SECTIO XVI.

SECTIO XVI.

Circa potestatem Prælatorum Regularium pro absoluendis subditis à crimine hæresis. De quo in Thesauro Indico. Tit. 12 n. 323. & 328. vbi quid circa Indias peculiare.
321
*POst ibi dicta nonnulli peruisi Scriptores, qui recentes cùm sint, eorum haberi copia non potuit; seriùs enim ad nos vt veniant marium immensa intercapedo compellit. Ex ijs sunt Pater Ludouicus à S. Raymundo, qui Tract. 2. Resolut. 13. difficultatem proponit & discutit. Et Amadæus Guimenius Proposit. 2. ex Tractatu de Fide occasione huius Propositionis in P. Suario à nescio quo Scriptore
maleuolo condemnatæ: Prælati Regulares validè & licitè possunt sibi subditos absoluere à peccato hæresis, & ab excommunicatione propter illud incursa. Suarez Iesuita Tomo 4. de Religione Tract. 9. Lib. 9. Cap. 2. n. 11. Sic ibi. In quo citatio errat, nam Tractatus 9. dicti Tomi non habet librum. 9. quem solus habet Tractatus 10. in cuius Capitis 2. n. 11. nihil tale habetur: sed n. 16. & 17. proponit & explicat priuilegia circa absolutionem ab hæresi Societati concessa à Paulo Tertio, Iulio Tertio, & Gregorio XIII. qui Hispaniam excepit, nec de peculiari facultate absoluendi subditos verbum vllum: quamuis consequens videatur, vt si absoluere alios Prælati possunt, etiam ad subditos eadem debeat extendi facultas. Eodem Tomo Tract. 9. Lib. 2. Cap. 21. n. 11. ad quem locum citatio forsitan allusit, sic ille scribit, probans concessiones Pontificum in ordine ad absoluendum à casibus in Bulla Cœnæ contentis extendi ad Censuras contractas spe & fiducia priuilegiorum: Tertiò, quia grauius est crimen hæresis, & præsertim cum relapsu, quàm peccatum
P Suarez.
aliud commissum etiam cum illa circumstantia fiduciæ priuilegiorum: ergo si facultates extenduntur ad hæresim, cur non etiam ad illam prauam fiduciam, cùm non excipiatur. Sic ibi, cum allusione ad priuilegium Gregorij XIII. de quo ab eo dictum.
Priuilegium Greg. XIII.
n. 2. Ille enim Societati concessit id, quod & Nos diximus, & exposuimus citato n. 323. Thesauri, & quia illud ad alias extendi Religiones potest habentes priuilegium communicationis, quomodo id intelligendum. num. seq. declarauimus. An autem modò id liceat, videndum statim. Et quidem si non licet, propter prohibitiones peculiares id accidet, quæ P. Suarij fuerunt elucubratione citata posteriores. Scribebat enim sub Clemente VIII. vt constat ex dictis ab ipso Patre n. 5. citato Capitat. 21.
322
*Iam circa difficultatem propositam sen
tentiarum varietate certatur.
Prima absolutè negat, pro qua citatus Pater à S. Raymundo adducit P. Thoman Sancium Lib. 2. Summæ. Cap. 11. n. 7. pro ea referentem Rodericum P. Auilam, & Vegam, & præterea Santarellum, Megalam, Ascanium Tamburinum, Dianam, P. Castro Palaum, & P. Fagundez. Sic n. 145. Fundamenta sunt. Primò. Quia tale quid erga subditos non licet Episcopis, reuocata iam per Bullam Cœnæ facultate, quæ illis fuerat à Concilio Tridentino concessa Seßione 24. Cap. 6. de Reformatione, vt tenent multi, quos citatus Auctor congerit. n. 146. de quo & Nos in Thesauro, n. 136. Secundò. Quia licet hoc concedatur Episcopis, non ideò est Prælatis Regularibus concedendum, quia Episcopi sunt Inquisitores Ordinarij, quod dicti Prælati non habent respectu subditorum, licet habeant iurisdictionem quasi Episcopalem. Prætereà, potestas absoluendi ab hæresi fuerat sublata Episcopis, & per Concilium Tridentinum restituta, & negata eorum Vicarijs, licet habeant iurisdictionem Ordinariam, vbi de Prælatis Regularibus mentio nulla, aut verbum ex quo possit colligi quoad hoc Episcopis exæquari, & illis esse facultatem dictam, si qui eam habuerint, restitutam. Tandem, quia extat Decretum Vrbani VIII. die 7. Nouemb. An. 1628. id expressè Prælatis prohibentis.
