Avendaño: Thesaurus Indicus - The School of Salamanca

back | | continue

CAPVT XI.

CAPVT XI.

De Priuilegiis circa Sacramentum Pœnitentiæ.

§. I.

§. I.

An respectu Indorum sit peccatum aliquod reseruatum, à quo absoluere nequeant approbati Confessarij.

293

*DIco primò. Religiosi Societatis, &

Assertio 1. à Religiosis Societatis posse Indos absolui ab omnibus reseruatis; sicut ab alijs priuilegiatis.

qui eorum gaudent priuilegiis, possunt Indos absoluere ab omnibus casibus, Sedi Apostolicæ reseruatis, nullo excepto. In huius Asserti confirmationem adducit Fr. Ioannes Baptista in Animaduersionibus pro Confessarijs Indorum fol. 151. priuilegium Societati concessum à Paulo III. in Bullâ Anni 1549. Kalend. Nouemb. Pontificatus sui Ann. 15. sæpiùs à nobis citatâ, quæ incipit Licet debitum, & à Iulio III. confirmatum die 22. Octobris Ann. 1552. cuius Bulla incipit, sacræ Religionis. Et proportiori cautela etiam à Gregorio XIII. die 8. Septembris Ann. 1573. ad omnes Sacerdotes Societatis extensa: quia concessio Iulij III. de Pro

Priuilegia illius à Fr. Ioanne Baptista proposita.

fessis loquebatur, nec de Indiis, & transmarinis regionibus. Quæ ampliatio licet temporalis fuerit, perpetua denique facta est. Quæ omnia patere ait ex Litteris Apostolicis impressis, & ex Compendio Indico. verb. Absolutio, §. 1. & 2. cuius Adnotationem circa vsum cum solis Neophytis, & sine offensione S. Inquisitionis, vbi illius Tribunal extiterit, etiam adducit. Quod valde considerandum esse affirmat Mag. Alfonsus à Veracruce, apud ipsum. Addit à Gregorio XIV. die 22. Septembris Ann. 1591. extensam facultatem eamdem ad duo decennia: sed id non tollere nec infirmare præcedentis concessionis perpetuitatem, quia Gregor. XIII. firmam, validam, & perpetuam esse voluit donec per Sedem Apostolicam reuocaretur.

294

*In quibus quod ad concessionem Pauli

Sed non ita esse omnia ostenditur.

III & Iulij III. attinet, ita prorsus est, quia in eorum Bullis id habetur manifestum: alia autem, licèt ita in veteri legerentur Compendio, in nouo non ita habentur. Et in primis concessionis Iulij III. illud non meminit, forsitan quia tantùm de Professis illius concessio procedit: videtur autem commodè apponi potuisse, quia & speciale illud habet, vt de absolutione ab hæresi apertè loquatur: & valde expediens est vt Professi sciant quid sibi specialiter per Sedem Apostolicam fuerit attributum: circa hoc enim frequentes oriri solitæ quæstiones. Ex Gregorio

Extensio temporalis Greg. XIII. licèt finita non incommodat. Et Paulum ac Iulium esse conformes.

autem XIII. concessio tantùm temporalis affertur, & eam vsque ad annum 1603. durasse in margine adnotatur. Alterius ergo perpetuæ mentio nulla, quia nulla reuerà extat, licèt nonnulli quoad concessionem huiusmodi ad Confessarios spectantem perpetuam esse contendant, de quo inferiùs n. 343. Extensio ergo temporalis licet iam expirauerit, nihil eius defectus incommodare potest, duplici concessione Pauli & Iulij suo in robore persistente. Quod enim Iulius de Professis loquatur, nihil obstat, quia Paulus absolutè de sociis loquitur. Præterquàm quòd etiam illius concessio ad sacerdotes quoscumque Societatis potest & debet extendi: quia absolutè & omnimodè confirmat omnia ab aliis Pontificibus, & à se etiam concessa, quomodolibet, & sub quibuslibet tenoribus & formis. Neque item Professos in eâ proprietate sumit, quâ à non Professis in Societate discernuntur, sed secundùm vniuersaliorem aliam significationem, iuxta quam aliqui dicuntur Religionem talem, aut tale institutum profiteri, sicut & dicuntur diuersorum statuum homines profiteri illos. Id quod ex verbis

Professi non semper cũcum omni proprietate sumuntur.

eiusdem Pontificis liquet, sic enim ait: Per te, vel alios Societatem ipsam professos. Vnde cùm addit inferiùs: Per te, & successores tuos, vel alios similiter Professos: eodem modo est intelligendus. Quod ad hæresim autem attinet in concessione Pauli III. contineri illam Societas iudicauit. Cùm enim concessionis Iulij III. in verb. Absolutio, non meminerit, in Adnotationibus cautionem addit circa illam, & cum Neophytis vtendum tantùm huiusmodi facultate præscribit. Expressio autem Indiarum, & transmarinarum regionum necessaria non est, quia illæ satis apertè sunt Pauli verbis comprehensæ, dum ait: In Saracenorum, Paganorum, aliorumque infidelium terras, & prouincias |

alias remotißimas, à quibus adiri non potest Sedes Apo

Hæresis absolutio ab vtroque concessa Pontifice pro Indijs

stolica. Quæ enim terræ aut regiones Indicis remotiores? & vnde ad Sedem Apostolicam difficilior accessus? Non ergo est absolutè necessaria prædicta concessio. Circa quam dici etiam potest non improbabiliter cum P. Quintanad. Tomo 2. Tractat. 6. Singulari 10. & Portel Tomo 2. Casu 13. num. 13. non expirasse, quia tantùm habet vim declarationis, de quo num. 129. Concessionis autem Gregorij XIV. mentio nulla in Compendio, pro quo videnda quæ diximus num. 38.

295

*Adducit prætereà citatus Fr. Ioannes

Concessiones aliæ.

Baptista concessiones alias, de quibus quia generales sunt, dicemus inferiùs, & præsertim Omnimodam Adriani, pro quâ etiam in fine Partis 2. Est autem magis specialis ad intentum, quæ habetur in Confessionali, auctoritate Limensis CōcilijConcilij confecto sub finem, his verbis: Por Bulla de

Specialissima ad intentum, ex Confessionali Hispana lingua confecto, iuxta Gregor. XIII concessionem.

Gregorio Decimo tercio, à instancia de la Magestad Catholica, se conceda à todos los Arzobispos y Obispos de las Indias, y a las personas à quien ellos en esta parte cometieren sus veresveces, que puedan absoluer de crimen de heregia, y Idolatria, y otros qualesquier casos reseruados, asi en el fuero de la conciencia, como en el fuero exterior, à qualesquier Indios, hombres y mugeres. Y asi mismo à los que fueran nacidos de Indios y Moras, y de Moros y Indias, imponiendalesimponiendoles alguna penitencia saludable. Y declara su Santidad que quanto à esto no estorua el vso declarado, que por la Bulla de la Cruzada no se concede absoluer de caso de heregia. Ex Litteris authenticis Gregorij XIII. Fue enuiado este Breue por el Commissario General de la Santa Cruzada Don Thomas de Salazar. Y añadiose à los Priuilegios vistos por el Santo Concilio Prouincial por mandado del Reuerendißimo Metropolitano. Sic ibi euideri pro

Videri sine priuilegio id licere, iuxta quorumdam doctrinam.

fectò alicui posset præfata sine priuilegio licere: Episcopos enim posse à reseruatis Pontifici absoluere, cùm ille nequit adiri, vt in Indiis accidit, tenent ij quos Diana sequitur Parte 11. Tract. 8. Resolut. 1. & in defectu Episcopi Parochum, atque in huius defectu simplicem Sacerdotem. Pro quo & Parte 5. Tractatu 9. Resolut. 6. §. Non desinam. Quod ad hæresim extendit P. Dicastillus Tract. 8. Disput. 11. num. 267. à Diana minimè

Etiam quoad hæresim.

reprobatus. Et procedit quidem resolutio dicta in notoriis; nam pro occultis concessio est manifesta. Quid autem notorium circa hoc dicatur, videndum apud citatum Parte 11. Tract. 8. Resolut. 68. Addit autem citatus Fr. Ioannes Ba

Concessiones aliæ ad prædicta, & nonnulla insuper.

ptista animaduersionem in hunc modum scribens: circa hanc conceßionem animaduertendum est ex doctißimo Mag. Alfonso à Vera-cruce in suo Compendio, verb. Episcopus, quòd Religiosi habent specialia priuilegia, vt poßint omnia illa quæ Episcopus in foro pœnitentiæ. Sic ille. Quæ autem priuilegia hæc sint ibi

Fr. Ioannes Baptista.

non explicat. Sed potest pro eo allegari concessio, de quâ Auctor idem fol. 363. n. 13 vbi sic ait: y despues el año de 1553. el mesmo Iulio Tercero por su Delegado Iuan Poggico Cardenal, que estaba en España, dio poder para dispensar los Religiosos en la Nueua-E

Iulij III. quædāquædam per Delegatum in Hispania.

spaña en IrregulandadIrregularidad contrahida, aunque sea ex homicidio voluntario, y para commutar los votos, que puede el Ordinario, y dispensar, y absoluer en todos los casos, que puede el Ordinario, y otras cosas à este tono. Y que pueda el Prouincial con su Definitorio en cada Conuento nombrar dos o tres Confessores, que el llama Penitenciarios, que puedan absoluer de todos los casos reseruados à los DiecesanosDiocesanos. Este priuilegio Original se guarda en S. Francisco. Hæc Auctor ille.

296

*Sed priuilegio præfato potest id statim

Obiectio ex eo quòd videatur viuæ vocis oraculum.

opponi, quod multis aliis hoc tempore, esse scilicet viuæ vocis Oraculum, vt ex concessionis tenore apparet. Cùm enim à Pontifice per suum fuerit Delegatum Prouinciæ illi concessum, non fuit pro eo Bulla specialis expedita, licet testimonium authenticum eiusdem asseruetur. Sic ergo concessum cum aliis consimilibus expirauit. Nisi fortè quis velit illorum se Doctorum

Quid ad illam.

opinione tueri, qui reuocationem Oraculorum non obstare contendunt, ex eo quòd priuilegia sint per Bullam generaliter confirmata, vt sic iam non Oracula, sed Bullata debeant reputari. Et alioqui constat Religiosorum priuilegia post concessionem dictam confirmata, reualidata, & innouata fuisse, per ea, quæ adducit Ioannes de la Cruz in Epitome Status Religiosi Lib. 2. Cap. 3. Dub. 5. Conclus. 3. & Dub. 6. §. Si tamen, de quo & nos suprà num. 219.

297

*Meliùs probari potest ex eo quòd Re

Probatis melior ex eo quòd casus desinant esse Papales dũdum Episcopis conceduntur.

ligiosi possunt absoluere à casibus, qui non sunt Papæ reseruati, Indos præsertim pro quibus non solùm illi, sed reseruati etiam Papæ conceduntur, vt vidimus num. 293. Eo autem ipso quòd casus, de quibus loquimur, sint concessi Episcopis generaliter, & eorum officio, ac non personis, quarum industria requiratur, adhæreant, desinunt esse Papales: quod tenet P. Thomas Sancius in Opere morali Libr. 4. Cap. 54. numer. 27. & multi Recentiores. Constat autem industriam personalem non requiri ex tenore concessionis, cùm in ea sic dicatur: Se concede à todos los Arzobispos y Obispos de las Indias, y à las personas à quien ellos en esta parte cometieren sus veresveces. Pro quo & videri potest P. Pellizarius Tract. 8. Cap. 3. n. 68. & P. Mendus in expositione Bullæ Disputat. 23. num. 63.

298

*Dico secundò. Archiepiscopi & Epi

Assertio 2. ordinarios Prælatos Indicorum ab omnibus absoluere posse, & qualis pro eo commissio sufficiat.

scopi, & ij, quibus ipsi commiserint, possunt Indos absoluere ab omnibus casibus, nullo excepto, Pontifici reseruatis. Constat ex dictis num. 305. & seqq. Non est autem necessarium quod commissio fiat pro casu singulari, sed generalis sufficit: quod probo, quia quando Concilium Tridentinum voluit commissionem generaliter non fieri, id expressit, vt in casu hæresis pro quo Seßione 24. Cap. 6. & talis esse solet stylus Pontificum: ergo cùm in concessione prædictâ non fiat, non est cur necessariò sit faciendum, asseramus.

Dico tertiò. Omnibus Indorum Parochis vi

Assertio 3. Parochis eam officio committi.

detur facta commissio ad effectum dictum. Id constat. Quia cùm maximè illis necessaria sit, neque Indi possint ad Prælatos remitti, aut facultas in casibus frequenter occurrentibus peti, nequit illis iustè denegari. Quando ergo officium Parochi tribuunt, etsi non exprimant, tacitè tamen illam conferunt, quia & pariter credendi sunt omne illud conferre, sine quo nequit officium recte administrari, iuxta dicta n. 176.

299

*Dico quartò. Sacerdotes alij, qui ita

Assertio 4. idem de coadiutoribus.

approbantur, vt Parochorum esse adiutores possint, eamdem censendi sunt facultatem habere, ob eamdem rationem: immò & illis fortè maior |

conuenit, quia faciliùs se illis Indi quàm Parochis credunt, & in quibus lapsi fuerint, manifestant.

Dico quintò. Sacerdotes alij communiter ap

Assertio 5. sed non de communiter approbatis, nisi vsus aliter ferat.

probati, facultates sibi concessas consulant, quia non eo ipso quòd quis approbetur, censeri debet ad ea approbari, quæ tanti momenti sunt, & quæ si generaliter essent omnibus concedenda, frustrà Prælatis supremis fuissent concessa, & iis, quibus illi concedenda iudicarent. Si autem ex vsu aliud habeatur, & Prælati circa hoc nullam soleant limitationem adiicere, nec curent vt ad se talia crimina deferantur, aut specialis commissio postuletur, iuxta stylum huiusmodi procedendum, quem communis Scriptorum doctrina complectitur. In Concilio autem Limensi Tertio Act. 2. Cap. 17. omnibus Parochis & Confes

Quid ex Concilio Limensi.

sariis approbatis casus prædicti conceduntur, optimâ redditâ ratione. Vide infrà num. 431. quinam autem Indorum nomine comprehensi debeant intelligi, diximus. num. 129. & 130. Vbi & de mixtim progenitis; quamuis concessio, de qua num. 295. de mixtim progenitis ex Indis & Mauris tantùm videatur procedere.

§. II.

§. II.

An quod de Indis dictum est, ad omnes Indiarum incolas possit extendi.

