posse cum limitatione locorum ac personarum approbari, etiam ratione ætatis, quod & tenet cum aliis Leander suprà Quæst. 85.
Export TEI

De approbatione ad prædicandum. An examen necessarium. De quo ibidem à num. 331.

Export TEI
Export TEI
122
*NOn posse ab Episcopis examinari Religiosos tenentij, quos adducit Diana Parte 6. Tract. 8. Resolut. 20. dicens praxim esse in contrarium, & Declarationem Cardinalium, quam adducit Barbosa circa Sessionem 5. Concilij Tridentini; sic autem concludit: Vnde supposito quòd sit vera, non est ab ea recedendum. Parùm ergo praxim sensit vrgere, cùm obligationem totam in Declarationis constituat veritate. Et quidem praxis generalis non est, neque in Indiis viget. Quòd autem Declaratio non sit recepta, & generaliter intimata, Auctoris eiusdem adeò diligentis ignoratio manifestat. Et nullam requiri licentiam ad prædicandum extra Ecclesias, immò contradicentibus Ordinariis id fieri posse tradit variis locis Lezana Tomo 5. à se citatis in Mari magno Carmelitarum numer. 466 cum Hieron. Rodriguez. Vt sanctè admonet P. Suar. Tomo 4. de Relig. Tract. 1. Lib. 9. Cap. 1. num. 9. (qui & videndus num. 16. pro prædicatione in plateis) Sed vitandæ turbæ, quia non ita certum, vt dixi: & vt esset, præstat cedere, quàm rixari.
Export TEI

De Sacramento Extremæ vnctionis, pro Parochis, de quo Cap. 12. Tituli eiusdem.

Export TEI
Export TEI
123
*COntra sententiam P. Martinon, de qua num. 345. acriter depugnat Diana Parte 15. Tract. 15. Resolu. 81. vt vnctio oleo non benedicto minimè valeat, nec sit in praxi admittenda. Quod quidem P. Suarius ita censet Tomo 4. in 3. Partem Disput. 40. Sect. 1. numer. 6. vbi ait talem sententiam sibi ad minimum videri temerariam. Sed cùm eam teneant Glossa in Cap. Presbyteros. 95. dist Caietanus 3. p. quæst. 72. in Comment. artic. 3. rationem generalem adducens, quæ huius etiam Sacramenti materiam comprehendit. Victoria in Summa de Sacramentis n. 216. P. Sa V. Extrema vnctio numer. 6. & probabilem etiam alij censeant, vt testatur P. Martinon, non videtur ita acriter improbanda. Cùm dici aliàs possit oleum ipso vsu sanctificari. Dicente enim Sacerdote: Per istam sanctam vnctionem. iam ostenditur sanctum id, quod pro eadem adhibetur. Et quidem simplici Sacerdoti posse à Pontifice facultatem concedi benedicendi oleum pro hoc Sacramento, graues Scriptores affirmant apud Dianam Resolut. citata. quod ipse probabile affirmat, & est in vsu apud Græcos, ex tacitâ saltem Papæ concessione, vt ille ait: nec reiiciendum statuit Constitutione suâ Clemens VIII. quæ est 34. Tom. 3. Bullarij Romani. Iuxta quod dici etiam potest in casu necessitatis ex tacita Pontificis concessione idem posse fieri, cùm similia multa in necessitate sint licita, quæ aliàs prohibentur. Et cùm vsu ipso oleum sanctificari queat, vt diximus, talisque sit Sacerdotis intentio, inde etiam id potest sufficiens verosimiliter reputari, & P. Suarius ad suam illam censuram, & Florentini Concilij ac Tridentini, post antiquiora alia Prouincialia, & Innocentij I. in Epistola ad Decentium Cap. 8. auctoritate fundatur, à quibus oleum per Episcopum benedictum vt materia Sacramenti huius assignatur. Atqui eo non obstante, sufficere oleum à simplici Sacerdote benedictum, probabile est, iuxta dicta: ergo decreta illa non sunt accipienda vt sonant, ita vt de necessitate Sacramenti sit Episcopalis benedictio, sed dicendum de ordinario Ministro procedere, vt ex Nicolao Ysambert habet Diana Parte etiam 10. Tract. 17. Resolut. 32. Ex quo & fit neque ex illis posse conuinci Sacerdotalem saltem esse necessariam, quia id nullibi declaratur. Non ergo id videtur vti penitus improbabile reprobandum. Sed reprobatum tamen in Indice expurgatorio videtur Anni 1640. vt testatur P. Quintanad venas Tomo 1. Tractat. 5. Singulari 2. |
p. 29
num. 1. Victoriæ sententia expuncta. Et P. Raynaudus in eruditissimo Opusculo de bonis ac malis libris numer. 537. vbi de Lusitanica etiam Inquisitione testatus. Non ergo in Hispania aliter opinandum: quod tamen P. Martinon, & exteri alij, parùm fortassè, sed immeritò, curabunt. Licet Leander dudum in Hispania scribens id vt probabile proponat Tomo 1. Tract. 4. Disput. 2. Quæst. 3. ex multis quos citat.
Export TEI
Export TEI
124
*Circa repetitionem vnctionis, si defuit quidpiam, vt in casu, de quo in citato Capite, videri potest Diana Tract. 12. cit. Resol. 31. vbi ministrandum sub conditione docet, si infirmus nullum aliud potuit recipere Sacramentum, secus si suscepit, quia tunc graue non suberit detrimentum. Et in fine cum P. Pellizario concludit, si tempus notabile non intercessit, vnctionem supplendam; si tale fuit, omnes adhibendas, quia probabilius est omnes esse de substantia, & Sacramentum in vltimâ perfici. Non esse necessariam sensuum expressionem ex aliis proponit Resolut. 32. aliter sentiens.
Export TEI

Circa absolutionem ab hæresi an liceat respectu Regularium.

Export TEI
Export TEI
125
*COntra P Baunyum facultatem pro illa defendentem, vt à suis scilicet maioribus Prælatis, & ab aliis ex ipsorum commissione possint absolui, insurgit Diana Parte 6. Tractat. 7. Resol. 63. ob Decretum Vrbani VIII. & meritò quidem generaliter loquendo. Apud Indias tamen id, quod pro aliis licet, nequit Religiosis denegari, iuxta dicta numer. 323. & seqq. Idem firmauerat citatus Auctor Parte 2. Tract. 2. Resolut. 23. & præsertim contra Crousers, & Scriptorem citatum Tract. 6. Resolut. 54. citatæ Partis 6. ob Constitutionem etiam Pauli V. quam & adducens Alberghinus in Manuali Qualificatorum Cap. 38. idem statuit. Quibus non obstantibus sententiam P. Bauny, & P. Crousers defendit vt probabilem Leander Parte 4. Tract. 2. Disp. 17. Quæst. 78. alios adducens, licet pro Hispania aliter censeat Quæst. 79. & absolutè tenet Bossius Tomo 2. Tit. 4. num. 48.
Export TEI

AD TITVLVM XVIII.

Export TEI
Circa Caput I.

Circa Caput I.

Export TEI
Vbi de obligatione assistendi in Præbendariis.
Export TEI
Export TEI
126
*PAter Bardi in Selectis Libr. 3. Quæst. 5. numer. 10. ait non obligari sub mortali, dum non lucrantur, non enim est graue Ecclesiæ detrimentum si ex triginta vnus desit. Ergo vbi numerus valde minor, vt in Indiis, secus dicendum, in quibus numquam prædictus extat, etiam in maioribus Ecclesiis. Vnde circa hoc Regiâ est cautione prouisum iam, diebus tantùm quindecim pro acceptatione permissis.
Export TEI

Circa Caput II. & num. 13.

Export TEI
Vbi de Vnico Canonico circa lucrum.
Export TEI
FAcit pro Dicti 4. decisione Cap. Relatum & 2. de Testam. ibi. Vbi autem in locum defuncti tantùm est vnus ordinandus, is ea bona (sicut & alia ipsius Ecclesiæ) in Dei timore dispenset. Videri etiam potest Pasqualigus Decis. 253. num. 7. vbi cum multis firmat ad vnum posse totam Collegij redigi potestatem.
Export TEI

Circa Caput III. & num. 18.

Export TEI
Vbi de Præbendariis subrogatis.
Export TEI
Export TEI
137
*QVòd æquiparatio idem operetur, textibus & Auctoribus adductis ostendit S. Rota in vna Valentina 8. Iunij 1643. apud Dianam Parte 7. & hoc in iuridico negotio; cùm stet aliàs receptum vulgò proloquium quòd omne simile claudicat: pro quo lepidum extat Epigramma Nostri Antonij Stratij Lib. 2. Selectorum eiusdem circa initium, cuius illa conclusio:
Export TEI
In te igitur verum est vulgi, Chæristrate, verbum:
Quod omne simile claudicat.
Export TEI
Et quando æquiparatio est cum substitutione, stat euidentiùs resolutio de fruitione eorumdem priuilegiorum, iuxta Textus & Doctores, quos adducit Pasqualigus Decis. 103. num. 4.
Export TEI
Circa Caput IV.

Circa Caput IV.

Export TEI
Vbi de obligatione erogandi super cùm tota Præbenda est in distributionibus constituta.
Export TEI
Export TEI
128
*NEgat id P. Bardi in Selectis Libr. 3. Quæst. 19. Dicto 2. sed fundamento ferè nullo, contra quem militant quæ à Nobis sunt adducta, & à viro docto minimè videntur expensa. Ergo cum bona ipsius venia Quod scripsi, scripsi. Et scripsi quidem ante illum visum, sententiamque illam improbabilem dixi, & auctoritatis ac rationis præsidio destitutam: pro qua tamen ille adducit P. Azor Tomo 2. Lib. 7. Cap. 9. Quæs. 10. alios referentem, additâ ratione quòd semper distributiones tales tribuuntur vt stipendium laboris, sicut quod datur pulsanti organa, campanas, &c. Fructus autem Præbendæ propriè tales, & à distributionibus distincti, non dantur vt stipendium, sed in titulum, seu intuitu Ecclesiæ, & non personæ vt operanti.
Export TEI
Export TEI
129
*Sed certe cùm probabilitas intrinseca à solida ratione proueniat, quod de improbabilitate dixi verum habeo, si de intrinseca loquamur, vt ex adductis redditur manifestum. Quoad extrinsecam verò ex Auctorum patrocinio valde videtur exigua, nam P. Bardi, vir equidem doctus, P. Azorij se auctoritate tuetur, quæ est profectò non contemnenda. Atqui ille testatur se cum Syluestro loqui, qui ex Abbate & Dominico id tradit verb. Clericus 4. Quæs. 4. (non 44. vt per errorem apud ipsum) sed quidem Syluester sententiam tantùm Geminiani proponit, & pro |
p. 30
ea nullum alium inducit Auctorem, vt patet ex §. & Tertiò, si Præbendæ, vbi in terminis loquitur quæstionis, Geminianus autem iuxta Glossam se loqui existimat in Cap. Præsenti de officio Ordin. in 6. cum tamen Glossa id non exprimat, sed tantum dicat Clericum non habentem administrationem, sed personaliter & simpliciter benesiciatum, & in vita, & in morte comparari vsufructuario, quantùm ad faciendos fructus suos, & quod de ipsis potest testari: Ecclesiam autem succedere in illis, si decedat ab intestato: pro quo allegat Cap. Relatum de Testamentis, in quo cùm acquisita titulo Ecclesiæ ad eamdem deuoluenda (quadam exceptione facta) post mortem Beneficiati dicantur, sic additur: Ceterùm quæ ex hereditate vel artificio, aut doctrina proueniunt, distribuantur pro arbitrio decedentis. Vbi pro distributionibus exceptio nulla, sicut neque in Cap. Adhæc. Et Cap. Quia nos, eodem Titulo, alibique. Addit tamen Glossa distinctionem dictam satis probari ex Cap. Requisisti, eodem Tit. §. Illud. Sic autem ibi: Illud autem non est generaliter obseruandum circa eum, qui potest proprium poßidere, prælationem, vel administrationem Ecclesiæ non habentem, quod si ei aliquid relinquatur specialiter, non solùm à propinquo, verum etiam ab extraneo, intelligitur esse relictum non intuitu Ecclesiæ, sed personæ: nisi probatio in contrarium appareret. Et idcirco de illo neque Episcopus, nec Ecclesia potest in vita eius sibi aliquid vindicare. Et hoc intelligitur esse verum, cùm fraus minimè procuratur: quæ si detecta fuerit, patrocinari non debet. Tantùm ibi. Quis autem non videat ad distinctionem, de qua agimus, inter fructus scilicet ac distributiones ipsas, nihil inde, quod iuuare possit, haberi? & ita de primo ad vltimum ad probabilitatem illius sententiæ fundandam nullum ab Auctoritate præsidium extare.
Export TEI
Export TEI
130
*Addit tandem sic Glossa prædicta: & consuetudo generalis quasi vbique eam approbat: distinctionem scilicet illam de habente administrationem, & personaliter ac simpliciter beneficiato, quoad prædicta. Quod quidem si ita tunc erat, quando Glossa est edita, ex ea tantum habetur quod iam communiter Doctores tenent, Beneficiatos inquam sæculares facere fructus suos: id autem non obstat quo minùs superflua debeant largiri pauperibus, idque saltem ex charitate sub reatu peccati mortalis, vt tradunt Doctores iidem, de quo Titulo 13. numer. 76. Nihil ergo ex consuetudine habetur, quod vlteriùs possit dictam sententiam roborare. Et verò si consuetudo non erogandi superflua pauperibus ex distributionibus, de quibus præsertim agimus, extaret, valde esset illa eisdem incommoda, & contra sacrorum Canonum multiplices decisiones, cùm in Hispania, in qua pinguiores Orbis Christiani Præbendæ, omnes ferè Ecclesiæ tali modo distributionum vtantur, vt dictum hoc Titulo numer. 19. Essetque valde obuius ad defraudationem pauperum modus, & eorum clamores pariter ad Deum iustum iudicem prouocandi, eo pacto Præbendarum prouentus disponendo.
Export TEI
Export TEI
131
*Prædicta ergo summaria recollectione sic constant. Sententia dicta solidâ caret ratione, P. Bardi eam tenens auctoritate P. Azorij se tuetur: hic Syluestri, qui nihil de suo addens Geminianum loquentem inducit, qui & Glossæ conformiter se loqui profitetur. Atqui Glossa nihil tale tradit, & vt id insinuare dicamus, Textus, quos allegat, minimè, vt vidimus, suffragantur, sicut neque allegata ab ipsa consuetudo. Glossam autem vnius tantum Doctoris auctoritatem habere apud Pasqualigum videri potest Decis. 4. ita vt præferri poßit & postponi iuxta probabilitatem, quam eius sententia continet. Quod & de Rota censet, vt scilicet probabilis tantùm illius decisio sit, cui alia præferri possit etiam minùs probabilis. Quale ergo in sententia huiusmodi firmamentum, vt eam tamquàm probabilem, cùm adeò sit infensa pauperibus, & piis operibus proponere valeamus? Viderint alij an maius occurrat quidpiam, vel circa præfata aliter oporteat iudicare: Nos enim sincero iudicio proposito, suum aliis acutiùs inspicientibus reseruamus.
Export TEI
Circa Caput V.

Circa Caput V.

Export TEI
Vbi de Congrua Præbendariorum.
Export TEI
Export TEI
132
*AGit de illa P. Bardi Lib. 3. & Quæst. 10. citatis. Sect. 4. numer. 3. & 4. & de obligatione erogandi, quæ Congruæ superfluunt, & Sect. 8. ait nobilibus plus permitti, sicut litteratis, & in suo munere diligentibus, iuxta dicta à Nobis numer. 25. Pro quo & Diana cum aliis contra Lorcam Parte 2. Tract. 16. Resol. 24. Vide num. 104.
Export TEI

Circa Caput VII. & seqq.

Export TEI
Vbi pro distributionibus quæ absentia noceat, & secus.
Export TEI
Export TEI
133
*DEberi DD. Inquisitoribus affirmat P. Bardi suprà Quæst. 7. num. 4. Celebranti dum cantantur Horæ aut Missa, si caussa publicæ vtilitatis sit, non priuatæ, P. Tamburinus Lib. 3. de Sacrificio Missæ Cap. 3. §. 4. num. 2. Seruienti ob vnitam Paræciam, de quo num. 76. ex Decisione Rotæ 2. Maij 1646. apud Dianam Parte 8. vbi & de modo seruiendi. Mensibus à Iure, aut aliàs permissis, vacantibus, ex pluribus apud eumdem Parte 10. Tractat. 11. Resolut. 58. vbi & negantes multi. Etiam tunc inhonestè viuentibus, ex P. Sancio, & Martino à S. Ioseph apud eumdem etiam id non prorsus improbabile reputantem. Quod videtur improbabile aliqualiter censere, sed immeritò, vbi Doctoris tanti extat auctoritas, & aliorum etiam nullam adhibentium limitationem: perstatque ratio concessionis, leuamen scilicet à quotidiano labore, quod reuerà obtinetur, licet cum vacatione actiones Præbendariis indignæ misceantur. Vacatio ergo ex se mala non est, licet sint damnabilia, quæ adiunguntur. Legentibus Theologiam aut ius Canonicum ex Pasqualigo ab obligatione assistendi penitus eximente. Decis. 460. P. Mendus Lib. 2. de Iure Academico Quæst. 30. & 31. à Nobis circa hoc dicta confirmat, pro Cathedris scilicet, quos Religiosi possunt moderari.
Export TEI

p. 31
Alia circa eosdem.

Export TEI
Export TEI
134
*AN lucrentur qui assistunt, sed confabulantur in Choro, tractat Diana Parte 10. Tractat. 13. Resolut. 10. & Doctores asserentes ac negantes adducit posterioribus adhærens, & sunt ex Societate Iesv illi, apud quos alij. Quod & non improbabile existimat P. Tamburinus in Decalogum, Lib. 2. Cap. 5. §. 4. num. 19. & cum temperamento quodam amplectitur Pasqualigus Decis. 408. Ibidem etiam, & infrà, Tract. 16. Resolut. 47. in fine discutit etiam Diana an assistens, & neque ibi aut alibi recitans diuinum officium, lucretur. Et pro vtraque parte Auctores producit, cum negantibus ipse sentiens, & quòd penitus amittat, qui & Tract. 16. Resol. 54. multa circa distributiones habet, quòd scilicet negotiis EcclesięEcclesiæ occupatus lucretur, etiamsi extra tempus officiorum illa posset expedire, quia nimis id esset molestum. Et quoad hospitis exceptionem, & rationem barbæ, cum P. Sancio sentit, sicut quoad morbum ex propriâ culpâ contractum, reputans item probabile lucrari illum posse, etiam cùm datâ operâ est contractus ad assistentiam euitandam; cùm tamen oppositum probabilius arbitretur. Quemadmodùm & cùm morbus tempore iniustæ absentiæ superuenit; id quod aliqui negant probabiliter iuxta ipsum, si redeundi & assistendi voluntas adsit, vbi à morbo fuerit liberatus. Circa gradum infirmitatis specialia aliqua congerit, in quibus nulla esse videtur difficultas. Et quòd cœcus ac surdus ad assistentiam teneantur. Non canentes nihil lucrari P. Tambur. num. 15. Pro hoc videri potest Leander Parte 4. Tractat. 2. Disp. 9. Quæst. 41. Videndus & Verricelli Tomo 1. Tract. 8. quæst. 28. vbi retractat quod dixerat Tractat. 1. quæst. 16. scilicet non esse mortale, omissionem Tertiæ, aut Sextæ, ob declarationem Cardinalium.
Export TEI
AD TITVLVM XIX.

AD TITVLVM XIX.

Export TEI

Circa Caput III. & n. 20. & 21.

Export TEI
Ubi an Theologus vel Canonista pro Vicariatu præferendus.
Export TEI
Export TEI
135
*PRæferendum Theologum ex multis firmat Diana Parte 7. tractat. 12. Resolut. 32.
Export TEI

Circa Caput IV. & n. 27.

Export TEI
Ubi de pacto dandi aliquid ex gratitudine.
Export TEI
SEntentiam id admittentium non esse in praxi recipiendam, dixerat etiam Diana Parte 6. Tractat. 7. Resolut. 42. nonnullis vtrimque citatis. Pro quo & videndus Lezana Tomo 3. v. Dare, num. 28. licèt P. Gibalinus Tomo 1. de Vsuris, Lib. 2. Cap. 3. licere in mutuo dicat, sed non consulendum ante factum Art. 3.
Export TEI

Circa Caput V. n. 37. & 52.

Export TEI
Vbi de Irregularis resignatione.
Export TEI
POsse illum renuntiare in fauorem tertij tenent multi apud Leandrum Parte 5. tractat. 1. disput. 4. quæst. 19. & Dianam Parte 10. tractat. 16. Resol. 24. vbi qualiter se gerere irregularis queat, dum non est priuatus per sententiam. Qui & Parte 6. tractat. 7. Resolut. 42. plures adducit, asserentes posse aliquem resignare Beneficium expressâ intentione vt aliud conferatur, cum obligatione tantùm antedotali: quod aliis non placet.
Export TEI
Circa Caput VI.

Circa Caput VI.

Export TEI
Vbi de stylo Curiæ.
Export TEI
Export TEI
136
*VIdendus etiam pro eo Diana Parte 12. tractat. 2. Resolut. 25. vbi plurimos obligationem negantes adducit. Vide & pro eo Lezanam Tomo 5. in Mari magno Minimorum, num. 93. & Bossium Parte 1. Titul. 1. numer. 581. & seqq.
Export TEI

Ibidem circa num. 74.

Export TEI
Circa potestatem dispensandi in irregularitate ob defectum natalium.
Export TEI
VIdendus etiam pro eo Diana Parte 7. tractat. 2. Resolut. 24. vbi plures Doctores adducit affirmatiuam sententiam tenentes, quam & probabilem censet, sicut & Leander Parte 5. Tract. 2. disp. 3. quæst. 56. plures citans.
Export TEI

Ibidem circa num. 77.

Export TEI
Vbi de dispensatione super bigamia.
Export TEI
NEgat potestatem ad illam, etiam cùm interpretatiua tantùm est, ad minores Ordines, Episcopo, & consequenter Capitulo P. Bardi in Selectis, Libr. 7. Quæst. 15. Lezana infra, numer. 7. & Leander suprà, disputat. 6. quæstion. 33. qui quæst. 35. affirmat in Indiis posse ob necessitatem, etiam cùm est propria. In casu necessitatis generaliter admittitur à Pater Bauny Tomo 2. tractat. 11. quæst. 59. qui circa Religiosos quæst. 68. Pro quo etiam Diana Parte 7. tractat. 2. Resolut. 37. & tractat. 11. Resolut. 43. & Lezana pro similitudinaria v. Bigamus, numer. 6. quam admittit.
Export TEI
AD TITVLVM XX.

p. 32
AD TITVLVM XX.

Export TEI

Circa Caput I. num. 11. & 12.

Export TEI
Vbi de munerum acceptione.
Export TEI
Export TEI
137
*PRo ibi dictis facit quod habet Mag. Sousa in Aphorismis Inquisitorum, Lib. 2. Cap. 28. numer. 12. ita scribens: Xenia, esculenta, & poculenta, quæ intra paucos dies prodigantur, quamuis Inquisitores accipere poßint, nullo tamen modo à reis accipienda sunt, propter scandalum & suspicionem, neque etiam à quibusuis alijs ob indecentiam. Sic ille, pro se adducens Pennam. Facit & Bouadilla in Politicâ, Libr. 2. num. 68. ibi: Por razon de sus oficios. Et quia ex eo quòd iurisdictio Inquisitorum ordinaria non sit, infert Pasqualigus Decisio. 114. non posse illos Confessarium non approbatum eligere, nec gaudere priuilegio Cap. Finalis, de Pœnitent. ex contrario fundamento, de quo num. 11. contraria est illatio facienda.
Export TEI

Circa Caput II. & num. 14.

Export TEI
Vbi de non punibili actu merè interno.
Export TEI
STat pro eo P. Bardi in Selectis, Lib. 8. quæst. 3. Sect. 2. & specialiter in casu nostro loquens num. 12.
Export TEI

Ibidem circa num. 17. & 18.

Export TEI
Ubi an Prælati absolui à suspensione possint, à qua alij ab ipsis.
Export TEI
Export TEI
138
*AGit de hoc Diana Parte 10. tractat. 14. Resol. 54. in fine, & cum Basilio Poncio id negat ob fundamentum à nobis dictum; quia scilicet esset frustranea: id tamen intelligendum quando per sententiam incurritur pro Prælatis tantùm latam, & non est tantum Censura, sed inhabilitas, sicut irregularitas. Si verò ipso iure incurratur, secus censet; quia tunc sicut potest cum aliis, ita & secum dispensare. Pro quo adducit P. Palaum Tomo 1. tractat. 3. disputat. 6. Puncto 7. §. 1. num. 4. & 5. & P. Sancium Lib. 8. de Matrimonio, disp. 3. n. 4. & 5.
Export TEI

Circa Caput III. & num. 20.

Export TEI
Vbi de temperandâ pœnâ ob prolixam carceris molestiam.
Export TEI
Export TEI
139
*MAg. Sousa In Aphorismis, Lib. 3. Cap. 30. num. 3. ex Gundisaluo, & Farinacio sic habet: Augere, vel minuere pœnas pro ratione qualitatum & circumstantiarum occurrentium, etiam in crimine hæresis potest Inquisitor. Videndus etiam §. sequenti, vbi quòd & minuere potest etiam in hæresi post latam sententiam, quod iudicibus aliis non concessum, & numer. 10. & 11. quòd arbitrium circa hoc non est plenum, sed regulatum iure ac ratione, ex similibus scilicet iure vel consuetudine determinatis ad similia procedendo: cuius similitudinis in determinando debet expressa fieri mentio. Ex Menochio de Arbitrarijs, lib. 1. quæst. 14. num. 3.
Export TEI

Circa Caput IV. & num. 28.

Export TEI
Vbi de iniuriis Ministris Sancti Tribunalis irrogatis.
Export TEI
Export TEI
140
*PRo ibi dictis quando intuitu officij non accidunt, stat Carena Parte 2. Titulo 13. §. 6. vbi pro eo multos adducit, & Diana Parte 6. tractat. 8. Resol. 3. Quomodo autem dignosci possit quando ex intuitu prædicto, quando ex alio procedat offensio, benè explicat idem Carena omnino videndus præsertim numer. 28. iuxta tradita siquidem ab ipso, cùm in Religioso aliquid acciderit offensionis, vix esse fundamentum poterit ad odiosam fundandam præsumptionem, in quo & vitæ probitas, & nullum vnquam cum Tribunali sancto in fidei caussa negotium. Benè verum est Auctorem hunc non absolutè eximere sic offendentes ab Inquisitorum iurisdictione, sed à pœnis in Bullâ Pij V. si de protegendis, sat celebri contentis: licet neque iurisdictionem apertè tueatur, sed in eo se ad Iosephum Sesse in latissimâ eiusdem Disputatione remittit, in fine. Et est quidem satis perplexa quæstio de offendente generaliter Officialem Ecclesiasticum, pro quâ videndus Diana Resolut. citatâ, vbi ait esse mixti fori, licèt de Inquisitorum Ministris specialiter non loquatur. In quibus eadem videtur ratio; cùm sint etiam apud ipsum, qui omnino laicæ potestati subiiciant, & alij, qui offendentium etiam ratione officij delictum mixti fori esse contendant.
Export TEI

Circa Caput V. & num. 34.

Export TEI
Vbi quòd Ministri puniri à Sancto Tribunali possint.
Export TEI
Export TEI
141
*VIdendus Bouadilla in Politicâ Lib. 2. Cap. 17. num. 126. sed si delinquant in officio: vnde si extra illud, secus dicendum apparet. Sed certè propter omnia illa puniri possunt, propter quæ ab Ordinariis iudicibus: forum enim Inquisitionis non præbet peccandi impunitatem, sed maiorem morum exigit probitatẽprobitatem. Quando autem priuandi officio, si delinquant, non potest certis regulis definiri, sed à DD. Inquisitorum pendet arbitrio iure ac ratione regulato.
Export TEI

Ibidem circa num. 50.

Export TEI
Vbi de exemptione in caussis ciuilibus.
Export TEI
Export TEI
142
*CItat. num. in fine, dum in Indiis exemplum esse dicitur, per quod prærogatiua Familiarium regni Valentiæ non videatur |
p. 33
singularis, iuxta modum loquendi D. Augustini, si exemplum haberet: non esset singulare: quo significatur in Indiis Familiares quoad ciuilia Inquisitionis foro gaudere: non est ita intelligendum, cùm solis id debeat concedi Ministris in omnibus, quæ excepta non sunt, vt in præsenti Capitulo 13. & alibi. Ministri namque à Familiaribus in Concordiæ Capitulis secernuntur, sicut & Officiales, & præsertim Capitulo 3. de quo numer. 35. Capitulo 15. de quo numer. 52. Capitulo 24. de quo 99. & Capitulo 25. vbi tota differentiarum materia inter tribunalia laica & S. Inquisitionis ad Familiares reuocatur, circa forum inquam in criminalibus, quæ neque hæresis sint, neque ab illa dependeant: & vbi de Ministris nihil, qui omnino exempti supponuntur, de quo num. 100. & in Concordiâ quidam antiqua, cuius verba dabimus num. 151. expressè statuitur in ciuilibus nullam Inquisitores habere, nec posse prætendere iurisdictionem erga Familiares. In nouâ autem id satis innuitur, dum de solis controuersiis circa criminalia agitur, & quid sit in illis faciendum declaratur. Quando in fine Dicti num. 50. dicitur consulendum vsum, qui in Peruuio pro Ministris stat, Familiares censentur exclusi. Et hæc iuxta propriam mentem sunt, & iuxta ea, quæ de Ministris diximus §. 1. circa Concordata.
Export TEI

Ibidem circa num. 63. & seqq.

Export TEI
Vbi de gradibus per sufficientiam in Vniuersitatibus conferendis.
Export TEI
Export TEI
143
*POst scripta ibi ad manus deuenit Regia schedula, in quâ Vniuersitati Limanæ, sic ipsâ supplicante, præcipitur ne dispenset, vt Gradus per sufficientiam possint conferri. Et est illa Philippi III. die 11. Martij 1602. Vallisoleti. Quâ suppositâ videtur omnis circa hoc quæstio circumscripta, neque posse Vniuersitatem, quod adeò strictè denegatur: Gradus videlicet conferre, nisi cursus integrè transigantur. Vnde quod diximus de Gradu, quem postulantij, qui sunt ad Episcopatus præsentati, ita accipiendum est, vt non sit propriè talis, iuxta formam, quæ dari solet, cum solemnitate & titulo; sed æquiualenter; testimonium videlicet sufficientiæ, quod sufficere ex Concilio Tridentino iam vidimus: nulla est enim ratio, propter quam plus exigi queat, & ita neque necessaria dispensatio.
Export TEI
Export TEI
144
*Cui quidem locus esse aliquando respectu aliorum posset, si ratio peculiaris occurreret, eaque rarò, & in personâ non vulgarium meritorum. Non enim videtur negata penitus facultas dispensandi, sed ordinariè, vt constat ex ratione, quæ redditur: Para que los Estudiantes que cursaren en ella trabagen, y se enseñen mejor. Vbi & innuitur ex opposito graue futurum detrimentum studiorum. Nihil enim tale ex rarâ potest dispensatione timeri. Quod quidem ex multorum doctrina deducitur, iuxta quos dispensatio in rebus maioris momenti licet pro raro casu, quæ est generaliter denegata: vt videri potest apud Dianam Parte 8. Tractat. 3. Resolut. 71. & tribus seqq. Quod magis vrget si dispensatio totalis non sit (quam & admittit Pasqualigus Decisione 448. quando est notoria sufficientia) vt scilicet vnus aut alius cursus suppleatur, & certum sit ita petentem multos ex Graduatis scientiæ ornamento superare. Iuxta dicta ergo neque Prorex poterit in prædictis dispensare (casibus raris exceptis) quia si illis non esset ablata facultas, Regia prohibitio inutilis redderetur, facillimè enim ista à Proregibus possunt obtineri, dum intercessiones accedunt, in his partibus validiores.
Export TEI
Circa num. 70.

Circa num. 70.

Export TEI
GRadum Magisterij sine sufficientiâ recipere, non esse mortale, & consequenter Bacchalaureatus in Artibus, tenet P. Mendus de Iure Academico, Lib. 2. num. 25.
Export TEI

CIRCA CONCORDATA.

Export TEI

Vbi vtiles aliquot, & non obuiæ animaduersiones.

