Avendaño: Thesaurus Indicus

145

*DIctum ibi cum doctis Scriptoribus sententiam eorum non esse probabilem, qui affirmant posse duplicatum stipendium accipi, si supra ordinariam obligationem de applicando fructum medium, alia superueniat de fructu specialissimo respondente Sacrificanti. Vbi & explosio eiusdem adducta à SS. Dom. Alexandro. VII. die 29. Ianuarij. an. 1659. & publicata die. 27. Octobris. an. eiusdem. Et quidem sine censura, quæ tamen addita in Decreto eiusdem die. 24. Septemb. an. 1665. dum eam ad minimùm quasi scandalosam proscribit, idque interim, dum illa & similes cura & studio pro examine impensis discutiuntur, de quo diximus suprà n. 102. & seqq. Est autem ordine. 8.

Export TEI

Propositio damnata circa stipendium Missæ.

& sic habet: Duplicatum stipendium potest Sacerdos pro eadem Missa licitè accipere applicando petenti partem etiam specialissimam fructus ipsimet celebranti correspondentem, idque post Decretum Vrbani VIII. vbi dubitari potest, an secluso Decreto

Export TEI

An vbi Decretum Vrbani receptum non est locũlocum habeat damnatio.

Vrbani Propositio talis censuram mereatur? Si enim non meretur, & Decretum tale non est alicubi receptum, videtur iuxta illam agi posse, & sic duplicatum stipendium accipi.

Export TEI

146

*Et id quidem videtur suaderi posse ex

Export TEI

Quid videatur pro parte negatiua facere.

eo quòd, si secluso Decreto tali censuram mereretur, non erat cur Decreti mentio induci deberet, quæ quidem exceptionem quamdam continet, & ita firmat regulam in contrarium. Deinde ex Propositione sequenti, quæ sic habet: Post

Export TEI

Alia pro eodem.

Decretum Vrbani potest Sacerdos, cui Missæ celebrandæ traduntur, per alium satisfacere, collato illi minori stipendio, alia parte stipendij sibi retenta. Secluso namque Decreto Præfato non videtur censura digna, quam graues Theologi sunt amplexi, neque ita malè audijt, vt illa digna crederetur. Prætereà, in Propositione sequenti nulla fit Vrbani Decreti mentio, quæ sic habet: Non est con

Export TEI

Alia item.

tra iustitiam pro pluribus Sacrificijs mercedem accipere, & Sacrificium vnum offerre. Neque etiam est contra fidelitatem etiamsi promittam, promissione etiam iuramento firmata danti stipendium, quòd pro nullo alio offeram. Quod quidem videtur proptereà factum, quia in eo apparet manifestum absurdum, prohibitione quacumque circumscripta; vnde in Decreto Vrbani. §. Deinde obligatio restitutionis indicitur, quæ quidem ex dicta iniustitia resultat. Sed his non obstantibus.

Export TEI

147

*Dicendum censuram dictam supra Pro

Export TEI

Sed contraria statuitur & probatur.

positionem præfatam cadere, etiam vbi Decretum Vrbani non est receptum quoad aliqua in eo contenta. Id probo Primò ex tenore eiusdem Propositionis, seu modi, quo proponitur: Cùm enim absolutè proponatur, additur in fine: In quo post Decretum &c. In quo quidem non est facta restrictio ad prohibitionem talem, sed noua addita qualitas, propter quam debuit etiam condemnari. In Decreto enim illo non est specialis mentio casus huius, sed comprehensum debuisse censeri ex eo cum Congregatione significat Pontifex, quia in eo ita dicitur §. citato: Sacra Con

Export TEI

Decretum Vrbani 8.

gregatio sub attestatione diuini iudicij mandat & præcipit vt absolutè tot Missæ celebrentur, quot ad rationem attributæ eleemosynæ præscriptæ fuerint: aut alioquin ij, ad quos pertinet, suæ obligationi non satisfaciant, quin immò grauiter peccent, & ad restitutionem teneantur. Sic ibi. Ex quo habetur ob duplicatum stipendium Missas etiam dupli candas, & ita titulum illum applicationis fructus specialissimi nullam posse inducere exceptionem. Quod quidem ita esse secluso Decreto, satis compertum habetur, quia Decretum obligationem supponit, cui non fit satis Sacrificij vnius celebratione. Id quod etiam constat ex eo quod habetur. §. 1. vbi sic dicitur: Sacra Congregatio Concilij

Export TEI

Idem cum S. Tridentini Congregatione.

Tridentini Interpretum animaduertens facturam se rem Deo gratissimam, charitatique ac iustitiæ maximè consentaneam, si pro viribus satagat hunc teterrimum abusum à Christiana Republica conuellere atque eradicare, SS. Dom. N. Vrbani diuina prouidentia Papæ VIII. auctoritate sibi specialiter attributa, infrascripta Decreta edidit. Hæc ibi. Iuxta quæ liquet ante Decretum in acceptione duplicati stipendij intolerandum abusum extitisse: vnde & tenor Propositionis hoc indicat, dum dicitur: In quo post Decretum &c.

Export TEI

148

*Deinde Auctores, qui contra senten

Export TEI

Sententia dicta ante Vrbani Decretum malè audiebat.

tiam prædictam scripserunt, etiam secluso Vrbani Decreto, malè de eâdem senserunt, aut in particulari de eâdem agentes, aut contra eos disputantes, qui vna Missa affirmant posse satisfieri |

p. 240

obligationi ex duplicato stipendio resultanti.

Export TEI

Diana.

Diana Parte 11. Tract. 7. Resolut. 27. §. Dico igitur, post alia sic habet: Non ergo potest certum stipendium accipi pro applicatione fructus ita dubij. Vnde solvuntur argumenta contrariæ sententiæ, quæ hîc Romæ ab omnibus Ministris huius Curiæ detestatur. P. Dicastillus Tomo 1. de Sacramentis Tract. 5. Di

Export TEI

P. Dicastil.

sput. 4. n. 349. ita scribit: Propter prædictas rationes aliqui víri docti nostræ Societatis, etiam ante Decretum citatum cum alijs putabant de hac re consulti oppositum nostræ Assertionis non esse practicè probabile: & sanè mihi parum, aut nihil probabilitatis habere videtur. Citauerat autem Decretum. §. 3. iuxta Dianæ citationem Parte 2. Tract. 14. Resolut. 8. propter verba à nobis adducta, n. præced. vbi & vidimus in eo casum præsentem comprehensum, vt in suis Decretis. SS. Alexander declarauit. Eligius Bassæus Tomo 2. verb. Missa 3. n. 9. apposita sententia relata sic subdit: Contrarium ta

Export TEI

Eligius Bassæus.

men in praxi omnino sustinendum videtur cum communi sententia, quia non stat promissis, qui plures pro eádem Missa recipit stipes, inscijs offerentibus, facit enim contra voluntatem ipsorum offerentium: & qui contrariam sequitur opinionem, non modicam animis hominum ingerit sordidæ cupiditatis & auaritiæ suspicionem, contrariamque opinionem scandalum inter populares excitasse testantur multi Doctores. Et medò prior sententia corruit propter Decretum Sacræ Congregationis in contrarium, vt videbitur infra. Missa. VII. scilicet. n. 8. De sententia autem, contra quam specialiter agimus disserens n. 9. aliam illam à S. Congregatione correctam. Erat ergo correctione digna ante Congregationem ipsam, licet quorumdam Scriptorum auctoritas eam tolerabilem faciebat. Fr. Antonius à Spiritu sancto in Directorio Regularium Tract. 2. Disput. 2. n. 207. post addictum casum satis nota

Export TEI

Fr. Antonius à Spiritu Sancto.

bilem ex Bordono de Sacerdote, qui iuxta opinionem, contra quam agimus, fuerat operatus, sic sublato etiam Vrbani Decreto concludit: Vnde ego detestor tales opiniones, & à Doctoribus delendas esse semper existimaui. Sic ille. Habemus ergo hinc censuram SS. Alexandri eam secundùm se consideratam percellere, & nullibi posse sustineri.

Export TEI

149

*Prætereà, Congregatio Cardinalium

Export TEI

Ex Decreto SS. Alexan. VII. cum eadem Congregatione id demonstratur.

Concilij Tridentini Interpretum, & cum ea idem Sanctissimus in Decreto citato. n. 145. idem non obscurè significant: sic enim ibi: Cùm Auctores nonnulli scriptis suis, etiam typis editis, asseruerint Sacerdoti pro alio Missam recepta eleemosyna celebranti, licitum esse aliam eleemosynam quoque accipere ab altero, cui partem illam fructus seu valoris eiusdem Sacrificij ipsimet celebranti debitam (specialem nuncupatam) applicet, ac proinde hunc casum sub Decreto Sacræ Congregationis Concilij prohibente duplex pro vnica Missa stipendium, seu eleemosinam recipi non esse comprehensum.

Export TEI

Proptereà Sacra Congregatio Eminentissimorum ac Reuerendiss. DD. S. R. E. Cardinalium Concilij Tridentini Interpretum, quæ auctoritate sibi per Apostolicam Sedem specialiter attributa sedulò curat ne à Sacerdotibus circa celebrationem Sacro Sancti Missæ Sacrificij, vnde in nos vberrima diuinæ liberalitatis munera deriuantur, auaritiæ labes, aut suspicio contrahatur, antedictam assertionem maturè examinauit, eâdemque prorsus reprobata sub die 25. Ianuarij 1659. censuit.

Export TEI

Nulli Sacerdoti licitum esse præfata ratione, siue prætextu, aliam eleemosynam accipere præter illam, quam accepit ab eo, pro quo Missam offerre tenetur: ac proinde casum hunc esse comprehensum in Decretis aliàs per eamdem Sacram Congregationem Concilij editis, quibus prohibetur ne duplex stipendium pro vnica Missa recipiatur.

Export TEI

Quam Sacræ Congregationis sententiam ad Sanctissimum Patrem. N. Alexandrum VII. relatam Sanctitas sua sub die. 29. eiusdem mensis approbauit, & Decretum publicari, atque ad Episcopos, & Generales Regularium Ordinum transmitti iussit, vt ipsi doctrinam huiusmodi per suos Pœnitentiarios & Confessarios, ac Lectoribus respectiuè insinuari, doceri, atque in Tractatibus moralibus per eosdem imprimendis evulgari Pastorali vigilantia curent.

Export TEI

F. Card. Pavlvtivs Præf. Loco ✝ Sigilli. C. de Vechijs Episcopus Clusinus. S. C. C. Secretarius.

Export TEI

Sequitur fides publicationis die. 27. Octobris. 1659. Et mirum profectò à mandato suæ sanctitatis die. 29. Ianuarij vsque ad illam tot effluxisse dies. Forsitam enim qui se opponerent extitêre nonnulli: sed benè & sanctè consultum non potuit non ad effectum, reiecta contradictione, perduci.

Export TEI

150

*Iam quod de non obscura significatione

Export TEI

Expenditus, & instruitur probatio ex illo.

dicebam, ostendo. Nam in prædicta assertione secundùm se sumpta labem aliquam, ob quam reprehendi deberet, Congregatio deprehendit, & proptereà casum hunc in Decretis comprehensum attestatur. Ergo ante illud iam erat prohibitione dignissima, & ita non ea tantùm ratione reprobata est, quia Decreto contraria, sed quia ex se labe erat infecta, quæ & censuram, & consequenter prohibitionem merebatur. Quod & indicat illud, Prorsus reprobata. Quia scilicet & ex se scandalis abnoxia, & Pontificio Decreto contraria. Neque prætereundum illud: Nulli Sacerdoti licitum esse præfata ratione, siue prætextu. Noluit enim Congregatio absolutè rationem dicere, quæ solidi aliquid videtur indi care, sed prætextum addidit, quo titulum non verum, sed co

Export TEI

Quid Prætextus.

loratum expressit. Est autem prætextus, vt ex Latinis constat Auctoribus, idem quòd falsa caussa, simulatio, species, color, obtentum, quod facto alicui prætexitur. Et ita est in vsu Sacrorum Canonum, & Pontificiarum decisionum, vt videri specialiter potest in Bulla Cœnæ. Excommunicat. 14. & 15. & in Bullis prohibentibus ingressum in Monasteria diuersi sexus, de quibus Bonacina Tomo 2. Tractatu de Clausura. Quæst. 4. Puncto. 5. & Quæst. 5. Puncto 2. P. Thomas Sancius Tomo 2. Operis Moralis Lib. 6. Cap. 16. & 17. & alij plures.

Export TEI

151

*Neque adducta in contrarium vrgent.

Export TEI

In contrarium adductis respondetur.