300

*DIco primò. Absolutè loquendo om

Assertio 1. omnes Indiarum incolas absolui posse à casibus Bullæ Cœnæ.

nes Indiarum incolæ absolui possunt à casibus Pontifici reseruatis, etiam in Bullâ Cœnæ contentis per Religiosorum priuilegia. Probatur clarè ex priuilegiis adductis Pauli & Iulij Tertij, ac Gregorij XIII. num. 303. illa enim de omnibus Indiarum incolis procedunt, dum dicitur, Fideles ibi commorantes. Et ita absque vlla dubitatione proponitur in Adnotationibus ad illa, dum moderatio circa illorum vsum indicitur, & inter Neophytos, ac Christianos alios diuersitas constituitur. Quæ quidem omnibus in priuilegiis communicantibus debent attendi, & ita Mag. Alfonsus à Veracruce in suo Compendio, quem adducit P. Ioannes Baptista fol. 150. pag. 2. valde hoc considerandum esse ait: quia verò Annotatio prædicta ad solos Societatis alumnos spectat, viderint alij quid sibi ex vsu liceat, & priuilegiis iuxta proprium vtantur institutum.

301

*Dico secundò. Quod ad hæresim atti

Assertio 2. exceptio hæresis, quod ex Cruciata demonstratur.

net, vbi est Inquisitio, nequeunt Religiosi vi priuilegiorum dictorum Hispanos, & Europæos alios absoluere. Id probo. Nam virtute Bullæ Cruciatæ nequit absolui, sic enim in ea expressè habetur, neque oppositum potest tutò sustineri ob declarationes Pontificum, pro quibus videri potest P. Mendus Disput. 23. citata, Cap. 8. Item. In Edicto Inquisitorum promulgata est prohibitio specialis circa hoc SS. D. N. Alexandri VII. pro Iubilæo ab eodem concesso. Ex quibus videtur constare virtute priuilegiorum id præstari non posse: si enim posset, prohibitiones dictæ essent prorsus inutiles, cùm adeò facilè possit absolutio per priuilegia Religiosorum obtineri. Videtur autem id ex tenore Bullæ apertè deduci: in eâ enim suspenduntur facultates & concessiones, quæ contrariæ sunt conuenienti Bullæ expeditioni, de quo suprà Titulo 5. Cùm ergo prohibetur absolutio ab hæresi, non solùm prohibetur ne quis virtute Bullæ possit absoluere, sed etiam ne absolutè possit, quia facultas illa valde contraria est: etsi prohibitio non esset vniuersalis quoad personas, de quibus agitur, prohibitio esset ferè nomine tenus: cùm possint fideles non obstante illâ facillimum ad Religiosos recursum habere. Quæ ratio probat saltem durante

Et etiam eius publicatione non stante.

publicatione Bullæ, id non licere. Si autem contingeret Bullam non publicari, adhuc videtur prohibitio subsistere: nam Pontifices ideò prohibent absolutionem, cùm publicatur Bulla, quia vt ipsi apertè significant, grauissimi esset inconuenientis talem concedere facultatem, vbi Tribunal S. Inquisitionis existit, contra hæreticam prauitatem principaliter institutum: ergo cùm inconueniens idem sequeretur, si Religiosi ad absolutionem dictam generali priuilegio gauderent, minimè credendum est aliam esse circa hoc Pontificum voluntatem.

302

*Dico tertiò. Vbi non est Inquisitio, li

Assertio 3. licere vbi non est Inquisitio.

citus est vsus priuilegij prædictus. Ita supponitur in Adnotatione ad illud verb. Absolutio: vbi sic dicitur: nec in locis, in quibus Officium S. Inquisitionis residet, hac facultate vtentur, nisi cum solis Neo

Adnotatio Compendij.

phytis, & eâ moderatione vt Inquisititores nullâ ratione offendantur. Sic ibi. Supponitur ergo in locis, in quibus Inquisitio non est, cum omnibus facultatis prædictæ vsum licere. Pro quo & est priuilegium aliud à Paulo V. & Vrbano VIII. cum temporis limitatione concessum, & ab Innocentio X. confirmatum & innouatum, licet temporale etiam sit, sed à Successoribus dubio procul continuandum, in quo sic dicitur: insuper Pres

Plurium concessio PontificũPontificum

byteris eiusdem Societatis IESV, quos in Saracenorum, & aliorum infidelium terras, & alias vtriusque Indiæ, & transmarinas regiones maris Oceani, ad quas Hispani & Lusitani penetrant, ac prouincias remotißimas, vbi non est Inquisitio, & fideles inter infideles degunt, neque Ordinarij saltem inter duas diœtas existunt, huiusmodi facultatem habentes, Præpositus Generalis miserit: Christianos in eisdem prouinciis, Indiis, & regionibus commorantes, ab omnibus peccatis, sententiis, & Censuris, etiam in Bullâ Cœnæ Domini contentis, & reseruatis, etiam gratiosè absoluendi facultatem &c. Circa quam concessionem non videtur posse du

Quid juxta illam deducendum.

bitari aliquid concedere voluisse Pontificem quod anteà per priuilegia non licebat. Cùm enim asserant illi ad huiusmodi concessiones Prædecessorum suorum vestigiis inhærere, argumentum inde minimè dubium desumitur eisdem concessiones eorum innotuisse: & quid perpetuum, quid temporale, quid cum restrictione, quid sine illa, ministris Indicis indulsissent. Priuilegia ergo habuisse illos ad absoluendum à casibus in Bulla Cœnæ contentis fideles omnes in vltramarinis partibus consistentes, sine restrictione vllâ, perspicuum fuit; vnde restrictionem addere minimè voluerunt. Quod ex eo etiam ostenditur in eorum concessionibus occurrente: nam ad illas faciendas fatentur se Præpositi Generalis supplicationibus inclinatos, vt videri in earum exordiis potest. Præpositi autem Generales aliquid obtineri suis supplicationibus sunt conati, quod aliàs |

priuilegiorum non valebant virtute præstare.

303

*Iuxta hæc ergo exponendum venit ad

Nouam non habere restrictionem, licet aliqualis appareat.

ductum priuilegium, vt scilicet restrictio in eo nulla sit, quæ de nouo sit adiecta, sed potiùs fauorabile aliquid largiatur. Quod ergo dicitur, vbi fideles inter infideles degunt, illud ipsum est quod à Paulo Tertio dictum, in terras Saracenorum, Paganorum, aliorumque infidelium. Vbi scilicet adhuc de conuersione agitur & multi hucusque infideles sunt, vt in omnibus ferè Indiarum regionibus accidit. Quòd si in aliquibus iam infideles non extent, quia & Indi penitus, aut ferè consumpti, sicut in Insula Hispaniola, aut S. Dominici, ac nonnullis aliis, pro iis, quod sequitur, suffragatur: & in alias Prouincias remotißimas, à quibus non potest adiri Sedes Apostolica. Hoc autem vltimum sublatum est, & eius loco positum, vbi non est Inquisitio: vt pro eodem reputari debeat, quòd adiri Sedes Apostolica non possit, & quòd non sit Inquisitio, aut loco vnius succedat aliud. Hoc autem ita factum, quia Societas ita voluit. Cùm

Quæ & iuxta Societatis voluntatem.

enim in eius Adnotationibus inuentum fuisset non esse vtendum huiusmodi facultate, nisi cum Neophytis, vbi est Inquisitio, visum est Pontificibus Priuilegio eam hac in parte renuntiasse, aut interpretatam sic esse intelligendum: circa quod fortè etiam priorum concedentium instructio præcessit. Concessio ergo iuxta mentem Societatis fuit, & ita per communicationem nequit plus licere aliis, quàm ipsi licitum habeatur. In eo autem quod de Ordinariis dicitur, videtur esse limitatio; sed reuera non est, solumque explicatio fauorabilis: Episcopienim sunt Ordina

Quid circa Episcopos vt Ordinarij sunt Inquisitores.

rij Inquisitores: & cùm de Inquisitione dictum fuisset, hoc non tantùm de habentibus delegatam potestatem, qui communiter Inquisitores dicuntur, sed de Ordinariis etiam accipiendum Pontifices declararunt. Quia verò dubitari poterat, quando non esse dicerentur, explicatio addita est de duabus diœtis, seu duorum dierum itinere, iuxta communem explicationem. Quod quidem satis fauorabile est.

304

*Et iuxta hęchæc videtur explicandum quan

Distantia eadem Inquisitionis, quæ & Episcoporum sufficit, circa absolutionem ab hæresi.

do Inquisitio non dicatur esse in ordine ad prædictum effectum: regulandum enim videtur secundùm quod de distantiâ Ordinariorum dicitur, quia eadem omnino ratio est neque apparet cur esse discrimen debeat inter distantiam Inquisitorum & Episcoporum, qui Ordinarij Inquisitores sunt, in ordine ad effectum omnino eumdem in personis eisdem. Et quia in Indiis viæ solent esse difficiles, pauciores leucæ multoties sufficient quàm in Europa vnius diei soleant itineratione percurri. Et hoc quidem circa crimen hæresis intelligendum videtur, de quo in Annotationibus priuilegij tantùm est sermo, & iuxta quam priuilegij alterius concessio procedit: nam de aliis non ita procedit dispositio, à quibus absolui

Pro criminibus aliis nulla necessaria.

possunt, qui in ea incurrerint, etiam cùm non extiterit distantia præfinita. Nec videtur priuilegium istud Bullæ publicatione sublatum, quia Bulla directè priuilegia circa illud non tollit: quatenus autem ex tali prohibitione colligitur

Neque per CruciatāCruciatam tolli.

mentem Pontificum esse vt facultas adeò generalis non sit, quia sine grauibus stare inconuenientibus nequit, id non videtur aduersari: quia id quod per priuilegium cum moderatione conconuenienti à tot est Pontificibus concessum, nequit dici grauia inconuenientia continere. Et ex eo etiam soluitur id, quod ex suspensione facultatum obiici poterat, iuxta id quod à nobis est superiùs comprobatum. Nam facultas hæc non est absolutè contraria intentioni Pontificum in Bullæ expeditione. Nullus enim ex eo quòd vbi Inquisitio non est, & Ordinarij absunt, absolui à peccatis possit, Bullam recusabit accipere, cuius pro multis aliis commoda poterit experiri. Et hæc quidẽquidem philosophandi ratio an minùs aliquid simile vero contineat, viderint doctiores

305

*Et multò plus aliqui hac in parte con

Absolutionem præfatam licere virtute priuilegij Pauli Tertij, aliquorum sententia.

cedunt, dum sine limitatione aiunt absolutionem ab hæresi licere virtute priuilegij Pauli Tertij. Sic enim tenet P. Ioannes Perez Menacho in explicatione priuilegiorum Indicorum verb. Absolutio, Dub. 8. vbi pro eodem adducit R. P. N. Generalem Claudium in Adnotatione citatâ, & doctos Societatis viros Compendij eiusdem, & Annotationis auctores, ac præterea Ioannem de la Cruz in Epitome Status Religiosi, Lib. 2. Cap. 6. Conclus. 3. Fr. Ioannem Baptistam in Animaduersionibus citatis fol. 150. pag. 2. Zerolam in Praxi pœnitentiali Cap. 13. Quæst. 4. & in Praxi Episcopali 1. p. verb. Absolutio, §. Ad quintum, sub finem Ioannem Mariam Brasilensem, Magistrum sacri Palatij in Indice Expurgatorio Tomo 1. verb. Manuel Sa. pag. 424. num. 20. propter illa eius verba: conceßis omnibus casibus huius Bullæ (Cœnæ) intelligitur etiam concessus casus hæresis. Ita declarauit Congregatio. Sic ille. Adducit etiam P. Sa verb. Excommunicatio. § de excommunicationibus Bullæ Cœnæ. num. 20. quatenus id reputat probabile, & viros pios & doctos. Pro quo ait etiam posse allegari Sotum in 4. dist. 22. quæst. 2. artic. 3. in casu 1. Conclus. 5. Magistros Ioannem de la Peña, & Bartholomæum Medinam, quos refert Viualdus in Candelabro. Titulo de absolutione Sacramentali num. 16. Franciscum Pernam Directorio Inquisitorum 2. p. Comment. 25. Col. 10. vers. Quòd si quis quærat. Et in terminis priuilegij Vgolinum de Censuris Romano Pontifici reseruatis, Parte 3. Cap. 2. vers. vlt. num. 4. Et hæc quidem eatenus adducit, quatenus tradunt in generali concessione casuum Bullæ Cœnæ hæresim comprehendi. Quod de Iubilæo loquentes tenent alij quamplures adducti ab eodem Ad secundum. Et à Diana Parte 1. Tract. 5. Resolut. 1.

306

*Probat deinde Primò, quia priuilegium

Rationes pro illa.

hoc latè interpretandum est, cùm sit in fauorem animarum. Secundò, quia hęchæc videtur fuisse voluntas Pontificum, vt hoc pacto multis à Sede Apostolica remotissimis, & grauibus oppressis criminibus subuenirent. Tertiò, ex solutione eorum, quæ in contrarium adduci possunt. Et in primis publicationem Bullæ Cœnæ quotannis fieri solitam non obstare, benè ostendit Emmanuel Rodericus Tomo 1. qq. regul. quæst. 20. artic. 9. Et in Additionibus ad explicationem Cruciatæ, circa §. 9. num. 62. Et ex eodem Fr. Ioannes Baptista suprà fol. 124. & 125. Pro quo & est, vt citatus Pater ait, id quod in Compendio Indico habetur in fine Adnotationum circa verb. Absolutio. Sic enim

Compendij Additio.

ibi: qualiter item non censeatur reuocata per Bullam Cœnæ, vide in Compendio Communi verb. Bulla Cœnæ §. 2. Vbi ad hunc effectum affertur Oraculum |

Gregorij XIII. die 18. Martij An. 1584. Et prætereà extat amplissima confirmatio priuilegiorum per Paulum V. 4. Septemb. 1606. Quia verò concessioni prædictæ Gregorij opponi reuo

Per BullāBullam Cœnæ non reuocari ReligiosorũReligiosorum priuilegia.

catio potest, eò quòd fuerit Oraculum, occurrere obiectioni possumus ex eo quòd talis concessio vim tantùm declarationis habuerit circa priuilegium dictum, iuxta dicta, num. 294. quidquid de aliis sit: quamquàm de omnibus idem videatur dicendum: cùm enim priuilegia huiusmodi à Pontificibus pro expeditâ ministeriorũmiinisteriorum circa animarum salutem in diuersis mundi partibus executione tribuantur, inuerosimile prorsus est ea statim reuocari, & necessariam esse annualem innouationem: iuxta ea quæ docti Scriptores tradunt apud P. Pellizarium Tractat. 8. Cap. 3. num. 73. & seqq. Et apud Dianam Parte 3. Tract. 2. Resolut. 10. vbi & plures & grauiores. Quod verò ad remissionem illam in Annotatio

Specialis difficultas circa AnnotationẽAnnotationem.

ne prædictâ ad Compendium commune vlteriùs attinet, consideratione dignum est eam in nouiore Compendio Indico non exstare. Cur enim sublata illa? Non vtique sublatum priuilegium in Communi Compendio, sed Gregorij concessio ibidem habetur. Non ergo licet iam illud concessioni prædictæ, vt anteà licuerat, applicare? Sed responderi opportunè potest partem illam Adnotationis expunctam, quia necessaria non erat. Cùm enim priuilegia Societatis per Bullam CœnęCoenæ non reuocentur, necessarium non fuit id specialiter circa prædictum adnotare. Item. quia id iam ex Compendio communi constabat in fine Adnotationum circa verb. Absolutio: sic enim ibi: & quòd facultates hoc verbo contentæ, quæ Bullæ Cœnæ repugnant, hodie perseuerent, vide Verb. Bulla Cœnæ. §. 2.

