¶ Lo. xviij. † que el arrepentimiento de los peccados, imperfecto, y no circunstāciado , y qualificado en la manera suso dicha, puedese llamar atricion, pero no contricion. Y es de dos maneras, segun Caie. a { in. 2. Thomo. quęst. 1. de cōtri . & quęst. 5. de confess. } La vna de los q̃ se arrepienten de auer peca do mortalmẽte , y querrian no peccar:pero no se determinā a guardarse del todo dello. La otra de los que se arrepienten de auer peccado, y determinan de no peccar mas, sin cōcebir al pecado, por la cosa del mũ do mas aborrescible, y sin pẽsar en lo euitar, como a la cosa del mũ do mas euitable. Y aun el arrepen timiento arriba definido de los que se arrepienten del pecado, como de la cosa mas aborrescible, y determinan de euitarlo, como la cosa mas euitable, es atricion, segun el hasta que Dios por su misericordia, acuda con su gracia: pero es de otra especie, y se llama contricion informe. Mas segun la Comũ que arriba b { Supra eo. c. numero. 26. } seguimos por tal arrepentimiento siẽpre Dios por su misericordia, da su gracia: y ansi no se halla sin ella. La † primera de las dichas atriciones, no basta, para perdon arse el pecado por sola ella, ni aun por ella, y la absolucion: antes peca quien con ella la pide, o toma.* Lo mismo se ha de dezir del arrepentimiento, que se concibe del pecado sola o principalmẽte por el daño de honrra, descanso, o prouecho temporal, o por el miedo de la deshō rra , trabajos, o pena temporal, o eterna, aun q̃ el tal arrepentimiento no es pecado, ni mala obra, como algunos han dicho, antes es loable, sino quando con tal voluntad se concibe, q̃ sino fuesse por euitar aq̃l daño, o miedo se holgaria de auer pecado. Ca esto nueuo pecado seria c { Si proptereà. & cap. Si cui. de pœnitẽ . dist. 1. } como arriba d { nume. 11. } lo diximos.* La segunda no basta para perdonarse el pecado por ella, ni aun por ella, y la absolucion sacramẽtal , aun que basta para pedirla, y tomarla sin pecado, y para q̃ la absolucion valga, y no sea obligado a reiterar la confession, y para alcançar el effecto del sacramento, quādo llegare a tener el arrepentimiento sobredicho.* Desta opinion de Caietano nũca nos hemos osado apartar, por su authoridad, y nadie le auer nũca cōtradicho : pero agora so la correction deuida nos paresce que a quien de veras le pesa de auer pecado mortalmẽte , y se determina a no pecar mas, por ser el pecado offensa y injuria de Dios, y creyẽ do sin gruessa ignorancia, que su dolor es para ello bastante, se cō fiessa , y recibe la absolucion sacramental, no solamente cumple cō el præcepto de se confessar (como el dize) pero aun alcança misericordia y gracia del padre de las misericordias y gracias. Porq̃ nin guna escriptura sagrada expressa ser necessario concebir al pecado por la cosa mas aborrescible del mũdo . Ca solamẽte dize, Pœnitentiā agite a { Matth. 3. & Lucæ. 3. }. Hazed penitencia. Pœnitemini b { Marci. 1. actor. 3. }. Arrepentios. Facite fru ctus dignos pœnitentiæ c { Lucæ. 3. cap. Cōsideret . §. fi. de pœni. d. 5. }. Obrad obras dignas de penitencia. In d { Ezechiel. 33 cap. Ponderet. 50. distin. } quacun die cōuersus fuerit peccator, iniquitatum eius amplius nō recordabor. En cōuertiẽdose el pecador, le perdonare. Cōuertimini e { Iohel. 2. cap. Conuertimini de pœni. d. 1. }. Cōuertios . Scindite f { Iohel. 2. c. Scindite. de pœ niten. d. 1. } corda vestra. Romped vuestros coraçones. Dixi g { Psa l. 31. ca. Dixi. de pœnit. distin. 1. } confite bor aduersum me iniustitiam meam Domino, & tu remisisti impieta tem peccati mei. En determinando me a confessar mi pecado al Se ñor, y tu me lo perdonaste. Ni ay Cōcilio , ni Papa, ni doctor sagrado de tātos , q̃ enel Decreto se alegan, que tal, declare. Porque todo lo que ellos dizen en summa es, lo que mucho ha, el concilio Florentino h { Sub Eug. 4. in Decreto. de sacramen. }, y poco ha el Tridentino i { In. 4. sessio. sub Iul. 3. c. 4. } mas claro dixeron, ser para esto necessario doler nos de los pecados cometidos, con proposito de no pecar mas, y con esperança de perdon sin poner estas reflexiones, y comparaciones dificiles, y de pocos sabidas y de menos vsadas. Y aun sant Augustin k { In. c. si quis autẽ . 2. de pœ niten. dist. 7. }, poniendo differencia entre con uersum, & versum, conuertido y buelto dize que versus, o buelto se dize el, que dexa de pecar por temor de la pena, y conuersus, o conuertido el, que solamente, o mas principalmente por amor de Dios, y por pesar le de su offensa se aparta dello. Allegase a esto que pocos (en comparacion de los otros) son los confessantes, que desde que el sacramento de la penitencia fue instituydo hasta oy han hecho, y hazen esto, y los confessores que induzen a ello. Y (a nuestro parescer) claramente lo sintio el Concilio Tridẽtino l { Sessio. 4. sub Iul. 3. cap. 4. }. Ha nos consolado el oyr, que esto mesmo se dixo aquel muy pio y clarissimo doctor fray Frācisco de Victoria, y aun (a mi parescer) el se ñor doctor Soto m { Lib. 2. de natu. & gra. c. 15. } lo siente, diziẽdo lo del Corolario siguiẽte , que confirma mucho esto. De todo lo qual se sigue quan vtil y segura cosa sea la confession al arrepentido.