Avendaño: Thesaurus Indicus

697

*P. Christophorus de Ortega Disput. 2.

P. Ortega ut adversetur, præmissis quibusdam cum rata doctrina. Titulus ejus Quæstionis 1.

de Prædestinatione, Quæst. 3. gravissimam quæstionem versans diversorum certaminum hos habet Titulos 1. Ante absolutè prævisa merita eligi ad gloriam prædestinatos certum omnino est, de ejus verò electionis efficacia non item. Ubi pro antecedentia duplicem affert rationem. Primam ex speciali serietate & promptitudine erga media, quæ quidem satis dubia est pro absoluta certitudine statuenda, sed explicari potest per specialem complacentiam, quod & nobis placuit. Secundam ex collatione auxiliorum, prævisa eorum efficacia; ex quo fit collationem talem habere rationem interpretativæ electionis, cùm dentur ex directa intentione gratiæ, quæ & communis est etiam reprobis. Id quod etiam à Nobis dictum. Quæ ratio cùm non habeat absolutam certitudinem, aliqua quærenda est, quæ sit penitus inconcussa, & est illa, Deum ab æterno gloriam electis voluisse, quam reipsa confert, uti finem, ad quem illos creavit, pro cujus assecutione media opportuna providit, quæ eo ipso quòd media sint aliqualem finis intentionem in eligente supponunt. Cumq́ue media proportionata non sint alia quàm merita, ante illorum prævisionem quomodocumque illa explicetur, gloria ipsa debuit intendi. Si dicatur unico Dei actu omnia peragi, & ita nullam esse antecessionem; in primis id ostendit parùm esse consentaneum Scripturæ & Patribus, illum dicendi modum. Et nihilominùs tunc etiam suam antecessionem virtualem esse negari nequit, amatur enim gloria ut finis, & merita ut media, unde aliquis virtualis saltem ordinis modus negari nequit.

Export TEI

698

*Certaminis 2. Titulus ut sequitur:

Export TEI

1. Vbi de Schola Thomistarum etiam in Societate.

Omißis Thomistis, sententiæ & Patronis. Ubi Thomistarum nomine Patres Dominicanos, & ipsis fœderatos intelligit, benè autem addit esse etiam scholam Thomisticam Jesuanam in Societate, pro eo quod P. Gonet congessit Tomo I. in recommendationem doctrinæ D. Thomæ §. 9. sic autem ille scribit: Quare & scientiam mediam de conditionata contingentium nostrorum, vel implicitè ut ante Molinam Scholastici veteres omnes, vel explicitè in terminis omnes Scholæ nostræ Thomisticæ Iesuanæ, qui Molinam nostrum ea in re habent præceptorem &c. Ubi quidem doctus Auctor quod ad unicum præceptorem spectat potuit omittere, propterea, quæ diximus nu. 628. & 633. ut & titulus ille Molinistarum tantoperè Adversarijs in ore & calamo frequens prorsus aboleatur.

Export TEI

699

*3. Irrito pro alterutra sententia ab ejus

Export TEI

3.

Patronis ex Scripturæ testimonijs pluribus laboratur. 4. Irrito etiam pro alterutra sententia cer

Export TEI

4.

tatur ex Patribus. 5. Quousque Vasquez contra

Export TEI

5,.

Soarium minùs solidè discurrerit summatim expeditur. 6. Haud majori opere pretio Vasquiani alijs

Export TEI

6.

|

p. 241

Soarium impugnant. 7. Magni mei magistri

Export TEI

7.

Dazæ, & ipso posteriorum urgentium contra Soarium argumenta retusa. Sic ille. Cui erit fortè

Export TEI

Quid circa illos.

qui non immeritò reponat: Haud magno operæ pretio in præfatis est ab Auctore evellente & destruente, disperdente & dissipante, laboratum; cùm tamen ædificatum nihil aut plantatum ab ipso videamus. Et primum quidem facile esse solet, non ita alterum. Et cùm Vasquij sententiam defendendam assumat, id suo labore consecutus est, ut illa neque in Scripturis, neque in Patribus solidum habere fundamentum dignoscamus. Ex quo quidem minùs plausibilis, & acceptione digna comprobatur, cùm opposita D. Thomæ sit, & etiam Scoti in id utraque conspirante schola, nec sperari queat ut ab Auctore urgentiora, ut ipse jactat, argumenta proponantur. P. Didacum Dazam

