Avendaño: Thesaurus Indicus

233

*COmmunem difficultatem concernit præsens quæstio, sed quia in Doctrinarijs dictis potest frequenter occurrere, eo quòd multis & magnis periculis sint expositi, vnde & frequentior, pro reseruatis recursus (quod absit) esse potest, ideò illam oportet hoc loco pertractare, quod non sine vtilis operæ pretio futurum existimo, vt res ipsa monstrabit. Et illam nouissimè discutit P. Ludouicus à S.

Export TEI

Ludouicus à S. Raymundo.

Raymundo Tomo 1. Tract. 1. Resolut. 30. qui. n. 469. multos adducit asserentes Prælatum ex notitia in Confessione habita posse subditum amouere ab

Export TEI

Qui censeant licere quod in Titulo quæritur, immò & obligare.

officio, quod est ad nutum amobile, dummodò hoc fiat absque fractione directa aut indirecta sigilli. & n. 472. Sententiam id limitantem proponit, vt scilicet id liceat in Confessarijs Sæcularibus, non autem in Regularibus, propter Decretum Clementis VIII. in quo de Regularibus tantùm est sermo, vnde est solùm prohibitio coarctanda. Sic D. Petrus de Ochagauia de Sacramentis. Tract. 3. de Sigillo. Quæst. 7. n. 7. quod & probabile reputat Thomas Hurtadus Parte 2. Resolut. moral. Tract. 5. Cap. 11. Resol. 32. cùm id. §. 7.

Export TEI

Thomas Hurtadus.

absolutè statuisset. §. 15. qui & §. 3. affirmat stante huiusmodi probabilitate, non solùm posse, sed etiam debere Prælatos amouere sic notos, sub reatu peccati mortalis, contra P. Thomam Sancium Lib. 3. de Matrimonio. Disput. 16. n. 7. quia ex iustitia tenentur graui damno occurrere, tum communi, tum priuatorum, quando eius euitatio non est incompossibilis cum obligatione alterius præcepti, vt in præsenti contingit: quæ obligatio ex charitate tantùm erit in Confessarijs, qui Prælati non sunt, pro quibus similis ratio militat, vt scilicet in quantùm possint debeant damnis imminentibus opportunum remedium adhibere.

Export TEI

234

*Contra hæc statuit præfatus Auctor. Primò. n. 476. & seqq. etiamsi sententia prædicta

Export TEI

Etiamsi vsu sit probabilis, non obligare quæ probent.

sit probabilis, non teneri illa vti Confessarios: quod hoc discursu iudicat efficaciter probari. Nam damnum, (quodcumque illud sit) si ignoretur caussa, nullus tenetur, neque ex iustitia, neque ex charitate vllatenus euitare. Sic autem contingit in præsenti: nam quod per Confessionem scitur, non scitur à Confessario vt homine, sed vt Deo, vnde perinde est ac si ignoretur, quæ est doctrina D. Thomæ in. 4. Dist. 21. q. 3. arti. 1. quæstiun. 1. ad 3. Ex quo deducit S. Doctor eum,

Export TEI

D. Thom.

qui adducitur vt testis, posse dicere se nescire. Et ijs, quæ deferuntur Prælato in foro pœnitentiæ, in eo foro quantum potest debere remedium adhibere. Secundò esse contra sigillum vti scientia dicta ad regimen externum Fratrum, ReipublicęReipublicæ, aut Communitatis. Id probat, quia est reuelatio indirecta, vt dicitur, siquidem in Cap. Omnis vtrius

Export TEI

Cap. Omnis v. 5.

que Sexus. Confessor non debet manifestare peccata pœnitentis, neque verbo, neque signo, neque alio quouis modo, Ne peccatorem prodat; proderet autem si scientia in ordine ad regimen vteretur ipsius. Sic enim odiosam faceret Confessionem, quæ non solùm debet esse sigillata respectu aliorum, sed etiam respectu ipsius pœnitentis, vnde nequit quidquam facere aut dicere, ex quo erubescere coràm ipso possit. Tertiò post Decretum Clementis VIII. improbabilem esse sententiam contrariam, siue de Regularibus, siue de sæcularibus Confessarijs licitum vsum esse contendat: quia licet Pontifex de Regularibus tantùm videatur loqui, ratio in omnibus est eadem, vt ex P. Dicastillo probat Tomo 2. de Sacramentis Disput. 12. n. 141. & poterat potiùs ex Cardinali Lugo, à quo ille in eo discursu instructus Disput. 23. n. 95. Pontifex enim excludit omnem casum, quod iustum non esset, nisi supponeret non esse vsum illum licitum ex natura rei: quia dabilis est casus, in quo Superior teneretur ex natura rei tali scientia vti, vt in electione indigni, aut si sciret aliquem non esse Sacerdotem, quem deberet Subditorum Confessarium minimè designare: cum ergo hoc dici nequeat, fatendum est talem vsum esse ex natura rei illicitum, & consequenter non esse ad Regulares Pontificis Decretum arctandum, cùm Sacramenti institutio ad omnes pariter extendatur. Hæc Auctor ille.

Export TEI

235

*Circa quæ illud inprimis non videtur

Export TEI

Moderni Auctoris citati non cohærere pronuntiata.

cohærere quod in primo & tertio asserto vidimus tradidisse. Siquidem in primo contra Thomam Hurtadum depugnat asserentem vsum notitiæ per Confessionem habitæ aliquando obligare, si probabile est esse licitum: cùm tamen in tertio rationem P. Dicastilli afferat pro illius probatione, quæ licitum ostendit, si ex natura rei non est talis, immò & obligatorium multoties, vbi eadem est arguendi forma. Potest probabiliter: ergo & debet imminente graui damno. Potest ex natura rei, seu attenta institutione Sacramenti: ergo & aliquoties debet. Nam posteriori modo arguens, idem quod priore intelligit, probabiliter inquam ita affirmari ab Auctoribus oppositam sententiam amplexis, & ita argumentum sic procedit: Potest probabiliter ex natura rei, vt aduersarij contendunt: ergo & debet ex natura rei; quod idem est ac ex obligatione iustitiæ vel charitatis, vt sen|

p. 265

tentia illa philosophatur: nam obligatio tristitiæ & charitatis ex natura rei est, & ratione alicuius humani præcepti.

Export TEI

236

*Deinde respondens argumento propo

Export TEI

P. à S. Raymundo inepta responsio negatione suppositi.

sito ab illo Auctore sic habet: n. 488. Respondetur concedendo Maiorem, & negando suppositum Minoris: supponit enim falsò esse possibilem aliquem casum, in quo Confessarius possit vti scientia habita in Confessione, etiam secretò ad regimen externum, quia saltem indirectè sigillum Confessionis frangit, licet non dicatur propriè reuelare Confessionem, & deinde facit odiosam Confessionem, peccatq́ue mortaliter contra reuerentiam debitam Sacramento &c. quæ tamen responsio ineptè procedit: nam cùm assertio procedat supponendo esse licitum talem vsum, non potest negari suppositum, quia tollitur quæstio, vt in omnibus huiusmodi quæstionibus videre est. Quod si iste modus arguendi ligitimus non est, neque erit ille, quem ex P. Dicastillo proponit, quia similiter poterit negari suppositum, cùm procedat supponendo licitum vsum, quem contraria sententia admittit, vnde etiam debebit negari suppositum. Dum autem suppositum ad illationem admittitur, ita id fit, vt non debeant admitti quæ contraria ipsi sunt, & ipsum destruunt. Et ideò cùm dicitur, Si probabiliter est licitus, perinde est ac si dicatur. Si probabiliter non est contra sigillum, etiam indirectè: Si non facit odiosam Confeßionem. si non est peccatum &c. Vnde non bene respondetur modo dicto rationibus huiusmodi subiunctis. Admittatur ergo illatio, vt cum P. Dicastillo admittitur, & magis consequenter, vt ait Cardinalis Lugo nu. 93. sed quia inconueniens iudicatur, ideò & suppositio absolutè non admittenda, quæ sub conditione est tantùm vsurpata.

Export TEI

237

*Prætereà, id quod dicitur de notitia

Export TEI

Noitiam haberi à CōfessarioConfessario non vt homine, sed vt Deo, non firmum fundamentum. D. Thom.

habita à Confessario non vt homine, sed vt Deo, & est Auctori prædicto vnicum & efficax contra Thomam Hurtadum fundamentum, non videtur adeò firmum, iuxta D. Thomam, ex quo est desumptum, vt constat ex verbis subsequentibus, sic enim ibi: In eôdem foro debet quantùm potest adhibere remedium: vt Abbas in casu dicto admoneat eum vt Prioratum consignet; vel; vel si noluerit, potest ex qualibet alia occasione absoluere à cura Prioratus: ita tamen quòd omomnis suspicio vitetur de Confessionis reuelatione. Sic Doctor sanctus. Vbi cùm dicat posse Abbatem ex aliqua alia caussa à cura Prioratus absoluere sine suspicione reuelatæ Confessionis, id respectu aliorum debet accipi, respectu quorum reuelatio contingit; respectu enim Prioris ineuitabilis suspicio est, & ad absolutionem huiusmodi posse tali notitia aliquomodo vti, modus ipse loquendi S. Doctoris indicat, dum ait.

Export TEI

In D. Thomæ doctrina quid netandum occurrat.

Potest ex aliqua alia occasione. QuęQuæ quidem occasio non debeat esse talis, vt absolutè obligationem remotionis inducat; aliàs non diceret, Potest, sed Debet. Neque hoc erat opus addi, cùm esset ex se manifestum. Occasio ergo secundùm S. Doctorem ea sufficit, quæ licet obligatoria non sit, talis tamen, vt qui amotum scierint, & eam norint, nequeant, nisi temerè de occulto crimine suspicari, cùm in Religione ad remotiones tales non omnes occasiones debeant esse æquales. Est prætereà locus alius eiusdem in 4. dist. 9. q. 1. arti. 5. quæstiun. 1. in Corpore, vbi sic ait: si Sacerdos sciat

Export TEI

Idem. S. Doctoris.

peccatum alicuius, qui Eucharistiam petit, per Confessionem, vel alio quolibet modo, distinguendum est: quia aut peccatum est occultum, aut manifestum: si est occultum, aut exigit in occulto, aut in manifesto: si in occulto, debet ei denegare, & monere ne in publico petat: si autem in manifesto, debet ei dare, primò quia pro peccato occulto pœnam inferens publicam, reuelator est Confessionis, aut proditor criminis, &c. Quam auctoritatem à Thoma Hurtado adductam cùm sibi obijciat citatus Scriptor nu. 490. minimè eidem satisfacit, dum ait D. Thomam non agere de notitia habita per Confessionem, cùm luce meridiana sint eius verba clariora, semel & iterùm Confessionem exprimentis.

