Covarrubias y Leyva: Opera Omnia - The School of Salamanca

CAP. XII.

DVM eiusdem Bartol. commentaria diligenter euoluimus, & examinamus, tandem comperimus in eadem leg. 1. ff. de leg. 2. numer. 18. adnotasse, non esse permissam appellationem à iudice, quoties is veluti bonus vir arbitratur, deducta ad ipsum, vt bonum virum, quæstione. Quæ quidem opinio dubia quibusdam videtur, & ideò eius examini præmitto dubium illud, quo quæritur, ad quem iudicem eundum sit, vt boni viri arbitratu vsus, iniquũiniquum arbitratoris iudicium moderetur. & idem Bartolus in leg. si societatem. §. arbitrorum. numero 21. ff. pro socio. scribit, apud eum iudicem fore petendam reductionem ad arbitrium boni viri, qui ipsius causæ iudex est ordinarius, & qui eius cognitionem semoto compromisso iure habebat leg. secunda. C. vbi & apud quem. cuius ipse mentionem feci libro primo capitulo quarto, huius operis. ad idem est textus in l. cùm hi. §. transactiones alimentorum. ff. de trāsactionitransactioni. lege vltima. C. de vsur. pup. Vnde siue actor, siue reus conqueratur, arbitratoris iudicium iniquum esse, eam querelam deferre debet ad iudicem, coram quo causa ipsa foret alioqui examinanda. quod etiam probatur in capitulo exposita. de arbitris. vbi præter alios Abb. secunda columna, eandem sententiam veram esse existimat, idem Abb. in capitu. quintauallis. numero 39. de iureiuran. & ibi Imol. numer. 39. Socinus consilio 18. numero 31. lib. primo quorum sententia concors est, non esse reductionẽreductionem istam petendam apud iudicem, qui superior est ipsius arbitratoris, & ad quem ab arbitratore esset appellandum. Atque ita idem tenet Marcus Anton. Blancus de compromissis. quæstio. 10. numero 13. & Alexan. dicens, hanc opinionem Communem esse consilio 131. lib. 2. numero 1. quo in loco Carolus Molinæus asserit, eandem in praxi receptam esse. Conueniunt sanè omnes in hoc, quòd non est reductio petenda apud superiorem ipsius arbitratoris. idem repetunt Bartol. Bald. Salycetus & Paulus in dicta l. 2. C. vbi & apud quem. Frederic. consilio 285. Philippus Francus in rubri. de appellation. colum. penultim. Petrus Ferrariensi. in practica. titu. de forma libelli quo agitur ad pœnam compro. §. nec reductio. nu. 5. Lanfrancus in tract. de arbitris & compromis. vlt. part. q. 19. Est tamen apud eos controuersum satis, an is, qui secluso compromisso reus foret, si modò petat iudicium arbitratoris ad æquitatem, arbitrio boni viri reduci debeat omninò id petere coram iudice alterius, qui verè actoris partes, ni foret compromissum, subiturus erat, an possit hanc querelam deducere ad proprium ipsius rei iudicẽiudicem? Nam Bartol. in dict. §. arbitrorum, expressim nu. 20. probat, huius rei futurum omninò iudicem eum, qui iudex est ipsius petentis reductionem, & coram quo alter, omisso compromisso, acturus erat. & existimat hoc probari in dict. §. transactiones alimentorum. & ea ratione quod modò agendum sit de exceptionib. reo cōpetentibcompetentib. aduersus actorem, & ideò tractādatractanda causa est apud rei iudicem. IdẽIdem Panor. in d. c. quia quintauallis. nu. 39. Philip. Fran. in d. rub. de appe. col. pen. Lanfranc. de Oriano dict. q. 19. Abb. in d. c. exposita. col. 2.

