Avendaño: Thesaurus Indicus

218

*DIco Primò. Virtute dictarum Facul

Assertio 1., negans attentis Indicorum Episcoporum facultatibus.

tatum non videtur posse dispensari in casu; de quo incidit consultatio, sic enim habet illa, nu. 2. Dispensandi in quibuscumque irregularitatibus, exceptis illis, quæ vel ex bigamia, vel ex homicidio voluntario proueniunt: & in his etiam duobus casibus, si præuia necessitas operariorum ibi fuerit: si tamen quoad homicidium voluntarium ex huiusmodi dispensatione scandalum non oriatur. Sic ibi. Atqui in casu, de quo agebatur necessitatis non allegabatur titulus, & ita standum terminis concessionis.

Export TEI

219

*Dico Secundò. Iuxta satis probabilem

Export TEI

Assertio 2., affirmans probabiliter ex concessione Tridentini.

sententiam stare potest dispensatio, virtute scilicet concessionis Concilij Tridentini Seßione 24. Cap. 6. de Reformat. prouenit enim irregularitas dicta ex delicto parentum occulto, ad quam se Concilij dispositionem extendere affirmant plures, grauissimique Scriptores, quos adducit Leander à SS. Sacramento, de Irregularitate Tractatu 2. Disput. 3. Quæst. 56. & de qua Diana diuersis locis Partis 2. & cùm de facultate ad dispensandum agatur, ampliationem patitur, quia fauorabilis, iuxta receptissimum Doctorum sensum.

Export TEI

220

*Dico Tertiò. Stare etiam dispensatio

Export TEI

Assertio 3., etiam affirmans ex titulis aliis.

valet ratione necessitatis personalis, ratione cuius opinio minùs probabilis redditur probabilior, vt probat P. Thomas Sancius Lib. 2. de Matrim. Disp. 36. nu. 8. Item ratione infamiæ, difficilis recursus ad Pontificem, propter quas grauissimi Scriptores censent posse Episcopos, & maximè Indicos dispensare. Dom. Barbosa de potestate Episcopi Parte 2. in Compendio nu. 66.

Export TEI

221

*Dico Quartò. Dispensari in casu dicto

Export TEI

Assertio 4., ob auctoritatem asserentium in propriis terminis. P. Layman.

satis securè & inoffensè potest ob grauissimorum scriptorum auctoritatem in terminis proprijs casus propositi decernentium. Quod quidem ita verum apparuit P. Layman, vt ita scribat Lib. 1. Tract. 5. Parte 5. Cap. 5. n. 2. post iudicium circa sententiam, de qua nu. 219. si tamen bona fide aliquis Ordinatus fuerat, cognito deinde natalium defectu, haud dubiè Episcopus dispensare potest, vt in susceptis ministret, sicut notauit Henriquez Lib. 14. Cap. 8. nu. 16. Lit. B. Auila Parte 7. Disp. 3. Dub. 6. Notab. 6. Immò fortaßè etiamsi mala fide Ordines accepit, occultum natalium defectum subticendo, sicut colligi videtur ex Cap. Nisi cùm pridem §. Personæ,

Export TEI

Cap. Nisi cùm pridem, de renuntiat.

de renuntiat. Licet irregularitatem non potuerit subticere: si tamen & culpa latet, & caussa, cum eo qui laudabiliter secum impleuit officium (iniuncta sibi pœnitentia salutari) potest non minùs vtiliter, quàm misericorditer dispensari. Sic ille, qui circa Beneficium non solùm simplex, sed & curatum pariter sentire, ex eo est manifestum, quod ex P. Auila ita affirmante §. immediato præmiserat, cuius sententiam §. sequenti probabilem affirmauit, oppositam tamen præferens; sed ea non obstante, quod ex eo dedimus cum omni securitate subnexuit. Et quidem citatum Cap. Nisi in eo procedit sensu, cum de cessione agat eius, qui de illa tractat, quia scilicet superius ipsi incumbebat ministerium, & cum Episcopo de Episcopo erat sermo.