Export TEI

238

*Item, graues Scriptores affirmant etiam post Decretum Clementis posse Confessarios in

Export TEI

Graues Scriptores etiam post Decretum Clem. VIII licitum vsum contestantur.

multis casibus vti notitia per Confessionem habita, quos Diana colligit Parte 5. Tract. 11. licet ipse non omnes probet. Ex quo habetur positionem illam de notitia habita vt Deo, & vt homine, non ita esse accipiendam, vt ad omnia applicari debeat, sed iuxta id, quod D. Thomas citato loco nos docuit, vt scilicet Confessarius possit iurare se nescire, & in ordine ad gubernationem ita se gerere, vt nullam auditi in Confessione peccati suspicionem excitet, sed cum ea, quam nuper diximus, se gerat cautione. Quod & P. Vasquez admonens sententiam

Export TEI

P. Vasquez.

dictam amplectitur Tomo 4. in 3. p. q. 93. arti. 4. Dub. 8. n. 2. & 6. Qui licet ante Decretum Clementis fortè scripserit posthumum illud opus, eius tamen editio post illud fuit, & etiam post Ordinationem P. Claudij, quæ illud per annos quatuor antecessit, & toti Societati obseruandam voluit. Et est 5. inter Instructiones Cap. 2. n. 14. in Libro Ordinationum Præpositorum Generalium, de qua inferiùs. Tenet etiam P. Tannerus Tomo 4. Disput. 6. n. 140. P. Reginaldus Tomo 1.

Export TEI

P. Tanner. P. Reginal.

Lib. 3. Cap. 2. n. 16.

Export TEI

239

*Quod autem à præfato Auctore dici

Export TEI

Reuelatio indirecta non probatur ex Cap. Omnis v 5.

tur de reuelatione indirecta, non benè probatur ex Cap. Omnis v. 1. quia in eo reuelatio prohibetur verbo, signo, aut alio quouis modo, additis verbis illis: Ne prodat peccatorem: pro quibus ille, Ne perdat reposuit. Et posset error ille amanuensis aut typographi credi, nisi in consequentibus eodem verbo vteretur, dum ait: Aliquod signum externum, quo poßit facilè peccatorem perdere &c. Pontifex ergo ibi de proditione tantùm loquitur: seu manifestatione, quæ verbo, signo, aut alio modo fit: quod quidem nullus ex amplectentibus sententiam contrariam vllatenus negat: & ij, qui secus sentiunt; Decreto Clementis obsecuti aliter loquuntur, ex quibus Cardinalis Lugo suprà nu. 100. sapienter dixit quòd licet in prædicto casu Confessarius non

Export TEI

Cardinalis Lugo

esset propriè reuelator Confessionis; peccaret tamen contra sigillum, quod obligat ad continendam taliter notitiam illam, vt neque ad opera possit practicè deseruire contra ipsum pœnitentem.

Export TEI

240

*Iam quod de improbabilitate dicitur, non solùm de Regularibus loquendo, iuxta De|

p. 266

cretum Clementis, sed etiam de omnibus alijs

Export TEI

Sententiam dictam non esse hucusque improbabilem.

ob rationem dictam, erunt qui probent pauci, & quidem P. Thomas Sancius citata Disputat. 16. num. 4. post adductum Decretum dictum, & Ordinationem S. M. P. Claudij, sententiam dictam probabilissimam esse dixit, & maiore quàm contraria Auctorum numero communitam. P. Martinon Tomo 5. Disputat. 54. num. 51. veram probabilitatem agnoscit. P. Arriaga Tomo 2. de Sacramentis Disputat. 46. num. 16. dum longè probabiliorem suam sententiam esse asserit. P. Becanus Quæst. 39. num. 5. solùm ait id rectiùs negari. Diana Parte 5. Tractat. 11. Resolut. 3. & 4. simplici est negatione contentus: quidquid Parte 3. Tractat. 4. Resolut. 76. dixerat: Cardinalis Lugo num. 94. se nescire ait quomodo sustineri possit, & nihil ampliùs. P. Bussembaum in Medulla Theologiæ Moralis Lib. 6. Tractat. 4. Cap. 3. Dub. 1. num. 4. docet esse probabile, adductis Decreto, & Ordinatione præfatis. P. Palaus Tomo 4. Tractat. 23. Puncto 19. §. 3. num. 20. veriùs esse existimat, eadem citatione subiuncta; qui & num. 19. præ

Export TEI

Decreto Clem. VIII vt multi respondeant.

miserat Decretum dictum non obstare, quia asserere possumus ibi solùm præcipi & commendari id, quod aliàs iure diuino commendatum est de obseruatione sigilli: ne scilicet vllus Superior ad externorum gubernationem vtatur notitia ex Confessione accepta, quæ ex se suspicionem Confessi peccati ingerat, & addit notanda esse verba illa: Ad exteriorem gubernationem: quibus, vt expendit. P. Suarez Tomo 4. de Religione Tractat. 10. Lib. 8. Cap. 5. num. 12. indicari non prohiberi vsum talis notitiæ ad interiorem gubernationem, & pœnitentis spiritualem profectum. Sic ibi, quamuis posteà oppositum vt verius amplectatur, iudicium illud prius à veritate non esse prorsus alienum. P. Lessius in 3. p. D. Thomæ Quæst. 11. de sigillo Confeßionis Arti. 1. Dub. 2. num. 6. & 7. adducto etiam Decreto probabilitatem fundat in fortioribus locutus terminis, in quibus etiam Guilielmus Mercerus apud Dianam Parte 4. Tractat. 4. Resolut. 202. & Parte 11. Tractat. 4. Resolut. 15. P. Amicus Tomo 8. Disput. 14. num. 40. probabilitati suffragatur. Eligius Bassæus verb. Confessarius 7. num. 12. in fine, P. Martinus del Rio Lib. 6. Disquisit. Magicar. Sect. 2. §. Quoad secundam, Leander de SS. Sacrament. Tomo 1. Tract. 5. Quæst. 63. Alexander Pesantius in Additionibus ad 3. p. D. Thomæ Quæst. 11. in fine, P. Tamburinus in Methodo Confessionis Lib. 4. Cap. 6. nu. 7. & seqq. non solùm probabilitatem agnoscit, sed actiones, quas vocat tertij generis, licitas esse ait, & nullo ex adductis Decreto prohibitas, etiam in Societate.

Export TEI

241

*Si autem loquamur excipiendo Re

Export TEI

Idem de Regularibus censent plurimi.

gulares, ad quos solùm, Clementis Decretum dirigatur, habet citatus Auctor plures insuper, qui eidem aduersantur. Sic enim censuit P. Dicastillus Tomo 1. de Sacramentis, Tractat. 4. Disputat. 9. num. 229. licet posteà Tomo 2. Tractat. 8. Disput. 12. nu. 140. aliter videatur censuisse. P. Coninck Disput. 9. de Sacramento Pœnitentiæ nu. 61. P. Arriaga citato nu. 16. P. Gaspar Hurtadus Disputat. 12. de eôdem, Difficult. 9. in fi

Export TEI

Gaspar Hurtadus.

ne, vbi ita scribit: Nihilominùs Confessarius vti potest notitia Confessionis quando nullus, nec pœnitens, potest in dictam suspicionem deuenire, quia nullo modo frangitur sigillum, quia tunc nulli dicitur, nec insinuatur peccatum Confessum. Excipimus Superiores Religionum, qui scientia Confessionis nullatenus vti possunt ad exteriorem gubernationem, quia eis prohibitum est à Clemente VIII. in Motu proprio, quem pro casibus reseruatis edidit Anno 1594. Sic ille. P. Bussembaum citato nu. 4. P. Martinus Del Rio suprà, ibi: Quæ sanctio, etsi liget tantùm eos, ad quos scripta, &c. P. Filliucius Tract. 7. nu. 335. Tomo 1. P. Suarez Tomo 4. in 3. p. Disput. 33. Sect. 7. nn. 4. Diana Parte 5. Tract. 11. Resolut. 3. & Parte 10. Tractat. 12. Resolut. 34. P. Tamburinus suprà n. 9. Ioannes Poncius in Cursu Theologico, Disput. 46. n. 164. Thomas Hurtadus Tomo 2. Tractat. 6. nu. 179. & seqq. Andreas Victorellus in Additionibus ad Cardinalem Toletum Lib. 3. Cap. 16. Ochagauia adductus n. 233. & alij.

Export TEI

242

*Iuxta hæc videri potest non immeritò Thomam Hurtadum suprà nu. 163. ita locutum: Quare cùm tantus & tam insignis Auctorum chorus, tam modernus, quàm antiquus hanc applaudant con

Export TEI

Thomas Hurtadus.

clusionem, existimo non esse probabile asserere secundùm se non esse licitum vti scientia habita in Confeßione in aliquo casu &c. Quibus videtur adden

Export TEI

Vnde & videtur improbabilis sententia negantium probabilitatem.

dum, etiam videri improbabile idem asserere post Decretum Clementis VIII. Religiosos excludendo, quia tot & tantæ auctoritatis Scriptores, quales vidimus, ita sentiunt, quos improbabiliter locutos non potest probabiliter affirmari. Quia verò etiam sunt, qui Religiosos non excludant etiam post Decretum dictum, erit qui censeat similiter pronuntiandum. Leander suprà,

Export TEI

Leander à Sacram.

nouem adducit, & alios Quæst. 64. & 65. qui iuxta eum sensum probabilitatem sententiæ ipsorum adscribit: id enim indicat, dum ait opinionem suam esse longè probabiliorem. His addendi Mercerus & P. Lessius adducti num. præced. Alexander Pesantius suprà, P. Georgius Rhodes To

Export TEI

P. Georgius Rhodes.

mo 2. Tract. 12. in fine, vbi ait generaliter agi erga subditum posse, si non sit periculum notitiæ peccati, addens consultiùs fore secus agere. Ioannes de la Cruz in Directorio Conscientiæ Quæst. 6.

Export TEI

Ioannes à Cruce.

de Sacramento Pœnitentiæ Dub. 1. n. 3. licet de priuatione officij neget, addit tamen sic: Potest tamen Prælatus ex scitis in Confessione subditi, vigilare super eum, vt scito delicto extra Confessionem, corrigatur. P. Reginaldus id, quod vidimus n. 239. absolutè profert, & vnus est ex nouem à Leandro adductis. P. Tamburinus nu. 240. citatus satis pro eôdem manifestus quoad actiones illas tertij generis, quod ex PP. Layman, Coninck, Castro Palao, & Sancio pergit confirmare. P. Thomas Sancius n. 240. etiam adductus post inductum Clementis Decretum, probabilissimam sententiam, quam tamen non est secutus, pronuntiauit, & licet pro illo arguendo ante præfatum iudicium dixerit apertè videri à Pontifice decisam, non tamen id decisiuè protulit, aliàs de probabilitate ipsius iudicare vt vidimus minimè potuisset, quia & videre potuit, eam adhiberi posse expositionem, de qua dictum à nobis ibidem ex P. Palao. Quis ergo sententiæ tantùm ponderis ab auctoritate consecutæ improbabilitatis notam impingere non meritò vereatur?.