Contrariam sententiam, imò hanc reductionem petendam esse apud iudicem illius, cōtracontra quem petitur, probat textus in dicta lege secunda. C. vbi & apud quem. quo in loco Bart. Bal. Ang. Saly cet. & Paul. dum ad hanc quæstionem, illius constitutionis decisionem inducunt, huius opinionis authores censentur. Idem in specie asserit Freder. d. consi. 285. Imol. in d. c. quintauallis. nu. 39. & Collectar. in c. cùm dilectus. de ar|

p. 256

bi. ad finem. Non obstat tex. in d. §. transactiones. cùm inibi non tractetur de rescissione contractus, aut sententiæ, sed de authoritate præstanda transactioni alimentorum. Et prætereà qui petit reductionem, & si alioqui esset futurus reus, in hoc tamen iudicio actor est, & rescissionem iudicij petit: quamobrem eam petere debet apud iudicem illius, qui in hac reductionis quæstione verè reus est, sicuti satis eleganter constat in d. l. 2. Multò minus oberit tex. in d. c. exposita. quia dux ille, causam tractauit verè ad iudicium ecclesiæ pertinentem, quippe qua de interpretatione sententiæ cuiusdam Cardinalis iudicis olim competentis agebat.

Ex his tādemtandem apparet, reductionem ad arbitrium boni viri non esse postulandam apud iudicem superiorem illius, qui iure compromissi, & arbitratoris sententiam dixerit: tametsi nōnon desint authores, qui id necessariò tractādũtractandum esse coram iudice arbitratoris superiore, censeant: & præsertim Ang. Perus. in l. si suspecta. §. vlt. ff. de inoffi. testam. Roma. consi. 265. Io. And. in c. statutum. §. cùm autem. de rescript. in 6. Matthæ. de Affli. decisio. 51. ex eo, quòd reductionis petitio similis est appellationi. l. non distinguemus. §. cùm quidam. ff. de arbit. & appellatio ad superiorem pronunciantis sententiam deferenda est. l. præcipimus. C. de appellatio. vbi Bal. hanc vltimam opinionẽopinionem admittere videtur. Verùm quia prior Communis est, de eius intellectu erit vlteriùs agendum.