Export TEI
Export TEI
145
*EXemptio in illis Familiarium, & aliorum Tribunalis sancti Ministrorum, potiùs supponitur, quàm adstruitur. Capitulo 9. prohibentur foro illius gaudere in delictis ante adeptum officium commissis. Cap. 16. de Alguacello in Portu de la Veracruz dicitur: El qual goce del fuero della como Familiar. Cap. 19. statuitur vt delinquentes in officiis publicis, ab Ordinarijs iudicibus puniantur: vnde exceptio firmat regulam in contrarium. Cap. 20. in delicto pellicatus singulariter decernitur vt sit locus pręuentionipræuentioni, & sic alibi. Vnde optimâ ratiocinatione deducitur in quibus delictis gaudere fori priuilegio possint. Sunt enim omnia præter indicata, etiamsi enormia. Et quod ad nefandum crimen spectat, exceptum existimat P. Palaus Tom. 1. tract. 4. disp. 8. Puncto 12. §. 2. n. 9. vbi & alia enumerat, pro quibus & Doctores refert. Sed quidquid de illis alibi sit, Indicis Concordatis standum videtur, de quo inferiùs. Non debet autem primum illud alienum ab eo foro iudicari, quandoquidem in Tribunalibus Lusitaniæ, Aragoniæ, Valentiæ, & Catalauniæ, ad illud directè spectat, sicut alia ad fidem spectantia, vt videri potest apud Carenam Parte 2. Titulo 6. §. 83. & 84. Quia verò Cap. 20. citato, præuentio conceditur in crimine pellicatûs, idem videtur in crimine illo infami dicendum, in qua maior est ratio. Hîc enim meritò argui potest à maioritate rationis, quia crimen illud est multò turpius in genere luxuriæ. Quemadmodùm licèt in Bullâ Pij V. si de protegendis, non exprimantur Iudices, & Magistratus, ad illos dispositio eius extenditur, quia comprehendit Duces, Marchiones; & alio quocumque titulo Illustres; & ita potiori ratione prædictos, vt cum aliis resoluit Carena Titul. 13. §. 19. immò & cùm ratio est eadem, idem dicendũdicendum. Vnde cùm pręfatapræfata Constitutio procedat de offendentibus Ministros S. Officij, extenditur ad offendentes eos, qui iam tales non sunt, quando iniuria irrogatur illis intuitu officij, quo functi sunt, vt videre est apud eumdem. §. 4. pro quo & faciunt quæ habet. §. 17.
Export TEI
p. 34
Export TEI
146
*Et hac ratione dicendum exemptionem non habere locum in crimine læsæ Maiestatis erga Principem; pro quo P. Palaus cum aliis suprà: quia cùm locum non habeat respectu minoris momenti, idem debet de crimine illo adeò qualificato censeri. Vnde & in Bulla Gregorij XIV. de Ecclesiæ immunitate habetur exceptum. Si Inquisitorum serui arma deferentes quando Dominos non comitantur, exemptione non gaudent, quia ad nocendum deferre verosimiliter præsumuntur. De quo Cap. 4. Item, defraudantes iura Regia in matrimoniis, de quo Cap. 5. Depositarius publicus in iis, quæ ad officium spectant. De quo Cap. 6. Habentes officium publicum. De quo Cap. 19. Si ergo hi, à quibus Rex aliquale detrimentum patitur, aut etiam Respublica, exemptione non gaudent; quantò id potiùs affirmandum de lædentibus Regiam Maiestatem?
Export TEI
Export TEI
147
*Hoc tamen non videtur extendendum ad crimen, quod latè tale dicitur ex eo titulo, quando scilicet Consiliarius Principis offenditur. L. Quisquis. C. Ad legem Iuliam. Vbi scribentes. De quo & diximus Tract. 4. num. 102. quia exemptio in significatione propriâ & strictâ debet intelligi, quando de immunitate agitur. Ex quo fundamento tenent Doctores, quos adducit & sequitur Diana Parte 1. Tract. 1. Resol. 6. nomine Principis non intelligi habentes & recognoscentes superiorem, cùm de crimine læsæ Maiestatis agitur, quia in rigore Principes non sunt, licet non desit qui contradicat. Videndus etiam Auctor dictus Resolut. 7. vbi ex Doctoribus aliis, huic positioni fauentes doctrinæ succurrunt. Facit etiam quod habet Parte 3. Tract. 1. Resolut. 9. vbi cum aliis probat priuilegium Regum vt nequeant nisi à summo excommunicari Pontifice, non posse ad Regios Consiliarios extendi, quia illud Regibus & Imperatoribus conceditur propter illorum reuerentiam. De quo dictum Titulo 3. numer. 142. & 143. & in propriis terminis quòd erga Consiliarios non committatur propriè crimen læsæ Maiestatis, cum aliis, quos adducit, probat Ioannes Oinotomus super libros Institutionum Imperialium. Vulgo Instituta, Lib. 4. Titulo 18. §. Publica, num. 2. & 3. Licèt autem ex eo quòd crimen læsæ Maiestatis absolutè dici nequeat, non videatur exceptum, pro exceptione autem aliud esse potest argumentum iuxta dicenda inferiùs numer. 154. §. Y en resistencia y desacato.
Export TEI
Nec potest argui ex eo quòd si fori Ecclesiastici sint, qui rei læsæ sunt Maiestatis, ad suos sint iudices remittendi, pro quo dictum à nobis Titulo 2. numer. 115. & pro quo videri etiam potest Diana Parte 3. Tractat. 1. Resolut. 30. vbi præter Clementis Octaui circa hoc declarationem, alia Catholicorum nostrorum Regum Decreta producit: sicut & præclara exempla Parte 7. Tract. 1. Resolut. 10. Id namque de iis intelligendum, qui personæ Ecclesiasticæ sunt; cùm tamen hîc de Ministris laicis loquamur. Vnde si contingeret Ministrum aliquem S. Tribunalis nostri, ad Clericalem statum pertinentem, crimen Maiestatis læsæ committere, ad illius deberet forum caussa remitti, de cuius eximiâ erga Regem suum fidelitate meritò confidi potest ita se in illius cognitione gesturum, vt reus nullo modo euadat pœnam, quæ crimini tali ac tanto debetur, executione laicali Curiæ commissâ, reo pariter relaxato.
Export TEI
Export TEI
148
*Si dicas similem confidentiam haberi posse, vt & Ministri laici in casu dicto à Tribunali sancto iudicentur. Concedi id potest; sed nihilominùs aliter dispositum iustas ob caussas, circa quas non oportet longiores discursus efformare. Quamquàm & sint qui censeant reum huiusmodi Ecclesiasticum non esse laicæ Curiæ, nisi post incorrigibilitatem, applicandum: quorum sententiam, nonnullis citatis, veriorem existimat Barbosa de Potestate Episcopi, Allegat. 110. num. 12. §. Vtrùm autem. Et incorigilitatem expectandam cum multis tradit etiam Diana Parte 1. Tract. 2. Resolut. 130. & Parte 3. Tract. 1. Resolut. 16. & Parte 7. Tract. 1. Resolut. 11. & 15. & D. Fermosinus Tomo 1. pag. 303. vers. Verùm, alios adducens. Cùm sint alij, qui apud Dianam qui secus sentiant de enormissimo crimine, quale est proditio, & alio læsæ Maiestatis.
Export TEI
Export TEI
149
*Sed numquid crimine dicto à S. Tribunali summariè cognito, poterit reus Ecclesiasticus ad Curiam laicam remitti, cui est tandem applicandus? Vt scilicet ibi caussa ex professo discutiatur, quatenus eo pacto Maiestatis læsæ peculiaris ratio habita à DD. Inquisitoribus innuatur; stante sententiâ affirmantium debere relaxari, pro qua Auctores adducit etiam Barbosa suprà, in quibus est. Albertinus satis expertus & Inquisitor & Episcopus. Et videtur procul dubio negandum, quia vbi cœptum est iudicium, ibi est etiam terminandum, quando competens habetur iudex: nemo enim potest à duobus in diuerso tribunali sedentibus iudicari, vt Iura clamant L. Si quis posteà. L. vbi acceptum (al. Cœptum) D. de iudiciis. Card. Tuschus Lit. 1. Conclus. 487. vbi alios adducit, & Bossius à Nobis adductus hoc Titulo num. 61. & magis in speciali loquendo, iudex laicus nequit Ecclesiasticum criminaliter iudicare, nisi ex licentiâ Papæ: vt firmat Glossa in Cap. Decernimus, de iudiciis, & Barbosa in Collectaneis circa illud num. 7.
Export TEI
Export TEI
150
*Tradendi etiam Curiæ sæculari priùs sunt de gradandi realiter, si in Sacris sint, vnde & præcedere conclusio caussæ debet. Card Tuschus suprà Conclus. 453. numer. 8. Idem autem videtur dicendum in aliis: licet non sit necessaria degradatio dicta, iuxta sententiam plurium, ex quibus aliquos refert Barbosa suprà num. 8. sicut & alios oppositum asserentes, quibus addendus Mag. Sousa in Aphorismis Lib. 2. Cap. 45. numer. 20. & Carena Parte 5. Titulo 12. numer. 57. Innocentius enim Tertius in Cap. Nouimus, de verbor. significat. generalem tradit doctrinādoctrinam circa relaxandos Curiæ sæculari, dum ait. Cùm ab Ecclesiastico foro fuerit proiectus, eius est degradatio celebranda sæculari potestate præsenti, ac pronuntiandum eidem, cum fuerit celebrata, vt in suum forum recipiat degradatum, & sic intelligitur tradi Curiæ sæculari. &c. Pro quo & facit Pius V. in Bulla Si de protegendis. §. 5. ibi: Hæreticorum more degradentur, vbi de Clericis generaliter loquitur. Quicumque ergo ille sit, qui Curiæ est sæculari tradendus, sic tradi debet, vt ab Ecclesiastico foro fuisse proiectum sæculari debeat potestati declarari. Debet igitur modo a|
p. 35
liquo degradari, id est, à foro Ecclesiæ iudicialiter proiici, & saltem Clericali habitu exui, si in sacris non sit, verbis pro tali actu congruentibus, iuxta ea, quæ habet Barbosa num. 24. & D. Fermosinus suprà pag. 193. circa Cap. Non ab homine. Quæst. 1. quidquid dicat pag. 206. Quæst. 2. Cùm enim à gradu excidat, meritò dici potest degradatus, quod idem est ac depositus, & ita explicat Glossa verbis illis: Post depositionem tradi Curiæ sæculari puniendus. Licet depositio alia sit, quæ cum priuilegio fori & Canonis constare possit, vt cum aliis obseruat Barbosa suprà num. 3. Totum autem hoc conclusionem caussæ plenario iudicio peractæ supponit, vt constat. Relaxatio siquidem grauissima pœna est, vt expendit Moneta de distributionibus Quæst. 17. num. 6. cum aliis, & res ipsa clamat.
Export TEI

Occurritur difficultati ex antiquioribus Concordatis, cum eorum declaratione.

Export TEI
Export TEI
151
*COntra exemptionem in aliis criminibus, præter enorme illud læsæ Maiestatis, videtur antiqua Concordia militare ad Indias transmissa litteris iteratis, quæ habentur Tomo 1. impressarum pag. 52. & seqq. quarum epitomem proponit Dom. Solorzanus Tomo 2. Lib. 3. Cap. 24. num. 60. ex quibus illud: Y que en las causas ciuiles de los tales Familiares no tengan, ni pretendan los Inquisidores Iuridicion alguna; ni tanpocotampoco en los delitos graues, como son læsæ Maiestatis humanæ, leuantamiento ô rebelion aleue, fuerza de muger, ô robo de ella, y de robador publico, y de quebrantamiento de casa, Iglesia, ô Monasterio, ò en quema de campo, ò de casa, con dolo, ô en resistencia, y desacato calificado contra las Iusticias Reales, y en otros delitos maiores que estos. Y asi mismo en los casos tocantes à los Oficios y cargos Reales, y de Republica, que ouieren administrado los dichos Familiares. Hæc ibi. Quæ cùm in Hispania seruantur ex Concordatis Ann. 1569. de quo Heuia in Curia Philippica Parte 3. §. 1. num. 15. non videtur cur in Indiis non debeant pariter obseruari, quæ legibus debent gubernari eisdem, nisi vbi pro illis specialiter est prouisum, vt ostendit Dom. Solorzanus citato Libro Cap. 25. num. 15. & Lib. 2. Cap. 30. n. 40. & Tomo 1. Libr. 3. Cap. 1. numer. 46. & seqq. De peccato autem nefando non est mentio peculiaris facta, sed sub generali illâ clausulâ comprehensum: Y en otros delitos maiores que estos: quod tamen habetur in citata Concordia An. 1569.
Export TEI
Export TEI
152
*Nihilo minùs vt non excepta iudicari debeant, facit nouioris Concordiæ, cuius sumus prosecuti Capitula, proœmium, in quo Rex noster Philippus Tertius, venerandæ semper recordationis, id non obscurè videtur indicare: sic enim ibi: Y auiendo tenido noticia el Rey mi Señor, que aya gloria, que entre los Virreyes de esas Prouincias, y de Nueua España, y las Audiencias de ambos Reynos, y otros Ministros seglares de las Indias, y los Tribunales de la Inquisicion de esa Ciudad de los Reyes, y de la de Mexico, y sus Comissarios auia alguna diferencia y competencias de Iuridicion sobre causas y negocios fuera del crimen de la heregia, ô dependiente de ella, y deseando que se escusen para adelante, y se diese orden que conuiniese, y que cada vno acuda à lo que le tocare por razon de su oficio, y no se perturbe la paz, mande que los del Consejo &c. Sequuntur statim Concordiæ Capitula, quæ, vt testatur Rex, ab eius fuerunt Serenissimo Patre disposita, & nondum transmissa, cùm duodecim saltem anni à dispositione huiusmodi effluxissent: mortuus est enim ille die 13. Septembris Ann. 1598. & Schedula prædicta sub Data est. 22. Maij Ann. 1610. In illa ergo, vt ex præmissis verbis constat, affirmat Regia Maiestas inter laica Tribunalia vtriusque Indici Regni, & Sanctæ Inquisitionis Tribunal, circa crimina, quæ neque hæresis, neque ab ipsa dependentia, controuersias extitisse: & statim ad eas sopiendas, & in futurum cauendas, congrui remedij adhibitione contendens, Capitula à Nobis explicata Concordiæ proponit, in quibus catologus ille criminum antiquioris Concordiæ non inuenitur, & solùm duo illa, de quibus à Nobis dictum, legitimâ ratio cinatione excepta comperiuntur, Maiestatis læsæ absolutè, & nefandi criminis, cùm fuerit facta præuentio. Quod roboratur ex tenore Capituli 26. sic enim ibi: Sobre el conocimiento de las causas criminales de los Familiares, fuera del crimen de la heregia, ô dependiente de ella &c. In aliis ergo vim habet exceptio. Quæ illatio satis videtur vrgere: neque obstare quod ex Concordia antiquiore adduximus, quia id potuit per nouiorem reuocari. Sicut neque Hispaniæ vsus, quia vbi pro Indiis aliter est prouisum, leges pro illa latæ non currunt, vt iam dictum.
Export TEI
Export TEI
153
*Ne verò videamur crimina in antiquiore expressa Concordiâ à Regiis Tribunalibus penitus ablegare, iuuat discurrendo per singula, quid opportunum videatur adnotare.
Export TEI
Læsæ Maiestatis humanæ. De hoc iam dictum. Leuantamiento, ô rebelion aleue. Hæc procul dubio excepta, quia ad crimen læsæ Maiestatis reuocantur, vt est clarum: immò & esse verè talia tenet cum aliis, Narbona in Lib. 4. Recopil at. Tit. 1. l. 20 Glossa 1. num. 9.
Export TEI
Fuerza de muger, ô robo de ella. In hoc saltem locus est præuentioni, quia maius est crimen pellicatu, sicut de nefando crimine dicebamus. num. 145. & pro raptuid videtur quod de sequenti dicendum.
Export TEI
Y de robador publico. Hic etiam præuentio valere saltem potest ob criminis enormitatem: immò & absoluta potestas, argumento desumpto ex Nigris DD. Inquisitorum mancipiis, de quibus Cap. 4. qui laicæ potestati plenè subiiciuntur, cùm arma portant non comitantes Dominos, eo quòd videantur ad nocendum parati. Quantò ergo id potiùs in publica luce raptores. Item, ex Capit. 20. vbi delinquentibus in officio eadem subiectio statuitur; est enim rapinæ genus. Publicum autem raptorem tantùm esse illum, qui solitus aggredi cum armis in viâ publicâ, ostendit Narbona suprà Glossa 14. præsertim n. 11.
Export TEI
Export TEI
154
*Y de quebrantamiento de casa, Iglesia, ô Monasterio. Hæc cùm rapiendi caussâ fieri soleant, publicâ sunt rapinâ peiora, vnde idem de illis pronuntiandum. Si autem ex alio fine contingant, luxuriæ inquam, ex dictis liquet inter excepta computanda. Si ex alio, talis quidem erit, vt possit ad prædicta specialiter excepta reduci.
Export TEI
O en quema de campo, ô de casa, con dolo. Hoc crimen in genere iniustitięiniustitiæ maius rapinâ est, quàm |
p. 36
potest excusare necessitas; cùm tamen incendiariorum atrocitatem nihil sit quod possit excusare. Non solùm ergo rapiunt, sed diripiunt.
Export TEI
Y en resistencia y desacato calificado contra las Iusticias Reales. Vt crimen hoc exceptum reputari debeat, argui ex seruis DD. Inquisitorum potest, de quibus iam dictum. Si enim illi ex præsumpto armorum abusu laicis iudicibus subiiciuntur, quanto potiori iure id asserendum de iis, qui Regiis iustitiæ ministris armorum oppositione resistunt? Item ex Caput. 5. de Familiaribus, qui mercimonio vacant, & Regia iura defraudant. Multò est autem deterius, & magis Regiæ auctoritati contrarium, Regiis obstare ministris, & graues ipsis iniurias ore, manu, aut aliter irrogare. Id quod in Regiis Consiliariis vel Auditoribus, & Togatis quibusque manifestius.
Export TEI
Export TEI
155
*Y en otros delitos maiores que estos. Licet ergo in Capitulis multa expressa non sint, ex ibidem appositis ad grauiora potest argumentum deriuari.
Export TEI
Y asi mismo en los casos tocantes à los Oficios &c. Hoc in Capitulis expressum habetur. Possunt ergo & vetus & noua Concordia iuxta expositionem datam conciliari. Cur autem non sit in noua cum antiquæ expressione prolatum, non est anxiè inuestigandum, cùm hoc ex disponentium pendeat voluntate. QuęQuæ quidem sic à me dicta velim, vt Supremi Tribunalis censuræ, immò & aliorum meliùs sentientium ea, sicut & alia, submittam.
Export TEI

Pro exemptione in Ciuilibus COROLLARIVM.

Export TEI
Export TEI
156
*ET prædicta quidem quoad criminalia procedunt, vt vidimus. In caussis autem ciuilibus, de quibus, & num. 142. existimat P. Palaus Tomo 1. Tract. 4. Disput. 8. Puncto 12. §. 2. num. 9. solum habere locum respectu Officialium, qui sunt à secretis, ij enim tantùm conueniri & conuenire debitores possunt coràm DD. Inquisitoribus, non autem alij Officiales externi. Et idem vt probabilius tradit Thomas del Bene de Immunit. Ecclesiast. Parte 1. Cap. 14. Dubit. 14. numer. 13. sed doctrina prædicta non videtur vt proponitur amplectenda, sed potius contra se habere praxim & rationem: ne scilicet in executione officiorum ad alia ducti tribunalia præpediantur. Et ita Dom. Solorzanus Tomo 2. Lib. 3. Cap. 24. n. 59. ad omnes id salariatos extendi vt certum statuit. De aliis ergo aliter sentiendum, pro quibus num. 142. citato. Videatur Diana Parte 4. Tract. 8. Resolut. 55. qui rem tetigit, nec tamen plenè discussit.
Export TEI

Circa casum peculiarem, de quo nuper oborta quæstio, Resolutio vtilis, cum doctrina multiplici, exemptionem in criminalibus concernente.

Export TEI
Export TEI
157
*S.Inquisitionis Tribunali ab homine opulento & pio patronatus est operum piorum relictus, & in iis eximij cuiusdam pro enutriendis & educandis vtriusque sexûs expositis, Quod adeò expediens visum est pro bono publico, vt ab Illustrissimo Dom. Inquisitore Generali iussum fuerit eam solicitudinem retineri. Et in bonis quidem defuncti, ac vxoris eius, in eo etiam pietatis officio consortis, prædium fuit satis opimum, quod seruis Æthiopicis colitur, quibus Hispani nonnulli præsunt. Ex iis vnus mortuus est inuentus, lucente adhuc sole, suo in lecto, miserandum in modum, & interfectore non cognito (qui sanè vnus esse non potuit) terribile Dei iudicium expertus: circa quod multa dici possent (dudum enim fuerat à Societate dimissus non sine infelicitatis tantæ præsagio) si id locus præsens pateretur. Et dubitatum quis iudex ea in caussa futurus. Quòd si S. Tribunal? Quis in eo tenendus ordo, & quibus cautionibus irregularitatis periculum fugiendum. Et vt iudex laicus ordinarius futurus sit videntur satis efficaciter sequentia demonstrare.
Export TEI
Export TEI
158
*Primum. Nam licet familiares DD. Inquisitorum gaudeant priuilegio fori in ciuilibus & criminalibus, vt est communis sententia Doctorum apud Narbonam suprà, Glossa 1. num. 10. & seqq. P. Fragosum Tomo 2. de regimine Christianæ Reipublicæ, Lib. 5. Disput. 13. §. 10. num. 15. Diana Parte 4. Tractat. 8. Resolut. 55. DD. Nicolaum Rodriguez, Fermosinum Inquisitorem Vallisoletanum Parte 2. de Iudicijs, in Cap. Si quis contra, quæstio. 16. num. 1. vbi ait circa hoc non esse dubium. De quo & in Cap. Cùm contingat, quæst. 11. & alios. Quod in familiaribus captiuis potiori ratione locum habere probat Narbona ibidem, numer. 33. & 34. & D. Fermosinus in Cap. Cùm contingat, Quæst. 12. num. 7. Debent tamen familiares huiusmodi esse propriè tales: quod vt verificetur, communiter affirmant Scriptores debere expensis eius sustentari, ad cuius dicuntur familiam pertinere. Pro quo Narbona suprà, num. 39. & 51. D. Fermosinus circa Caput nuper citatus Quæst. 11. num. 1. & Quæst. 14. num. 2. Diana Parte 9. tractat. 1. Resolut. 6. Trullench in Bullam Cruciatæ, Lib. 1. §. 3. Dub. 5. numer. 2. Barbosa de potestate Episcopi, Allegat. 5. numer. 20. P. Suarez Tomo 4. de Religione, tractat. 10. Lib. 9. Cap. 4. num. 14. P. Quintanad. Tom. 1. tract. 7. Singul. 32. num. 8. P. Mendus in Bullam, Disput. 15. num. 8. P. Bardi in eamdem Parte 2. Tractat. 2. Cap. 3. Sect. 1. num. 4. & alij apud ipsos, fauente Textu, quem adducit P. Suarez ex Cap. vltimo, de verbor. Significat. in 6. ibi: In tuis expensis continuis domestici commensales: Atqui in nostro casu famuli & serui non aluntur expensis DD. Inquisitorum, quorum neque dominij sunt, sicut neque prædium ipsum. Estque id iuxta notissimam praxim, ex quâ habetur executores testamentorum, seu patronos ex testamento ad pia opera, non esse bonorum dominos, quæ pro talibus operibus sunt relicta, sed ad summum administratores; quia neque hæredes, neque legatarij: hæres enim opera ipsa pia sunt, vt videri potest apud P. Molinam Disputat. 134. in principio, iuxta receptissimam doctrinam loquentem. Ex quibus videtur legitima consequentia deduci præfatos famulos & seruos non esse propriè familiares.
Export TEI
Export TEI
159
*Secundum. Quia vt constat ex Cap. 4. Concordiæ, de quo numer. 37. Nigri portantes arma cùm Dominos non comitantur, puniri à |
p. 37
laica Iustitia possunt: multò ergo magis cùm malè armis vtuntur, & præsertim cùm atrociter occidunt, vt in casu, de quo dictum. Propterea namque puniri possunt portantes arma, quia nocituri eisdem præsumuntur: igitur multò id potiùs cùm reipsa nocent: nam propter quod vnumquodque tale, & illud magis & effectus maiorem pœnam meretur, quàm affectus, iuxta omnes.
Export TEI
Export TEI
160
*Tertium. Quia in Capitulo 13. eiusdem Concordiæ disponitur DD. Inquisitores, & Ministros, si in bonis aliquibus litigiosis succedant ex testamento, aut alio titulo, non debere causam ad S. Tribunal auocari, sed in eo terminari apud quod est inchoata; siue ad quod per appellationem deferenda, de quo numer. 50. In bonis autem huiusmodi possunt esse serui. Ex quo sequitur inprimis non esse omnino alienum ab Inquisitoria auctoritate, vt apud laicum iudicem caussa aliqua ad eam spectans iudicetur. Deinde, circa propria bona priuilegium fori negari: ergo multò id potiùs iuxta ea, quæ propriè talia non sunt, quales serui in casu nostro. Prætereà, caussęcaussæ dictæ auocari non debent, ne iudices, apud quos inchoatæ, iurisdictionis exercitio, in quo sunt, tali auocatione priuentur, & ne pars collitigans molestiam patiatur, de quo citat. num. 50. In casu autem nostro Regij Ministri similiter priuandi, & pars etiam, quæ esse potest, si quisquam sit occisi propinquus, tali molestiâ grauandus. Simili ergo modo est de illo iudicandum. Et licet in præfato Capitulo de ciuilibus tantùm agatur, ex quibus ad criminalia non est efficax argumentum, vt in Familiaribus constat, magis quoad criminalia priuilegiatis, vt ex Concordiâ patet. Efficax tamen videtur illatio: quia prima ratio, de independentia à tribunali laico, ob indecentiam in illâ, in quo non parua vis ponitur; dispositione prædicti Capituli penitus cessat. Secunda de dominij defectu magis vrget. Tertia autem, iam vidimus quale habeat similitudo momentum. Et licet de ciuilibus ad criminalia non benè arguatur: vbi pro istis specialiter est prouisum: vbi tamen prouisum non est & ratio pro illis æqualis militat, benè fundari illationes possunt.
Export TEI
Export TEI
161
*Quartum. Iurisdictio, quam S. Tribunal circa caussas huiusmodi habet, tota est à Rege, vnde in Concordiis & ampliatur & restringitur, prout illi placet & iudicat expedire, vt eruditè probat Basilius Legionensis de Matrimonio, Lib. 5. Cap. 12. numer. 15. 17. & seqq. Est autem Regiæ intentionis vt quæ ad iurisdictionem spectant, minimè in priuilegiatis amplientur, per quod minui, & minùs timeri Regia videtur auctoritas. Quod constat ex variis schedulis, de quibus D. Solorzanus Tomo 2. Lib. 3. Cap. 24. num. 61. & ex toto tenore Concordiæ. Ampliatio autem valde exorbitans apparet ea, de quâ agimus, pro quâ nullum extat in Regiâ concessione vestigium. Et quidem extensiones & ampliationes iurisdictionis in Inquisitoribus valde reprehensibiles iudicat Sedes Apostolica, dum in Clementinâ I. de hæreticis sic admonentur: Aduertant pariter ne metas sibi traditas excedant, extendentes suæ potestatis officium, &c.
Export TEI
Export TEI
162
*Quintum. Quia priuilegium exemptionis est contra ius commune, dum caussæ sæcularium delinquentium ordinariis iudicibus auferuntur: strictè ergo interpretandum est, iuxta communem Doctorum sententiam. Quod specialiter in materia familiarium loquens, probat P. Bardi suprà, Sect. 7. numer. 70. & Diana Resolut. 6. citatâ. Et ab hoc generali doctrinâ non esse s. Inquisitionis Tribunal eximendum, quantumuis priuilegiatum, ex eo ostenditur, quia pro tali exceptione nullum extat fundamentum, neque pro eo debent Iuris Sanctiones immutari. Et item quia de priuilegiis Inquisitionis loquendo, & specialiter in materiâ iurisdictionis, id statuunt Doctores. Sic enim priuilegium extat Vrbani IV. per quod habetur Officiales Inquisitorum non posse à quocumque Ecclesiastico Prælato Censuris ligari. Eo tamen non obstante ab Ordinariorum iurisdictione exemptos non esse in iis, quæ ad officia Inquisitionis non spectant, & ita posse ligari Censuris, tenet cum alijs P. Fragosus suprà, §. 9. numer. 103. quia priuilegium pro eo speciale non extat, & prædictum Vrbani non debet ampliari adeò generali, & sic odiosâ Prælatis exemptione. Priuilegium item inquirendi contra mortuos hæreticos, non extenditur ad fautores, receptatores, & defensores, vt cum aliis tenet Auctor idem §. eodem, num. 106. quia propriè hæretici non sunt, & ita priuilegium dictum nequit extendi contra L. Defuncto. D. de publicis iudicijs, iuxta quam omnia crimina morte extinguuntur. Suspecti etiam de hæresi post mortem damnari nequeunt, vt cum aliis tenet Diana Parte 4. Tractat. 7. Resolut. 28. §. 4. Aduertens. & Alberghinus in Manuali, cap. 36. num. 4. alios adducens, & sic sunt alia.
Export TEI
Export TEI
163
*Tandem supremum S. Inquisitionis Concilium hac in parte valde se circumspectum exhibet, & in fauorem Regiæ auctoritatis multa dissimulat, tum de iis non curando, siue familiares sint siue officiales, quia apud Regia tribunalia caussas suas iudicari malunt: tum puniri etiamsi reus propter delicta aliqua, etsi non excepta: pro quibus videri potest Narbona Glossa 21 & D. Thomas Carleualius de iudiciis & foro competenti Lib. 1. Titul. 1. num. 322. Valde ergo ab illius intentione videtur alienum iurisdictionem inferiorum tribunalium ad ea, quæ in hoc genere sunt parùm Iuri & praxi conformia, se non consulto, vt in casu, de quo tractamus, extendi.
Export TEI
Et hæc quidem partem negantem videntur non leuiter comprobare. Pro affirmante autem suæ etiam rationes occurrunt, quas, vt à me sunt excogitatæ, sicut & præcedentia fundamenta, subiiciam, ex quibus sit
Export TEI
Export TEI
164
*Prima, & fundamentalis. Nam familiares DD. Inquisitorum foro illorum gaudent, vnde multò id potiùs familiares ipsius S. Tribunalis; quæ est veritas inconcussa. Vnde cùm sint qui hoc negent familiæ Episcoporum, immò & Nuntiorum Apostolicorum, respectu tamen eorum, de quibus loquimur, id ingenuè protestantur: vt videri potest in Allegatione peculiari D. Christophori Moscosi Regij olim Fisci in supremo Castellæ Consilio Patroni num. 75. pro D. Moscoso stat D. Fermosinus in Cap. Cùm contingat. Quæst. 12. numer. 13. quoad consuetudinem: quidquid de Iure sit. Cuius positionem ex hoc |
p. 38
quod negare de familia Inquisitorum non potuit, impugnat Diana Parte 6. Tractat. 2. qui est totus contra ipsum, & specialiter Resolut. 9. in principio. Videantur citati num. 158. Atqui serui, & idem dictum sit de seruitoribus aliis, non diarijs, & fortuitis, sed diuturnis ac salariatis, licèt omnes etiam diurnos priuilegio gaudere teneat Narbona suprà, Glossa 1. num. 27. pro quo & plures alios adducit Diana Parte 3. Tractat. 1. Resolut. 47. & D. Fermosinus citatâ Quæst. 12. Narbonæ sententiam amplexus. Sed familiares à seruitoribus discernit apertè S. Congregatio apud Barbosam in Collectaneis Bullarij, V. Confessarius primo, ex quo Lezana Tom. 2. Cap. 16. num. 16. verba illius sunt: Communes commensales, non tamen illorum, qui deseruiunt in Monasterijs. Et de approbatione necessaria agitur ad eorum audiendas confessiones. Atqui inquam serui sunt familiares in sensu non improprio: gaudent ergo foro. Maior constat, & Minor ostenditur: nam serui DD. Inquisitorum ideò familiares dicuntur, quia eorum sunt, & vt partes quædam ipsorum, vt apud Narbonam videri potest num. 158. adductum, ab eisdem gubernantur, quorum & imperio ac dispositioni subduntur. Hæc autem seruis patronatûs competunt, quorum DD. Inquisitores habent, sicut & prædij, plenissimam administrationem, in quo, cùm libet, eisdem assistunt, & eorum mandatis maior præstatur obedientia, quàm defunctis dominis præstabatur. Sunt igitur non impropriè familiares.
Export TEI
Export TEI
165
*Iam quòd administratio talis sufficiat, vt prædium dictum cum omnibus, quæ in eo sunt; vnde & cum seruis, S. Inquisitionis dici possit, ex eo ostendo, quod in Beneficijs cernitur, quorum proprietatem Beneficiarij dicuntur habere, cùm de illis est facta collatio, ad distinctionem interinariæ possessionis, proptereà quòd illorum habeant administrationem, vt constat ex Cap. Requisisti de testamentis, §. Illud, ibi: Eum qui potest proprium poßidere: prælationem vel administrationem Ecclesiæ non habentem. Cap. Expedit. & Cap. Finali, 12. quæst. 1. Pro quo & videndus P. Molina Disput. 3. §. Addit Bartholus. Cùm ergo in nostro casu plenissima administratio sit, ad effectum, de quo agimus, simile fundamentum extabit, vnde & pro foro est legitima consequentia.
Export TEI
Export TEI
166
*Secunda. Quia licet serui prædicti non sint familiares propriè; quia tamen non omnino abusiuè tales dicuntur, potest ad illos priuilegium exemptionis extendi, eo quòd priuilegium tale sit fauorabile, & ex cuius vsu nullum cuiquam suboritur detrimentum. Est autem communis doctrina in talibus posse verba etiam impropriari. Propter quam P. Pellizarius in Manuali Regul. Tomo 2. Tract. 8. Cap. 2. Sect. 2. n. 149. de familiaribus loquens, singularem quamdam facit extensionem, de quâ inferius ad Primum, sicut & aliorum. Et fauet L. Cùm quidam. D. de liber. & posthum. Quod autem priuilegium fauorabile sit negari nequit, cùm sit in fauorem Tribunalis sancti concessum, ad eius auctoritatem augendam, quam bono publico ij, qui concesserunt, sunt vtilissimam arbitrati. Pro quo multa extant Regia rescripta, & pro Indiis videri potest Dom. Solorzanus citat. Cap. 24. Et detrimentum nullum cuiquam ex tali vsu creari, ex eo liquet, quia si alicui, maximè iudici, èex cuius tribunali caussa auocatur: at hoc detrimenti nihil habet, sed diminutio laboris in molestissimo negotio, qualia esse criminalia solent. Et cùm ea, de quibus loquimur, Inquisitorem tangant, nullus erit, qui non libenter ab iis se exoneratum gaudeat, ne, dum ea tractat, aut iustitiam propter humanum respectum violet, aut eâ seruatâ, Dominorum indignationem incurrat, dum ipsi aliter possunt de caussæ meritis iudicare.
Export TEI
Export TEI
167
*Tertia. Nam in seruis dictis, & aliis, similis est ratio ac in propriis, etiamsi dicamus non esse familiares: atqui hoc sufficit ad extensionem priuilegij: potest igitur conuenienter extendi. Maiorem probo, quia vt vidimus numer. 164. plenissimæ dominorum gubernationi non minùs quàm proprij serui subduntur; & si eorum caussæ apud sæcularia tribunalia essent tractandæ, id Dominis valdè esset incommodum, neque Tribunalis sancti auctoritati conforme. Minor autem probari efficacissimè potest ex concessione Vrbani IV. de quâ numer. 162. Pontifex siquidem in illâ de Inquisitoribus tantùm, & eorum Notariis loquitur: & tamen Doctores illam ad alios Officiales extendunt propter similitudinem rationis, licèt reuerà Officiales alij dici Notarij nequeant, etiam impropriè. Pro quo Pater Fragosus citat. n. 103. & D. Fermosinus suprà, plures adducens n. 43. Est ergo efficax consequentia.
Export TEI
Export TEI
168
*Quarta. Quia Regium priuilegium circa exemptionem familiarium in fauorem fidei tendit, pro quâ constat Tribunal sanctum militare: ergo ex eo titulo debet specialiter extendi, etiamsi familiarium nomen non ita consonet. Quod quidem ex eo ostenditur, quia fauore fidei in pœnalibus fit extensio. Vnde cùm in Cap. Contra Christianos, de hæreticis in 6. statuatur, vt possint DD. Inquisitores cognoscere de transeuntibus ad sectam Iudæorum, id Doctores ad transeuntes ad quamcumque sectam infidelium extendunt. Et fauore fidei fit extensio, vt specialiter loquitur Rojas, de hæreticis Parte 1. num. 124. stante eadem ratione.
Export TEI
Export TEI
169
*Quinta. Quia si DD. Inquisitores in casibus huiusmodi dependentiam à laicalibus tribunalibus essent habituri, minimè patronatum dictum sustinerent, ex quo fieret bono publico graue detrimentum obuenturum: vnde ab Illustrissim. D. Inquisitore Generali retentio est illius imperata. Ex quo sequitur hoc etiam esse Regi nostro gratissimum, qui opera hæc pia passim commendat & fauet: vnde & priuilegij extensio nequit eidem displicere, sine quâ opus dictum stare nequit. Et pro beneplacito huiusmodi illud prætereà facit, quod laica tribunalia in casu speciali, pro quo est orta difficultas, se non opposuerint, neque Dom. Prorex post sapientium consultationem voluerit competentiam modo præscripto & vsitato formari. Quòd si iurisdictio talis ex Regiâ concessione procedens, vti iam spirituali coniuncta, spiritualis & Ecclesiastica est, vt latè probat Narbona Glossa 22. & alij, id extensionem ex parte RegięRegiæ voluntatis non tollit, quia quo modocumque influat, in eam perfectionem transit; & ita similiter est, aut non est, id quod agitur ipsi conforme.
Export TEI
p. 39
Export TEI
170
*Vltima. Nam sicut ad extensionem priuilegij facit quòd sit in fauorem fidei concessum, ita & pietas similem fundat extensionis facultatem: pro quo sæpiùs in Thesauro dictum, & de quo cumulatiùs reliquis Tiraquellus de priuilegijs piæ caussæ. numer. 160. & seqq. vbi quòd amplianda, & augenda, etiamsi iuris communis derogatoria sint. In nostro ergo casu, vbi pietatis est caussa manifesta, & non ad vnum aut alterum, sed ad innumeros illius beneficium extenditur, priuilegiũpriuilegium est pariter extendendum. Vbi dici satis conuenienter potest, quòd si quidpiam ad compellationem familiarium in seruis deest, dum alterius esse probantur, id quidem pietatis additamento abunde compensari. Sicut in pœnalibus dicunt aliqui id, quod ad perfectionem actûs, cui est pœna imposita deficit, illius repetitione suppleri. Pro quo Mag. Sousa in Aphorismis S. Inquisitionis Lib. 1. Cap. 59. numer. 8. Sic rationibus firmata positio affirmans, solutione poterit obiectorum ampliùs roborari.
Export TEI
Export TEI
171
*Ad Primum ex prima & fundamentali ratione est prompta responsio, eo enim modo, quo prædium dictum & ea quæ ad illud spectant, dicuntur esse S. Tribunalis, dici etiam potest seruos illius expensis ali. Item ex Secunda, quia licet aliquid ad compellationem desit, propter fauorem priuilegium extenditur. Et idem habetur ex Quarta, & vltima. Stare etiam posse vt quis gaudeat familiaris priuilegio, etiamsi suis expensis sustentetur, videri apud P. Pellizarium potest suprà, qui ad fratres sub eodem tecto viuentes Oratorij priuilegium extendit. Et apud Dianam Parte 4. Tract. 1. Resolut. 30. de familiaribus Episcopi loquentem. Ex quo & aliis D. Fermosinus num. 44. ad matrem extensionem facit Molfesius Tomo 1. Tract. 3. Cap. 17. numer. 70. Trullench suprà cum Ludouico Lopez ad pedisequas certis diebus comitari solitus: & Dub. 3. ad magistros, & Pædagogum. P. Tamburinus Lib. 1. de Sacrificio Missæ. Cap. 4. §. 4. num. 31. ad filios & filias, nurum & generum; dummodò habitent moraliter in eadem domo. Ex quo Verricelli Tractatu de Mißonibus Quæst. 135. num. 20. Lezana Tomo 2. Cap. 16. num. 1. ad gratis etiam seruientes. Et sic alij.
Export TEI
Export TEI
172
*Ad Secundum dici potest in odiosis & pœnalibus non valere argumentum, etiam vbi maior est ratio. Pro quo in Thesauro dictum, & videri vlteriùs potest Diana in materia immunitatis loquens Parte 7. Tract. 1. Resolut. 15. num. 2. & 9. P. Molina Tomo 4. Disput. 75. num. 4. Carena Parte 2. Titulo 6. num. 13. Est autem ratio in nostro casu non leuis. Seruus enim arma portans, ad nocendum ea portare præsumitur, vnde expedit illum statim exarmari, & puniri. Iam autem damno illato, æquum est vt per iudicem eius, cuius est fori, caussa ipsius transigatur.
Export TEI
Export TEI
173
*Ad Tertium bene ibi responsum de ciuilibus ad criminalia non esse legitimam illationem. Cuius responsionis impugnationi dicendum, quòd, etsi rationes videantur similes, id non obstat, quia & inter criminalia ipsa tales esse possunt, immò & quandoque maiores: nec tamen, vt nuper diximus, ex aliis ad alia crimina fieri argumentum potest. Et prætereà non est difficile rationem aliquam specialis conuenientiæ in tali dispositione deprehendere eam penitiùs intuenti. Valde enim diuersum est caussam cœptam auocari à tribunali, & maioribus inconuenientibus expositam, quàm non cœptam vti propriam assumere, prosequi, & terminare.
Export TEI
Export TEI
174
*Ad Quartum, etsi iurisdictio à Rege sit, iuxta illius intentionem posse illam extendi, ostenditur ratione vltimâ, quia respectus boni publici, & eximiæ pietatis, multùm operatur. Cùm aliàs penitus exploratum non sit iurisdictionem ex Regia concessione descendere, vt videri potest apud P. Fermosinum Parte 2. Allegat. 1. in fine.
Export TEI
Export TEI
175
*Ad Quintum, etsi priuilegium exemptionis contra ius commune sit, & generaliter, quod tale est, debeat strictè interpretari: id fallere, vbi fauor fidei, religionis, aut pietatis interuenit. Quod probatur ex ipso priuilegio Vrbani Quarti, de quo ibi, cuius extensionem vidimus num. 167. Priuilegium autem ad procedendum contra hæreticos defunctos in rigore non videtur tale, sed lex pœnalis omnino, licet in fauorem fidei, non tamen alicuius personæ particularis, aut in communi, per quod deficit ratio fauorabilis. Nulla enim lex quantumuis pœnalis est, quæ in fauorem boni communis non sit: Priuilegium autem immunitatis fauorem respicit personarum, vnde aliter interpretandum. Facit etiam pro eodem id, quod de Bulla Pij V. si de protegendo, tradit Diana Parte 4. Tract. 7. Resolut. 13. latè scilicet interpretandam, & extendendam vti fauorabilem, quia ob publicam vti itatem: cùm tamen grauissimas omnium contineat pœnas. Pro quo & Riccius apud ipsum.
Export TEI
Export TEI
276
*Ad Vltimum, Circumspectionem Supremi S. Inquisitionis Tribunalis esse exploratam, sed processu nostro eius esse non obscuram mentem circumspectioni minimè aduersantem. Dum enim iubet patronatũpatronatum sustineri, consequenter modum conuenientem in eius retensione præscribit: & is est, quem diximus, Regiæ, & Regiorum Ministrorum voluntati conformis.
Export TEI