307

*Ad id autem quod ex Gregorio XIII. adduci potest, qui in Breui speciali apud Fr. Em

Ad Greg. XIII. declarationẽdeclarationem responsio ex P. Menacho.

manuelem in Additionibus ad explicationem Cruciatæ, circa §. 9. num. 96. declarat non esse facultatem absoluendi ab hæresi, respondet citatus P. Menacho tantùm intelligi, vt id non possit fieri virtute Bullæ, secus si aliàs facultas habeatur: quia restrictio odiosa est, & stricti iuris, ac proptereà non debet ampliari, cùm insuper in priuilegio non omnino similes militent rationes. Ad Breue autem Pauli Quarti. Ann. 1558. in

Ad Breue Pauli IV.

quo idem videtur prohiberi, respondet non vrgere, vt legenti patebit. Adducitur illud à Fr. Emmanuele suprà. Quia verò magis videtur vr

Ad aliud Pij V.

gere Breue aliud Pij V. die 30. Iannuarij. Ann. 1572. propter quod Rojas in priuilegijs Inquisitorum num. 416. id planiùs constare pronuntiat, quem sequuntur P. Henriquez Lib. 3. de Pœnitentia. Cap. 16. num. 2. in textu, & in Glossa. Et alij, respondet ex prædicto Breui potiùs inferri contrarium, si attentè legatur: vnde qui illud citant, & ex eo moti decernunt, prioris illius Scriptoris auctoritate ducti, cùm illud non legerint, nihil plus auctoritatis eidem assertioni conciliarunt. Quod autem addit Fr. Emmanuel suprà. num. 67. Vrbanum Quartum eamdem declara

Ad Vrbani etiam Quarti, seu potiùs Alexandri.

tionem in fauorem Inquisitorum protulisse, nullius esse momenti affirmat, quia declaratio talis post diligentem perquisitionem non est inuenta. Et in Repertorio quidem Inquisitorum verb. Crimen, vbi ab Emmanuele citatur, nullatenus extat quidpiam, quod possit obstare: ibi enim tantùm dicitur hæresim esse crimen exceptum, pro quo allegatur Vrbanus Quartus: cùm tamen Vrbanus non sit, sed Alexander Quartus in Constitut. 10. quæ incipit, quod super nonnullis: in cuius verbis nihil est quod positioni isti suffragetur. Et quamuis P. Henriquez suprà Vrbanum adducat, nihil plus fidei meretur, quia ita citat vt ab Emmanuele scriptum deprehendit. Sic doctus & diligens Pater, & S. Tribunalis Qualificator.

308

*In cuius discursu negari nequit quin ve

Sententiam Auctoris prædicti nōnon esse generaliter admittendāadmittendam.

risimilitudo non leuis elucescat, si doctrina illius priuilegio, de quo loquimur, applicetur, in quo quidem non facultas absoluta & omnimoda ad absolutionem confertur, sed cum limitatione iam dictâ. Quatenus verò ex ea videtur deduci absolutam facultatem non reuocari, minùs est probandus, ob dicta num. 301. Quatenus vero ad prohibitionem pro Bullâ Cruciatæ factam, responsio potest etiam declarationi SS. D. N. Alexandri VII. pro Iubilæo similiter applicari, quia dici poterit, pro Iubilæo quidem factam, quia sic benè visum Pontifici; cùm tamen priuilegij alia ratio sit, quia pro Indiis est concessum, vbi fidei negotium agitur, ad quod incolæ omnes suo modo possunt concurrere: id restat efficaciter refellendum, & ita arguo: nam Cruciata, & Iubi

Ratio efficacissima pro asserto.

læum anni Sancti, aut illi simile, omnium maximæ concessiones sunt; & tamen in illis absolutio dicta prohibetur ob grauia inconuenientia, quādoquando ad illam absoluta facultas conferretur: ergo manifestum signum est non esse voluntatis Pontificum eam aliàs generaliter indulgeri. Et quidem facultas absoluendi per Iubilæum satis breue spatium habet, duarum inquam hebdomadarum; & tamen tunc in concessione talis facultatis grauia inconuenientia Sedes Apostolica deprehendit: ergo incredibile est eam generaliter suppetere communicatione amplissimâ priuilegiorum: vbi maximè locum habet vulgaris regula, de quâ sæpiùs: In generali conceßione. &c.

309

*Deinde. Quod pro Indiis specialis ratio

In Indiis idem procedere quoad generalem concessionem.

non sit in ordine ad generalem concessionem, ex eo ostenditur quòd in Indiis etiam publicatur Cruciata cum eadem prohibitione: ergo signum est grauia inconuenientia in Indiis ex absolutâ concessione timeri. Et certè à crimine hæresis per Bullam spatio biennij semel tantùm in vitâ & semel in articulo mortis absolui posse, vel ad summum bis durante spatio, si duplex Bulla sumatur, sine grauibus stare inconuenientibus nequit: ergo multò maiora timeri possunt ex absolutâ facultate nullis temporis spatiis coarctatâ. Iubilæum etiam eodem modo in Indiis publicatur, & cum eadem restrictione: ergo similiter est de illo sicut de Bulla philosophandum, & colligendum ex eo pro Indiis etiam inconuenientia illa extare, quæ planè obstent, quominus facultas absoluta ad effectum dictum de Pontificiâ possit voluntate præsumi.

310

*Sed restat aliud, in quo non leue vi

Difficultas ex eo quòd Societas priuilegio renuntiauit. Et quomodo illam quidam Auctor expediat.

detur esse momentum: nam quinta Congregatio Generalis ad instantiam Philippi II. Regis nostri priuilegijs, quæ habebat in ordine ad absoluendum ab hæresi, renuntiauit, vt constat ex Decreto eiusdem 21. Quod quidem ex zelo fidei, |

& ad instantiam Inquisitionis Hispaniæ, à piissimo & religiosissimo Principe factum: ergo non licet iam illorum vsus. Et vrgetur ex eo quòd fertur communiter Pontificem ad instantiam R. P. Claudij priuilegia dicta reuocasse. Ad quam obiectionem respondet P. Menacho de reuocatione Pontificia nullâ ratione constare post solicitam inuestigationem: immò oppositum non obscurè colligitur ex citato Decreto Congregat. 5. in quo reuocationis dictæ mentio nulla; sed Societas vsum priuilegiorum talium in Regnis Hispaniæ sponte dimittit. Quoad dimissionem autem huiusmodi, nihil in eâ esse ait, quod Indias attingat, vnde in illis nulla est intimata prohibitio; & meritò, quia valde diuersa ratio in ipsis militat, ac in Regnis Hispaniæ. Addit reuocata quidem priuilegia, quæ expressè facultatem absoluendi ab hæresi concedunt, non verò illa, in quibus hæresis non expressa, sed in generali concessione est casuum Bullæ comprehensa. Sic ille respondet. Iuxta quem dicendi modum videtur reddi ratio posse, cur in Compendio Indico non sit facta mentio concessionis Iulij III. quæ quidem expressissima est, quia videlicet talis priuilegij vsum noluit Societas in suâ illâ generalitate pro Regnis Hispaniæ permittere, sicut eius tenor continebat.

311

*In hoc tamen aliqua difficilia sunt: nam

Non admittitur responsio, quia pro Indiis etiāetiam renuntiatum.

in primis id, quod in Congregatione 5. statutum est, ad Indias etiam videtur pertinere, sic enim ibi: Quæ quoniam suis priuilegijs ad ædificationem, & diuinum tantùm obsequium vti cupit, & sancto illi Tribunali, vt par est, plurimum deferri, prædictas patentes litteras (R. P. Claudij) præsenti Decreto confirmat, præcipiens atque interdicens, ne quis Nostrorum in illis Regnis, alijsque Dominijs, illi Tribunali subiectis, priuilegio illo, quod ad prædictum S. Officium pertinet, quoquomodo vti, aut illo se tueri vllatenus præsumat. Immò omnem facultatem eo vtendi sibi prorsus sublatam esse intelligat, acsi priuilegium ipsum à Sede Apostolicâ numquam impetratum esset. Hæc ibi. Ex quibus apparet in Indiis etiam vsum priuilegij sublatum, quandoquidem sublatus est in omnibus Regnis & Dominiis Hispanicæ Coronæ Tribunali dicto subiectis, ad quæ Indias est manifestissimum pertinere.

312

*Deinde. Si in priuilegio absolutionem

Alia in eadem additâ deijciuntur.

à casibus Bullæ Cœnæ generaliter concedente, hæresis continetur, vt id Societas dubio procul intellexit, pro quo & est praxis sacræ Pœnitentiariæ Romæ, quoties Casus Bullæ Cœnæ inde

Concessione casuũcasuum Bullæ Cœnæ venire hæresim, praxis Pœnitentiariæ.

finitè conceduntur, vt affirmat P. Filliucius Collegij ipsius Pœnitentiariæ Rector Tractat. 8. num. 265. quod valdè commendat P. Pellizarius Tractatu 8. Cap. 2. num. 39. ob dicentis auctoritatem: ex eo videtur fieri, vt & illius vsui debuerit renuntiari, quandoquidem taciti & expressi ratio est eadem, vt aliàs diximus; & renuntiatio expressi priuilegij valoris nullius esset, si remaneret aliud, per quod idem omnino liceret, pro quo expressum, facultatem tribuebat. Non ergo videtur exacta ratio illa, quæ pro sublatâ mentione priuilegij Iulij III. reddebatur. Prætereà. Si in Indiis non est eadem ratio prohibitionis vsus priuilegij, quæ in Hispaniæ Regnis, & concessio Iulij III. ad Indias spectare specialiter potest, in quibus inconueniens circa illius vsum non est, sicut non est in vsu alterius ad eumdem effectum; additâ moderatione, quæ in alio; satis erat cuilibet inconuenienti consultum: vnde Pontifices in Bullis citatis, in quibus generalem concessionem pro casibus Bullæ Cœnæ in Indiis indulgent, additâ limitatione circa Inquisitionem satis inconuenientibus fuisse occursum indicarunt. Sed his non obstantibus

313

*Dicendum videtur renuntiationem il

Renuntiationem pro Indiis etiāetiam fuisse concluditur.

lam priuilegiorum quoad Hispaniæ Regna ita pertinere, vt Indias etiam comprehenderit, quatenus absolutè eorum vsus non licet, nisi cum moderatione adhibitâ, & à nobis explicatâ. Vnde & priuilegio generali de casibus Bullæ CœnęCoenæ, & non tantùm speciali renuntiatum; quandoquidem & in generali limitatio est inuiolabilis apposita, iuxta quam illa sustineri posse constat ex Bullis citatis, in quibus mentio Inquisitionis ad limitationem adiecta. Constat item ex editione Compendij post quintam Congregationem, in quo facultas dicta cum Adnotatione iam expositâ continetur. Congregatio ergo cùm de Regnis ac Dominiis S. Tribunali subiectis est

Sed non quoad illarum speciale priuilegium.

locuta, Indias minimè voluit comprehensas quoad speciale illarum priuilegium, quia neque hoc Regis postulatio continebat, sed quòd vsu nonnullorum priuilegiorum in illis regionibus abstineret. Pro Indiis enim sciebat S. Tribunali, quod à Rege vt postularet obtinuit, satis prouidam in Compendio adhibitam cautionem. Quod ergo mentio concessionis Iulij III. facta non sit, cùm tamen absque dubio fieri posset, moderatione additâ, ea fuit ratio, quia absolutè necessaria non fuit, & cùm in illâ hæresis expressa habeatur continentia, conueniens iudicatum est offensionem omnem eius præteritione vitare: cùm præsertim concessio illa generalis sit, & non tantùm pro Indiis. Neque circa ista opus est rationem exactissimam reddidisse. Mentio quidem fieri potuit, sed non facta. Aliqua profectò viris doctis ratio pro eo succurrit: si minùs placeat quæ à nobis assignata est, alia equidem fuit, vel si non alia, de Concilij alicuius Generalis definitione non agitur, sed de peculiari hominum dispositione: & in huiusmodi non solent omnia ita exactè peragi, vt nihil possit ab iis, qui rem oculatissimè introspexerint, vti minùs congruum subnotari.

§. III.

§. III.

Notanda quædam circa vsum Priuilegiorum, de quibus dictum.

314

*DIco primò. Etsi Commissarij Inqui

Assertio 1. etiamsi adsit Commissarius, non censeri ad esse Inquisitionem ad effectum absolutionis.

sitionis adsint, si tamen distantia interueniat, de quâ loquitur priuilegium, vsus illius licet. Sic Docti aliqui. Et ratio est clara; quia Commissarij communiter loquendo, & prout in Indiis solent constitui, non habent iurisdictionem pro foro interno. Sed ad specialem quamdam prouidentiam designantur: & ita in ordine ad bonum animæ, quod priuilegij concessione prætenditur, perinde est acsi non adessent. Si verò |

contingeret Commissarium facultatem habere pro foro interiori ab Inquisitoribus eidem attributum, iuxta probabilem sententiam de facultate eadem pro foro dicto Inquisitoribus competenti, & eamdem delegandi potestate; aliter videtur dicendum. Tunc enim in eo loco diceretur esse Inquisitio, quandoquidem in eo Minister eiusdem adest, ad effectum huiusmodi sufficienter instructus. Nihilominùs hoc non videtur certum; quia reuerà, & secundùm communem ac receptum loquendi modum, ibi Inquisitio non est. Et prætereà Minister talis satis dubiâ facultate est præditus, vnde Religiosus Priuilegiarius, cui illa certiùs conuenit, videtur præferendus. Præterquàm quòd in concursu priuilegiatorum ille est præferendus, qui excellentiori modo priuilegiatus est, vt apertè liquet: atqui Religiosus in concursu dicto talis est, scilicet vt Minister Euangelicus per priuilegium Pontificum Religioni concessum: Commissarius autem per nudam commissionem facultate gaudet à Pontificis factam Delegato, cui ratione status nihil tale conuenit; in quo excellentia apparet manifesta: potest ergo in concursu Commissarij datâ sibi vti à Pontifice facultate.

