Covarrubias ...: Opera Omnia

 Legal Information & Privacy

Ex §. Tertio.

p. 731
Ex §. Tertio.

SVMMARIVM.

  • 1 Quid referat scire, nominatum in conditione esse, vel non esse ex testamento vocatum.
  • 2 Positi in conditione non censentur positi in dispositione.
  • 3 Positi in conditione non censentur vocati ex testamento, etiamsi nominatim à testatore grauentur, secundum communem.
  • 4 Fideicommissum relictum ab his, qui in conditione nominantur, an valeat.
  • 5 Masculi, quorũquorum mentio fit in conditione, adhuc non censentur vocati ex testamento.
  • 6 Jn legatis positi in conditione, an censeantur positi in dispositione.
  • 7 Positus in conditione non vocatur ex illo testamento, etiamsi institutio non succedat de iure ab intestato.
  • 8 Quandoque ex voluntate præsumpta testatoris, nominati in conditione vocati censentur ex dispositione.
  • 9 Intellectus ad l. Gallus. in princ. ff. de lib. & posthumis.
§. TERTIVS.
PRæter alia, quæ maximè in huius
1
* capitis interpretatione adnotari solent, ad examen adducitur substitutio quædam à Raynutio facta. Is etenim proprio testamento statuit, vt filiæ Adiectæ, si absque liberis moreretur, Alterocha, & soboles, quam gestabat in vtero, eidem impuberi succederent. Cuius substitutionis ratione à iuris vtriusque professoribus quæritur, quænam isthæc fuerit substitutio? atque ideò locus hic substitutionum tractatum exposcit, cui ipse libentissimè supersederem, cùm ob interpretum hac in re indefessam concertationem, tum ob materiæ amplitudinem, quæ vel est omittenda, vel diligentissimè tractanda. quorum primum minimè patitur hæc Raynutij substitutio: vltimum verò latissimos illos, miris ac festituissimis floribus refertos IurisconsultorũIurisconsultorum campos potiùs exigit, quàm hanc, vel alteram iuris Pontificij sanctionem. Primus sanè, vt vel ex minima parte propositæ quæstioni deseruiam, illud inquiram: num his Raynutij verbis liberi Adiectæ fuerint hæredes instituti, aut potiùs substituti? Nec id temerè in controuersiam ducitur: cùm plurimum intersit id scire: quidem filij Adiectæ substituti ex his Raynutij verbis possunt mortua matre, eius hæreditatem repudiare, & capere bona Raynutij, qui eos ex testamento vocauerit: quòd si ab intestato succedunt matri, nec vocati sunt ex substitutione fideicommissaria Raynutij, non poterunt matris hæreditatem repudiare, & primi testatoris bona petere. Prætereà, filij Adiectæ vocati ab ipso Raynutio ad propria bona ex fideicommissaria substitutione reuocabunt bona alienata per matrem, quæ quidem bona fuere relicta in hæreditate Raynutij: alioqui non vocati per hæc verba, non admittuntur ad reuocationem alienationis factæ. l. vltim. §. penult. C. commun. de legat. aliasq́ue vtilitates hæc disputatio habet, quas passim Doctor. tradunt. Est sanè insignis glos. in l. Lucius. in 2. ff. de hæred. instit. quæ dixit, per prædicta verba filios non
2
† esse vocatos à testante, ex eo quod in conditione adiecta, fiat eorum mentio, non in dispositione: hi verò, qui conditionibus adijciuntur, minimè vocantur in ipsa dispositione per ipsum testatorem. l. si quis sub conditione. ff. si quis omis. caus. testamen. l. si quis ita hæres instituatur, si legitimus. ff. de hæredi. insti. l. ex facto etiam agitatum. ff. eo. l. qui duos. ff. de reb. dub. l. vel singulis. l. qui duos. ff. de vulg. & pupillar. substitut. quam quæstionem latè disputat Anto. Corset. in repeti. ad Abb. dictione, substitutio, ac præ cæteris dictam glos. dixere singul. esse Alexand. in l. ex facto. §. 1. col. 2. & in §. ex facto. col. 2. ff. ad Trebel. idem in l. Gallus. col. 3. ff. de libe. & posthum. dixit eam celebrem & singu. Gali. in l. Centurio. colu. 89. & ibi Ripa numero 159. ff. de vulg. & Curti. Senior cons. 42. columna 7. vbi eam opinionem communem esse fatetur. idem asserunt Imol. in dict. l. Lucius. 3. colum. Alexand. consil. 109. & consil. 