Quod enim de mentione inducta Decreti Vrbani dicebatur, iam vidimus in aliter sentientes, si qui fortè sint, posse retorqueri. Id verò quod ex Propositione subsequenti videtur vrgere ex eo diluitur in primis, quòd diuersus modus propo|

p. 241

nendi in eo sit, cùm in illa à prohibitione Vrbani sumatur initium. Post Decretum Vrbani: quod secus accidit in priori: vt indicaretur nouus titulus ad omnimodam reprobationem. Deinde dici potest in Propositione secunda camdem esse rationem: vnde in Decreto Vrbani §. Ac similiter,

Export TEI

Decretum Vrbani.

vbi de eo agitur, damnabile lucrum ab Ecclesia remouendum dicitur; non obstante probabilitate, quam ipsi docti Scriptores ante prohibitionem contulerunt. Sic enim in alijs accidit, & magis obuium exemplum occurrit in Confessione absentis à Clemente VIII. & Paulo V. cum censurarum additamento reprobata. Pro quo iuuat Petrum Cenedum adduxisse, qui Libro de

Export TEI

Petrus Cenedus.

qq. Canonicis q. 27. nu. 10. ita loquitur: Quamuis hæc tertia opinio tot sit, & tantorum virorum munita præsidio; tamen in ea meus non conquies

Export TEI

Turpis quæstus condemnatur, etiam in Collectoribus.

cit animus, nec absolutè illi, sed cum gràno salis consentio: nam quamuis huiusmodi consuetudo & lex non sit Simoniaca, est tamen illicita negotiatio propter auaritiam & propinquitatem turpis quæstus, scandalosa, & indigna Ecclesiastica persona. Sic ille, de opinione locutus, quam proscribit Pontifex, etiam in vrgentioribus terminis, quantùm ad roborandam eam, de qua agimus, quando scilicet pro retinenda parte stipendij est lex aut consuetudo in Collectoribus ratione officij. Quod ad Propositionem aliam attinet, ideò De

Export TEI

Cur Decreti præfati non facta mentio in aliis.

creti Vrbani mentio non facta, quia in ea non negatur absolutè post Decretum tale obligationem dari, quam Pontifex imponere potuit, sed secundùm se loquendo; id quod in Decreto dicto non ita videbatur expressum: quia obligatio restitutionis præscribi potuit ab illo in pœnam, licet non ratione iniustæ acceptionis, aut rei acceptæ, si bona fides extitit. Dici etiam potest Propositionem illam sic propositam, vt apud Auctores aliquos inuenitur, qui ante Decretum scripserunt, & meritò debet censura peculiari configi, quod in Decreto non fuerat præstitum, quamuis reuera in eo violationem iustitiæ intercedere satis fuerit verbis Decreti insinuatum, tum ratione restitutionis, quæ non in pœnam, sed ex eo quòd suæ obligationi non satisfaciant, vt in eo dicitur, & vidimus nu. 147. vbi & illa: Charitatique ac iustitiæ maximè consentaneam.

Export TEI

152

*Iuxta prædicta ergo Propositionem di

Export TEI

Non esse receptum nequit alligari.

ctam Pontificia semper censura & vbique comitatur, vt allegari nequeat Vrbani Decretum non esse receptum, circa quod multos adducit Auctores P. Gabriel de Henao Disput. 31. de Sacrificio Missæ nu. 113. & seqq. non receptum asserentes, aut de receptione dubitantes, quibus & ipse non videtur reluctari. Pro quo & Fr. Antonius à Spiritu sancto in Directorio Regularium Tract. 2. Disput. 1. n. 142. & 143. Pro quo & est illud inquisitione dignissimum, an scilicet talis non receptio sit tolerabilis, vel eâ non obstante prædictum Decretum obligationem inducat? In quo omnino videtur asserendum, non obstare quidquid de illo non recepto potest allegari, cùm absolutè obliget: id quod in Decretis Vrbani vt indubitatum supponitur. Nulla enim ra

Export TEI

Non est tolerabilis obsistentia acceptioni.

tio adduci potest, quæ momenti alicuius sit, vt licitum apparere possit contra illud operari. Suo enim Decreto Vrbanus teterrimum abusum èex Christiana Republica conuellere & eradicare constituit, contra charitatem & iustitiam, vt vi

Export TEI

Sicut nec consuetudo.

dimus nu. 147. pro quo non potest patrocinium ferre consuetudo, quæ vt vim habeat, debet esse rationabilis, & non corruptela: propter quam rationem etiam immemorialis reijcitur apud Ecclesiæ Canonicos, in quibus non potuerunt non

Export TEI

Glossa.

esse multi & probi & eruditi, quam Glossa Pictauiensem fuisse significat, vt videri potest Cap. 1. de Consuetudine in 6.

Export TEI

Accedit Decretum dictum continere doctrinalem declarationem in ijs, de quibus agimus (quidquid de dispositionibus quibusdam sit ad gubernationem commodiorem spectantibus) cui omnes stare debent, iuxta receptissimam Theologorum doctrinam gradum certitudinis eximium habentem, quòd Pontifex in talibus errare nequit: vnde contra illam nequit vsus oppositus præualere. Quemadmodùm quia Pontifices Clemens & Paulus declararunt non posse absentem absolui, censuris adiectis, contrariæ assertionis consuetudo nequit vim in contrarium habere, quia esset doctrinali declarationi èex cathedra contraire. Similiter accidit in casu Propositionis

Export TEI

Propositio damnata circa duellum.

secundæ ex damnatis in Decreto citato sic se habentis: Vir equestris ad duellum prouocatus potest illud acceptare, ne timiditatis notam apud alios incurrat. Quam dum damnat Pontifex, pariter prohibet ne id fiat; neque allegari potest id non esse apud equestres viros in vsu, opinione Doctorum se tuentes, qui ita censuerunt. Nam præceptum tale includit declarationem præcepti diuini, iuxta quod id est illicitum, & ita non patitur excusationem. Idem est in Propositione il

Export TEI

Alia accipientem pecuniam daturum Beneficium, vt emolumentũemolumentum temporale.

la, ordine 22. Non est contra iustitiam Beneficia Ecclesiastica non conferre gratis, quia Collator conferens illa Beneficia pecunia interueniente, non exigit illam pro Collatione Beneficij, sed veluti pro emolumento temporali, quod tibi conferre non tenebatur. Cùm enim declaratoria sit falsitatis illius doctrinalis sententia Pontificis, nequit contra illam pro excusanda restitutione vsus contrarius inquam in patrocinium aduocari. Sic est de alijs nonnullis in eodem Decreto contentis; immò & de eorum pluribus, de quibus alibi: quod & ostendi in multis potest, in Sacris Canonibus, & Pontificijs Constitutionibus repertis.

Export TEI

154

*Et præfatis addendum à SS. Alexandro in Decreto dicto Propositionem illam etiam damnatam, quæ est omnium postrema: Populus non peccat, etiamsi absque vlla caussa non recipiat legem à Principe promulgatam. Id quod in lege Pontificia est multò certius, & in casu nostro irrefragabile, quia nulla est caussa vt Decretum Vrbani non debeat acceptari, cùm charitati sit & iustitiæ conforme, & teterrimi abusus conuulsiuum. Stare quidem poterit vt tale aliquid lege prohibitum permittatur, sicut multa solent manifestè mala permitti, quorum malitiam non tollit consuetudo: sed aliud est permissio, stante legis obligatione, aliud cessatio obligationis ob non receptionem, vt constat. Et quidem ratio nulla afferri potest, qua vel apparenter valeat oppositum comprobari. Si enim sit ab Au|

p. 242

ctoribus petita, qui damnatam sententiam tenuerunt: illam nullius esse momenti, dum sententiam damnat, Pontifex declarauit: aliàs dici posset illum contra rationem statuisse: Necessitas autem Sacerdotum, quæ vt generaliter de illa Ius vtrumque pronuntiat, caret lege, ineptè

Export TEI

Necessitatis titulus eliminatus.

protruditur, quia & illa est à Pontifice peruisa, vtpotè vulgarissima caussa abusus præfati, de qua & mentio verbis illis, & redditus Ecclesiæ aut Monasterij adeò exigui, vt Sacerdotes pro necessaria sua sustentatione nouis se oneribus obstringere compellantur. Sic §. 1. pro quo & §. vlt. sic habe

Export TEI

Decretum Vrbani 8.

tur: Postremò Illustrißimi Patres non sine graui animi dolore intelligentes, mala fere omnia, quæ regularem disciplinam euertunt, ac præcipuè nimiam hanc facilitatem fouent in oneribus Missarum supra vires suscipiendis, veluti ex infecta radice pullulare, &c. Satis ergo præ oculis Illustrissimi Patres, & prouidissimi Pontifices Sacerdotum necessitates habuerunt, nec tamen proptereà in eam cogitationem adducti, vt ratione illius omnium maximo suffragio fideles stipendium tribuentes, & defunctorum animas fraudandas sustinerent. Et quidem quando illa in Sacerdotibus Religiosis occurrit, quomodo eidem succurrendum sit, ibidem prouidetur. Si autem sæculares, non est cur illam debeant attendere, quandoquidem ea supponi non debet, stantibus vrgentissimis Ecclesiæ legibus, ne quisquam sine titulo ad sustentationem sufficienti ab Episcopis ordinetur. Quod si secus accidat, onus sustentandi sustineant qui scientes aliter egerunt: si verò decepti, onus suum portent deceptores, & vijs alijs sibi consulant à suspensione absoluti, quod equidem nec merentur; nec sacrilegia sacrilegijs addant vti eorum remedia, & sic perditionis viam reddant latiorem. Certè vt necessitati subueniatur non licet plus

Export TEI

Ex aliis efficax argumentum, in quibus non suffragatur necessitas.

quàm semel in die celebrare, neque sine vestibus sacris, aut naturali ieiunio fracto, ac sine alijs, quæ ad sacrosancti sacrificij decentiam requiruntur, quorum plura ab Ecclesia sunt instituta, & circa quæ locum potest habere dispensatio: ergo neque id licebit, de quo agimus, in quo violatio iustitiæ manifesta interuenit, & alia, quæ nomine teterrimi abusus Sacra Congregatio declarauit:

Export TEI

155

*Et per hæc cessat prolixa disputatio

Export TEI

Moderni auctoris reprobata defensio.

P. Ludouici à S. Raymundo Ordinis PP. Discalciatorum B. Mariæ de Mercede Tomo 2. variarum Resolutionum moralium Tractat. 13. Resolut. 1. in qua sententiam à Pontifice damnatam anxiè nititur persuadere. Et quidem cùm num. 15. sic dicat: Saltem dum contrarium non de

Export TEI

Ludouicus à S. Raymundo.

claratur à Pontifice summo, & Sacra Congregatione, habet iam, quod desiderari poterat, vt non liceat contra tantæ auctoritatis pondus mutire ijs, qui de filiali erga Ecclesiam obedientia gloriantur. Et non sine peculiari Dei prouidentia factum, vt eodem anno, quo opus illud prodijt, Decretum SS. Alexandri prodierit, velut

Export TEI

Notanda diuinæ prouidentiæ Dei positis.

antidotum periculosæ doctrinæ, scilicet 1659. Quæ enim ab vno aut aliquo post Decretum Vrbani fuerat tradita, ab Auctore isto adeò ex professo probata, secluso Pontificio Oraculo, ampliùs poterat propagari. Et dolendum quidem P. Hieronymum Lachiana èex Societate nostra illud approbasse, quod quidem ipse per doctus siculus minimè docuisset, communem circa hoc Societatis doctrinam amplexus, pro qua siculus alius P. Franciscus Bardi egregiè milita

Export TEI

P. Franciscus Bardi.

uit in Selectis Lib. 10. Quæst. 12. num. 6. & seqq. Vt appareat autem quàm meritò sit sententia præfata ab Apostolica Sede reiecta, iuuat circa ea, quæ pro ipsa stabilienda citatus Auctor adducit, non sine vtilis operæ pretio, aliquantulùm distineri.

Export TEI

156

*PRæter fructum ex opere operantis, qui correspondet Missæ quo ad orationes,

Export TEI

Fructus Missæ diuisio in eum, qui ex opere operantis, & operato.

preces, cæremonias &c. & commensuratur merito, bonitati, & dispositioni Sacerdotis nomine Ecclesiæ offerentis, alium ex opere operato communiter illi agnoscunt, & est ille, vt explicat Lezana Tomo 2. v. Missa num. 7. Auctores adducens, ex quibus & citatus Pater à S. Raymundo num. 1. qui correspondet Missæ, quatenus scilicet includit oblationem, quia est ex institutione Christi supra omne meritum, & dispositionem Sacerdotis offerentis: ita vt ipso Sacerdote etiam in peccato existente adhuc Missa habeat hunc effectum, & fructum: qui est triplex, ge

Export TEI

Posterior est triplex.

neralis, specialis, & medius: generalis est qui ex intentione Christi & Ecclesiæ applicatur omnibus fidelibus: specialis est ille, qui correspondet Sacerdoti offerenti sacrificium Missæ: fructus autem medius est qui applicatur illi, pro quo specialiter Sacerdos Sacrificium offert. Sic citatus Scriptor explicat: in qua explicatione occurrit in primis manifesta falsitas in eo quòd

Export TEI

Male à moderno illo Scriptore explicatus medius dicente respondere celebranti etiam in peccato mortali sicut & alij.

absolutè asseratur fructum sacrificij ex opere operato haberi etiam Sacerdote in mortali peccato existente cum fructus specialis qui ex opere operato ponitur stare nequeat existente Sacerdote in huiusmodi statu, vt omnes fatentur, qui illum agnoscunt. Et licet Auctor dictus cum Bordono affirmet talem fructum posse applicari alteri, etiamsi Sacerdos sit in statu peccati mortalis, est illud valde singulare, & non debuit vt quid compertum apponi, quod est contra communem Doctorum sensum, & vt falsum communiter reputatum, & reiectum: & quidem ad fundandam opinionem adeò inuerosimilem, quæ propter suam absurditatem est ab Ecclesia damnata, & nullius in Ecclesia commodi, quin potius in magnum fidelium tum viuorum, tum vita iam functorum detrimentum, non poterat non proportionatum eidem fundamentum assumi, in quo prætereà alia satis incerta iunguntur pro exploratis & inconcussis vendita. Illa videamus.