315

*Dico secundò. Id quod est de Com

Assertio 2. de Vicarijs Episcoporum idem statuens.

missariis dictum, de Vicariis etiam Episcoporum dicendum. Et ratio est similis: quia illis non solet talis facultas attribui: quòd si tribuatur aliquando, verificatur tamen ibi non esse Ordinarium, quia Vicarij foranei non dicuntur Ordinarij. Licèt autem Vicarius Generalis dicatur Ordinarius, iuxta magis receptam sententiam, quia illiûs & Episcopi, aut alterius, cuius Vicarius est, idem est tribunal, vt habetur in Cap. Romana de appellationib. in 6. Pro quo innumeros Auctores adducit P. Thomas Sancius Lib. 3. de

Esse Ordinarios si Generales, sed non in omnibus.

Matrimonio, Disput. 29. num. 3. ea tamen facultas non solet illis cum officio committi, quia Concilium Tridentinum prohibet per Vicarios absolutionem ab hæresi dari. Et quamuis probabile sit posse committi Vicariis; addunt tamen Doctores id non posse per modum habitus fieri, sed iuxta casuum occursum. Quando autem ita fit commissio, Vicarius non fungitur Ordinariâ iurisdictione, vt docent plures apud eumdem Auctorem suprà, num. 6. qui & idem asserit num. 8. Sed limitatione additâ; videlicet si in commissione fiat expressa mentio vicariatus, siue in salutatione, siue in progressu: vt tali Officiali nostro, vel Vicario committimus, aut potestatem aliàs per Nos commissam extendimus. Quæ quidem in casu, de quo agimus, non videntur habere locum; quia commissio ista secretissima est, neque pro ea scripto vti Ordinarij solent. Accedit id, quod omne videtur dubium submouere: cùm commissio hæc secretò fiat, non posse ab eo, qui absoluere aliàs à prædicto crimine potest, an verè illam Vicarius habeat agnosci: & meritò posse præsumere Episcopum circa id modo conuenienti procedere: ac proinde potest ille priuilegio suo sine aliqua dubitatione potiri. Fateor in casu quo facultas absolutè ad effectum dictum Ordinariis Indiarum tribuatur, de quâ an modò competat, valde dubia quæstio est, alium esse posse concessionis modum ab eo, quem Concilium superiori determinatione præscribit, & ita forsitan illis licebit id per alios exercere, sicut in facultate absoluendi Indos vidimus. §. 1. Sed tunc etiam valde probabile est non esse Ordinarios respectu illius, vt citati Doctores sentiunt; etiamsi cum officio pariter tribuatur; quia officio non est annexa, sed penitus delegata. Cùm aliàs adhuc

Non esse Ordinarios probabilis sententia multorũmultorum.

sub iudice lis sit an Vicarij sint Ordinarij: vnde P. Bauny Tomo 1. Tractat. 9. Quæst. 7. ait opinionem affirmantem videri sibi tutam in praxi, & sequendam; apertè indicans contrariæ probabilitatem, de quo & Quæst. 24. Ex quo habetur multò plus probabilitatis esse in eâ sententiâ, quæ negat Ordinarios esse in iis, quæ minimè ratione officij conueniunt. Sed ex speciali Sedis Apostolicæ priuilegio, pro cuius executione ab Ordinariis sunt gratiosè substituti, procedunt.

316

*Circa Vicarios autem Sede vacante,

De Vicariis Sede vacante idem decernitur

etsi iuxta communem sententiam; pro quâ Auctores suprà, Ordinarij sint; dubitari tamen potest an in prædictâ facultate succedant, quæ Prælatis Indiarum concedi circa hoc potest, & quidem si ita tribuatur, vt perpetuò adhæreat officio, & non eligatur personæ industria, ad Capitulum transire satis probabilis sententia est, quam cum aliis tenet Barbosa de potestate Episcopi Allegat. 54. num. 26. P. Thomas Sancius Lib. 8. de Matrimonio, Disputat. 2. num. 10. & in Opere Morali, Lib. 2. Cap. 11. num. 4. vbi de facultate absoluendi

Quando nōnon censeatur industria personæ eligi.

ab hæresi id etiam affirmat, sicut & num. 23. qui & videndus specialiter Lib. 2. de Matrimonio, Disp. 40. num. 17. vbi benè ostendit non eligi industriam personæ, quoties aliquid conceditur Prælatis præsentibus & futuris in perpetuum; cùm personis incognitis delegetur: pro quo ibidem graues Auctores adducit. Vnde & deducit Conclusionem præsenti accommodatam instituto.

317

*Sed verò ita ad Capitulum transire ali

Ad Vicarium talẽtalem totam jurisdictionẽjurisdictionem transferri qui censeant, & fundamenta pro eo.

qui existimant, vt Vicario Generali ab eodem constituto, tota ad illum iurisdictio tranferatur, quia consilium Tridentinum eam videtur ipsi conferre, dependenter quidem à Capitulo in fieri, non tamen in conseruari, sic enim Seßione 24. Cap. 16. decernit de Reformatione: Officialem seu Vicarium infrà octo dies post mortem Episcopi constituere, vel existentem confirmare omnino teneantur. Sic illud. Hæc enim obligatio constituendi Vicarium planè indicat apud eum Capituli iurisdictionem futuram; aliàs non esset cur Capitulum ad constitutionem huiusmodi teneretur. Ideò namque Episcopo non imponitur obligatio talis, quia apud illum jurisdictio residet, & ita potest per se ipsum iudicare. Et inde est quod in eodem Capite Concilium præcipit vt eligendus Vicarius sit in Iure Canonico Doctor vel Licentiatus; quod tamen de Vicario Episcopi non inuenitur decretum: eo videlicet, quia tota apud illum est iurisdictio futura. Pro quo faciunt quæ adducit Dom. Solorzanus Tomo 2. Lib. 3. Cap. 13. num. 70. Vnde pro certo videtur statuere Barbosa suprà, num. 157. cum Doctoribus, quos citat, iurisdictionem Episcopi ad Capitulum deuolui Sede vacante, sed iuxta formam præscriptam in Cap. Vnico, de maioritate &

Cap. Vnicum de maioritate in 6.

obedientia in 6. in quo sic dicitur: Episcopali Sede vacante, potest Capitulum, seu is, ad quem Episcopalis jurisdictio tunc temporis noscitur pertinere, &c. absolu|

tionis beneficium impertiri. Vbi Glossa sic habet:

Glossa.

Habes ex hoc textu, Ibi, seu is, ad quem; quòd jurisdictio Episcopalis potest etiam ad alium deuolui, quàm ad Capitulum Sede vacante, secundùm Dominicum. Sic ille. Quis autem hic esse possit, declaratur in fericis, dum sic dicitur: Puta, Visitator datus à Papa suprà eod. Lib. de Electione. Is cui. Vel ab Archiepiscopo in casu, suprà eod. Lib. de supplenda neglig. Prælat. Cap. vltimo, vel electus ad hoc per Capitulum. Hæc Glossa. Iuxta quæ citatus Auctor num. 163. cum

Non esse obligationem eligẽdieligendi illum infra octo dies.

aliis affirmat tamquàm speciale Capitulum Sede vacante infra octo dies vacationis non arctari ad constituendum Vicarium, sed posse successiuè per se administrare, ex Quaranta. In deest quòd suspenso Capitulo non suspendatur Vicarius, vt tradit Vgolinus Tractatu de Censuris, Tab. 1. Cap. 4. §. 2. Ex quibus videtur fieri nomine Ordinarij in casu nostro Vicarium talem accipiendum, quia ad ipsum iurisdictio deuoluitur etiam in ijs, quæ per priuilegium, perpetuum tamen, obtinentur.

318

*Verùm ista non videntur vrgere, iu

Contraria sententia circa jurisdictionem præfatur. Et iuxta eam decisio casus præsentis.

risdictionem namque apud Capitulum residere communis sententia est, & ita eo suspenso Vicarium etiam suspendi tenet P. Suarez Tomo 5. in 3. p. Disput. 7. Sect. 3. num. 13. Barbosa suprà num. 180. & alij, quoad priuationem scilicet à iurisdictione. Potest ergo Capitulum facultatem, de quâ agimus, sibi penitus reseruare, aut etiam conferre. Quòd si conferat, iuxta eam iudicandum est, quæ dicta sunt numer. 315. vt non debeat maior ratio haberi Vicarij à Capitulo electi, quàm ab Episcopo designati; cùm vtrique facultas dicta voluntariè concedatur. Ad ea autem quæ pro contrariâ positione allata sunt, non est operosum respondere, licèt loci præsentis non sit, & apud Auctores, qui de Vicariis agunt, sint obuiæ responsiones, de quibus & nos infrà, Titulo 14. & 19. Illud sit modo dixisse satis, quòd licet Consilium Tridentinum ad electio

Non esse fundamentũfundamentum ad priuandum Capitulum jurisdictione.

nem Vicarij obliget intra octiduum, non ideò debet intelligi jurisdictionem ita illi à Concilio tribui, vt nullo modo resideat in Capitulo: quia cùm ex Iure certum habeatur iurisdictionem Episcopi ad Capitulum deuolui, & ex obligatione eligendi Vicarij nihil contrarium ponatur, sicut non poneretur, si Episcopo ad faciliorem negotiorum expeditionem similis imponeretur obligatio: non esse fundamentum ad priuandum illud iurisdictione: cùm enim res grauissima sit, & in eius notabile præiudicium, nonnisi per manifestissimam determinationem fieri debuisset. Obligatur ergo Capitulum, cùm non obligetur Episcopus, ob faciliorem, vt dixi, negotiorum expeditionem, quia faciliùs est cum vno agere, quàm cum multis, & quia ille ad Capitulum non potest sic facilem habere recursum, sicut ad Episcopum eius Vicarius potest, ideò maior pro eo est litteratura à Concilio requisita. Glossa autem dicta circa Cap. Vnicum de Minoritate, asserit quidem in electo à Capitulo esse posse, sed non negat in Capitulo etiam reside

Illud tamẽtamen se posse illa aliquomodo priuare.

re. Vbi & dici potest Capitulum ita suam transferre iurisdictionem in electum posse, vt se eâ priuet, nisi in ijs, quæ ad ipsum ita spectant, vt etiam electo Vicario perseuerent. Quod intelligendum de vsu proximo iurisdictionis, quatenus obligare se potest ad hoc vt illam minimè exercere tentet, licèt semper in eo maneat potestas radicalis. Pro quo hæc modò satis.

319

*Dico tertiò. Quod in Adnotatione

Assertio 3. circa vsũvsum priuilegij cum delatit ad S. Officium.

dicitur his verbis: Pro absolutione tamen à casibus hæresis, eâ non vtantur cum ijs, quos probabiliter sciuerint ad Inquisitionis Officium esse delatos, nisi fortè hac de re cum Inquisitoribus agatur, atque ipsis placeat vt Nostri hac facultate vtantur. Diligentissimè obseruandum est, &, vt docti quidam Magistri ex

Instructionem sub mortali obligare.

istimant, obligatione sub mortali, quia res grauissima est, & priuilegia sic, & non aliter conceduntur. Putat autem P. Menacho verba illa ad instructionem tantum, & non ad substantiam pertinere; ex quo fit vsum quidem esse illicitum. Sed non inualidum. Sic circa verb. Absolutio, in

Ad substātiamsubstantiam non pertinere qui videāturvideantur probare juxta doctũdoctum MagistrũMagistrum.

Compendio Indico, Dub. 9. in principio, ad ea se referens, quæ dixerat Disput. 4. Proœmiali, Dub. 13. Vbi quidem id probat ex eo quòd suppositâ priuilegij communicatione, quidquid deinde additur ad vsum spectans, ad solam instructionem spectat, juxta communem Doctorum sententiam, pro quâ est specialiter Panormitanus in Cap. Ex parte, de Constitutionib. in 6. Felinus ibidem num. 8. Paulus de Castro Consilio 124. Glossa in Clement. 1. verb. Inhibentes, de Iure patronatus. Romanus Consilio 202. Col. 2. Immola, & Zabarella, & facit pro eodem doctrinâ, quam Doctores deducunt ex Cap. De caußis, de officio De

Temporis præfixio quando ad substantiāsubstantiam non spectet.

legati, quòd quando tempus præfigitur soli iudici, & non jurisdictioni, præfixio talis non spectat ad formam substantialem, sed accidentalem. Vt etiam constat ex L. Properandum, in principio. C. de judicijs. Vbi Bartholus, & clariùs, ex L. vnica. C. vt omnes judices, &c. vbi Beroius à num. 48. pro quo & Panormitanus suprà num. 9. & caussæ præsenti meritò venit applicandum, vbi modus vtendi gratiis non imponitur commissioni, sed commissario. Et quidem cùm saltem dubia res sit, in eo fauorabiliter accipienda moderatio, vt ad instructionem, & non ad substantiam spectet: quia negari nequit quin hoc fauorabile sit: & sicut priuilegium fauorabiliter interpretandum est, vt à Pontifice procedit, iuxta sæpiùs dicta: ita etiam vt illius communicatio ab immediato Prælato descendit: sic enim gratia Pontificis ad eum peruenit, & consequenter fauorabilem est effectum habitura.

320

*Et hanc doctrinam generaliter propo

Ex P. Suario vt colligatur, sed non benè.

sitam, licèt non ita confirmatam, colligit doctus Pater ex P. Suario Lib. 5. de Legibus, Cap. 31. num. 14. & 15. Sed certè num. 14. nihil habet, quod suffragari possit, vt legenti constabit; immò oppositum posset aliquo modo ex eodem deduci, quatenus ait quòd cùm in lege dicitur, Non poßit, actus sit inualidus, si circa id versetur, quod pendet ex voluntate concedentis: & in casu nostro certum est actum versari circa id, quod à concedentis voluntate dependet. Et licet non dicatur, Non poßit: quia tamen in Præfatione vsus negatur esse licitus, nisi vbi concessio priuilegij præcedit, & licitum absolutam indicat facultatem, vt ex tenore constat & diximus, num. 165. Difficult. 7. per totam, ei potiùs videtur Doctor Eximius suffragari. Quidquid autem de præcipuâ assertione sit, in eo, de quo agimus, quando scilicet dubium est, vtrùm instructio, an |

forma sit, nihil ex prædicta doctrina habetur, pro quâ tamen allegatur. Sequenti autem §. hæc ha

Quid tamen obstat, vt non faueat casui præsenti.

bet, quibus fauere videtur: quia ibi lex supponit potestatem ad actum, cui formam præbet, & ideò ex vi verborum non videtur esse forma substantialis, nisi per verba satis expressa declaretur, qualis non videtur esse sola illa. Aliter non poßit, nisi aliunde constare poßit intentio legislatoris esse limitare simpliciter potestatem operandi, & non tantùm licitè operandi, & ideò ordinariè addi solent verba irritantia ad hoc explicandum. Item, si non addantur, aliæ circumstantiæ speciales sunt. Hæc ille. In quibus tamen quominùs fauere possint, materia subiecta obstat, quia loquitur de actibus priuati dominij, quia scilicet absolutè licent, in quibus tamen lex modum præscribit. Nos autem de actibus loquimur, qui absolutè non licent ante priuilegij communicationem. Nec videtur verum concedi priuilegium, & posteà formam decerni: nam reuerà vtrumque est simul, concessio scilicet priuilegij cum sua limitatione. Et hoc quidem contra præcipuam positionem facit: quatenus verò P. Suarez non quamlibet prohibitionis formam esse substantialem dicit, etiamsi addatur quòd aliter non poßit, patrocinari videtur asserto, non quidem apertè, vtcumque tamen: vtquoties de irritatione apertè non constat, quia non adduntur verba irritantia, vt addi solent, neque circumstantiæ vrgent, non esse substantialem formam debeat iudicari.