323
*Secunda affirmat de absolutione in foro
conscientiæ, non obstante Bulla Cœnæ, pro qua citatus Pater à S. Raymundo patronos producit P. Fagundez, P. Granadum, Ioannem Gutierrez, Eligium Bassæum. Et Leandrum à SS. Sacram. n. 148. quæ probatur Primò, quia Episcopi pos
Prob. prima.
sunt, pro quo à Nobis adducti complures & grauissimi Scriptores citato loco Thesauri. n. 337. Prælati autem habent iurisdictionem quasi Episcopalem. Secundò, quia pro eo extant priuilegia,
Secunda.
præsertim Societati concessa, de quibus nuper. Tertiò, quia ex concessione Pij V. habent illi
Tertia.
omnem facultatem absoluendi erga suos subditos, quam habent Episcopi, ex priuilegio concesso PP. Dominicanis, quod extat in Bullario Emmanuelis fol. 590. & per communicationem fit proprium illam habentibus, vt ferè omnes habent. Et extenditur illud etiam ad dispensationes. Quartò, quia in Iubileo non exprimitur hæ
Quarta.
resis: & tamen probabile est ab ea posse absolui, quia absolutio conceditur à casibus reseruatis, & in Bulla Cœnæ contentis: ergo cùm Prælati Regulares similem circa casus dictos potestatem habeant, ad hæresim etiam extendi probabiliter poterit. Antecedens admittunt graues Scriptores, & consequentia videtur legitima. Sic arguit Leander, pro se adducens Portel, Dianam, &
Qui faueant eidem.
P. Suarium. Pro quo & Amadæus allegat Magistrum Acatium de Velasco Episcopum Oriolensem dicentem id posse Prælatos, etiam si Episcopi id non possint, virtute priuilegij Pij V. iam citati cum Megala & Portel. Item Mag. Delga|dillo ex Ordine Minorum, qui Declarationem Cardinalium (sic ille vocat Decretum dictum Vrbani VIII. quia à Sacra Congregatione Epis
coporum ac Regularium prodijt, sed Pontificia auctoritate suffultum) ait esse magnæ auctoritatis, non tamen sufficere ad tollendam probabilitatem sententiæ, quam tot Auctores grauissimi docent, & Ecclesia non prohibet. Illustrissimus autem Acatius illius non intulit mentionem, cùm tamen eam constet agnouisse. Citat etiam Amadæus Mag. Antonium de Inojosa Dominicanum, & alios, qui licet non ita vt ille expressè teneant, videntur fauere, & nonnullos etiam apertiùs suffragantes, quos citati referunt. His accedit Bruno Classaing de Priuilegijs Regularium Tract. 3. Cap. 3. Proposit. 1. praxi in contrarium Hispaniæ & Italiæ laudata, quam iure aliquo Pontificio introductam existimat, quod ad se non peruenisse pronuntiat.