Export TEI

P. Didaci Dazæ elogium.

illius magistrum in hoc regno Peruviano ante annos plus sexaginta novi grandævior Auctore Confessarium Excellentissimi Principis de Esquilache, coràm quo voluit me Theologicas theses defendere, jam circa metam curriculi decurrentem, & eisdem præsidere. In quo non annui, unde nullum tale suæ sapientiæ specimen perrexit exhibere. Et agebat tunc annum 35. Sed majestate corporis, & morum gravitate, ac eruditionis non vulgaris opinione, communem sibi æstimationem conciliabat. Cumque aliqua ad quæstuarium negotium spectantia minùs sibi placerent, in quibus & conscientiæ suæ, aliarum judicis, periculum vertebatur; valedixit palatio, & in Hispaniam remigravit, ubi humanè exceptus, & cathedris regendis aliquamdiu intentus, annum agens 44. dum in Angliam tenderet Oratoris Regij Comitis de la Corzana Confessarius in ipsa navigatione obijt, non sine suspicione propinati veneni ab hæretica pravitate, de quo P. Nadasi in Anno dierum memorabilium die 16. Octobris. Sed jam urgentiora illa argumenta videamus.

Export TEI

700

*Primò arguitur ex constitutione

Export TEI

1. Argumentum debile.

actuum liberorum per extrinseca connotata: ex ea enim habetur decretum intentivum gloriæ per gloriam ipsam reipsa extra caussas positam constitui. Sed reipsa datur propter merita: ergo non est locus tali decreto, quia neque ordini intentionis & executionis. Sic ex P. Daza fidelis ejus auditor: qui tamen post inventum illum facilem explicationis modum de intentionali intrinseco complemento, de quo suprà n. 650. leve argumentum existimat, & ab ipso eatenus abstinendum.

Export TEI

701

*Secundò ex eodem & P. Herice,

Export TEI

Aliud à proponente rejectum, sicut prius.

quia si gloria ante prævisionem meritorum decernitur: ergo non potest non à Deo conferri, sive adsint, sive non adsint merita, neque in potestate electorum est illam amittere. Pro quo duo adducuntur exempla. 1. ducti ad carcerem à lictoribus, qui potest quidem velle aut nolle ire, sed sive velit, sive nolit, iturus est. 2. Ex voluntate Dei absoluta ante demerita non dandi alicui gloriam. Ad quod respondet Auctor facilem habere solutionem, quam & exhibet. Ad prius exemplum respondet in illo nullum haberi respectum ad carcerandi voluntatem, cùm tamen habeatur in casu nostro ex prævisa sub conditione libera meritoria operatione. De secundo nihil, sed est solutio facillima: quia licèt Deus prævidere sub conditione demerita possit; implicat tamen circa illa absolutè futura decretum divinum, aut ea decreto intentivo negandi gloriam aliquomodo complecti. Quamquam non desint, qui casum possibilem arbitrentur, de quo inferiùs.

Export TEI

702

*Tertiò ex P. Daza. Quia per hujus

Export TEI

Tertium insuper.

modi electionem beneficium redemptionis per Christum, & sacramentorum valdè extenuatur, quandoquidem etiam sine illo gloria infallibiliter obtinenda; circa quod & alia nonnulla parvi ponderis admiscentur, quæ & Auctor diluit. Sicut & illud quod de imminutione beneficij in gratia ad operandum præstita addebatur. Quantum enim beneficij, ajebat P. Daza, erit excitari, juvariq́ue, ut nostro opere, labore, ac merito habeamus, quod aliàs ex electione illa habere nullatenus possumus? Ubi Auctor non dubitat asserere magistrum suum intimè in hoc attendisse, quod attendere debuisset. Et quidem meritò, cùm evidentissimum sit gratiam ex eo non minui, quod gratiam aliam eximiam præsupponat, & inde descendat, cùm potiùs æstimabilitas augeatur. Id quod à D. Joanne Baptista in beneficio redemptionis per Christum prædicatum, cum dixit: Et de plenitudine ejus nos omnes accepimus,

Export TEI

Ioan. 1. v. 16.

& gratiam pro gratia. Joan. 1. v. 16. Videatur Cardinalis Toletus.

Export TEI

703

*Quartò ex eodem contra electionem

Export TEI

Quartum pariter.

includentem simul gloriam & merita: Quia juxta P. Soarium idem actus nequit simul tendere in finem & media, præsertim quando medium unicum non est, ut in præsenti, cùm possit Deus gloriam aut propter merita tribuere, aut etiam gratis. Pro quo & nonnulla non plus urgentia adjiciuntur, quibus abundè Auctor satisfacit. Et quidem quod finis & medium possint simul intendi, etiamsi media plura suppetant, negari rationabiliter nequit, si de medijs materialiter sumptis loquamur: sunt enim entitates duæ, quas potest voluntas uno actu complecti. Secus est si medium secundùm rationem talis formaliter eligatur, sic enim intentionem finis supponit, & ita circa illius electionem potest esse difficultas: sub qua consideratione à P. Soario potuit, quod ex ipso assumitur, affirmari. Unde licet Deus merita cum gloria ut media ad ipsam expressè velit, juxta prædictam doctrinam, formalem rationem medij non habent, sed tantùm intenditur ut illam habeant, quia ante illorum absolutam prævisionem vim movendi non habent, alliciendi scilicet in ordine ad præmium: unde media dici possunt in actu signato, sed non in actu exercito. Sicut & de ratione finis dicendum in gloriæ intentione, quæ non exercetur circa illa.