Circa modum procedendi in casu dicto.

Export TEI
Ubi vtiles obseruationes.
Export TEI
Export TEI
177
*STante fauorabili resolutione, quam & rationibus & obiectorum dilatione firmauimus, in reliquis nulla apparet difficultas peculiaris. Procedendum siquidem sicut in caussis familiarium, in quibus an tales sint, nulla potest esse dubitatio, & pro quo etiam est varietas sententiarum. Quando enim caussa sanguinis est, committendum laico delegato contendit Narbona Glossa 21. §. 58. & seqq. eo modo, quo Prælati iurisdictionem habentes temporalem, committere caussas huiusmodi solent: quod si non ita fiat, irregularitas non poterit euitari, si Curiæ sæculari reus conclusâ caussâ tradatur. Videtur autem neque ad torturam posse procedi nisi à delegato dicto, quia cùm sit illa ad sententiam sanguinis ordinata, ad eum spectat, ad quem & sententia, Aliàs si reus in tortura crimen fateretur, & iudex qui torturam indixit, atque eidem præfuit, confessionemdelegato traderet, caussæ sanguinis se manifestè immisceret, & perinde es|
p. 40
set ac reum capitaliter condemnare: quod cauetur in Cap. finali. Ne Clerici, vel Monachi in sexto.
Export TEI
Export TEI
178
*Dico Primò. Negari nequit securrissimum esse procedendi modum, quem Narbona omnino necessarium arbitratur, vt videtur compertum, estque ille iuxta decisionem Capitis citati, in quo Ecclesiasticis habentibus temporalem iurisdictionem vt necessarius præscribitur, dum dicitur, Debent & possunt.
Export TEI
Export TEI
179
*Dico Secundò, illum in Tribunali S. Inquisitionis non videri necessarium. Et quidem in caussis ad fidem spectantibus id est manifestum. Deinde, in casibus non spectantibus ad illam, vbi de foro tamen ipsius sunt, non est necessaria commissio aut delegatio, vt constat in peccato Sodomiæ in Portugallia, Aragonia, Valentia, Catalaunia: ergo cùm in Hispaniæ Inquisitione crimina familiarium &c. de foro illius sint, eodem modo videtur procedendum.
Export TEI
Export TEI
180
*Deinde id probo ex Concordia citata l. 20. Tit. 1. lib. 4. recopilat. in qua statuitur Familiarem, qui deprehenditur non gaudere foro Inquisitionis, remittendum Curiæ sæculari, modo ibidem tradito, & sic clauditur: La qual (remision) luego que se hiciere y presentare al Inquisidor, o Iuez seglar, contra cuya Iuridicion se vbiere declarado, remita el tal proceso y causa, y lo deje à aquel, en cuya fauor se vbiere fecho la dicha remision, para que proceda en el conocimiento y determinacion, de la causa. Sic ibi. Vbi licet de remissione processûs & caussæ tantùm videatur ferri præceptum, dubitari nequit quin de remissione etiam rei debeat intelligi, vt benè ostendit Diana Parte 4. Tract. 2. Resolut. 191. Notanda iam verba illa: Para que proceda en el conocimiento y determinacion de la causa. Potest ergo S. Tribunal in determinatione & cognitione causæ procedere: ex quo euidenter elicitur non esse necessariam caussæ delegationem, quando illa est sanguinis, cùm decisio sit vniuersalis.
Export TEI
Export TEI
181
*Et ex eadem decisione argui efficaciter potest. Nam Familiaris, qui mortem intulit, priuilegio fori gaudet in Hispania, dum mors aleuosa non est, vt videri potest apud Narbonam Glossa 11. num. 36. & Glossa 17. num. 11. de eo si competentia formetur: seruandus interim in custodia iudicis præuenientis reus, & si foro non gaudere fuerit deprehensus, atque in custodia S. Inquisitionis fuerit, iudici est laico cum processu & caussa tradendus: ex quo clarè habetur eum mortis supplicio afficiendum. Et nihilominus id sine periculo irregularitatis accidit: ergo similiter poterit S. Tribunal in caussa procedere quādoquando crimen sui est fori, & conuictum aut confessum reum, & sic capitali pœnâ dignum, Curiæ tradere sæculari. Consequentia est clara: nam in vtroque casu est eadem ratio, cùm mors sit pariter secutura.
Export TEI
Export TEI
182
*Benè verum est pro hoc non haberi speciale Pontificum priuilegium, sicut habetur pro caussis fidei, & offendentium Inquisitores ac eorum Ministros, vt videri potest apud Dianam Parte 4. Tractatu 8. Resolut 51. Narbonam Glossa 22. num. 64. Leandrum infrà Quæst. 39. & P. Fragosum Disput. 13. citata §. 1. numer. 9. & cùm iurisdictio à Rege sit, inde videri difficile quomodo possit irregularitatis vinculum euitari. Neque videri satisfieri ex decisione Concordiæ, quia cùm in illa & Rex & Tribunal Inquisitionis sanctæ concurrant, in neutro est potestas ad irregularitatis labem submouendam. Proter quam rationem in casu remissionis post competentiam censet Diana Resolut. 101. citata, hoc non esse ad potestatem Tribunalis supremi referendum, sed dicendum fuisse tantùm declarationem ex multorum Scriptorum doctrinâ, quos ibidem affert, asserentium eam non esse proximam cooperationem ad mortem, & ita ab irregularitate alienam.
Export TEI
Export TEI
183
*Quæ doctrina casui nostro potest, & similibus, generaliter adaptari. Nam, sicut ex sententia eorum, quos prædictus Auctor adducit, colligitur, etiam seclusis Bullis Pontificiis, in traditione sęcularisæculari CurięCuriæ non incurreretur irregularitas, & in casu nostro, & similibus, non sit aliter remissio facienda; idem erit de irregularitate dicendum. Quòd si Pontifices pro eo priuilegium concesserunt, id ad tollendos scrupulos factum, vt in simili affirmat Diana in Bulla Gregorij XIV. loquens citata Resolut. in qua de tradentibus Curiæ sæculari non gaudentes immunitate Ecclesiasticâ decernit Pontifex. Hoc ergo securos reddere DD. Inquisitores potest.
Export TEI
Export TEI
184
*Præterquam quòd non videtur necessarium vt capitali pœnâ digni Curiæ sæculari tradantur. Sic enim de Sodomiis, vbi de eorum crimine Tribunal S. Inquisitionis cognoscit, affirmat Freytas in Additionibus ad Tractatum de Confessariis solicitantibus Quæst. 24. numer. 136. tales, nisi sint incorrigibiles, non posse Curiæ sæculari tradi, quod non improbat Diana Tract. 7. Resolut. 20. P. 4. & Sousa in Aphorismis Lib. 1. Cap. 59. num. 27. ait esse probabile, qui & num. 37. addit, quòd licet pœna Sodomitæ, plenè probato crimine, non possit à iudice ordinario minui; Inquisitores tamen Lusitaniæ non ita limitatam habere iurisdictionem, sed circa pœnæ impositionem procedere valent, prout eis expedire visum fuerit, ex Farinacio, & conformiter ad Bullam quamdam Pij IV. Striges etiam & lamias, infanticidia committentes, non solere Supremum S. Inquisitionis Tribunal Romæ, Curiæ sæculari tradere, ex Dusino illius Assessore proponit Diana Tract. 8. citat Resolut. 118. quod & cum Pegna tenet Auctor idem, & pro quo etiam alios adducit Alberghinus in Manuali Qualificatorum, Cap. 18. Sect. 3. §. 9. num. 7.
Export TEI
Export TEI
185
*Neque id videtur contrarium dispositioni Gregorij XV. in Bulla editâ die 20. Martij 1623. apud Carenam Parte 2. Titulo 42. n. 257. in qua statuit vt constito quòd quis pactum cum diabolo fecerit, & à fide apostatando, maleficiis, vel sortilegiis vnam vel plures personas ita læserit, vt ex maleficio vel sortilegio mors secuta sit, etiam pro primo lapsu Curiæ sæculari tradatur, debitis pœnis puniendus. Nam Pontifex homicidium cum apostasiâ à fide coniungit, quæ se solâ illam meretur pœnam etiam in primo lapsu non confessi. Et ita Diana, qui præfatæ Bullæ meminit Tract. 7. Resolut. 10. ea non obstante id tenet, quod vidimus. Et quidem cùm priuilegium exemptionis Ministris sit Officij sancti concessum in eorum fauorem, non est credendum teneri illud ad remittendum Curiæ sæculari, vt ibi ordinaria pœna reddatur: sic enim nihil |
p. 41
fauoris haberet; immò odij non parùm: nam S. Officium ad probationem delictorum validius & efficacius est: plus enim timetur, vnde & testes promptiores sunt ad aperiendam veritatem. Estque insuper satis graue sub duplici tribunali pati reum, dum caussa eius agitur, & pariter ab eodem iudicari.
Export TEI
Export TEI
186
*Dico tertiò DD. Inqùisitores in caussis dictis possunt ad torturam procedere, quando illa fuerit necessaria iudicata. In quo, iis suppositis, quæ de eorum iurisdictione sunt dicta, non videtur dubitari posse. Concessâ enim iurisdictione, conceduntur omnia, quæ sunt ad illius executionem necessaria l. 2. de iurisdict. omn. iud. Et concesso fine conceduntur omnia, per quæ peruenitur ad finem. Cap. Cùm infirmitas, de pœnit. & remiss. Et Cap. Quoniam, de sent. excommun. Præterquam quòd in torturâ non est periculum irregularitatis, quia neque mortis, aut mutilationis, vt supponitur. Et etiamsi debilitetur membrum, non incurri irregularitatem docent Doctores, quos adducit & sequitur Leander Parte 5. Tract. 2. Disput. 7. Quæstio. 9. Vnde etiam in Religionibus habere locum potest, non ex speciali priuilegio Apostolico, sed per consequentiam iurisdictionis ad criminum punitionem. Et torturam in Tribunali S. Officij immoderatam non futuram benè ex Farinacio obseruat Sousa suprà Lib. 2. Cap. 39. num. 25. & regulariter non plures tribus futuras quassationes aut ictus: cùm tamen sciamus in Curia sæculari septem adhiberi solitas; quod nuper in duobus Indis, accidit de homicidio suspectis, quos vidi in xenodochio Diuæ Annæ ciuitatis huius Limanæ vlceratos medicari.
Export TEI
Export TEI
187
*Dico quartò. Licet homicidium, de quo agimus, videatur aleuosum, à seruis inquam in homine securo patratum, quod sufficere tradit cum aliis Narbona suprà Glossa 11. numer. 6. & 59. & tunc famulos fori priuilegium amittere, de quo num. 54. & seqq. nihilominus DD. Inquisitores procedere in eo possunt. Id probo. Quia inprimis non constat talem fuisse, & in dubio caussam assumere possunt; quia iudex etiam delegatus cognoscit an sua sit iurisdictio. Pro quo Bossius Tomo 2. Tit. 12. num. 350. ex Ciarlino. Et ita vsu comprobatum in S. Officio testatur Simancas, & cum eo ac Pegna, & Roderico Acunna tenet Diana Tract. 7. cit. Resolut. 10. & de crimine loquuntur, de quo dubitatur an sapiat hæresim. Nec D. Fermosinus Tomo 2. Cap. si quis contra, de foro competenti. Quæst. 10. n. 9. dicens quòd in dubio an sortilegium sapiat hæresim manifestam, vel etiam blasphemia, de qua numer. 10. Inquisitor non se intromittit, sed accusatos remittere debet ad iudices sæculares, ex Glossa, & Martha: contrarius censendus est omnino: intelligendus enim perseuerante dubio: & tunc etiam non est obligatio remissionis, quia S. Officium cognoscere potest de sortilegiis, etiamsi non sapiant hæresim, ex Constitutione Sixti V. vt videri potest apud Dianam Tract. 7. citat. Resolut. 10. vbi ait id esse manifestum. Et apud Ignatium Lupum in Edictum S. Inquisit. Lib. 24. Dist. 1. Artic. 2. Difficult. 9. & quod ad blasphemos attinet Sanctarellus Tractatu de blasphemia Cap. 8. Dub. 1. numer. 1. ex quadam Bulla Iulij Tertij affirmat Inquisitores esse iudices contra omnes blasphemias: quod non videtur displicere Dianæ suprà Resolut. 8. & illi possunt, cum benè sibi fuerit visum, amplecti. Vide etiam Dianam Tract. 8. Resolut. 112.
Export TEI
Export TEI
188
*Quibus addo, etiamsi occisio aleuosa sit, in Concordia Indica non exceptum, & ita ex eo capite nihil obstare: cùm enim in concessione excipiuntur Regalia, reliqua omnia Regalia concessa censentur, vt ex pluribus, quos adducit, probat D. Fermosinus suprà numer. 51. Neque hoc mirum, quando respectu Officialium S. Tribunalis, prout sunt à Familiaribus diuersi, de quibus solùm Concordata procedunt, maius aliquid affirmet Narbona Glossa 19. num. 2. crimen scilicet ipsum læsæ Maiestatis, & consequenter rebellionem aleuosam eidem annexam, nequaquam excipi, sed ad forum dictum pertinere. Nec de hoc plura: quæ autem dixi Supremi Tribunalis iudicio, immò & melius sentientium censuræ subiicio.
Export TEI

Pro casu alio nupero & tumultuario Discursus vtilis. In quo multa circa Bullam Pij V. Si de protegendis.

Export TEI
Export TEI
189
*ANno præterito 1661. S. Inquisitionis Tribunal iussit in hac Regum Ciuitate capi vnum ex vrbicis Rectoribus, qui venditioni carnis arietinæ præsidens, inurbana quædam & indecora non semel, eâ occasione, protulerat, dum plus eius generis, quàm ipsi videbatur necessarium, pro personis ad curam Tribunalis eiusdem spectantibus, peteretur. Et captura quidem, non pro communi carcere, habito ad qualitatem personæ respectu, fuerat constituta, sed vt in domo maioris Alguacelli, viri quidem primarij, & ex Equestri D. Iacobi Ordine, vt ibi aliquamdiu detentus disceret inposterùm & decentiùs loqui & quæ ad suum spectabant munus, cum Ministris S. Officij digniùs & promptiùs exercere. Missis ergo ad capturam ministris, ille vt potuit resistit, sed honorario curru statim inclusus in Prætorium S. Officij ferebatur. Duo tamen concurrentes Ædiles, seu Prætores vrbani, vulgo Alcaldes Ordinarios, irruunt, & captum violenter eripiunt, eumque ad ExcellentissimũExcellentisimum Proregem ComitẽComitem de Alba de Aliste deferunt, vt sua auctoritate interpositâ vim Tribunalis Sancti repellat, caussam illam minimè ad fidem spectantem, sed humanis quibusdam respectibus concinnatam proclamantes. Sed religiosus Princeps inconsultum & præceps abominatus facinus, iussit quantocyùs ad Tribunal sanctum abiis, qui eripuerant, vinctum deportari, quod & factum. Sed cùm illud anteà de ereptionis violẽtiâviolentiâ fuisset certius factum, & eam idoneis ac sufficientibus testibus comprobasset, ereptores duos excommunicatos declarauit, & deinceps in caussa processit, mandato sub excommunicatione adhibito vt suis se domibus continerent, additis custodibus eorum expensis, nec sane exiguis, sustencandis. Vinctus autem intra Officij sancti claustra detentus, & in domum propriam post dies aliquot remissus, & præcepto pariter ac Censurâ, nec non custodibus aggrauatus. Tres item fratres, |
p. 42
Religiosi duo, & Sacerdos alius sæcularis, & mandatum clausuræ & censuræ passi, quia verborum non leues excessus in tumultu capturæ sunt eisdem, aut forte aliàs, imputati. Circa quod non sine controuersijs actum. Et quia, tum pro iustificando S. Tribunalis processu, tum etiam pro similibus caussis, commoda esse poterunt, visum est dubia quædam clarè & breuiter lucidare.
Export TEI
DUBIUM I.

DUBIUM I.

Export TEI
An casus prædictus, si inexcusabilis sit, ad aliam dici poßit Bullam, præter citatam Pij V. aut Decretum Apostolicum pertinere.
Export TEI
Export TEI
190
*DIco primò. Alia esse Pontificia Decreta contra impedientes officium S. Inquisitionis, manifestum habetur ex Bullâ Iulij III. Kalendis April. 1551. ab Vrbano VIII. renouatâ, vt constat ex Decreto eiusdem die 7. Iunij 1633. in qua sic ille: Licèt à diuersis Romanis Pontificibus Prædecessoribus nostris, etiam per speciales Constitutiones in Corpore juris insertas, fuerit ritè & salubriter sancitum atque decretum, vt seculi Potestates, & Domini temporales, ac prouinciarum, ciuitatum, terrarum, & locorum quorumcumque Rectores, &c. Neque Diœcesano Episcopo, vel Inquisitori ipsius Inquisitionis negotio incumbens se opponere, aut ipsum aliquatenus impedire, vel impedientibus auxilium, fauorem scienter dare audeat, perpetuæ damnationis sententia in eos, qui contra prædicta fecerint, promulgata, quam si per annum animo sustinuerint pertinaci, ex tunc velut hæretici condemnentur, &c. In quibus Pontifex Decretalem Bonifacij VIII quæ habetur in Cap. Vt Inquisitionis, de hæreticis in 6. præsertim commemorat, verbis eiusdem adductis, in quibus præsertim notanda illa: Aut ipsum aliquatenus impedire.
Export TEI
Export TEI
191
*Est item Decretalis alia Vrbani IV. in Cap. Statutum el. 1. eodem titulo, contra statuta sæcularium Potestatum, quibus negotium Inquisitionis directè aut indirectè possit impediri, Aut quomodolibet retardari. In ea tamen non est lata Censura, sed ferenda; sic enim clauditur: Per Censuram Ecclesiasticam decernimus compellendos. Quod quidem non solùm de auctoribus statuti, sed etiam de executoribus intelligendum, vt videtur compertum, quia statutum propter executionem prohibetur, & ita currit vulgare axioma, Propter quod vnumquodque tale, &c. adductum in Authentica, & magis in C. de Sacrosanctis Ecclesijs.
Export TEI
Export TEI
192
*Extra Corpus autem Iuris est Bulla celebris eiusdem Pontificis ex Anno 1261. die 27. Septembris, in quâ sic statuit: Ceterùm si fortè (quod non credimus) aliqui cuiuscumque conditionis huic negotio vobis commisso se opponere, aut illud præsumpserint aliquatenus impedire, vt non poßit procedi liberè in eodem: immò nisi inquisiti seu requisiti id fouerint, & juxta officium & posse suum singuli juuerint studiosè: contra eos tamquàm hæreticorum fautores & defensores, & secundùm sanctiones Canonicas, freti eadem auctoritate, intrepidè procedatis. Sic ille. Et præter dicta sunt etiam alia, quæ videri possunt apud Pegnam post Scholia in Eymerici Directorium: quibus præfatus Iulius III. nouum addidit robur Constitutione citatâ, dum excommunicationem Sedi Apostolicæ reseruatam accumulat contra prædictos, & eorum Officiales; cùm præsertim se in negotio hæresis ingerunt, & de eo volunt cognoscere, quocumque prætextu id fiat.
Export TEI
Export TEI
193
*Et ex hoc videri alicui possit Constitutionem istam, sicut & alias, ad quas alluditur in ipsâ, non comprehendere eos, qui impediunt aut retardant in negotio ad fidem non spectante, quia Pontifices in illis de negotio hæreticæ prauitatis tantùm loquuntur, & dispositiones tales, vti pœnales, neutiquam ampliandæ, vt sæpiùs dictum, & paullò superiùs numer. 172. Sed hoc non obstat: nam in Cap. Vt Inquisitionis, sic concluditur: Si quis verò de prædictis Potestatibus, Dominis temporalibus, Rectoribus, vel eorum Officialibus, seu Balliuis, contra prædicta fecerit, aut præfato fidei negotio, sæpè satis Diœcesano Episcopo, vel Inquisitori incumbenti se opponere præsumpserit, vel ipsum aliquatenus impedire, &c. vbi post facientem contra prædicta, in quibus expressi hæretici, credentes, receptatores, fautores, & defensores; additur qui se opponit, & impedit in negotio prædicto: quod quidem generalius quid indicat, negotium scilicet Inquisitionis ad alia præter adducta, sed tamen in ordine ad fidei puritatem conseruandam extendi. Præterquàm quòd cum DD. Inquisitores capturam decernunt; nemini constare potest an propter hæresim, credentiam, receptationem, fautoriam, aut defensionem, id faciant, in quibus Decretalis vim continet manifestam. Et licet aliquid præcesserit, vt in casu prædicto, propter quod intelligi possit capturæ dispositæ fundamentum; id ipsum est fallibile, & forsitan cum eo, de quo vulgata notitia, est aliud notitiæ secretioris; cui illud adiunctum caussam possit reddere grauiorem.
Export TEI
Export TEI
194
*Circa Caput verò Statutum affirmat Glossa contra illius ire dispositionem, & consequenter pœnas ibidem expressas irrogandas, qui statuunt vt nullus, nisi sit de familia Potestatis, possit arma gestare. Sic verb. Indirectè. Non ergo tantùm de negotio hæresis agitur; cùm de impedimentis tractatur. Et impedientes arma deferre Familiares, posse vt impedientes puniri, cum aliis affirmat Pegna in Scholiis ad Directorium citatis Lib. 3. Scholia 114. §. Iam hoc priuilegium.
Export TEI
Export TEI
195
*Et Vrbanus IV. præfatæ Decretalis auctor in Bullâ celebri citatâ ante adducta eiusdem verba ex §. Ceterùm, de quo num. 192. Inquisitoribus facultatem concesserat prohibendi Prædicatores Quæstuarios. Vnde qui hoc impediret, absque dubio impedientium pœnas incurreret. Cùm ergo statim de illis statuat, non est id ad hæresis caussas tantùm limitandum. Et ita eodem modo debet accipi quod est à Iulio III. dispositum præfatis innitente, & eadem suo decreto roborante. Præcipimus ne Diœcesanos Episcopos, & Inquisitores ipsos, in suo Inquisitioni; negotio vllo modo impediant, seu perturbent: neque se in hæresis crimine cognoscendo, seu iudicando, &c. Verba illius sunt: in quibus impedimentum in officio priùs generaliter amouetur, & statim speciale illud de cognitione iudiciali hæreticæ prauitatis. Licèt ergo Bulla Pij V. non extaret, ampla esset DD. |
p. 43
Inquisitorum potestas ad impedientes quomodolibet coërcendos. Sed iam de illa sit
Export TEI
DUBIUM II.

DUBIUM II.

Export TEI
An, & quomodo casus præfatus in Bullâ Pij V. contineatur.
Export TEI
Export TEI
196
*DIco primò. Casus talis in Bullâ præfatâ continetur, quæ etiam renouata ab Vrbano III. Decreto citato, num. 190. Constat ex §. 4. vbi sic habetur? Quiúe carcerem, aut aliam custodiam, seu publicam, seu priuatam, effregerit, vinctumque extraxerit, seu emiserit, capiendum prohibuerit, seu facultatem effugiendi dederit, &c. Ecce vinctum capi prohibitum, & captum ereptum. Quid manifestius?
Export TEI
Export TEI
197
*Dices agi de hæretico, quod tripliciter probari potest. Primò ex tenore Bullæ in eius §. 1. vbi Pontifex in eos inuehitur impios homines, qui omnibus malis artibus S. Officium subuertere, Ministrosque functionibus disturbare moliuntur. Tales autem se reprimere velle Constitutione suâ protestatur. Non solent autem tales esse nisi qui hæreticis fauent, & ideò Tribunali sancto sunt infensi, quod est hæreticorum terror. Secundò, quia §. 2. inter eos, quos offendi prohibet, sic concludit: Seu accusatorem, denuntiatorem, aut testem in caußâ fidei, quomodocumque productum. Quod ad præmissos omnes videtur referendum ex communi doctrinâ de qualitate, seu determinatione in fine dispositionis, pro quâ Glossa in Cap. Secundò requiris, de appellationibus & cum aliis atque ex aliis Barbosa de dictionibus & clausulis Claus. 119. de quo & Nos alibi. Tertiò quia §. 7. sic habetur: Quicumque autem pro talibus veniam petere, aut aliàs intercedere tentauerint; in easdem illas pœnas, quæ in hæreticorum fautores à Sacris Constitutionibus inferuntur, ipso facto se nouerint incurrisse. Hæc Pontifex: ex quibus id satis videtur apertum. Tandem, quia Constitutio ista est conformis duabus aliis, scilicet Innocentij IV. & Clementis IV. vbi de hæretici capturâ agitur, & pœnæ impedientibus assignantur. Quæ apud Pegnam habentur suprà.
Export TEI
Export TEI
198
*Sed certè nullo est modo sustinendum, stante in contrarium supremorum Tribunalium praxi, quam Pontifices vti suæ menti conformem dubio procul amplectuntur. Et illi se Tribunalia inferiora conformant, vt necessarium omnino id sibi rata: cùm regulam non debeant sequi, quod nec ipsis est licitum, laxiorem. Et ita videmus iuxta tenorem Bullæ eiusdem punitos, qui vinctos eripuerant non hæreticos, pœnis aliquando ex Pontificiâ mansuetudine temperatis. Pro quo Carena Parte 2. Titulo 13. num. 67. & aliis, de quibus infrà, num. 215.
Export TEI
Export TEI
199
*Deinde. Quæ in contrarium adducuntur, non vrgent. Primum enim est quidem verissimum, & omninò Pontificem velle impiis hominibus S. Officio infensis validum frænum iniicere, ac penitus reprimere eorum audaciam. Sed tales non semper fautores hæreticorum sunt, sed liberrimi, petulantes, & præcipites, sub pietatis colore, vt loquitur Constitutione citatâ Iulius III. & licet non omnes subuertere S. Officium malis artibus, aut Ministros suis functionibus disturbare moliantur: si tamen id faciant, quod est prohibitum, pœnas incurrunt: quia tali prohibitione intendit Pontifex, ne quisquam sic agendo in profundum malorum veniat, & illam contra S. Tribunal, & eius Ministros, tandem hauriat impietatem. Quemadmodum si quis hæreticum ex manibus Ministrorum eripiat humano aliquo respectu, Bullæ pœnis obnoxius redditur: & tamen non ideo subuertere S. Officium intendit, & generaliter Ministros suis functionibus disturbare. Et reuerà licet expressè ac directè nolit sic operans S. Officium subuertere, vult tamen, ex parte quidem, expressè; & interpretatiuè, totaliter. Siquidem suo facto & exemplo viam aliis sternit similiter faciendi: quod si ita contingat, actum est de S. Officij auctoritate.
Export TEI
Export TEI
200
*Secundum est enerue, quia caussa fidei latiùs patet, vnde & additum à Pontifice, Quomodocumque productum. Et ita caussa, quæ contra impedientes agitur, caussa fidei est, vt benè ex Zanardo Carena suprà, num. 67. vnde & abiurant, vt videri potest apud Dianam Parte 4. Tractat. 7. Resolut. 13. in fine: licèt hoc in omnibus locum non habeat regionibus, de quo infrà, Dub. 4. & verò cùm facilè fuisset Pontifici dicere, In caußâ hæresis, sicut expresserunt nonnulli alij, nec tamen dixerit, validum argumentum est vt credamus Constitutionem suam voluisse ad omnem caussam tribunali sancto propriam ampliare. Vnde concedo quod de qualitate aut determinatione, in fine dispositionis adiectâ obiiciebatur.
Export TEI
Export TEI
201
*Tertium videtur vrgentius, sed soluitur nihilominùs inprimis, si dicamus ibi quidem esse sermonem de hæreticorum caussis, pro quibus, qui veniam petunt, eisdem fauere videntur. Prætereà dicendum magis ad rem pœnas fautorum incurrere, non quia fauent hæreticis, sed quia Pontifex vult in eodem pœnarum genere comprehensos cum hæreticorum fautoribus: eò quòd impedire S. Inquisitionis Officium maius quid est simplici hæretici fauore; tendit enim ad illud subuertendum, vt iam vidimus asseruisse Pontificem, & ita grauiùs puniendos benè obseruat P. Palaus Tomo 1. tract 4. Disput. 8. Puncto 16. §. 7. n. 2. sic etiam Pontifex tales pœnis subiicit, quæ reis læsæ Maiestatis sunt constitutæ, licèt reuerà rei talis criminis non sint.
Export TEI
Export TEI
202
*Vltimum denique parui momenti est, cùm constet Pium V. ampliorem voluisse Constitutionem edere pro speciali Tribunalis sancti, & Ministrorum eiusdem protectione, vnde Constitutionum Pontificum aliorum non meminit, quia si meminisset, de earum ampliatione non poterat dubitari.
Export TEI
Export TEI
203
*Dico secundò. Casus prædictus etiam in Bullâ Pij V. continetur, quatenus fuit cum perterrefactione Ministrorum coniunctus, de quâ §. 2. ibi: Seu perterrefecerit. Quod quidem non respectu actionis illius tantùm accidit, sed & aliarum, quæ deinceps iniungi à DD. Inquisitoribus contingeret. Quis enim non timeat manus in aliquem iniicere, cùm contra se potestatem sæcularem irrupturam possit verosimiliter suspicari? Et cedere quidem parùm videbitur honorificum, quando & resistere magno constat obnoxium |
p. 44
esse periculo. Scio hæc non inaniter dici, sed magno, &, vt sic dicam, palpabili fundamento. Vnde & metus est cadens in constantem virum, quem in hoc negotio requiri ex Zanardo habet Diana Resol. 13. citatâ, & Carena num. 63. & 64.
Export TEI
DUBIUM III.

DUBIUM III.

