Quarto, non tantum res subiecta restitutioni poterit alienari titulo dotis constituendae, sed etiam ratione dotis per grauatum acceptae restituendae, & licet ea recepta fuerit post grauamen appositum, mortuoque ipso testatore, & vxore ipsa, quae dotem dederit, minime ignorante ipsius grauaminis constitutionem. Hoc probatur in dict. Auth. res quae. dum inibi expressum est, rem subiectam restitutioni posse alienari causa donationis propter nuptias, quae quidem datur pro tutiori solutione, & restitutione dotis, & pro dote consequenda, quemadmodum constat ex notatis in Authen. siue a me. C. ad Velleia. & in Authen. vt immobilia ante nuptias. §. si quis igitur. collat. 5. adnotauimus, & nos in Epitome 2. parte, de matrimonijs. cap. 3. §. 7. ad finem. Igitur, & pro restitutione dotis poterit alienatio permitti. Quam opinionem tenuerunt gloss. Bartolus & Doctor. in dict. Authent. res quae. Alexa. consi. 67. nume. 4. lib. 4. Ananias, & ibi Bologni. consilio 61. dubio 3. Barthol. Socin. consil. 23. lib. 3. colum. 1. Decius consilio 519. nume. 2. Rube. consil. 78. numero 1. Ioannes Crottus in dicto §. diui. fol. penul. vers. octauo quaeritur. Curti. Iunior in dict. Authen. res quae. nu. 11. & quamuis gl. & Bartol. indistincte hac in reloquantur, & Angel. in Auth. de restitut. & ea, quae parit. in princ. vlt. colu. Iason in dict. Auth. res quae. col. penul. Idem in consi. 231. num. 3. lib. 2. velint bona subiecta restitutioni minime posse alienari pro restituenda dote, quam filius, nepos, aut pronepos testatoris, acceperit post constitutum fideicommissum: nihilominus verior opinio videtur contraria, qua probatur, posse dicta bona pro dote restituenda alienari, etiam si dos accepta fuerit post fideicommissum, & mortuo testatore, sicuti asserunt Alex. & alij omnes, quos post ipsum modo citaui, ex quibus fatentur, hanc opinionem Communem esse Ana. Soc. Deci. & Rubeus, ac praeter eos post alios idem testatur, eandem opinionem sequutus Ludo. Gozad. cons. 97. nu. 10. sentiuntque hanc sententiam iure veram esse Barto. in dict. Authent. de resti. col. 3. versic. quaero pro declaratione. Et Paul. Castren. in consil. 80. lib. 1. hoc ipsum constat ex decisione Iustiniani in dict. Authent. de restitutioni, &c. Dum ibidem in §. Sancimus. responsum est, posse filium, vt filiam testatoris constituere dotem, & donationem propter nuptias ex bonis subiectis restitutioni. Vnde apparet, eam decisionem expressim tractare de dote constituenda post testamentum, & grauamen iam institutum, & ideo idem praemittitis tex. circa alienationem bonorum pro restituenda dote accepta, post ipsius fideicommissi ordinationem, etiam iam mortuo testatore, cum haec duo pari iure censeantur ab ipso Iustiniano. Idem etiam deducitur ex eo, quod Caesar ipse in prooemio ipsius Nouellae asseuerat, plaerunque mulieres dantes dotem ei, qui possidet bona subiecta restitutioni, ex ignorantia fideicommissi decipi. Igitur iam constitutum erat fideicommissum tempore, quo dantur dotes, quibus illa constitutio fauere vult. Praeterea ratio dictae Cesareae Nouellae ea videtur esse, quod ex praesumpta voluntate testantis appareat, testatorem voluisse fieri a successoribus, quos onere restitutionis grauauit, quod idem si viueret, facturus esset. l. cum seruus. versic. nam etsi viuus. ff. de condi. & demonstratio. dum dicit, Quod ipse viuus facturus sit, ab haeredibus suis fieri voluisse intelligitur. Sed ipse testator si viueret, ea bona voluisset pro restituenda dote filio tradita, obligari, iuxta notata per Bartol. in l. si cum dotem. §. transgrediamur. ff. solut. matrimon. Ex quibus apparet, veriorem & magis communem esse sententiam Alexand. Ananiae, & sequacium. Et quamuis Ioan. Crottus, Socin. & Curtius Iunior, hanc quaestionem tractantes inter alia praecipue considerent ignorantiam mulieris, tradentis dotem viro, qui fideicommissi iure tenebatur bona restituere, ne ex ignorantia fideicommissi decipiatur, idemque adnotauerint & collegerint a Nouella Iustiniani in d. Authen. de restitutionibus, ego opinor, ignorantiam mulieris non esse praecipuam, nec finalem rationem illius decisionis, sed, vt aiunt, impulsiuam, & simul cum alijs a Iustiniano consideratam: quod apparet ex eo, quia etiam data scientia mulieris tradentis dotem, poterit res subiecta restitutioni constitui pro donatione propter nuptias, per eum textum. Et tamen donatio propter nuptias tendit & ad hoc, vt bona donata sint obligata ad restitutionem dotis. Ratio etenim praecipua, & quae omnino Iustinianum mouit ad eam constitutionem edendam, deducitur a praesumpta voluntate testatoris, simul & a fauore dotis. Quam ob rem communem sententiam Alexand. & Ananiae etiam veram esse censeo, vbi dos tradita fuerit ab ea foemina, quae sciebat bona subiecta esse fideicommisso, & restitutioni. Quod sensit Ripa in dicto §. diui. numero septuagesimoseptimo. His denique praenotatis apparet, quando bona maioratus, & fideicommissi, vinculo subiecta, restitutioni possint alienari pro dote constituenda, vel vxori restituenda. Et plane vbi testator iure communi absque licentia & priuilegio principis potuit prohibere alienationem, etiam ex causa dotis soluendae, vel restituendae, quod contingit in his rebus, de quibus libere poterat testator disponere, & iure fideicommissi testari, non poterit princeps proprio rescripto huic voluntati, & expressae prohibitioni derogare, nec permittere, quod ea bona ex causa dotis alienentur, aut dotis restitutioni obligentur, quod probatur ex his, quae hoc capite tradidimus. Nec oberit, causam dotis esse fauore dignam, & id Reipublicae conuenire, cum id verum sit, modo non fiat praeiudicium alteri, qui dominium rerum iuste adquisierit: non enim conuenit Reipublicae, dotem constitui ex alterius patrimonio contra eius voluntatem, nisi in casibus a iure iam expressis, & eis similibus. Quod si habita a principe licentia testator, qui alioqui id agere non poterat, prohibuerit alienationem rerum etiam dotis causa, tunc princeps ei voluntati contrario rescripto, labente tempore derogare valebit, sicuti superius probatum est. Admoneo tamen, vtcunque sit, haec principum rescripta restringenda fore, & ita accipienda, vt strictam interpretationem habeant, ne passim & temere testatorum vltimae voluntates mutentur.