Export TEI

p. 267

Export TEI

243

*Videant ergo Prælati omnes, videant Iudices, de quibus præfati sumus, quomodo in hoc negotio se gerant, duces enim habent, quos vt se

Export TEI

Ad Prælatos admonitio.

quantur, si per me non licet, non possum tamen prohibere. Et quidem Doctores licitum vsum prædictæ sententiæ negantes, etiam quando neque pœnitens ipse in suspicionem venire potest, ex eo arguunt, quia etiam eo pacto odiosa redditur Confessio, cùm sciant pœnitentes posse Prælatos ea notitia vti, quomodocumque vsus temperetur. Quod quidem inconueniens videtur communiter deuorandum, cùm sciant communiter etiam grauibus in Religione onerati criminibus esse opiniones probabiles, iuxta quas licitus est talis vsus, & quibus se possunt Prælati conformare. Dum ergo probabilitas persistit, nihil profectò obtinemus, dum contra talem vsum declamamus. Nec tamen sine leuamine onus hoc

Export TEI

Contra grauamen ex notitia dicta quod leuamen sit ab Apostolica Sede relictum.

Pontificia prouidentia reliquit, quandoquidem non est necessarium vt quis Prælato confiteatur, etiamsi casus habeat reseruatos, sed potest ab eo licentia peti per alium, vtique non neganda, nisi valde rarò, id quod est Pontificia etiam prouidentia præcautum. Quòd si in casu illo raro grauamen considerabile cum fundamento timeatur, communis succedit doctrina de cessatione obligationis circa integritatem materialem Confessionis, si nolit reseruata ordinario Confessori detegere, aut stante illa, de indirecta eorum absolutione, donec Iubileum adueniat, aut Cruciatæ indulgeatur vsus, vel Festa succurrant, in quibus frequentiùs in Religionibus solet plena ad huiusmodi conscientiæ onera depellenda facultas impertiri. Et certè non videtur talibus multùm condolendum circa leuamen, de quo agimus, & quo videntur reseruationis lege, aut prædicto timore priuati: cùm enim erga officia aut obtenta aut obtinenda valde sint affecti, ne rem, aut spem amittant, vias sunt solicitè non sibi arduas quæsituri.

Export TEI

244

*DE illa loquendo obuium est apud Scri

Export TEI

Satis nota illa.

ptores exteros, quid sit, de quo etiam diximus, circa quæstionem præsentem constitutum. Pro quo iuuat specialiter audire Andream

Export TEI

Andreas Victorellus

Victorellum suprà sic locutum: Confessario nunquàm licere vti notitia ex Confessione nonnulli aiunt. Hoc suis præceptis Claudius Aquauiua doctissimæ & Religiosißimæ Societatis IESV Præpositus Generalis prudentiæ, pietatis, & aliarum Christianarum virtutum laude conspicuus, & Clemens VIII splendor Orbis clarissimus Edicto cauit (anno 1593. reponendum 94.) Ne Regularium Superiores ad externam gubernationem notitia Confessionis vtantur &c. Licet autem Doctores plures & Decretum Clementis, & Ordinationem pro Societate iuxta eorum integrum tenorem adducant, iuuat hoc loco idem præstare pro maiori lectorum commodo, & quia circa illa veniunt aliqua disceptanda.

Export TEI

In Decreto igitur pro Casibus reseruatis edito

Export TEI

Decretum Clementis Octaui.

dicto Anno 1594. die 26. Maij, anno certè ipso, quo & ego in lucem editus, cum hæc scribam die 26. Ianuarij An. 1669. Sic Decreti tenor: Tam Superiores pro tempore existentes, quàm Confessarij, qui posteà ad Superioritatis gradum fuerint promoti, caueant diligentissime ne ea notitia, quàm de aliorum peccatis in Confessione habuerunt, ad exteriorem gubernationem vtantur. Sic ibi.

Export TEI

Ordinatio autem, S. M. P. Claudij, quæ con

Export TEI

Ordinatio P. Claudij S. M.

tracta proponitur Cap. 2. n. 14. Ordinationum, & integra inter Instructiones, numero quinta, sic habet: Tametsi non desunt Doctores, qui sentiant, saluo Sacramentalis Confessionis sigillo (in Margine sic dicitur: Citantur à Dominico Soto Libro de Ratione Secreti n. 3. q. 4. & à Nauarro Cap. Sacerdos de Pœnit. d. 3. nu. 144. & seqq.) iustis de caussis licere nonnumquàm Confessario (cùm id fieri potest sine vlla reuelatæ Confessionis suspicione) vti extra Confessionem notitia per Confessionem habita: tamen quoniam hæc doctrina, & eam exigit in tanta re circumspectionem, quam seruare perdifficile sit, & interim posset aliquando retardare subditorum libertatem, quam huius fori sanctitas, & nostræ Societatis Institutum requirunt in seipsis, rebusque suis Confessario aperiendis: idcircò visum nobis est in Domino statuere, sicut & seuerè statuimus, pro reuerentia, qua semper Societas nostra coluit huius Sacramenti inuiolabile sigillum, & libertatem, vt omnes Superiores diligenter caueant ne vel ipsi, vel Nostrorum aliquis, supradictam doctrinam vnquam introducant, nec illam publicè aut priuatim doceant, nec ea vtantur vllo modo (nisi fortè de pœnitentis licentia) sed ita prorsus in omnibus se gerant Confessarij ac si in Confessione nihil penitus audiuissent: sibique persuadeant, vt humanarum rerum regimen ab hoc Sacramento longissimè distat, ita debere nullatenus ab eo pendere. Sic eximius ille polites diuinæ Magister.

Export TEI

245

*Et circa Decretum Pontificium occur

Export TEI

Decretum Clementis ad Regulares tantùm pertinere ostenditur.

rit Primò non contemnenda obseruatio, pro eorum sententia, de qua num. 241. cuius Auctores affirmant illud ad solos Regulares pertinere: quod quidem ex eo ostendi, præter verborum tenorem potest, quia inter alia est positum, quæ ad Regulares pertinent; cùm præcipuum intentum Pontificis fuerit ea, quæ ad casus reseruatos inter Regulares conuenientia esse possunt, stabilire. Sicut ergo quæ ad casus dictos spectant, ad alios non debent extendi, ita & additamentum illud, quod ad cautionem pertinet, vti ad caussam eamdem spectans, est accipiendum. Et quòd ad Episcopos non debeat trahi, aut ad alios Episcopali dignitate gaudentes, videtur ex ipso tenore compertum: nam Confessarij, qui ad Superioritatis gradum ascendere possunt, ij intelliguntur, qui in Religione id habere possunt, siquidem de promotis ad Episcopatum nihil erat timendum: neque munus Confessarij obeuntes ordinariè sic solent promoueri. Superioritas autem, de qua agitur, eadem est quæ in illis, qui Superiores dicuntur, vt videtur indubitabile, & ita sola illa, quæ ad Regulares spectat, vnde ad illos tantùm extendi Decretum videtur manifestum. Si prætereà addamus ad Confessarios, qui Superiores non sunt, extendi non posse, quia ipsi, cùm gubernatione careant, nequeunt vti tali notitia ad exteriorem, de qua ibi.

Export TEI

246

*Secundò, cùm solus vsus in ordine ad

Export TEI

Solus vsus in ordine ad gubernationem externam non ad interiorem & spiritualem prohibitus. P. Suarez,

exteriorem gubernationem prohibeatur, benè videtur intulisse P. Suarez, vt vidimus nu. 240. |

p. 268

non impediri vsum in ordine ad interiorem gubernationem, & spiritualem profectum. Quæ autem huius generis actiones aliàs illicitæ sint, quæ verò iuxta probatas Doctorum sententias liceant, ex eorum lectione cum matura perpensione petendum. Et cùm gubernatio interior, & conscientiæ regimen, ad Confessarios, qui Superiores non sunt, etiam pertineat, in illis locum habere doctrinam præfatam debet exploratiùs reputari. Vbi pro eo, quod dudum dicebamus, de arctanda scilicet ad Regulares Pontificia Sanctione, id addendum, ad Confessarios Regulares, qui Superiores non sunt, non extendi, vt ex tenore ipsius constat, ibi: Qui poste à ad superioritatis gradum fuerint promoti. Ergo dum promoti non sunt, cum illis non loquitur dispositio. Ex quoad sæculares Confessarios discursus vrgentior deducendus, vt quidquid probabiliter Doctores tradunt, non debeat ipsis prohibitum iudicari.

Export TEI

247

*Tertiò. Præfati Decreti tenore attento,

Export TEI

Prohibitio non tangit Prælatum finito officio.

is, qui cùm esset Superior, subditi Confessionem excepit, finito officio ea notitia vti non prohibetur, tum in ordine ad interiorem gubernationem, si Confessarius sit, tum etiam in ordine ad alia, quæ iuxta probabiles sententias licent, vt de Confessarijs nuper dicebamus. Nec valet si dicatur notitiam illam à Superiore haustam vt Superior erat, & ita transire ad non Superiorem cum suo onere: nam licet verum sit ita haustam, nullum tamen inde onus adiectum, nisi in ordine ad exteriorem gubernationem, cuius fundamentum cessat finita Superioritate. Quòd si aliquid præter id, quod ad exteriorem gubernationem pertinet notitiæ dictæ adiectum quasi consequens facultatem talis vsus, non est necessarium vt finito officio penitus cesset: sicut in notitijs alijs accidit, quas Superior comparat ratione officij, quibus vti eo finito potest, in suum commodum, & aliorum, etiamsi talis vsus non sit futurus gratus aliquibus, quorum personas concernunt. Quod

Export TEI

Simile in Inquisitoribus.

& in Inquisitoribus admittendum, quibus suo finito munere, & seruato S. Tribunalis genuino secreto, possunt comparatis notitijs ad suâ & suorum commoda spiritualia & temporalia iuuari.