Export TEI

158

*Primus ille fructus est constitutione Christi generalis dictus, ex opere operato affirmatur, quod tamen negant grauissimi Scriptores, ex quibus P. Suarez Tomo 3. in 3. p. Disput. 79. |

p. 243

Sectione 9. §. Secundò In quid. Cardinalis Lugo Disputat. 19. de Sacramentis num. 220. & seqq. P. Ægidius Coninck de Sacramentis Disput. 83. nu. 156. P. Filliucius Tomo 1. Tractat. 5. num. 77. P. Franciscus de Lugo Tract. de Sacramentis Lib. 5. Cap. 4. n. 47. & 54. per errorem 53. & alij complures, qui neque ex opere operantis fructum aliquem agnoscunt ad fideles omnes in particulari pertinentẽpertinentem eius generis, qui ab aduersarijs adstruitur, satisfactionis quidem: quia etsi valde ille esset exiguus, cùm innumera sint sacrificia, vix aliquid extaret in Purgatorijs flammis expiandum, in quibus ad summum breuissima esset detentio, quia & pro ipsis sacrificium offertur vt ex Hostiæ oblatione constat, ibi: Sed & pro omnibus fidelibus Christianis viuis atque defunctis. Et in Canone: Ipsis Domine, & omnibus in Christo quiescentibus locum refrigerij, lucis & pacis &c.

Export TEI

158

*Deinde fructus ille, qui specialis dicitur,

Export TEI

Specialis non est certus, & sunt qui negent.

incertus est, & eum negat P. Vasquex Disp. 231. n. 12. & seqq. P. Coninck suprà n. 161. Cardinalis Lugo citatus nu. 233. vt eum benè intellexit P. Franciscus de Lugo suprà n. 49. quod & ratio eius ostendit, & Scriptorum auctoritas, quos adducit, & alij apud ipsos existimantes oblationem Sacerdotis solùm afferre fructum ex opere operato illi, cui à Sacerdote applicatur: vt ergo ipsi Sacerdoti afferat pro se ille debet offerre, & sibi fructum peculiarem applicare. Quod quidem ex

Export TEI

Per eo ratio.

eo fundari potest, quia nulla de illo extat promissio. Vbi enim illa? Ex ratione autem sacrificij id non habetur, quod ex se indifferens est vt pro his possit, aut pro illis applicari: in quo discrimen apparet inter ipsum vt tale, & vt rationem Sacramenti habet, quod soli est recipienti

Export TEI

Fructus ex opere operato ex vi institutionis non habetur.

proficuum ex opere operato. Immò & institui hoc sacrificium potuit sine virtute in actu proximo ad fructum ex opere operato conferendum, quod & ita de facto esse censuerunt aliqui, quorum meminit P. Suarez suprà Sect. 1. in princi

Export TEI

P. Suarez.

pio: licet Dicto primo aliquos ab ea assertione vindicet, nec Catholicum contra dicentem se inuenisse pronuntiet, & sect. 6. §. Sed contra loquens de remissione pœnæ, quam ex opere operato conferre ait, affirmat id non esse de fide, & Concilium Tridentinum ab ea abstinuisse quæstione, esse tamen contra communem Theologorum sententiam, à qua discedere magna esset temeritas. Quo tamen non obstante idem Eximius Doctor citata Sect. 1. §. Fundamentum prioris, id statuit quod diximus: cùm enim afferat doctrinam aliquorum dicentium fructum ex opere operato non haberi ex speciali Christi promissione, sed ex ipsa Sacrificij institutione, quæ secum necessariò adducit efficaciam sacrificij ad huiusmodi effectum, quia est sacrificium nouæ legis & perfectum. Cùm inquam doctrinam istam

Export TEI

Et est pro illo necessaria promissio.

adducat, eam reijcit, quia licet iudicet congruentem rationem, ob quam institutio talis sacrificij postulat vt ei promissio talis adiungatur: non tamen satis est vt huiusmodi effectus, vel efficacia possit sine promissione speciali intelligi: nam tota ratio sacrificij etiamin noua lege perfectè intelligi potest absque huiusmodi effectu, vel caussalitate ex opere operato: in quo est nulla differentia

Export TEI

Sacrificij & Sacramenti discrimen.

inter Sacramentum & sacrificium: nam Sacramentum per se primò institutum est ad sanctificationem conferendam & significandam, & ideò tale Sacramentum intrinsecè includit in sua institutione vt sit signum perfectæ sanctificationis, quæ fit per gratiam ab ipsomet collatam: in quo continetur quædam promissio gratiæ, tamen ipsa intrinsecè includitur in institutione ipsa Sacramenti vt tale signum est: facrificium verò per se primo instituitur ad cultum Dei quoad significationem: & hoc sacrificium institutum est in repræsentationem passionis Christi, quoad significationem mysticam; & hæc sunt quæ per se pertinent ad institutionem talis sacrificij vt sic. Quod autem vltra hoc habeat virtutem conferendi aliquem effectum ex opere operato, est quidem decenter annexum tali sacrificio; non est tamen ita per se & intrinsecè inclusum in ratione sacrificij. Sic doctissimus ille Magister discurrit, ex quo id, quod est à nobis assertum, egregiè comprobatur.

Export TEI

159

*Vbi quidem nequit obijci non obstante

Export TEI

Consensus Ecclesiæ non est pro fructu speciali, sicut pro alio.

præfata doctrina, à Doctoribus Theologis virtutem ex opere operato in sacrificio agnosci ad pœnæ remissionem in ijs, pro quibus offertur, vt vidimus, & eodem modo posse in casu nostro discurri. Nam diuersa valde est ratio: pro illo enim stat communis Ecclesiæ consensus: omnes enim sibi habent persuasum sacrificium ex vi suæ institutionis quomodocũq;quomodocumque explicetur habere singularem vim & efficaciam ad applicandum aliquem fructum redemptionis Christi, iuxta id quod Concilium Tridentinum Seßione 22. Cap. 1. dixit Christum instituisse hoc sacrificium vt illius (scilicet sacrificij Crucis) salutaris virtus in remissionem eorum, quæ à nobis quotidie committuntur, peccatorum applicaretur, vt philosophatur, id pleniùs prosecutus ipse P. Suarius Sect. 1. citato §. Sic igitur. Atqui in nostro casu talis consensus non extat, immò sunt qui contradicant multi & grauissimi Scriptores, qui neque ex vi institutionis promissionem agnoscunt, neque illi aliquomodo annexam: vnde incerta valde res ista, & ita non solidum ædificium tali potest fundamento superstrui, vbi præsertim negotium iustitiæ agitur, de quo inferius.

Export TEI

160

*Vna mihi occurrit non contemnenda

Export TEI

Pro eo stabiliendo verosimilis coniectura,.

coniectura pro illo stabiliendo, ex eo scilicet quòd spiritus Ecclesiæ valde vrget fideles, tum Sacerdotes, tum alios, vt sacrificium Missæ pro animabus in Purgatorio detentis offerant, aut offerri curent. Id quod ad Sacerdotale officium eximiè pertinere in ipsa forma ordinationis habetur, dum potestas conceditur Missas celebrandi tam pro viuis, quàm pro defunctis. Non videtur autem credibile velle Ecclesiam Sacerdotes fructu sacrificij quoad remissionem pœnæ fraudari, dum pro defunctis celebrant: quod tamen contingeret, si fructus aliquis specialis non responderet eisdem: medius enim ei, pro quo offertur, applicatur: generalis, aut nullus ex opere operato, aut valde exiguus. Si ergo nullus alius restat, magnum profectò Sacerdos patitur detrimentum, qui fructum medium sibi applicare potuit, id quod & charitas benè ordinata videtur exigere, quæ iuxta notum axioma incipit à seipso. Neque enim doctrina illa vulgò recepta de maiore merito in applicatione cunctorum bonorum operum pro animabus dictis, illos in eo sibi præfe|

p. 244

rendo, ad Theologicum examen adducta adeò inconcussa deprehenditur, vt non sint qui validè ipsam impugnęntimpugnent, ex quibus P. Arriaga Tomo 5. Disputat. 40. Sect. 2. vbi & ingeniosè & robustè id præstat.

Export TEI

161

*Dici potest hoc argumento nimium pro

Export TEI

Cur fructum medium applicare pro alijs non sit ita dissonum sicut neque specialem.

bari: constat enim Sacerdotem posse sibi fructum medium applicare, etiamsi specialis extet sibi correspondens: hunc autem cùm animabus defunctorum applicat, se illo defraudat, in quo inordinatio nulla charitatis est; aliàs Ecclesiæ spiritus minimè ad illud permoueret: idem ergo dici potest, etiamsi fructus specialis non sit, stante positione dicta, quòd scilicet applicatio dicta pro animabus fructus talis, quo se Sacerdos priuat, nihil inordinatum continet, & ita ab Spiritu Ecclesiæ potest conuenienter intendi. Sed hoc non videtur vrgere: quia fructus ille medius principaliter destinatus est vt possit alijs applicari; ideò enim peculiaris portio est Sacerdoti assignata; vnde

Export TEI

Si Sacerdos medium fructum non appli e applicet, an eo fraudetur.

cùm se illo priuat, iuxta spiritum Ecclesiæ agit, reddens quodammodo quod debet, & quasi per supererogationem obtinuit. Vnde est sententia grauium Scriptorum asserentium, si applicatio desit, ita vt Sacerdos neque formali, neque virtuali intentione pro se applicet, medio illo fructu fraudari, qui in thesauro Ecclesiæ, aut reponitur, aut retinetur. Sic P. Suarez Disput. 79. citata Sect. 9. §. Tertiò inquiri. P. Vasquez Disput. 131. citat. nu. 10. & 11. P. Dicastillus Disput. 3. nu. 164. P. Martinon Tomo 4. Disput. 39. nu. 35. P. Arriaga Tomo 7. Disput. 53. n. 8. & idem reipsa tenet Cardinalis Lugo citata Disput. 19. nu. 228. stante defectu applicationis dicto, licet asserat de facto credibile esse contrarium ob generalem intensionem in oblatione Hostiæ declaratam: Pro innu

Export TEI

Applicatio in oblatione Hostiæ non videtur sufficiens.

merabilibus peccatis, & offensionibus, & negligentijs meis. Quod etiam ordinariè loquendo fatetur P. Suarez; addens tamen casum non esse impossibilem, in quo scilicet penitus applicatio desit, & quidem illam, quæ in oblatione Hostiæ habetur non videri sufficientem ex eo ostendi potest, quòd illa eodem modo fit, quando sacrificium pro alijs ex iustitia, aut titulis alijs applicatur. Cùm ergo defectu applicationis id accidat, quod vidimus, iuxta præfatos Auctores, argumento est fructum illum medium non habere peculiarem respectum ad sacrificantem, nec propter illum esse, nisi per accidens, aut quasi per accidens, & ita contra ordinatam charitatem non esse, si illo priuetur. Sacerdos enim minister publicus est à Deo constitutus, non tantùm vt in communi caussam fidelium agat, sed etiam in particulari, à quibus debet sustentari, vel quibus ob titulos alios gratificari suo ministerio debet, & ita oportuit fuisse fructum aliquem sacrificij, quem applicaret ipsis, sua sibi peculiari portione seruata.

