Covarrubias ...: Opera Omnia

 Legal Information & Privacy

Vol. 2

p. [i]
VARIARVM RESOLVTIONVM IVRIDICARVM EX IVRE PONTIFICIO, REGIO, ET CAESAREO LIBRI III.

QVIBVS HAC NOVA EDITIONE ACCESSIT QVARTVS, AMPLISSIMARVM QVAESTIONVM REsolutionibus refertus & insignis. DIDACO COVARRVVIAS A LEYVA, TOletano, sancti Dominici Archiepiscopo Authore. Cum Indice rerum maximè notabilium, per ordinem Alphabeticum locupletissimo, Post præfationem horum trium librorum, Summaria capitum ordine reperies. FRANCOFVRTI, Ex Officina Typographica Nicolai Bassei, Impensis Sigismundi Feierabend. M. D. LXXIII.
p. [ii]

p. [iii]
AD ILLVSTRISSIMVM, AC REVERENDISSIMVM D. DOMInum Fernandum Ninno, Indiarum, nouíque Orbis Patriarcham, Episcopum Seguntinum, Caroli Cæsaris, Hispaniarum Regis summo præfectum Prætorio, Didaci Couarruuias à Leyua Toletani, in Granatensi Curia, Regioq́;Regioque Auditorio Senatoris, in tres variarum ex iure Pontificio, Regio, & Cæsareo Resolutionum libros
PRÆFATIO.