Export TEI

248

*Quartò Iuxta eumdem tenorem videtur

Export TEI

Idem de Prælato ad Prælatur am aliam transeunte.

dicendum Superiorem, qui subditi Confessionem excepit, si ad munus aliud Superioritatis transeat, non obligari Decreto, quod quidem de superioribus loquitur pro tempore (Confessionis scilicet) existentibus, aut qui cùm tales non essent, ad Superioritatis gradum sunt promoti, qualis non est hic, de quo loquimur. Et quidem si transitus sit ad Superioritatem respectu aliorum, inter quos non sit subditus dictus, videtur esse consequens ad dicta nuper, quia superioritas talis materialiter se habet. Si autem fiat eius subditus, vt passim accidit, dum Religiosi ex vna in aliam domum transferuntur, non ita exploratum videtur. Sed nihilominùs idem apparet dicendum, quia finito officio cessauit obligatio, quæ accepto alio non reuiuiscit, cùm non sit vrgens fundamentum ad tale aliquid asserendum. Vnde si cùm Superior transitum dictum facit, simul eidem ta

Export TEI

Exceptio.

lis subditus assignetur, aliter videtur dicendum, quia de eo verificari verba Pontificis possunt. Superiores pro tempore existentes. Quod quidem similiter dicendum si Superior ad Prouincialatus gradum promoueatur, in quo & maior videtur esse ratio, quia vsus notitiæ in illo magis est formidabilis ob maiorem potestatem. Quod non accidet, si ante promotionem huiusmodi, & inferiorẽinferiorem Superioritatem vacatio fuerit, ob nuper redditam rationemde non reuiuiscentia obligationis. Et certè si Pontifex contrarium dictis voluisset, id facile fuisset ipsi in hunc modum verba conformando: Superiores numquàm vtantur notitia Confessionis quandocumque auditæ. Quod cùm ab eo non sit ita præstitum, ipsius verbis insistendum, dum maiori auctoritate aliud non fuerit declaratum.

Export TEI

249

*Quinto Dubitari meritò potest an DecretũDecretum

Export TEI

Decretum qualiter obliget. Diana.

dictum sub mortali obliget? Quam difficultatem tangens Diana Parte 4. Tract. 4. Resolut. 202. in fine ita scribit: Notandum est etiam hîc obiter, in supradicto Decreto latum esse præceptum cum verbis

Export TEI

Sub mortali qui censeant ob materia grauitatem.

imperatiuis, quæ non obligare sub mortali docuit Caietanus in 2. 2. q. 166. n. 9. Rodriguez in Additionibus ad Bullam Cruciatæ §. 9. nu. 77. & alij. Sed hæc opinio mihi non placet, & ideò puto cum Castro Palao. Tomo 1. Tract. 3. Disput. 1. Puncto 9. n. 3. supra dicta verba Decreti obligare sub præcepto peccati mortalis. Sic ille, qui pro sententia dicta, quam Caietani & Rodericij tantùm auctoritate confirmat, citare plures alios potuit, quod à me præstitum in Thesauro. Tit. 2. n. 97. in quibus & ille est. Parte 3. Tractat. 6. Resolut. 91. vbi tenet tamquàm probabile, non obstante materiæ grauitate, vim obligandi à Principis voluntate pendere: ex quo fit parùm interesse quibus verbis lex proferatur, dum aliunde de tali non constat voluntate. Et ita opus erit in præsenti fundamentum Pontificiæ voluntatis pro obligatione sub mortali posuisse.

Export TEI

250

*Sed id forsitan ab eo prætermissum, quia

Export TEI

Idem.

in alijs locis, vbi rem sub formalissimis terminis tractauerat, suam visus est mentem apertam reddisse. Scilicet Parte 3. Tract. 6. Resolut. 74. vbi

Export TEI

Lex verbis præceptiuis vtens quomodo obliget, qualia sunt Decreti.

tres opiniones proponit. Prima est eorum, qui verba prædicta non continere præceptum affirmant, pro qua adducit Castrum, Caietanum, & Carbonem. Secunda sentientium esse præceptum, sed sub veniali; pro qua sunt Nauarrus, Sayrus, & P. Sa. Tertia asserentium standum esse in hoc consuetudini, de qua, si non constat, attendendam esse rei grauitatem, & necessitatem: quæ si magna sit, & grauiter à legislatore ponderata, verba fore præceptiua, & ita semper accipienda in Decretis Pontificum, & Conciliorum. Pro quo duo exempla adducit: vnum ex Concilio

Export TEI

Concilium Trident.

Tridentino Sessione 13. Cap. 5.. de Sacerdote celebrante non præmissa Confessione, quia deficit copia Confessarij. Et aliud, in quo secutus est Patres Sancium & Vasquium huic dicendi modo suffragantes. Quibus propositis, circa proprium iudicium obmutescit: nonnulla enim, quæ subdit, ad difficultatis punctum directè non spectant. Sed clarius locutus Parte 4. Tract. 4. Resolut. 91. vbi de verbis imperatiuis in Decretis Conciliorum & Pontificum quæstionem mouens, & duas inducens sententias, affirmantem primam esse sub mortali præceptum obligans, in quibus sunt Pa

Export TEI

Diuersitas sententia nam circa illud.

tres Vasquez, & Palaus: negantium aliam, pro qua sunt Emmanuel Rodericus, Petrus de Ledesma, Villalobos: priori se dicit adhærere regu|

p. 269

lariter loquendo, & in materia graui, nisi aliud ex coniecturis constet: addens pro eo PP. Suarium, Salas, Granadum, & etiam Syluestrum, Armillam, ac Bonacinam. Et Clement. Exiui, de verbor. significat. §. Ioan. quia vers. Nos itaque, &

Export TEI

Clement. Exiui.

Cap. Clerici, de vita & honest. Clericor. Vbi ergo Decreti meminit, de quo agimus, iudicium non exprompsit suum, & vbi de Conciliorum ac Pontificum Decretis egit, illud reliquit intactum: licet ex eo quòd in materia graui sit, & ex coniecturis aliud non appareat, resolutione præfata comprehensum videatur. Non tamen videtur probabilitatem oppositæ partis inficiari, dum tantùm ait, illam sibi non placere. Et in citatis alijs locis idem indicat, bonis pro illa patronis allegatis.

Export TEI

251

*In quo quidem mihi dubium non est

Export TEI

Sub mortali obligare decernitur, & efficaciter ostenditur.

obligationem sub lethali culpa dictum Decretum importare. Et verò quod ad verba præcepti attinet, licet ex eo quòd imperatiua sint, dum sic dicitur: Caueant diligentissimè, aliquod dubitandi fundamentum præbeant, obseruare oportuit Pontificem illis contentum non fuisse, sed addidisse id, quod in fine Decreti habetur, & dubitationem videtur submouere, dum sic ibi: Atque ita per quoscumque Regularium Superiores, quicumque illi sint, obserua

Export TEI

Decreti tenor.

ri mandauit, non obstantibus Constitutionibus &c. Mandatum ergo circa omnia, quæ fuerant præmissa, Pontificis extitit, & principio quidem, scilicet §. 1. sic habetur: Ideò vt huic malo sua sanctitas opportunè prospiceret, decreuit vt nemo ex Regularium superioribus &c. & cùm similis verborum forma in fine tenenda videretur, dicendo, Obseruari decreuit; non ita factum, quia verbum Decreuit non eam vim, quæ necessaria visa est, præ se ferebat; sed verbum efficacioris significationis; vnde ex verbis imperatiuis solidum nequit fundamentum assumi ad vim significationis minuendam. Vt autem illa grauis sit, faciunt ea, quæ in Thesauro dixi n. 99. Tituli dicti: materiam scilicet grauem esse, & sub leui tantùm obligatione propositam, futuram inutilem: cùm tamen summæ conuenientiæ fuerit eam esse maiorem, quia aliter bono, de quo agebatur, minimè consultum videretur, & de conuenientia quidem, ac necessitate, nec non negotij grauitate satis constat ex §. 1. Decreti. Quàm parum autem venialis offensio timeretur, res ipsa ostendit, quia damni grauis euitandi desiderium leuem obicem Religiosis Prælatis, nimio frequenter zelo æstuantibus facilè erat perrupturum, non secundùm scientiam semper: qui & arbitrari poterant obsequium se præstare Deo, & Religioni, ac sibi ipsis consulere, ne damna incurrentia eorum incuriæ & laxitati erga Religiosam disciplinam imputentur.

Export TEI

252

*Hoc ergo stabilito, obligationem scilicet

Export TEI

In eo præceptum diuinum inclusum, cui humanum additum, sicut & in præcepto de sigillo.

sub mortali dictum Decretum importare, illud non ita exploratum, an scilicet obligatio talis ratione Pontificij mandati habeatur, an verò diuini etiam, quod proponatur, aut cui etiam humanum addatur? & videtur hoc vltimum satis verosimile, & declarandum exemplo Cap. Omnis vtriusque sexus citato: vbi Innocentius Tertius sigilli secretum proponit & intimat Confessarijs, & eadem qua Clemens loquendi forma vsus, sic habet: Caueat autem omnino (Sacerdos) ne verbo,

Export TEI

Cap. Omnis v. 3.

aut signo, aut alio quouis modo aliquatenus prodat peccatorem: sed si prudentiori consilio indiguerit, illud absque vlla expressione personæ cauté requirat. Sic ille. Ex quo colligunt graues Scriptores præceptum sigilli esse diuinum & humanum; immò inde deducunt aliqui in eius violatione ex eo capite malitiam diuersam inueniri. Quod tamen negat P. Suarez Tomo 4. in 3. p. Disput. 33. Sect. 1.

Export TEI

P. Suarez.

nu. 13. quia diuersitas præceptorum non multiplicat malitiam quando eadem materia & motiuum virtutis eadem sunt. Cùm ergo vsus notitiæ vniuersim ad exteriorem gubernationem caussa

Export TEI

Quotuplex malitia in illo.

esse possit vt peccatum exceptum à Superiore in Confessione prodatur, quod est diuino præcepto vetitum, inde est vt Pontifex suum etiam præceptum adiecerit, id circa Religiosos declarans, quod in citato Cap. Omnis Innocentius addito etiam præcepto declarat: vnde non sunt proptereà probabiles opiniones explosæ, & communis Doctorum sensus, quibus paucissimi repugnarunt vt videri potest apud P. Thomam Sancium citato illo nu. 4. vbi paucitatem ex eo præferendam dicit, quòd faueat Sacramento, exemplo testium pro valore.

Export TEI

253

*Videtur etiam non inverosimiliter dici

Export TEI

Solam in eo esse admonitionem ad obseruantiam diuini præcepti, vt dici queat.

posse in prædicta clausula Pontificij Decreti non extare præceptum diuino adiectum, sed exhortationem tantùm ad illius impletionem, cum diligentissima cautione. Cui solùm obstare potest id, quod in fine Decreti additum, vt vidimus. n. 251. Obseruari mandamus, quod ad omnia præmissa referendum. Ad quod dici potest non ideò ad omnia mandatum extendi, ita vt tot sint mandata quot Paragraphi, sed iuxta subiectam materiam, cùm constet non omnia præmissa mandatum continere, vt patet ex §. 7. in quo sic dicitur: Licebit tamen Superioribus determinare pœnitentias graues quibusdam peccatis etiam non reseruatis, à Confessarijs imponendas, quæ subditos ab huiusmodi perpetrandis cohibere poßint. Et addi etiam potest id, quod habetur. §. 1. vbi dicitur Superiores posse sibi reseruare vndecim peccata §. 2. designata, aut eorum aliquot, circa quod præceptum non versatur. Sic ergo etiam dici potest de cautione proposita circa exteriorem gubernationem. Nec proptereà Religionum bono minus sufficienter credendum est fuisse consultum, quandoquidem diuinum præceptum est propositum, & pro illius cautione magni ponderis cautio adiuncta: eum enim, quem diuini præcepti auctoritas cum Pontificia declaratione & exhortatione in officio non continet, neque Pontificium etiam mandatum

Export TEI

obiectioniObiectioni satisfactum.

continebit. Per quod habetur responsio ad rationem, qua contendit probare P. Palaus suprà. n. 20. oppositum præsenti positioni, quia si solùm vellet Pontifex obseruari quod aliàs iure diuino certum est obseruari debere, non verbis præceptiuis, sed commendatitijs vteretur: cùm ergo præceptiuis vtatur, id prohibere existimandum est, quod anteà erat sub opinione. Negatur enim verba præceptiua dari, quæ supra vsum dictum cadant, sicut & non extare verba commendatitia, cùm verè dantur cautione prædicta, quæ diligentissima postulatur.