Export TEI

162

*Quanta autem illa sit, an scilicet æqua

Export TEI

Circa quantitatem valoris diuersitas opinionum.

lis ei, quæ ad fructum medium spectat, an maior, an minor, nequit nisi diuinando constitui, vt bene Lezana suprà nu. 17. & Diana Parte 11. Tract. 6. Resolut. 27. Dici enim æqualis potest, vt Marchinus putat apud Dianam Resolut. citata ne, cùm medius communiter applicetur alijs, ex eo sacrificans videatur notabile pati detrimentum, qui medium sibi potuit applicare. Item & ex eo quòd iustitia videtur seruari, æqualitate inter Sacerdotem & alium, pro quo offert, constituta, vt nullius in eo sit melior conditio. Quia verò Sacerdos iterare sacrificium cum ordinaria per totam vitam frequentia potest, ex quo & satisfactio pro peccatorum pœnis debitis egregiè crescere: cùm tamen celebratio pro alijs non ita accidat, quia, nisi Capellanus sit, iam pro vno, iam pro alio, sacrificium offert; videri potest simile vero fructum medium esse maiorem, & quia ille respondet Christo, cuius nomine sacrificat; cum tamen alius vt priuatæ personæ conueniat. Et ita Nauarrus Consilio 8. de Celebrat. Missar. censuit

Export TEI

Nauarrus.

tres speciales fructus vnum medium æquare: quod videtur placuisse P. Filliucio citato Tract. 5. n. 181. Prætereà, quia Sacerdos magis est sacrificio proximus, verosimilius apparet aliquibus, vt magis de altari participet, & ita in fructu speciali alios participantes excedat. Quantum autem quis sciat?

Export TEI

163

*Etsi coniecturis dandus locus, erunt qui

Export TEI

Quæ pro eo coniectura.

duplo maiorem dicant, quia sicut Apostolus Presbyterum benè administrantem, duplici honore dignum affirmat 1. Tim. 5. v. 17. verbis illis:

Export TEI

1. Tim. 5. v. 17.

Qui benè præsunt Presbyteri, duplici honore digni habeantur: sic & Deus in præcipuo sui muneris ministerio eos duplicato fructu præ alijs verosimile apparet honorare. Et quia proximitas Sacerdotis respectu sacrificij adeò est excellens, erunt forsitan, qui non duplo tantùm, vt Leandro placuit apud Dianam ibidem, & citato Patri à S. Raymundo nu. 42. cum Marchio: sed etiam triplo, aut quadruplo maiorem esse contendant. Ad eum modum, quo Beatissima Virgine propter proximitatem eximiam ad Christum, eximius etiam dignitatis & sanctitatis gradus à SS. Patribus & Theologis celebratur: licet in casu nostro competens sit adhibenda mensura, & quis hanc litem nisi reuelationis alicuius beneficio dirimat? & quotusquisque erit fidem eidem præbiturus, quando apud multos Pontificia Decreta hoc in negotio vacillant? Vnum ergo illud pro certo habendum, nihil in caussa, de qua agimus, certum haberi; & dum coniecturis agitur, rem ex se dubiam amplius implicari.

Export TEI

164

*Ad id autem quod initio huius §. diceba

Export TEI

An applicari alijs possit.

mus considerationem reuocando; de applicatione scilicet fructus specialis ex opere operato, etiam Sacerdote, qui applicat, existente in mortali, singularis hic dicendi modus supponit id, quod sub controuersia est, talem scilicet fructum applicari posse, quod indicat Cardinalis Lugo n. 227.

Export TEI

Affirmant plures, & eorum ratio diminuta.

& 228. & tenent P. Coninck citata Quæst. 83. n. 154. Naldus, Henriquez, Bordonus, Nauarrus, Molfesius, BrrtholomæusBartholomeus ab Angelis, & Bartholomæus à S. Fausto quos adducit & sequitur Lezana citato nu. 17. qui eam rationem adhibet, scilicet fructum talem esse eiusdem rationis cum alio, qui dicitur medius: vnde non apparet cur applicari alteri similiter non possit: & addit sic Præsertim si talis fructus non sit gradus aliquis san

Export TEI

Lezana,

ctitatis, nec remißio culpæ. Quibus indicat fructum, qui in gradu aliquo sanctitatis consistat, aut in remissione culpæ, posse etiam applicari, licet non ita verosimile videatur. Cùm tamen reuera absurda talis cogitatio sit, vtpote contra ordinem charitatis, iuxta quem in ijs, quæ ad sanctitatem seu gratiam habitualem spectant, & |

p. 245

remissionem culpæ, quam ordinariè gratiæ infusio comitatur, nullus possit alium sibi præferre. Pro quo Theologi in materia de Charitate, præsertim Nostri, ex quibus P. Suarez Disp. 9. Sect. 1. Iam quod fructus iste sit eiusdem rationis cum medio, & proptereà applicabilis, id quod & citatus P. à S. Raymundo ex Lezana proponit, nihil euincit; id enim quod assumitur, negatur ab Auctoribus sententiæ contrariæ, quòd scilicet sit eiusdem rationis quantùm ad modum habendi illum, licet in effectu conueniant, quia vterque ad remissionem pœnæ reducitur: hoc autem minimè sufficit ad applicationem consimilem; sic enim remissio pœnæ, quæ habetur ratione Sacramenti Extremæ vnctionis, in alium transfundi nequit, cuius oppositum nullus hactenus somniauit. Remissio etiam, quæ ratione Indulgentiæ habetur, alteri applicabilis non est, nisi specialis concessio eam elargiente accedat. In Iubileo item, quo remissio talis impenditur, non est locus transfusioni.

Export TEI

165

*Dici potest in prædicta ratione aliquid

Export TEI

Neque ex subintellecto firmior illa.

subintelligi, scilicet eiusdem esse rationis, & non apparere quidquam, ex quo possit diuersitas quoad prædictum effectum coniectari. Sed hoc est iam ad aliud diuersum conuolare, quod tamen subintellectum non est. Ponamus enim illos duos fructus esse diuersæ ratiònis; ex eo non posset argui applicabiles non esse alijs, quia licet in alijs differant, in applicabilitate possunt conuenire, & ita argui similiter potest: quo euentu non esset dictum illud perfugium de subintellecto præfato. Solum ergo arguendum videtur ex èo quòd non apparet fundamentum aliquod speciale, ex quo fiat non esse applicabilem, sicut est medius, & rationem congruentissimam reddent Auctores id inficiantes, scilicet P. Suarez Disput.

Export TEI

Qui negent esse applicabilem.

79. Sect. 9. in fine Fraxinellus de obligationibus Sacerdotum in Addit. 2. prænotat. 2. nu. 5. Bonacina Tomo 1. Disput. 4. de Sacramentis Quæst. vlt. Puncto 8. nu. 16. P. Dicastillus Tomo 1. de Sacramentis Tract. 5. Disput. 3. nu. 157. P. Pellizarius Tomo 1. Tract. 5. Cap. 4. n. 58. Diana Resolut. 27. citata, §. Probatur secundò, attenta ratione ab ipso reddita P. Layman Lib. 5. Tract. 5. Cap. 2. n. 18. Miranda & Emmanuel Rodericus apud citatum Patrum à S. Raymundo & alij plures.

Export TEI

166

*Videtur autem illa satis vrgens ratio, quæ

Export TEI

Congrua pro eo ratio. Diana.

à Diana, vt diximus, redditur, quæ in hunc modum formari potest. Nam fructus ex opere operato alicui specialiter respondens in nullo alio inuenietur esse applicabilis, vt patet discurrendo per omnia, in quibus inueniri potest huiusmodi communicatio, quæ in Sacramentis præsertim elucet. Vt ergo in Sacrificio Missæ potestas ad applicationem constituatur, quod valde singulare est, aliquod esse debet non leue fundamentum, ex quo Christi voluntas colligatur. Atqui hoc deficit, vt ex dictis constat, neque enim quidquam momenti maioris apud Auctores occurrit. Et quidem hoc ad maiorem confert Sacrificij dignitatem, vt modum operandi habeat instar Sacramenti, cùm reuera in illo Sacramentum contineatur & prætereà ad maiorem Sacerdotum conducit dignitatem, vt inamissibilem fructum accipiant, & sic eorum puritas crescat, dum & reatu pœnæ liberantur, qui aliquomodo est contrarius puritati, vnde & animæ in Purgatorio purificari dicuntur, cùm tamen de solo reatu pœnæ ibidem agatur & de reatu culpæ venialis. Video

Export TEI

Fructum Sacramenti esse applicabilem paucissimis placuit.

Hieronymum Garciam in Summa morali de Sacerdotio Tractat. 3. Difficult. 10. Dubio 4. num. 16. asserere fructum ex opere operato in Sacramentis esse alijs applicabilem, idque esse valde probabile, quod ex Marchino videtur desumpsisse Tractat. 3. de Sacramento Ordinis Parte 2. Cap. 16. Sed illud citato Patri à S. Raymundo valde displicuit, quia contra omnes Theologos, & sine firmo fundamento assertum, sine quo quia in alijs locutus præfatus scriptor, censoriam Ecclesiæ mulctam constat incurrisse.

Export TEI

167

*Hoc ergo stabilito, Positio illa non parùm absurda convulsa manet, scilicet posse sacerdotem fructum præfatum applicare alijs, etiamsi in statu peccati mortalis existat: quod, vt diximus, communi Doctorum sententiæ talem fructum agnoscentium aduersatur, ex quibus aliqui id vt certum adstruunt, & sunt illi nobilissimi in Theologia Principes, contra quos vnius aut alterius Moralis scriptoris extra chorum assultus mouere benè affectas non debet conscientias, præsertim cùm id asseritur, quod non ad fouendam pietatem confert, sed periculosam in rebus maximè sacris inducit laxitatem. Ratio autem, qua Doctores prædicti ad assertionem, pro qua stamus, sunt permoti, illa est ad vrgentiorem formam re

Export TEI

In peccato existens cur nequeat. dictum fructum applicare.

uocata. Nam fructus ille specialis omnino est proprius celebrantis, & eidem vt talis assignatus, si capax illius: Atqui eo ipso quòd est incapax, nequit illum alteri applicare, vt constat, quia omni iure ad illum caret; est enim proprius sub conditione capacitatis: ergo ea deficiente, ius etiam deficit: deficiente autem iure deficit potestas ad disponendum de illo, quia nullus disponere de eo

Export TEI

Exemplo id redditur manifestum.

potest, circa quod non habet ius. Exemplo id redditur manifestius. Relinquit testator Antonio legatum pretio æstimabile sub conditione aut suppositione amicitiæ, profectionis ad studia, pro Clericali assumendo statu, aut cognationis: si hæc reuera non adsint, nequit ille de tali legato disponere testatore mortuo, agens vt transeat ad alium, quia omni iure ad illum caret, dum præsuppositæ desiderantur qualitates. Item, defert pater hereditatem reputato filio, qui tamen, cùm talis non sit, omni ad illam caret iure, & ideò nequit de illa disponere, eidem cedendo vt ad aliũalium transferat. Sic alia possunt satis obuia conglobari. Vbi perspicuum est discrimen inter fructum medium & specialem: ille enim cùm sit specialiter destinatus pro alijs ex intentione magis principali, & à Sacerdote habeatur nomine Christi offerentis, nequit ex malitia eius impediri.

Export TEI

168

*Dici potest potestatem applicandi non competere Sacerdoti ex iure aliquo circa rem propriam, sed ratione officij, ex quo venit, sic disponente Christo, vt fructus ex opere operato dispositioni ipsius subsit, ex quo portio ipsi determinata respondeat, si illius sit capax, & ea gaudere velit, nulli alteri applicando: sin minùs eam applicare possit quocumque in statu sit, sicut circa fructum medium agere potest ex institutione Christi, & non ratione peculiaris iuris circa rem suam; sed contra hoc est vrgens instantia. Nam licet dubitari nequeat sic à Christo rem |

p. 246

istam statui potuisse; vt tamen disposita asseratur non est momẽtimomenti alicuius fundamentum, quod solùm pro fructu medio extat, vt vidimus. Stante autem specialitate fructus, de quo agimus, currit inoffenso pede communis Theologorum doctrina de necessitate iuris erga remissionem pœnæ, vt possit satisfactio alijs applicari, qua permoti Doctores talem fructum agnoscentes, similiter in eo philosophantur, quia nullam rationem inueniunt, ob quam in eo fieri debeat exceptio. Et quidem licet ratio ab ijs adducta non videatur ita concludens, non est proptereà ab eorum sententia recedendum, cùm in eam conspirent, abutendo eorum asserto, qui contra communem sententiam, & ab omnibus receptam, opinandi indulgent facultatem: id enim tunc admonent

Export TEI

Contra communem & receptam sententiam quando opinari liceat.

permittendum quando vrgens aliqua ratio, aut Textus non visus aut ponderatus occurrit; vt videri potest apud P. Thomam Sancium Lib. 1. Operis moralis. Cap. 9. n. 9. & seqq. P. Palaum Tomo 1. Tract. 1. Disput. 2. Puncto 1. n. 3. Ioannem Sancium in Selectis. Disput. 44. n. 61. & seqq. citatum Patrem à S. Raymundo Tract. 3. n. 53. Et complures alios obuios passim. In nostro autem casu

Export TEI

Nihil in præsenti quod faueat.

nihil occurrit tale, vt vidimus: & propter eum, & similes SS. Dom. Alexander VII. inter damnatas Propositiones hanc recenset, & est ordine. 27. Si liber sit alicuius Iunioris & Moderni, debet opinio

Export TEI

Propositio damnata.

censeri probabilis, dum non constet reiectam esse à Sede Apostolica tamquam improbabilem. Vnde & dictus Pater à S. Raymundo Tractatu eodem n. 57. Opinionem Bordoni, iuxta quam potest Sacerdos duplicatum stipendium accipere, applicando vni fructum Missæ medium, alteri verò Indulgentiam ratione Altaris priuilegiati, numismatis, aut calculi &c. ait solùm esse metaphysicè probabilem, sed in praxi non exequibilem absque labe magni scrupuli, quamuis Reuendiss. Bordonum à sapientia & dignitate egregriè commendatum velit: quæ quidem minimè obstare potuerunt, quo minùs sententia eiusdem, circa quam versamur, ab Apostolica Sede proscriberetur.