202. & 188. vol. 2. Decius cons. 207. Socin. cons. 62. vol. 3. col. 1. Zasius de substi. c. vlti. col. 2. Catelli. Cotta in dictione, filij in conditione. Sunt tamen, qui ab hac opinione recedant, ex verbis Iurisconsulti in dict. l. Lucius. qui ita concepta institutione, Titius frater meus mihi hæres esto, si Titius hæres meus filium, filiamúe ex se natum, natamúe non habuerit, Stichus, & Pamphilus serui mei liberi, & hæredes mihi æquis portionibus sunto. Respondit, Si frater decessisset priusquam hæreditatem adiret liberis relictis, non erunt hæredes Stichus, & Pamphilus: nam prudens consilium testantis animaduertitur. Non enim fratrem solum hæredem prætulit substitutis, sed etiam eius liberos. Hactenus dicta lex, quæ plurimum destruit glos. sententiam, vti tradunt Soci. in l. cùm Auus. ff. de condi. & demon. fol. pen. Chassa. cons. 14. & Fortu. in d. l. Gallus. in princip. col. 38. Corasius libr. 2. miscellane. c. 19. qui & alia pro hac opinione adducunt, sat diligenter. Non tamen obstat communi sententiæ text. in dict. l. Lucius. potest etenim aliquis admitti ad bona ex voluntate testantis, & nihilominus ab intestato. l. conficiuntur. ff. de iure codicil. Quin &
3
† communis opinio quibusdam adeò placet, vt eam veram esse existiment, etiamsi positi, ac nominati in conditione, expressim |
p. 732
à testatore grauentur, aut post eorum obitum, aliorũaliorum fiat substitutio, cuius rei sit exemplum, Instituo Titium meum hæredem. Et si Titius moriatur sine liberis, aut ipsi Titij liberi moriantur sine filijs, substituo Sempronium. Nec hoc vltimum fideicommissum valet, quippè quòd ab eo, quem testator non honorauerit, relinquatur. l. ab eo. C. de fideicommiss. Albert. in Rub. ff. de vulg. numero 93. Alexan. in dict. l. Centurio. numero 94. idem Alexand. consi. 105. vol. 1. Anchar. consi. 137. quorum opinio communis est, secundum Iaso. in dict. l. Centurio. numero 57. & eundem consilio 35. volum. 3. Deci. cons. 422. colu. 2. & cons. 270. colum. 1. Soci. consil. 62. volum. 3. colum. vlti. Curti. Iuni. consil. 43. numero 6. Alexand. consil. 221. 2. volum. & Socin. Iuni. in cons. 118. volum. 1. nume. 22. qui omnes eandem sequuntur. & Carol. Molin. in Alexand. cons. 64. lib. 5. Nec apud me dubium est, hanc sententiam frequentiori calculo receptam fuisse, sicuti & alij plures fatentur sæpissimè. Sed Bart. in d. l. Centurio. numer. 37. contrariam sententiam probat, ea potissimùm ratione, quòd ipsius testantis voluntas fuerit, liberos instituti ex testamento vocare, cùm ab eis fideicommissum reliquerit: alioqui non relicturus hoc fideicommissum ab eis, quos minimè honorauerit. Nam & coniecturis contrariæ volũtatisvoluntatis, præfatam opinionem communem cessare, frequentissimum est apud Docto. hanc controuersiam tractantes. Igitur opinio Barto. iure procedit, cui subscribunt Alexand. cons. 64. vol. 5. Anchar. cons. 74. Curti. consil. 45. col. 3. Socin. in dict. l. cùm Auus. col. pen. idem in l. cum filiofamiliâs. col. 3. ff. de legat. 1. Curti. Iunior consil. 16. colum. 3. Galiaul. in dict. l. Centurio. col. 92. & ibi Ripa numero 167. Politus in tracta. de substit. titu. de compendiosa. num. 30. & eodem tit. Zasius col. penult. Chassa. cons. 14. col. 2. quorum opinio facilius defendi potest quàm præcedens, inspecta præsumpta testatoris voluntate, quæ in testamentis primum locum obtinet.
Cæterùm, vtcunque sit, etiam admissa Alberi. opinione, fideicommissum valere
4
† poterit, si ita fuerit relictum, vt nominatim à liberis instituti non detur, sed simpliciter, hac quidem forma: Si Titius hæres meus decesserit sine liberis, vel eius liberi sine filijs moriantur, bona mea deueniant ad Sempronium: in hac etenim specie fideicommissum à liberis instituti minimè relinquitur, sed rogatur institutus hæres hæreditatem Sempronio restituere, si eius liberi sine filijs decesserint. Alex. in dict. l. Centurio. numer 95. Bald. & Salice. in l. precibus. colum. penult. C. de impube. idem Ale. cons. 198. vol. 2. numero 13. argumento sumpto à l. quoties. ff. de reb. dub. nam & grauamen iniunctum institutis transit in eius hæredes, secundum eosdem.