324
*Tertia cum distinctione procedit, asserit
enim quòd si hæresis exterior sit occulta, prout occultum distinguitur contra manifestum, notorium & famosum, & est probabilis in foro contentioso per duos vel tres testes, licet ad forum contentiosum non sit deducta, non posse absolui à Prælatis Regularibus, quia neque ab Episcopis, neque virtute priuilegiorum, sed id ad Sanctum Inquisitionis Tribunal pertinere. Si autem quis sensibili signo hæresim mentalem exprimat, si se solo id fecit, posse à suo Episcopo, si sæcularis sit; & à Prælato suo, si Regularis, à peccato & censura absolui; immò etiamsi id faciat coràm vno teste. Sic Ioannes Gutierrez, Sousa, Nicolaus Garcia, & Thomas Hurtadus, apud citatum Patrem à S. Raymundo. n. 152. Prior huius sententiæ pars probatur fundamentis Primæ, & quia cùm sit dispensatio in iure communi, strictè est interpretanda, & ita occultum accipiendum, non prout opponitur notorio, sed probabili modo dicto. Secunda autem, quia cùm prohibitio sit odiosa quatenus Episcopis & Prælatis confert potestatem, quæ eisdem per Concilium & priuilegia conueniebat, non sufficiunt verba generalia, qualia in Bulla Cœnæ extant, sed magis specialibus opus est, & ita fauorabili locus relinquitur expositioni, & occultum id tantùm habendum, quod probari per testes nequit in foro contentioso. Et hanc sententiam tenet citatus Pater
P. Ludouicus à S. Raymundo
à S. Raymundo. n. 156. vbi ait secundam sententiam esse valde probabilem; primam autem probabiliorem, adiuncta Tertiæ explicatione, quia securior & tutior.
325
*Dico Primò. Episcopi iuxta concessio
nem Concilij Tridentini, & seruata illius forma, possunt subditos ab hæresi occulta absoluere, secundum probabiles occulti explicationes. Pro quo quamplures adduxi in Thesauro. n. 337. iam citato. Nec suum penitus Assertioni pondus extenuat quòd à SS. Alexandro non videatur approbata in Decreto proscriptarum Propositio
num. §. 3. vbi sic habetur: Sententia asserens Bullam Cœnæ solùm prohibere absolutionem hæresis, & aliorum criminum quando publica sunt, & id non derogare facultati Tridentini, in qua de criminibus occultis sermo est. An. 1629. 18. Iulij in Consistorio Sacræ Congregationis Eminentißimorum Cardinalium visa & tolerata est. Ibi enim circa sententiam ipsam nihil decernitur, sed vti scandalosum refellitur asserere sententiam dictam fuisse visam & toleratam; quia reuera non sine graui scandalo stare potest id Sacræ Congregationi Eminentissimorum Cardinalium attribui, quod est à veritate penitus alienum, & ita est falsum testimonium proferre in re grauissima, & contra grauissimos Catholicæ Ecclesiæ senatores. Habet autem illud
Bassæus verb. Hæresis n. 18. vir quidem pijssimus, & Religiosissimus, sed in eo deceptus, dum ita scriptũscriptum in aliquo non digno fide scriptore deprehendit. Ex quo & errorem hausit Thomas Hurtadus Tomo 1. Tract. 5. n. 152. & Tomo 2. n. 1015. Inde citatam sententiam valde probabilem priori loco, sed in posteriori minimè in praxi probabilem arbitratus. Tantumque abest vt in Consistorio dicto sententia ista visa & tolerata fuerit, quòd oppositum multi & graues scriptores fuerint attestati, scilicet Gregorium XIII. ita declarasse, fuisseque in supremo generali Prætorio pronuntiatum, & non semel decisum. Sic Bar
Barbosa.
bosa Parte 2. de potestate Episcopi. Allegat. 40. n. 24. & in Collectaneis ad citatum Caput Tridentini n. 52. ad quem se refert post tredecim alios id, quod diximus, attestatos, & innumeros sententiam præfatam complectentes viginti tribus statim tenentibus oppositam allegatis.
326
*Dico Secundò. Sententia asserens posse
Prælatos absoluere subditos extra Hispaniam ab hæresi occulta, non videtur penitus reprobata. Id tenent citati pro secunda sententia, & Bruno, vt vidimus, non solam Hispaniam, sed Italiam excepit, iuxta quod etiam procedit assertio, vel si quod aliud sit aut Regnum, aut Prouincia, simili gaudens cautione. Et probari ex eo potest quòd in Decreto citato de damnatis Propositionibus habetur, dum post adductam Propositionem sic dicitur: Prælati Regulares possunt in foro conscien
tiæ absoluere quoscumque Sæculares ab hæresi occulta, & ab excommunicatione propter eam incursa. Vbi quidem si circa absolutionem subditorum Regularium quidquam esset damnatione dignum, id explicandi locus erat satis opportunus: postquàm scilicet de Episcopis actum, & de Prælatis circa sæcularium absolutionem, id, quod vidimus, exaratum. Sicut ergo circa Episcopos non est damnata sententia, de qua ibi, ita de Prælatis videtur factum, ne sententia tot habens egregios defensores, damnationis adeò seueræ iaculo feriatur.