Export TEI

169

*Vbi non prætereundum, rationem fun

Export TEI

P. à S. Raymundo contra P. Bordonum discursus singulariter aliàs opinantem ipsum vrget.

damentalem, quam citatus Scriptor contra Reuerendiss. Bordonum adducit pro sententia, quam ipse amplectitur, & de qua præcipuus nobis sermo, pariter militare, sic enim arguit: Sacerdos accipiens stipendium pro dicenda Missa in Altari priuilegiato tenetur ex iustitia satisfacere intentioni formali illud tribuentis: Atqui sacerdos applicans pro tali obligatione solum Indulgentiam Altaris priuilegiati non satisfacit tali intentioni: ergo debet etiam fructum medium applicare, & sic non licet ipsi duplex stipendium reportare. Maior est certa, & Minor ostenditur: Quia dans stipendium explicitè petit Missam celebrari in tali Alteri priuilegiato, in quo duo includuntur explicitè intenta: & quòd Missa quoad eius fructum applicetur pro de functo, & quòd illi applicetur Indulgentia Altaris: ergo non poterit licitè sacerdos applicationem partiri, nisi grauiter delinquens, & cum obligatione restitutionis ex violata iustitia ratione stipendij, & detrimenti grauis spiritualis animæ fructu Missæ de fraudatæ. Nec valet (ait ille) si dicatur ex doctrina Bordoni doctrinam suam tunc tantùm habere locum quando Altare non determinatur, sed duo petunt Missam pro defuncto, tunc enim fit satis intentioni vtriusque; quia licet vterque petat fructum medium, qui vni tantùm applicatur, alteri applicatur medium ex se efficax ad liberationem à pœnis, quod est satisfacere intentioni formali, & finali, licet non materiali. Non inquam valet, quia responsio plus habet de subtilitate metaphysica, quàm de veritate: nam si dans stipendium sciret sacerdotem non esse applicaturum fructum Missæ proprium pro anima parentis aut amici, alium proculdubiò quæreret sacerdotem, qui fructum Missæ proprium, & non Indulgentiam applicaret. Sic ille arguit.

Export TEI

170

*Tunc sic. Qui stipendium offert vt

Export TEI

Vrgetur ex intentione stipendium tribuentis.

Missa dicatur, expressam & formalem intentionem habet vt fructus certus ei, ad quem sua intentio dirigitur, applicetur: Atqui applicans fructum specialem, non respondet dictæ intentioni, cùm id offerat quod incertum est quoad substantiam, & gradum valoris: ergo grauiter peccat, & cum obligatione restituendi, animamque in Purgatorio rigidè cruciatam, si ad eam dirigatur intentio, ingenti subsidio priuat, cum obligatione restitutionis. Et quid ad hæc citatus scriptor? Responsio ex Leandro desumpta extat num. 43. distinctione Minoris: Applicat fructum incertum

Export TEI

Auctor idem ex Leandro.

& dubium, dubietate physica, transeat: dubietate morali, nego. Nam licet verum sit, quòd nostra opinio possit metaphysicè loquendo aliquo modo dubia & incerta (dici) non tamen loquendo moraliter, quia in sensu morali certa est, cùm reuera sit probabilis. Nam, vt benè docet Pasqualigus Decis. 5. n. 6. id quod probabile est, non debet dici dubium, sed moraliter certum. Sic ille.

Export TEI

171

*Quis autem non videat huic solutioni

Export TEI

Sua responsione promendus, de subtilitatibus metaphysicis.

id obijci posse, quod dudum vidimus solutioni P. Bordoni ab eodem obiectum, illam scilicet plus habere de subtilitate metaphysica, quam de veritate. Id quod ex eo probatur: Nam si dans eleemosynam sciret quod sacerdos ille non esset applicaturus fructum Missæ iuxta intentionem suam, qua vult animæ parentis aut amici succurrere, non tribueret illam tali sacerdoti, sed alium procuraret. Non ergo dantibus eleemosynas pro Missis dicendis fit satis subtilitatibus ad quæstum corradendum inuentis, sed physicis veritatibus, & quarum sunt illi capaces. Atqui in nostro casu idem accidit, in quo subtilitas illa incerti physicè & non moraliter adhibetur, ex eo refellenda, quòd per illam minimè eleemosynam danti potest fieri satis, qui profectò vbi de incertitudine physica, quæ verè ac propriè talis est, rescierit, minimè assentietur, sed pecuniam suam alteri fructum certum applicaturo reseruabit. Addo certius esse

Export TEI

Indulgentia suffragium certius applicatione dicta. Bordonus.

eum, qui in Altari priuilegiato celebrat, animæ sua Missa prodesse, quàm eum qui fructum specialem eidem applicat, vt enim loquitur Bordonus apud eumdem. n. 49. Indulgentia est optimum remedium ad liberandas animas à Purgatorio, de quo nullus dubitat. Quod tamen de applicatione fructus prædicti dici nequit, qui ex multis capitibus dubius est. Primò quoad substantiam, quia multi eum negant. Secundò quoad vim satisfaciendi, quia sunt qui censeant tantùm esse impetratorium, vt videri potest apud Dianam Resolut. illa. 27. & Cardinalem Lugo Disput. 21. n. 33. Tertiò, quia incertum est posse alteri applicari: vel quia om|

p. 247

nino illi proprius, qui celebrat, vel quia incertum est an illi respondeat in quantùm nomine Ecclesiæ repræsentat personam Christi, vel vt est persona particularis. Quartò, quia gradus valoris est incertus, vt vidimus nu. 165. & 166. Ex quo & discutiendo venit doctrina de valore probabili pro certæ obligationis satisfactione, circa quod sit.

Export TEI

172

*VIdimus nu. 170. distinctionem illam

Export TEI

Ex in certitudine reddita pro pretio certo accepto.

de fructu incerto physicè, & moraliraliter, quam adhibent Auctores illi, cùm contra eos ij, qui pro veritate militant, sic argumentantur, vt videri potest apud citatum P. à S. Raymundo nu. 11. ex Cardinalis Lugo generali do

Export TEI

Cardinalis Lugo.

ctrina Disput. 26. de Iustitia nu. 151. & aliorum, quos ibidem adducit, caussæ præsenti applicata. Nam peccat contractus inęqualitateinæqualitate quando certum pretium recipitur, & incertum pro certo datur: Atqui sacerdos accipiens stipendium pro

Export TEI

Stare id nequit iuxta legem contractuum, de æqualitate.

applicatione fructus Missæ, si specialem applicet, dat incertum pro certo: ergo contractus talis peccat inæqualitate. Hinc est vt rem vitiosam vendens teneatur vitium aperire: vt qui aurum chimicum pro naturali vendit, quamuis probabiliter credat esse eiusdem bonitatis: nam propter difficultatem experientiæ, præsertim in me

Export TEI

Exemplum auri chimici. Ægidius Romanus. Et dubiæ monetæ.

dicina, incerta est eius bonitas, vt docet Ægidius Romanus Quodlib. 3. Quæst. 8. Deinde peccat emptor præbens monetam dubij valoris, aut bonitatis. Quam rationem Verricellus iudicat euidentem: cui tamen distinctione illa de incertitudine physica, & non morali, putatur fieri satis, quia etiam in materia iustitiæ operari licet & opinione probabili, & sic operans non incurrit obligationem restitutionis, quia prudenter iudicat se non lædere ius alterius, non solùm ob bonam fidem, sed ex non leuibus fundamentis à ratione & auctoritate petitis.

Export TEI

173

*Sed certè applicatio doctrinæ huiusmodi,

Export TEI

Non licere recursum ad opinionem probabilem.

ad casum præsentem, & similes, à veritate deuiat, & communi est Doctorum sensui contraria. In materia enim valoris, cùm contractus celebrantur, nullo modo licet incertum pro certo tradere, etiamsi probabilitas videatur suffragari, quia nullus est, qui eo modo contrahere possit, vnde læsio est iustitiæ manifesta. Et adducta quidem exempla de auro chimico, & moneta dubia, id euincunt, pro quo & alia quamplura possunt adduci, & Auctores quidem illius sententiæ rogo an sic contrahentes, traditione rei dubiæ sint futuri contenti? Vel in Missis pro stipendio dictis, probabilis sint valoris monetam accepturi? Cùm tamen sic soluentes dicere possint se certum moraliter pretium laboris offerre: licet physicè sit incertum. Pro quo & facit receptissima scrip

Export TEI

Exemplum rei litigiosæ.

torum doctrina de vendente rem litigiosam, qui contra iustitiam peccat conditionem talem occultans, vt videri potest apud citatum Cardinalem n. 131. & tamen potest quis probabiliter sibi persuadere futurum se in lite victorem, cùm sit de suo iure certus, vt communiter litigantes arbitrantur.

Export TEI

174

*Et quidem distinctio rei absolutè du

Export TEI

Dubium & probabile quoad negotium præsens pro eodem. reputari.

biæ, aut cum probabilitate, ad effectum dictum, de quo agimus, nullius momenti est. Qui enim contrahere intendit, si sciat rem, de qua agitur, non esse certò talem, minimè ad contrahendum procedet, etiamsi dicatur esse probabiliter talem, quia respectu volentis contrahere æquè dubia remanet, ac si probabiliter talis non esset: neque enim assensus eius, cum quo contrahere intendit, in eum transfunditur, qui nihil de probabilitate curat, nec fundamenta illius expendit, sciens reuera non esse certum rei valorem, de qua agitur. Immò etiamsi transfunderetur, cùm assensus probabilis formidinem partis aduersæ non tollat, id est satis vt ad contractum minimè progrediatur. Vt si quis filiam suam in matrimonium locare velit, & sibi persuasum habeat Petrum aut Paulum puri esse sanguinis; si tamen secus esse formidet, & non leuia fundamenta sint ad credendum Hebraismi aut Saracenismi labe deturpari, neutiquam in contractu procedet, quia cùm reuera id esse possit, probabilitas nihil confert, & res in statu dubio relinquitur. Quod & in contractibus frequentibus, qui innominati dicuntur, facilè etiam potest comprobari. Si enim dans aut faciens certum quid, incertum recipiat inscius diminuentis qualitatis, contra iustitiam læditur læsione inducente restitutionis obligationem, minimè suffragante alterius partis probabilitate. Verè enim læsionem patiens est inuitus, idque rationabiliter, quia non seruatur æquitas, quam iure potest contrahens vt obseruetur exigere. Et contractus quidem ex conuentione legem accipere dignoscuntur: qui ergo contrahens vult vt sibi certum pro certo reddatur, seclusis probabilitatis effugijs, talem legem contractui adhibet, quæ debet penitus obseruari. Atqui omnes contrahentes hoc modo contrahunt; nullus enim est qui certum tribuens, reddi sibi sit passurus incertum, sub prætextu probabilitatis: ergo contra legem prædictam agentes iustitiæ sunt manifestissimi violatores. Pone operarium conductum, qui sub ea lege inter alias, operas locet suas, vt detur sibi panis triticeus. An satisfaciat qui ex typha,

Export TEI

Exemplum typhæ pro tritico.

vulgo Centeno, confectum tribuat? Minimè quidem. Et tamen typha iuxta Auctores plures triticum est: quod tamen etiam multi negant. Et quia vtrumque probabile, rem esse dubiam dixit P. Suarez Tomo 3. in 3. p. Disput. 44. Sect. 1. §. Tertium exemplum.

Export TEI

175

*Probabilitas ergo non tollit incertitu

Export TEI

Ex probabilitate circa Sacramenta vrgetur.

dinem, nec dubium in valore rerum, vnde nec ad modum operandi potest transferri, quandoquidem obligatio est dubietatem & incertitudinem euitandi. Quod quidem ex ijs declarari & roborari potest, quod Doctores tradunt de probabili conscientia tractantes, de quo & nos Parte 1. n. 8. dicunt enim securè posse quemlibet cum probabili opinione operari; addunt tamen secus esse in materia Sacramentorum, eo quòd id, quod sub opinione versatur, incertum & dubium sit, vnde sic operans, nisi in casu necessitatis, periculo se |

p. 248

frustrandi Sacramentum exponit. Non ergo potest probabilitas in ea materia ad operationem transferri, quia non tollit incertitudinem & dubium, & de re agitur, in qua exigitur certitudo. Ad hunc ergo modum in casu nostro dicendum, quia certirudo in contractu requiritur, vt æqualitas seruetur, quæ tamen deficit, non obstante probabilitate, quam contrahentes reijciunt, eo quòd incertitudinem & dubium excludant, vt excludere possunt ad contractus æquitatem.