Export TEI

254

*Et ad hoc ampliùs roborandum, est aliquid consideratione dignissimum, quod Auctores |

p. 270

de hoc puncto tractantes non videntur tetigisse, & solùm apud Thomam Hurtadum deprehendi.

Export TEI

Thomas Hurtadus.

n. 174. quòd scilicet hîc de actu interno agitur, & prorsus occulto, de quo sicut Ecclesia iudicare nequit, ita neque pro illo præceptum ferre. Pro quo sit citatus Scriptor: Quamuis enim vsus iste scientiæ actus interior sit, qui non cadit sub præcepto humano, si prout interior est consideretur: tamen potest per suam legem Pontifex prohibere actum externum, aut priuationem actus externi prout imperantur ab ista scientia, sicut de facto prohibuit: & quidem non incongruis rationibus. Sic ille: cuius fundamentum est quidem receptum apud Theologos, sed eorum est temperamentum obseruandum: dicunt enim externum actum prohiberi

Export TEI

Duo quæ obijci possunt explicata. P. Sancius. Clement. 1. de hæreticis.

posse vt imperatum ab interiore, quando exterior est interioris manifestativus: quæ est communissima & receptissima sententia, vt videri potest apud P. Thomam Sancium Lib. 2. Operis moralis. Cap. 8. vbi plures Auctores adducit. Vnde cùm in Clement. 1. de hæreticis. §. Verùm excommunicentur iudices in caussis fidei, qui ex odio vel amore aliquid omittunt aut faciunt, eam pœnam non censentur incurrere, nisi quando in exercitio ipso iniustitiam admiscent, quæ interioris affectus sit manifestatiua, vt videri potest apud P. Suarium Tomo 4. in 3. p. Disput. 4. Sect. 2. n. 21. &

Export TEI

P. Suarius.

apud obuios alios. Cùm ergo per se loquendo licitum sit Superiori ita circa subditum se gerere; vt & mutatio, & priuatio, & sic alia ipsi liceant non audita Confessione: dum ea post Confessionem exequitur, nequit violator præcepti humani dici ex eo quòd ex notitia per Confessionem habita moueatur: quandoquidem actiones tales ex se interioris motiui manifestatiuæ non sunt. Nisi dicatur Pontificem secutum probabilem opinio

Export TEI

Pontificem secutum probabilem opinionem inconuenienter dicitur.

nem, & iuxta eam virtualiter oppositæ vsum vetuisse. Quod quidem nihil caussam præsentem promouet, quia cùm oppositæ sententiæ vsus interiori actu consummetur, quem prohiberi à Pontifice non posse receptissima Theologorum sententia firmat; qui rem ita se habere sentiunt, parùm de prædicta prohibitione curabunt, quæ ad interiorem nequit actum extendi. Et difficultas profectò magna ex eo cessat, quod est à nobis nuper traditum, Pontificem scilicet non præceptum tulisse novum, sed diuinum expressisse, & illud admonitione grauissima roborasse. Quod quidem sub meliùs sentientium censura dictum velim.

Export TEI

255

*PRimò circa illam inquirendum occurrit,

Export TEI

Obligationem videri sub mortali.

an sub peccato obliget, & quale illud? & verba quidem obligationem grauem videntur præseferre, cùm sic ibi: Visum nobis est in Domino statuere, sicut & seuerè statuimus. Quæ quidem si in Decreto aliquo Pontificio occurrerent, nullus de obligatione sub graui culpa dubitaret. Ex quo sit & in Ordinatione dicta similem vim habere, quia eamdem habent significationem, & significationis modum, & à Prælato sunt prolata ad id, & alia, Pontificia suffulto auctoritate. Quod prætereà ex materiæ, de qua agitur, grauitate roboratur ab eodem grauiter & neruosè ponderata. Et licet in Societate tunc solùm ex mandatis superiorum grauis obligatio conscientiæ consurgat, eum in Nomine Domini N. Iesv Christi, aut in virtute obedientiæ iubetur, vt constat ex Constitut. Parte 6. Cap. 5. Verba tamen prædicta videntur non minùs ponderis habere, quàm si in virtute obedientiæ iuberetur. Neque ad obligandum sub mortali verba prædicta ita sunt necessaria, vt alijs nequeant vti superiores. Vnde communis modus imponendi talem obligationem, esse solet expressione præcepti. v., verbi g.gratia, Impono, vel Imponitur præceptum obedientiæ. Qui etiam diceret: Præcipio sub pœna peccati mortalis, absque dubio obligaret, & quomodocumque obligationem dictam intimaret. Et ita non defuerunt qui obligationem talem in Ordinatione præfata contentam iudicârint.

Export TEI

256

*Sed certè stylo Societatis iuxta Consti

Export TEI

Quæ tamen non videtur admittenda.

tutionis tenorem attento, talis obligatio non videtur admittenda; quam quidem exprimere dictus Pater potuit, aut Congregationes, quæ Ordinationem eamdem approbarunt, vt ex Præfationibus ad Ordinationes, & Instructiones constat: quod quidem ille in alijs à se statutis præstitit, vt est apud Nostros perspectum, & in rebus quidem momenti non tanti: Neque verò æquipollentia existimanda sunt verba illa, Seuerè sta

Export TEI

Dictio seuerè illam non arguit.

tuimus, & In virtute obedientiæ. Sicut alia, de quibus nuper, quia verè talia non sunt: nam seueritas non arguit obligationem, etiam cùm statuto additur, sed aliquid oppositum benigno agendi modo, nec tolerandum, sed rigidè propellendum. Vnde Regula Prouincialis. 4. sic habet: Seuerita

Export TEI

Regula Prouincialis.

tem suo tempore cum benignitate misceat &c. Vbi non est sermo de præceptis passim imponendis, vt est clarum, & vsu ipso comprobatum. Et Regula quidem prędictaprædicta ex Constitut. Parte 4. Cap. 2. §. 4. desumpta est, vbi P. Ignativs de Gene

Export TEI

Constit. Societatis.

rali loquens, sic fatur: Nihilominùs eo modo didicerit rectitudinem ac seueritatem necessariam cum benignitate ac mansuetudine miscere, vt non se flecti sinat ab eo, quod Deo & Domino nostro gratum fore iudicauerit: & tamen filijs suis vt conuenit, compati norit &c. Quem locum Auctor scientissimus Ordinationis præfatæ adducit in Industrijs pro Superioribus Societatis Cap. 2. in fine. Ex quibus habemus seuerè statui dici illud, non quod præceptum importat, sed quod ea ex parte Superiorum constantia profertur, vt in eius obseruatione non sint passuri se flecti & vigilaturi pro illa etiam pœnarum inflictione.

Export TEI

257

*Quod Eximij Doctoris auctoritate fir

Export TEI

P. Suarez. In ea ad obligationem dictum requiritur signum certissimum, & omni exceptione maius.

mandum, qui Tomo 4. de Religione Tract. 8. Lib. 1. Cap. 2. n. 10. sic ait: Cùm supponatur generalis declaratio quòd Regula non obligat ad mortale, vt in particulari oppositum fiat, necessè est addi signum certißimum, & omni exceptione maius. & n. 14. vbi adducto loco Constitutionum præfato ait iuxta illas, neque Constitutiones ipsas, neque Declarationes, aut Ordinationes, exceptis tantùm votis, inducere obligationem ad peccatum mortale, vel veniale, nisi adducantur expressa signa huius obligationis, qualia sunt duo adducta. Et quidem in ipso Constitutionum loco non dicitur expressa esse debere signa, ipse autem sapientissimus Magister id pro comperto habet attento Capitis illius tenore: quia cùm sola illa duo ponantur, |

p. 271

minimè id verum haberet, si alia esse signa possent. Vnde esset fortè qui diceret eamdem vim habere verba ista: In nomine S. Parentis nostri IGNATII. In nomine Pontificis supremi Religionum Prælati. In virtute iurisdictionis & potestatis meæ, seu auctoritatis. In virtute Epistolæ de Obedientia Parentis nostri. Et sic aliter.

Export TEI

258

*Accedit doctrina aliorum ex nostra So

Export TEI

Auctores Societatis. suffragatur. P. Lessius.

cietate Doctorum. P. Lessius de Iustitia Lib. 2. n. 76. vers. 3. sic ait: Si præcipiat in virtute Sanctæ obedientiæ, tenetur obedire sub mortali, tunc enim Superior ex more Religionibus vsitato intendit illum obligare quantùm potest, atque adeò sub peccato mortali. Si autem hac forma præcipiendi non vtatur, non videtur velle obligare sub peccato mortifero, nisi id aliundè constet. Sic ille, addens statim non obstare materiæ grauitatem, & cum co posse componi etiam neque sub veniali obligationem extare. Quem de Societate loquens adducit P. Thomas Sancius Lib. 6. Operis moralis. Cap. 4. n. 70. in eo non probans generaliter eius doctrinam, quòd

Export TEI

Etiam pro veniali.

dixerit tunc dari obligationem sub veniali quando superior præcipit, quia id tantùm est verum extra Societatem Iesv, & vbi similis esset Constitutio, & dum vteretur verbis præcepti, vel æquipollentibus præcepto. Qui in præcedentibus adducta Constitutione sic scribit: Atque ita nec obligaret ad culpam præceptum Superioris in illa, & si

Export TEI

P. Thomas Sancius.

vteretur expreßis præcepti verbis, vt Præcipio, Iubeo, vel strictè præcipio, vel, sub præcepto iniungo. Sed iuxta id decretum & vsum oportet Superiorem ampliùs explicare suam voluntatem. Hæc ille. Pone ergo R. P. Claudium in statuto suo sic dixisse: strictè præcipimus, loco verborum illorum, Seuerè statuimus: Plus certe roboris videtur forma illa loquendi prior habere, vt est compertum; & tamen obligatio tunc etiam sub peccato non deberet agnosci: ex quo fit neque in ea, qua est vsus, talem obligationem extare. Et ita quidem dictus Pater, non obstante eo, quod dixerat. n. 43. & 44. scilicet verba illa, strictè vel arctè mandamus, innuere obligationem sub mortali, quod non est trahendum ad Societatem, licet traditum etiam generaliter à P. Azor Tomo 1. Lib. 5. Cap. 6. Quæs. 5. P. Palaus Tomo 3. Tract. 16. Disput. 4. Puncto 3. n. 4. post Constitutionem adductam probat ne

Export TEI

P. Palaus.

que obligationem ad pœnam esse sub peccato, sic arguens: Subire pœnam ob transgressionem Regulæ, est quædam Regula & constitutio absolutè lata absque additione Nominis IESV Christi, vel virtutis obedientiæ; ergo illius omißio per se peccatum non est. Sic ille, adducens pro eo PP. Sancium, Suarium & Layman. P. Hermannus Busembaum in Medulla Theologiæ moralis Lib. 4. Cap. 1. Dub. 4. n. 6. §. Respondeo 2. ita scribit: & quidem si præ

Export TEI

P. Busembaum.

cipiat in virtute S. Obedientiæ, In Nomine D. N. IESV Christi, vel simili forma, tenetur obedire sub mortali, quia intendit obligare quantùm potest: sub veniali autem si alia forma vtatur, vel sub nullo: quod consuetudo in Societate IESV approbat. Sic ille aliquos ex citatis adducens. Constat autem consuetudinem talem non futuram firmam, & quam securè possent amplecti Societatis alumni, si Superiores varijs vtendo formulis, cùm aliquid præcipiunt, maiorem essent soliti obligationem intimare. Sic loquuntur alij, vt sit opus maiori cumulo citationum.