Export TEI

704

*Quintum ex eodem. Quia prædesti

Export TEI

Quintum denique.

nationis medium passio Christi fuit: ergo & volita peccata, quæ in ea intervenerunt. Illatio probatur, quia sine peccatis stare illa non potuit, quæ ante prævisionem passionis prævisa |

p. 242

non sunt. Licèt dicatur Christus decretus ante prævisum Adæ peccatum: revera enim passio Christi medium fuit. Hæc cum nonnullis alijs ad summam redacta, non urgere Auctor existimat, & juxta principia sua, in quorum aliquibus P. Suarij doctrinam amplectitur, congruentem adhibet responsionem. Nos quod ad Christi passionem attinet in decreto intentivo gloriæ non inclusum asserimus, & quod de peccatis dicitur, urgentissimum arbitramur, ut suo loco ostendimus, pro quo & faciunt dicta Problemate 4. Sect. 14. Concludit argu

Export TEI

Cum alio ex P. Vasquez.

mento P. Vasquez desumpto ex universali voluntate salvandi omnes, quam Deus habet, ex se sufficienti ad negotium præsens, unde sine ulla necessitate & ratione circa aliquos variatur. Cui ex doctrina P. Suarij respondet voluntatem illam erga solos reprobos versari, cùm tamen circa prædestinatos specialiter alia providentia versetur: stante enim illa, ut stare fatendum est ex magnis pro illa fundamentis, ut quid alia inefficax & conditionata; cùm nullus prudens ita sit solitus decernere. Sed verò etiamsi dicamus in Deo præcedere voluntatem illam dandi gloriam omnibus, qui habuerint merita, qualis in Scriptura significatur, pro speciali erga prædestinatos non incongruè specialis poneretur, ut erga illos magnitudo beneficij cresceret ex peculiari dilectione, quæ in Scripturis etiam prædicatur Matth. 25. Rom. 9. Ephes. 1. Et alibi. Unde specialis hujus dilectionis comparatione, amor non talis erga reprobos vocatur odium.

Export TEI

705

*Sed pergit jam Auctor, & mentem

Export TEI

Prior eius assertio cum irreverenti in P. Suarium verborum prolatione reiecta, & castigata.

suam conclusione duplici manifestat Certamine 8. In prima statuit de facto electionem non stare ante prædicta merita. Id probat, quia sine illa stare potest, ut fatetur P. Suarez & asseclæ, de quo & Nos Problem. 3. & aliunde nullũnullum est solidum fundamentum, ut reipsa sit, ab ejus patronis afferatur. Ubi præcipuum illud impugnat de voluntate efficaci finis, quando media ut talia ad ipsum eliguntur, uti eliguntur merita, quorum certitudo per scientiam mediam agnoscitur. Circa quod quidem non ineptè discurrit. Sic autem subdit n. Hæc fors Suarius præsensit, atatque adeò videtur rationem hanc suāsuam non adeò nudam & simpliciter efformasse, sed alijs etiam terminis & adminiculis vestitam & implexam, ut eorum multiplicitate & confusione lectoribus perplexitatem, & oppugnaturis faceret difficultatem. Hæc ille sanè indignissima in clarissimum Theologiæ lumen, non peculiarem aliquam sententiam suam de novitate odiosam propugnantem, sed receptissimam, & celebrem, in quam, ut paulò superiùs dicebam Thomisticæ, & Scotisticæ Scholæ Scriptores doctissimi conspirarunt: ut opus non fuerit Doctori Eximio ad singulares, inauditos, & ægrè intelligibiles terminos illaudabilem recursum conquisisse. Oportuisset profectò Auctori nostro plus de rationum soliditate, quàm de verborum exuberantia fuisse solicitum, ut eruditio ejus & ingenium majori in pretio apud Theologiæ proceres haberentur: apud quem & illa: Sed pars ea ijs, qui non satis solida, minusq́ue solidè probant, ac tuentur, vulgaris ac trita numquàm nos decipiet, si singulatim terminos omnes adjunctos evolvamus, & quid, quantumq́ue unusquisque valeat, examinemus. Adjungit ergo ad majorem hanc connaturalitatem providentiæ & prædestinationis ex intentione efficaci salutis prædestinati, quàm ex inefficaci probandam; id quidem etsi ex objectiva dispositione providentiæ non requiratur, ut ostensum hactenus à nobis est; requiri tamen ex perfectione Dei providentis, ejusq́ue benevolentia ac beneficentia speciali erga prædestinatos. Sic ille. Et ubinam