Primò etenim, opinio Angeli à quibusdam admittitur: vbi ex lege municipaliarbitratorum iudicia habent paratam exequutionem, vt sententiæ: nam eo casu quemadmodum à sentẽtiasententia, ita & ab his iudicijs appellatio, & reductionis petitio proponuntur: Vnde ob similitudinem, reductio petenda est apud iudicem, qui superior est ipsius arbitratoris secundum Bart. Bal. in d. l. 2. C. vbi, & apud quem. Panormitan. in d. cap. quintauallis. numer. 39. & Lanfranc. in d. qu. 19. quod notandum est ad l. vlti. ordinis iudiciarij Madricij conditam & ad l. 8. Anni quingentesimi tricesiminoni. ex quibus sententiæ latæ ab arbitratoribus, vel arbitris statim paratam habent iudicio summario exequutionem. Cæterùm contrarium verius esse existimant Paulus Castrensi. & Saly. in d. l. 2. C. vbi & apud quem. Imol. in dict. c. quintauallis. colum. vlt. Ancha. in disputatione incipienti. cùm C. laicus. Philip. Fran. in d. rub. de appellat. colum. finali: asseuerantes, etiam in hoc casu reductionem petendam esse à iudice illius, aduersus quem petitur. quibus suffragatur textus in c. venerabilibus. in prin. & §. 1. de sen. excom. in 6. quo probatur, querelāquerelam proponi non posse apud eum iudicem, qui litigantium iudex non est aliter, quàm per appellationem. petitio autem reductionis querela est, potiùs quàm vera appellatio: & ideò iudex appellationis, qui non est sufficiens, nec cōpetenscompetens ad simplicem querelam examinandam, adiri nequit ad emendationem, & reductionem sententiæ, vel iudicij iniquè lati ab arbitratore. Nec refert quicquam, quòd arbitratorum iudicia ex lege municipali, aut Regia exequutionem habeant paratam: quia id ius eis tribuitur, vt contractibus apud publicum tabellionem conuentione partium confectis, & stabilitis, non vt sententijs iudicum habentium iurisdictionem, quod apparet: nam eadem Regia cōstitutioconstitutio requirit, compromissum pactum fuisse apud publicum tabellionem. Et prætereà non sequitur, iudicia arbitratorum, seu arbitrorum paratam habeant exequutionem: ergò ipsis arbitratoribus iurisdictio à lege tributa censetur. Hinc sanè Panormitanus scribit in c. irrefragabili. §. cæterum. de offici. ordina. non infligi infamiam, nec produci, aut oriri ex sententia lata ab arbitro, cuius iudicia exequutioni ex statuto statim sunt tradenda, vbi compromissa sit causa criminis ad ciuilem condemnationem, quia infamia non potest deduci ex sententia eius, qui iurisdictionem non habet. Et licet Felin. dubitet in dicto §. cæterum. columna vltim. & contrarium teneant Bartol. in le. quid ergò. §. ex compromisso. ff. de his qui notan. infamia. & Baldus inibi. Abbas in capitulo cùm causa. in fine. de in integrum restitution. tamen sententia Panorm. verior est, vbi expressim à lege, vel statuto non datur arbitratoribus, vel arbitris iurisdictio, quod in specie notat Marcus Antonius Blancus de compromissis. quæsti. 9. num. 96. versic. de effectu sententiæ. quoties verò de reductione non agitur, sed de appellatione à sententia arbitri, quod plerunq;plerunque contingere potest, tunc communiter receptum est, appellandum esse ad iudicem ipsius arbitri pronunciantis superiorem. l. præcipimus. C. de appell. tenet Franc. in d. rubric. de appell. colu. vlt. Angel. & alij, quorum superiùs mentionem feci: idem esse cẽseocenseo etiamsi de reductione tractetur, si compromissum fuerit in iudicem ordinariũordinarium vt in arbitratorem: tunc etenim ab eius iudicio petenda est reductio apud iudicem, ad quem ab eodem iudice appellatur, secundum Florin. in dicto §. arbitrorum. & Lanfran. in dict. quæstio. 19. cauendum tamen est, ne vel reductionis, aut appellationis causa, laicus reus trahatur ad iudicem ecclesiasticum. id enim permittendum non est, & præsertim à supremis Regiorum tribunalium iudicibus: qua ratione forsan tutiùs erit, quòd etiam iure appellationis à sententia arbitri propositæ causa deferatur ad iudicẽiudicem illius, aduersus quẽquem retractatio sententiæ postuletur, sicuti in specie asserit Marc. Antonius Blancus dicta quæst. 10. nu. 15. cùm propriè hoc iudi|

p. 257

cium. sententia dici non possit, & prouocatio potiùs querela quædam, quàm appellatio cẽsendacensenda sit deficiente iurisdictione.

His itaq;itaque explicitis inquirendum est, sítne verum quod Bar. in d. l. 1. probare conatur, scilicet à iudice causam reductionis definiente non esse permissam appellationem, siquidem id instrui, & persuaderi potest varijs rationibus.

Primò, quia iudex hic loco arbitratoris succedit l.