Export TEI

176

*Neque vrget quod ex Leandro à SS. Sa

Export TEI

Obiectio ex Ordinatione non tangentis Hostiam exsoluta.

cramento obijcit dictus Pater à S. Raymundo n. 44. nam aduersarij, & præcipuè P. Dicastillus Tract. 6. Disput. 1. Dub. 14. n. 202. & 205. & Diana Parte 10. Resolut. 50. Tract. 13. & Tractat. 16. Resolut. 88. concedunt quòd Sacerdos qui in Ordinatione tangeret Patenam & non Hostiam supra illam positam, securè possit celebrare Missam, & stipendium pro illa accipere: Atqui solùm est moraliter certum talem Sacerdotem esse verè ordinatum, cùm res sit posita in opinione: ergo similiter dicendum est de Sacerdote applicante fructum sacrificij sibi proprium, & accipiente stipendium pro dicta applicatione, cùm in vtroque casu sit par ratio. Non inquam vrget, quia Auctores præfati sentientes censent esse moraliter certam sententiam illam intra genus probabilitatis, quod quidem secus accidit in casu nostro, vbi maior probabilitas pro contraria sententia stat, aut certè æqualis, scilicet fructum specia

Export TEI

Et ex Ordinatione non tangentis calicem redarguitur.

lem, si detur, non esse alteri applicabilem. Quòd autem non quæuis probabilitas dicto in genere satis sit, vt moraliter certa dici sententia possit, constat ex eo quòd citatus P. Dicastillus affirmat ibidem, scilicet eum qui solum tangeret calicem grauiter peccaturum in prædictis, licet multorum sententia sit, quorum ille meminit nu. 202. & sanè probabilis, tactum prædictum ad Ordinationem sufficere. Diana etiam in eâdem assertione præiuit, videndus omnino locis adductis, vbi Doctores adducit. Non ergo est par ratio, vt dicitur, cùm Auctores citati adeò diuersam agnouerint & fuerint protestati.

Export TEI

177

*Deinde arguitur à citato Scriptore. Nam

Export TEI

Obiectio alia ex celebrante cum calculo benedicto ad altare priuilegiatum obligatio.

ex sententia Dianæ Parte 4. Tract. 4. Resolut. 40. & Parte 6. Tract. 6. Resolut. 12. & Antonij Putei, ac Marchini apud ipsum, aliorumque, Sacerdos obligatus ad celebrandum in Altari priuilegiato ob maius stipendium acceptum verè satisfacit celebrando alibi, cum calculo. v., verbi g.gratia, S. Caroli &c. ita vt nullo modo teneatur ad restitutionem eleemosynæ acceptæ: & tamen solùm est certum moraliter, cùm alij Doctores probabiliter contrarium censeant, quòd scilicet æqualiter Sacerdos satisfaciat prædicto modo celebrando: ergo similiter in casu nostro, cùm sequatur opinionem probabilem; sed neque hoc vrget: nam Auctores

Export TEI

Fit satis ex eo quòd Sacerdos satisfaciat per æquipollens.

dictam tenentes sententiam, quam Diana probabilem reputat, ideò sic sentiunt, quia Sacerdos non dicens Missam in Altari dicto, satisfacit peræquipollens, per Indulgentiam scilicet eiusdem certitudinis, vt illi putant. In casu autem nostro nihil tale dici potest, nam fructus, qui specialis dicitur, habet omnes illos gradus incertitudinis, quos vidimus num. 171. sunt etiam qui non esse

Export TEI

Quod & multi negant.

eamdem certitudinem numismatis & Altaris affirment, vt Bononienses, de quibus Diana citata Resolut. 12. in fine & Cardinalis Lugo Disput. 21. nu. 39, regulariter loquendo, ex quo & negant quod aduersantes asseuerant. Neque mirum est si in casu tali locus opinioni sit de receptione stipendij, quod & ritè ac rectè sentientes negant, vnde diuersam esse rationem in casu, de quo agimus, euidenter apparet. In quo etiam aliud considerandum venit, in illo scilicet agi de duplicato stipendio leuando, pro quo illud adeò infirmum iacitur fundamentum: quod secus accidit cùm de comparatione inter Indulgentias agitur:

Export TEI

Absurdum notandum.

nisi quis contenderet eum, qui in Altari priuilegiato celebrat, & simul cum calculo benedicto, posse duplicatum stipendium accipere, quo fundamento posset etiam triplicatum, & quadruplicatum, multiplicando Indulgentias, cùm possint benedicti calculi apud Sacerdotem inueniri. Addo, cùm Indulgentiarum pro defunctis infallibilis applicatio non sit prorsus certa, volentibus multis non semper à Deo ad effectum prætensum acceptari, quomodocumque Sacerdos operetur, probabiliter tantùm operatur, vnde non est ibi redditio incerti pro certo, sed probabilis pro probabili, cum incertitudine alia maioris inter Indulgentias prædictas probabilitatis; & quidem licet euidenter ex se Indulgentia Altaris certior, quæ tamen calculis aut imaginibus benedictis annexa est, caussas adeò graues & proportionatas habere potuit, vt de certitudine possit cum priore illa certare.

Export TEI

178

*Argui prætereà potest ex solutione ar

Export TEI

V. Missa n. 10.

gumenti, quod Lezana instruit contra sententiam præfatam supponens fructum specialem posse applicari, & Missam pluribus applicatam æquè prodesse singulis ex opere operato. Sed non fieri satis per illud obligationi ex nouo stipendio contractæ: sic enim arguit: etsi enim fructus ex opere operato correspondens ipsi sacrificio vt tali non minuatur ex eo quod Missa pro pluribus applicetur, fructus tamen ex opere operantis cor

Export TEI

Lezanæ ratio an solida ex defraudatione fructus ex opere operantis.

respondens orationibus, Precibus, Cæremonijs, & alijs pijs actionibus, quæ in Missis adhibentur, cùm sit finitus & limitatus, proculdubio minuitur pro pluribus applicatus, quia in ipsos diuiditur: Dantes autem stipendium pro Missa omnem fructum ipsius, tam qui est ex opere operato, quàm qui est ex opere operantis petunt sibi applicari. Appellatione enim rei simpliciter venit

Export TEI

Appellatione rei venit tota, & non pars.

res tota, & non pars tantùm: vt habent Doctores communiter in Cap. finali de verbor. significat. & nemo præsumitur iuri suo renuntiare, nisi hoc exprimat l. vxore §. legauerat. ff. Ei seruitus vendicetur l. Prædijs §. Balnea deleg. Hoc autem argumentum non conuincere probat citatus Pater à S. Raymundo nu. 41. ex sententia P. Pellizarij

Export TEI

Contra Lezanam sentiunt alij: scilicet non esse obligationem applicandi fructum talem.

Tractatu 5. Cap. 9. n. 60. vbi ait Sacerdotem non teneri applicare accepto stipendio, nisi fructum medium ex opere operato: quia ex vna parte per huiusmodi oblationem nihil detrahitur fructui, qui respondet oblationi sacrificij prout fit in persona Christi, & consistit in opere operato: ex alio capite petens Missam ex stipendio non videtur intendere nisi hunc ipsum fructum: alioquin Sacerdos celebrans ex prauo fine non satisfaceret suæ obligationi, vtpotè defraudans dantem stipendium fructu respondente ex opere operantis, quod tamen non admittitur communiter à Do|

p. 249

ctoribus, vt testatur Diana Parte 5. Tractat. 14.

Export TEI

Diana.

Resol. 80. Iuxta quæ argui potest: Nam in casu dicto stipendium tribuens dat certum laboris pretium, & non respondet illi certus fructus, cùm defraudetur fructu ex opere operantis: & nihilominus satisfacit Sacerdos, quia secundùm probabilem sententiam procedit: ergo similiter in casu nostro dicendum.

Export TEI

179

*Sed neque hoc multùm momenti habet

Export TEI

Nihil ex eo haberi contra assertionem, quia fructus talis est quid accidentale.

ad sententiam fundandam, contra quam decertamus. Admittimus enim sententiam illam vt probabilem, quam amplectitur P. Dicastillus Disput. 3. n. 136. & P. Coninck, ac P. GasperGaspar Hurtadus tenent apud Dianam, qui ita concludit: Ideò tu cogita, non penitus annuens ipsi. In ea autem certum est quod Sacerdos applicat, fructus inquam medius, in quo principaliter substantia sacrificij consistit ab offerentibus stipendium expetita. Quòd autem accidentale aliquid desit, quod posse detrahi probabiliter iudicatur, non est contra æqualitatem contractus, quia sæpiùs sustinentur, etiamsi quidpiam tale desit. Sic Cardinalis Lugo Disput. 26. de Iustitia n. 124. §. Si verò,

Export TEI

Cardinalis Lugo.

adhibito exemplo: Vt si artifex galerum offerat, qui propter vitium aliquod occultum minus durabit, & venditor in pretio descendat, non videtur obligandus ad restitutionem, quando compu

Export TEI

Apertum exemplum.

tato pretio & vsu non magnum detrimentum emptor patietur. In quo quidem eorum se regulæ accommodat, de qua n. 128. dicentium ea so

Export TEI

Quæ vitia sint necessario manifestanda in re vendibili.

lùm vitia manifestanda, quæ notabiliter reddunt rem minùs vtilem emptori. In casu autem nostro non videtur intercedere notabile detrimentum, iuxta probabilem dicendi modum, qui salua substantia fructus intenti per sacrificium, vt à Christo venit, cuius nomine Sacerdos offert, potest habere locum, vt in alijs, quæ probabiliter à Doctoribus asseruntur, salua obligatione, ex stipendio orta, cui non potest non fieri satis certa applicatione. Sic Nauarrus & Marchinus apud P. Franciscum de Lugo citato Lib. 5. Cap. 12. nu. 381. dicunt eum, qui accepit stipendium pro vna Missa ab aliquo, posse plures

Export TEI

Obligatus ratione stipendij potest alios gratis admittere.

alios admittere liberaliter ad eius participationem ob probabilitatem valoris infiniti, quod nulla ratione est à Sacra Congregatione prohibitum, statuente solum non posse duplicatum stipendium accipi. Vbi citatus Pater aduertit id posse tantùm admitti de fructu impetrationis, non verò de fructu satisfactionis, dicens id non esse practicè probabile. Vt ergo admitti possit de satisfactione, ita procedendum, vt salua sit semper sua portio stipendium tribuenti, & promissio iuxta probabilem sententiam impleatur, quia non aliter se potuit promittens obligare. Addunt alij obligationem voti, & obedientiæ, de quibus non est operæ præsentis pretium disceptare.

Export TEI

180

*SIc sanè affirmat citatus Pater à S. Ray

Export TEI

Pater à S. Raymundo

mundo. n. 18. dicens Primò in præfatis Decretis non esse aliquod verbum expressè pro

Export TEI

Affirmat, & restringendum censet Decretum.

hibens sacerdoti fructum Missæ sibi proprium alteri applicare, & pro huiusmodi applicatione stipendium accipere. Nec valet respondere (sic ille deinde pergit) quòd licet in prædictis Decretis hoc non prohiberetur formaliter & explicitè, prohibetur tamen virtualiter & implicitè, vt constat ex illis verbis, in quibus Sacra Congregatio pręcipitpræcipit sub attestatione diuini iudicij, vt absolutè tot Missæ celebrentur, quot ad rationem attributæ eleemosynæ præscriptæ fuerunt, ita vt alioquin ij, ad quos pertinet, suæ obligationi non satisfaciant, quin immò grauiter peccent, & ad restitutionem teneantur. Hoc inquam non valet, nam cùm prædicta lex sit pœnalis, potius restringenda, quàm amplianda videtur, secundùm communem illam regulam Iuris in. 6. Fauores sunt ampliandi, & pœnæ restringendæ. Hæc dictus Auctor.