327
*Dici potest nihil circa sententiam di
ctam dispositum, quia iam illa est Vrbani VIII. Decreto probata. Immò & ante illum idem Paulus V. suo Decreto sanciuit, de quo & Nos in Thesauro Tomo 2. in Additionibus. n. 125. Sed contra hoc est; Nam id rectè staret, si non essent qui post Constitutiones dictas vt vidimus censuissent; cùm ergo sint, eorum debuit audacia cohiberi. Quemadmodùm licet aliquæ sententiæ circa duplicatum stipendium pro Missa satis videbantur Vrbani eiusdem Decreto reprobatæ, à SS. tamen Alexandro damnatæ sunt, vt constat ex Decreto citato, ne scilicet per conniuentiam tales doctrinæ indies inualescant. Immò aliqua ex illis à SS. Alexandro expuncta fuerat, illa scilicet de stipendio pro applicatione fructus specialis; nec tamen eo contentus, ipsam inter damnatas atte|xuit, censura illi inflicta, à qua fuerat in Decreto priore immunis, vt superiùs adnotauimus.
328
*Videtur ergo iuxta hæc locum esse ex
positioni Decreti Vrbani, & consequenter Pauli V. Constitutioni, ex quibus illud suo cum tenore apud Dianam extat Parte 8. Tract. 7. Resol. 50. vt scilicet intelligi debeant de ijs, quæ omnino occulta non sunt, vt est id, cuius testis est nullus, & ita penitus improbabile, de quo dictum in Additionibus præfatis ad Titulum 12. n. 38. & seqq. Quando enim vel vnus est testis, ad denuntiationem adstringitur, cuius oppositum in præfato
Propositio damnata.
SS. Alexandri Decreto damnatur: sic enim habet Propositio 5. Quamuis euidenter tibi constet Petrum esse hæreticum, non teneris denuntiare, si
probare non poßis. Cùm ergo vni testi constare possit aliquem esse hæreticum ex dictis eius aut factis, licet probare nequeat, tenetur denuntiare. Quod quidem ex eo videtur sustineri posse, quia, sunt scriptores, qui, vt vidimus, plus hac in parte concedant post Decretum vtriusque Pontificis, vnde mitissima hæc expositio plus debet admitti vt aliquomodo defendatur non esse penitus iuxta mentem SS. Alexandri reprobatam sententiam, quæ circa in Prælatis agnoscit facultatem. Quæ
exponendi ratio commodior est quàm ea, quæ à Magistro Delgadillo adhibetur, vt vidimus. n. 323. qui postremis illis verbis, & Ecclesia non prohibet, se manifestè transfigit: Ecclesia enim prohibet in Decretis prædictis, dum Ecclesiæ Caput, Pontificem inquam constat prohibere.
Vrbani VIII. Decretum.
Sic enim Vrbanus ibi: Quam Sacræ Congregationis sententiam Sanctitas sua ad se relatam approbauit, mandauitque ab omnibus, ad quos pertinet, inuiolabiliter obseruari. Romæ. 11. Nouemb. 1628.
329
*Dico Tertiò. Id quod à Nobis dictum in Thesauro cit. n. 333. & 334. circa vsum priuilegij Societatis, iuxta nuper propositam exponendi rationem potest locum habere: quod enim in Compendio habetur verb. Absolutio. §. 8. non videtur iam licere: posita enim facultate absoluendi etiam relapsos, sic additur: Dummodò talium relapsorum crimina publica & notoria apud Sæculares non sint, vt ex hoc scandalum oriri poßit. Sic ibi. Quod si sustineri posset, à crimine hæresis & apostasiæ, de quibus ibi, absolui possent, etiam si inter Religiosos essent publica: quod constat esse prorsus falsum: vnde in agentes eo modo Tribunal S. Inquisitionis seuera animaduersione procederet; cùm constet neque in minùs notis id solitum tolerare.