3

*si societatem. §. arbitrorum. ff. pro socio. l. penu. ff. iud. solui. eiusq́;eiusque naturam, & conditionem habêre debet l. si eum. §. qui iniuriarum. ff. si quis caut. Sed ab arbitratore non appellatur dicto §. arbitrorum. igitur nec à iudice, qui in eius locum successit ad iudicium ipsum moderandũmoderandum. Item iudex, ad quem appellatum est, sententiam pronunciare tenetur secundum leges prouinciæ, quam iudex prior administrat. Authen. vt cùm de appellatione cognos. in prin. quasi prioris iudicis leges, & instituta sequatur. Sic licet ab arbitris appellatio permissa regulariter non sit. l. 1. C. de arbitr. tamen ab arbitris, qui in locum iudicis ex iure eliguntur appellatio recipienda est. c. ab arbitris. de offic. deleg. in 6. l. vlt. C. de iud. Et prætereà iudex hic, qui tractat reductionis causam, nōnon vt iudex, sed vt bonus vir de causa cognoscit, & secundum æquitatem pronunciare debet, quemadmodum Bar. adnotauit in d. §. arbitrorũarbitrorum. per tex. ibi. At ab eo, cui vt bono viro, & eius arbitrio, aliquid definiendum committitur, non licet appellare, glo. in l. 3. §. 1. versi. bonum. ff. de arbitr. vbi Barto. & Doctor. communiter. Abb. in dict. cap. quintauallis. numero 30. quibus rationib. Bart. opinio comprobatur, quam etiam tenent Inno. in c. præsenti. de rescrip. quod est penultimum apud Innocentij cōmentariacommentaria. Abb. in d. c. quintauallis. nu. 40. Io. And. in addit. Spec. ti. de appell. §. in quibus. versi. quid si conuenit. nu. 16. Saly. in l. & in maioribus. C. de appellat. & in l. cùm antea. quæst. penul. C. de arbit. idem in d. §. arbitrorum. qu. 20. Cæpola in consi. ciuili. 16. Fulgosius consil. 111. & consi. 113. Lanfran. in tract. de arbit. quæst. 22. Socin. Iunior consil. 15. colum. 2. libr. 1. Salyc. inter consi. Cardi. consi. 139. & ipse Card. consil. 140. Bologninus ad Ananiæ consi. 51. dicens, ab hac opinione non esse in iudicando, & consulendo recedendũrecedendum. Panor. consi. 38. lib. 1. Rom. in rubri. ff. de arbit. num. 8. Et Paulus Castren. consi. 121. num. 8. lib. 2. ex quibus sat authoritatis habet Bar. sententia, quam etiam veram esse cẽsetcenset Petrus Ferra. in forma libelli ad pœnam compromissi. §. nec reductio. nu. 9. & testatur magis CōmunemCommunem esse Caro. Mol. in Alex. consi. 106. lib. 3. litera dicta.

In contrariam sententiam à plerisque itum est ex eo, quòd qui pronunciat super causa reductionis, verè iudex ordinarius est, text. in d. §. arbitrorum. vbi glo. & Bar. Regia. l. 31. tit. vlt. par. 7. sed à iudicibus iuxta regulam iuris licet appellare, nisi expressim verita fuerit prouocatio. l. & in maioribus. C. de appella. gl. insignis in l. qui restituere. ff. de rei vendicat. cap. de appellationibus. Francus in rub. eodem titulo nu. 16. quo in loco dixit gloss. in dicta l. qui restituere. ordinariam esse, cuius item meminêre Bald. in l. vnica. C. si de momentan. poss. idem in c. pastoralis. de appellat. colum. 3. Deci. in cap. cùm sit Romana. 4. colum. eo. titul. & nullibi reperitur prohibita hac in specie ab hoc iudice appella

4

*tio: ergo admittẽdaadmittenda est, præsertim dum non probatur exceptio à regula iuris, quæ iure ordinario appellationem permittit: Ita sanè frequentissimo omnium consensu obtentum est, vt pro regula iuris præsumatur, donec exceptio probetur. glo. in l. omnis definitio. ff. de regul. iur. text. in cap. 2. in fin. de coniug. lepros. & in c. ad decimas. de resti. spoliat. lib. 6. Bar. in l. quoties. ff. si quis caut. optimus textus in l. ab ea parte. ff. de probat. & in l. suus quoque. ff. de hæred. instit. versicu. & puto generaliter. Mathesella. notab. 19. Deci. in cap. consuluit. in 1. de appellatio. Alex. in l. 4. §. si quis condemnatus. ff. de re iudi. ad finem. Iason in l. cætera. ff. de legat. 1. notab. 3. Andræ. Tiraquell. lib. 1. de retract. §. 1. gloss. 9. numer. 209. gloss. celebris quam ibi Anch. commendat in rub. de regu. iur. in 6. cuius mentionem fecerunt præter alios Deci. in c. cùm adeò. de rescrip. colum. 1. idem Deci. in l. 1. col. 2. ff. de reg. iur. Francus in dict. rub. de appellat. nume. 17. quin & ipse in di. rub. de reg. iur. scribit eam opinionem Communem esse.