Export TEI
An ob imperfectionem actus poßit casus, de quo agitur, à pœnis Constitutionis Pij V. alienus pronuntiari.
Export TEI
Export TEI
204
*QVia scilicet ereptus reus, Tribunali est tandem S. Officij consignatus, vt in narratione perspeximus. Imperfectionem namque actus obstare pœnarum incursioni dictũdictum à Nobis hoc Titulo, num. 2. & in materiâ præsenti loquendo sic tradere videtur Sousa in Aphorismis, Lib. 1. Cap. 28. num. 16. vbi ita scribit: Impedientes Officium S. Inquisitionis effectu non secuto, non excommunicantur in Bullâ Cœnæ. Dixi suprà, Cap. 23. n. 19. Farinacius §. 7. num. 101. & seqq. sic ibi. Et loco à se allegato sic habet: Receptatores hæreticorum (idem est de fautoribus & defensoribus iudicandum) non excommunicantur effectu non secuto: ab Inquisitoribus tamen puniendi sunt. Sanchez numer. 9. (scilicet Decalogi, Lib. 2. Cap. 10.) Hæc ille, citans insuper seipsum in Expositione Bullæ CœnęCoenæ variis in locis. Et cùm de impedientibus loquens idem velit intelligi de ipsis, quod de fautoribus ac defensoribus, non solùm de excommunicatione Bullæ Cœnæ intelligendus venit, sed etiam de pœnis aliàs constitutis, cùm & ipse teneat citat. Cap. 28. num. 14. impedientes esse fautores, & tales esse etiamsi non in odium fidei n. 17. vt probabilius. Pro eodem stat Bonacina Tom. 3. disput. 1. quæst. 2. Puncto 3. num. 3. qui malè, vt sæpè facere solet (verba sunt Dianæ Tract. 7. cit. Resol. 21. §. Sed in fine) citat prose Suarez & Filliucium. Et licet de receptatoribus & fautoribus loquatur, de eisdem vt impedientibus etiam loquitur, quod plus est, vt diximus, quàm simplex receptatio & fauor. Tenet etiam P. Tamburinus Lib. 2. in Decalogum, Cap. 1. §. 6. n. 7. & Leander Part. 4. tractat. 3. Disputat. 1. quæst. 21.
Export TEI
Export TEI
205
*Dico primò. Imperfectio actus in casu nostro non tollit pœnarum incursionem. Sic de receptatoribus & fautoribus loquuntur P. Suarez P. Palaus, Sayrus, Graffia, Megala, & Duardus, quos adducit & sequitur Diana loco citato §. At his non obstantibus, & P. Martinon Tom. 5. Disp. 59. n. 14. & in casu, de quo agimus, est pro eo manifesta Pontificis mens, dum §. 4. sic statuit: Siue aliàs auxilium, consilium, aut fauorem, publice, vel occultè, in quolibet prædictorum scienter præstiterit, licèt nemo occisus, nemo verberatus, nemo extractus, emissus, vel ereptus, nihil expugnatum, nihil effractum, succensum, direptumúe nullum denique damnum reipsa sit secutum, nihilominùs hic sit anathemate præsentis Canonis auctoritate ligatus. Sic ille: ad quod non est quod possit verosimiliter responderi, & ita in terminis casus nostri tenet Ignatius Lupus in edictum S. Inquisitionis, Lib. 24. Dict. 1. art. 2. Difficult. 4. §. Circa vtramque, & Difficult. 7. ad finem. Qui de receptatoribus idem tenuerat Lib. 14. Dist. 5. art. 3. Difficult. 2. & Carena suprà, numer. 50. & 66. qui perterrefacientes testem tantùm excipit. Videndus etiam num. 104. vers. Notare. Vnde qui negasse videntur Auctores, speciale hoc statutum non videntur attendisse, neque in terminis illius locuti. Et Sousa quidem parùm consequenter processit, qui citat. Cap. 23. numer. 10. ita scribit: Receptans hæreticum non desinit esse verè receptator, quamuis pœnitentiâ ductus illum voluntariè & non delatus manifestet: mitiùs tamen puniri debet. Decian. Crimin. Titul. 5. Cap. 51. num. 78. Farin. num. 155. Sic ille. Atqui receptatio fuit ne receptatus in manus iudicum veniret, qui effectus non est secutus: quod ergo de non secuto effectu aliàs dicitur, non est solidâ ratione subnixum.
Export TEI
Export TEI
206
*Aliud ergo est actum prohibitum non fuisse perfectè talem, & aliud non fuisse secutum effectum, ad quem ille tendit. Vt qui furari aut occidere intendit, non tamen furatus est, aut occidit, pœnas furis aut homicidæ non incurrit, ob actus imperfectionem minimè sufficientem ad absolutam denominationem talis, quia neque furtum, neque homicidium dici potest, quod sub his terminis prohibetur. Qui autem resistit iustitiæ ministris, ne in manus eorum cadat, licèt reuerà capiatur, pœnis resistentium subiectus manet, quia resistentia per se prohibetur, & per accidens est, quòd captura sequatur, aut non sequatur: quod in casu nostro euenit: receptans enim verè receptat, & fauens verè fauet, & captum eripiens verè eripit, quæ actiones per se sunt prohibitæ sub pœnis adiectis, vnde iuxta illas est iudicandum, & non ex subsecutis per accidens. Et ita currit doctrina, de quâ Nos num. 2. Tituli huius.
Export TEI
Export TEI
207
*Dico secundò. Licèt quoad excommunicationem latam in dictâ Bullâ, nulla esse possit exceptio, quia in eâ non est magis aut minùs, in aliis tamen pœnis esse remissio aliqualis potest, quando non est secutus effectus. Id probo. Quia inflictio pænarum huiusmodi non est omnino præcisa, ita vt debeat necessariò statui à DD. Inquisitoribus, etiam crimine plenè probato. Vnde ex Zanardo obseruat Diana cit. Resol. 13. §. Non desinam, quòd ad infligendas pœnas positas in dictâ Bullâ consulendus est Senatus Cardinalium super negotiis fidei deputatus. Pro quo bonus testis ille Tribunalis sancti diuturnus Consultor. Et P. Palaus suprà, num. 13. affirmat pœnam mortis impositam non esse in vsu, nisi in casu rarissimo. Est ergo locus arbitrio, & ita in casu non secuti effectus habere illud potest locum, quia ratio pro eâ congrua est satis, & maximè cùm impediens pœnitentiâ ductus restitutionem cum effectu fecit, vt ex Sousa est positum num. 203. de receptatore, qui & ipse est impediens, vt diximus. Sed si quis fuerit èex manibus ministrorum ereptus, & vt sibi consulat fugiendo permissus, aliàs capiatur, id ad euitandam pœnam nihil videtur conducere, nisi quatenus iuuare eum plus forsan potuit, & noluit, eripuisse contentus. Vnde res hæc ex circumstantiis maximè pendet, quæ in caussis criminalibus magnum solent habere momentum.
Export TEI
DUBIUM IV.

p. 45
DUBIUM IV.

Export TEI
An ex eo quòd impedimentum non fuerit ex contemptu aut odio S. Tribunalis, id poßit incursioni pœnarum obstare.
Export TEI
Export TEI
208
*FVndamentum dubia præstant verba Pontificis sic enim §. 5. Nemo autem expurgationem habere, aut caussam vllam proponere vel prætendere poßit, qui tantum nefas in contemptum & odium huius Officij admiserit: nisi contrarium per planas probationes docuerit se fecisse. Sic ille. Circa quod ita scribit Sousa in Aphorismis Lib. 1. Cap. 28. num. 9. Intelligitur hæc Constitutio quando offendentes ipsos Inquisitores, & ministros, id faciunt in contemptum & odium S. Officij, secus verò si ex alia caussa, ex qua per claras probationes id fecisse ostendant, non in odium Inquisitionis. Farinacius 5. n. 8. (§. inquam 5. Quæst. 182. de hæresi.) Idem tenet Lupus suprà Lib. 24. Dist. 1. Art. 2. Difficult. 2. in fine. Sed cùm Difficult. 9. §. Si primo modo, aperte contrarium teneat, dubitari potest an in loco priori error typographiæ substet. Cui tamen obstare videtur citatio Farinacij pro suo asserto, & quòd in Catalogo erratorum in fine non contineatur.
Export TEI
Export TEI
209
*Sed contrarium amplectitur Ioannes Baptista Scortia in Epitome Bullarum Epit. 106. Theoria 278. dicens Pontificem non velle à præfatis pœnis eximere quempiam, eo quòd tantum facinus suâ naturâ in contemptum maximum Inquisitionis vergens, docuerit se aliâ caussà, quàm contemptûs & odij prædicti Tribunalis fecisse: sed solùm si doceat se contrarium præstitisse: quare probata quidem actio contraria violationi Inquisitionis eximit à pœnis, sed non diuersitas intentionis: vtpotè si aliquis hæc commisisset rogatus precibus consanguinei, non formaliter in contemptum S. Inquisitionis. Sic ille censet. Et exemplum ab ipso adductum non ita accipiendum quasi ex illo probetur contrarium factum violationi, sed vt diuersitas, intentionis non releuet violatorem: qui enim rogatus à consanguineo tale quid perpetrat, non videtur ex formali contemptu aut odio operatus: sed nihilominùs facinus committit ex se in contemptum & odium S. Tribunalis vergens, quod est ad pœnas incurrendas satis. Et satis quidem contemnere Sanctum videtur Officium, qui propter pretium aut preces in eius sacrarium irrumpit, mandata violat, irreuerens, infrunitus. Aut Ecclesiam Dei contemnitis¿? Sic Apostolus 1. Cor. 11. v. 22. quia in Ecclesia videbat indecentia quædam, dum voluptatem præferebant suam Corinthios perpetrare.
Export TEI
Export TEI
210
*Dico primò. Quomodocumque impedimentum dictum contingat, excommunicatio incurritur Constitutionis prædictæ. Hoc quasi certũcertum videtur statuere Carena suprà n. 102. quod & tenet Lupus citata Difficult. 9. qui Artic. 4. contrarium videtur amplecti quando impediens non est talis respectu hæretici, aut eius actio hæresim sapit: solùm enim ad talia Inquisitorum iurisdictio se potest extendere. Pro quo sex adducit Auctores, qui de blasphemiâ agentes id indicant, dum non hæreticalem ad Inquisitores negant pertinere. Sed certè eorum nullus in casu nostro locutus, qui specialis est. Videtur autem Assertio efficaciter ostendi posse, tum ex praxi Romanæ Inquisitionis, annuente Pontifice: tum quia Pontifex Constitutionis Auctor. nullo modo vult à pœnis expertem, qui ex humano aliquo affectu fecerit quod seuerè adeò prohibetur, vnde indubitatum est illum esse grauiter puniendum. Atqui non pœnis reorum læsæ Maiestatis, iuxta modum dicendi contrarium, quia in odium & contemptum non est commissum: ergo saltem excommunicatione, quæ est maximè propria Ecclesiasticæ potestatis. Patet illatio, quia aliàs sic delinquens omnino euaderet immunis. Si dicas puniendum pœnâ arbitrariâ. Instari validissimè potest: nam eo pacto Constitutio dicta nihil in casibus talibus operatur: pœna enim arbitraria, etiam non stante Constitutione huiusmodi, statui poterat: vnde & Auctores ante Pium V scribentes, de pœnis impedientium agunt, pro quibus & aliæ Bullæ extant, & Decretales, vt vidimus Dub. 1.
Export TEI
Export TEI
211
*Dices sententiam esse multorum, quos adducit & sequitur Diana Parte 4. Tract. 7. Resolut. 21. §. Verùm ego, asserentium fautores hæreticorum non ligari excommunicatione Bullæ Cœnæ contra illos, nisi faueant hæreticis vt talibus: sicut & loquitur P. Sa V. Excommunicatio Bullæ Cœnæ numer. 1. & Lupus quoad forum conscientiæ Libr. 14. Dist. 2. Artic. 1. Difficul. 7. P. Tamburinus in Decalogum. Lib. 2. Cap. 1. §. 6. num. 6. vbi se refert addicta Libr. 1. Cap. 3. §. 7. v. Hæreticus. Quod & videtur in casu nostro cum proportione dicendum, vt non ligentur qui in odium & contemptum S. Officij non fuerint operati.
Export TEI
Export TEI
212
*Sed hoc non obstat. Nam inprimis sententiam contrariam in fautoribus tenent P. Suarez, P. Laymam, Sousa & Sanctarellus, apud Dianam §. ante nuper citatum. Et prætereà P. Palaus Tomo 1. Tract. 4. Disput. 3. Puncto 5. n. 9. Nec contrarius videtur P. Martinon Tomo 5. Disputat. 59. num. 213. licet enim dicat non incurrere excommunicationem fauentem ex titulo amicitiæ, cognationis, aut vtilitatis, addit tamen extra caussam hæresis. Quod & in aliis Auctoribus obseruandum, qui immeritò pro assertione opposita referuntur. Aliud est namque fauorem præstari hæretico extra caussam hæresis, quando scilicet ille non quæritur, aut aliquid agitur in ordine ad hæresim puniendam. Licet enim in hoc secundo casu non faueatur vt hæretico formaliter, fauetur tamen in caussa hæresis: & tunc excommunicationem incurri non videntur negare quotquot priori modo loquuntur: vnde & contrarium non esse Patrem Martinon meritò pronuntiamus. Et hoc pacto etiam accipiendum quod tradit P. Palaus Disput. 8. Puncto 16. §. 7. numer. 1. vbi ait pœnas fautorum non incurrere, qui ex titulo consanguinitatis vel amicitiæ faciunt: ne sibi apertè contrarius euincatur. Id quod etiam benè explicat P. Fragosus Tomo 2. Lib. 1. Disput 3. §. 1. num. 29. vers. Excusantur, dicens requiri ad incurrendam censuram, quòd quis faueat propter hæresim, vel quòd fauor |
p. 46
redundet in fauorem hæresis. Quid dicat Leander Part. 4. Tract. 3. Disput. 1. quæst. 18.
Export TEI
Export TEI
213
*Deinde (quidquid de præfata sententia probabili sit) in casu nostro alia est ratio: nam Bulla Cœnæ solam pœnam excommunicationis profert à prædictis incurrendam. Si ergo fundamentum sit ad Pontificis mentem dignoscendam, vt non sit verosimile adeò graue onus imponere, cessabit illa penitus, quia non est diuisibilis. At Pius V. in sua Constitutione diuersas pœnas imponit, & manifestum est ex humano impedientem affectu aliquas mereri: cùm ergo grauissimæ illæ læsæ Maiestatis non habeant locum; iuxta modum illum dicendi, excommunicatio saltẽsaltem debet admitti, vt superiùs arguebamus.
Export TEI
Export TEI
214
*Dico secundò. Quocumque humano respectu impedimentum contingat, pœnis aliis à Pontifice designatis obnoxius remanet impeditor. Sic Scortia suprà Sousa citat. Cap. 28. numer. 17. vbi ita scribit: Impedientes Officium S. Inquisitionis, & ad id dantes auxilium, consilium, vel fauorem, non in odium fidei, sed propter alias caussas, probabile est non dici fautores hæreticorum: oppositum tamen probabilius est. Dixi Cap. 23. num. 6. & 7. Sic ille, qui loco à se citato de receptatoribus egerat, vbi nec parentes, nec filios, nec coniuges excusat, licet, numer. 8. mitiùs dicat puniendos. Eum sequitur Diana supra Resolut. 13. §. Sed ego. & vterque de impedientibus locutus: de quibus & agens Sanctarellus Tract. de hæresi, Cap. 41. Dub. 3. num. 5. in fine, licet dicat non esse suspectos de hæresi, si id faciant ex amicitia, vel consanguinitate: addit tamen procedi contra ipsos posse tamquàm perturbantes iurisdictionem S. Officij, quod & alij affirmant, vnde & iuxta communem videtur esse Doctorum sensum pœnas perturbatorum nōnon effugi ex humanis respectibus, quamuis possint temperari. Quod & probo:
Export TEI
Export TEI
215
*Primò ex praxi Supremi S. Inquisitionis Tribunalis, & Pontificiæ Sedis, pro qua faciunt quæ habet Carena suprà num. 67. vbi punitum quemdam ait Constitutionis pœnis, qui blasphemum nomine Inquisitionis captum eripuerat. Et §. 19. vbi de Regente Aponte. Et n. 99. vbi diuersas sententias delinquentium contra illam refert, licet non abiurent, quia non suspecti. Et numer. 100. vers. Sic etiam, vbi Gregorij XV. manifestam declarationem adducit.
Export TEI
Export TEI
216
*Secundò. Quia si excusatio talis valeret, nullo modo à Pontifice esset grauissimo malo consultum, cui ipse intendit remedium efficax adhibere, vt ex Constitutionis constat exordio. Id ostendo. Nam vix est (si apertè hæreticus non sit) qui excusationem aliquam non posset adducere ex motiuo humano, à contemptu & odio S. Tribunalis alieno. Id quod in regionibus, vbi fides Catholica viget, est specialiter certum, in quibus nihil tale præsumitur, vt obseruat Lupus suprà Dist. 1. Artic. 2. Difficult, 1. in principio, regulariter loquendo: & ideò non abiurant, vt ante eum tradiderat Carena citat. num. 99. Deinde, Si amici, si cognati, si socij, si collegæ, eripere reum absque periculo incursionis pœnarum possunt, quæ erit in capiendo securitas? Certè si puniri tales possint virtute Pontificiorum Decretorum, vt nuper dicebamus, id Pius V. non iudicauit sufficiens ad securè in hoc negotio procedendum: & ita securitati Ministrorum consulens, sic, vt vidimus, ordinauit. Hoc autem non consecutum liquet, si euasioni illi locus sit, de contemptu & odio minimè interuenientibus, tantoperè humanis respectibus deferendo: vix enim erit, cui fautores huiusmodi desint, cùm aut cognatos, aut amicos, aut collegas, seu socios, in quouis viuendi genere sit facile reperire.
Export TEI
Export TEI
217
*Dices Pontificem ita significare verbis allatis, dum contemptum & odium in violatione iurisdictionis Officij sancti interuenturum exponit. Ad quid enim illud, si verba talia nullum erant effectum specialem habitura? Sed hoc certè non vrget; iam enim ex Scortia congruam expetitionem accepimus.
Export TEI
Instrui tamen potest ex eo quod Pontifex addit, per claras probationes posse contrarium ostendi? Rogo enim quid sit hoc contrarium? An tantum nefas non admissum, quia reuera actio nulla iniuriosa extitit? cum tamen falsò imponatur. At hoc dici nequit: nam si actio non est legitimè probata per euidentiam facti, non potest à quoquam exigi vt per claras probationes contrarium doceat: cùm non possit nisi confessus aut conuictus condemnari, quorum nihil datur. Si autem semi-plenè probata sit, non item requiritur clara probatio in contrarium, sed proportionata: vnde testimonium vnius testis testimonio alterius eliditur, & indicia tormento purgantur, aut aliter, secundum varias Iuris dispositiones, & etiam indiciis contrariis eliduntur. Pro quo Auctores adducit Diana Parte 4. Tract. 6. Resolut 2. in fine. Aliter ergo est illud Contrarium explicandum, vt scilicet per probationes claras ostendatur non esse factum in contemptum & odium id, de quo reus accusatur. Stare ergo ereptio, & sic actiones aliæ possunt, quin contemptum & odium importent, & ita ex mero facto non arguitur incursio pœnarum, ex eo quòd ipsum ex se in contemptum & odium vergat, iuxta dicta.
Export TEI
Export TEI
218
*Bona quidem instantia: sed ad quam occurrere instanter possumus: Nam stante præfatâ intelligentiâ de impedimento, ex se vergente in contemptum & odium S. Officij, stat posse aliquando probationes esse in contrarium, si quis videlicet clarè ostendat se ignorasse eos, à quibus captus trahatur, Ministros S. Officij fuisse. Quod posse contingere testatur Pontifex §. 4. verbis illis: Scienter præstiterit. Item potuit ex graui metu operari: quo euentu excusationem Doctores admittunt, vt videri potest apud Sousam in Aphorismis Lib. 1. Cap. 23. num. 12. ex Farinacio, & P. Azorio. & etiam apud P. Palaum Tract. 4. Disput. 3. Puncto 5. num. 13. vbi communem dicit esse sententiam, pro qua præter Farinacium adducit Pegnam, Simancam, & Vgolinum. Et etiam apud P. Fragosum Tomo 2. Lib. 1. Disput. 3. §. 1. num. 27. vbi addit alios. Prætereà, si videret quis virum nobilem à Ministris nimis indecorè duci, & contra DD. Inquisitorum voluntatem id esse sibi persuaderet, quæ persuasio esset absque dubio benè fundata: numquàm enim indecora huiusmodi & inurbana tractatio esse illis grata potest. Et sic aliæ possunt esse caussæ, quæ proponi & prætendi meritò possint, & propter eas expurgationem sic proponentes & præten|
p. 47
dentes habere. Sic ergo non stat captum eripi scienter & sponte ex quocumque humano respectu, quin pœnæ constitutionis incurrantur: cùm tamen stet optimè verborum illius sensus secundùm datam explicationem.
Export TEI
Export TEI
219
*Dico tertiò. Etiamsi dicamus sententiam contrariam non solùm esse probabilem, sed veram, in ordine ad praxim parùm deseruire potest: vnde S. Tribunal valebit semper auctoritatem suam magnâ cum potestate tueri. Hoc probo & explico. Nam contendens se non ex contemptu aut odio operatum, sed ex alio humano affectu, id debet per claras probationes ostendere: cùm autem intentio sit actus internus, difficillimè potest per probationes claras demonstrari. Illis igitur deficientibus, procedere S. Tribunal poterit ad pœnarum inflictionem.
Export TEI
Dices ex Carena num. 30. & seqq. etsi Pontifex claras probationes exigat, sufficere probabiles, quod benè probat. Verùm cùm non vtcumque probabiles in negotio adeò graui sufficiant, sed quæ valde ad claritatem accedant, idem de illis videtur dicendum, esse scilicet valde difficiles. Cumque iudicium circa hæc apud iudices sacros sit futurum, clarè ex eo apparet posse probationibus talibus non deferre, & ita reum Pontificiis pœnis dignum pronuntiare, piè easdem temperando, de quo inferius Dub. 6. Quando etiam si tantùm probabiliter procedant, excommunicatio S. Tribunalis, sicut & declaratio timenda sit, & contra eam neutiquam eundum, iuxta ea, quæ adducit D. Fermosinus Allegat. citatâ, num. 76. pro quo & videndus P. Suarez Tomo 5. in 3. p. Disput. 4. Sect. 6. num. 6.
Export TEI
DVBIVM V.

DVBIVM V.

Export TEI
An pœnæ Constitutionis prædictæ possint à Tribunali Sancto temperari.
Export TEI
Export TEI
220
*DIco primò. Quod ad excommunicationem attinet, temperamentum non patitur. Id clarum, quia vt dictum supra num. 213. illa non est capax diuisionis.
Export TEI
Dico secundò. Pœnæ aliæ temperari possunt. Sic colligo ex Auctoribus, qui de fautoribus agentes, puniendos dicunt DD. Inquisitorum arbitrio: ex quibus aliqui negant posse illis pœnam confiscationis bonorum infligi. Quos cùm afferat Diana Tract. 7. citat. Resolut. 21. §. Hoc supposito, in fine, sic subdit: Verùm ego illam admitto, Stante Constitutione Pij V. si de protegendis, in qua clarè contra supradictos infligitur talis pœna. Sic ille, pergens §. sequenti in hæc verba: Notandum est tamen hic titulum consanguinitatis, vel amicitiæ strictißimæ, non excusare in totum fautores hæreticorum à supradictis pœnis, quæ latitudinem habent, sed debent moderari pro matori vel minori sanguinis coniunctione; & ita docent Doctores &c. Vbi dici nequit non loqui in terminis Bullæ Pij V. cùm eam referat. Quòd autem excipiat eas, quæ latitudinem non habent, propter excommunicationem dictum, iuxta priorem Assertionem. Videndus etiam Carena §. 21. & 24.
Export TEI
Export TEI
221
*Deinde id probo ex praxi S. Tribunalis, de qua num. 207. Quibus addo recentiorem casum apud D. Fermosinum: Prætor namque Vallisoletanus valde in hoc genere criminosus, & proptereà excommunicatus ac interdictus, absolui iussus à Regiâ Maiestate, interueniente procul dubio supremo Tribunali. Quid autem casus ille ad Bullam Pij V. spectaret, ex facto constat, & Allegatione pro ipso, præsertim n. 30. vbi illius inducta mentio.
Export TEI
Export TEI
222
*Dico tertiò, Prædicta potestas moderandi pœnas est etiam in Tribunalibus inferioribus. Hoc potest ex eorum etiam praxi probari, & prætereà ex mandato supremi Romani Tribunalis, de quo num. 207. citat. vt non infligantur pœnæ Bullæ nostræ nisi illo consulto: possunt ergo aliæ infligi, iuxta Doctores, de quibus dudum: quibus adde Sousam in Aphorismis Lib. 1. Cap. 28. numer. 20. vbi ita scribit: Impedientes dictum Inquisitionis Officium, siue directè, siue indirectè, tam in odium fidei, quàm ob alias caussas, pœnâ arbitrariâ puniuntur. Peña d. Comment. 79. Farinacius §. 5. num. 73. & 74. (Quæst. scilicet 182. de hæresi) Sic ille. Et adducti ab ipso post Bullam Pij V. scripserunt, vt manifestum. Licet contrarium videatur tenere Carena §. 24. citato. vbi ait casus huiusmodi semper ad Supremum Senatum referendos, ad quem spectat declarare incursionem in pœnas Constitutionis. Verùm id de consilio tantùm videtur dictum, vnde vers Aduerte, concludit sic; Ad quos ob id consulo quòd huiusmodi caussæ semper referantur. Sic ille de Romano Senatu locutus. In Hispanico etiam faciendum vbi res non vrget. Sed pro nobis stat insuper Lupus Lib. 24. Dist. 2. artic. 3. Difficul. 1. vers. Tum præterea circa expositionem Constitutionis nostræ locutus.
Export TEI
Export TEI
223
*Dico quartò. Quòd de priuatione Beneficiorum ipso facto statuit Pontifex verbis illis: Beneficiis, & Officiis omnibus Ecclesiasticis præsentium auctoritate priuati &c. moderationem etiam habere potest, non adhibitâ declaratione priuationis, sine qua Beneficia iustè retinentur, iuxta receptissimam sententiam. de qua sæpiùs in Thesauro, & suprà num. 8. & videri, si placet, poterit P. Palaus Tom. 1. Tract. 4. Disput. 3. Puncto 6. num. 5. & Puncto 6. numer. 2. Si dicas non videri sine peccato fieri posse, vt qui à Pontifice priuati sunt, non declarentur tales. Occurri potest ex eo quòd Pontifex non ita priuat, vt ad effectum priuationis non exigat declarationem. Cùm ergo hæc iustis ex caussis suspendi queat, has ipsas caussas non videtur improbare. Quemadmodum in laicorum condemnatione accidit, quos omni dominio, dignitate, honore &c. priuat verbis illis ex §. 4. Et perpetuò eo ipso priuatus. Et nihilominus id stat, quod diximus, Assert. 2. & 3. vbi & suspenditur, quod ad priuationem consequens videbatur: vnde §. 13. exhortans Sæculares Potestates ad impertiendum auxilium, & pœnas exequendas, his vtitur verbis: Siue in præstando ministris prædictis auxilio, siue in criminum post Ecclesiæ sententiam animaduersione. &c. vbi non ait post suam sententiam puniendos, ob crimina scilicet, propter quæ omni sunt honore ac dignitate priuati: sed post sententiam Ecclesiæ: apertè indicans futuram aliam à suâ distinctam, in qua dicimus posse moderationem adhiberi.
Export TEI
Export TEI
224
*Quibus addendum Pontificem, cùm |
p. 48
de pœnis infligendis loquitur, nullum præceptum verbis expressis imponere, quo tamen vsus §. 10. circa Constitutionis publicationem cum Ecclesiæ Prælatis loquens. Licet autem addat: & quantùm in se est firmiter obseruari procurent, id non vrget pro necessaria inflictione pœnarum, pro qua DD. Inquisitoribus nullum præceptum imponit, neque Episcopis ipsis vt Ordinariis Inquisitoribus: sed illud tantùm exoptans vt Constitutio vim habeat, pœnas, cùm conueniens videbitur, infligendo, aut eas, cùm opportunum fuerit, temperando. Dici enim verissimè potest Constitutionem hoc modo à Tribunalibus sacris, firmiter, quod votum Piissimi Pontificis, obseruari. Neque merum rigorem tenendum semper optat Pontificia benignitas, etiam cùm irata fuerit, misericordiæ, Diuinæ instar recordata.
Export TEI
DVBIVM VI.

DVBIVM VI.

Export TEI
Quæ occurrunt in casu nostro, an sint sufficientia pro Constitutionis pœnis temperandis.
Export TEI
Export TEI
225
*DIco primò. Reorum nobilitas in rigore loquendo non videtur attendenda, etiamsi nota illa, & equestrium Ordinum Crucibus decorata. Hoc videtur ex Constitutionis tenore perspicuum, in qua Pontifex §. 2. Ciuitates integras, & populos, Comites, Marchiones, Duces, & potiori titulo illustres inuoluit. Et quod ad excommunicationem attinet, id nequit dubitari. Quod & tradit Carena Parte 2. Tit. 7. §. 89. generaliter locutus de criminibus ad S. Inquisitionis Tribunal spectantibus. Et licet dicat non imponendam pœnam, quæ infamiam irrogat: addit tamen earum loco alias subrogandas, castigandos tamen tradit Parte 3. Tit. 13. numer. 60. loco triremium.
Export TEI
Export TEI
226
*Dico secundò. Probabile est nobilitatem temperationi pœnarum caussam aliquam præbere. Id probo. Nam Scriptores, de hoc loquentes discrimen statuunt inter nobiles, & ordinum inferiorum, sicut cùm de blasphemis agunt, & de contrahentibus binas nuptias. Pro quo Salcedus in Additionibus ad Bernardum Diaz. Cap. 8. Lit. B. & Cap. 110. Lit. A. Sousa in Aphorismis Lib. 1. Cap. 19. num. 20. & Cap. 35. num. 20. & generaliùs Lib. 3. Cap. 36. num. 7. vbi de pœnis arbitrariis, & alij apud Dianam Parte 4. Tract. 7. Resolut. 21. §. 2.
Export TEI
Export TEI
227
*Dico tertiò. Quòd vnus ex duobus prædictis Prætoribus Familiaris esset S. Officij, non videtur illum releuare, sed potiùs excessum aggrauare. Id clarum: quia tenebatur strictiori valde vinculo, & ratione præstiti iuramenti, pro S. Tribunali stare. Nihilominùs considerationis esse aliqualis potest, vt non in odium illius operatus sit, cuius se cruce voluit & prætendit honorari.
Export TEI
Export TEI
228
*Dico quartò. Quòd ereptus esset èex gremio Vrbani Capituli, cuius Alcaldij sunt Capita. rationem pro temperamento exihet aliqualem. Nam sicut iniuria vni de consortio facta, toti videtur facta consortio, vt ex Sesse & Bartholo tradit D. Fermosinus in Cap. Si quis contra, de foro competenti. Quæst. 16. num. 4. ita molestia vni ex consortio illata, omnibus videtur inferri: vnde secundùm naturalem inclinationem est ad illam depellendam prouocari. Currit ergo suo modo hic quod de stricta amicitia & cognatione Doctores tradunt, vt vidimus num. 220.
Export TEI
Export TEI
229
*Dico quintò. Conducere etiam potuit ad moderationem pœnarum ampla & honorabilis parentela, quæ Tribunali Sancto nimis maneret infensa, & ratione illius quamplures alij, quibus cum tituli amicitiæ aut dependentiæ intercedunt, vnde & tota fere respublica, vnde & illud potest odiosum reddi, quod minimè est conueniens: licet enim expediens sit vt timeatur, sed non esse Fidelibus exosum. Et ita DD. Inquisitores vti communes parentes student se omnibus amabiles exhibere. De quo in Titulo num. 28.
Export TEI
Export TEI
230
*Dico sextò. Quod rei capturam iniustam censuerunt, non videtur facinus minorare. Id ostenditur. Nam sic operantes grauem iniuriam S. Tribunali constat irrogasse, iudicantes illud ex priuatis affectibus procedere, & non iustitiæ terminis in re adeò graui & notabili, strepituque plenâ seruatis. Cùm pro iudice stare debeat semper præsumptio, vt est apud Doctores obuium: quod specialiter in iudicibus Tribunalis sancti procedit, qui maximâ cum maturitate & consultatione se gerunt, vt expendit D. Fermosinus Allegat. citat. num. 78. de quorum etiam probitate & æquitate testantur Auctores apud eumdem in Cap. Si quis contra Quæst. 16. num. 16. Nihilominùs ex hoc capite sumi argumentum potest vt ereptio non fuerit ex odio Tribunalis facta, & ita circa pœnas Constitutionis non esse rigidè iudicandum, quidquid de aliis sit aggrauantibus aliunde.
Export TEI
Export TEI
231
*Dico septimò. Quia in hoc casu nonnullæ sunt incidentiæ repertæ, ex quibus apud vulgus bonum Tribunalis nomén aliquatenus videbatur infuscari ad fabellas facile, & ad peiora credenda promptissimum; meritò potuit temperamentum pœnarum nostræ Constitutionis assumi. Hac enim de caussa rei aliquando de hæresis etiam crimine, ab ordinariâ pœnâ immunes euaserunt, quia scilicet Inquisitor impunitatem relapso confitenti pollicitus fuerat; ne scilicet bonum Tribunalis sancti nomen aliàs traduceretur, dum in eo promissorum fides inuiolata non extaret. Pro quo D. Cantera in Quæstion. Crimin. Cap. 1. de vera confeßione n. 9. ex quo Diana Parte 4. Tractat. 8. Resolut. 22. apud quem etiam Flamminius Cartharius benè obseruat DD. Inquisitores maiorem aliis iudicibus potestatem habere ad pœnas aut temperandas, aut remittendas, & propter vitanda scandala etiam in casu hæresis Farinacius de hæresi Quæst. 186. num. 149.
Export TEI
Export TEI
232
*Dico vltimò. Quia in casu dicto captus non est penitus à potestate S. Tribunalis ereptus, sed eidem restitutus, pœnæ potuerunt meritò temperari. Constat ex dictis Dub. 3. Artic. 2. & vt singulæ ex dictis caussis sufficientes non sint, earum cumulus iure optimo potuit sufficiens reputari: Singula enim quæ non prosunt, simul collecta iuuant.
Export TEI
DUBIUM VII.

p. 49
DUBIUM VII.