321

*In quo quidem negare non possumus

Pro quo efficaciter arguitur, vt substātialissubstantialis probetur instructio.

quin doctrina præfata generaliter sumpta sit satis verosimilis, & quòd vbi dubium est, ea maximè locum habeat, libenter admittimus. Præsenti autem casui non bene applicari videtur, vt merè accidentalis forma debeat reputari, propter dicta Difficultat. 7. citata. Licet enim verba ipsa instructionem sonent, & non substantiam quia nullus in illis terminus ex iis, qui solent vt irritationis signum adhiberi; circumstantiæ tamen vrgent, quia res est grauissima, vt diximus, & transgressio magnis inconuenientibus & turbationibus obnoxia, vnde & peccatum graue in ea committi citatus Pater affirmat: ergo minimè credendum est Societatem voluisse ad actum talem absolutam concedere potestatem. Cuius mens aliunde etiam constat, ex Compendij scilicet Præfatione, in qua, vt diximus, negatur sine Generalis concessione vsum priuilegiorum licere, id est, posse validè exerceri actum, vt citato loco probatum. Atqui non conceditur pro delatis ad Inquisitionis Tribunal: ergo nec licitè, nec validè potest priuilegium ad vsum aduocari. Et vrgere effica

Efficax instantia.

citer possumus: nam sicut in Adnotatione prædictâ apponitur limitatio, de quâ agimus, ita etiam alia, de qua suprà, quòd scilicet vbi est Inquisitio, eâ facultate non vtantur Nostri, nisi cum Neophytis. Hoc autem non spectat ad solam instructionem, quia priuilegium ad aliud non se extendit: ergo similiter est in casu priori dicendum: quia nequit vis fieri in eo quòd verba solummodò sonent instructionem, quandoquidem etiam sequentia eumdem tenorem seruant, & nihilominus substantialia sunt ratione significati.

322

*Alia autem quæ in eadem Adnotatio

Alia Adnotationis pars, qualis sit.

ne habentur, quòd scilicet Pœnitentibus declarent nihil eam absolutionem illis in foro externo prodesse, eosque exhortentur vt complices, si quos habuerint, reuelent, & hæreses abiurent, & vt in iis, quæ in foro exteriori reuelare tenentur suo officio non desint. Hæc inquam magna ex parte substantialia sunt, sed non ex vi Adnotationis, sed ex obligatione rectè administrandi Sacramentum: cùm enim Pœnitens ad reuelandos complices, non tamen se ipsum, teneatur, quando id facere sine sui manifestatione potest, nisi damnum ingens in Christiana Republica timeretur, & ad abiurandum hæresim cautione iuratoriâ adhibitâ de parendo mandatis EcclesięEcclesiæ, quam esse necessariam dicunt aliqui, cùm tamen plures negant: pro quo videndus Vgolinus de

Abiuratio vt requiratur.

Censuris Rom. Pontifici reseruatis Parte 3. Conclus. 2. §. 1. numer. 4. vers. Immò vbi quis: dum id non præstat, non est capax absolutionis, & ita ad substantiam actus ita pertinens, vt sine illis validus non sit. Quod verò attinet ad exhortationem pro foro exteriori, in quo non præbet absolutio libertatem, ad substantiam non pertinet, quia etiamsi desit talis declaratio, qui absoluitur, Tribunali S. Inquisitionis manet obnoxius, neque quidquam illi ex omissa declaratione detrahitur. Cùm enim non teneatur se manifestare,

Nullus se manifestare tenetur S. Inquisitioni.

siue absoluatur, siue non absoluatur: pro quo videatur Nauarrus in Rubrica de Iudiciis num. 53. & seqq. vbi alios adducit. Sotus de tegendo secreto Membro. 2. Quæst. 7. Dub. 1. Diana Parte 1. Tractatu. 5. Resolut. 4. ex absolutione nullo modo Tribunalis potestas ab executione sui muneris impeditur. Poterit autem declarationis talis defectus sine culpa graui contingere, aut etiam sine leui, ex obliuione scilicet: & vix est credibile vt in eo mortalis culpa interueniat, dũdum ex malitia quadam affectatâ non omittitur, quæ cùm commodum nullum habere queat respectu omittentis, nequit vllâ ratione præsumi.

§. IV.

§. IV.

Quid circa absolutionem Religiosorum specialius habeatur.

323

*DIco quartò. Si aliquis ex Societate

Assertio 4. Religiosi Societatis vt possint absolui in Indijs, cum doctrinâ vtili.

(quod Deus auertat, & auersurum speramus, sicut hucusque fecit) absolutione, de quâ est dictum, indigeret, obseruandum quod in Adnotatione prædictâ disponitur, vt scilicet à Prouinciali absoluatur, cui ad eum effectum facultas absoluta conceditur, sine obligatione se præsentandi Generali, vt in Compendio communi dicitur verb. eodem post §. 8. Quam facultatem possit quidem subdelegare, non tamen absolutè, sed taliter vt Pœnitens teneatur se Prouinciali manifestare eo modo quo teneretur Generali, vel se ipsum præsentando, vel rem ei aperiendo eo modo, quo seruata sigilli integritate Prouinciali videbitur. Quibus equidem eo tenditur, vt malo huic omnium maximo conueniens possit remedium adhiberi. Quomodocumque ergo hoc obtineri valeat, cessat obligatio se præsentandi, sicut in casibus aliis reseruatis; licèt circa hunc maior debeat cautio esse, & minor fides Pœnitenti præstari. Leges ergo reseruationis, |

de quibus frequens apud Doctores tractatio, circa hoc obseruandæ. Illud autem specialiter aduertendum, quod in Compendio communi

Notanda obseruatio.

obligatio manifestationis quantùm ad modum, quo illa fieri Generali debet, Prouincialis iudicio remittitur, quia eidem absoluendi facultas communicatur. In Indiis autem cùm solutio communicetur Prouincialibus sine onere aliquo erga GeneralẽGeneralem, & Prouincialis ipse possit eam subdelegare, non remittitur illius arbitrio modus manifestationis, sed Subdelegato, quia ille succedit loco Prouincialis, qui eò quòd rem in foro pœnitentiæ tractauerit, potest circa hoc conuenientius judicium efformare. Cùm ergo Subdelegatus rem in eodem foro discusserit, eius est standum iudicio. Neque hoc est contra id, quod in Ordinatione pro reseruatis disponitur circa iudicium Confessarij, cui non tenetur deferre superior: ibi enim agitur de concedendâ facultate ad absoluendum; hîc autem non de illâ sermo, sed eâ suppositâ, de modo est quæstio, quo debeat manifestatio fieri Prouinciali. Sicut enim iudicio Generalis standum non dicitur, sed Prouincialis extra Indias, quia Confessarius est, etsi valde Generali inferior, ita & de Subdelegato dicendum Prouincialis comparatione.

324

*Circa Religiosos autem communica

Religiosi alij an teneantur Adnotationem seruare.

tionem priuilegiorum habentes dubium esse potest an similiter debeant in modo absolutionis procedere. Et docti aliqui existimant idem planè seruandum, quod in Adnotatione præscribitur: Prouinciales scilicet absoluere posse, & Subdelegatos pariter ab ipsis cum onere comparendi. Facultas siquidem dicta à Paulo III. Generali Societatis conceditur, sicut & modus communicationis eidem committitur verbis illis: Poßit eis, auctoritate nostrâ, facultatem concedere. Cùm ergo priuilegium tale in Religionibus aliis sit adinstar, non ampliùs eis licet, quàm quòd Generali Societatis pro eadem visus est expedire. Nihilominùs id, quòd in Adnotatione dicitur, de manifestatione, non videtur pro Religiosis aliis vrgere, vt scilicet Prouincialis teneatur onus illud imponere: quod eatenus tantùm videtur obligare, quatenus ex naturâ rei, de quâ agitur, id videtur oriri. Quia enim crimen hoc grauissimum est, videtur remedium illud opportunum, vt scilicet Pœnitens se debito modo Prouinciali manifestet.

325

*Addunt aliqui Adnotationes prædi

Sine priuilegio absolutionem licere, qui teneant, & eorum fundamentum ex Episcopali Prælatorum auctoritate.

ctas tunc quidem seruandas, cùm ex virtute priuilegij agitur. Sed esse modum alium circa hoc expeditiorem, quandoquidem sine priuilegio circa hoc procedi potest. Episcopos enim facultatem habere absoluendi ab hæresi ex Tridentino constat Seßione 24. Cap. 6. & illam non esse reuocatam tenent quamplures, quos adducit Diana Parte 1. Tract. 5. Resolut. 2. Thomas Hurtadus Tractat. 12. num. 10. 14. & alij: ex quibus multi censent posse Episcopum facultatem absoluendi Confessario tribuere pro casu occurrenti. Prouinciales autem eadem, quâ Episcopos circa sibi subditos potestate gaudere tenent multi, quos sequitur Emmanuel Rodericus Tomo 1. qq. regul. q. 61. artic. 9. Licèt enim nullum in speciali citet, quia tamen sententiam contrariam nouam appellat, pro suâ communem sensum esse manifestat. Et eam non solùm de Prouincialibus, sed etiam de superioribus localibus procedere asserit, quia non debent eorum subditi peioris esse conditionis, quàm sint communiter sæculares, qui ab Episcopis possunt absolui in prædictis omnibus. Cùm autem omnia contenta in Decreto Concilij liceant, & in iis absolutio ab hæresi, illa pariter licebit. Pro quo etiam extat priuilegium Pij V. cuius tenorem adducit citatus Auctor, & cuius etiam apud Recentiores

Pij V. priuilegium circa illud.

frequens occurrit mentio, in quo Partibus Dominicanis concedit, quidquid in foro animæ licèt Episcopis ex Concilio Tridentino erga suos subditos. Vbi licet hæresis non meminerit, eam tamen comprehendit, quia si excipere voluisset, expressisset. Et ita in speciali tenent P. Suarez Tomo 4. de Religione, Lib. 2. Cap. 20. num. 10. & 11. Tract. 8. Portel in dubijs Regular. verb. Abbas, num. 10. & 11. Candidus Tomo 1. de Censuris, Disquisit. 21. art. 4. Quæst. 32. vers. Certant, & seqq. & alij, quos adducit Diana Parte 1. Tractat. 5. Resolut. 6. vers. Plus addam. & adeò certum hoc putat Megala 1. p. Lib. 1. Cap. 13. numer. 10. vt indubius affirmet, etiamsi facultas à Tridentino concessa reuocata sit, in Religiosis priuilegij dicti virtute persistere: non enim priuilegia Religiosis cum respectu ad Episcopos conferuntur, sed maiora quandoque illis, vt constat in facultate ad dispensandum in matrimonij impedimentis, de quibus inferiùs: ac in nonnullis aliis: quia ergo Religiones aliæ communicationem prædicti priuilegij habent, eo pariter frui poterunt. Alij adducunt priuilegia alia, & præ illis ea, quæ sunt Societati concessa. Sed de priuilegiis modò non agimus, de quibus dictum: cùm circa illud versemur, an scilicet secluso priuilegio absolutio liceat: quòd ex citatis colligitur, dum facultatem concessam Episcopis, Religiosis etiam Prælatis competere pariter arbitrentur. Iuxta quod di

Limitationes nōnon posse in vsu absolutionis apponi.

cendum est non esse locum limitationibus, neque communicationem desiderari, quandoquidem ea; quæ concessione iuris communis competunt, non possunt per inferiorum imperia prohiberi. Licèt enim priuilegia dicantur; quia tamen in Iure inserta sunt, pro iure habentur, & ita tolli nequeunt, quia inferior in superiorem non habet potestatem. Pro quo videri possunt quæ adducit Diana Parte 3. Tractat. 2. Resolut. 1. vbi multi & graues Auctores pro huiusmodi positione succurrunt.

326

*Est tamen circa doctrinam prædictam,

Difficultas ex reuocatione facultatũfacultatum circa casus Bullæ Cœnæ.

probabilem quidem aliquando, difficultas ex nouioribus declarationibus: Diana enim Parte 1. Tract. 5. Resolut. 6. & Parte 3. Tractat. 2. Resolut. 122. & Parte 8. Tractat. 7. Resolut. 50. affirmat circa hoc non posse iam esse quæstionem ex Decreto Vrbani Octaui die 7. Nouemb. Ann. 1628. per quod reuocantur in amplâ formâ priuilegia Regularium absoluendi à casibus reseruatis in Bulla Cœnæ, ex quibus præcipuus est hæresis. Pro quo etiam facit, id quod habet Cardinalis

Card. Lugo

Lugo Disput. 23. de fide num. 46. vbi ita scribit: ego verò non possem primam (sententiam) amplecti, quia mihi moraliter certa est Pontificis mens, & sensus Romanæ Curiæ, in quâ omnes Pontificis Ministri pro certò supponunt, singulis annis denuò eam facultatem Episcopis auferri, & ea solùm de caussa, ad eumq́ue |

finem addita esse in Bulla Cœnæ verba illa, quibus reuocantur facultates concessæ etiam per cuiusuis Concilij Decreta: nullius enim alterius Concilij est facultas aliqua, nisi in Concilio Tridentino; quod reuerentiæ fortassè caußâ nominatum non est, sed solùm sub illa generalitate verborum. Sic ille. Pro eodem item est id, quod ait P. Pellizarius Tractat. 8. Cap. 2. num. 36. ita scribens: Illud asserunt communiter Doctores, in eiusmodi rebus standum esse interpretatio

P. Pellizarius.

ni, quam stylus Curiæ Romanæ admittit, & seruat: hîc enim facit ius. Cap. Ex litteris, de Constitut. Sic ille. Cùm ergo Episcopis sublata facultas sit & illis pariter sublatam, qui Episcoporum nomine comprehenduntur; eò quòd iurisdictionem quasi Episcopalem habeant, necessarium est penitus confiteri.