Secundò, dicta communis Docto. adnotatio ex glos. in dict. l. Lucius. procedit, etiamsi
5
† testator masculorum in conditione mentionem fecerit, ita sanè: Si institutus sine liberis masculis decesserit, substituo Sempronium. Adhuc equidẽequidem liberi nōnon censentur substituti. Alexand. consil. 24. col. 4. consil. 32. volum. 2. Socin. cons. 62. vlti. col. & cons. 116. col. 6. vol. 3. quorum opinio communis est, vt fatentur Ripa in d. l. Centurio. num. 162. & Paul. Parisien. consil. 14. vol. 3. atque mota lite ita pronunciatum fuisse, testatur Guido Papæ decisi. 600. & decis. 184. fatentur etiam hanc opinionem communem esse Ripa in l. 1. C. de pact. nu. 9. & Soci. Iunior cons. 177. vol. 2. idem con. 118. volum. 1. numer. 16. Paul. Paris. consil. 86. numer. 15. & consil. 87. num. 32. vol. 2. Ipse verò Guido Pap. contrariam opinionem veriorem esse existimat, dicens liberos masculos cẽsericenseri omninò substitutos, tametsi in conditione fuerint nominati. Idem Deci. consil. 270. Curti. Iunior consil. 43. num. 7. Aymon Sauillianus consi. 130. colum. 2. ab exemplo statutorum, quæ à successione excludunt fœminas extantibus masculis: qui si ab intestato succederent, minimè excluderent fœminas, sed cũcum eis simul admitterentur. Sic in hac specie, si masculi ab intestato succederent, simul cum fœminis essent admittendi: & ita substitutis præferrentur fœminæ, quod est contra testantis mentem, & ideò est dicendum, masculos à testatore ex testamento vocari, sicuti Decius existimat.
Hac tamen ratione ego non cogor à priori sententia discedere: atque, vt arbitror, in præsenti quæstione, masculi ex voluntate testantis succedunt ab intestato ipsi instituto, & eadem voluntate fœminis præferuntur, sicuti in statutis, quorum Dec. meminit, masculi per legitimam ab intestato successionem vocantur, & fœminas excludunt, quod latissimè constat ex traditis ab Alberto Bru. in tract. de statut. exclud. fœmi. artic. 8. & artic. 13. Posset sanè opinio Guidonis locum obtinere, si testator fœminas, eo casu, quo nascerentur, peculiari titulo honorauerit. Corne. consi. 207. volum. 2. col. 3. Curti. Iunior consil. 87. col. 2. Ripa in dicta l. Centurio. nume. 163. Aymon consil. 130. col. 3. Similiter & Hierony. Grat. consil. 3. num. 19. volum. 1. aliquot alijs modis opinionem Guidonis defendit.
Tertiò, præmissa gloss. communis opinio etiam in legatis locum habet eadem
6
† ratione. Soci. in d. l. cùm Auus. fol. vl. col. 1. cui subscribunt Lance. Galiau. in d. l. Centurio. col. 91. & Catel. Cott. dictione, filij in conditione. optimus tex. in l. si quis sub conditione. ff. si quis omis. caus. testa. quo probatur, etiam in legatis positum in conditione, non censeri in dispositione decretum. ad idem l. filiusfamiliâs. §. cùm quis. ff. de lega. 1. cuius ratio generalis |
p. 733
est: nam & in l. generaliter. C. de institut. & sub stitut. §. cùm autem. sensit adiectos conditioni non vocari ad fideicommissum ex testamento: & subdit procedere eam constitutionem in legatis, & fideicommissis: quo fit, vt prædicta opinio sit recipienda aduersus Ang. in l. in legatis. C. de lega. & Ias. ibi dicentes, in legatis adiectum conditioni vocari per fideicōmissumfideicommissum ex testamento: nec id mirum esse: cùm legata nutu relinqui possint. l. nutu. ff. de leg. 3. non sic hæreditas: & ideò quamuis glos. in hæreditatibus loquatur, erit aliud dicendum in legatis: idem Corn. consil. 146. columna 5. volum. 2. quorum ratio ex præcedentibus tollitur, & ex eo, quòd dicta glos. etiam in fideicommissis loquatur, quæ legatis exequantur. Vnde non immeritò Ias. in l. 1. col. 4. C. de pac. Angeli sententiam dubiam esse fatetur.