Export TEI
An potuerint præfati rei sine citatione excommunicati, informatione statim sumpta, declarari.
Export TEI
Export TEI
233
*RAtio dubitandi est, quia in excommunicatione à Iure ante denuntiationem debet declaratoria commissi criminis sententia præcedere, & consequenter citatio, vnde & appellatio à denuntiatione interponi, vt ex Cap. Peruenit. 1. & Cap. Consuluit, de appellation. Doctores colligunt: pro quo videri potest Marius Alterius de Censuris, Libr. 3. Disput. 3. Cap. 4. Vers. Quintus casus. Diana infrà, Leander Parte 4. Tract. 1. Disputat. 7. Quæst. 8. P. Suarez Tomo 5. in 3. p. Disput. 3. Sect. 15. numer. 20. P. Filliucius Tractat. 11. num. 118. & obuij alij, quibuscum ex recentissimis D. Fermosinus Allegat. citat. n. 70. 71. & 72. vbi multos adducit.
Export TEI
Export TEI
234
*Nihilominùs Dico DD. Inquisitores legitimè processisse. Ratio est; quia quando factum est notorium & penitus inexcusabile, non est sententia declaratoria necessaria, nisi quæ in denuntiatione ipsa continetur, quia neque appellationi locus esse potest, per quam denuntiatio impediatur, vt ex citatis Capitibus habetur, & tenent citati, apud quos Nauarrus, Couarruuias, & alij: pro quo & Fermosinus plures congerit. Licèt enim in casu nostro non omnes loquantur, iuuant tamen quatenus, vbi caussa notoria est, admittendam non esse appellationem affirmant: vnde & superflua ad denuntiationem videtur citatio, quandoquidem nihil, eâ factâ, responderi potest, per quod denuntiatio impediatur: præsertim ad accelerandam illam vrgente ratione. In terminis autem casûs nostri loquuntur Couarruuias in Cap. Alma mater, Parte 1. §. 9. num. 6. Vers. Et hæc quidem. P. Suarez suprà, Sect. 10. num. 18. Leander Quæst. 11. citans Nauarrum, Syluestrum, & Alterium, qui tantùm de Canonicâ monitione ad excommunicationem latam à iure incurrendam minimè necessariâ locuti, & non in casu nostro. Pro quo est Textus in Cap. Cùm sit Romana, de appellat. §. Prætereà, ibi: Nisi fortè manifestus raptor vel fornicator existat: sicut ille, quem absentem, & irrequisitum Apostolus excommunicauit. Sic Alexander III. citans locum ex 2. Corinth. 5. videndus etiam Diana Parte 5. Tract. 9. Resolut. 18. & Bassæus verb. Excommunicatio 2. num. 15. nonnullos allegans. Pro quo & praxis suffragatur, quando, vt dixi, pro acceleratione ratio est vrgens. Interdum enim nec locus, nec tempus patitur pleniùs deliberare consilium. L. 1. Responso 1. D. de exerc. act. Iuxta hæc ergo non est quod in facto DD. Inquisitorum possit condemnari. Stante insuper communi sententiâ, de quâ Bossius Parte 1. Titul. 1. numer. 929. quòd in delictis non admittentibus excusationem non est necessaria citatio, etiam ad sententiam.
Export TEI
Export TEI
235
*Obiectum à quibusdam informationem præproperè factam, & solis ministrorum, qui ad capturam missi, testimoniis: quos non esse legitimos tenent aliqui apud Carenam Parte 2. Titul. 13. §. 68. Sed certè quod ad festinationem attinet, ea fuit pro casus contingentiâ necessaria: & cùm nihil defuerit ex substantialibus, nequit eâ de caussâ notari, iuxta nuper dicta. Ministros autem esse testes legitimos, quando homines viles non sunt, tenet cum aliis citatus Carena §. 69. In nostro autem casu non fuêre viles, quales esse birruarij solent, sed homines honorati, quorum testimonium ex nullo possit titulo vllatenus infirmari. Et quod ad festinationem spectat roborandum vlteriùs vti maximè Iuri conforme ex Cap. Constitutionem, de sent. excomm. in 6. vbi cùm pro excommunicatione trina monitio cum competentibus aliquorum dierum interuallis vt necessaria statuatur, sic tandem concluditur: Nisi facti neceßitas aliter ea suaserit moderanda. Videatur P. Suarez suprà, Disput. 2. Sect. 9. num. 4. & Glossa V. Neceßitas exemplum apponens, vt quia partes sunt ad rixam & arma paratæ, nec curant monitiones Episcopi. Iuxta L. Æquißimum. D. de vsufr.
Export TEI
DUBIUM VIII.

DUBIUM VIII.

Export TEI
Quomodo absolutio committi potuerit Qualificatoribus, cùm excommunicatio sit Pontifici reseruata, quod probatur.
Export TEI
Export TEI
236
*NOn esse reseruatam absolutionem præfatæ Bullæ, tenent aliqui, quos adducunt Carena Parte 2. Titul. 13. §. 103. & Lupus in edictum Lib. 24. Parte 4. Dub. 2. artic. 1. Cuius contrarium tenent Carena ipse ibidem, & alij, quos citat. Lupus etiam, licèt vtramque sententiam dicat esse probabilem, & pro temporum ac locorum opportunitate posse nunc vnam, nunc aliam prudenti cuiquam deseruire: in id tamen magis inclinat, vt reseruata sit: ait enim melius esse intacta iura seruari, quàm post vulneratam caussam remedium quærere. L. finali. C. in quibus caußis in integr. restitut. & melius item pauca agere cautè quàm multa periculosè. Nouella 44. de Tabellionib. & messem per alienam transeuntem, in eam falcem mittere non debere. 6. quæst. 3. Scriptum. Multa prætereà per patientiam, seu pro bono pacis tolerari, quæ deducta in iudicium, exigente iustitiâ, non debent tolerari. Cap. Cùm iam, de Præbend. & dignitat. Itidem multa ratione incertitudinis permitti, quæ aliàs non concederentur. L. 1. C. de pact. & L. Si ea. C. de vsuris.
Export TEI
Export TEI
237
*Mihi certum videtur esse reseruatam. Tum quia aliàs non videretur malo, quod intendit Pontifex potenter auertere, sufficienter occurrisse. Sciebat pro eo Constitutiones Pontificias fuisse præmissas, in quibus excommunicatio est Sedi Apostolicæ reseruata, vt vidimus Dub. 1. de Constitutione Iulij III. & alias citauimus tum in Iure contentas, tum Extrauagantes, de quibus Pegna. Cùm ergo validioribus conetur armis occurrere, anathema, quod fulminat, reseruatum voluisse non videtur posse dubitari.
Export TEI
Export TEI
238
*Deinde §. 9. eiusdem Constitutionis ita videtur apertè declaratum, sic enim ibi: Ceterùm eam omnium, & quarumcumque absolutionum rationem à prædictis criminibus, necnon habilitationem |
p. 50
& restitutionem, etiam ad famam, & honores, ita deinceps habendam optamus, vt successores nostri nullas, nisi saltem Semestri post cuiuscumque assumptionem ad huiusmodi dignitatis fastigium excurso, ac precibus apud Supremum Officium Inquisitionis hîc institutum verificatis, concedant. Sic ille: qui verbis illis prioribus, Quarumcumque absolutionum, non obscurè indicat absolutionem excommunicationis à se positæ ad Sedem Apostolicam pertinere: apud quam & difficilem fore desiderat, vt ex eo atrocis huius criminis malitia appareat, & homines ab eo patrando sic possint deterreri. Vnde Carena suprà, admonet ne quis audeat sic innodatum absoluere, quod equidem DD. Inquisitores ægrè ferent. Ex quo & argui potest; quia praxis S. Tribunalis hanc partem amplectitur, immò & Pontifices, qui, vt demus ex vi Constitutionis reseruationem non haberi; eam possunt, sicut verbis, ita & facto stabilire. Quo supposito subintrat difficultas, quomodo scilicet possit absolutio ab inferioribus Tribunalibus per se, aut per alios impartiri. Pro quo
Export TEI
Export TEI
239
*Dico primò. Licèt absolutio reseruata sit, potest tamen à DD. Inquisitoribus vti à Delegatis Sedis Apostolicæ concedi. Constat ex vsu & praxi ipsorum Tribunalium, sciente, & iubente quandoquidem Supremo Consilio, vt in casu Prætoris Vallisoletani, de quo D. Fermosinus Allegat. citat. & prætereà, quia omnium maximè reseruatum crimen est hæresis, & tamen ab illâ absoluere DD. Inquisitores possunt in vtroque foro, si Sacerdotes sint, id quod de fautoribus manifestius, & de quo Lupus suprà, Libr. 14. Parte 2. Dist. 3. art. 1. Diffic. 8. & magis in terminis Dist. 2. cit. art. 4. in fine.
Export TEI
Export TEI
240
*Neque contrarium ex verbis Pontificis allatis ex §. 9. colligi potest. Ibi enim recurrens ad Sedem Apostolicam non supponitur à Tribunali S. Inquisitionis iudicatus, sed eius rigorem fugiens, ad benignitatem Pontificiam prouocare. Quod autem habilitatio & restitutio petatur, non ideò est quia per sententiam sint illi fama & honores ablati, sed quia ex vi Constitutionis id habetur, iuxta dicta num. 223.
Export TEI
Export TEI
241
*Dico secundò. Dum caussa agitur apud S. Tribunal, possunt absolui rei ad effectum comparendi, & illâ conclusâ, iterùm. Sic factum in eâ, de quâ loquimur, pro quo iuuat mandatum hîc specialè proponere sic se habens: En la Ciudad de los Reyes, ana 28. de Marzo, de 1661. estando el Señor Inquisidor DotorDoctor Don Christoual de Castilla y Zamora en su Audiencia de la mañana, auiendo visto la peticion de Don Sebastian Nauarrete, y Don Alonso de la Cueua, Alcaldes Ordinarios, y la respuesta del licenciado Don Pedro Aluares de Faria, que hace oficio de Fiscal en esta causa. Mandò que los dichos Alcaldes Ordinarios sean absueltos ad effectum comparendi, y cometio la absolucion de Don Alonso de la Cueua al Padre Calificador Diego de Auendaño Prouincial de la Compañia de IHS, y la de Don Sebastian Nauarrete al Padre Calificador, Maestro Fray Martin Melendez Prouincial de la Orden de Santo Domingo, y que siendo absueltos, queden presos en sus casas con dos guardas cada vno, que lleben de salario à quatro pesos corrientes cada guarda en cada vn dia, y que no salgan de las dichas sus casas en sus pies, ni agenos, pena de excomunion maior ipso facto incurrenda sine Canonica monitione præmissa, quedando desde luego citados para la tablilla, y de docientos pesos ensayados cada vno para gastos de Estrados, y que en la prosecucion de sus causas hable codacada vno por su escrito aparte con su Abogado, que se à de aprobar segun estilo de estoeste Santo Officio, y que se les notifique este auto, &c.
Export TEI
Export TEI
242
*Licèt autem ad effectum comparendi absolutio data fuerit, aliàs profectò immediatus finis fuit, quòd scilicet Equites prædicti instante Maiori hebdomadâ præceptum possent Confessionis, & Paschalis communionis pariter adimplere. Neque ita limitata absolutio præter effectus dictos, vt non possent cum aliis conuersari. Sic enim intelligendum cùm absolutio hoc modo confertur, vt licet finis comparitio sit, absolutus tamen omnino sit vinculo illo solutus, ita vt non sit dimidiata, vt agere cum his possit, non cum illis: id enim habetur consequenter: quia sicut excommunicatio vnum est & indiuisibile vinculum, ita & absolutio indiuisibiliter circa illam feratur. Licèt enim absolutio sententia humana sit à positiuo iure introducta, & ita eius effectus à voluntate pendeat absoluentis, vt benè expendit P. Suarez Tomo 5. in 3. p. Disput. 7. Sect. 8. num. 8. id tamen non est sufficiens vt dicamus posse tolli per partes, dum ab ipso Canonico iure aliud dispositum non inuenitur. Est enim introducta cum proportione ad excommunicationem, quæ indiuisibile vinculum est ex Ecclesiæ institutione.
Export TEI
Export TEI
243
*Ex hoc autem videtur difficilis reddi secunda Assertionis pars, quòd scilicet post conclusionẽconclusionem caussæ possint rei plenariè absolui. Non videtur enim à quo vinculo absolui debeant; quia absolutio non fuit data ad reincidentiam, & aliunde non est nouum crimen, propter quod noua possit imponi censura. Ad quod dici potest difficultatem hanc non esse in casu nostro specialem, sic enim frequenter accidit, cùm excommunicantur iudices, quibus, quando causa non vrget, absolutio impenditur iuxta dierum numerum per leges designatum. Et rursum caussà conclusâ, etiamsi dies assignati non sint elapsi. Dicendum ergo vel absolutionem huiusmodi esse ad reincidentiam, & sic conclusâ causâ posse absolutionem impendi. Licèt enim reincidentiæ verbo id non indicatur, satis id tenor decreti manifestat. Nam cùm datur absolutio ad effectum comparendi (sicut iudici ad effectum administrandi iustitiam pro tali tempore) limitata profectò est; aliàs non ad effectum comparendi, sed planè & plenè daretur, quod tamen non erat conueniens durante caussæ cognitione. Redit autem excommunicatio non ex vi sententiæ inferiorum iudicum, sed Pontificij Canonis; quia absolutio ita data est; vt sententiæ Pontificis minimè derogaretur, sed vim suam post tempus aut effectum designatum retineret. Sicut accidit cùm excommunicatus à Iure absoluitur vt testificatur, quia non est alius, per quem possit id, de quo agitur, comprobari. Iuxta Cap. Veniens 2. de testib. & attestat. aut in articulo mortis, cum obligatione comparendi, vt benè explicat P. Gaspar Hurtadus disput. 14. de excommun. num. 13. & 14.
Export TEI
Export TEI
244
*Vel dicendum potiùs cum P. Suario suprà num. 21. talem absolutionem non esse ad |
p. 51
re incidentiam, sed excommunicationem moraliter perseuerare ad instar sententiæ, cuius tamen est ad tempus impeditus effectus. Quod ergo diximus de sublata excommunicatione pro eo tempore, est quidem verissimum, quia sic absolutus reuera non est impeditus in ordine ad omnem effectum, qui per Censuram potetat impediri. Vnde in rigore, & quasi physicè sunt distinctæ, vt loquitur P. Hurtadus num. 13. Cum quo stat moralis quædam persistentia excomunicationis, eò quòd non sit penitus ablata, quæ est statim reditura: quo pacto dicitur perseuerare Interdictum, quod Festis quibusdam occurrentibus relaxatur. Pro quo & Diana Parte 5. Tract. 9. Resolut. 15. §. Dices maiorem. Facit autem pro eo quod diximus de ablata verè Censura id, quod ibidem ait P. Suarez. Quærens enim an redeat excommunicatio eadem vel diuersa, respondet rem esse praui momenti, moraliter autem eamdem reputari. Diuersa ergo reuera est, licet aliqualiter eadem secundùm communem loquendi modum, & concipiendi pariter. Quod & in Censura Canonis dicendum, virtute cuius potest alia distincta succedere, licet moraliter eadem.
Export TEI
Export TEI
245
*Dici etiam tandem potest absolutionem conclusâ caussâ tantùm esse in foro exteriori ad plenè satisfaciendum Ecclesiæ, quæ semper absoluit iam probatos reos, quamuis interdum contingat quoad forum Dei tales non esse. Ex traditis à Lupo Lib. 7. Dist. 1. Artic. 1. Difficult. 4. & Dist. 3. Artic. 3. Difficult. 2. sic absolutus in articulo mortis à Confessario absoluitur post mortem in foro exteriori, de quo citatus. Lib. 10. Dist. 9. Artic. 1. Difficult. 3. Quod eueniet etiamsi quis ex vi priuilegij fuerit in foro animæ, quod in nostro casu accidere potest, si virtute Bullæ Cruciatæ aut Iubilæi fiat, iuxta sententiam multorum apud Dianam Parte 1. Tractat. 11. Resolut. 29. P. Escobar Tomo 1. Problematum Lib. 7. num. 576. P. Quintanad. de casibus Iubilæi Anni sancti, & similium. Cap. 23. num. 11. & P. Mendum in Bullam Cruciatæ Disput. 25. numer. 57. & quod ad Indias spectat ex dictis Titulo 12. num. 300. Hæresis enim nomine non comprehenditur fautoria, receptatio, defensio hæreticorum, & ita neque impeditio. Id quod est verius quando respectu hæreticorum non est, pro quo & Lupus. Quomodo autem in casûs contingentia procedendum, dictabit prudentia, quæ vtinam talis, qualem res ista videtur postulare.
Export TEI
DVBIVM. IX.

DVBIVM. IX.

Export TEI
An in casu nostro, captus ob resistentiam, in pœnas impedientium inciderit.
Export TEI
Export TEI
246
*ITa quidem videtur, quia per resistentiam exercitium S. Officij dubio procul impeditur. Incidunt etiam Ministri in periculum, à quo PōtifexPontifex eos expertes vult, vt ex proœmio constat, ibi Periculorum omnium expertes. Cùm sit insuper perterrefactio prohibita, sicut actiones aliæ, vt ex §. 2. ibi: Quamuis ex Inquisitoribus, Aduocatis, Procuratoribus, Notariis, aliisue Ministris prædicti S. Officij occiderit, verberauerit, deiecerit, seu perterrefecerit, & quidem perterrefactis solis verbis facta, ad incurrendas pœnas est sufficiens, vt cum aliis tradit Lupus Lib. 24. Dist. 1. Difficult. 2. & ex Zanardo Diana Tract. 7. citat. Resolut. 13. §. Non desinam. Igitur multo potiùs quæ non tantùm verbis, sed manu patratur armatâ: facta enim sunt verbis potiora L. Pupillo §. Meminisse. D. de operis noui nuntiat.
Export TEI
Export TEI
247
*Dico primò. Resistens non incurrit impedientium pœnas. Sic videtur praxis S. Tribunalis amplecti & fundamentum esse potest, quia in Pontificiis Decretis non est sermo de illis, & præsertim in Constitutione nostrâ, non obstantibùs adductis ex ipsâ, quæ ad impedientes pro exercitio erga alios, non erga se ipsos referuntur; vnde omnes quæ enumerantur actiones tales sunt. Quod autem de periculo dictum, non vrget, quia quando capiendus est aliquis, ita est disponenda Ministrorum potestas, vt nihil possit à capturâ timeri: cùm tamen ab aliis non ita possit totalis securitas præueniri. Quæ autem de perterrefactione dicuntur, iis adnectenda, quæ in §. sequenti succedunt: Quiue Ecclesias, & item quæ in subsequenti: Quiue carcerem vbi perspicuum est de tertio impediente agi, vnde & priora pariter accipienda, cùm sub eodem tenore proferantur.
Export TEI
Export TEI
248
*Ratio autem horum est obuia, quia in resistente ob defensionem propriam, non est contemptûs aut odij S. Tribunalis suspicio, licet cum illius iniuriâ coniuncta sit. Impedientes insuper fautores sunt, vt diximus num. 204. nemo autem respectu sui ipsius fautor dicitur; quamnis ob temeritatem defensionis pœnis arbitrariis subiaceat, sicut in omnibus tribunalibus accidit: semper enim resistentia speciali est digna supplicio, præsertim si qualificata sit, vnde ob illam forum S. Inquisitionis amittitur, iuxta generalem Hispaniæ Concordiam, de quo dictum hoc Titulo numer. 154. & qualisicatam esse cùm verba contumeliosa dicantur, aut alapa interuenit, vel quid aliud impudens, iudicis arbitrio, explicat Narbona Glossa 14. num. 115.
Export TEI
Export TEI
249
*Et quia de verbis dictum (vt hoc interim adiiciamus) licet illa ad pœnas incurrendas sufficere, cùm perterrefactoria sunt, Doctores tradant, quos vidimus; sunt tamen qui in terminis Constitutionis nostræ illa non esse sufficientia contendant. Sic enim tenet Carena Parte 2. Tit. 13. §. 15. quem sequitur Lupus Dist. 2. cit. Artic. 2. Difficult. 2. Quorum ratio est, quia perterrefactio incussionem timoris factis contingentem propriè significat. Et item quoniam PōtifexPontifex verba non expressit; cùm tamen vbi comprehensa volunt, exprimere soleant. Vt in Canone 13. Bullæ Cœnæ, vbi perterrefactio comminationi, & concussioni comparatur: & cùm dispositio sit pœnalis, strictè est interpretanda. Verùm in terminis eiusdem Constitutionis loquentes contrarium tenent adducti; & Lupus ipse sic scribens: Vel offensio fit immediata aut mediata, quæ fit etiam verbis iniuriosis, vel signis, perterrefaciendo. Patet ex Constitutione si de protegendis: ad veritatem enim disiunctiuæ propositionis sufficit alteram partem verificari. l. St ita quis. D. de verbor. obligat. Sic ille. Vt mirum sit breui adeò interuallo sui oblitum contrarium tenuisse.
Export TEI
Export TEI
250
*Et certè non videtur quomodo id ne|
p. 52
gari possit, cùm perterrefactio verbis frequentiùs fieri soleat, possintque minæ adeò esse graues, vt metum in virum constantem cadentem importent: vnde non fuit opus illa exprimi, etsi aliquando expressa inueniantur, sicut in aliis accidit. Cùm aliàs videamus verba à Pontifice posita vbi minoris efficaciæ sunt, cùm §. 4. dantes consilium pœnali Canone comprehendit: maiorem enim vim comminationes quàm consilium habent, quia aliquid supra consilium addunt: si enim solum consilium sufficeret, minæ vtique non adderentur. His præiactis,
Export TEI
Export TEI
251
*Dico secundò. Si quis delicti sui conscius, & capturam timens, comminationes anteà iactet, non videtur pœnas Constitutionis incurrere. Id probari potest, quia illa est inchoata resistentia, & perterrefactio in ordine ad personam propriam: etiamsi talis sit, vt cadat in constantem virum: si enim non talis, ex eo etiam capite locum non habebit incursio, iuxta dicta num. 203.
Export TEI
Export TEI
252
*Dico tertiò. Si verba ita generalia sint, vt terrorem erga capturam aliorum etiam incutere possint, incursio in pœnas existet. Hoc ex ipsa Assertionis propositione constat, iis suppositis, quæ de perterrefactione per verba probauimus. Ex quo fit cognatos & amicos, qui capturam suspicantes, comminationes spargunt, in pœnas potiori ratione proruere, sed mitiganda, iuxta dicta Dub. 5. Assert. 2. quando est in illis latitudo, vt excommunicationem excipiam. Si verò post capturam iniuriosa verba in Tribunalis sancti iudices ac ministros proferant, eorum est qualitas expendenda: communiter loquendo talia erunt, vt eorumdem iudicum veniant arbitrio punienda, iuxta ea, quæ cum aliis tradit Lupus Dist. 2. citat. Artic. 3. Difficult. 2. & D. Fermosinus Tomo 2. in Cap. Cùm venissent. Quæst. 10. num. 5. & seqq. non tamen Constitutionis pœnas, quia per illa non est impedita captura, neque conatus ad impeditionem adhibitus; cùm tamen Constitutio contra impedientes sit, saltem inchoatè, vt ex eius est tenore perspicuum. Ex quo fit eos, qui videntes captum, ad Alcaldios accurrerunt, si vt eriperent ipsum instarunt, pœnis Constitutionis obnoxios redditos, ratione scilicet consilij, & non qualiscumque, sed vrgentis: secus si tantùm simpliciter nuntiarunt.
Export TEI
Export TEI
253
*Sed quid de seruis cooperantibus? Excusandi sanè, quia nesciunt quid faciunt, etsi non obediant, metuere graue supplicium possunt. Sic enim & impedientes excusari posse diximus numer. 218. secus de aliis, qui in satellitio concurrunt, & sui iuris sunt, cùm id in Constitutione expressum habeatur, ibi: Siue aliàs auxilium scienter præstiterit. Nisi fortè illis ignorantia suffragetur, & bonâ fide procedant, instar militum, qui vbi iniustitia manifesta non est, si Principi obsequantur suo, non peccant, iuxta multorum sententiam, etiamsi dubium aliquod subsit, dummodo vehemens suspicio non sit. Pro quo videri potest Cardinalis Lugo Disputat. 18. de Iustitia numer. 21. & Angelus M. Verricelli Tomo 1. qq. moral. Tractat. 1. Quæst. 34. Sect. 3. alios adducens. Et vehemens suspicio in casibus similibus regulariter stimulat, quia res S. Inquisitionis sine magno non solent timore contingi. Vnde non est eadem ratio, quæ circa immunitatem patrocinari solet vt ministri sæpiùs excusentur, cùm ex præcepto Magistratuum delinquentes ex Ecclesia extrahunt, pro quo, citatus Scriptor Tractat. 8. Quæst. 1. & Quæst. 5. numer. 8. quia multi sunt casus, in quibus Ecclesia delinquentibus non fauet, & possunt illi existimare talem esse eum, qui tunc occurrit. Quod tamen respectu S. Inquisitionis aliter omnino contingit, vt est perspicuum, vnde moraliter certum est id esse illicitum. Et quando tale accidit, peccant illi grauiter, qui Superiorum exequuntur mandata, iuxta communem doctrinam, pro qua citatus Verricelli Tract. 2. Quæst. 33. num. 2. & Tomo 2. seu Tractatu de Mißionibus Quæst. 107. numer. 48. vbi de famulis loquitur Mercatorum Lusitanorum in Æthiopum contractatione. Sicut famulus etiam legens librum hæretici iussu domini, nisi graui metu excusetur: pro quo P. Thomas Sancius Lib. 2. Operis Moralis Cap. 10. num. 48. & 49. ex quo Alberghinus in Manuali Cap. 32. num. 11. & hæc pro casu dicta, subiectione ad quos debeo, de qua & num. 188. alibique, libenti semper animo, pro quo & Deus testis, inculcatâ.
Export TEI

ADDITIONVM Ad Tomum Posteriorem Auctarium.

Export TEI
Export TEI
254
*POst scriptas illas in manus venit citatus dudum Angelus Maria Verricelli, doctus & eruditus Scriptor, apud quem multa deprehendi aut discussa aut tacta ex iis, quæ ad Indias spectantia à me sunt hoc in Opere pertractata. Vnde operæ pretium duxi quod ex illis opportunum visum fuit adiicere, aut si quidquam minùs verosimile occurrerat, pariter adnotare. Et licet aliqua in Additionibus ad priorem Tomum, suis sint locis inserta; ea autem quæ ad posteriorem spectant simul proponere visum est paucis exceptis, in margine, aut aliter prænotatis. Ergo
Export TEI

CIRCA TITVLVM XII.

Export TEI
De Priuilegiis.

De Priuilegiis.

Export TEI
An limitationes & reuocationes Priuilegiorum à S. Congregatione de propaganda fide dispositæ, ad Indica sint extendendæ. Et alia circa Cap. 5. & 6. de illorum communicatione.
Export TEI
Export TEI
255
*TRactatu de Missionibus, pro quo integer est nec molis exiguæ Tomus, ea habet, de quibus in sequentibus consulendus. Missionariis ergo à dicta Congregatione missis specialia ab eadem ex auctoritate Sedis Apostolicæ priuilegia conceduntur, respectu quorum addi restrictiones solent, aut etiam reuocationes: & per posteriora Decreta ita sunt limitata, vt si ad Religiosos limitatio pertingat, multùm inde eorum potestas contra receptissimam praxim eminuatur. Et manere |
p. 53
illa penitus inconcussa probat Auctor Quæst. 94. postquàm Quæst. 93. probauerat per Bullam Cœnæ maximè reuocari, ex manifestis priuilegiis, dequo & Quæst. 98. num. 29. Sed Quæst. 299. & 300. circa casus Bullæ Cœnæ, & alios quosdam, de quibus Titulo 4. magis ex professo quæstionem agitans, videtur sentire contrarium. Cùm enim fundamenta pro negatiua parte Sect. 1. proponat, in sequenti pro affirmante profert, & in 3. negantis dissoluit; addit tamen sic in fine Quæst. 300. Quia tamen Apostolicum Diploma mihi videre non licuit, ideò de singulis singillatim quoad Indias nihil audeo affirmare. Prætereà cùm vsus sit optimus legum interpres, nolo ex his, quæ scripsi scrupulum inijcere pro ijs priuilegijs quæ in aliqua regione essent in vsu, præsertim quia in pluribus regionibus non potest authenticè & sufficienter constare de reuocatione. Hæc ille, qui immediatè ante de vsu in Societate, non obstantibus reuocationibus Congregationis, fidem facit, ex testimonio P. Martini Tridentini Senensis Procuratoris. Ex quibus videtur non esse circa hoc vllatenus dubitandum, stante præsertim concessione Innocentij X. modo currente, cui aliæ sine dubio succedent: sic enim Pontificum stylus decurrit per Vicennarias concessiones. Quid circa hæresim, dicendum inferiùs de quo & num. 125.
Export TEI
Export TEI
256
*Illud non ita videtur apertum, an scilicet priuilegia S. Congregationis pro Indiis manifestè non concessa, existimari eisdem communia possint. Pro quo negatiuè statuit Auctor Quæst. 160. num. 4. vers. Confirmatur 4. Sed videnda quæ diximus citatis Capitibus 5. & 6. Sunt enim pro specialibus Prouinciis concessa, vt videri potest apud citatum Titulo 16. & quia multa Episcopis illarum conceduntur, aut Nuntiis, seu Vicariis Apostolicis, respectu quorum non videtur communicatio generaliter admittenda, nisi fortè respectu similium Prælatorum: videndum specialiter quæ sint ea, quæ Missionariis conceduntur, præter generalia illa, de quibus Sect. 7. Licet autem Formulæ non sint reuerà concessiones: quia tamen, vt ex Sect. 24. constat, à S. Congregatione sunt approbatæ, & pro iis Missionibus, quæ frequenter fiunt deseruiant; quasi concessionum certa argumenta sunt accipienda. Quibus non obstat Regula 7. Concessionum, de qua Sect. 1. in fine. Iuxta illam enim licet S. Congregationi à regulis pro eisdem traditis recedere, & facultates, prout opus fuerit, variare. Quamuis enim variatio aliqua respectu alicuius Prouinciæ fuerit, respectu aliquarum aliarum inuariatæ supererunt concessiones. Iuxta quæ in propositâ quæstione eo modo philosophandum, de quo diximus locis citatis. Et quia facultates dictæ pro Missionariis sunt, non videntur extendendæ nisi ad Missionarios; ad eos scilicet, qui à R. P. Generali missi, saluti Indorum incumbunt: aut etiamsi non missi, à suis Superioribus ad opus illud Apostolicum destinantur: iuxta ea quæ ex Cardinali Lugo habet Auctor Quæst. 97. num. 4. de quo statim.
Export TEI

Circa Cap. VII. Difficult. I.

Export TEI
Ubi de Religiosis non missis à suis Prælatis circa communicationem Priuilegiorum.
Export TEI
Export TEI
257
*DVdum citata Quæst. benè id Auctor probat, quod à Nobis probatum etiam non solùm de necessaria licentia, sed approbatione, ad priuilegiorum vsum, quæ talis sit, vt ad conuersionis finem dirigatur. Vnde si quis ex fine mittatur alio, non licebit vsus & communicatio, iuxta illum, & alios. Quod non tollit id, à Nobis assertum; etiam stante fine alio posse communicationem extare, si Superior velit vt sic missus eo quo possit modo ministrum se salutis Indorum exhibeat: quod & tradit P. Verricelli num. 8. Quòd autem missi censendi sint etiam ij, qui in Indiis degunt, si ad munus conuersionis destinentur, pro certo habendum, vt benè statuit Cardinalis Lugo Lib. 4. respons. moral. Dub. 48. Sunt autem destinati omnes, etiamsi ministeriis aliis sint addicti: quia nullus est qui aliquomodo non possit ad conuersionem conferre: & ministeria illa mediatè & virtualiter ad eum finem diriguntur. Vnde vsus habet vt omnibus indifferenter priuilegia communicent Superiores, cum eo tamen discrimine, quod qualitas exigit personarum. Vnde circa hoc sine scrupulo procedendum. Quod etiam à Nobis dictum Assert. 4. de veniente cum Regia licentia, etsi probet Auctor ex Fr. Emmanuele, vt ibi: reprobat tamen ex Breui Innocentij X. de quo & Nos Cap. 8. Difficult. 1.
Export TEI

Circa Difficultatem V.

Export TEI
Vbi de communicatione Priuilegiorum limitationem aliquam habentium, aut etiam conditionem.
Export TEI
Export TEI
258
*DE hoc citat. Quæst. 97. vbi cùm tacitam communicationem sufficere dicat, etiam pro Religiosis Societatis, quæ tunc interuenit, cùm illi quis ministerio adscribitur, cui solet esse adnexa concessio, per obliuionem non postulata, ex P. Laymam Libr. 5. Tractat. 6. Cap. 10. num. 16. Addit tamen dependentiam à Superioribus in illis requisitam, pro Religiosis aliis non requiri, sed eo ipso quòd approbantur, priuilegiorum amplâ concessione gaudere; pro quo alios adducit, num. 11. & 18. Sed §. Mihi videtur, id quidem de priuilegiis Societati concessis affirmat, non verò de concessis aliis Religionibus cum prædicta limitatione: quia in Societate id exigit peculiare illius institutum, & Monachica penitus gubernatio, vnde non est, cur ad alios limitatio talis extendatur. Cùm verò illa in concessione pro Religionibus aliis apponitur, non est extensioni locus, quia cessat ratio dicta, & priuilegium non debet in communicatione ampliùs quàm in concessione directâ prorogari. Nostræ tamen resolutioni standum, quia nihil affectus, quod pro asserto opposito aliquatenus videatur vrgere. Pro quo & stat Bordonus Tomo |
p. 54
2. Resolut. 52. num. 87. non obstante concessione Gregorij XIV. pro Clericis Crucigeris, seu Ministrantibus, de quâ testatur Fr. Emmanuel Tomo 1. qq. regul. quæst. 55. artic. 17. §. Secundum dubium, iuxta quam habent communicationem priuilegiorum Societatis absque eo quòd necessarium sit eam à Generali mendicare. Illis enim id potuit esse conueniens, non sic aliis: cùm adeò grauia inconuenientia ex tali communicatione sequantur, vt est à Nobis comprobatum. Vnde non est credibile id esse iuxta Sedis Apostolicæ voluntatem.
Export TEI
Export TEI
259
*Illud apud Auctorem certius ex n. 15. vbi alios adducit, scilicet præciso omni priuilegio, solùm ex iure communi posse Capitulum Generale & Prouinciale restringere & tollere vsum priuilegiorum, quia & illis potest renuntiare. Sed quod ad Prouinciam attinet, intelligendum de priuilegio specialiter Prouinciæ concesso: si enim toti Religioni concessum sit, nequit eidem renuntiari: neque Scriptores ab illo adducti contrarium dicunt, sed de renuntiatione aut cessione à Capitulo Generali factâ loquuntur, vt videri potest apud P. Suarium Tomo 4. de Relig. Tractat. 10. Lib. 2. Cap. 22. num. 15. quem alij citant, fortè non benè perlectum. Neque Diana Parte 3. Tractat. 2. Resolut. 87. de Capitulo Prouinciali quidquam attigit, de Generali tantum locutus. Omitto alia ex cit. quæst. circa quæ non est opus immorari.
Export TEI

Circa Caput VIII. De Baptismo.

Export TEI
Export TEI
260
*QVod Quæst. eadem, num. 21. ait ex priuilegio Pij V. posse Religiosos in omnibus Monasteriis Ordinum, vel extra illa, in locis Indiarum baptizare: & quod num. 22. ex Fr. Emmanuele Tomo 1. qq. regul. quæst. 31. art. 4. habere illos priuilegium baptizandi filios Hispanorum, nullâ additâ limitatione, non ita generaliter accipiendum, sed iuxta illam, quam adhibuisse iam vidimus in euntibus cum Regis licentiâ, & etiam habet n. 343. & 346. quod & magis ex professo probauerat Quæst. 91. cum Thoma à Iesv, ad litteram adducto Breui Innocentij X, iuxta quod Pij V. priuilegium non suffragatur nisi in illis partibus, vbi neque Episcopi, neque Parochi sunt, de quo & Nos Diffic. 2. & num. 181. De similibus aliis Leon. X. & Pauli III. ac IV. idem iam dixerat P. Suarez Tomo 4. de Relig. Tractat. 10. Lib. 9. Cap. 4. num. 6. 7. & 8. vbi & de Infidelibus, ac eorum filiis, cum negatione locutus. Quòd autem priuilegia alia pro locis dictis concessa ante Tridentinum Concilium, non sint ab illo reuocata, neque per Bullam Pij IV. benè ostendit Quæst. 92. an & alia, à Nobis dictum, & generaliter loquitur n. 242. cum Fr. Emmanuele suprà, art. 1. vers. Tertiò nota. Vide & pro Baptismo infrà circa Titul. 16.
Export TEI

Circa Cap. IX de Priuilegio Leonis X.