330
*Si obijcias id, quod à Nobis est dudùm
Obiectio proposita & soluta.
pro Assertione secunda propositum ex damnatione Propositionis. 4. SS. Alexandri, quæ statuit posse Prælatos Regulares absoluere sæculares hæreticos. Ex eo siquidem deducimus plus aliquid pro subditis debere concedi: quod tamen non videtur ita esse, iuxta dicta posse; quia ad absoluendum ab hæresi prorsus occulta non videtur sublata facultas, quandoquidem Decretum Vrbani generaliter loquitur, & expositio etiam generalis locum habere debet, vt detur locus priuilegio Pauli Tertij, de quo in Compendio. verb. Absolutio. §. 6. iuxta quod absolui sæculares possunt ab hæresi, dummodò relapsus non sit; & etiam opinioni eorum, qui tales dicunt non esse generali Ecclesiæ Canone comprehensos. Si inquam ita obijcias, negatione eius quod assumitur, res plana relinquitur: nego enim sæcularem absolui posse ab hæresi occulta modo dicto. Neque Decretum Vrbani talem admittit expositionem, cùm debeat illud Decreto SS. Alexandri esse conforme: ex quo duo habemus, scilicet aliquam inter Religiosos & sæculares differentiam extare; & prætereà eum, qui scit alium aliquem esse hæreticum, debere denuntiare ipsum, etiamsi id probare nequeat, quod est necessariò ad Religiosos extendendum, cùm non inueniantur excepti: vnde solùm pro his relinquitur indulgentia illa, si ab omninò occultis possint absolui. Nec priuilegium Pauli Tertij de abso
lutione quorumcumque sæcularium agit, sed eorum, qui volunt ingredi Societatem, vt ex tenore concessionis constat: vnde si à proposito deflectant, in præcedentes pœnas relabuntur, vt ibidem declaratur.
331
*Dico Quartò. Iuxta dicta pro Assertione
præcedentis nulla ex prædictis sententijs est generaliter admittenda. Non prima, quia, vt vidimus, ab aliqua occulta hæresi possunt subditos Prælati Regulares absoluere. Non secunda id cum nimia affirmans laxitate, & contra quam est damnatio Propositionis Quintæ: si enim sciens aliquem hæreticum, etiamsi occultus sit, denuntiare illum tenetur: ergo ille in casum incidit in Bulla Cœnæ reseruatum: si enim talis non esset, neque negatio itidem denuntiationis vrgeret. Non Tertia, quia intra illam occulti strictam intelligentiam sua etiam est laxitas ab Vrbano, & Alexandro reprobata. Nec proptereà sententia, quam proponimus, vti singularis improbanda, quia est Decretis dictis conformis, & posterior; & posterioris, Alexandri inquam, nouitas, ad nouam tenendam sentiendi rationem, sua, hoc est, summa, auctoritate compellit. Circa quæ ea ingenua subiectione erga ipsum, successoresque in Pontificio throno procedo, quam in Thesauro, dum de his agerem in Additionibus iam dictis protestatus. vide. n. 48.
332
*Dico Quintò. In Indijs si quod extat
priuilegium pro absolutione dicta, licitus erit illius vsus, quia talia non videntur adductis reuocationibus comprehensa, vt in Thesauro dictum citato Titulo 12. à n. 303. quod ad Indos attinet; quo ad alios autem non item, nisi cum limitatione subiuncta. Quod autem attinet ad damnatas Propositiones, omnino est obseruandum, quia pro eo nullus est locus exceptioni relictus: vnde Prælati nequeunt absoluere sæculares quoscumque, quia licet Indos possint, non tamen Europæos, nisi vbi Inquisitio non est, pro quo specialiter. n. 311. & seqq. Tenetur etiam denuntiare qui hæreticum aliquem esse cognoscit, licet probare nequeat. Id quod & respectu Indorum videtur obseruandum; sed non est necessarium vt id DD. Inquisitoribus fiat, sed ijs, qui remedium possunt adhibere, vt Episcopis, Parochis, Vicarijs, Visitatoribus; valde enim timeri ab huiusmodi sic errantibus potest, quia iuxta Apostolum 2.