327

*Nihilominùs Episcopis adhuc conces

Non obstare probabilitati positionis propositæ.

sam sibi à Concilio facultatem competere, sunt qui teneant, vt fatetur ipse Cardinalis Lugo suprà numer. 53. quibus ipse circa probabilitatem non videtur refragari, quatenus eâ suppositâ pergit explicare quinam Episcoporum nomine in ordine ad illam debeant reputari. Qui etiam cita

Cardin. Lugo.

to num. 46. ita scribit: si Episcopus non credat Pontificem eam facultatem de facto reuocare voluisse, potest primam sententiam probabiliter complecti, quæ tot Auctores, adeoque graues pro se habet: si verò id credat, debet stare secundæ sententiæ. Ego verò non possem &c. Sentit ergo, non obstante morali illâ certitudine suâ, posse Episcopos aliter, & quidem probabiliter, iudicare. Vt enim ex Peyrino, & Menochio adducit P. Pellizarius suprà, non

Vnitati circa stylum Curiæ non credi necessariò.

est necessariò standum dicto vnius Doctoris attestantis de stylo Curiæ, quippe qui consistit in facto, ideoque debet probari pluribus de certitudine & scientiâ attestantibus, & licet aliqui sint, qui de stylo Curiæ circa casum præsentem testentur, illi certè oculati testes non sunt, sed extra Romam scribunt. Probabilitatem etiam agnoscit P. Martinon Tomo 5. Disputat. 59. Sect. 18. num. 208. P. Laymam Lib. 1. Tract. 5. Parte 2. Cap. 5. num. 2. vbi adducit Marium Alterium Romanum Scriptorem, & Nauarrum Doctorem Pontificium, quamuis Doctores isti ante declarationem scripserint suprà dictam. P. Bauny suprà Quæst. 31. qui extensionem ad Religiosos, non solùm ex priuilegiis probat, sed ex æquitate naturali, vt videri potest. vers. Primum, quod æquitati P. Fagundez in secundum Ecclesiæ Præceptum Lib. 8. Cap. 9. numer. 32. Qui licet scripserit ante Decretum Vrbani, secunda tamen editio posterior fuit, & sententiam istam non solùm probabilem, sed probabiliorem existimat. P. Gaspart Hurtadus Disput. 15. de Excommunicatione Difficult. 3. num. 12. vbi circa hoc se remittit ad ea, quæ habet P. Thomas Sancius in Opere morali Lib. 2. Cap. 11. num. 27. qui vtramque sententiam probabilissimam dicit, licet addat negatiuam tenendam, quam non pœnitendi Doctores à Pontifice declaratam attestantur, & supremæ Inquisitionis Tribunal amplecti iubet: neque in re tam graui amplectendam esse sententiam affirmantem, quia valde dubia, & parùm tuta. Quod quidem iudicium pu

P. Sancij pugnantia in dictis,

gnantia videtur inuoluisse, quòd scilicet in sententiam affirmantem illa concurrant, quæ circa ipsam pronuntiat; vnde sic dubia, & parum tuta sit; & quòd nihilominùs sit probabilissima; vnde circa hoc aliqui aliter arbitrantur.

328

*Sed quidquid de præfata sententia sit,

Pro Indiis maior sententiæ probabilitas.

generaliter loquendo, & præsertim de Regnis Hispaniæ; circa Indias alia ratio est, vnde ad illas potest probabilius doctrina Scriptorum extendi. Quia in illis est impossibilitas adeundi Summum Pontificem, ex quâ prouenit vt casus Papales reddentur Episcopales, quæ est generalis regula, vbi adest impedimentum, vt ait P. Laymam suprà Cap. 6. num. 6. & approbat P.

Ratione impedimenti casus Papales fieri Episcopales.

Martinon numer. 209. quia bonum regimen, & congrua suauisque subordinatio inter Ecclesiæ Prælatos id requirere videtur. Vnde illi in partibus Septemtrionalibus id habere locum affirmant, propter frequentiam & multitudinem absoluendorũabsoluendorum, ex qua nascitur impedimentum sufficiens. Pro quo etiam est Bordonus, quem adducit, & videtur omnino sequi P. Pellizarius Tract. 8. Cap. 2. num. 40. qui & Resolut. 3. num. 35. & 36. ait pro impeditis facultatem concedi Episcopis à Iure. Cap. De cetero 11. Cap. Ea noscitur 13. Cap. Quod de his 16. Cap. Quamuis 50. & Cap. Eas 20. de sententia excommunicat. Et eam competere Prælatis Regularibus respectu Religiosorum subditorum: cùm Iura concedentia talem facultatem de Episcopis loquantur, non formaliter, sed æquipollenter, pro quouis habente dignitatem quasi Episcopalem, cuiusmodi sunt Prælati Regulares. Addit tamen sic absolutos, cessante impedimento, debere se Pontifici præsentare, cùm sic illis pateat aditus de licentia proprij Prælati. Vnde melius est in tali casu priuilegio vti Concilij Tridentini, vel aliis concessis immediatè Religioni pro vtroque foro: sic enim absoluti non debent se Papæ præsentare. Pro quo addo priuilegium Indicum, de quo

PriuilegiũPriuilegium Indicum fauere, iuxta non vulgarem intellectum.

num. 302. verbis illis: Neque Ordinarij saltem inter duas diætas existant huiusmodi facultatem habentes. Licet enim hoc ita intelligi possit, vt conditionem prædicta verba contineant, si videlicet Ordinarij sint, quos huiusmodi facultatem habere contingat, cùm possit eis priuilegium tale concedi: valde tamen proprius & genuinus sensus esse potest, vt conditio non intelligatur, sed absolutè ita contingere pronuntietur: Neque Ordinarij sint huiusmodi facultatem habentes; id est, qui verè habeænt huiusmodi facultatem, ratione inquam distantiæ, & difficultatis magnæ Sedem Apostolicam adeundi. Vnde quod ait Thomas Hurtadus suprà numer. 1018. de probabilitate speculatiuâ, sed non practicâ, potest circumstantiis attentis ad practicam etiam aduocari. Et hæc iuxta dictorum Scriptorum sententias dicta sint: quid enim nobis conuenientius appareat, diximus suprà, & præsertim num. 308. & 309. De quibus hæc satis.

§. V.

§. V.

De Priuilegiis Indicorum Confessariorum circa approbationem.

329

*DIctum circa hoc pro Confessariis In

Circa approbationẽapprobationem quæ priuilegia Societati cōcessaconcessa

dorum num. 180. & 181. Generaliter autem loquendo, licet Gregorij XIII. con|

cessio satis ampla præcesserit, quia temporalis fuit, ad alias fuit necessariò prouocandum. Et Pij V. habetur alia, de qua citato num. 181. quia tamen dubius intellectus ob declarationem Innocentij X. certius aliquid requirendum & habetur illud in Bullâ eiusdem Innocentij nunc vigente, concessionibus similibus Pauli V. & Vrbani VIII. iam finitis, & ibidem confirmatis. Sic ergo ille habet: eisdemque, vt semel ab aliquo illarum

Innocentij X. verba.

partium Episcopo approbati ad prædicandum, Confessiones audiendas, & Missas celebrandum, in Ecclesiis & Oratoriis Societatis IESV prædictæ, pro ministeriorum huiusmodi exercitio vlteriùs licentiam & approbationem ab aliis Episcopis, quatenus distent vltra duas diætas, petere seu habere minimè teneantur, sed absque illis præmissa sacere poßint. Si verò Episcopus ab Ecclesia vel loco vbi prædicatur, vel Confeßiones audiuntur, non distet vltra præfatas duas diœtas, tunc licentia etiam alterius Ordinarij ita vicini priùs obtineri debeat, quæ tamen per epistolam etiam impetrari possit. Hæc Pontifex. Circa quæ quia nonnulla obseruatione digna occurrunt, pro illis

330

*Dico primò. Quod de approbatione

Assertio 1. facultatem audiendi confessiones non esse locis designatis adstrictam.

pro Ecclesiis & Oratoriis Societatis dicitur, non est ad Confessiones referendum: vnde approbatio talis non est locis adstricta, sed generaliter accipienda. Id videtur clarum: quia priuilegium hoc Societati conceditur ad vsum ordinarium huiusmodi ministerij: illud autem non solùm in Ecclesiis & Oratoriis propriis, sed in priuatis domibus, ad quas pro infirmis vocantur, in Missionibus, & alienis Ecclesiis solet exerceri: non est ergo ad nominata loca vllatenus adstringendum. Quod & de aliis dicendum pariter. Et quod ad Missas attinet, sine priuilegio id fieri potest: de approbatione autem & licentia ad prædicandum pro Ecclesiis aliis nihil specialiter dictum, quia ij, qui idonei iudicantur ad prædicandum in suis Ecclesiis, idonei etiam reputantur à Pontifice, vt in aliis possint prędicareprædicare: cùm & audiẽtesaudientes iidem esse possint, & Religiosæ Ecclesiæ satis graues & celebres sint, & non rarò Cathedralibus ipsis celebriores: quod quidem ad Ecclesiæ Catholicæ decus & ornamentum, consequenterque ad Christi gloriam egregiè conducit. Quod etiam cōstatconstat ex generalitate verborum, quibus Pontifex vtitur, dum addit: Pro ministeriorum huiusmodi exercitio vlteriùs licentiam & approbationem ab aliis Episcopis. &c.

331

*Est etiam pro eodem ratio alia, ver

Circa prædicationem quid specialiter concedatur. Et quod sola benedictio Episcopi pro Ecclesiis propriis exigatur.

bis prædictis ampliùs ponderatis, in quibus de licentia & approbatione agitur. Nam ad prædicandum in propriis Ecclesiis Religiosi non indigent approbatione & licentiâ, sed tantùm Episcopali benedictione, vt constat ex Concilio Trident. Seßione 5. Cap. 2. de Reformat. ibi. Cum qua licentia (Superiorem) personaliter se coràm Episcopis præsentare, & ab eis benedictionem petere teneantur, antequàm prædicare incipiant. Sic Concilium: pro quo & extat declaratio Cardinalium apud Barbosam circa citatum Caput, qui pro ea

Concilium Trident. id statuit.

dem adducit Fr. Emmanuelem, Ricium, & P. Reginaldum. Et extat etiam manifesta decisio Innocentij X. de qua num. 181. vbi Patres Societatis solâ benedictione, & non approbatione ac licentiâ Episcoporum indigere ait, vt in suis Ecclesiis concionentur. Quòd si eam dare nolint, eo non obstante concionari posse, Citati affirmant, quia petita requiritur, non obtenta. Sed in casûs contingentia vitandæ turbellæ, & cautè ac prudenter procedendum. Quoties autem, & qualiter peti debeat, videri potest apud P. Pellizarium. Tract. 8. Cap. 4. num. 11. & 12. Cùm ergo approbatio & licentia necessariæ non sint, dum à Pontifice conceditur, vt cum approbatione & licentiâ in suis Ecclesiis semel obtentâ concionari possint, ad generalem facultatem id faciendi videtur referendum, iuxta ea quæ Concilium citato loco præscribit, dum ad prædicandum in Ecclesiis, quæ Ordinum non sunt, quorum ipsi sunt alumni, licentiam petendam his verbis iubet: In Ecclesiis verò, quæ suorum Or

Pro Ecclesiis alienis licentia necessaria ex eodem sed non examen.

dinum non sunt, vltra licentiam suorum Superiorum, etiam Episcopi licentiam habere teneantur, sine quo in ipsis Ecclesiis non suorum Ordinum nullo modo prædicare poßint: ipsam autem licentiam gratis Episcopi concedant. Sic Concilium. Vbi obseruandum, non approbationem Episcopi, quæ aliquod videtur examen indicare, sed solam licentiam necessariam esse decerni. Et ita tenent plures, quos adducit & sequitur. P. Pellizarius suprà num. 22. & 23. in quibus est Diana Parte 3. Tract. 2. Resolutio 111. qui videndus etiam Parte 4. Tract. 4. Resolut. 22. vbi adductâ declaratione Cardinalium in contrarium, videtur hærere. Sed de illâ non esse curandum affirmat Pellizarius, stante in contrarium Bullâ Leonis X.

332

*Cùm ergo in priuilegio licentiæ & ap

Ex priuilegio autem Innocentij X. eam nōnon requiri, suppositâ ea, quæ datur pro Ecclesiis propriis.

probationis ratio habeatur ad prædicandum in Ecclesiis Ordinum, quod proprium est respectu Ecclesiarum, quæ Ordinum non sunt, id genus superabundantis subiectionis meritò existimatur sufficiens, vt ad Ecclesias, quæ Ordinis proprij non sunt, licentia talis extendatur. Quidquid igitur illud est, quod hoc priuilegio conceditur, generale existimari debet, vt vnica generis dicti approbatio tantùm requiratur. Neque positioni isti aduersatur, quod in Breui citato Innocentij X. habetur, vbi tantùm pro Ecclesiis propriis benedictio requisita statuitur, cùm circa alias dispositioni Iuris videatur relinqui, quandoquidem exceptio firmat regulam in contrarium. Nam reuerà id damus, quod obiectione contenditur. Sed fauorabili priuilegij explicatione. Cùm enim pro Ecclesiis propriis sola petatur benedictio, non est credendum in priuilegio plus aliquid contineri; iam enim priuilegium non esset. Sed noui oneris impositio. Alia ergo quæ adduntur de approbatione & licentia, ad ampliorem effectum sunt trahenda, & ita iam pro Ecclesiis alienis licentia additur, quam Pontifex etiam in Indiis statuit requirendam. Et hoc pacto priuilegium dictum habet rationem talis; nam alio modo nihil videtur licere per illud, quod sine ipso non etiam licitum haberetur. Prædicare enim in propriis Ecclesiis cum solâ Episcopi benedictione, & in alienis cum eorum approbatione & licentiâ, sine priuilegio licet, quandoquidem id à Concilio manifestè constat attributum. Neque enim dici potest priuilegium tantùm concedi pro casu distantiæ in eodem expresso, & in aliis iuris communis dispositioni relinqui: nam id est incredibile aliàs Pontifex sicut locutus de Ecclesiis propriis fuit, ita etiam |

de alienis fuisset locutus. Quod cùm non fecerit, perspicuum ex eo habetur id quod de propriis dixit, ad alienas modo dicto extendendum voluisse.

333

*Quia verò Concilium de solis Ecclesiis

Ad prædicandum in plateis an licentia necessaria, aut quid aliud.

propriis & alienis est locutum, videtur aliquibus sine licentia aut benedictione posse Religiosos in plateis publicis concionari. Sic Lezana, quam adducit & sequitur P. Pellizarius suprà num. 32. ob rationem insinuatam. Et id quidem tenendum tamquam probabile; quod tamen aliàs est difficile, cùm eadem prorsus ratio, & fortè maior, in huiusmodi concionibus inueniatur. Et quòd Ecclesiæ tantùm nominatæ sint, proptereà fuit, quia in illis ordinariè prædicari solet, & ita pro communi exemplo appositæ sunt. Quando autem aliquid ita in dispositionibus PōtificiisPontificiis aut Ciuilibus apponitur, non solet generalitatem coarctare, quia exempla non arctant regulam, vt est communis Scribentium canon, ex Glossa in Cap. Quod Dei timorem, de statu Monachorum. Pro quo Marius Antoninus Lib. 2. Variarum Resolut. 56. num. 26. P. Thomas Sancius Lib. 1. de Matrim. Disput. 59. num. 6. Nihilominus quia probabile est quod citati Scriptores dicunt, illius ratio reddi potest ex eo quòd præ

Ratio cur necessaria non sit, juxta probabilem sententiam.

dicatio in plateis, compitis, scalis furcarum, & similibus, non fit cum cæremoniis sacris, neque vt res sacra tractatur, sicut ea, quæ fit in Ecclesiis, in quibus benedictio à Celebrante petitur, & Missæ officium interrumpitur. Et licet in Ecclesiis sine prædictis etiam prædicari contingat, vt in concionibus vespertinis: quia tamen illæ eiusdem solent auctoritatis reputari, & quandoque maioris, videanturque esse vespertini Officij complementum, pro illis est etiam benedictio requisita. De lectionibus autem sacris alia videtur esse ratio, sicut & de exhortationibus, quæ non in suggestu, sed sedendo haberi solent. Sed cùm benedictio facilè haberi possit generaliter ad prædicationem, non est circa hoc cum tot limitationibus procedendum. Et hoc circa prædicationem hîc interim dictum sit, vbi tamen de Confessariorum approbatione agimus, quia ob connexionem in eadem clausula, conueniens vilum est connexa etiam explicationis fibula præbuisse.