Export TEI

181

*In quibus id quod ait de non extante

Export TEI

Non extare verbum circa fructum specialem absurda opponit, cùm sit lex generalis omnia comprehendens.

verbo aliquo in Decretis ad fructum specialem spectante, ex quo prohibitum censeri debeat id, quod prædicta sententia contendit, doctrinam videtur non parùm absurdam continere: ex eo enim fieret vt nulla lex generaliter statuens vim haberet, & eius decisio posset facilè eludi, dum ad casus speciales descenditur, quia de illis nullum extat speciale verbum. Sic dicere aliquis posset in diebus ieiunij Ecclesiasti posse comedi perdices, quia licet prohibeatur carnium vsus, nulla tamen in eo præcepto perdicum extat mentio; & cùm prohibetur duplicata comestio, Dici poterit id non intelligi in celebritate Quintæ Feriæ Maioris hebdomadæ, aut Sabbati sancti, quia de illis præceptum in speciali non statuit, quæ fuit circa diem priorum aliquorum absurditas, de qua Cap. Non licet. & Cap. Non opertet, de Consecrat. Dub. 3. Cùm ergo sacra Congregatio Decretis suis præiudicialem abusum abolere contendens, de duplicati stipendij receptione ob vnius Missæ laborem, & generaliter statuerit, non est locus exceptioni ex eo præcisè quòd specialis tituli ob applicationem specialis fructus non fecerit mentionem. Et est in hac ipsa materia, in qua sumus, peculiaris instantia: nam citatus scriptor, vt vidimus. n. 169. contra Bordonum pugnat asserentem posse recipi duplicatum stipendium ab eo, qui fructum medium vni, & alteri Indulgentiam applicat, animæ inquam in Purgatorio cum pœnis conflictanti: & tamen Decreta Sacræ Congregationis nullam de titulo Indulgentiæ faciunt mentionem: non ergo licet ex eo capite comminisci exceptionem.

Export TEI

182

*Iam quod ad rationem legis pœnalis at

Export TEI

De lege pœnali perperàm applicata doctrina: quia nullam pœnam impenit.

rinet, omninò est in casu præsenti dissentaneum: lex enim pœnalis dicitur, quæ pœnam statuit: in prædictis autem Decretis nulla pœna apponitur, sed tantùm declaratur obligatio ex accepto stipendio resultans, restitutionis inquam, quæ quidem pœna non est sed adimpletio iustitiæ valde fauorabilis fidelibus viuis & defunctis, quorum subsidio valde ex duplicati stipendij receptione detrahitur, vt suprà dicebamus, & ex tenore ipso Decretorum constat iam adducto, dum per illa teterrimus abusus aboleri satagitur, & res Deo gratissima, charitatique ac iustitiæ eximiè consentanea fieri perhibetur. Vbi dici potest pœna|

p. 250

lem dispositionem dici, non quòd verè pœnam inducat, sed quia onus inducit & grauamen, ex quo odiosa dici potest, & ex ea parte restringi, quia odia sunt restringenda, iuxta Regulam di

Export TEI

Neque dici odiosa potest.

ctam. Sed hoc non obstat, quia ratio adducta fauorabilem esse conuincit. Pro quo est id, quod habet P. Suarez Lib. 5. de legibus. Cap. 2. in fine. vbi

Export TEI

P. Suarez.

diuisiones omnes legis odiosæ iuxta receptissimam Scriptorum doctrinam enumerat, & sunt lex pœnalis, lex tributorum, aut onus imponens,

Export TEI

Quæ sint tæles recensentur.

lex irritans factum, quod prohibet directè vel indirectè, vel consequenter: lex exorbitans à iure antiquo, vel à communi, aut illi derogans, vel limitans, aut corrigens illud, & à fortiori lex posterior priorem abrogans. Atqui lex, de qua agimus, ad nullum dictorum membrorum reduci potest: ergo non est odiosa dicenda.

Export TEI

183

*Deinde, etiamsi dicatur per legem di

Export TEI

Non quodlibet grauamen legem reddit odiosam. P. Suarez.

ctam aliquod inferri grauamen, id non tollit quominùs fauorabilis haberi debeat, stante communi doctrina apud P. Suarium loco dudum citato n. 5. scilicet quòd quando legislator infert grauamen, vt per illud obuiet maiori nocumento, dispositio eius non censetur odiosa, sed fauorabilis, iuxta Cap. 2. §. 1. de decimis. Cùm ergo in casu nostro Apostolica Sedes obuiare conetur maximo nocumento, teterrimo videlicet abusui contra charitatem & iustitiam inualescenti, vt ex Decreti tenore iam vidimus, etiamsi grauamen aliquod interueniat, id non tollit quominùs eius dispositio sit reputanda fauorabilis. Consonat etiam quod idem habet. n. 6. omnem legem prohibentem aliquid per se malum, vel præcipientem aliquid honestum non nimis graue aut onerosum, sed moderatum, & communi hominum viuendi modo consentaneum, esse fauorabilem, quia reuera est magnum beneficium hominum, dum eos suauiter & efficaciter dirigit ad operandum bonum, & vitandum malum. Quis autem non videat ita in casu nostro contingere: prohibetur enim teterrimus abusus contra charitatem & iustitiam, & id, quod est non honestum modò, sed honestissimum, præcipitur; nec nimis graue est, aut onerosum, cùm sacerdotibus stipendium competens relinquatur: estque id communi modo viuendi hominum consentaneum, vt sic fideles de suorum stipendiorum sint fructu securi, & viuis ac defunctis succurrendi sit via penitus expedita.

Export TEI

184

*Prætereà, loquendo etiam de lege odiosa & pœnali, certum est, vt ait Bonacina Tomo 2.

Export TEI

Bonacina. Etiamsi pœnale Decretum sit, casum dictum comprehendere, ex probatissima doctrina.

Disput. 1. Quæst. 1. Puncto 8. n. 23. generaliter intelligi debere de omnibus casibus, ad quos verba extendi possunt, iuxta sensum & proprietatem verborum: & licet vnius personæ tantùm facta sit mentio, non proptereà reliquæ videntur exclusæ. Et ratio est, quia id tacitè videtur inesse, in quo eadem ratio reperitur. Si his solis. C. de renou. donat. pro quo & Doctores apud eumdem. Atqui lex, de qua agimus, generalis est, & iuxta proprietatem verborum & sensum potest intelligi de casu, in quo versamur, ergo ad illum debet extendi, seu potiùs sub illo debet comprehensus censeri. Discursus est euidens attenta generalitate dispositionis, etiamsi dicatur aliquomodo odiosa: vt enim comprehensus censeatur, nullo modo verba improprianda sunt, neque aliquid agendum, ex quo violentia vlla ipsis, aut eorum sensui videatur inferri; cùm sit aliàs legislatoris menti maximè consonum. Vbi exemplum à citato auctore productum n. 24. in rem præsentem facit, de lege imposita contra surripientem centum aureos; extenditur enim ad surripientes res æqualis valoris: nam lex censetur generalis, & aurei solùm positi exempli gratia, ac crimen censetur æquiualens, & eiusdem rationis.

Export TEI

185

*Pro eodem vrget quod ex P. Suario,

Export TEI

Extensionem admittere, quia est necessitatis, & non voluntatis, iuxta doctrinam., etiam valde receptam.

Menochio, & alijs tradit scriptor idem n. 27. scilicet interpretationem extensiuam, quæ non est voluntatis & congruitatis sed necessitatis, habere etiam locum in lege odiosa & pœnali, quia potiùs est adæquata legis interpretatio, in qua non est facienda restrictio, sed extensio, iuxta dicta, & in ea non solùm extendenda est ratio scripta; verùm etiam ratio subintellecta, & non expressa: modò constet legislatorem non alia ductum esse ratione ad ferendam legem, vt opposita sententia benè in hac parte docet. Quis autem non videat doctrinam istam ab Auctoribus aliàs inter se contendentibus admissam instituto præsenti congruere, etiamsi aliquid pœnale & odiosum admittamus? Est enim extensio non voluntatis & congruitatis, sed necessitatis, & ita adæquata potiùs legis interpretatio: quandoquidem Sacra Congregatio vnicam illam rationem statuendi habuit, de qua dictum, conuellendi videlicet teterrimi abusus in re maximè Sacra, quæ quidem satis expressa est, vt casum, de quo est sermo, debeamus comprehensum reputare. Quòd si non ita expressum velit quispiam, de subintellecta dubitari nequit, cùm in eo ratio expressa militet, nec sit vnde exclusa possit haberi. Quod quidem satis declarat Pontificia Censura posteà fulminata, adiecta illa Vrbani VIII. qualitate vt intelligatur in eo penitus contentam fuisse prohibitionem. Noluisse autem benè intelligere, vt benè ageretur, non admodum sincerum intelligendi modum apud aliquos fuisse arguit, non nodum in scirpo, sed compendij plus aliquid conquirentium.

Export TEI

186

*Quod vlteriùs, & valde quidem funda

Export TEI

Roboratur ex eo quòd sententia damnata non erat pœnalis ante Decreta.

mentaliter, roboratur. Nam seclusis Vrbani Decretis sententia negans pro specialis fructus applicatione posse stipendium accipi, & accipientes ad restitutionem teneri, non erat sententia pœnalis, neque odiosa, sed valde pia, plausibilis, Theologis acceptissima, & fidelibus viuis ac defunctis vtilissima, circa quod esse dubitatio nequit. Atqui Decretum Sacræ Congregationis nihil aliud circa illam præstitit, nisi eius certitudinem declarare, ex quo necessariò sequitur prohibitio: ergo dispositio talis non est pœnalis & odiosa reputanda: nam qui declarat nihil noui

Export TEI

l. Heredes.

dicitur inducere l. heredes palàm §. Si quid post ff. de testamentis. Pro quo & Doctores apud Bona

Export TEI

Et per illa tantùm ei accessit declaratio.

cinam suprà n. 7. Qui discursus videtur planè & plenè concludere. Erit autem cordato viro indigna existimatio, si Decretum dicatur esse pœnale ex eo quòd ad restitutionem obligatio in eo & declaretur & statuatur: ex nullo enim capite

Export TEI

Ratione obligationis ad restitutionem odiosum nihil.

pœnale dici potest, quod in pœnam non statuitur, sed ad conscientiæ leuamen. Et quidem si respectu facientis restitutionem quidquam onerosum occurrit, ex eo quòd homines grauiter |

p. 251

ferant se ad restitutionem adigi, omnia diuinæ legis præcepta deberent odiosa pronuntiari, quia omnia in sui adimpletione difficultatem important, vnde constans est Theologorum sententia legem naturalem non posse integrè per longum tempus sine gratia seruari: quæ impossibilitas, cùm moralis sit, in difficultate summa fundatur, à nullo vnquam superanda. Si autem de eo, cui fit restitutio, loquamur, manifestissimè est fauorabilis lex illam statuens, & ad id præcipuè dirigitur, vnde absolutè fauorabilis reputanda est. Pro quo est elegans discursus P. Suarij suprà n.

Export TEI

P. Suarez.

12. vbi ait fauorem magis per se intendi posse,

Export TEI

Grauamen fauori non obstare.

odium verò seu grauamen minimè, sed propter instantem necessitatem; & ideò per se loquendo, ac ceteris paribus, fauor est præferendus: nihilominùs tamen tanta esse potest necessitas imponendi grauamen, vt imponendum sit, vel augendum propter maius bonum. Quod quidem non tollit quo minùs lex fauorabilis sit, quia fauor rigorem talem exigit, vt stabilis esse possit. Sic in lege imponente tributum, quæ communiter odiosa censetur, potest esse caussa tam pia & necessaria, vt non habeatur ratio odij seu grauaminis, quo minùs lex fauorabilis & extendenda sit. Sic ille habet ad institutum præsens facile adaptandum, pro quo hæc satis.

Export TEI

188

*IMpetratio contingere potest ratione eorum, quæ in Missa interueniunt, & ad preces ac Sacras actiones reducuntur, de quibus diximus. n. 178. & est hoc in genere aliud, quod subtiliter P. Suarius obseruauit Disput. 79. Sect. 2.

Export TEI

P. Suarez.

Dicto 1. nam impetratio propriè fit per orationem, per alia autem opera quatenus adiungun

Export TEI

Vnde ratio impetrationis in Missa, non obstante indignitate ministri.

tur orationi, fiuntque in Dei obsequium eo animo & intentione, vt illum inclinemus ad id nobis concedendum, quod petimus, vel optamus. Est autem Missæ sacrificium magnum Dei obsequium, & illi valde gratum, & potest adiungi alicui petitioni seu desiderio obtinendi à Deo aliquod beneficium, & ita sequitur esse plurimum valens ad illud impetrandum. Vnde etiamsi proximus minister sit indignus, & ex hac parte contingat oblationem non habere valorem, adhuc intelligitur sacrificium ex vi suæ institutionis, à qua habet vt in persona Christi offeratur, retinere valorem suum, & vim ad impetrandum, quia semper offertur in persona Christi, & est id semper distinctum quid ab actuali oblatione interiori, quam Christus fortassè in cœlo exercet. Quod roboratur ex eo quòd aliæ Ecclesiæ orationes quatenus nomine Ecclesiæ per ministros eius offeruntur, habent suum valorem ad impe

Export TEI

Etiam ex Orationibus nomine Ecclesiæ.

trandum independenter à merito vel valore proximi operantis: ergo multò magis id habebit sacrificium per se vt offertur in persona Christi. Quare autem fructus dictus non sit dicendus ex opere operato, in sequentibus declarat.