Export TEI
Export TEI
261
*ESse illud perpetuum ex vi prioris Concessionis contendit Quæst. 96. id quod ægrè poterit persuaderi: vnde Quæst. 132. num. 4. & 5. contrarium amplectitur. Quia verò Bullam Adriani VI. adducit, ex quâ id etiam ostendit, quod & à nobis præstitum, nulla profectò remanet alicuius momenti controuersia. Confirmatur enim, & cum maiori amplitudine conceditur, non restringens mittendorum numerum, qui à Leone ad quaternarium fuerat limitatus.
Export TEI

Ibidem, alia circa Sacramentum Confirmationis.

Export TEI
Export TEI
262
*IN Nouo Orbe statim post Baptismum, & ante vsum rationis administrandum probat Quæst. 126. præsertim vigente persecutione: quibus libenter assentior. Et quod ad persecutionis tempus attinet, extra dubium est ex Sacramenti institutione ad roborandam fidem. Ex quo etiam congruentia desumitur pro infantibus; vt scilicet cùm ad annos discretionis perueniant, peculiarem habeant Iucem circa fidei mysteria, & sic feliciter in professione eiusdem progrediantur.
Export TEI
Export TEI
263
*Quæst. 127. hæc habet. Primum. Probabile esse Episcopum validè benedicere sacra olea & Chrisma benedictione à se composita, etiamsi substantialiter ab eâ differat, quæ est per Ecclesiam instituta. Sic dicto primo. Secundum. Etiam esse probabile posse validè confirmari oleo infirmorum & Catechumenorum: vbi & iuxta propriam mentem ostendit balsamum non esse materiam necessariam, neque determinatam à Christo, sicut neque aliàs Sacramentorum, præter Baptismum & Eucharistiam, de quo & Quæst. 168. n. 8. Sic Dicto 2. Contrarium tenet Leander cum multis, quos adducit Tomo 1. tract. 3. disp. 3. quæst. 3. addens tamen sufficere balsamum adulterinum. Sed cùm adulterinum absolutè tale non sit, ex eo Auctoris huius infirmum additur Assertionis vnicum fundamentum. Vel dicat vnde hoc colligat, si adhibendam velit fidem. Tertium. Probabilius esse Episcopum inualidè prædicta consecrare, quia designatio materiæ ad solum Pontificem spectat, & quæ ab illo assignatur est substantialis, sicut & modus ipsam consecrandi, qui ad materiam ipsam spectat. Sic Dicto 3. Quartum. Probabilius esse Confirmationem oleo infirmorum aut Catechumenorum administratam esse inualidam, sicut & Extremam vnctionem Chrismate aut oleo Catechumenorum.
Export TEI
Export TEI
264
*Hæc, cum generalia sint, ad difficultatem pro Nouo Orbe propriam accedendo quæst. 128. quærit an amisso Pontificali possit Episcopus Chrisma, & Olea sacra benedicere benedictione à se composita. Et negatiuæ sententiæ fundamentis præmissis affirmatiuam latiùs & robustiùs probat, concludens num. 11. quòd ipse illam non consuleret; quia vix vlla necessitas fingi potest, quæ præponderet tanto absurdo, vt Episcopus fungens publicâ legatione totius Ecclesiæ apud diuinam Maiestatem, priuatis precibus vtatur. Quæ ratio parum videtur habere momenti, quia dici potest Ecclesiam ipsam in necessitate hoc eidem indulgere; vnde preces illæ quodam modo Ecclesiæ ipsius sunt; vel si non sint, in eo ob necessitatem dispensari. Certè vt de Confirmatione consilium illud sit conueniens, circa Ex|
p. 55
tremam vnctionem videtur aliter consulendum, quia Sacramentum magnæ vtilitatis est in ordine ad æternam salutem, à quo multoties illa pendet. Cumq́ue non preces omnes, quæ in benedictione interueniunt, de substantiâ illius sint, vt de Chrismate loquens obseruat P. Suarez Tomo 3. in 3. p. disp. 33. Sect. 2. vers. Restat. & de modo benedictionis aut Episcopus ipse, qui aliàs ea vsus functione, aut eidem interfuit, vel testimonio aliorum notitia aliqua succurrere possit; id quod magis est visum substantiale per verba similia vsurpandum. Quod & necessariò videtur faciendum, si Calix & Patena consecrati desint: ad illorum enim consecrationem in casu necessitatis ad benedictionem est huiusmodi recurrendum. Fauet Leander tract. 4. disp. 2. quæst. 5.
Export TEI
Export TEI
265
*Addit num. 12. modicam quantitatem balsami sufficere etiam pro magna quatitate olei, quamuis oleum nullam odoris recipiat qualitatem, contra P. Coninck de Sacram. quæst. 71. n. 35. asserentes omnes partes debere alterari. Sed cum P. Dicastillo Tom. 1. de Sacram. tract. 3. disp. vnic. n. 62. media certè similior vero sententia, vt neque exigua quæuis sufficiat, nec talis necessaria, vt omnes debeant partes alterari; dummodò odor possit percipi, quia propter illum vt materia huius Sacramenti est assumptum, quod ex Concilio Florentino constat in Decreto Eugenij IV. de Sacramentis, cuius illa sunt verba: Cuius materia est Chrisma confectum ex oleo, quod nitorem significat conscientiæ: & balsamo, quod odorem significat bonæ famæ, per Episcopum benedicto. Pro quo & videantur dicta num. 216. Subdit vers. Notandum secundò, inualidè ministrari, si subsidente balsamo, eo solo vngatur, secus autem si vngatur oleo tantùm ex P. Dicastillo suprà, & Diana Parte 10. tract. 11. Resol. 13. vers. sequenti balsamum Indicum esse propriè tale ait, licet censeat Pium IV. non id tantùm declarasse, sed in eo dispensasse, de quo & n. 8. vers. DeniDenique idẽidem, & Nos n. 214. Concludit in necessitate posse Olea benedici cum minori numero ministrorum, ex Declaratione S. Congregationis. Pro quo & extat priuilegium Indicum in facultatibus temporalibus, quæ Episcopis conceduntur.
Export TEI
Export TEI
266
*Quæst. 129. probat Pontificem posse simplici sacerdoti administrationem huius Sacramenti committere, & oppositum esse temerarium Chrismate autem per Episcopum benedicto. Idque fore conuenientissimum in Iapone, & Prouinciis aliis, in quibus Episcopi non inueniuntur. In Peruuio certè aliquæ sunt, ad quas aut numquàm aut rarissimè, etiam zelo præditi Pastores accedunt. Vnde & hoc etiam est pro talibus conueniens à multis iudicatum. Timendum tamen ne hac occasione Episcopi à visitatione abstineant, quam ob conferendam Confirmationem solent frequentiùs adoriri. Quibus enim administratio dicta committitur, poterit etiam visitationis cura committi.
Export TEI
Export TEI
267
*Quæst. 130. disquirit an seclusâ Pontificiâ prohibitione, solo iure diuino attento, possit Presbyter ex Episcopi sui præcepto validè confirmare, & negat cum multis. Circa quod non est in quo hærere modò debeamus, licèt ille circa quæstionem sententiarum diuersitate propositâ diuagetur. Sicut neque circa Quæst. 131. vbi inquirit an valida sit hodie Confirmatio à Presbyteris Græcis secundùm eorum ritum celebrata. Clemens quidem VIII. omnes sic confirmatos sine concessione Sedis Apostolicæ iussit sub conditione iterùm confirmari, vt ex illius Constitutione constat, quæ est in ordine 47. Quòd si modò valet, ad approbationem est Sedis eiusdem reuocandum, & sic componenda quæ habet quæst. 130. n. 25. & quæst. 131. n. 1.
Export TEI
Export TEI
268
*Quæst. 132. id probat contra P. Quintanad. & P. Pellizarium, quod & Nos probauimus num. 208. & seqq. scilicet neque virtute Bullæ Leonis X. neq; Adriani VI. neque Vrbani VIII. posse Religiosos Sacramentum istud conferre. Num. 4. & 5. priuilegium Leonis X. quod perpetuum esse contenderat, fuisse personale ostẽditostendit, de quo suprà n. 261. Quòd si ex Bullâ Adriani id licet; non tamen debeat ad Indiam Orientalem extendi, ex eo habetur, quod tradit Quæst. 98. num. 323. concessionem scilicet talem ad eas tantùm Indias spectare, quæ tunc erant Carolo V. subiectæ, qualis non erat India Orientalis. Sed contrarium tenet P. Quintanad. Tomo 1. tract. 2. singul. 6. num. 3. sicut de aliis priuilegiis. Nec de Confirmatione plura.
Export TEI

Circa Caput X. de Eucharistia.

Export TEI
Pro Communione Indorum.
Export TEI
Export TEI
269
*DEfendit illam Quæst. 142. adducto Limensi Concilio, & aliis ex Dom. Solorzano, tradensque generalem doctrinam illis accommodandam, ex multorum Doctorum sententia dicentium sufficere vt rudis agnoscat non esse communem cibum, sed cibum aliquem benedictum, sanctum, veneratione dignum, & proficuum ad animæ salutem, id quod ex cultu ab aliis exhibito, & sacro apparatu, non est difficilè coniectare: quo pacto cœcus & mutus communicare potest. Sed certè ego non video quomodo stare possit vt rudis communicaturus non cognoscat confuso aliquo modo ibi esse Christum, cuius cognitio in illo supponi debet: & cùm administratur illi, dicitur esse ibi Christum, vnde & pectus tundens dicit: Domine non sum dignus, &c. suo idiomate à Confessario instructus. Quòd si non ita sit, & merum panem credat, non leue est idololatriæ periculum in iis, qui assueti sunt ligna & lapides adorare.
Export TEI
Export TEI
270
*Vers. Aduerte tertiò, circa finem, Concessionis Pauli V. mentionem subdit ad instantiam Regis Nostri Philippi III. vt Indi sine Communione valeant Iubilæa & gratias alias, solâ præmissâ Confessione, lucrari, aitque huius Pontificij Breuis mentionem fieri in Concilio secundo Limensi. In quo est lapsus manifestus; Concilium enim secundum ante natum Philippum est celebratum: sicut & potiori ratione ante Pauli V. creationem. Quod in sine addit Religiosis, de quorum bono statu debet præsumi, si vsum rationis amiserunt, non solùm in articulo mortis, sed etiam semel in anno, & si lucida habuerint interualla, bis aut ter in anno posse Communionem præberi; nec se maiorem frequentiam admissurum; ad Indos quidem non spectat, & ita non est circa illud diutiùs insistendum. Addo tamen si lucida interualla sint, & verosimilis ratio|
p. 56
nis vsus, non solùm bis aut ter, sed sæpiùs panem vitæ conferendum: nulla enim est ratio cur debeat denegari; & cùm in bono statu sint, magis videntur ad illum dispositi, quia à peccatis magis alieni. Pro quo stat P. Henao Disp. 14. de Euchar. n. 73. post hæc scripta visus.
Export TEI

De Priuilegijs circa Missam.

Export TEI
Export TEI
271
*AGit de illis Quæst. 98. §. 31. num. 197. & seqq. vbi specialiter de horâ celebrationis, pro quâ concessionem Alexandri VI. adducit de duabus horis post mediam noctem, & Eugenij IV. de celebratione ex caussâ vsque ad Nonam inclusiuè, ad quod ait non esse Superioris licentiam necessariam. Sed in Societate aliter dicendum ob generalem rationem circa vsum priuilegiorum. In casu autem non frequenti, vt itineris in die festo aut simili, tacita aut præsumpta sufficiet.
Export TEI
Export TEI
272
*Quod autem initio ex Eugenio IV. & Leone X. proponit, posse Missam & diuina officia celebrare in locis vbi eos hospitari contigerit; & de Missionariis est sermo, & ex Clement. VIII. posse Missam celebrare in locis decentibus & honestis, & ab omnibus actibus humanis seiunctis & remotis; quod perinde est ac dicere, in Oratoriis priuatis quibuscumque: non est ita accipiendum, vt hoc posterius prioris explicatio aut limitatio sit. In Missionibus enim celebrari in hospitiis potest, etiamsi loca ab humanis actibus seiuncta non sint, iuxta ea, quæ à Nobis dicta.
Export TEI
Export TEI
273
*Sacerdotem etiam sæcularem in locis vbi raritas eorum est, posse duas Missas, etiamsi non sit Parochus, celebrare, cum iis Auctoribus, quibuscum & Nos, quibus adde Leandrum infrà, quæst. 39. Alia ibidem non specialia, de quibus Nos latiùs: plura tamen quæst. 135. ex quibus subiicienda nonnulla.
Export TEI
Primum, posse celebrare in Cameris sæcularium, etiam vbi dormiunt, & in plateis. Sic n. 1. & 3. ex priuilegio, ex quo & Nos.
Export TEI
Export TEI
274
*Secundum in Altari portatili vbicumque voluerint, ex priuilegio PP. Prædicatorum, & Minorum. Cap. In his 30. de priuilegiis. Et non esse reuocatum à Tridentino; cum multis, licèt alij contradicant. De quo n. 3. & 4.
Export TEI
Export TEI
275
*Tertium posse item in Oratoriis sæcularium, iuxta aliquos, etiamsi prohibitio Episcopi extaret ne vltra Missam vnicam alia dici posset. Quod ipse non probat, quia abusus esset in priuato oratorio plures Missas, acsi publica esset Ecclesia, celebrare. Quæ ratio non probat de duabus aut tribus, ex hoc enim non videtur Ecclesia publica, in quâ tot licent, quot occurrerint Sacerdotes.
Export TEI
Export TEI
276
*Quartum cum P. Pellizario, Portel, Diana, Lezana, Cespedes, & P. Quintanad. posse ibidem, contradicente Episcopo, Eucharistiam ministrare, quia nequit ille vsum priuilegij multorum Pontificum impedire. Admonet tamen cum illis ne id fiat, ob vitandas turbas.
Export TEI
Export TEI
277
*Quintum posse in grangiis, vbi & quoslibet Sacerdotes sæculares, eaque Oratoria gaudere immunitate. Pro quo ibidem Auctores, qui & addunt licere id etiam contradicente Episcopo, neque addunt nuper positam moderationem; & meritò, quia hoc Religiosis magnum pareret detrimentum.
Export TEI
Export TEI
278
*Sextum vsum priuilegij Pij IV. id habet quod à Nobis ex eodem positum in Additionibus ad priorem Tomum num. 123. Addit n. 11. ex priuilegio Sixti IV. vti posse Religiosos Altari viatico etiam extra necessitatem, & sic diebus ferialibus; modò adsit caussa rationabilis, ex Barbosa Allegat. 23. n. 3. qui tamen de feriatis diebus non loquitur, sed tantùm ait posse extra necessitatem: est tamen verosimilis ampliatio.
Export TEI
Export TEI
279
*Post præfata ad Episcopos diuertens nonnulla tradit iuxta communes Doctorum resolutiones, ex quibus cùm aliquos præferat n. 19. sic concludit: Hæc magna neceßitas considerandæ est respectu multorum, non autem vnius aut alterius, Sed propter tot Doctorum auctoritatem & vsum, de quo multi testantur, censeo posse hodie ratione infirmitatis, sed rarò, saltem semel in mense, Episcopum concedere licentiam celebrandi coràm nobili persona infirma. Tutiùs tamen esset S. Congregationem consulere. Sic ille: qui post alia loci alterius pergit, & sit
Export TEI
Export TEI
280
*Septimum, sacerdotem quemlibet itinerantem posse diebus singulis in Altari viatico celebrare ex Concilio Tribariensi Cap. Concedimus 30. de Consecrat. Dist. 1. quando scilicet sine graui incommodo nequit ad Ecclesiam accedere. Pro quo patronum allegat nullum & erit certè rarissimus, cùm Doctores contrarium generaliter fateantur ob Cap. Finale de priuilegijs in 6. vbi summa dicitur futura necessitas. Id certè minimè consulendum, si tamen pro sæcularibus id licet, quantò id potiùs Religiosis concedendum? Sed addit num. 22. quòd ad hoc precisè vt decem vel viginti laici itinerantes Missam audiant, non debet Sacerdos extra Ecclesiam, saltem diebus ferialibus, celebrare, secus si magna sit multitudo, de quo Assert. 3. quia priuilegium Concilij concessũconcessum est Sacerdoti itineranti, quem non decet aliquem diem sine sacrificio transire, non autem laicis. Quod est sanè mirabile, posse scilicet Sacerdotem diebus singulis celebrare, ob propriam deuotionem, non posse ob coitinerantium commodum, cum vterque respectus simul esse possit, & priuilegium simpliciter concessum valeat in aliorum commodum practicari. Nisi fortè loquatur de Sacerdote non coitinerante, sed in viâ habitaculum habente, villâ scilicet, aut ouili. Petendam ab Episcopo licentiam cùm casus præuidetur, vt semper itinerantibus accidit, colligitur ex n. 27. quia non est euidens id licere: sed iuxta aliorum sententiam, quos ibidem adducit, aliter asserendum.
Export TEI
Export TEI
281
*Octauum, circa Religiosos Hiberniæ pro Officiis defunctorum responsa quædam S. Congregationis Cardinalium, vtilia certè, proponit, sed quæ negotium præsens non concernunt, vbi non omnia, quæ conducere aliàs possunt, glomeranda. Vnde ad alia.
Export TEI

De benedictione sacrorum, vbi & de Ecclesijs.

Export TEI
Export TEI
282
*AGit de hoc Quæst. 93. num. 4. vbi adducit Decretum Congreg. Cardinalium ab Innocentio X. approbatum. Cùm enim |
p. 57
quæsiumquæsitum fuisset. Vtrum Patres Societatis in Ciuitate & Diœcesi Angelorum poßint consecrare vasa sacra, altaria, & similia, in quibus vnctio requiritur? Respondit non posse. Ad quem locum se refert Quæst. 270. vbi generalem declarationem adducit pro Missionariis Apostolicis, vbi Episcopi existunt. Quæst. autem 98. §. 6. num. 25. & seqq. vbi varia priuilegia accumulat, sicut & Leander Tomo 2. Tract. 8. Quæstio 30. Disput. 7. nihil addit quod à Nobis adductum non sit, præter priuilegium PP. Carmelitarum Discalceatorum à Clemente VIII. concessum Missionariis infidelium: pro quo & aliis extat Bulla, cuius tenorem exhibet initio Tituli 4. pag. 223. sed cum exceptione eorum, quæ vnctionem exigunt.
Export TEI
Export TEI
284
*Quibus non obstantibus, standum iis, quæ stabilita à Nobis sunt. Decretum enim in gratiam Angelopolitani Episcopi ad summum probat in Ciuitate illa ac Diœcesi existente Episcopo, id non posse fieri, quando distantia est minor duabus diætis, iuxta ea, quæ tradit Thomas à IESV MARIA de Conuersione Gentium, in Compendio priuilegiorum. V Benedicere. Et videntur conformia Concessioni Adriani VI. in Omnimoda, de qua num. 194. Et alibi. Prætereà, id tantùm pro Ciuitate & Diœcesi præfatis dispositum, quia ægrè id ferebat Episcopus & noluit Congregatio priuilegium in eo casu contra illius voluntatem vim habere, ad contentionum procellas sopiendas. Et quidem facile erat S. Congregationi, cùm respondit, Non posse, addere, Neque in illis, neque in aliis. Quod cùm non fecerit, indicium est aliquod prohibitionis limitatæ. Quòd autem de Missionariis Apostolicis aliter sit dispositum, non conuincit, ob dicta §. 1. huius Tituli.
Export TEI
Export TEI
285
*Circa Ecclesias nonnulla adducit Quæst. 98. §. 15. & 44. sed in iis nihil notabile & quod Indiarum possit caussam promouere, cùm ex adductis à Nobis satis ampla pro benedictione, & reconciliatione facultas habeatur. Pro erectione autem stat priuilegium Pauli Tertij, & pro PP. Discalceatis Carmeli Apostolicis Missionariis aliud Clementis VIII. Constitut. 47. citata num. 4. de quo Auctor §. 15. sunt tamen pro Indiis specialia Regum nostrorum statuta: & solâ Regiâ licentiâ, irrequisitis Episcopis, erigi posse, immò & contradicentibus, ex Dom. Solorzano & Fr. Ioanne Baptista, proponit num. 72. ob concessionem Pauli IV. ex qua etiam habetur omnia Regia rescripta & mandata circa hoc & alia esse à Pontifice confirmata, & eamdem vim habere, acsi ab eodem emanassent. Circa quod hæret ille, eo quòd hæc sint contra Ecclesiasticam libertatem (sicut multa, quæ habet Dom. Solorzanus Tomo 2. Lib. 3. Cap. 21. vbi de decimis. Et Cap. 26. vbi de Religiosis) nec Bullam Pauli IV. videre potuerit, cuius fidem penes Auctores eam citantes esse vult. Sed quidem Bulla est certissima, cuius tenorem adducit Fr. Ioannes Baptista fol. 304. & 305. & est illa pro PP. Dominicanis, in quorum libro priuilegiorum habetur fol. 258. & licet non procedat specialiter de Indiis, ex eo tamen quòd in ea approbantur, confirmantur, & innouantur concessiones omnes quocumque modo factæ, non solùm Pontificum, sed Imperatorum, Regum, & aliorum Principum, colligi ait Mag. Alfonsus à Veracruce apud citat. Ioan. Baptistam fol. 307. quòd cùm Reges Catholici per suas Regias litteras prouideant vt Religiosi liberè suis vtantur priuilegiis à Pontificibus concessis, idem est acsi Pontifex ipse speciales de hoc dirigeret litteras.
Export TEI
Export TEI
286
*Iuuat eum audire sic loquentem: Eadem ratione cum expreßè per Reges Castellæ sit præceptum vt Religiosi poßint ædificare domos pro Religiosis vbicumque fuerit necessarium pro instructione Neophytorum, vt patet in expreßis litteris ad trium Ordinum Prouinciales specialiter directis: sequitur posse Prouinciales sine aliqua requisita licentia accedere ad loca vbi ipsi iudicauerint expedire, & ibidem posse ædificare domum ad habitandum sicut si per Pontificem esset concessum. Sic doctus ille Magister. Non ergo omnes Regiæ Schedulæ sunt à Pontifice confirmatæ, neque hoc Auctores dicti asseruerunt, vt affirmat P. Verricelli, sed quæ pro executione priuilegiorum Pontificiorum à Regibus diriguntur. Sunt namque Regia etiam priuilegia, & cùm ista à Paulo IV. generaliter approbentur pro PP. Dominicanis, & consequenter pro omnibus communicationem habentibus, iam eo ipso sunt PōtificiaPontificia reddita, iuxta modum philosophandi Mag. Veracruz. Quod ad Dom. Solorzanum attinet, vir fuit sanè piissimus & doctissimus: in cuius si quidquam scriptis minùs conforme Ecclesiasticæ immunitati succurrit, in eo alios est secutus, quod neque Nos probauimus: certum tamen communiter iuxta Pontificias fuisse locutum concessiones. De quo hæc satis.
Export TEI

De celebratione in mari.

Export TEI
Export TEI
287
*DE hoc Quæst. 133. & 134. vbi id licere cum bonis probat Auctoribus, & etiam in flumine, si aliàs priuilegium sit pro celebratione extra Ecclesiam, vel si non sit, quoties sine illo id in terra liceret absque Episcopi licentia, nec solùm in festis, sed etiam diebus singulis. Id tamen negat in triremibus ob continuam iactationem, quod tamen concedit Diana Parte 5. Tract. 3. Resolut. 40. & totum ab experientia pendet: & alicubi triremem esse posse quietam oculis comprobamus. De hoc etiam P. Busembaum in Medulla Theologiæ moralis Lib. 6. Tract. 3. de Eucharistia Cap. 3. Dub. 4. cum aliis, & Leander supra Quæst. 18. & luculentissimè Andreas Du Saunay in Panoplia Sacerdotali Parte 2. Lib. 1. Cap. 8. Artic. 2.
Export TEI

De portatione Eucharistiæ ad collum.

Export TEI
Export TEI
288
*AFfirmat Quæst. 136. & de Apostolicis Missionariis Quæst. 232. addens generaliter id licere ob periculum infidelium sine stola, superpelliceo, & lumine: ob Viaricum scilicet infirmo tradendum. Ergo & idem licebit ob eamdem caussam, si aliter conferri nequeat; licet vix moraliter accidere posse videatur, vt saltem stola non suppetat, quæ adhiberi poterit, etiamsi superpelliceum desit, in eo enim indecentia apparet nulla: & sæpiùs id videmus in Religiosorum funeribus, iuxta peculiares eorum ritus, & cùm Sacerdotes more laicorum communicant.
Export TEI

p. 58
Circa Caput XI. De Sacramento Pœnitentiæ.

Export TEI
De absolutione ab hæresi.
Export TEI
Export TEI
289
*QVæst. 98. §. 1. priuilegium Societatis adducit quoad absolutionem sæcularium, sed sine Adnotationibus ab eadem adiunctis. Et aliud pro Missionarijs Apostolicis in terris vbi grassantur hæreses, declaratione subiunctâ particularis Congregationis Theologorum super dubiis Missionariorum Capucinorum Orientis, in qua sic: Manifestum est non posse absolui à Mißionariis hæreticos, qui lapsi in partibus vbi non grassantur hæreses, ad partes vbi sunt Mißionarij, se conferunt. Sic Congregatio in Palatio Cardinalis Pamphylij posteà Innocentij X. Sed contrarium ille satis probabile existimat ex Bulla Eugenij IV. iuxta quam aduenæ & peregrini sortiuntur forum pœnitentiæ vbicumque contigerit reperiri. Addit & rationem conuenientiæ, quæ in aduenis & prædictis pariter militat, ne in hæreticâ prauitate confirmentur, concludens tutiùs esse S. Congregationem consulere. Ex his ergo aliquis non immeritò deducat, in Indiis locum non esse priuilegio quoad absolutionem ab hæresi, cùm absolui nequeant lapsi in partibus vbi hæreses non grassantur, vt non grassantur in Indiis, nisi fortè in locis illis, vbi Belgæ hæretici dominantur, aut Angli. Sed quidquid de Missionariis sit, ad priuilegium est Indicum prouocandum, cùm de Missionariis alia sit ratio, vt dictum suprà iuxta moderationem à Nobis designatam.
Export TEI
Export TEI
290
*§. 2. de absolutione agit Religiosorum, & pro ea priuilegium Societatis, & aliud pro PP. Franciscanis allegat. Sed verò Gregorius XIII. vt ibidem, hæresim excepit, & nonnulla alia grauissima crimina. Non est ergo eisdem innitendum in absoluta aut affirmatione aut negatione. Quia contra affirmationem militant nouiores Pontificum dispositiones: & contra negatiuam id stat quod est à Nobis suo loco comprobatum.
Export TEI
Export TEI
291
* Quæst. 147. probat perpetuò impeditum posse ab Episcopo absolui; non solùm quia multi, quos adducit, id probabiliter, iuxta eundem; affirmant generaliter loquendo; sed quia ratione impedimenti est casus Episcopalis. Quod si neque Episcopus adiri possit, & diuturnum sit impedimentum, etiamsi non perpetuum, quia & illud æquiparatur mortis articulo, tenet, & robustè probat Quæst. 148. absolui ab eo posse, qui ab aliis mortalibus potest absoluere, pro quo graues fautores inducit. Quæst. autem 149. degentes in Indiis ait legitimum impedimentum habere, si neque Episcopi, aut eorum Vicarij sint; quod & de aliis remotissimis regionibus tradit. Et Quæst. 50. vt probabiliùs sustinet sic absolutos, si contingeret ad ea loca accedere, in quibus obligatio est se Apostolico conspectui præsentandi, id debere facere. De Inquisitione verbum nullum: neque cùm illius Iudices adsunt, nec tamen absoluere volunt. Quæst. tamen 151. videtur obligationem penitus amoliri, dum tamquàm probabilius statuit impeditum legitimè, nec potentem Sedem Apostolicam, Episcopum, aut eius Vicarium adire, non teneri priuilegiato confiteri, neque cuicumque alteri, qui non sit Apostolicus Legatus, quales non sunt Inquisitores. Et num. 7. concludit cum multis, quos citat, impeditum personaliter adire, non teneri per Procuratorem aut litteras id præstare. Esse autem eandem rationem hæresis & aliorum criminum, vt absolui possit impeditus, probauerat. Quæst. 147. numer. 5. & seqq. Facit pro eo multorum sententia apud eumdem Quæst. 162. num. 25. dicentium denegata iniustè facultate absoluendi à reseruatis à Prælato sæculari, haberi pro obtenta (de Regulari id probaueràt num. 15. cum multis ob Pauli V. concessionem.) Tunc sic. Aut Episcopi & Inquisitores possunt absoluere ab hæresi in foro pœnitentiæ, aut non. Si primum, & tamen negant, stat prædicta sententia satis probabilis. Si secundum, perinde est acsi non adessent. Possunt ergo impediti à quocumque absolui Confessario legitimè iuxta Tridentinum approbato Pro quo & iuuat id quod tradit ipse Quæst. 161. numer. 7. scilicet Ordinario præsente, sed latente, ita vt ad eum esse nequeat accessus, haberi pro longissimè absente.
Export TEI

Circa approbationem Confessariorum.

Export TEI
Export TEI
292
*QVæst 98. §. 11. & citata nuper 161. ex priuilegiis, & aliis fundamentis in partibus infidelium absente Episcopo & eius Vicario, absque vlla approbatione Ordinarij posse Religiosos Confessiones audire, quod est etiam conforme Breui Innocentij X. nec censeri adesse, si per duas distent diœtas. Quod & habet numer. 80. citat. Quæst. 98. vbi de actibus Pontificalibus ex priuilegio licitis loquitur. Pro quo n. 81. adducit P. Quintanad. idem asserentem, si tamen diu deberet expectari. Et licet iuxta leges viginti milliaria singulæ habeant, non debent tamen in eo rigore accipi, cùm ratione asperitatis viarum, debilitatis virium & aliarum circumstantiarum, non ita plena sufficere possint: posse tamen licentiam per litteras postulari de quibus n. 10. Et quòd non sit necessaria Episcopalis licentia, nisi ex vrbanitate, quando à Rege, aut Prorege mittuntur vt munus exerceant Parochi, cum Fr. Emmanuele, & Fr. Ioanne Baptista affirmat num. 7. Quod tamen limitat iuxta Breue Innocentij X. si non sint Parochi in illis partibus, etiamsi sint Episcopi, & si nolint sæculares Parochos destinare. Quod non est penitus circa hoc vltimum admittendum: quia Parochi nequeunt nisi præsentati à Rege designari: cùm autem eos destinat ad munus illud, destinatio talis habet saltem vim præsentationis: debent ergo institui. Si autem sint Parochi; aut illi præmissa præsentatione instituti sunt, & tunc non est credendum velle eos, qui alios designant, penitus amoueri. Si autem præsentatio non præcessit, designatio vim habet talis, & ita Canonicè instituendi, nisi idonei non essent, tunc enim repellendi: pro quo Auctor num. 239. cit. Quæst. 98.
Export TEI
Export TEI
293
*Quæst. 162. vers. Mihi videtur, sententiam aliquorum, quos numer. 6. allegat, asserentium pro Religiosis vnicam sufficere approba|
p. 59
tionem improbabilem iudicat, & in fine ait non esse iam locum quæstioni ob Innocentij X. Decretum in caussa Episcopi Angelopolitani, est enim satis expressum. Quod & alios dixisse vidimus, & quid circa id sentiendum declarauimus. Illud fauorabilius apud eumdem, virtute Iubilæi, & Cruciatæ vnicam approbationem sufficere. Sic num. 2. vbi quamplures pro eo adducit, quidquid aliter sentiant ibidem adducti.
Export TEI

Circa Confessionem in nauigatione.

Export TEI
Export TEI
294
*DE hoc tractat Quæst. 156. & tribus seqq. vbi multa scitu digna. Et in priori, si sit Capellanus Parochi officio fungens, consitendum eidem ait: secus si nauis in portu sit, nec Capellanum habet Parochialem. Vbi addendum ex quo quis nauim non exiturus intrat, posse Capellano confiteri; secus si exiturus, vt sæpè accidit. Si Capellanus non sit, & nauis inueniatur in centum milliarium distantia à diœcesi aliqua, quæ minor est quàm distantia duarum diætarum, Confessio est facienda Confessario pro eadem approbato, si in naui adsit. Quòd si æquè distet à pluribus, aut parùm plus, minusue, cui voluerit, si plures pro eisdem approbati succurrant.
Export TEI
Export TEI
295
*Si verò sit in alto mari neque necessitas vrgeat, nequit confiteri nisi Confessario approbato ab Ordinario Confitentis, sicut non posset in terra, etiamsi à sua diœcesi longissimè distaret: pro quo Quæst. 161. num. 4. cum multis aliis. Quia Decretum Concilij Tridentini etiam tunc videtur vrgere, neque pro exceptione fundamentum solidum affertur. Quòd si nauigatio periculosa sit, quod prudentis arbitrio relinquitur, tunc eam initurus, aut prosequens, cuicumque potest Sacerdoti etiam simplici, nec approbato, confiteri iuxta eumdem Quæst. 158. post relatas sententias aliorum. Non inquirit autem de periculo in nauigatione ipsa, quia de eo fortè dubitatio esse nequit, cùm in mari quodlibet obortum periculum debeat magnum & lethale reputari; nisi expertorum iudicio leue & ordinariè superabile censeatur. Cùm aliàs opinio sit aliquorum nauigaturos posse absolui à quolibet, quia nauigatio periculosa semper est, præsertim si longa, pro quo Auctores apud eumdem: qui Quæst. 159. concludit eum, qui præuidens periculum, se mari commisit, etiamsi liberè potuisset à naui descendere, posse in naui à quocumque absolui, secus ante ascensum in illam omnino voluntarium, quia hic omnino extra periculum esse censetur, secus ille, qui non tenetur ad confessionem non approbato faciendam, etiamsi id præuideat, immò velit à nauigatione iam inchoata desistere. Pro quo exempla ex multorum doctrina probabilia conducit. Nec Nos de illis plura.
Export TEI

Circa Caput XII. De Extrema Vnctione.