NON ME LATET, PRAESVL amplißime, illustrißime Princeps, hanc prouinciam, quam iam semel & iterum, æditis opusculis quibusdam in publicum́publicumque diuulgatis, Salmanticæ adsumpsi, & nunc tertiùm subire constitui, difficilimam esse omnium, quæ uiris disciplinarum studiosis nominis adquirendi causa unquam contingere possunt. Quid enim obsecro difficiliùs, quâm uarijs tot lectorum iudicijs, uel minima ex parte satisfacere? quibusdam etenim operis ordo eiúsue distributio nequanequaque forsan arridebit: alijs displicebit stylus parum ininque politus, nec dignus quidẽquidem, ut opus ita oscitanter elaboratũelaboratum legatur ab his, qui Latinæ linguæ castitatẽcastitatem, exactam́exactamque eloquentiam ex ueterũueterum iurisconsultorum responsis, & quibusdam in ea eloquentißimorum uirorum commentarijs, adsidua lectione fuere adsequuti. Quidam longiorem controuersiarum disputationem requirent, breuem earundem definitionem omnino improbantes. Nec deerunt, qui tot authorum, præsertim iuniorum, allegationem parum utilem operi ac lectoribus esse censeant: quippe qui exosam habeant huiusce ætatis tot commentariorum nomenclaturam. His sane omnibus non aliud obijcere decreui, quo me à multis apologijs dictandis eximerem, quam tui auspicatißimi nominis tutelam, sub qua tres uariarum ex iure Pontificio, Regio, & Cæsareo Resolutionum libros prælo committere, ut publicè legantur, minimè erubescam, difficiliora profectò sub tali patrocinio aggressurus. Tibi autẽautem Præsul Reuerendißime rationem reddere haud recusabo, quandoquidem & meorum omnium studiorum foret, si res ipsa permitteret, exactißimè reddenda. Etenim cùm annis ab hinc quatuor tuis auspicijs à lectionis ordinariæ munere, quod decem annis publice stipendio Salmanticæ gesseram, in hoc fuerim Granatense Prætorium inuictißimi Caroli Cæsaris, Hispaniarum Regis Decreto destinatus, ut cum alijs prudentißimis simul, ac utriusutriusque iuris uiris consultißimis Regij iudicis officium agerem: non potui relicto lectionis ordinariæ aßiduo labore aliquot ædere commentaria, quæ distinctè capitum glossemata in aliquem iuris Canonici, uel ciuilis titulum digesta |
p. [iv]
continerent. Exigit enim hic scribendi modus continui præceptoris industriam, quæ singula cuiuscuiusque capitis uerba, glossarum, & cōmentariorumcommentariorum omniũomnium partes diligentißimè explicet: idcirco aliam oportuit eligere uiam, qua possem cōmuniacommunia facere, quæ priuatim ipse quando́quandoque elaboraueram. Hac in re necesse mihi fuit quæstiones quasdam exponere, quæ olim in illo celebratißimo diui Saluatoris collegio, ac deinde hac in urbe furtiuis quibusdam horis in ordinem redactæ fuerunt, eo quidem stylo, qui facilimè cuilibet lectori authoris sensum enunciaret. Vitio namque sæpißimè multis datum est in iuris Pontificij, & Cæsarei commentarijs, quod dum integro conatu Latinitati, & eloquentiæ opera impenditur, ipsa uera canonum, iurisconsultorum, & legum interpretatio negligitur, aut denique ita expolitis uerbis, ne dicam affectatis, exponitur, ut quandoque magis lectorem ipsum impediat dictionum significatio, quàm propositi tractatus & materiæ proprius intellectus, integra́integraque cognitio. Non inficior, Barbariem à iurisconsultis, eius́eiusque profeßionis studiosis effugiendam esse: cùm & ab his exigenda penitus sit Latina, casta́castaque oratio, modò ea dictionibus diu iam receptis ab huius disciplinæ eruditißimis scriptoribus, nẽpenempe Bartolo, Baldo, Alberico, & Panormitano rem quampiam ita quidem exponat, ut quid hi iuris utriusque interpretes, quos meritißimè omnium facile principes esse opinamur, suis in commentarijs tradiderint, lectoribus sit manifestum. Id uerò in hisce libris maximo studio conati sumus efficere, quod breui quadam ἀναλύσει quæstiones singulæ nostram de qualibet cōtrouersíacontrouersia sententiam continerent, non equidem singularem à ueteribus́ueteribusque frequentißimè deuiam: quemadmodum alij nostra ætate fecere maximo cum dispendio studiosæ iuuentutis, quæ statim lectis arte quadam, ac fucis Rhetoricis æditis commentarijs, aduersus iuris utriusque interpretum receptißimas opiniones, eas ita superstitiosè amplectitur, ut difficilimum sít, in iudicialibus quæstionibus, responsís, & litium defínitionibus â semel admißis conclusionibus adhuc in senectute discedere. Nos enim multi faciendam esse censemus ueterum authoritatem, quam, nisi plurimum noster abhorreat intellectus, semper & sequuti sumus, & in posterum sequi omni conatu enitemur. Missam denique fecimus sinuosam quæstionum disputationem, ne in tanta librorum copia, quæ ex typographorum officinis quotidie prodit, nostrum hoc opus fastidio lectoribus esset, dum aliorum authorum rationes ferè ad uerbum referens, iter iam actum ageret. Qua ratione coacti sumus, aliorum, qui ante nos de eadem rescripsere, expreßim mentionem agere, ut lector inde percipiat, quibus ex locis, quæ hoc in opere traduntur, acceperimus, petat́petatque ab his multa, quæ nos consultè, ut compendio uteremur, omisimus. Statim autem quod huius operis editio mentem subire cœpit, illud tuo nuncupare maximo nomini alacri animo constitui: nōnon quòd existimem, munus aliquod ad conciliandum tuum erga me generosum animum obtulisse: sed quod uerè censeam, hac ipsa nuncupatione plurimum decoris, ornamenti, & authoritatis his meis laboribus accessurum. Cui etenim aptiùs, melius́meliusque literarij labores dicari, aut nuncupari poterunt, quam ei, qui summam in Hispaniarum Republica iuris dicendi potestatem habet, qui́quique Regis inuictißimi, Cæsaris́Cæsarisque Caroli Quinti, ac Principis Philippi summo præsidet Senatui, |
p. [v]
â quo leges, & iura, qui publicis fungimur magistratibus, paßim accipimus? certè nemini. Præsertim, ornatißimè Præsul, obsequium istud tenemur iuris utriusutriusque professores exhibere tibi, qui omne tuum studium in doctrina, intelligentia, uariarum́uariarumque cognitione rerum ad iustitiæ cultum pertinentium ponas, doctißimos, sapientißimos́sapientißimosque homines amplißimis, atque maximis honoribus maximo studio semper ornaueris. Quòd si ingratum, immemorem́immemoremque beneficij, iuxta Ciceronis sententiam, omnes odio meritißimè prosequuntur: me ipsum nulla ratione possem hac nota immunem esse censere, si in his ædendis uariarum Resolutionum libris teipsum patronum, ac tutißimum defensorem minime selegissem, cui primum meorum studiorum præmium & me debere fateor, & à te illud accepisse, non minimam meæ fœlicitatis partem esse duxerim. His omnibus acceßit communis patria, omnium́omniumque aliarum urbium illustrißima Toletum, ubi gentilia Ninniorum familia, quæ te præclarißimum tanti nominis progenuit ornamentum, comitate, liberalitate, alijs́alijsque insignis nobilitatis titulis eum locum habuit, quem apud celebratißimas urbes uiri optimates semper habuerunt. Quibus tandem, ac tua maxime clementia humanißima fretus Præsul ornatißime, teipsum uehementer, etiam atque etiam precor, ut hos libros tuo illustrißimo nomine, tuæ́tuæque authoritatis præsidio gratiores ad omnium manus accedere permittas, me́meque tibi obsequentißimum esse, uel hoc ipso beneficio palam omnibus facias. Vale. Ex inclyta Granata, decimo Calendas Iunias. Anno Millesimo Quingentesimo Quinquagesimo Secundo.
Contents

AVTHORIS PROTESTATIO.

OPVS hoc in publicum emissurus, illud primùm testor, me nihil in hisce libris, aut alijs, quos quandoque editurus sim, ita asseuerare, aut ex animo defendere, vt à Sacrosanctæ Ecclesiæ Decretis, Canonibus, traditionibusq́ue, nec transuersum, quod aiunt, digitum deuiare præsumam. Hæc etenim, quæ scribimus, quæq́ue scripturi sumus, auspice IESV humani generis Saluatore, censuræ Sanctæ matris Ecclesiæ submittimus.
Loading...