Export TEI

259

*Deinde, ex doctrina multorum, iuxta

Export TEI

Ex doctrina multorum satis opportuna arguitur, Diana.

quorum mentem locutus est Diana Parte 3. Tract. 6. Resolut. 74. in fine, obligatio sub mortali non est admittenda, quoties verba legis aliter intelligi possunt, scilicet sub veniali. Quod quidem tunc intelligendum, quando constat verba aliquam obligationem inducere: vnde si iuxta consuetudinem apud eos, pro quibus lex fertur, obligatio sub peccato non veniat intelligenda, multò magis videtur submouenda. Et ideò P. Thomas Sancius citato n. 43. contra Ledesmam ait, quòd si in lege dicatur Sub præcepto, non est obligatio

Export TEI

Verbum Sub præcepto, non innuere obligationem sub mortali.

sub mortali, quia cùm præceptum sit commune peccato veniali & mortali, non est cur additum importet obligationem sub mortali. Et certè, cùm adeò grauis sit, oportet verbis omnino expressis iniungi. Et ita de Societate loquens P. Palaus suprà Prenoto. 2. n. 7. sic ait: Vnde in Socie

Export TEI

P. Palaus.

tate IESV cautum est, præceptum Superioris nullam obligationem inducere, quantumcumque verbis præceptiuis vtatur, nisi addat In virtute obedientiæ, vel

Export TEI

Quid pro Societate.

In Nomine IESV Christi (atque idem credo si adderet, In virtute Spiritus sancti) Sic habetur &c. Sic doctus Pater, cui in eo, quod de illa forma, In virtute Spiritus sancti, dicit se credere, patronum habet P. Thomam Sancium citato n. 43. qui & secutus alios.

Export TEI

260

*His addendum, verbum statuimus nul

Export TEI

Verba, Statuimus, & Ordinamus, nullam importare. P. Sancius.

lam ex se obligationem sub peccato inducere, sicut & verbum Ordinamus, vt tradit P. Thomas Sancius citato n. 44. de quo & n. 40. & licet ibidem doceat quòd quamuis ita sit, nihilominùs ratione additi possint id habere, additum tamen tale esse debere significat, vt alijs verbis præceptiuis adiunctum obligationis sit manifestæ signum: vt, statuimus in virtute obedientiæ &c. Ne

Export TEI

De particula seuerè. iterum.

que potest dici talem esse particulam Seuerè, quia iam non esse talem euicimus. Quod & modò confirmo, quia addi potest verbis, quibus nullum proptereà præceptum indicetur, vt si dicatur, Seuerè moneo, iniungo: quod & de verbo Volumus communiter dicunt Scriptores, vt videri potest apud eumdem citato n. 40. Pro quo & addo Regulam Sacerdotum. 16. in qua sic dicitur: In audiendis Confessionibus, feminarum præsertim, Se

Export TEI

Regula Sacerdotem Societatis.

ueros potiùs se, quàm familiares exhibeant: in vniuersùm tamen paterna quædam & spiritualis grauitas in eis eluceat. Sic ibi, vbi manifestum est seueritatem non ad imponenda grauamina pœnitentibus, sed ad modum cum eis agendi serium & grauem pertinere.

Export TEI

261

*Ex quibus satis videtur constare Ordi

Export TEI

Nec sub veniali Instructionem obligare.

nationem & Instructionem dictam sub mortali nullatenus obligare; immò nec sub veniali, quia pro obligatione tali nullum est fundamentum; licet negandum non sit potuisse illius Auctorem sic obligationem statuere, vt cum P. Lessio citato n. 76. multi Scriptores affirmant, de quo & Nos in Thesauro. Tomo 1. Tit. 1. n. 27. & Tit. 2. n. 3. 96. & seqq. & quidem ad huiusmodi obligationem statuendam, vel statutam in Decreto aliquo asserendum, inusitata penitus via incedendum est, quia & inusitatum id in Societate hucusque fuit. Grauia præcepta in vsu esse negare non pos

Export TEI

Talis præcipiendi modus inusitatus in Societate.

sumus, quando conuenientia iudicantur. Et communium quidem Catalogus ex Congregationis 8. præscripto editus, quibus & addita nonnulla |

p. 272

alia, sine ijs, quæ in singulis Prouincijs peculiaria esse solent, & quæ priuatim possunt ab immediatis etiam superioribus imponi. Quòd autem præcepta sub veniali obligantia fuerint, tali genere obligationis expresso, inauditum est, & à Societatis stylo prorsus peregrinum. Et meritò quidem, quia si res est grauis, meliùs grauis pœnæ interminatione, bono, quod intenditur, consuletur. Si leuis, alienum ab spiritu Societatis id fuerit, qui alius esse non debet à Spiritu Diui Parentis sui. Et quod ad materiam grauem spectat, cùm sententia satis recepta sit non posse circa illam obligationem esse leuem, in perplexitatem noxiam deuoluerentur subditi, si ita esse sibi persuaderent, vel nihili talia præcepta facerent, cùm constet illis superiores nullo modo voluisse obligare sub mortali, cùm aliàs sub veniali iuxta prædictam sententiam noluerit obligare.

Export TEI

262

*Hoc ergo circa negotium præsens quoad

Export TEI

Circa quos actus sit possibilis obligatio.

remouendam obligationem, quæ reipsa adsit, constituto; difficultas circa possibilitatem talis obligationis insurgit. In qua certum videtur esse possibilem circa omnes illos actus, qui in eâdem habentur Instructione, & externi sunt, verbisque illis continentur: Vt omnes superiores diligenter caueant, ne, vel ipsi, vel Nostrorum aliquis supradictam doctrinam vsquàm introducant, nec illam publicè aut priuatim doceant. Introductio enim diuersum quid esse potest ab eo, quod additur de non docendo publicè vel priuatim: solùm scilicet dicendo Doctores Classicos sic docere, & vsum esse licitum iuxta illos, vnde & iuxta illum operari posse, quod docere non est, sed potiùs magisterio aliorum duci; & sic introduci potest, dum res inter aliquos mutua communicatione tractatur: vnde & constat prohiberi sub præcepto posse. Docere autem plus est, cùm magisterium importet, vnde publicè id fieri cauetur; & ijsdem etiam priuatim iniungitur ne id faciant, quia magistri solent priuatim consuli, & ita etiam docere priuatim. Et quod de introductione dicitur, ad superiores videtur specialiter directum, quia ad illos præcipuè spectat vsus, neque suo in munere magistros agunt, seu Professores rerum moralium, sed rectores, licet aliàs in illis versatos esse oporteat; id quod in Societate iuvat generatim obseruare, Deo scientiarum Domino suffragante: & quidem si Dominicanis Patribus licitum & sanctum est magistros suos iuramenti religione constringere ne doctrinas valde probabiles, Diuo tamen Thomæ contrarias, tueantur: cur non Iesv Societati licebit eas prohibere, quas instituto suo minus aptas iudicarit? Circa hoc ergo non est admittenda dubitatio.

Export TEI

263

*Illud difficilius quod sequitur: Nec ea

Export TEI

Quod ad interiores spectat actus est difficile.

vtantur vllo modo; sed ita prorsus in omnibus se gerant Confessarij ac si in Confessione nihil penitus audiuissent. Nam hîc iam de actu interiori agitur: tales autem non posse præcipi ab Ecclesia vidimus. n. 254. neque occurrit vnde in Societate possint eius alumni amplius obligari. Id quod ex doctrina P. Lessij comprobari potest, quæ & est communis, & extat apud ipsum Lib. 2. citato. Cap.

Export TEI

Actus formalis obedientiæ nequit præcipi.

6. n. 44. vbi inquirit, an Prælatus possit imperare subdito actum formalem obedientiæ, quòd scilicet aliquid efficiat ex motiuo implendi præceptum? & respondet negatiuè bonis adductis rationibus, inter quas est illa. Quia actus interni se

Export TEI

P. Lessius.

cundùm se præcipi humana potestate non possunt. Sed solùm vt sunt necessarij ad constituendum actum externum in aliqua specie virtutis, vt plerique Doctores tenent vel si possunt præcipi, non tamen omnes, sed ij tantùm, ad quos iure diuino, vel naturali, absque determinatione temporis, loci, vel modi adstringimur, in quibus potestas Ecclesiæ hæc potest determinare. Sic ille, omittens tamquàm planum nullam ex duabus illis rationibus in casu, de quo agebat, locum habere: quem adducit & sequitur P. Thomas Sancius Lib. 6. cit. Cap. 1. n. 6. Neutro autem ex Capite confingi potest in nostro casu obligationẽobligationem posse ad actum interiorem extendi. Non quidem ex primo, vt scilicet actus præceptus constituatur in aliqua specie virtutis, quia id tunc accidit quando actus externus per se est imperabilis, vt ieiunium, clausura, vigilia, peregrinatio, vbi directè & principaliter non agitur de actu interiori, de quo Ecclesia iudicare non potest; quod tamen in casu præsenti secus accidit, vbi prohibitio actum interiorem præcipuè respicit, vt patet ex eius tenore, dum dicitur: Notitia per Confeßionem habita nullus vtatur. Præterquam quòd cùm dicitur posse imperari actum internum vti necessarium ad effectum dictum, supponitur potestas imperandi actum externum cum respectu illo, vt in exemplis adductis constat: quod suppositum in casu nostro negatur ob præfatam rationem. Ex secundo autem capite manifestum est imperio non esse locum, quia hîc de temporis, loci, aut modi determinatione non agitur in prohibitis aliàs, vbi nec diuinum, nec naturale præceptum supponitur, quandoquidem opiniones grauium Doctorum secus sentientium agnoscuntur, vt ex proæmio Instructionis liquet.