Export TEI
Export TEI
296
*DE hoc Sacramento agit Quæst. 165. & seqq. & in illa tenet cum multis deficiente oleo infirmorum pro communitate posse oleo Catechumenorum ministrari; secus si vnus vel alter nequiret inungi: quam limitationem proponit ex P. Layman, P. Castropalao num. 9. sed cùm alij eam non adhibeant, sed generaliter loquantur, oppositum est probabile, si consequenter sit loquendum. Addit ibidem. vers. Verùm non desinam, non esse improbabile, deficiente vtro que oleo licitè posse Chrisma adhiberi sub conditione, sicut de oleo Cathecumenorum dicendum.
Export TEI
Export TEI
297
*Quæst. 166. multis conatur ostendere non esse præceptum vllum renouandi quotannis oleum infirmorum, & nouo vngere; licet respectu Chrismatis sit obligans sub mortali, licet contraria sententia sit communis. Et vt præceptum aliquod sit illud sub veniali tantùm obligare, pro eodem stat cum aliis Leander Tract. 4. Disput. 2. Quæst. 11. qualecumque autem sit præceptum, si factâ diligentiâ nouum haberi nequeat, nullum futurum peccatum, de quo & Quæst. 98. n. 222. Neque ad illam teneri eos, qui priuilegium habent vtendi veteri. Quòd si diligentia præscribatur, illa certè minor sufficiet, quàm si priuilegium non esset, quia illud aliquid debet operari. Et licet in Rituali Pauli V. habeatur oleum dictum quotannis Feriâ v. in Cœna Domini renouandum, addit Rubricas dictas tantùm continere doctrinalem instructionem, & non præceptum: quia Paulus V. in Bulla Rituali præfixâ non præcipit, sed tantùm hortatur ad illius obseruantiam. Hoc vltimum à Nobis est sufficienter improbatum. Quod autem de diligentia dicitur, non videtur admittendum, quia renouatio olei ideò fit, nam vetus est obnoxium corruptioni, & oportet, etiamsi corruptum non sit, esse purissimum. Et licet in priuilegio diligentia non exprimatur, id satis apertè innuitur, dum dicitur id licere in locis, à quibus valde remoti sunt Episcopi, vt in Bulla Pauli V. & sequentium Pontificum. Et leuis quidem iste non videtur esse defectus. Opinioni P. Martinon, de qua numer. 223. nullam notam inurit, sed tantùm falsam asserit num. 222. citat.
Export TEI
Export TEI
298
*Et vt quod ad olea spectat pariter præbeamus, citat. Quæst. 98. num. 219. & 220. ait peccatum esse mortale oleo Catechumenorum antiquo adultum extra periculum mortis inungere, non verò infantem, quia semper iste in periculo versatur. Addit tamen num. 221. ex virtute priuilegij Greg. XIII. etiam nullo mortis periculo existente, & etiam si nulla sit adhibita diligentia, posse oleo antiquo quatuor annorum circa baptizandos vti. Sed verò Gregorij priuilegium præterquam quòd temporale fuit, & anno 1603. finitum, faciendam diligentiam præscribit, sicut & Clemens VIII. in Bulla pro PP. Carmelitis Discalceatis.
Export TEI

Circa Caput XIII. De Sacramento Ordinis.

Export TEI
Export TEI
299
*PRiuilegium conferendi Ordines Minores Innocentij IV. & Leonis X. non esse reuocatum censet cum Fr. Emmanuele, & Fr. Hieronymo Rodriguez Quæst. 98. num. 224. Inter alia priuilegia vt Religiosi ordinari possint, |
p. 60
illud proponit, quod est ab Vrbano VIII. PP. Augustinianis Discalceatis concessum in Indiis Occidentalibus & Philippinis degentibus, vt scilicet tribus diebus continuatis festiuis promoueri possint à quocumque Antistite, quem maluerint, in propriâ Diœcesi, aut in alienâ, de Diœcesani consensu Pontificalia exercente. Sic num. 226. qui tamen num. 227. asserit priuilegia dicta pro Orientalibus Indiis non fauere: sed Nos aliter suo loco demonstrauimus.
Export TEI

Circa Caput XIV. De Sacramento Matrimonij.

Export TEI
Export TEI
300
*CItatâ nuper Quæst. 98. §. 29. & Dubijs seqq. de illo Auctor, sicut & Titulo 12. & num. 170. §. dicti, priuilegium Pauli III. Societati concessum exhibet, rogatque an in illo propriè dispensatio, an sola declaratio sit? Videtur hæc esse, quia matrimonia in gradibus diuinâ lege non prohibitis legitima sunt. Quia verò Pontifex voce dispensationis vtitur, censet illud ad hæreticos extendendum qui infideles reuerà sunt, sed contra Ecclesiæ leges contraxerunt invalidè, & possunt virtute priuilegij circa gradus quoscumque dispensari, in quibus matrimonium celebrarunt. Gradum primum excipit num. 175. & num. 174. cum alijs docet in primo gradu lineæ transuersalis, vt fratrum, non esse inualidum, & sic coniunctos non separandos; secus si hæretici, de quo citat. num. 175. Pro quo & Leander Tomo 2. Tractat. 9. Disputat. 12. Quæst. 9. citans alios.
Export TEI
Export TEI
301
*Num. 176. adducit dispensationem Pauli circa 3. & 4. gradum: contendit tamen non eo ipso esse dispensatos, sed posse dispensari: & probat ex Bullâ Gregor. XIV. die 21. Septemb. 1591. quam allegat D. Solorzanus Tom. 2. Lib. 1. Cap. 28. n. 50. ibi enim Pontifex dispensationem necessariam statuit, & eam ad Mestizos extẽditextendit. Sed certè nihil tale ex Bullâ deduci potest, quidquid Dom. Solorzanus num. 51. videatur indicare, qui tamen se refert ad Fr. IoannẽIoannem Baptistam in Animaduersionibus pro Confessariis Indorum 1. parte in Tabulâ, v. Mestizos, vbi tenorem concessionis adducit, iuxta quam Indi & Æthiopes ex Christianis etiam parentibus nati, & in infantiâ baptizati; Neophyti censendi sunt, & iis mixtim progeniti admiscendi: Vt vel matrimonio coniungi, vel in contracto remanere poßint, siue eorum alter tantùm, siue etiam vterque inde oriundus ac propriè indigena sit, in quibuscumque consanguinitatis, seu affinitatis gradibus, iure diuino (vt suprà) non prohibitis, dispensare poßit, concedimus & indulgemus. Quæ sunt verba Pontificis. Vbi cùm dispensationem pro omnibus concedat gradibus, non eo ipso, sed à Societatis Patribus tribuendam, non benè inde infertur pro tertio & quarto esse necessariam, pro quibus iam concessio præcesserat; sed pro aliis, pro quibus facultas præcipuè quærebatur. Quarterones Mestizorum nomine non venire affirmat n. 172. de quo iam dictum.
Export TEI
Export TEI
302
*Quæst. 170. multis probare pergit generaliter loquendo non posse coniugem conuersum cum remanente infideli cohabitare, etiamsi alter velit cohabitationem sine iniuria Creatoris. In Nouo tamen Orbe, & Æthiopia aliter faciendum, quia aliàs grauia incommoda sequerentur. Canonem Concilij Toletani defendit, etsi Prouincialem, quia Iuri insertum, Decreto inquam, quod Iuris auctoritatem habere contendit cum aliquibus contra plures à se adductos. Nihil profectò in iis, quæ à Nobis stabilita possint demoliri.
Export TEI
Export TEI
303
*Quæst. 176. statuit, cùm Polygami conuertuntur, primam vxorem retinendam, cum qua verè fuerit contractum matrimonium. Quòd si hoc deprehendere non sit probabile, nulla est circa coniuges obligatio. In dubio autem dari posse facultatem Missionariis vt dispensent, fore conueniens. Sed certè hoc non videtur admittendum: nam dubium aut vinci diligentiâ potest, aut non? si primum, & legitimus coniux comperiatur, in coniugio permanendum: si secundum, stat resolutio præcedens de impossibili notitiâ: cessat ergo obligatio, quia respectu aliarum superari nequit, cùm hoc pendeat à notitia coniugij omnium primi. Alia, de quibus ibi, de contrahentibus scilicet cum conditione repudij, valde verosimilia sunt, vt scilicet standum sit communi modo contrahendi, etiamsi non sit conditio semper expressa, quæ est contra substantiam matrimonij, & ita in sic contracto nulla est obligatio.
Export TEI
Export TEI
304
*Quæst. 177. contrarium firmat ei, quod Quæst. 170. vidimus asseruisse: vno scilicet coniuge non conuerso, eum, qui conuertitur, posse ad alias nuptias transire, etiamsi infidelis velit sine iniuria Creatoris habitare. Cùm modò ob auctoritatem Innocentij III. in Cap. Gaudemus, de diuortiis; statuat num. 4. regulariter non licere: qui citatâ Quæst. 170. num. 4. dixerat Innocentium agere de casu, in quo coniux vterque conuertitur. Limitationes addit. Primò, quando est lex aut consuetudo prohibens cohabitationem. Secundò, quando ex circumstantiis timetur periculum peruersionis coniugis, filiorum, aut familiæ. Sic num. 5. 6. & 7. & id auctoritate Concilij Limensis probat num. 8. addens in sequentibus, quòd si coniux infidelis requiri nequeat ob difficultatem itineris, non ideò licet denuò contrahere, nisi circumstantiæ tales sint, ex quibus eum nolle conuerti verosimiliter coniiciatur. Tertiò, si fidelis pertrahatur ad peccatum mortale. Sic num. 13. Quod, vt diuersum sit à primo, intelligendum, cùm cohabitatio admissa, eo quòd nullum coniiciebatur periculum, est reipsa deprehensa periculosa ex dictâ ad peccatum pertractione. Immò dicendum, etiamsi fidelis ita constans sit, vt sibi inde non metuat, secedere posse, quia esset illud onus grauissimum. Quartò, per Pontificis dispensationem, quæ stare potest etiam in matrimonio infidelis consummato. Sic num. 18. contra aliquos. Et id posse conueniens ob conuersionem alicuius, aut multorum inde euenturam, iudicari, præcipuè si vniuersi populi, aut regni.
Export TEI
Export TEI
305
*Quæst. 180. affirmat, & multis comprobat matrimonium celebratum coram Parocho, qui contrahentium idioma non callet, sed interprete vtitur, esse validum, contra Basilium Donnæi. Sed certè vt ista sententia possit tutò su|
p. 61
stineri, interpretes Indus esse non debet, sed talis, cui meritò credi possit. Vel adhibendi plures, ita vt moraliter constare de consensu queat. Vel si non plures, alia debent adminicula suffragari. Pro quibus sunt Doctores ab Auctore adducti Quæst. 181. multi enim dicunt absolutè non sufficere vnum interpretem ad matrimonium contrahendum, vt videri potest numer. 1. & 2. si duo in loco haberi possint. Alij plures requirunt iuxta sententiam eorum, qui dicunt requiri plures quando non habent certas artis suæ regulas. Sic num. 2. §. Tertia opinio. Item, cùm interpres non est cognitus, neque consideratè electus, neque à partibus, sed à Parocho. Prætereà Parochus tunc tenetur credere interpreti dicenti se fuisse de consensu coniugum electum, quando est persona bonæ famæ, & non adest rationabilis suspicio fraudis, sic num. 5. Denique interpreti à Republica electo & stipendiato creditur, qui de fideliter exercendo officio iurat, de quo §. Tertius est casus: est enim velut notarius publicus. Quæ omnia pro Indis non faciunt: vnde plures adhibendi in casu, qui videtur Metaphysicus: Parochus enim potest duo hæc verba addiscere, Vultis maritari? idque breuissimè, nisi stipes sit. Illis autem dextras iungentibus, & annuentibus, ad firmitatem satis. Quòd si difficultatem aliquam in memoria habeat, scribat, & scriptum legens interroget.
Export TEI
Export TEI
306
*Quæst 247. rogat an Indi validè contrahant, vbi ex consuetudine receptâ Gubernator explicat præsentium coniugum consensum. Et affirmatiuè respondet cum Veracruz & Matienzo, ac Pesancio, quia ex consuetudine illud est signum sufficiens expressiuum consensûs, vnde etsi taceant, consentire probantur. Addit tamen, si reuerà non consentiunt, matrimonium esse nullum, aut si consentiant ex non leui metu. Res prorsus periculosa & non toleranda, cùm sciamus quantoperè Indi Gubernatores timeant suos, & quàm illi durè imperent, extraneis quibusque frequenter duriores.
Export TEI
Export TEI
307
*Quæst. 148. de variis inquirit casibus, in quibus dubitari potest an sine assistente Parocho possit matrimonium contrahi. Et respondet ex Declaratione Clementis VIII. & S. Congregationis, esse tantum tres: quando scilicet ob persecutionem Episcopus & Parochus Ecclesiam deseruerunt, vel quacumque ex caussa non sunt, quia scilicet mortui, aut occisi, aut relegati. Et quando etiamsi adstent, latent penitus; vel si absentes sint, tutò adiri nequeunt: & item cùm Parochus nequit haberi, nec de proximo speratur: tunc autem de proximo sperari censet, cùm infra annum expectatur. Alios casus, quos graues Scriptores admittunt, reiicit, quia nullum bonum æquiualere potest illi, quod ex firmâ Conciliaris Decreti obseruatione tenetur. Admissis enim variis limitationibus, aut potiùs relaxationibus, ad frequentiores alios Ecclesiæ perniciosissimos venietur. Idem tenet Leander suprà, Quæst. 7. qui & videndus quæst. 8. circa Clementis VIII. Declarationem non firmam. Sed certè cùm probabiles opiniones sint tales casus admittentes, quas Ecclesia tolerat, in casuum eorumdem contingentia parùm cautio præfata molietur: viris ergo doctis negotium est huiusmodi relinquendum. In Indiis autem, si Religiosi adsint, nulla est difficultas, quia ex priuilegio Pij V. administrare omnia Sacramenta possunt, vbi Parochi non sunt.
Export TEI

Circa Caput. XX. num. 461.

Export TEI
Ubi de dispensatione in voto Castitatis.
Export TEI
Export TEI
308
*DE hoc Quæst. 98. §. vltimo. vbi priuilegium Clementis VIII. pro PP. Carmelitanis Discalceatis adducit, iuxta quod ex rationabili caussa licet, necessitatis nempè, vtilitatis, conuersionis, & salutis animarum illarum partium. Quod & de voto religionis similiter concedit. Licebit ergo & in Indiis ex vi communicationis, quia concessio illa generalis est pro terris infidelium, vbi & fideles etiam fortè sint, vt Clemens loquitur & ita concessio ista non est more aliarum pro Missionariis Apostolicis regulanda, quarum Formulas exhibet Auctor Titulo 16. in quarum Quartâ Sect. 6. §. 2. quæ est pro Asiâ, Africâ, & Americâ, sic habetur: Secundò, dispensandi, & commutandi vota simplicia, etiam castitatis, ex rationabili caussa, in alia pia opera, non tamen religionis. Sic ibi. Vbi quod de voto religionis dicitur, non obstat priori concessioni, quia concessio limitata ampliorem non tollit, dum non exprimit: vt tradunt Abbas, Portel, Sigismundus Scaccia, P. Arriaga, & P. Palaus, quos adducit Auctor Quæst. 95. num. 1. vbi id tamquàm probabile proponit, & pro eo statuit primam Assertionem.
Export TEI

Circa Caput XXII. deDe venditione armorum pro infidelibus.

Export TEI
Export TEI
309
*DE hoc agit Quæst. 202. vbi hæc habet. Primum non prohiberi, quando de abusu contra Catholicos non constat, etiamsi aliquando per accidens contra intentionem contingat, cum multis numer. 1. Secundum, incidere in excommunicationem, qui in ipsis terris infidelium arma conficit & vendit: pro quo Auctores citat, sicut & pro contrariâ sententiâ. Licèt enim non deferat, præbet tamen auxilium, quod expressè prohibitum. Oppositum tenet Leander Parte 4. Tractat. 3. Disput. 7. Quæst. 2. cum Alterio & P. Petro Hurtado. Tertium, metum grauem excusare, si non præponderet damnum Christianæ Reipublicæ, vt est à S. Congregatione declaratum. Id quod rarò eueniet, cùm illud, quod facere vnus homo potest, magnum nequeat dispendium afferre, & ita non præponderat proprio, siue vxoris, filiorum, parentum, aut consanguineorum vel affinium, seu intimorum amicorum: ex Sousâ in explicatione Bullæ Cœnæ, Disp. 51. num. 5. Pro quo & Leander suprà, Quæst. 66. ex PP. Suario & Petro Hurtado. Quartum, quando damnum commune præponderat; peccari quidem grauiter, sed non incurri excommunicationem; sic bonis Auctoribus affirmantibus, sed negantibus grauissimis aliis, quorum vrgentius videtur fundamentum; sed fauorabilius aliud |
p. 62
promiserit præferendum. Quintum excusari vendentem ob redemptionem captiuorum. Sic apud illum multi. Sextum, hæreticos expressè seu nominatim declaratos, de quibus Canone 7. Bullæ, esse eos, qui sequuntur sectam expressè damnatam, vt Lutheri, Caluini &c. contra non paucos volentes propriis expressis nominibus declaratos esse debere.
Export TEI

Circa Caput XXIII. De Indulgentiis.

Export TEI
Export TEI
310
*DE illis Quæst. 98. §. 25. & num. 137. & Religiosos in partibus infidelium illas concedere posse, quas Episcopi: Visitantes eorum Ecclesias centum dies Indulgentiæ consequi affirmat. num. 138. Pro quibus omnes illæ, quas in Terra-sancta fideles consequuntur, de quo num. 139. & ex Fr. Emmanuele Tomo 3. qq. regular. quæst. 98. artic. 1. & 2. in Noua-Hispania visitantes Ecclesias PP. Prædicatorum Indulgentiam plenariam in Festis S. Dominici, S. Thomæ, S. Vincentij, & S. Catharinæ Senensis, ex Motu proprio Pij V. & confessos ac contritos, si in Octauis SS. Dominici & Thomæ Eucharistiam sumpserint, similiter Indulgentiam plenariam. Quam concessionem extendit ad Ecclesias PP. Minorum, & S. Augustini in NouaHispania. Additque per communicationem idem habere Ecclesias aliorum Ordinum in Festis suorum Sanctorum, etiam Beatificatorum, vt B. Andreæ Caietani, & B. Andreæ Auellini. Sic enim numer. 139. & 140. Indorum priuilegium vt sine confessione, dum Confessarij copia deest, lucrari Iubilæum possint, habet n. 141. de quo & Nos numer. 233. & 234. Esse etiam pro eo die, quo PP. Dominicani iter aggrediuntur ad Indos, & quo perueniunt, aut in itinere decedunt, tradit numer. 142. esseque Pij IV. cùm tamen sit Pij V. apud Fr. Emmanuelem Artic. 2. quia ex eadem Bulla, de qua suprà Ann. 1571. & ex eadem ibidem docentes Indos eorum idiomate totiesquoties centum dies. Ac tandem ex Paulo V. eadem quæ ex Pio V. pro Religiosis omnibus, sed confessis, & sacrâ Communione refectis. Sic numer. 144. Nec de Indiis tantùm procedit, sed de infidelium ac hæreticorum quorumlibet conuersione. Eamque consequi Fratres laicos ex P. Pellizario Tomo 2. Tract. 8. num. 200. firmat. num. 145.
Export TEI
Export TEI
311
*Circa quæ id quod de communicatione aliarum Religionum dicitur pro Indulgentia illâ Nouæ-Hispaniæ, est tantùm probabile iuxta à Nobis hoc Titulo num. 141. & seqq. Communicationem siquidem in Indulgentiis negant multi. Propter quod concessio pro PP. Prædicatoribus ad duos alios Ordines fuit extensa, supponentibus eorum Religiosis non extendi, aut valde dubitantibus circa illud. Id quod dicendum potiùs de extensione ad Prouincias alias Indiarum: pro quo & illud est fundamentum, quod à Nobis propositum hoc etiam Titulo Cap. 5. Dicto 4. Cùm autem visitantibus Ecclesias Indulgentia plenaria concedatur, quid noui habet quòd posteà illa pro communicantibus aut Missam celebrantibus concedatur? Fr. Emmanuel citat. Artic. 1. quasi pro Textu addit, A fortiori. Nihil ergo maius additum, sed maius pro consecutione Indulgentiæ fundamentum. Quod autem insuper concedit Pontifex, vt celebrantes, aut facientes celebrare in Festis D. Dominici, & D. Thomæ, toties consequantur per modum Iubilæi eamdem, aliquid magis speciale videtur indicare, cum pro Sanctorum omnium Festis non procedat, de quibus priùs. Nec verò quale sit apparet; nam quòd Toties dicitur, etiam de aliis Festis dictum fuerat, sicut per modum Iubilæi, quod ad electionem Confessarij solet vsurpari. Est ergo speciale, sed latens, & Deo soli notum, quod esse satis debet, vt iuxta concessionem operantes, specialem sibi possint suo reuelandum tempore thesaurum expectare. Fundendæ preces iuxta Pontificis præscriptum pro augmento Christianæ Religionis, felici statu Sedis Apostolicæ, & infidelium conuersione.
Export TEI
Export TEI
312
*Pro euntibus ad Indias duo sunt priuilegia similia, Pij. V. & Pauli V. sed ille communionem non petit, quam tamen petit iste. Et si die inchoandi itineris, aut consummati, non est pro eo commoditas, quid tunc? Priuilegium Pij V. tantùm in eo casu locum habebit, & Communione ante iter inceptum præmissâ, aut consummato itinere, Pauli concessio valebit: neque aliud potest de voluntate Pontificum rationabiliter suspicari. Quamquam fortè non deerit, qui pium contrarium sensum arbitretur, dum per eum non stat, cui facta est gratia pro Apostolicâ functione.
Export TEI

CIRCA TITVLVM XIII.

Export TEI
De Episcopis. Et Cap. 6. num. 65.
Export TEI
Ubi de illitteratorum Ordinatione ob Indicæ linguæ peritiam.
Export TEI
Export TEI
313
*TAntam esse necessitatem posse, vt prorsus illitteratus propter linguæ peritiam valeat ordinari, tenent ij, quos adducit Quæst. 276. quibus & assentitur ipse non absque formidine, & expectandam quidem ait Pontificis dispensationem, nisi biennium ferè sit elapsurum, vt in nauigatione Indica solet accidere. Sed certè si ratio, quam ipse & alij adducunt, efficax est; quòd scilicet multi sine Viatico & Pœnitentiæ Sacramento morientur, minus spatium videtur admittendum: immò nec peritia necessaria ob illam, sed aliqualis notitia. Cùm sit aliàs spes vt sic Ordinati ex Indorum communicatione maiorem sint illius notitiam adepturi, sicut etiam Latinæ, pro quo conscientiæ sunt eorum onerandæ. Sine necessitate autem Ordinatum, si aliàs sciat Ordinum functiones, ministrare posse, tenent P. Henriquez, P. Quintanad. Dicacus Perez, & Garcias apud Auctorem: quod negant alij apud ipsum mediâ gradientem viâ, & dicentem quòd si omnino illitteratus sit, ita vt Grammaticam non audierit, est omnino irregularis, secus si aliqualem illius notitiam habeat, pro quo & Auctores adlegat. Certè si non possit sine adstantium offensione celebrare, ab Altari arcendus, vel iniungendum vt occultè celebret. Quoad Beneficium autem dictum à Nobis aliàs.
Export TEI

p. 63
CIRCA TITVLVM XIV.

Export TEI
De Vicariis Generalibus Episcoporum.
Export TEI
Export TEI
314
*IN aliquibus Indiarum partibus post mortem Episcoporum designantur auctoritate Apostolicâ eorum Vicarij, quia Capitulum non est. Sicut & ex eadem auctoritate ab Episcopis ante obitum. De his quæsitum an possint intra annum vacationis dimissorias concedere. Et responsum negatiuè à S. Congregatione, vt videri potest apud Auctorem Quæst. 274. sed videtur addenda limitatio iuxta præcedentem decisionem; videlicet si necessitas tanta non sit, vt Parochi desint & Ministri Euangelici, ex quo defectu ingens res Christiana sit acceptura dispendium: hic enim eadem ratio videtur militare.
Export TEI

CIRCA TITVLVM XVI.

Export TEI
& Cap. III.
Export TEI
Ubi de Confessione cum Complice.
Export TEI
Export TEI
315
*LIcere illam generaliter loquendo negat Quæst. 162. Dub. 5. pro quo & multiplicat probationes, secutus Basilium Poncium Lib. 7. de Matrimonio Cap. 38. numer. 3. vbi tamen id concedit in extremæ necessitatis casu, & vrgente pręceptopræcepto annuæ Confessionis sine copia alterius, nec possibili dissimulatione illud adimplendi. Adducit tamen n. 33. plures id concedentes cessante periculo consensus. Vult autem quòd si ad euitandam infamiam Confessio facienda sit, debet illa dimidiari, tacendo impuros actus, iuges cogitationes de illo, & vix vnico verbo indicando breuissimè actus inhonestos cum illo habitos: immò neque hos, si in eorum recordatione magnum aduertat fore periculum. Quod quidem non videtur quomodo stare queat, Confessario scilicet scienti actus inhonestos secum habitos illos in Confessione non aperiri, saltem sub confusa illa narratione: Confiteor tibi actus inhonestos, quos scis, vel ea peccata, quæ tecum patrata. Nisi adeò doctus sit, vt has P. Verricelli animaduersiones habeat vsque quaque perspectas, & sciat à muliere dimidiari Confessionem posse circa idem pariter instructam: in quo grauius fortè periculum occurret deprehendenti illam erga se vehementer affici, vt nequeat sine magno periculo commercij cum eo habiti recordari. Et quidem ob periculum in recordatione regulariter loquendo non excusatur quis à Confessione similium, quando Confessio non est complici facienda: ergo neque quando illi: si verò cum proposito emendationis accedat, quo & poterit ille ad emendationem consimilem prouocari. Et sic debet iudicare femina, vnde non erit caussa scandali in illo, quidquid aliàs malitia in eo fuerit radicata.
Export TEI
Export TEI
316
*Pergit, & numer. 41. quòd si dubitet Pœnitens an validæ fuerint Confessiones cum complice in carnali crimine factæ, debent repeti sub mortali, quia in dubio pro ea est parte iudicandum, pro qua stat præsumptio, juxta communem doctrinam, pro qua ibi aliquos citat: quod in casu præsenti contingit, quia communiter in talibus Confessionibus mortale peccatum inuenitur. Sed cùm tot sint Doctores, qui dicunt posse cessare periculum, non est adeò firma prædicta præsumptio, & valde durum est peccata huius generis iterùm confiteri, quando & id semel facere est onus satis graue, præsertim respectu feminarum. Et non recordatio grauium in hoc lapsuum, argumento esse potest tales non extitisse, cùm soleant quæ eiusmodi sunt ob suam grauitatem in memoriâ conseruari. Et hoc procedit quando tantùm in confuso dubitatio occurrit ob multoties accidentia: si autem dubitaret de graui in eo peccato an consenserit, necnon, & ita an sacrilega fuerit Confessio, id iam non ob doctrinam de præsumptione iudicandum, sed ex ea, quæ habet peccata dubia mortalia esse confitenda, quod iam multi negant, & circa quod non oportet distineri.
Export TEI

CIRCA TITVLVM XVI.

Export TEI
& Cap. IV.
Export TEI
Ubi de Baptismo pro Parochis. Et quædam de Chocolato.
Export TEI
Export TEI
317
*QVæstio 206. sic procedit, An extra necessitatem liceat committere laicis Iaponiensibus vt catechizent, ac Baptismi Sacramentum administrent? Respondetur negatiuè: nam si id fiat, paratur via ad Ecclesiasticam Hierarchiam subuertendam. Ita responderunt Theologi deputati à S. Congregatione de propaganda fide. Sic ibi. Ergo in necessitate id licet, nec sanè magnâ, eorum, quibus committltur, capacitate pensatâ.
Export TEI
Export TEI
318
*Quæstione 210. quærit an potione Chocolaticâ possit Baptismus ministrari? de quo & Quæst. 98. num. 133. vbi affirmatiuè responderat, & probauerat hoc discursu. Nam in tali potione sex vnciæ aquæ sunt, & tres sacchari & aliorum aromatum: à maiori autem quantitate fumitur denominatio in mixtis, & ita simpliciter dici potest aqua, ac consequenter eâdem baptizari. Hunc autem breuem discursum adiunctis aliis locupletauit Quæst. 210. citata, in qua non sex vncias aquæ, & tres sacchari atque aromatum adhiberi dicit, sed ex aliorum relatione, quinque aquæ, & duas aliorum. Neque hoc constans, cùm & aliter fiat. De quo latè & cordatè Leander Tomo aut Parte 3. Tractatu 5. Quæst. 5. Quinque deinde casus distinguit. Primum cùm aqua valde superat Chocolatum, & nulla fit decoctio. Et tunc certum ait posse illo baptizari, sicut aqua luculenta mixturæ similis, iuxta communem doctrinam. Secundum, cùm facta est leuis decoctio ad primam ebullitionem. Et tunc similiter, neque iterandum sub conditione Baptismum, ex multorum, quos recenset, sententiâ. Tertium, quando dubitatur an decoctio sit magna, an magna vel modica spissitudo. Et tunc sicut materiâ dubiâ vtendum, & iterandum sub conditione, quod omnes ait tenere Doctores, |
p. 64
& præsertim P. Laymam. Quartum, quando certum est maximam fuisse decoctionem: & tunc si maior fuerit aquæ quantitas immissa, & potio sit liquida, & ita potio vsualis, tenet contra plures idem quod circa casum præcedentem, fauentibus PP. Lessio, Coninck, & Castropalao. Quintum, auctoritate P. Coninck & Palai (& addi potest Lezana de iure carnium cum aliis locutus Tomo 3. v. Baptismus num. 11. sed Leander Tomo 1. Tract. 2. Disput. 2. Quæst. 9. & 18. contrarium videtur iudicare) idem tenet, etiamsi ob spissitudinem rationem vsualis potus amiserit, quia probabiliter credi potest esse ibi aquam Quia extrema puerorum neceßitas cogit extrema quæquæ tentare, vt loquitur P. Coninck Quæst. 66. Artic. 4. n. 23. Sic ille philosophatus non improbabiliter, vt putat. Et quidem stante probabilitate in iusculo & cereuisia crassis & multùm decoctis, de quibus duo præfati Auctores loqu untur, in potione Chocolaticâ non est specialis difficultas, sicut in qualibet alia simili. Et ita idem, & potiori ratione potest de ChicaChicha, familiari Indis poculo ex Maizio confecto, Sydromele, vulgo Aloja, & Guarapo, de quo in Thesauro, & aliis. Vbi non prætereundem nimis esse rigidam Pasqualigi sententiam, de qua Decis. 77. negantis posse in necessitate aquis ex floribus expressis vmquam baptizari. Cùm & ipse admittat fieri posse humore stillante ex arboribus Decis. 78. & iure-carnium Decis. 79. Circa quæ videri etiam potest Leander Quæst. 8. 14. & 15. aduersans Pasqualigo.
Export TEI
Export TEI
319
*Et vt de potione dictâ agentes frequentissimam de ieiunio quæstionem cursim attingamus, quam & connectit Auctor Quæst. 98. cit. censet ille num. 132. apud Indos certum esse non frangere ieiunium, quia est vsualis: & apud Hispanos idem asserendum, ex multis, quos citat ibidem, sine reiectione proponit contra Pasqualigum in Praxi ieiunij Decis. 141. quem mirari iuuat circa hoc scrupulosiùs hæsisse, vbi tot suffragantur Auctores, solitum in ea materiâ sine ducibus minùs securè procedere. Maiorem difficultatem inuenit num. 133. in iis Prouinciis, in quibus non est potionis huiusmodi consuetudo, neque vt potus vsualis habetur. Et cùm multos negantes adleget, contrarium statuit pro Italia, Germania, & Gallia, eo fundamento, quod pro Baptismo ex eodem adductum. Sed certè illud valde dubium est, quia si decoctio sit facta non leuis, multi, vt vidimus, negant validam esse materiam, & tamen est potus, qui eodem modo fieri potest apud omnes nationes: non est ergo firmum fundamentum illud. Sed circa hoc non est cur diutiùs hæreamus, cùm potio ista adeò generali sit plausu vt probabiliter licita iam admissa, bonis adstipulantibus Auctoribus, vt omnino inutile fuerit, & forsitan etiam pernitiosum, scrupulum fide bonâ operantibus iniecisse. Vnde P. Michaël Palain Hieronymianus in Commentariis ad Euangelia Quadragesimæ, Dominica 1. num. 58. cùm ita scripsisset: Aliqui vt inediam non sentiant, sorbitiunlamsorbitiunculam Chocolatæ ex Indiarum nucibus pinguißimis, saccharo, & si placet, ouis conficiunt, autumantque nec frangere ieiunium, & quòd impasti remanent, ac ante illius sorbitiunculam. Ieiunium frangit secundum Laurentium à Ponte, quia omnia ingredientia (aquam demo) sunt solida essentialiter: nec dixeris esse liquida, & transire in naturam potûs. Experientiâ enim reperi post horas separationem rerum fieri, & præter saccharum in fundo omnia decidere. Vnde ergo non soluitur ieiunium? Mentior si hanc sorbitiunculāsorbitiunculam non adumbrat, quod dixit Pater Hieronymus ad Nepotianum: Audio prætereà quosdam contra hominum, rerumque naturam, aquam non bibere, nec vesci pane, sed sorbitiunculas delicatas, & contrà olera betarumque succum, non calice sorbere, sed conchâ. Dicamus XicarraXicara Hispanice. Ita illi pro pane & aqua. At nostri ieiunatores præter aquam & panem, & delicatißimos cibos, illa vtuntur. Idem iudico de Misculla. Cùm inquam ita scripsisset, sic concludit: Non audeo tamen damnare contrariam, quam tenuêre Antolinez, Basilius Poncius, & Cornejo, qui dicunt esse potum vsualem & sic ieiunium non frangere. Videndus Diana 4. p. Tract. 4. Resol. 196. Hæc ille. Et eodem modo quæstionem dirimit P. Tamburinus in Decalogum Lib. 4. Cap. 5. §. 2. numer. 13. Pro quo & Bossius Tomo 3. Tit. 21. numer. 208.
Export TEI

Circa Titulum XVII. de Parochis Religiosis.