Export TEI

Apertissimæ calumniæ demonstratio.

in præfata Doctoris Eximij doctrina termini illi implexam, & sua multiplicitate ac confusione perplexitatem lectoribus afferentes? Quid enim clarius dici potuit, quid brevius, quid sine terminorum multiplicitate faciliùs captu, licet aliàs queat à secus sentientibus oppugnari, quod & à nobis præstitum citato Problemate? & id quidem ipso Doctore Eximio non penitus refragante, & majorem tantùm convenientiam in eo genere providentiæ, si ratione agatur, agnoscente; à cujus sincerissimo agendi modo valdè alienæ argutiæ illæ ad minùs solidè sapientes decipiendos, quod nescio in qua Religiosa officina, præter quamdam in suo Auctore Superiorum auctoritate mulctatam, potuerit fabricari.

Export TEI

706

*Possumus autem eodem ac ille ar

Export TEI

Impugnatur amplius possibilitate divinæ præintentionis ostensa, sine dispendio libertatis.

guendi modo pro contraria Assertione procedere. Nam prædestinare Deum per absolutam intentionem est possibile, & conveniens, & nihil est quod obstet: Ergo meritò id possumus affirmare. Sed negat ille Assumptum in 2. Conclusione, de qua n. 4. judicans non obstante cognitione meritorum per scientiam mediam, repugnare absolutam intentionem cum libertate amittendæ gloriæ, & possibilis absolutè damnationis. Additq́ue rationem hanc esse infallibilem & evidentem: tametsi ejus vires totas non omnes ejus Conclusionis Auctores collegerint & exeruerint, ut evasione ex præsuppositione essentiali scientiæ mediæ ab Adversarijs tentata eludi ita minùs doctis possit, ut non videatur intentum concludere &c. Proponit ergo illam post hunc verborum strepitum, & in ipsa novi nihil, & quod vires omnes collectas & exertas valeat indicare. In eo quidem vis ponitur, quod in statu absoluto aliquid additur, quod non est in conditionato prævisum, decretum inquam absolutum, quod solutum à me aliàs, & est satis opportuna solutio, quod etsi quidquam urgeret, scientiæ mediæ usus esset inutilis. Constat. Sub statu conditionato non prævidetur auxilium ut efficax in actu primo, quæ est sententia Societatis: Atqui in statu absoluto præcedit auxilium ut efficax in actu primo: ergo aliquid habetur in uno statu, quod non invenitur in alio: Ergo scientia conditionata nequit pro absoluto deservire, & ita est inutilis. Quid ad hæc? Illud utique in absoluto statu nihil futurum præter id, quod est proprium ipsi statui, in quem transfertur à statu conditionato. Et cùm hic illum supponat, ex eo habetur ut in hoc cum cognitione effectus procedatur, inde ergo efficacitas, ex voluntate scilicet conferendi auxilium cum notitia effectus. Ad quem etiam statum pertinet velle absolutè effectum, quan|

p. 243

doquidem futurus esse videtur, eodem penitus auxilio præstito, per quod nullo modo immutatur agendi ratio, ac si talis voluntas neutiquam extitisset. Et hoc quidem pacto præfinitio liberorum actuum sufficienter, & mihi evidenter explicatur. In casu autem nostro, ubi de gloria agitur à Deo intenta de possibili amissione pariter pronuntiamus, quia intentio supra liberum exercitium creatæ voluntatis cadit, & incompossibilitas divini decreti cum negatione gloriæ ex libera suppositione oritur: pro quo ex decreto argui potest, quod Deus habet conferendi gloriam post prævisa merita: illud enim per æternitatem præcedit voluntatis creatæ determinationem: Ergo eo stante nequit amitti gloria. Consequentia ostenditur, quia est incompossibile cum negatione gloriæ, & ut dictum est, determinationem antecedit, unde oritur absoluta necessitas. Quid ad hæc? Illud utique necessitatem illam esse consequentem, quia decretum illud fundatur in libera voluntatis determinatione. Idem ergo in nostro casu dicendum, quia exercitium libertatis idem est, sine ulla prorsus, nisi quoad status, varietate. Ubi dici non immeritò posset eos, qui evidentiam hujusmodi philosophandi non vident, præoccupatos alieno sensu vires omnes ad illius intelligentiam non collegisse, aut etiam exeruisse. Sed cùm viri sint sapientissimi, & perspicacissimi, ut libuerit videant, & ut voluerint censeant, dum nos propugnamus nostra, & his relictis gradum ad alia destinamus.

§. XXVI.