VEREBAR EQVIDEM, AD MODVM ILLVSTRIS AC REuerendissime Præsul, fore quosdàm, qui mihi, & illud meritò, succenserent, quòd post
aliquot partus, eośeosque immaturè editos, minimè temperarim, quin properè nimis & alios
edere, nondum expectata priorum censura, fuerim conatus. Quasi primus lapsus casui
dari debeat, vel imprudentiæ: iteratus stultitiæ, aut inscitiæ tribuẽdustribuendus sit. Turpe siquidem nimis est, vt vetus ProuerbiũProuerbium admonet, bis ad eundem lapidem offendere. Culpam
istam tantùm abest agnoscam ipse, vt nihil magis persuaderi Iuris VtriusVtriusque Professoribus cupiam, quàm me nec minima huius criminis labe syncero animo candidócandidoque iudicio
notari posse. Nam, etsi sciam in his, quæ hactenus ediderim, multa passim exponi, quæ doctiorum hominum censura haud magnoperè valeant erroris argui. id́idque mihi maximo futurum est beneficio: quippe cui animus contigerit non sanè contumax, nec ceruicosus, sed leuis admodum ad ea benignè mutanda, quorum in hac præsertim
turis humani disciplina fuerim admonitus: verùm amici quidam, quos plures ob eorum candorem insigne illud
Salmanticense literarũliterarum Emporium mihi conciliauit, multis ex HispaniarũHispaniarum locis me per literas certiorem fecerunt, Opus variarum Resolutionum nuper à me typis traditum, eo fuisse probatũprobatum applausu, quo admitti solent,
quæ futura quandoquandoque sunt studiosis omnibus vtilitati: quod fateor diuino muneri potius et lectorum benignitati,
quàm meis viribus tribuendum fore. Iidem summè admonuerũtadmonuerunt, vt si quid priuato studio prætèrea ad Iuris Pontificij, vel Cæsarei interpretationem elaborassem, nequaquam grauarer publico Iurisconsultorum examini committens cæteris benignè id suscepturis communicare. horum equidem iudicio, Antistes ornatissime, accessit &
tuæ limatissimæ censuræ exactissima inquisitio, qua meos qualescunqualescunque labores vndivndique scrutari quandoquandoque dignatus es, vt me tibi multis nominibus addictissimum eorum admoneres, quæ in hac iuris humani disciplina maximè sunt præcauenda. Quod fecisti sedulò, vtinaḿvtinamque meis viribus par esset à te mihi sæpissimè indictũindictum onus in hisce
Commentarijs elimandis: sperarem vtivtique, nōnon minimam eiusmodi instituti laudẽlaudem meis scriptis accessuram. DeniDenique
meipsum, quem ab hinc viginti quinquinque annis Salmanticæ discipulum cum plerisplerisque alijs habuisti, exhortatus es, ne
ab hoc semel suscepto labore calamum amouerem, si quid possem his horis, quibus alioqui feriari licebat, in communem vtilitatem exhibere. Incidit verò in manus mihi hac de re cogitanti relectio quædam, quam olim publicè iam voce communem feceram, dum cap. Quamuis pactum. sub titulo de pactis. inter Bonifacij VIII. Constitutiones interpretarer. Hanc tuo nomini clarissimo dicare decreui, non ex ea causa, qua quidem Principibus, illustrioribuśillustrioribusque Viris ingenij sui monumenta nuncupare decernunt, quòd velim hoc munere gratiam, tuaḿtuamque beneuolentiam promoueri. Scio etenim, quæ tua humanitas est, me iam hæc apud te promeritum fuisse, multiśmultisque in
me collatis beneficijs ad palàm omnibus esse: sed, vt Iuris VtriusVtriusque Antistitem, verum præceptorem agnoscerem,
vnuḿvnumque è primis literarijs Collegij sanctissimi Saluatoris selectissimis incolis. Etenim cùm perillustris, ac Reuerendissimus vir Didacus à Muros Ouetensis Ecclesiæ Præsul dignissimus, quo innatam sibi pietatem, & in publicam vtilitatem zelum feruentissimum Hispanis, & exteris in exemplum exhiberet, vt́vtque Deo Max. aliquod obsequium ministraret, domum illam percelebrem, ad quam & ipse ab hinc annis quindecim fuerim admissus Salmanticæ institueret, teipsum virũvirum tunc moribus, iudicio, & doctrina præstantem, magnímagnique in ea Academia nominis ad eam rem in ipsius Collegij Collegam feliciter adoptaui. Quod equidem munus ita cautè, piè ac religiose
executus es, vt vel eo tantùm nomine tibi, & his, qui tecũtecum in id electi fuêre, non mediocris laus iure optimo sit adquisita. Hinc profectò factum est, vt qui pòst in eandem celebratissimam domũdomum fuerint admissi, æquissimis atatque
integerrimis institutionibus edocti, in eo literario conuentu maximos eius professionis honores insigniter fuerint
adepti. His verò, quæ primùm in Reip. commodũcommodum decem annis publico stipendio præceptoris officio fungens peregisti, multa propensi in eandem Remp. animi argumentum ita incessanter addidisti, vt qui teipsum nouerit, &
quæ apud Regem ac Cæsarem InuictissimũInuictissimum, in ipsa itidem Tridentina Synodo, & in huius Granaten. Curiæ præfectura egeris, vtcunvtcunque expenderit, satis cōperiatcomperiat, quantum tibi debeant hi, qui continuis precibus verũverum iustitiæ
cultum postulauerint. Quibus denidenique animidotibus magnitudinẽmagnitudinem, insignem humanitatem, iudicij candorẽcandorem, egregiam in pauperibus & oppressis subueniendis diligentiādiligentiam, maiorum & generis dignitatem ac splendorem notissimum facis. Pro tua igitur singulari benignitate hoc Opus, quicquid est, accipito ab eo dicatum, qui se ita tibi obligatũobligatum putat, vt in tota, quæ sibi reliqua sit, vita, studium omne, animuḿanimumque, ac se totum tibi, tuiśtuisque deuouerit: hoc
vnũvnum, quod mihi erit omnium gratissimum, obnixè precatus, te in hoc suscipiendo munusculo nōnon tam rem ipsam,
quàm autoris voluntatem metiri. Suscepi enim & laborem hunc libentiùs, nōnon modò vt intelligas, si quid nobis à
publicis negocijs ocij superest: Superest autẽautem, vel teipso teste, non multum, nōnon esse omninò id ociosum, sed etiāetiam vt
tuum, quo nihil mihi antiquius est, iudiciũiudicium censuraḿcensuramque ampliùs explorarem. Nec tamen vereor, ne nostrānostram hanc
operam, quæcunquæcunque ea sit, probaturus sis, libentílibentique animo accepturus, vel ea saltem causa, vt mihi animum ad alia
festinanti adieceris. Vale Præsulum decus. E Granata Mense Aprili. Anno M. D. LIII.