334

*Dico secundò. Prædictum priuilegium aliquid concedit, quod per priuilegium Socie

Assertio 2. Priuilegio dicto aliquid concedi, per commune non licitũlicitum.

tati commune non liceat. Huius tenor sic habet verb. Confessarius §. 2. Confessarij nostri, ac Prædicatores ab aliquo Ordinario semel approbati, & à suis Superioribus ad huiusmodi munera deputati, quandocumque, siue mari, siue terrâ, iter faciunt, possunt, non repugnantibus tamen Curatis Parochialium Ecclesiarum, verbum Dei prædicare, & quorumcum

PriuilegiũPriuilegium commune.

que Christi fidelium Confeßiones audire; dummodò id non faciant in oppidis aut locis, in quibus Ordinarij existunt, nisi eorum licentiâ desuper obtentâ. Gregorius XIII. pag. 146. & seq. Est Bulla quæ incipit Decet Romanum die 3. Maij. Ann. 1575. in primis priuilegium hoc tantùm est pro itinerantibus vnde non itinerantes aliter se gerere debent, vt in Instructione dicitur, quando scilicet aliqui ad Missionem tendunt in aliquâ diœcesi faciendam: per eam enim excurrere non debent, antequàm rectà

Instructio circa degentes in aliquo loco.

ad Episcopum, vel eo absente, ad eius Vicarium tendant, illi se offerant, & facultatem fructificandi obtineant: quòd si longè absint, petant per litteras. Sic Instructio. Priuilegium autem Indicum generale est, & etiam ad eos, qui in loco aliquo degunt, extenditur, si distantia ea sit, quæ in eodem explicatur. Cùm tamen alibi, etiamsi plus distent, licentiam petere teneantur.

335

*Deinde. In priuilegio Gregorij dici

Inuitis Parochis, posse in Indijs prædicari, &c. sed nōnon expedire regulariter.

tur ministeria dicta posse exerceri ab itinerantibus, non repugnantibus tamen Curatis Parochialium Ecclesiarum; quod in priuilegio Innocentij non habetur: vnde in rigore videtur ita fieri posse, quidquid de conuenientiâ sit. Neque insolitum est vt priuilegia hoc modo concedantur, aliqua enim talia inueniuntur, vt videri potest apud P. Pellizarium suprà num. 33. vbi de prædicatione, in quo plus videtur difficultatis esse, determinant. Et ratio est obuia: quia Summus Parochus omnium Ecclesiarum est Pontifex, & ita inferioribus sibi pleno iure subiectis prorsus inuitis, in suâ domo potest Religiosis talem licentiam dilargiri. Eâ tamen non vti conuenientius erit regulariter loquendo: quod quidem in Regulis eorum, qui in Missionibus versantur, ita habetur: quandoquidem si secus fiat, neque fructus ministeriorum talis esse, qualis à Societate expetitur, poterit, neque sine populorum scandalo eâ in concertatione procedi. Eosque omnes, tam

Regula Missionariorum.

Ecclesiasticos, præcipuè Parochos, quàm Sæculares, quorum auctoritate aut fauore opus habent, beneuolos sibi facere studeant. Sic Regula 7. Quod licet in Missionibus, & aliàs, ita regulariter seruan

Aliquando posse expedire.

dum sit; casus tamen occurrere potest, in quo liceat Religiosis traditâ sibi à Pontificibus vti laudabiliter potestate: sin minùs Parochorum contradictionibus irrationabiliter obtrusis, eorum priuilegia poterunt reddi prorsus inutilia, & Dei gloria, atque animarum salus multipliciter impediri. Videatur Bonacina Tomo 1. Disputat. 5. Puncto 4. numer. 18. §. Hinc ergo, & alij apud ipsum.

336

*Prætereà. Quia difficultas esse potest

Etiam post mutatum domiciliũdomicilium non est necessaria approbatio ab eodem Episcopo.

an approbatus ab aliquo Episcopo, si à diœcesi abeat, & post diuturnam in alio loco habitationem redeat eodem viuente, nouam licentiam petere debeat. Licet communiter negent Doctores, & ita praxim habere affirmet P. Pellizarius Tract. 8. Cap. 3. num. 40. post P. Fagundez Lib. 7. in 2. Ecclesiæ Præceptum Cap. 2. num. 20. vbi plures adducit: Per priuilegium Indicum omnis tollitur ambiguitas, vt patet ex verbis illis: Vlteriùs licentiam & approbationem ab aliis Episcopis, quatenus distent per duas diœtas, petere aut habere minimè teneantur. Pro aliis ergo Episcopis illud conceditur, cùm pro eodem nihil tale necessarium supponatur. Siue ergo ille distet per duas diœtas, siue non, vlterior recursus pro licentia ad diœcesim reuertenti, etiam post mutatum domicilium, necessarius non est. Quod & sequentia indicant, ibi, Alterius Ordinarij. Et addo videri ex præfatis

Casus magis specialis.

sequi habentem approbationem ab Episcopo, si in aliam diœcesim tendat, ad quam ille promotus est, nouâ non indigere cùm alius Episcopus absolutè non sit, & sufficientia approbati sit illi omnino perspecta. Sed hoc non est adeò certum, vt prius illud.

337

*Immò si alius Episcopus in diœcesi sit, |

ad quam pro eâ approbatus reuertitur, non esse

Neque à successore, juxta verosimilem Priuilegij intellectũintellectum.

nouam licentiam necessariam, ex eiusdem priuilegij tenore deduci videtur. Nam verba illa, Ab alijs Episcopis, verificantur viuente eo, qui licentiam dedit: atqui illi sunt Episcopi aliarum diœcesium: ergo de illis intelligendum est priuilegium. Et quidem cùm fauorabile sit, ita interpretandum venit, iuxta dicta non vno in loco. Præsertim quia sententia valde probabilis est sic

Immò & sine priuilegio, juxta multorum sententiāsententiam.

reuertentem non indigere nouâ approbatione, etiamsi Episcopus mortuus sit, & successor datas à prædecessore licentias minimè reuocarit. Sic Nauarrus, Rebuffus, Antonius Gabriel, & alij, quos adducit & sequitur P. Fagundez suprà; iunctis iis, quæ habet num. 34. P. Pellizarium num. 40. & colligitur ex doctrinâ aliorum, qui cùm dicant eum, qui reuertitur viuente Episcopo, non indigere nouâ approbatione, etiam generaliter asserunt morte approbantis non expirare approbationem, apud Patrem Fagundez suprà: pro quo & plures adducit Bonacina suprà, Puncto 3. numer. 2. & est receptissima sententia. Et successorem non posse examinare aut suspendere examinatum & approbatum à prædecessore, nisi in casu particulari, tenent etiam ij, quos adducit Diana Parte 11. Tractat. 8. Resolut. 52. in quibus est P. Dicastillus. Quandoquidem ergo sine priuilegio aliquo reuersus ad eumdem Episcopatum nouâ approbatione non indiget, non est mirum si ad id priuilegium dicamus extendi, vt scilicet id certiùs liceat. Sicut de priori casu dicebamus, quia mutatione domicilij videtur licentia penitus disperire.

338

*Dico tertiò. Non est necessaria vm

Assertio 3. numquam esse necessariam duplicis licentiam Ordinarij.

quam duplicis Ordinarij approbatio aut licentia ad audiendas Confessiones. Hanc Assertionem propono priuilegij explicandi gratiâ, in quo oppositum videtur indicari. Sic enim in eo dicitur: Si verò Episcopus ab Ecclesia, vel loco, vbi prædicatur, vel Confeßiones audiuntur, non distet vltra prædictas duas diætas, tunc licentia etiam alterius Ordinarij ita vicini priùs obtineri debeat. Vbi cum alterius Ordi

PriuilegiũPriuilegium Innocent. X

narij ab eo, qui licentiam concessit, etiam obtinenda dicatur, duæ videntur licentiæ prærequiri. Cùm enim dicitur, si Episcopus non distet; dicendum in sequentibus videbatur, Tunc licentia eius priùs obtineri debeat. Non tamen sic dicitur, sed Tunc licentia etiam alterius Ordinarij ita vicini, &c. ergo est vnus & alter respectu eiusdem. Sed certè alius est priuilegij sensus, licèt verbis potuerit clarioribus illius forma componi: scilicet semel approbatum ab vno Episcopo, ab aliis per duas diætas non distantibus etiam debere licentiam obtinere. Cùm ergo dicitur: Si verò Episcopus ab Ecclesia, vel loco non distet, non est sermo de Episcopo, qui licentiam concessit, sed de eo, qui non distat à loco, vbi ministeria exercentur, de quo proximè sermo præcesserat verbis illis: Approbationem ab alijs Episcopis quatenus distent, &c. Vbi quia in plurali locutio fuerat, dicendum statim videbatur: Si verò Episcopi ab Ecclesia, vel loco non distent. Non tamen sic dictum, quia in singulari conuenientior visa est. Additum tamen: Tunc licentia etiam alterius Ordinarij, &c. vt omnino constaret non esse sermonem de Episcopo, qui licentiam concesserat: poterat enim existimare aliquis licentiam petitam ab Ordinario, qui per duas non distat diætas, sufficientem esse ad generalem vbique ministeriorum functionem. Quòd autem is, qui priùs dictus fuerat Episcopus, statim Ordinarius dicatur, obstare nequit, quia Episcopus eo nomine solet frequentissimè designari. Pro quo tamen noua videtur difficultas emergere; an scilicet si Episcopus non existat intra duas diætas, sed Capitulum, aut Vicarius Generalis Sede vacante aut plenâ, priuilegium de illis intelligendum veniat, quatenus Ordinarij nomine intelligi consueuerunt. Circa quod

339

*Dico quartò. Iuxta priuilegij tenorem

Assertio 4. à Capitulo aut Vicario non videri licentiam necessario petendam.

dicendum videtur solùm ab Episcopis, quando per duas diætas non distant, licentiam esse petendam. Et ita neque Capitulum, neque Vicarium Generalem, plenâ aut Vacante Ecclesiæ Sede pro obtinendâ illâ necessariò adeundum. Constat ex nuper dictis: nam licet in priuilegio Ordinarij mentio fiat, eo tamen nomine Episcopus intelligitur: ergo ab illo tantùm, & non ab aliis licentia est obtinenda. Benè verum est communem Doctorum sententiam, & receptissimam praxim tenere, cùm in Concilio Tridentino Seßione 23. Cap. 15. de Reformatione, approbationem etiam Regularium ab Episcopo obtinendam decernitur, nomine Episcopi Ordinarium intelligi, etiamsi Episcopus non sit. Quando verò de priuilegiis agitur, quæ ad animarum salutem, propagationem fidei, & religionis incrementum conceduntur, alia ratio est: tunc enim ampla facienda interpretatio, & standum verbis, vbi odiosum aliquid intercedit. Et in

Circa multa diuersādiuersam eorum esse rationem.

ordine ad approbationem discrimen aliquod inter Episcopum & Capitulum, ac Vicarium necessariò esse constituendum, multorum Doctorum sententia est, dum dicunt, Capitulum quidem, si de rigore iuris loquamur, reuocare posse licentias Regularibus concessas ad prædicta ministeria: attentis autem priuilegiis non posse, de quibus P. Fagundez suprà num. 28. P. Pellizarius Cap. 3. num. 44. cum aliis. P. Martinon Tomo 5. Disput. 53. num. 74. Idem autem esse de Vicario satis videtur manifestum, qui Capitulo habetur inferior: & ita non posse Regulares suspendere à munere Confessiones audiendi, sicut potest Episcopus in casibus permissis, tenet cum aliis Diana Parte 3. Tractat. 2. Resolut. 27. & Parte 8. Tractat. 7. Resolut. 94. Regularem etiam, qui benedictionem ab Episcopo accepit ad prædicandum in Ecclesiis sui Ordinis si moriatur Episcopus, non teneri ad benedictionem à Vicario petendam, & proportionaliter idem in approbatione ad Confessiones audiendas euenire, tamquam probabile cum doctis Neotericis tenet P. Pellizarius suprà Cap. 4. num. 9. Non ergo mirum videri debet si per priuilegium Indicum, cùm ex eorum genere sit, quæ magis esse specialia congruit, tale aliquid concedatur. Cùm aliàs constans aliquando sententia fuerit Religiosos in Indiis sine approbatione Episcoporum potuisse Confessiones audire, sic intellectâ Pij V. amplissimâ concessione, & PontificũPontificum aliorũaliorum. Stante ergo necessitate Episcopalis approbationis, quòd circa Capitulum & Vicarium aliquid speciale indultũindultum sit, non debet vt absonũabsonum reiectari.