Export TEI

264

*Id quod roborari ampliùs potest ex eo quod docet P. Suarez Lib. 4. de legibus Cap. 13. di

Export TEI

P. Suarez. Actus bonus prohiberi nequit ob defectum ex affectu interno.

cto 2. vbi statuit non posse Ecclesiam prohibere vel punire actum externum per se bonum ex obiecto & circumstantijs, propter solum defectum, quem accipere potest ex affectu interno, vel intentione operantis. Vt esset v.verbi g.gratia, punire per legem dantem eleemosynam propter vanam gloriam, etiamsi exteriùs non demonstraretur; vel quidpiam simile. Iuxta hæc ergo in negotio præsenti videtur philosophandum, in quo non eadem, sed maior ratio deprehenditur. Eleemosyna enim de se actus est merè voluntarius & spontaneus non importans obligationem, nisi in casibus peculiaribus, & ita non vndique bona ex circumstantijs, quia deest illi circumstantia obedientiæ, quam haberet, si præcepta esset; licet aliàs honesta & meritoria sit. Atqui bono subditi Superiorem consulere, & occasiones peccandi, ac scandala remouere, non solùm est ex circumstantijs externis, obiecto bonum & honestum, sed grauiter obligatorium: ergo in casibus, in quibus non est iure diuino prohibitum, nequit ex eo respectu prohiberi ab Ecclesia, quod fuit ex notitia per Confessionem habita. Vbi applicari potest quod idem Pater præmiserat nu. 17. vbi pro

Export TEI

Sicut nec præcipi sub ratione bonitatis interioris.

bauerat non posse ab Ecclesia præcipi actum interiorem, ratione cuius actus exterior sit honestus, aut meliùs fiat, quia talis modus necessaríus non est, neque est conueniens, quia est de re occul|

p. 273

tißima, & periculis exposita, & ideò verosimilus est non esse materiam ipsam ad legem humanam.

Export TEI

265

*Quibus non obstantibus, pro parte con

Export TEI

Pro parte opposita quæ faciant. 1. Constitutio Societ. IESV circa omne, in qui non apparet peccatum.

traria argui potest. Primò: Nam votum obedientiæ in Societate amplissimam habet materiam, vt constat ex Parte 3. Constitut. Cap. 1. §. 23. vbi ita loquitur Diuus Parens: Expedit in primis ad profectum, & valdè necessarium est, vt omnes perfectæ obedientiæ se dedant, Superiorem, (quicumque ille sit) loco Christi: D. N. agnoscentes, & interna reuerentia & amore eum prosequentes: nec solùm in executione externa eorum, quæ iniungit, integrè, promptè, fortiter, & cum humilitate debita, sine excusationibus & murmurationibus obediant, licet difficilia, & secundùm sensualitatem repugnantia iubeat: verùm etiam conentur interiùs resignationem, & veram abnegationem propriæ voluntatis ac iudicij habere; voluntatem ac iudicium suum cum eo, quod Superior vult & sentit in omnibus rebus (vbi peccatum non cerneretur) omnia conformantes: proposita sibi voluntate ac iudicio Superioris pro regula suæ voluntatis & iudicij, quo exactiùs conformentur primæ ac summæ regulæ omnis bonæ voluntatis ac iudicij, quæ est æterna bonitas & sapientia. Sic ille: quod in Summarium Constitutionum transductum, & habetur §. 31. Ex quo palàm videtur constare id quod de amplissima obedientiæ materia in Societate dicebamus, quandoquidem id solùm ab eius amplitudine exemptum vbi peccatum cerneretur. Vbi & etiam apparet multos interiores actus ad perfectionem obedientiæ spectantes iniungi, vt ibi: Interna reuerentia, & amore. Et in ijs quæ sequuntur.

Export TEI

266

*Circa quod ita scribit P. Lessius Lib. 2.

Export TEI

P. Lessius.

de Iustitia Cap. 41. n. 75. §. Vltimo. Alterum est Regulas & Constitutiones in diuersis Religionibus esse varias, ac proinde potestatem præcipiendi, & obligationem obediendi variam, & ad plura vel pauciora prout Regula disponit, extendi: Nam in Regulis Minorum Cap. 10. præcipitur vt obediant in omnibus, quæ non sunt contra Regulam vel animam. In Constitutionibus Societatis IESV, vt obediant in omnibus, in quibus non cernitur manifestum peccatum. Itaque omnia supra dicta, quando iusta caussa præcipiendi subest, censentur secundùm Regulam præcipi, & subditus teneretur ex vi voti obedire. In alijs Ordinibus obligatio obediendi non tam latè patet. Sic ille. Pro quo & Illustrissimus Caramuel in Theolo

Export TEI

Caramuel.

gia morali n. 1542. ita loquitur: Si iuraueris, aut voueris vnam contradictionis partem defendere, aut

Export TEI

2. Quia & circa actiones probabiliter malas se extendit obedientia.

iuxta vnam operari, & sit ipsa melior opposita, aut proximo vtilior, stare promissioni teneberis. Vnde Patres Iesuitæ, quia promittunt obedientiam in omni materia, quæ non sit euidenter mala, posito Superioris præcepto tenebuntur, iuxta minùs probabilem sententiam operari, sicut etiam actiones probabiliter malas elicere. Hæc ille. Ex quibus argui secundò potest.

Export TEI

267

*Sicut & Tertiò ex ijs, quæ docet P. Suarez Tomo 4. de Religione Tract. 10. Lib. 4. Cap. 12. vbi ex professo quæstionem agitans de materia obedientiæ in Societate, & quàm sit illa ampla, adducto Constitutionum loco, & alio ex Parte 6. Cap. 1. §. 1. vbi id quod erat dictum de peccato, ampliùs declaratur in Glossa eamdem, quam

Export TEI

Glossa ConstitntionumConstitutionum Societatis.

Constitutiones habente auctoritatem, vt ibidem dicitur: sic enim Lit. B. Huiusmodi sunt illæ omnes, in quibus nullum manifestum est peccatum: censet tamen non ita latè patêre, vt suas limitationes

Export TEI

3. Ex doctrina. P. Suarez.

non habeat, quod doctè prosequitur à nu. 10. sed nu. 14. & 15. id addit, quod præsentem caussam videtur non parum promouere: sic enim in priore ait: Atque hoc etiam satis est vt subditus Societatis dicatur habere pro regula voluntatem sui Superioris: quia finis & institutum Societatis adeò vniuersalia sunt, vt omnes actiones hominis, quæ moraliter loquendo in vsum venire possunt, comprehendant. In posteriore, ita loquitur: & ita etiam responsum est ad generalem obiectionem in contrarium factam: nam illa solùm probat posse hîc adhiberi limitationem aliquam ex fine & instituto Societatis; tamen quia hi termini totam ordinariam vitam hominis circumscribunt, non possunt ob eam caussam excipi, nisi quædam præcepta valde extraordinaria, & aliena ab instituto Societatis, quæ magis possunt cogitatione fingi quam in vsum venire &c. Quisautem non videat id, quod

Export TEI

Quia nihil alienum ab Instituto continet & magna in eo est conuenientia.

Instructio, de qua agimus, continet, nihil alienum ab instituto Societatis præseferre, immò ei esse valde conformem? quandoquidem valde conducit ad rectam administrationem Sacramenti Confessionis, quæ in Societate viget eximiè. Et licet omnibus Religionibus valde conueniens esset lex similis, quæ tamen in illis non videatur extare; non ideò in Societate potest conuenientia cautionis huiusmodi, licet sit specialissima ob communem alijs titulum, denegari. Sicut in alijs multis euenit, quæ Societas habet peculiaria in ordine ad votorum exactam obseruantiam. Sic pro præsentia socij in visitationibus feminarum seueræ Ordinationes extant, & in Prouincijs nonnullis præcepta, sicut & in Confessionibus ægrotantium Monialium. Item ne in prædijs feminæ habitationem Nostrorum ingrediantur: & quod generalius est, & satis notum, circa doctrinam de paruitate materiæ in re venerea, ob exiguam scilicet delectationem deliberatè quæsitam, quin etiam & admissam. Et sic alia circa vota paupertatis & obedientiæ, atque ambitionem propulsandam, ab omnibus benè sentientibus collaudata.

Export TEI

268

*Ex eo autem quòd præceptum circa in

Export TEI

4. Quia ex suppositione actus interior præcipi potest.

teriorem actum versaretur, non videtur hærendum, & sic argui Quartò potest: Nam licet omni suppositione sublata communis sit amplectenda doctrina, ea tamen stante, aliter sentiendum. Pro quo est satis accommodatum documentum P. Suarij Lib. 4. de legibus. Cap. 13. n. 28. vbi respondens ad Textum obiectum ex Cap. Commissa.

Export TEI

Cap. Commissa in 6.

§. Ceterum. de Electione. in. 6. vbi statuitur pœna priuationis contra eum, qui recipit Beneficia absque intentione suscipiendi debitum Ordinem

Export TEI

Commodum pro eo exemplum. P. Suarez.

intra annum, nisi mutata voluntate ordinetur, sic ait: Vera ergo responsio mihi esse videtur, illam non esse propriam pœnam propter interiorem culpam etiam adiunctam externo actui de se non malo, nec etiam esse obligationem restituendi propter defectum in officio, vel seruitio beneficij: sed fuisse prudentem ordinationem Ecclesiæ, quæ statuit vt non daretur beneficium homini non ordinato, nisi sub illo onere & conditione. Vnde ex quo fuit conditus Canon ille, eo ipso quòd talis persona acceptat beneficium, acceptat illud cum tali onere, & ideò si non implet conditionem, non facit fructus suos, quia Ecclesia illi non |

p. 274

contulit ius ad illos. Nec est inconueniens quòd Ecclesia, licet non iudicet de occultis, det beneficium sub conditione occulta & interna, quia ad hoc non est necessarium vt ipsa iudicet de illa conditione. Sed satis est quòd recipiens beneficium de illa iudicet, & per iudicium suæ conscientiæ teneatur ad restituendos fructus, quos non facit suos sine alio iudicio Ecclesiæ. Sæpè enim in collatione aliquo exteriùs facta includitur conditio interna ex parte suscipientis; vt cùm Episcopus confert Ordines alteri, ibi est conditio inclusa, quòd ille habeat intentionem recipiendi illos, & ego possum dare eleemosynam pauperi sub conditione explicata illi, quòd habeat intentionem orandi pro me; & si illam non habeat, non fiat Dominus eleemosynæ. Quid enim vetat id fieri? Cùm liberè possim disponere de re mea pro vt libuerit. Ita ergo potuit Ecclesia disponere circa Collationem beneficiorum, &c.