2. Tim. 2. v. 17.
Tim. 2. v. 17. Sermo eorum vt cancer serpit. Et Indi, ad quos malum illud promanare potest, genio sunt ad peruersionem incurrendam perfacili. Respectu verò aliorum, vbi Inquisitio non est, quod | iam non frequens, idem præstandum, vt scilicet ad eos denuntiatio dirigatur, qui occurrere malo possunt, & pesti adeo periculosæ remedium præsentissimum applicare. Si Episcopus sit, ille est ordinarius Inquisitor: si non adsit, ad alios accurrendum Ecclesiasticos Pastores, qui si & desint, remedio Euangelicæ correctionis vtendum, & Deo res solicitè commendanda, ne lupus inter oues degens, non solùm dispergat, sed & mactet & perdat. In quo & per Epistolas agendum, si commodè possit, quia denuntiatio non ad solam verbalem testificationem arctatur. Prudentis autem iudicis erit dispicere quid tunc sit faciendum, vno tantùm extante teste, & deficiente probatione, ac reo in longinquo agente.
333
*Dico Sextò. Sententia absolutè affir
mans cum ea, quam vidimus, occulti laxitate, non est dicenda valde probabilis, vt eam vocat Pater à S. Raymundo secutus in eo Thomam Hurtadum Tomo 1. Tractat. 5. num. 152. Sat certè erit illi: si aliqualiter probabilis sit, quam Diana citata Resolut. 50. prorsus refellendam esse affirmat, nec in praxi admittendam, vtpotè de directo pugnantem contra declarationem & mentem Pontificis. Quem Auctoris huius sensum videtur Amadæus approbare num. 2. citatæ Proposit. 2. & ille quidem secus senserat alibi, præsertim Parte 4. Tractat. 2. Resolut. 5. vbi Thomas Hurtadus num. 156. ait omnino fal
Thomas Hurtadus.
li, dum dicit, quòd occultum in præsenti sumitur prout distinguitur contra notorium, pu
blicum & famosum: quamuis enim hoc sit verum, in casibus non reseruatis, & in casibus reseruatis à iure communi, verum esse nequit, quia potestas ad absoluendum ab his, alijs concessa, restringenda est, vtpote contra ius commune: licet enim sit concessa dignitati, & ita sit ordinaria aliquo modo quia perpetua, tamen restricta. Sic ille loquitur, sed Dianæ id, quod ab eo non est dictum, imponens: vnde & omnino falli de eodem potest non immeritò pronuntiari. De differentia illa occulti nec verbum apud ipsum loco illo. In quo tamen affirmat si
bi certum esse facultatem dictam Prælatis competere ob priuilegia quæ adducit: quod quidem nescio quomodo ab eo dici potuerit, qui tot locis adducto Vrbani Decreto, & Pauli V. Constitutione, oppositum vti certum & irrefragabile, pro eo pariter quamplurimis Auctoriribus allegatis, proclamarat, Prælatos ab vsu contrariæ sententiæ comminatione S. Inquisitionis absterrens, & non esse etiam de hoc dubitandum inculcans. Sic Parte 1. Tractatu 5, Resolut. 6. Parte 3. Tractat. 2. Resolut. 122. Parte 6. Tractat. 6. Resolut. 54. & Tractat. 7. Resolut. 67. An Decreti oblitus, cuius nec meminit? Quis hoc credat? Dicit tamen, sed quod minùs consideratè dixit, saniore cogitatione adhibita retractauit. Id nobis satis, quibus & de his satis.

Loading...