Export TEI

222

*Dices circa priorem Assertionem id

Export TEI

Obiectio contra priorem Assertionem, vbi quomodo necessitas Operariorum pro dispensationibus requiratur. Facultas 2.

quod de necessitate dicitur ad solos bigamos & homicidas referendum, vt indicat facultatis præfatæ tenor. Sed id negandum, quia §. 1. sic dicitur: Conferendi Ordines extra Tempora, & non seruatis interstitijs, vsque ad Presbyteratum inclusiuè, si Sacerdotum necessitas ibi fuerit. Vbi quidem dispensatio non nisi necessitate Sacerdotum stante conceditur, cùm sint proculdubio illa, de quibus agatur, minoris multò momenti, quàm ea, de quibus §. 2. vt est manifestum: pro omnibus ergo necessaria necessitas; sed non tanta vt quæ ad dispensandum cum bigamis & homicidis compellere videatur. Cùm enim excipiantur illi, etiam si necessitas sit, iuxta dicta §. 1. & statim admittantur, si præuia necessitas, (id est, priùs expressa, scilicet §. 1.) Operariorum ibi fuerit, euidens apparet maius aliquod necessitatis pondus à Pontificia Sede postulari, quæ quidem prudenti Prælatorum Indicorum arbitrio perpendenda. Quod ex facultate, quæ §. 3. habetur etiam efficaciter

Export TEI

Facultas 3.

roboratur, sic enim ibi: Dispensandi super defectu ætatis vnius anni ob Operariorum penuriam, vt promoueri possint ad Sacerdotium, si aliàs idonei fuerint. Necessitas ergo pro dispensationibus præfatis generaliter requiritur; & pro hac, de qua §. 3. etiam militat ratio pro ijs, de quibus §. 2. cùm dispensatio circa id aduersetur, quod maioris est planè momenti.

Export TEI

223

*Potest autem circa ibidem dicta dubita

Export TEI

Scandalum cur in homicidio, & non in bigamia ex primatur.

ri, cur indulta facultate ad dispensandum cum voluntario homicida & bigamo, de priori dicatur Si tamen scandalum non oriatur, non ita de altero? Ad quod dicendum videtur in voluntario homicida scandalum esse posse, cùm adeò enorme sit illud crimen; non ita in bigamo, qui talis esse sine vllo peccato potest, quamuis & esse bigamia ex delicto possit, quod si occultum sit, ex concessione Concilij Tridentini adducta ab Episcopo potest dispensari, & ita ex dispensatione huiusmodi non potest scandalum suboriri. Si autem publicum, pro quo est dicta facultas, aliquale quidem esse poterit, sed non tale ac illud, quod ex homicidio; & ex nota dispensatione, ac processu temporis sopietur, cùm etiam constet id necessitate vrgente disponi.

Export TEI

224

*Iuxta id autem quod de dispensatione

Export TEI

Cum Religiosis in ætate vt possint Episcopi. dispensare.

circa ætatem conceditur, obseruare iuuat, ad Religiosos etiam posse, si eorum speciale desit priuilegium, extendi: si videlicet necessitas operariorum sit, vt frequenter accidit cùm plurium Parochiarum cura ad ipsos spectet, & Indicæ linguæ periti non admodùm plures inueniantur. Vbi dubium occurrit an possint Prælati defectum |

p. 331

dictum reticere, & ordinaria forma seruata eos Episcopis ordinandos præsentare. Et videtur penitus negandum, quia cùm dispensatio Episcopis committatur, ea stare nequit sine notitia defectus, ignorantia enim facit inuoluntarium: vnde & est communis Doctorum sensus Iuris dispositioni conformis, dispensationem esse inualidam, tacita ab eo, qui ipsam postulat, veritate. Et Concilium Tridentinum Seßione 25. Cap. 18. de Re

Export TEI

Tacita veritas vt obstet dispensationi.

format. subreptitiam statuit censendam dispensationem factam sine caussæ cognitione. Nihilominùs verosimile est oppositum ex communi etiam sententia, iuxta quam valida est dispensatio eo tacito, quod si fuisset dispensaturo apertum, proculdubio dispensaret, pro quo Diana Parte 8. Tract. 3. Resolut. 50. Auctores adducit, quibuscum & sentit, Iure etiam Canonico non obscurè suffragante. Cap. Dudum. vers. Nos igitur, de Præben. in 6. Vt autem non solùm valida, sed licita etiam ex parte dispensati sit, & Prælati illum ad Ordines præsentantis, sufficiet timor repulsæ, iuxta eorum sententiam, qui censent licitam esse reticentiam specialis casus, cùm facultas à superiore petitur ad dispensandum cum aliquo, si negaturus forsitan timeatur, de quo citatus Auctor Resolut. 52. Rationes enim, quæ pro valore afferuntur, etiam licitam esse conuincunt, cum ea, quam ipsi adhibent, distinctione loquendo. Petitio siquidem Ordinum, quodammodo petitio dispensationis est, id enim petitur, quod Episcopus hîc & nunc potest non solùm validè, sed licitè etiam impertiri.

SECTIO XXI.