340

*Dico quintò. Quod in priuilegio tan

Assertio 5. circa licentiam per epistolam. Vbi quid speciale cōcedaturconcedatur, cùm aliàs id liceat.

dem dicitur verbis illis: Quæ tamen per epistolam etiam impetrari poßit; licentia inquam; attento eiusdem tenore, de licentia intelligendum videtur, quæ iam approbato conferri ab aliis Episcopis potest. Cùm ergo aliquis primò ad audiendas Confessiones à Superioribus exponitur, aliter videtur dicendum: debere inquam comparere, quia aliter iudicium efformari de sic expositi sufficientiâ ab Episcopo potest, ac de eo qui tunc primò ad ministerij dicti difficile exercitium accedit. Quo pacto nihil videtur speciale per priuilegium haberi; cum tamen valde sit verosimile pro speciali aliquâ gratiâ fuisse concessum: id enim, dum clarè aliud non constat, semper debemus æstimare. Posse namque licentiam per epistolam obtineri certa res est, vnde & in Adnotatione ad §. 2. verb. Confessarius, in Compendio communi id tamquàm certum statuitur, vt vidimus, num. 334. verbis illis: Quòd si longè absint, petant per litteras: quod & expressè decisum ab Inno

Quando nequeant Episcopi eos qui licentiālicentiam petunt, ad comparendum obligare.

centio X. in citato Breui, contra id, quod Angelopolitanus Episcopus contendebat. Immò & ore tenus. Ideò dicendum videtur Episcopos non debere sic petentes ad comparendum obligare: licèt enim ex dispositione Concilij citato Cap. 15. examinare possint etiam Regulares, & ita non comparentibus approbationem denegare: in casu autem dicto, cùm absolutè de sufficientiâ constat, neque sit quidquam in contrarium, meritò vult Pontifex vt licentia sic petenti tribuatur. Et quidem Concilium ad habendam idoneitatis notitiam, non requirit examen, vnde addit: Aut aliàs idoneus judicetur, in quo magna est latitudo. Videatur P. Fagundez suprà, num. 70. Potest ergo sic petentem idoneum aliàs iudicare, quo pacto concedere licentiam præsenti deberet. Pro quo videndus P. Martinon suprà num. 39. ergo & absenti, si non esset commoditas accessus. Quid ergo mirum si Pontifex ad concessionem obliget, in quo vix onus aliquale Episcopis imponitur, pro quorum exonerandâ conscientiâ Societas nostra desudat? Si præsertim addamus

Semel approbatum posse vbique ex ParochorũParochorum consensu Confessiones audire, multorum opinio. Circa quod amplior Religiosorum facultas, quia sine licentia illorũillorum possunt.

opinionem esse multorum semel approbatum generaliter, vlteriori approbatione non egere, nisi ad alium Episcopatum accedens approbatione habitâ vti prohibeatur: pro quâ militat P. Bauny Tomo 1. Tractat. 4. Quæst. 4. §. Dico primò, vbi alios pro eadem adducit. Vbi licet de Sacerdotibus aliis loquens, id ita temperet, vt in Episcopatibus aliis Confessiones audire nequeant, nisi à Parochis inuitati, quia præter approbationem debent eis oues assignari, & in potestate approbantis non fuit alienas committere, quamuis iudicium illius de idoneitate vniuersalem efficaciam habeat, sicut habent alia authentica instrumenta. Circa quod omnino consentit P. Dicastillus Tractatu 8. Disput. 10. Dub. 9. omnino & videndus. In Religiosis autem aliam dicit esse rationem, quibus à Pontifice iurisdictio tribuitur dependenter ab approbatione: qui vniuersalis Pastor cùm sit, omnes illis potest oues commendare. Pro quo præsertim in fine, cum Mag. Candido, quem citat, de Confeßione, Disquisit. 24. art. 5. Dub. 9. & de quo etiam P. Martinon num. 39. citato. & P. Amicus Tomo 8. Disput. 15. num. 123. cum limitatione quadam, de quâ & P. Ægidius Disput. 8. Dub. 7. & Innocentij X. Decreto conformi. Et P. Lessius circa Additiones D. Thomæ q. 8. num. 17. Nec non Hieron. Pharaonius Tractat. 1. Seßione 17. Casu 15. vbi ex Quaranta speciale priuilegium etiam adducit, & alij apud Dianam Parte 10. Tractat. 14. Resolut. 23. Vbi ergo opinio talis est, hucusque non penitus improbata, quidquid dicat Dom. Reyna Tomo 1. de Perfecto Prælato, pag. 89. non debet DD. Episcopis intolerabile videri, si minimum aliquid ex illâ, ratione priuilegiorum in Indiis licere Religiosis asseramus.

341

*Et cùm sententia dicta ita generalis fue

In Indijs necessariānecessariam non esse pro Regularibus Episcoporum approbationẽapprobationem sententia aliquorũaliquorum.

rit, non equidem minùs verosimile reputari debet quod docti aliqui circa Indias censuerunt: non inquam esse necessariam Ordinariorum approbationem, sed Superiorum Religionis, ad quos spectat Confessarios approbare. Quod quidem in Societate faciliùs ostenditur, & per communicationem ad Ordines alios deriuandum. Paulus enim III. priuilegium eidem concessit, de quo Compendium Indicum verb. Absolutio, & Nos suprà, n. 293. & 294. in quo Generali facultatem tribuit mittendi in terras infidelium, & concedendi item facultatem eisdem vt fideles ibi commorantes absoluere possint à casibus ibidem expressis. Concessâ, sibi facultate ab eo

PriuilegiũPriuilegium Pauli III.

dem Præposito fideles ibi commorantes, confeßione suorum peccatorum auditâ, &c. absoluere. Verba priuilegij sunt: vbi quidem Episcoporum mentio nulla, sicut neque in Adnotationibus. Nec mirum est à Pontifice non adiectam, quia cùm priuilegium dictum ante promulgationem Concilij Tridentini fuerit, quando licentia & approbatio Episcopi necessaria non erat, neque erat cur addi debuisset. Hoc autem priuilegium post Concilium vim suam retinuisse ex eo constat, quòd non solùm à Iulio III. qui etiam Concilij promulgationem anteiuit, sed etiam à Gregorio XIII. pro maiori est cautelâ concessum, vt vidi

A Gregor. XIII. confirmatum.

mus citato num. 293. & quidem cum omnibus suis qualitatibus, vt verba illa eiusdem indicant: Prout per dictos prædecessores confecta fuit. Dictio enim Prout, est relatiua & repetitiua omnium qualitatum præcedentium, vt tenent multi quos refert & sequitur Ioannes Garcia de Hispanorum nobilitate Titul. Diuisio, num. 51. Verba etiam illa, pro potiore cautela, continere nouam concessionem tenet Rota cum alijs Parte 2. ex libro Decisionum nouiorum Decisione 36. num. 7. Quod & satis declarant verba illa: De nouo concedimus. Pro quo etiam faciunt supplicationis verba in eadem Bullâ inserta, dum dicitur: Ipse quoque Præpositus, & Presbyteri Societatis huiusmodi, pro tempore, & locorum ratione eamdem facultatem confirmari ac aliàs de nouo sibi concedi desiderant, sic ibi. Et licet Concilium dicat, Priuilegijs non obstantibus, per id non

Concilium non excludere priuilegia concedenda.

excluduntur priuilegia post ipsum concedenda, sed ante illud concessa: & ita eisdem stantibus non requiri Episcoporum approbationem, tenet Corduba in Summâ, quæst. 10. dub. 3. P. Suarez Tomo 4. in 3. p. Disput. 28. Sect. 4. num. 9. & alij. Quamuis autem idem Gregorius in Bullâ citatâ mentionem faciat approbationis Episcoporum, dicens vnius sufficere; id quidem non est ad concessionem pro Confessariis referendum, pro quo non erat noua necessaria concessio, sed ad alia |

ibidem contenta de ministeriis prædicationis, ac Missarum celebrationis. Neque obstat concessionem illam fuisse temporalem, quia reuerà quoad hoc perpetua fuit, quatenus priorem Pauli Terti cum suis confirmat qualitatibus, quarum vna est perpetuitas, quidquid de concessione in ordine ad alia sit.

342

*Et hæc quidem P. Ioannes Perez Me

Quid sententiæ prædictæ obstat, quæ aliquando in vsu.

nacho in explicatione priuilegiorum ad Compendium Indicum. Verb. Absolutio, Dub. 4. quæ cùm verosimilia appareant, nisi aliquid aliàs occurreret, propter quod aliter sentire necessarium sit, possent sine scrupulo recipi, & generaliter practicari, sicut factum in his Prouinciis: licet ob reuerentiam Episcoporum, noui Sacerdotes eisdem solerent à Superioribus præsentari. Vnde cùm Anno 1618. Venerabilis memoriæ P. Didacus Aluarez de Paz tunc Prouincialis, Neomystæ mihi licentiam ad audiendas confessiones daret, addidit præsentatum me cum aliis pariter Ordinatis Illustrissimo D. P. Bartholomæo Lobo Guerrero, Archiepiscopo Limano, licet non esset necessarium. Illius enim Prælati singularis in Societatem affectio, & amabilis comitas, id sanè promeruit, vt erga eum officia aliàs non debita Societas frequentaret. Sed occurrit certè

Dispositio R. P. Generalis

quod sententiam compulerit aliam amplexari, quia scilicet R. P. N. Generalis præsentationem faciendam esse præscripsit: instantibus enim Episcopis sic fieri conueniens visum est, vnde & priuilegij vsus, si verè legitimus, eatenus limitatus. Sic etiam videntur sensisse Pontifices: nam Gregorius XIII. in citatâ Bullâ confirmans

Mens Pontificum.

Pauli Tertij concessionem, vnius Episcopi approbationem sufficientem statuit, & gratiam huiusmodi voluit esse temporalem. Et ita Societas intellexit, addens in margine priuilegij Verb. Confessarius, durasse tantùm vsque ad annum 1603. & eam quidem cum eâ amplitudine nullus posteà Pontifex concedere voluit, sed cum limitationibus, de quibus suprà.

343

*Velle autem illam esse perpetuam ob

Cum qualitate perpetuitatis non esse confirmatam concessionem à Greg. XIII.

rationem illam, quòd scilicet per eam concessio Pauli & Iulij confirmetur, prout ab illis confecta fuit, & ita vt perpetua, difficillimum sanè apparet, quia cùm perpetuitatis qualitas ab eodem denegata sit, qui stare queat, vt secundùm eamdem priuilegium dictum voluerit confirmare? Generi ergo per speciem derogatum, iuxta vulgarem regulam: neque concessio ad id extendenda, pro quo specialiter est prouisum. Cap. Si propter, de Rescriptis in 6. vbi Doctores, & pro quo specialiter Calderinus Consilio 1. & Horatius Mandosius, de priuilegiis ad instar. Glossa. 8.

L. Doli. de Verb. significat.

n. 6. & pro eodem est. l. Doli. D. de verbor. significat. in qua sic dicitur: Clausula, quæ in stipulationibus subiicitur, non pertinet ad eas partes stipulationis, in quibus nominatiuè cauetur. Vbi Glossa

Glossa.

Verb. Cauetur, sic ait: & nota generale Verbum non pertinere ad ea, de quibus nominatim cauetur: quod ex variis iuribus illustrat. Quæ quidem & alia meliùs & vrgentiùs in hanc partem aduocantur, quàm vt per illa ostendatur limitationem in concessione Gregorij non esse ad Confessionum auditionem trahendam, quia de illâ dictum fuit: Prout per dictos Prædecessores confecta fuit. Vbi

Responsio pro contraria sententia congruoentior.

quidem doctrina prædicta non sine violentia videtur applicari. Satiùs quidem fuisset asserere concessionem Gregorij temporalem fuisse, sed non obstare concessionum aliarum perpetuitati, dum eas non reuocauit, iuxta doctrinam superiùs traditam: quia priuilegia dicta non sunt per Tridentinum reuocata, quod de Indiis, & remotissimis partibus non egit, in quibus necessarium est specialiùs prouideri. Vide infra num. 484. Vbi & accommodari nuper tradita doctrina potest, in generali inquam dispositione non venire ea, de quibus specialiter est prouisum; quando scilicet ad ita prouidendum peculiares rationes occurrunt. Extat etiam pro necessitate dictâ Breue Innocentij X. de quo num. 181.

344

*Et prædicta quidem ostendunt non

In Religionibus alijs priuilegiũpriuilegium cum limitatione practicandum.

solùm in Societate priuilegium cum limitatione prædicta ad praxim applicandum, sed etiam in Religionibus aliis communicationem habentibus: quia non insistimus tantùm in Generalis ordinatione, sed in vrgentibus fundamentis, propter quæ illa processit. Quamquàm erunt fortè qui contendant totum hoc ad forum externum spectare, cùm tamen in conscientiæ foro contrarium liceat, ob ea quæ adducit Fr. Ioannes Ba

Solùm pro foro externo prohibitiones ōtificiumPontificium procedere, quis & quæ probent.

ptista in Animaduersionibus pro Confessariis Indorum fol. 440. & seqq. vbi & pro eodem citat graues alios & doctos Magistros: sunt enim priuilegia Pontificum sic concedentia. Quod autem post illorum Auctorum scripta, & eos allegantis, qui ante annum 1600. scripsit, circa hoc videtur innouatum, cùm in gratiam Episcoporum fuerit, & illis per recursum in ordine ad exterius forum videatur fieri satis, non est cur Religiosi tot Pontificum fauoribus debeant spoliari. Poterit ergo contra eos procedi, qui sine approbatione deprehensi fuerint ministerium istud exercere; sed non Censuris & pœnis Ecclesiasticis, sicut in citato Breui Innocentij X. declaratur. Si dicas negotium hic agi merè internum, & solùm ad forum conscientiæ spectans, ac proptereà non benè accommodari fori vtriusque distinctionem, neganda est illatio, quandoquidem Pontifices de negotio tali loquentes, & dicta priuilegia concedentes, forum vtrumque circa illa etiam discreuerunt: quod & alij Scriptores agnoscunt de hoc agentes: vnde ex eo nulla videtur repugnantia circa huiusmodi emergere positionem. Verosimilis profectò discursus: sed an verus, viderint doctiores. Ego

Non esse id penitus improbabile.

quidem non auserim improbabilem penitus ob reuerentiam & auctoritatem ita sentientium pronuntiare. Cùm videamus passim multa vt probabilia admitti, & juxta ea praxim decurrere, quæ minori cum fundamento, & leuiori auctoritatis pondere, à suis sunt auctoribus promulgata. Vide P. Escobar de Mendoza Tomo. 1. Theol. moral. in Præloquio Cap. 4. & Pharaonium Tract. 1. Seßione 3. Casu 14. & 17. Pro quo & facit, quod in Compendio Indico, Verb. Confessarius, Adnotatio sic habet: Potestas approbandi conceditur Prouincialibus. Quod quidem ita Scriptum post annum 1603. ad quem, vsque concessionem Gregorij durasse ibidem adnotatur. Iuxta quæ illud certius Episcopos in approbationibus non

Episcopos non posse cum limitationibus Religiosos approbare.

posse limitationes apponere, quando in approbatis absoluta sufficientia comprobatur, vt quòd |

feminas non audiant nisi post 40. annos, & similes. Quod tenent Auctores à Diana adducti Parte 11. Tractat. 8. Resolut. 27. & iis addendus Dom. Villaroel Parte 1. Quæst. 6. Artic. 12. num. 8. & seqq. Vbi & quòd approbati cum limitatione sunt eligibiles per Bullam & Iubilæum; pro quo Magistros Salmanticenses adducit. Nec ta

Non tamen iuuenes publicè exponendos.

men proptereà laudandi Prælati, qui iuuenes in Ecclesiis exponunt: id quod aliquando Episcopos ad graues solet querimonias publicitùs prouocare. Nec de materia ista plura, circa quam difficultates aliæ; nec leues, occurrunt: sed quæ pro Indiis speciales, non sunt, vnde omittendæ illæ, ne dum communia tractationi subiiciemus, opus immensum moliamur. Sit ergo

Loading...

back | | continue