Quartò, eadem opinio gl. adhuc vera est, etiam si positi in conditione non sint successuri
7
† ipsi instituto intestato: nihilominus etenim hi non censentur testamento vocati ad fideicommissum. Filius siquidem naturalis substitutum excludit, licet intestato parenti successor legitimus non sit. l. ex facto. §. si quis rogatus. ff. ad Trebe. Auth. licet. C. de natu. libe. Hanc verò extensionem probat insignis text. in dicta l. filius familiâs. §. cùm quis. vbi nominati in conditione excludunt substitutũsubstitutum, etiam si non sint hæredes instituto. eandem opinionem probat gl. in d. l. ex facto. §. vlt. vbi Vincent. Hercul. & Alex. in dict. §. si quis rogatus. 2. col. & ibi Ripa nume. 27. fatentur eam communem esse. Et in hac specie idem concedit Paul. Castren. in dicto §. cùm quis. & in dicto §. si quis rogatus. ab ea tamen opinione & extensione discedens.
Porrò, si quando à præfata
8
† communi opinione recedendum erit, id nōnon temerè, sed cautè agendum est, perpensis coniecturis, quibus deprehendi possit eam fuisse testatoris voluntatem, vt nominatos in conditione ad substitutionem ex testamento vocauerit, quod iudex attentè admodum arbitrabitur. Socin. in dicta l. cùm Auus. ad fin. Curt. iunior cons. 43. nume. 7. Paul. Paris. consil. 42. volum. 3. Hieronym. Grat. cons. 48. volum. 1. Socin. consil. 116. colum. 2. volum. 3. Vnde si quis derogans futuris testamentis disponat, & dicat velle ipsum habere successores eos, qui ab intestato à iure vocantur, & addiderit id sibi placere, vt ea dispositio valeat eo, quo meliori modo possit, censetur hære des instituere eos, qui ei intestato sunt successuri: est enim hæc institutio necessaria ad tollenda futura testamenta, & ex clausula adiecta colligitur intentio testantis, sicuti in hac ipsa specie respondet Curti. Iuni. cons. 169. colum. 2.
Ex quo defendi potest id, quod nouiores quidam opinantur: Filium institutum
9
† hæredem censeri in illa celebratissima forma Galli Aquilij, Si filius meus me viuo morietur, tunc si quis mihi ex eo nepos, neptisúe, natus, nataúe erit, hæredes sunto. id enim necessarium est præmittere, ne testamentum rumpatur. Igitur testantis illa cautissima formula intentio est proculdubio, vt eius dispositio valeat, & ob id iudicandum est sub illa conditione voluisse filium instituere hæredem: cùm id necessariũnecessarium sit, ne testamentum rumpatur: quod in dicta l. Gallus. in principio. animaduertunt Fortun. col. 28. Galiau. num. 24. & Mari. Salomo. num. 25. ex l. denique. §. interdum. ff. de pecul. lega. Idem adnotauit Stephanus in Necyomantia, dialogo 46. & 47. Nam fauore liberorum verba enunciatiua disponunt. l. pater. §. Auus. ff. de doli except. idem probatur in l. si mater. §. vlt. ff. de vulg. vbi Iurisconsultus Africanus sensit sub Galli forma filium fuisse institutum. Item Vlpianus in l. cùm in testamento. ff. de hæred. instit. scribit duos gradus hæredum esse ibi: Si filius meus me viuo moriatur, tunc nepos ex eo hęres esto. Nec obstat §. idem credendum. eiusdem legis, Gallus. vbi nominatus nepos in conditione, non censetur institutus: quia id negandum est: cùm in eo casu, & in ea formula etiam nepos sit institutus. Et dum subdit Iurisconsultus, Ne successione testamentum rumperetur, ad pronepotis institutionem est referendum, quia ea non facta, nec concepta, rumperetur testamentum mortuis filio, & nepote, viuo testatore. Nec ibi quidquam interest, prius mori nepotem, an filium, vt explicat Fortun. in dicta l. Gallus. columna trigesima septima. Tametsi frequentius illius legis, Gallus. interpretes præmittant filium in forma Galli Aquilij expressè institutum fuisse, & ita institui oportere ab his, qui eadem forma vtantur. gloss. Bald. Angel. Imol. & alij communiter, dict. l. Gallus. in princ. vt ibi fatentur Alex. num. 6. Ias. nume. 48. & Galiaul. nume. 21. ac cæteri Doctor. quibus consensit Guliel. Benedict. hîc, verb. adijciens. reprobantes Barto, qui in ea. l. Gallus. existimat, satis esse filium ad legitimam successionem ab intestato vocari, & ideò adnotauit, non esse necessariam in forma Galli Aquilij institutionem filij: quod à verò intellectu illius legis plurimum abest.
Loading...