Export TEI

269

*Ad hunc ergo modum se res habere po

Export TEI

Conditio exponitur, aut suppositio in Societate

test in casu, de quo loquimur. Nam ingrediens Societatem, sub ea conditione ingreditur, vt imperari illi possint omnia, in quibus peccatum non cernitur manifestum, licet cum limitationibus debitis, quòd scilicet illius sint Instituto conformia, licet actus internos concernant; & talem esse hunc, de quo est quæstio. Quòd autem talis conditio subsit, ex eo ostenditur, quia omnibus sic ingressis proponitur perfectæ obedientiæ forma, iuxta quæ ex Constitutionibus vidimus. n. 265. & 267. Sicut etiam constat ex Formula Instituti proposita Paulo Tertio, & Iulio Tertio, vt constat ex Bullis eorum primis; cuius est illud exordium: Quicumque in Societate nostra, quam IESV nomine insigniri cupimus, vult sub Crucis vex

Export TEI

Formula Instituti Societatis 1.

illo Deo militare &c. Circa obedientiam autem sic subiunctum: Voueant singuli se in omnibus, quæ ad Regulæ huius nostræ obseruationem faciunt obedientes fore Societatis Præposito. Ille autem iubeat ea, quæ ad consecutionem propositi sibi à Deo & à Societate finis cognouerit esse opportuna & inferius sic: Subditi verò, tum propter ingentes Ordinis vtilitates, tum propter numquàm satis laudatum humilitatis assiduum exercitium, Præposito in omnibus, ad Institutum Societatis pertinentibus parêre semper teneantur, & in illo Christum veluti præsentem agnoscant, & quantùm decet reuereantur. Sic ibi. In Examine item Cap. 1. sic præscribitur. §. 13. quod & inuiolabiliter obseruatur: Videre vnusquisque, & considerare debet Diplomata Apostolica Societatis, & Constitutiones ac Regulas, quas in ea est obseruaturus, idque non semel. Primùm enim id fiet dum in Domo Primæ Probationis erunt &c. Pro quo & Cap. 4. §. 33. sic dicitur: Ad maiorem fir

Export TEI

Examen pro admittendis.

mitatem omnium, quæ sic narrata sunt, & ad maiorem spiritualem profectum eius, qui examinatur, interrogetur, an omnino obedientem se exhibere in omnibus, quæ hîc dicta, & declarata sunt, velit &c. Ex quibus apparet sub conditione circa obedientiam eos in Societatem admitti, qui eius volunt Institutum amplecti, obedituri inquam sicut Christo in Superiore agnoscendo, quem constat ea etiam quæ ad interius forum spectant, posse præcipere, ea tamen moderatione circa praxim adhibita, quæ & in Formula Instituti habetur, vt vidimus, dum Præpositus ea iussurus dicitur, quæ ad specialem Societatis finem spectant, & esse possunt ad illius consecutionem opportuna.

Export TEI

270

*Et licet valde verosimile sit multa esse

Export TEI

Decretum seu Instructio non est tantùm Consilij vt multa alia in Instituta, & eius ratio.

in Constitutionibus & Regulis, quæ solam vim Consilij continent, & ad perfectionem tantùm conducunt, quod Societatis Scriptores obseruant, vt videri potest in P. Suario Tomo 4. de Religione Tract. 10. Lib. 4. Cap. 12. n. 10. & seqq. & Cap. 13. 14. & 15. ex quibus specialius Cap. 14. nu. 8. & 10. P. Thoma Sancio Lib. 6. Cap. 2. n. 16. P. Palao Tomo 3. Tract. 16. Disput. 4. Puncto 4. n. 3. & alijs; id circa casum, in quo sumus, dici nequit, vbi non de perfectione tantùm agitur, sed de re summæ conuenientiæ, vt in Instructione dicitur, & res ipsa sua se luce manifestat. Cùm autem, vt diximus; secundùm præsentem statum Instructio præfata sub peccato lethali non obliget, si aliquando talis articulus venerit, vt circa imponendam obligationem huiusmodi deliberandum sit, tunc quidem quæ à nobis proposita sunt aliquali esse adiumento poterunt, eritque illud laboris huius non exiguum præmium, si contingat Societatis commodo, cui debere me recolo spiritualem originem & profectum, vt alias à Diuo Hilario dictum, aliquatenus subseruire.

Export TEI

271

*Si illud modò addiderim, quod P. Suarius docet Tomo 4. & Tract. citatis Lib. 8. Cap. 5. n. 15. post adductam n. 14. Instructionem dictam sic locutus: Intelligendum autem necessariò hoc est

Export TEI

P. Suarez, notanda doctrina circa dicta.

quando non interueniret obligatio præcisa ipsius Superioris, qui ex officio tenetur auferre à subdito moralem occasionem peccati, etiamsi illam in Confessione nouerit, quando sine vlla reuelationis suspicione auferre potest: tunc autem debet priùs monere suæ obligationis, & illum inducere vt consentiat, & acceptet sibi talem occasionem auferri, cùm in remedium animæ suæ id facere teneatur. Prohibitio ergo illa intelligenda est pro his euentibus, in quibus non necessariò, sed ob vtilitatem talis notitia ad illum vsum applicari posset: & quia hoc regulare est (illa enim necessitas præcepti rara est) ideò regula simpliciter negatiua circa hoc constituitur. Sic ille: quod est animaduersione dignissimum, neque alienum à sensu Societatis, quandoquidem To

Export TEI

A sensu Societatis non aliena.

mus dictus post eius obitum prodijt, & quæ ad Societatem spectant, diligenter obseruata, vt dici nullo modo queat permissum illud ob Auctoris reuerentiam, cui certè iam mortuo, etsi omnino debita, suppresso illo intelligentiæ modo minimè detractũdetractum videbatur. Iuxta illam ergo quoties Superior ex notitia habita aliunde remouere subdito occasionem peccandi grauiter teneretur, tenetur etiam ea per Confessionem adepta, si stare id sine suspicione reuelatęreuelatæ Confessionis possit, etiamsi ille certò sibi persuadeat id proptereà fieri, ob admonitionem adhibitam, & mutua vtriusque obligatione circa illud declaratâ. Vnde etiamsi subditus non probet Superioris determinationem, hic progredi in negotio poterit, quia hîc non agitur de petenda licentia, sed de succursu animæ, & ne circa se aliquid fieri indebitum conqueratur. Tenetur siquidem ille in id consentire, aliàs non erit capax absolutionis, cùm in manifesta suæ perditionis occasione perseuerare velit.

Export TEI

272

*Quod verò addit pro maiori declaratio

Export TEI

Quæ ampliùs declaratur & simul Clementis Decretum.

de regulari vsu ad vtilitatem spectante, non ad necessitatem, pro qua præceptum vrgeat, ita accipiendum, vt etiamsi Instructio sub lethali peccato obligare dicatur, similiter tenendum sit, |

p. 275

quia intelligentia talis non fundatur in speciali genere obligationis, sed in generali doctrina, quod leges circa ea versentur, quæ regulariter accidunt, non verò circa illa, quæ talia non sunt, & vbi præceptum maius vrget: id quod Doctor Eximius significauit verbis illis parenthesi comprehensis: Illa enim necessitas præcepti non est: præcepti inquam diuini, de quo num. 13. fuerat locutus exponens Decretum Clementis VIII. & quod ibi generaliter dixerat de non prohibito vsu notitiæ in Ordine ad spiritualem gubernationem, sed tantùm exteriorem, à quo tamen Societas abstinere n. 24. adducta Instructione præmiserat, modò ita temperat, vt & generaliter non liceat, & tamen in casibus præfatis locum habere fateatur.

Export TEI

273

*Instructione igitur eam vim absolutè ha

Export TEI

Quomodo peccare in eo grauiter Superiores possint, etiam si Instructio sub peccato non obliget.

bente, quam Diuus Fundator habere voluit ea, in quibus votorum substantia non vertitur, aut signa illa grauioris obligationis, de quibus dictum, non adhibentur; nihilominùs pcccare in eo grauiter Superiores possunt, si per eorum incuriam, aut quod deterius est, conniuentiam aut conspirationem, contrarius vsus inualescat; ob generalem Doctorum sensum circa Superiorum obligationem in ordine ad obseruantiam Regularum & Constitutionum, quæ sub lethali quidem est, etiamsi nullam conscientiæ obligationem iniungant. Non enim id tantùm de fundamentalibus intelligendum, sed etiam de alijs auctoritate Religionis dispositis, vt sunt Capitulorum Acta, & in Societate Congregationum Generalium Decreta & Canones, atque aliæ Generalium Ordinationes, ab eisdem Congregationibus approbatæ, & pro legibus inter alias publicatæ, qualis est Instructio, de qua agimus à Congregatione 1. peculiarem auctoritatem consecuta. Pro quo videri potest Cardinalis Lugo Tomo 1. de Iustitia

Export TEI

Cardin. Lugo.

Disput. 9. Sect. 2. n. 21. cum alijs locutus, & asserens inobseruantiam circa Regulas, quæ tamen ex se non obligant subditos ad peccatum etiam veniale, posse in illis esse peccatum mortale, quia in hac ipsa negligentia Prælatus deficit grauiter obligationi, qua ex munere suo tenetur consulere potissimùm bono spirituali & profectui subditorum, & obseruantiæ regularis, quæ per huiusmodi defectus toleratos maximè labefactatur. Et n. 22. subdit quòd grauis esset materia, si ob Prælati negligentiam culpabilem Regula aliqua magni ponderis abiret in desuetudinem, qualis esset in Ordine obseruanti Regula prohibens ingressum in aliena cubicula &c. Quis autem non videat Instructionem, de qua est sermo, magni esse momenti, ex cuius neglectu incommoda possunt non exigua procedere, si iuxta omnia quæ continet, negligatur. Quæ autem illa sint vidimus n. 262. & 263. Quia verò circa illa potest esse paruitas materiæ, vt citatus Cardinalis tradit n. 22. quæ tunc contingeret, cùm, vt ipse ait, si non ita frequenter, sed aliquando fierent: quæ

Export TEI

Quando vsus sine mortali esse possit.

videlicet contra RegulāRegulam aut Constitutionem magni ponderis sunt, in nostro id casu pariter admittendum: si videlicet Superior semel aut iterùm tali vteretur notitia, aut aliquo id priuatim docente dissimularet: non ita si publicè: quia ad vsum talem introducendum, quod Instructio vetat, nullus esse modus accommodatior potest: sic enim ad omnes doctrina peruenit, sine difficultate excipienda, cùm à Prælatis tolerata videatur. Pro quibus hæc satis doctiorum iudicio trutinanda.

SECTIO XII.

Vtrùm Prælatus Regularis amouere Indorum Parochum sibi subditum queat ab huiusmodi cura, ob notitiam habitam per Confessionem.

Circa IESV Societatem quid speciale &c.

Circa Ordinationem pro Societate IESV exactior disceptatio de qua. n. 244.