Export TEI
Export TEI
320
*DE illis Auctor Quæst. 98. §. 37. & in eo Pontificum concessiones pro eo munere congerit. Quærit autem Primò numer. 234. an Religiosi non habentes in India Prouincialem, à Generali tamen missi, Parochi esse possint, iuxta prædictas concessiones? Et affirmatiuè resoluit contra Fr. Emmanuelem Tomo 1. qq. regul. quæst. 35. artic. 1. & 3. Certè vt id fieri possit, non tamen expedit, nec practicatum vidimus, nisi temporariâ administratione in absentiâ Parochorum, aut eorum adiutorio. Non enim habent Prælatum Regularem, à quo & de vita & de moribus visitentur, neque expedit à Prælatis aliis de huiuscemodi visitari, quod & cautum Regiis legibus.
Export TEI
Export TEI
321
*Secundò numer. 235. An Capitulum Prouinciale Indiarum possit committere Fratribus alterius Prouinciæ curam Parochialem Indorum? Et affirmat contra Fr. Emmanuelem suprà Artic. 4. P. Sancium Lib. 3. de Matrim. Disput. 26. num. 4. & P. Pellizarium Tomo 2. Tract. 8. num. 356. quia licet Fratres tales non sint subditi, dum in suis Prouinciis sunt; vbi tamen cum licentia suorum Prælatorum in Indias tendant, earum sunt Prouincialibus subiecti, & ita pro eo tempore possunt ad Parochiale munus destinari. Sic enim verificatur illud, Vt de Superiorum suorum licentia, quòd à Pio V. est positum. Et est illud verosimile, si Religiosi tales linguam Indicam calleant, quod erit rarum in iis, qui reuersuri contendunt in Indias, nec tam Indorum salutem, quàm propria emolumenta credi possunt quæsituri.
Export TEI
Export TEI
322
*Tertiò num. 236. Quis sit sensus verborum illorum Pij V. In locis aßignandis? In quo, quidquid aliàs fuerit, ad praxim pro Indiarum præsenti statu stabilitam, & à Dom. Solorzano propositam, se remittit.
Export TEI
Quartò numer. 237. an possit vir grauis fieri Parochus lingulæ Indicæ ignarus, coadiutore ipsi linguæ perito designato? Quod negat, & |
p. 65
cum aliis, quos citat, talem detestatur abusum, Regiis etiam rescriptis improbatum. Vbi & collationem esse nullam cum aliis ibidem citatis affirmat.
Export TEI
Export TEI
323
*Quintò numer. 239. & 241. An Rex possit inuito Episcopo, aut eo irrequisito, assignare Parochos aliquos Religiosos? Et asserit cum Fr. Emmanuele suprà Artic. vbi & Regem esse Pontificis delegatum, & ita posse etiam Religiosum ex Indiis auocare, de quo n. 240.
Export TEI
Sextò numer. 242. reuocationem priuilegiorum factam à Pio V. contra Regulares non comprehendere ea, quæ sunt pro partibus infidelium.
Export TEI
Septimò circa visitationem Parochorum adducit quæ apud Dom. Solorzanum deprehendit num. 243. & seqq.
Export TEI
Octauò, esse verè Parochos, vt apud eumdem num. 255,
Export TEI
Nonò, semel examinatum debere iterùm examinari in Peruuio. Sic n. 256. ex eodem.
Export TEI
Export TEI
324
*Decimò, Si Clerici sæculares sint, qui benè administrent, conueniens futurum vt Religiosi Parochias dimittant, secus si necessarij censeantur. Statuitque generaliter loquendo meliùs administrare, cum eodem fere locutus & citatis ab ipso num. 257. & seqq. & hoc vltimum confirmans sic arguit num. 260. Tertiò, quia Indi Sacerdotes sæculares rarò inueniuntur pari scientiâ præditi ac Religiosi; præsertim cùm Indi sint obtusi ingenij: Regulares verò Europæi plerumque doctißimi. Sic ille, grauiter in eo lapsus, quod natos in Indiis Indos vocat, cùm Hispani sint Hispanis prognati parentibus. Et deinde obtusi eos ingenij insimulat, cùm acutissimi, & perspicacissimi, omnique litterarum genere instructi, magnâ in copiâ reperiantur. Pro quo legere potuit Dom. Solorzanum Tomo 2. Lib. 1. Cap. 28. num. 22. & seqq. eodem certe Capite, ex quo eum citat, vt quasi inconsequenter locutum immeritissimò reprehendat: ait enim vers. vltimo sic: Miror ergo Solorzanum de Iure Indiarum Tomo 2. Lib. 3. Cap. 16. num. 68 asserere se consuluisse Regi vt Parochiæ sensim auferentur èex Religiosis, & huiusmodi Mulatis Presbyteris traderentur. Miror sane eum oblitum eorum, quæ de prauis moribus Mestizorum scripserat Tomo 2. Lib. 1. Cap. 28. Sed meritò prudentißimus ac Piißimus Rex prauum viri consilium secutus non est, vt ipsemet scribit, sed præcepit innouari. Sic ille.
Export TEI
Export TEI
325
*Vbi mirari Nobis potius licet virum aliàs diligentem ex incuriosa lectione aut intelligentia ita grauiter cecidisse. NumquāNumquam enim Dom. Solorzano in mentem venit vt Parochiæ Indicæ Mulatis & Mestizis traderentur, quos probè cognitos habebat, & suis depinxerat ipse coloribus: sed vt darentur Clericis sæcularibus. Et ego quoque (verba illius sunt. citat. num. 68.) Cùm in Limana Cancellaria Auditoris munus exercerem, & illa per Schedulam Ann. 1618. rogata esset quid super hoc articulo censerem, cum omnibus ferè eiusdem Audientiæ Collegis pro Sacerdotibus sæcularibus consului: & Proregis, atque ipsorum Collegarum consensu propria manu epistolam ad Regium Senatum Indiarum scripsi &c. An hoc est Mulatis & Mestizis dandas censuisse Doctrinas? An hoc prauum consilium, quod & Auctor dictus Assert. 1. num. 257. & 258. probat, dum P. Acostam, & Episcopum Paraquariensem adducit, idem luculentissimè comprobantes, & apertas conuenientias ostendentes? Nec dici potest, vt ille ait, sæpissimè esse tales, id enim omnino à vero abest. Mulatus nullus, Mestizi perpauci in magna copia Sacerdotum. An superstes sit hic Auctor nescio: si tamen fuerit, optandum vt quod hic dictum, sicut alia, de quibus in fine Operis, ingenuâ recognitione retractet. Sin minùs, hæc nostra poterunt vtcumque sufficere, si digna fuerint, vt ad communem vsum expromantur.
Export TEI
Export TEI
326
*Vndecimò ex num. 265. & seqq. ea quæ Parochi, cùm ad Monasterium redeunt, secum deferunt, statim fieri Monasterij, etiam iure communi attento, sicut & ea, quæ morienti lupersunt, quia sub obedientia viuunt, & in claustro degere reputantur, ex concessione Clementis VIII. Et quidquid de iure communisit, illos non posse de superfluis sustentationi disponere, sed (iuxta Prælatorum placitum sic enim intelligendum) dispensanda in Monasteriorum commodum, iuxta Regias schedulas: quæ ex Dom. Solorzano habet num. 271. Si autem in Ciuitate aut Prouincia, in qua moratur Religiosus Doctrinarius, nullum sit Monasterium, neque eiusdem Ordinis Religiosus: tunc ait quòd in vita poterit expendere pro libito in vsus pios, neque requiritur licentia Superioris Regularis. Stipendia verò remanentia post mortem spectabunt ad Ecclesiam beneficialem, si nullus alius Religiosus eiusdem Ordinis in eâ Prouinciâ sit. Vbi rogo, si Religiosus talis sit, cur ei tradenda stipendia, & non Ecclesiæ? An vt ipse, si eget, sustenietur? Bene quidem, sed si non egeat? Erit quidem vt Monasterio, à quo ille egressus, aut alteri, iuxta dispensationem Prouincialis, conferatur. Vt enim probat Dom. Solorzanus, magnis annuentibus viris, relicta à Religiosis non possunt vt spolia colligi, sicut Episcopalia &c. quia Monasterio acquirunt, vbicumque sint, etiam Apostatæ, vt videri potest citat. Lib. 3. Cap. 1. num. 101. & seqq. Iuxta hæc ergo videtur in casu prædicto procedendum, nisi de Prælatorum voluntate aliter præsumatur.
Export TEI
Export TEI
327
*Dubio 31, ibidem latè ostendit donationem èex Beneficiario factam ipso mortis die, esse validam, si animus fuit donandi inter viuos; & regulam Cancellariæ habentem donationem factam intra viginti dies ante mortem esse nullam, fundari in præsumptione fraudis, & ita in conscientia non obligare. Videatur ille, multa enim vtilia congerit de legibus huiusmodi.
Export TEI
Export TEI
328
*Dubio 32. inquirit an Parochi dicti possint matrimonio iungere non incolas & vagos? Et de vagis affirmat, sed Episcopum consulendum, contra aliquos probabiliter loquentes, & circa hoc consuetudinem attendendam. ItẽItem, transeuntes, qui in patria carent Parocho, & possunt sine illo contrahere, adhibitis tantùm duobus testibus: etsi ibidem non sit Consilium publicatum, valide contrahere sine illis, sed non licitè. Apud Indos certè non fit publicatio Tridentini sub iis terminis, sed prohibitio Ecclesiæ eisdem intimatur: quæ si defuerit, iuri eorum proprio non repugnanti naturæ contractûs standum: expediet autem matrimonium reualidari, in quo erit difficultas nulla. Adesse Parochum |
p. 66
tunc censeri, quando adest Religiosus, qui ex priuilegio potest Parochialia exercere, & sine eo inualidè contrahi generaliter statuit: & inualidè etiam ignorantem, quando maior fidelium pars scit esse Parochum, quia lex ligat ignorantes. Quæ doctrina circa Indos videtur fallere ob eorum ordinariam inscitiam & hebetudinem. Et proprium habentes Parochum non posse ad locum transire, in quo Parochus non est, vt ibi contrahant, declaratum à Sacra Congregatione. Indos etiam habentes proprium Parochum, absentem tamen, non posse matrimonio iungi ab eo, qui illas transit, Parocho loci alterius eisdem assignati, concludit cum Veracruce, P. Sancio, & P. Pellizario.
Export TEI
Export TEI
329
*Quæst. 227. probat Parochos in Indiis, sicut Euangelicos Ministros, non petitis, sed voluntariis tantùm eleëmosynis & oblationibus viuere ex obligatione constringi. Sed aliud satis prouidè Regiis est dispositionibus constitutum: licet firmum stare debeat oblationes non spontaneas penitus relegandas, de quo à Nobis dictum.
Export TEI
Circa Appendicem num. 20. adducit Bullam Pauli V. de qua ibi, vt quæ viro habeat etiam modò. Quæst. 98. num. 111.
Export TEI

Circa Titulum XIX. & Cap. VI.

Export TEI
Ubi de potestate Capituli circa dispensationes cum illegitimis.
Export TEI
Export TEI
330
*ID quod à Nobis ibi dictum, probat Quæst. 98. §. 14. Pij V. & Greg. XIII. Bullis adductis. & de Capitulo præsertim loquitur numer. 67. Et concludit omnia, quæ circa dispensationes possunt Episcopi, etiam posse Capitulum.
Export TEI
Eodem §. quia de dispensatione est, hæc habet. Primò Regulares posse dispensare cum iis, qui excommunicati receperunt Ordines, aut celebrarunt, Ex Innocentio IV. Secundò idem posse cum malè promotis, dummodo seruata talis forma extiterit, per quam Ordines recepissent. Quod perinde est ac dicere nihil ex substantialibus omissum. Tertiò idem posse circa alias irregularitates, in quibus solent Legati Sedis Apostolicæ dispensare. Et etiam in defectum talium, dummodò non sit ex adulterio, incestu, aut Regularium turpitudine. Ex eodem, sicut & præcedens. Quartò, cum Schismaticis & Apostatis à Religione, vel Clericali Ordine. Ex eodem. Et de Apostatis à Religione agit etiam §. 4. & n. 17. obseruat tales sic sponte venientes & absolutos non esse puniendos, alioqui nullus fauor iis concederetur. Addit ex Clemente VIII. num. 18. & 19. alia circa eosdem, qui circa omnia dispensari possunt, & secluso scandalo celebrare, & Sacramenta, si in eo animarum comperiatur vtilitas, ministrare, & per tempus aliquod in habitu reassumpto suæ Religionis extra Monasterium degere. Locum concessionis non indicat, sed est in Bulla pro PP. Discalceatis Carmelitanis numer. 16. Addit tandem num. 20. proficiscentem ad partes infidelium sine licentia Generalis apostasiæ notam ipso iure incurrere. Ex eodem num. 19. Sed cùm hoc non sit priuilegium, sed pœna, ad Patres prædictos arctandum. Addere etiam poterat non ad omnes illos, sed ad solos Italicæ Congregationis extendi. Et licentiam sufficere Commissarij eiusdem, de quo num. citat. Censet ergo Auctor in fauorabilibus esse communicationem: quod & Nos suprà. Vt cum eodem pariter concludamus.
Export TEI
FINIS.
Export TEI

p. [67]
INDEX ADDITIONVM AD TOMVM POSTERIOREM THESAVRI INDICI. Numeri marginales hic tantum indicantur.

  • A

    • Absolutio.

      • AB hæresi vt liceat pro perpetuò impeditis. 27. & seqq. & 291. vbi obseruatione digna.
      • Pro Regularibus. 125. & 290

    • Academia.

      • An gradus per sufficientiam dari queant, in eo dispensando. 143. & 144
      • An gradum Magisterij sine illa recipere sit mortale. 144

    • Actus.

      • Quando imperfectus qualiter excuset à pœnis. 204 & seqq.

    • Angelus, Maria Verricelli.

      • Auctarium Additionum pro eodem, quia de Indicis Misßionibus ex professo egit. 254. & seqq.

    • Annus.

      • In Bullis pro Indijs quomodo computandi. 1. & 2

    • Apostatæ.

      • Quid circa illos liceat ex conceßione Pontificia. 300

  • B

    • Baptismus.

      • Vide v. Sacramentum.

    • Benedictio.

      • Ornamentorum & vasorum ex priuilegio. 24. 283 & 284

    • Beneficiatus.

      • Ad ornatum Ecclesiæ tenetur. 106
      • De redditibus respondentibus ministerijs, pro obligatione restitutionis. 115

    • Bulla Cœnæ.

      • Excommunicatio pro venditione armorum quando incurratur. 309
      • Vide v. Hæresis, & v. Inquisitio.

    • Bullæ pro Indiis.

      • Vide v. Annus.

    • Bulla Pij V.

      • Pro Mendicantibus vt reuocata. 51

  • C

    • Chocolata.

      • AN frangat ieiunium Ecclesiasticum. 319

    • Confessarius.

      • An pro eo vnica sufficiat approbatio. 121
      • Pro nauigantibus specialia. 294. & 295

    • Confessio.

      • Cum complice an liceat. 315. & 316. vbi specialia.

    • Confirmatio Sacramentum.

      • Quando administrandum in Nouo orbe. 262
      • An Episcopus validè poßit consecrare olea benedictione à se composita. 263. & 264
      • An confirmare Oleo Catechumenorum aut infirmorum. Ibidem.
      • Balsamum an materia necessaria. Ibid.
      • Quæ balsami quantitas sufficiat. 265
      • Subsidente balsamo, an cum eo sit valida confirmatio, & quid de solo oleo. Ibid
      • Balsamum Indicum an propriè tale, & an Pontifex in eo dispensarit. Ibid
      • Minor Ministrorum numerus in neceßitate sufficit. Ibid
      • Illius administratio an simplici Sacerdoti committi poßit, sitque id vtile in Iaponiâ, & similibus. 266
      • Ex vi juris diuini an Episcopus poßit administrationem talem committere, & quid de Græcis. 267
      • Non licere ex conceßione id non exprimente Adriani VI. & Vrbani VIII. 268
      • An si liceret, poßet ad Indias Orientales extendi Adriani conceßio. Ibid

    • Correctio fraterna.

      • Non obligat in publicis delictis, nec ob illius defectum potest repelli denuntiator. 105

    • Constitutio.

      • Quæ dicatur odiosa. 3. vbi an Religiosi veniant nomine Clericorum, cùm vitandi dicuntur illorum percussores.

    • Consuetudo.

      • Qui consensus Principis necessarius vt vim habeat. 15

  • D

    • Decimæ.

      • DE obligatione pauperum circa illas. 66. & de vno fœtu secundum æstimationem. Ibid

    • Dispensatio.

      • Ignorata an suffragetur pro valore actus. 88
      • Circa votum Castitatis quæ caussæ sufficiant, & quid pro Indijs. 67. & 308
      • Circa petitionem debiti extare priuilegium Religiosorum. 68
      • Circa bigamiam. 136
      • Multa & specialia circa illam pro Religiosis in Indijs ex Verricelli. 330
      • Vide verb. Irregularitas.

    • Donatio.

      • Facta ipso mortis die à Beneficiario valida. 327

  • p. [68]
    E

    • Ecclesia.

      • AQuo reconciliari poßit. 25

    • Ecclesiastici.

      • Clerici ludorum prohibitorum spectatores excommunicati per Bullam Pij V. 105
      • De cohabitatione fœminarum, & occasione proxima. 116.

    • Episcopus.

      • Breue Alexandri VII. circa consecrationem, & posseßionem sine Litteris Apostolicis. 70
      • Notanda circa ipsum. 71. & 72
      • Ex apprehensione posseßionis censuræ incursæ. 73 & seqq.
      • Non posse allegari defectum præsumptionis, quia hæc datur cùm quis contra legem scienter operatur. 75
      • Pœnæ consecrantis & consecrati. 76. & seqq. vbi quid suspensio, quæ est censura. 84. Et irregularitas ob violationem. Ibid.
      • Sacræ Congregationis Decretum validam quoad impreßionem Characteris consecrationem statuentis, vt stare queat tamquàm omnino certum, cùm reuerà dubia sit. 85. & seqq. vbi quòd Episcopatus iuxta plures non sit Ordo Sacramentalis.
      • Pius IV. opinione probabili vsus circa consecrationem sine tribus Episcopis. 87
      • Dispensatio eiusdem ignorata quomodo ad effectum conferre poßit. 88
      • Quæ coniectura voluntatis Pontificiæ iuuare pro talibus queat, & quòd sine illa stat valor iuxta ipsius mentem. 89. & 90
      • Circa Decretum dictum depulsæ malefactæ narratiunculæ. 91. & seqq.
      • Stante valore consecrationis non ideò valida sunt omnia, quæ ex Characteris positione dependent. 94 vbi illa recensentur.
      • Communem errorem non suffragari intrusis, vt verum. 95. & 96.
      • Quid si non præstetur iuramentum fidelitatis & obedientiæ. 99. & seqq
      • Dubia excommunicatio ingressum impedit, sicut & in alias dignitates. 102
      • Quàm vrgens visitandi obligatio. 103
      • Non peccare contra justitiam profanè expendentes. 104
      • Ad pauperes diœcesanos præcipuè teneri. Ibid.
      • Vbi & præclarum S. Thomæ Villa-nouæ exemplum.

    • Error.

      • An suffragetur intrusis, si communis. 95. & 96

    • Eucharistia.

      • Communio Paschalis apud Religiosos an liceat. 18
      • De Communione Indorum, & qualis generaliter capacitas ad illam satis. 269
      • De habentibus lucida interualla, & nonnullis alijs. 270
      • De illius gestatione ad collum. 288

    • Excommunicatio.

      • Pueri quando illi subiaceant. 69
      • Dubia impedit ingressum in Ecclesiæ dignitates.
      • Reseruata, quæ in Bullâ si de protegendis. 226 & seqq.
      • Quomodo redeat, cùm data absolutio ad aliquem effectum. 241. & seqq.
      • Quomodo illam incurrant fautores Hæreticorum. 211 & 212.

    • Extrema vnctio.

      • A Religiosis an poßit hospitibus conferri. 49
      • Oleo non benedicto ab Episcopo an liceat. 123
      • Quomodo supplendi defectus in administratione. 124

  • F

    • FAmiliares quinam dicantur vide v. Inquisitio, vbi & de Familiaribus Ministris.

  • G

    • QVæ dicantur Glossæ. Aurelianenses. 62

  • H

    • Hispania.

      • REgum illius rescripta pro Indijs quomodo habeant vim acsi à Pontifice emanassent. 285 & 286

  • I

    • Indi.

      • AN excommunicationi subiaceant. 69

    • Indiæ.

      • An veniant regnorum Hispaniæ nomine. 13
      • Vide v. Priuilegium.

    • Indulgentia.

      • Religiosos in partibus infidelium eas posse concedere, quas Episcopi. 310
      • Quæ pro visitantibus eorum Ecclesias, ac nonnullis alijs. 311
      • Pro tendentibus ad Indias. 312

    • Inquisitio, Inquisitores.

      • Eorum potestas etiam pro foro interno: contra quod tenent alij. 28. & 29
      • Aliquam semper formam iudicialem iuxta eosdem requiri. 30. quod ibidem alij negant, vbi specialiter de Hispanis.
      • An absoluere valeant Episcopi ab hæresi, & id alijs committere. 33
      • Absolutionis quomodo capax excommunicatus. 34
      • Beneficio Cruciatæ an valeat absolutio ab hæresi. 36. 42. & seqq. vbi specialia.
      • Quid per Religiosorum priuilegia. 45. & seqq.
      • Quid illi pro casibus Bullæ Cœnæ. 48
      • Munera vt prohibita S. Inquisitionis Ministris. 137
      • DD. Inquisitores an queant Confessarium eligere non approbatum. Ibid.
      • De illorum iniurijs, ac ipsorum Ministris, quando non intuitu Officij. 140
      • Ministri puniri à S. Tribunali possunt. 141
      • Quomodo ij exempti in ciuilibus. 142. & 156
      • Qui gaudeant eius foro in criminalibus, & in quibus criminibus. Vbi de Sodomitis. 145
      • De crimine læsæ Maiestatis. 146
      • Non esse tale circa Regios Consiliarios. 147
      • Quid si rei sint Ecclesiastici, & an necessariò tradendi Curiæ sæculari. 148. & 149
      • An degradandi. 150
      • Concordia nouior an cum antiquiore circa excepta crimina componenda? 151
      • Pro illis discursus vt non excepta constet. 152. & seqq.
      • p. [69]
        Specialis casus, pro quo instituta tractatio. 157
      • Familiares, qui scilicet de familiâ, gaudent foro Inquisitionis, maximè serui. 138. & 164
      • Debent eorum expensis sustentari. Ibid
      • Ex Nigris arma gestantibus argumentum. 159
      • Ex dispositione aliâ Concordiæ circa bona, in quibus DD. Inquisitores succedunt, aliud. 160
      • Eorum jurisdictio circa familiares à Rege, ex quo & tertium argumentum. 161. De quo & 173. vbi quod id sit dubium.
      • Exemptio est contra ius, vnde strictè interpretanda, ex quo & arguitur. 162
      • Supremum S. I. Consilium valde in huiusmodi circumspectum: ex quo & ratio pro casu. 163
      • Seruientes non diuturni an gaudeant priuilegio. 164
      • Fit satis argumento ex sustentatione, & dari id, cùm S. Tribunali competit administratio. Ibid. & 165 vbi ratione beneficij arguitur.
      • Quia fauorabile ampliandum. 166
      • Nomen familiarium extendendum fauore S. Tribunalis, quia est fauor fidei. 168
      • Etiamsi contra ius commune. 175
      • Ex identitate rationis validum argumentum in proposito. 167
      • Pro voluntate Regiâ, & supremi Consilij valida coniectura. 169
      • Ratione pietatis stare extensionem. 170
      • Stat familiaris priuilegio gaudere aliquem sine sustentatione, pro quâ varia exempla. 171
      • A maioritate rationis non valet illatio. 172
      • Quando est caussa sanguinis, non committendam laico ab Ecclesiastico, ex Iure habetur, & id securius in casu, de quo agitur. 177. & 178
      • Sed non penitus necessarium. 179
      • Ex praxi S. Tribunalis à Supremo disposita argumentum. 180. & 181
      • Specialis difficultas circa illam, eò quòd non extet priuilegium pro eo, sicut in caußis fidei. 182
      • Ex eo quòd non sit proxima cooperatio ad mortem, vt philosophentur quidam. Ibid.
      • Priuilegium in caußis alijs ad tollendos scrupulos concessum. 183
      • Non videri necessarium vt rei capitaliter Curiæ sæculari tradantur, exemplo Sodomitarum & Lamiarum. 184
      • Constitutio Gregorij XV. de maleficis homicidium perpetrantibus non videri contraria. 185
      • Possunt DD. Inquisitores ad torturam procedere, etiam sine speciali priuilegio. 186
      • Et in homicidio aleuoso: quod quale sit explicatur. 187 & 188
      • In dubio circa jurisdictionem generaliter loquendo, possunt cognoscere, vbi de sortilegio & blasphemia. Ibid.
      • Etiamsi non sapiant hæresim. Ibid
      • Crimen læsæ Maiestatis non exceptum iuxta aliquos, sicut nec aleuosa rebellio. 188
      • Specialis casus contra Bullam Pij V. si de protegendis. 187
      • Bullæ aliæ contra impedientes, & Decretales. 190 & seqq.
      • Impedientes in caußis etiam ad fidem non spectantibus comprehensi. 190. & seqq.
      • Bullam Pij V. non agere tantum de impedientibus in in caußâ hæresis. 196. & seqq.
      • Perterrefacientes comprehensi. 203
      • Imperfectio actus non excusat ad incursionem pœnarum Bullæ, quidquid de alijs sit iuxta communem doctrinam. 204. & seqq.
      • Circa excommunicationem non est arbitrio locus, secus circa pœnas alias. 207
      • Ex eo quòd prætendatur impediendi conatum non fuisse ex contemptu aut odio S. Officij, non vitari pœnas Bullæ. 208. & seqq.
      • Fautores hæreticorum non incurrunt excommunicationem Bullæ Cœnæ, nisi sint eorum vt talium, quæ aliquorum est sententia, vt poßit sustineri. 211 & 212
      • Peculiaris diuersitas in Bullâ Cœnæ, & Pij V. quoad pœnas. 213
      • Quomodo probationes in contrarium admittantur. 217 & 218
      • Pro praxi notandum. 219
      • Pœnæ possunt à S. Tribunali moderari. 220 & seqq.
      • Circa priuationem Beneficiorum speciali difficultati occursum. 223
      • Obseruatio peculiaris de non imposito præcepto circa inflictionem pœnarum. 224
      • Nobilitas non excusat à pœnis. 225
      • Temperari posse probabile. 226
      • Quod reus Familiaris sit aggrauat, & aliquomodo delictum extenuat. 227
      • Iuuat pro moderatione ampla cognatio. 228
      • Quòd iniusta captura iudicetur, aggrauat excessum, ob DD. Inquisitorum probitatem & maturitatem, & qualiter extenuet. 229
      • Ex circumstantiarum concursu rectè adhibita moderatio. 230
      • Item ex actu non prorsus completo. 231
      • Sine citatione an potuerint rei statim excommunicati denuntiari. 233. & 234
      • Ministri capturæ, cùm non sunt personæ viles, possunt esse testes. 235
      • Aliquando acceleratione vtendum, stylo ordinario relicto. Ibid
      • Absolutionem excommunicationis Bullæ dictæ esse reseruatam Pontifici, quidquid nonnulli dicant. 236. & seqq.
      • Potestatem à DD. Inquisitoribus impendi. 240. & seqq.
      • Data ad effectum comparendi &c. quomodo redeat. 241 & seqq. vbi notanda doctrina.
      • Captus resistens an Bullæ pœnas incurrat. 246. & seqq.
      • Perterrefactio verbalis sufficit. 249. & 250
      • Quid si comminationes præcesserant. 251. & 252
      • Quid de mancipijs cooperantibus, & de satellitibus, cùm notanda pro ipsis & famulis doctrina. 253

    • Irregularis.

      • An validè absoluat, sicut & suspensus. 97. & 98
      • Negatur cùm suspensio est cum notorio vitio intrusionis, aut simili. 100
      • Irregularis an resignari poßit? 135
      • Ob defectum natalium vt dispensabilis. 136

    • Dom. Ioan. Solorzanus.

      • Cum laude propugnatus. 286

  • L

    • LÆsæ Maiestatis crimen, vide v. Inquisitio, ad num. 146. 147. & 188.

  • p. [70]
    M

    • Matrimonium.

      • QVid circa illud, cùm apud Indos conuertuntur qui plures habent vxores. 52. & seqq. & 303
      • Pontifex an dispensare queat in matrimonio infidelium quando coniux vterque conuertitur. 53
      • Vno coniuge conuerso an alius poßit ad nouas nuptias transire, etiamsi alter cohabitare velit. 54. & 55 302 & 304
      • Præceptum D. Pauli circa hoc luculenter explicatum. 57 & seqq.
      • Non esse tantum Consilium. 65
      • Cum hæreticis posse in gradibus ab Ecclesia prohibitis dispensari per priuilegium Pauli III. concessum Societati Iesv, excepto primo: in quo infideles alij, qui contraxerunt, non separandi, si transuersalis. 300
      • Pro tertio & quarto non est necessaria dispensatio, contra Verricelli. 301
      • Per interpretem vt valeat. 305
      • An cùm Indorum Gubernator explicat præsentium contrahentium voluntatem. 306
      • Sine aßistentia Parochi quando valeat. 307

    • Missa.

      • De priuilegijs Religiosorum pro cameris sæcularium. 19
      • De tempore celebrationis. 21
      • Particulæ an sumi post ablutionem poßint. 22
      • An in sacristiâ. 23
      • Duæ Missæ vt liceant eodem die. 26
      • Circa stipendium doctrina multiplex. 108. & seqq.
      • Quid de restitutione accepti ex opinione olim probabili. 111. & 112. cum doctrina vtili, & modo conuenienti pro satisfactione.
      • De obligatione circa Rubricas. 118
      • Quædam circa horam ex priuilegijs. 271
      • Item circa locum. 272
      • Sacerdos sæcularis quando duas dicere poßit. 273
      • In altari portatili vbicumque Religiosi. Prædicatores & Minores ex priuilegio non reuocato à Tridentino. 274
      • In Oratorijs sæcularium etiam contradicente Episcopo. 275.
      • An plures in illis dici poßint Missæ. Ibid
      • Et Eucharistia ministrari. Sed vitandæ turbæ. 276
      • In grangijs: quarum Oratoria gaudent priuilegio immunitatis, quidquid Episcopi renuant. 277
      • Altari viatico vti posse etiam diebus ferialibus, cum rationabili quacumque caussa extra neceßitatem. 278
      • Episcopum licentiam posse concedere, sed pro specialibus casibus. 279
      • Et sacerdotem itinerantem, quotidie. 280. vbi quid cùm plures itinerantes.
      • Quid in mari. 287

  • N

    • Nobilitas.

      • APœnis an excuset? 225. & 226

  • O

    • Officium diuinum.

      • OMißionem cuiusque Horæ esse peccatum mortale. 134

    • Ordo.

      • Episcopatus an Ordo, & quomodo. 86
      • Illitteratus an ob neceßitatem ordinari poßit, & qui iam ordinatus, an ministrare. 313

  • P

    • DImisso officio an maneat approbatus pro Confeßionibus. 14
    • Quæ pro illis audiendis obligatio. 115
    • An esse Vicarij generales poßint. 105
    • An Visitatores. Ibid
    • Quæ obligatio ad Missam, & illius pro Paræcianis applicationem. 106
    • An recipere stipendium poßint pro Mißis obligationis.

    • Parochi Religiosi.

      • Parochi Religiosi an absolui à reseruatis poßint. 119
      • Quid circa votum paupertatis. Ibid
      • Non habentes in Indijs Prouincialem an Parochi esse poßint. 320
      • Quid poßit circa hoc Capitulum Prouinciale. 321
      • De sensu verborum Pij V. In locis aßignatis, & aßignandis. 312
      • An Rex Catholicus inuito Episcopo poßit Parochum destinare vt Delegatus Pontificis. 323
      • Alia quæ ex D. Solorzano P. Verricelli. Ibid
      • Amouendos si sæculares idonei ad Parochias sint. 324
      • Verricelli lapsus, & in Dom. Solorzanum aperta calumnia. Ibid. & 325
      • De bonis, quæ secum afferunt, cùm ad Monasteria redeunt. 326. vbi quædam alia circa Parochorum emolumenta.
      • Abusus designandi virum grauẽgrauem in Indicæ linguæ ignarum dato socio illius perito damnatus. 322
      • Quid circa non Parochianos poßint. 328
      • Quid de locis, in quibus non est Tridentinum publicatum, & non censeri deesse Parochum, vbi Religiosus adest. Ibid
      • An circa hoc suffragetur Indis ignorantia. Ibid
      • Proprium habentes Parochum non posse vt contrahant eò se conferre vbi non est. Ibid
      • Et transeuntem Parochum per locum, vbi deest, quia absens, non posse iungere coniugandos. Ibid
      • An debeant ex eleëmosynis tantùm sustentari. 329

    • Pœna.

      • Ante sententiam non incurri. 8
      • Pro actu merè interno nulla ex Iure positiuo. 137
      • Temperanda ob diuturnam carceris molestiam. 139
      • Non extenditur etiam ex maioritate rationis. 172

    • Præbendarius.

      • Vide verb. Residentia, subrogatus, & superflua.

    • Prælatus.

      • An absolui poßit ab ijs, à quibus ille alios potest absoluere. 138
      • Vide v. Absolutio, & v. Regulares.

    • Præsumptio.

      • Datur cùm scienter contra legem agitur. 75

    • Priuilegium.

      • Communicatio in illis Fratrum B. Ioannis Dei. 8
      • An extendatur ob identitatem rationis. 9
      • Moniales vt gaudeant ijs, quæ virorum sunt. 10
      • An sit communicatio circa Indulgentias. 11
      • An circa Festa. 12
      • Indica an limitentur limitatione & reuocatione S. Congregationis de propaganda fide pro Mißionarijs. 255
      • Quæ ab illa concessa, sed non expreßè pro Indijs, an communia. 256
      • p. [71]
        An fruantur illis non mißi à Prælatis. 275
      • Quæ concessa cum dependentia communicationis à Prælatis, an cum eadem debeant communicantibus conuenire. 258
      • Capitulum generale aut Prouinciale an poßit priuilegijs renuntiare. 259
      • Priuilegium Pij V. pro Baptismo in Monasterijs an vim habeat, & quid pro filijs Hispanorum. 260
      • Indica non esse à Tridentino, Pio IV. & V. reuocata. 313
      • Priuilegium Leonis X. pro Mißionarijs Indicis an perpetuum. 261. & 268

  • Q

    • QVantitas balsami pro Confirmationis Sacramento requisita. 265

  • R

    • Religiosus.

      • AN Censuris compelli ab Episcopis poßint in ijs, in quibus subsunt. 20
      • Si domus diues, an exigere aliquid à professuris queant. 120
      • An cum limitatione approbari poßint. 121
      • Vide v. Parochi Religiosi.
      • Pro approbatione ad prædicandum an examen necessarium. 122

    • Residentia.

      • In Præbendarijs quæ obligatio circa illam. 126
      • Quæ absentia noceat, aut non obstet pro lucrandis distributionibus. 133. & 134

  • S

    • Sacramentum.

      • QVæ potestas Ecclesiæ circa materias & formas Sacramentorum. 16
      • Quæ circa balsamum Indicum. 17
      • Solius Baptismi & Eucharistiæ materiam, Christum determinasse, ex Moderno scriptore. 263
      • Sacramenti Baptismi administratio an committi laico poßit extra neceßitatem. 317
      • An potione Chocolatica conferri poßit. 318. vbi notatu digna circa materiam dubiam.

    • Sepultura.

      • An sæcularibus apud Religiosos morientibus tribui ab illis queat. 49. & 50

    • Simonia.

      • Vt contingat cùm datur aliquid ex gratitudine, sed cum pacto. 135
      • An obliget. 136

    • Societas Iesv.

      • Circa Bullam Innocentij X. pro gubernatione, quomodo triennium computandum. 4
      • De subita Superiorum vacatione. 5
      • De paucitate dierum in delegatâ gubernatione. 6
      • Interualla breuiora vt compleant. 7
      • Pœnæ contentæ in illâ non incurruntur ante sententiam. 8

    • Stylus Curiæ.

      • An obliget. 136

    • Subrogatus.

      • Subrogatis Præbendariorum quæ competant. 127

    • Superflua.

      • De obligatione erogandi illa pauperibus, quando tota præbenda est in distributionibus constituta. 128 & seqq.

  • T

    • Tabachus.

      • NOnnulla pro ipso ex diuersis Auctoribus. 117

    • Templum.

      • Vide Ecclesia.

  • V

    • Vicarius Generalis.

      • QValis illius jurisdictio, ordinaria, an delegata. 105
      • De extraordinarijs pro partibus Indiarum. 314
      • An Theologi præferendi. 135

    • Visitator Ecclesiasticus.

      • Quid in illis circa acceptionem munerum, & eorumdem restitutionem. 106
      • Vide v. Parochus.

    • Votum.

      • Vide v. Dispensatio.
      • Adde ex Angelo Bossio Parte 1. Titul. 1. num. 1270. & 1271. in voto castitatis & religionis posse dispensare Episcopum ratione necessitatis, & difficilis aditûs ad Pontificem. Quod & de Parochis affirmat, si vrgentissima sit necessitas. 1283.
      • Et ex Leandro de SS. Sacramento Tomo 2. Tractat. 9. Disputat. 23. §. 5. Quæst. 2. & Tomo 3. Tractat. 5. Disputat. 2. Quæst. 139. eum, qui vouit castitatem, nec tamen se continere potest, morali inquam impotentiâ, non obligari voto, & ita liberum esse ab eo vinculo ante obtentam dispensationem.
Export TEI
FINIS.
Loading...