Export TEI

189

*De fructu autem loquendo, qui ad satisfactionem pertinet, agit Sect. 6. & illum explicat Dicto. 2. ex eo quòd in ordine ad illum potest

Export TEI

Idem.

offerri sacrificium, sicut in ordine ad alia, quia

Export TEI

Impetratio ad satisfactionem extenditur, peccatorum venia obtentà.

licet per illud remittatur pœna ex opere operato, non tamen semper tota, sed pro vniuscuiusque deuotione, vt docet D. Thomas 3. p. q. 79. arti. 5. vnde fit vt si aliquis reatus pœnæ remaneat post effectum ex opere operato, ad ipsius etiam veniam obtinendam possit hoc sacrificium offerri per modum impetrationis: quia cùm hoc sacrificium sit ex se sufficiens ad quodlibet bonum impetrandum, etiamsi ex speciali Christi institutione & promissione vnum conferat ex opere operato, non amittit vim ad aliud distinctum impetrandum. Quod contingere potest non solum impe

Export TEI

Et immediatè quidem.

trando donum pœnitentiæ, & gratiam ad alios actus satisfactorios, sed immediatè per concessionem veniæ vi talis oblationis. Et priorem quidem modum indubitatum existimat, iuxta doctrinam SS. Patrum, quam est Concilium Tridentinum

Export TEI

Concilium Trident.

amplexum Seßione 22. Cap. 1. dicens huius sacrificij oblatione placatum Dominum gratiam & donum pœnitentiæ concedere, & crimina ac peccata etiam ingentia dimittere. Si ergo hoc sacrificium impetrat auxilium gratiæ ad efficiendos actus, quibus culpæ remittantur, multò magis impetrabit ad satisfaciendum pro pœnis. Posteriorem autem censet esse valde dubium: concludit autem in fine Sectionis opinionem id asserentem esse piam & probabilem pro qua non leuia fundamenta præmiserat: & illud inter alia tale videtur; Ecclesiam scilicet orare & petere à Deo remissionem talium pœnarum, non solùm pro viuis, sed etiam pro defunctis: in defunctis autem sola immediata remissio locum habere potest, quia non sunt in statu habendi actus, quibus satisfaciant: & ita videtur idem dicendum in viuis, quia non sunt peioris conditionis; immò melioris debere esse videntur, quia magis propriè ad Ecclesiam spectant, & ita maiorem cum illa vnionem habent, vnde & iuvari Ecclesiæ ipsius suffragijs magis speciali iure possunt, & ita

Export TEI

Cardinalis Lugo.

tenet Cardinalis Lugo Disput. 19. n. 158. probationem promittens in Tractatu de Pœnitentia, in cuius Disputat. 20. num. 20. & seqq. id præstitum comperietur: quod & tenet P. Arriaga Disput. 51. n. 14.

Export TEI

190

*Inter fructus autem huius sacrificij bona

Export TEI

Bona temporalia, vt queant vi sacrificij obtineri. P. Vasquez.

temporalia computantur, pro quorum petitione orationes extant in Missali. Vult autem P. Vasquez Disput. 228 in fine, ea solùm quatenus conducunt ad bona spiritualia, posse hoc sacrificio obtineri, quia Christus pro bonis temporalibus sine respectu ad spiritualia non est mortuus: vnde neque in ordine ad illa obtinenda sine tali respectu sacrificium instituit, in quo recolitur memoria Passionis eius, & illius fructus applicatur. Nihilominùs Cardinalis Lugo suprà n. 157. &

Export TEI

Cardinalis Lugo. P. Arriaga.

eum secutus P. Arriaga n. 15. citatæ Disputationis, contrarium censent, quia hoc ad dignitatem tanti sacrificij conducit ratione contenti in ipso: & quia ex eo haberi potest vt homines erga Christum alliciantur, ex quo & putant etiam generaliter loquendo bona temporalia posse per Christum obtineri. Quod si ita generaliter verum est, id maximè ratione sacrificij accidere poterit, ob dignitatem dictam, & vt fideles eo pacto erga |

p. 252

ipsum afficiantur, ex quo emolumenta maxima in ipsos prouenient, cùm sit illud Fons bonorum omnium, vt ait D. Ioannes Chrysostomus hom.

Export TEI

D. Chrysost.

45. in Ioannem. Et hoc quidem oportuit præmitti, quia homines sæpiùs nihil de spiritualibus cogitantes videntur pro impetratione temporalium Missas, stipendijs traditis, postulare. His præfatis circa præsentem quæstionem.

Export TEI

191

*Sententia est Philiberti Marchini de Sa

Export TEI

Duplicatum stipendium qui censeant ratione impetrationis posse recipi.

cramento Ordinis Tract. 3. Parte 2. Cap. 16. n. 17. Bordoni Variarum Resolut. Tom. 1. Resolut. 26. Quæst. 9. qui suppresso nomine viros alios doctos allegant, quibuscum censent posse Sacerdotem duplicatum stipendium accipere pro vna & eadem Missa à diuersis personis, applicando vni fructum Missæ impetratorium. v., verbi g.gratia, dicendo Missam de Spiritu sancto, vel de B. Virgine, & applicando vni illi ad aliquod beneficium à Deo accipiendum; alteri verò applicando eamdem Missam in satisfactionem peccatorum alicuius defuncti, vel viuentis. Id quod ex ipsa casus propositione videtur probari posse, quia cùm duo sic petentes nihil de fructu alio exprimant, eo videntur esse contenti. Quòd si reuera plus velint, dum non exprimunt, interpretationem contra se factam pati debent, ex l. Quidquid adstringendæ

Export TEI

l. Quidquid adstringendæ.

ff. de verb. obligat. vbi & ratio additur: Quia stipulatori liberum fuit verba latè concipere. Cùm aliàs fructus prædicti sint diuisibiles. Vnde si stipendium erogantes suo quisque fructu essent contenti, eisdem proculdubio fieret satis huiusmodi partitione. Nihil ergo ampliùs videntur exigere, dum id non exprimunt, vnde contractus ad expressa tantùm videtur obligare.

Export TEI

192

*Dico Primò. Dum stipendium tribuen

Export TEI

Assertio 1. Omnem fructum applicandum stipendium tribuenti.

tes non declarant se fructu vnico esse contentos, absolutè est illicitum id, quod sententia præfata contendit. Sic Diana Parte 6. Tract. 9. Resolut. 9. & apud ipsum Nauarra, Bonacina, Posseuinus, P. Pellizarius, Lezana, P. Tamburinus, Ioannes Angelus Bossius, P. Pallaus, Leander à SS. Sacram. quos adducit & sequitur Ludouicus à S. Raymundo Tractatu 3. Resolut. 3. n. 60. & 67. P. Franciscus de Lugo de Sacramentis Lib. 5. Cap. 12. n. 36. & apud ipsum Vega, Naldus, & Auersa. Qui ex eo probant quod stipendium præbens, licet explicitè vnum exigat, aliud implicitè includit, vnde si rogetur an sit futurus vnius fructus applicatione contentus, nequaquàm annuet, & quidem neque prudenter id faciet, adeo vtili ad redemptionem animæ suæ suffragio fraudandus. Quæ quidem ratio vim specialem habet quando pro beneficio impetrando Missa postulatur: cùm enim prætereà fructum satisfactorium, nec sanè exiguum habere possit sic postulans, non ita animæ suæ immisericors debet æstimari, vt illo frui negligat, nihil ampliùs præter stipendium exhibitum pro illius fruitione

Export TEI

Communicatio non vrget, cùm Missa est pro defunctis.

daturus. Quando autem fructus satisfactorius petitur, quod semper contingit cum pro animabus in Purgatorio detentis agitur, non ita videtur vrgere obligatio, quia iuxta dicta. n. 178. & 189. Sacerdos accipiens stipendium non tenetur applicare fructum ex opere operantis, iuxta probabilem sententiam: & talis est non solùm qui respondet celebranti vt priuata persona est, sed etiāetiam quatenus orat nomine Christi & Ecclesiæ, vt tenent grauissimi Scriptores ex quibus P. Suarius citatus. n. 188. Cardinalis Lugo Disput. 19. n. 154. quem P. Franciscus germanus frater sequitur suprà. Cap. 4. n. 8.

Export TEI

193

*Vt ergo robustiùs arguamus, id dando

Export TEI

Generalis & robustior pro duplicato stipendio.

quod dictum est tamquàm probabile, sic vrgetur. Nam licet Sacerdos non teneatur applicare fructum ex opere operantis, nequit tamen ratione applicationis illius novum stipendium reportare. Id ostenditur ex priori stipendij oblatione pro obtinendo beneficio, in quo euentu vidimus minimè exclusam voluntatem satisfactorij fructus, ne quis animæ suæ adeò incuriosus, dum nihil debet offerre distinctum, reputetur. Ex eo enim manifestè habetur stipendium vnicum esse sufficiens & proportionatum labori talis adæquatæ applicationis. Ergo cùm è conuerso satisfactio petitur, nihil prætereà potest recipi ratione impetrationis ab alio. Patet, quia nullo modo crescit labor: applicatio enim respectu alterius facienda, si Sacerdos rationabiliter operetur, vnde labor talis, qualiscumque ille sit, idem futurus, siue huic, siue alteri applicetur. Quòd si dicatur laborem quidem non respondere stipendio, sed fructum applicationis; id est iam manifestam Simoniam admittere, in quo euidenti periculo versantur Sacerdotes, qui huiusmodi subtilitatibus ad corradenda turpia compendia passim abutuntur.

Export TEI

194

*Dico Secundò. Attentis Vrbani VIII.

Export TEI

Assertio 2. CōtrariaContraria sententia nequit post Vrbani Decreta sustineri.

Decretis nullo modo potest contraria sententia sustineri. Id constat, quia in illis duplicati stipendij receptio vti iniqua damnatur, & titulus, qui obtenditur, nullum præsefert fundamentum, vt ratione illius exceptio sit vllatenus admittenda. Sin minùs dicant aduersantes qua clausula aut verbo tale quid indicatum habeatur. Et quidem si exceptio videatur admittenda ex eo quòd casus sic duplicati tituli non videatur expressus, contra id faciunt ea, quæ à nobis dicta. n. 181. circa stipendium ob applicationem fructus specialis. Quòd si ea de caussa exceptioni dandus locus sit, fiet inde non solùm duplicatum stipendium, sed multiplex posse recipi. Si videlicet quis Missam petat ob propriam salutem, alius ob salutem vxoris, alius ob felicem partum, alius ob aduentum classis, alius ob fortunatas nuptias, & sic de alijs; ad omnia enim præualet sacrificij maiestas & amplitudo, & fructus impetratorius amplior & vniuersalior est quàm satisfactorius, vt obseruant Doctores, & præsertim P. Suarez Disputat. 79. citata Sect. 2. in sine §. Quarta differentia.

Export TEI

195

*Dico Tertiò. Sententia opposita ad mi

Export TEI

Assertio 3. Ad minimum est improbabilis.

nimùm est improbabilis. Id probo. Primò. Quia in Decretis Vrbani videtur comprehensa, & fundamentum exceptionis est leue, vt vidimus. Cùm ergo solidâ sit destituta ratione, qua probari possit, improbabilis est. Quia verò in Decretis nulla ei censura imponitur, ab ea abstinendum videtur, Sedis Apostolicæ extremum iudicium præstolando. Cùm præsertim videamus, damnata sententia de speciali fructu, circa istam determinatum nihil: quamuis ex eo confirmari possit id quod de improbabilitate diximus: nam eisdem ferè fundamentis innixi Auctores vtriusque, in diuersitate inquàm fructus, qui diuidi inter plures |

p. 253

probabiliter potest, nec teneri Sacerdotem vtrumque vnius stipendij largitori applicare. Quod autem videtur intercedere discrimen ex eo quòd fructus, qui dicitur specialis, est incertus quoad substantiam & applicabilitatem, non penitus releuat aduersantes, quia id quod offerunt, licet in se certum sit, in actu exercito est incertum: quia cùm totum deberi ratione stipendij sit maximè verosimile, applicatio circa incertum versatur, dum de toto aliquid magni momenti detrahitur, quod cùm ad alium spectet, valde dubia redditur satisfactio respectu alterius. Dum enim vult satisfacere obligationi suæ, eo ipso debet Sacerdos quidquid debet offerre: ergo si coràm Deo totum debeat, id quod & verosimillima sententia tenet, nihil restat, quod alterius voluntati obsequendo, qui & stipendium contulit, possit applicare: ergo circa incertum versatur applicatio. Sicut autem in fructu speciali nequit ad sententiæ probabilitatem prouocari, ita neque in ista, contra quam agimus, quia etiam hîc militat id, quod de valore rei diximus §. 2.

SECTIO IX.

§. I.

§. II.

§. III.

APPENDIX