Secundò, aduersus Bar. vrget ea ratio, quòd vbi aliquid committitur iudicis arbitrio, id censetur ei commissum vt bono viro. l. fideicommissa. §. quanquam. ff. de legat. 3. l. si libertus. ff. de operi. liber. l. vir bonus. ff. iudicat. solui. l. continuus. §. cùm ita. ff. de verborum oblig. Quibus etiam constat, commissionem factam arbitrio boni viri, iudici ordinario factam censeri omninò. Et tamen à iudice, vbi quid eius arbitrio relinquitur, appellari potest. text. singular. vbi Abb. & alij in cap. 1. de dilat. gloss. in cap. super his. de accusatio. & in l. si qua pœna. ff. de verb. signifi. &

5

*in c. 1. de confess. in 6. & in c. Romana. §. quòd si obijciat. de appellat. eo. lib. nisi libero eius arbitrio, & liberæ potestati relinquatur. l. non quicquid. ff. de iudic. Innocent. in capit. vltim. de ferijs. Anani. & Felin. in dict. c. super his. Ias. in l. 1. colum. 2. ff. si quis ius dicent. non obt. Dec. in cap. ad hæc. in 3. de appellatio. Abb. in c. prudentiam. §. 6. de offi. deleg. Felin. in c. exceptionem. colum. 2. de excepti. Igitur deducitur ex hoc, appellationem permissam esse à iudice, ad quem itum est tanquam ad bonum virum pro reductione sententiæ latæ ab arbitratore. Qua ratio|

p. 258

ne tollũturtolluntur ea, quæ partim in prioris opinionis probationem adduximus. Verum etenim est, non esse permissam appellationem ab arbitro, cui vt bono viro aliquid commissum est. Non tamen idem erit, si iudici tanquam bono viro, & eius arbitrio quicquam fuerit demandatum. Quod manifestè probatur his, quæ modò adnotauimus: sicuti & præcedenti ratione tollitur prima prioris sentẽtiæsententiæ ratio, cùm etiam si iudex in locum arbitratoris succedat, iudicis tamen officio fungitur, iudexq́ue omninò censetur: & tanquam à iudice ab eo reductio petitur. Imò vt euidentiùs ea ratio cesset, obseruandum erit, hunc iudicem non subintrare in locum arbitratoris, nec ei succedere iure subrogationis, sed vt verè iudex ordinarius ratione propriæ iurisdictionis, eaq́;eaque vsus tractat de iniquitate iudicij ab arbitratore lati. Nec tenetur iudex appellationis quo ad ordinem iudiciarium seruare leges illius fori, à quo appellatum est, sed proprij potiùs tribunalis instituta. l. 3. §. vlt. ff. de testib. gl. in ca. licet Canoni. verb. de elect. in 6. Anton. & alij in rubric. de consuetu. Is autem articulus, vtrum appellare liceat, vel non à iudice, pertinet ad ordinem iudicialẽiudicialem, non ad causæ, & quæstionis decisionem, sicuti colligitur ex Archid. in capitul. non ita. 2. quæstio. 6. Quò fit, vt licet à priori iudice, qui arbitrator est, non sit appellatio permissa, nihilominùs ea admittenda sit ab eo iudice, qui vt ordinarius cognoscit de causa reductionis, & tractat de moderando arbitratoris iudicio, quod his rationibus probatur, atque ita aduersus Bartolum huic posteriori opinioni subscrip sêre Bal. in l. 1. C. ne liceat tertiò prouocare. num. 10. Paul. Castren. Imo. & Alex. in colum. penult. & fin. in l. 1. ff. de legat. 2. Imol. in l. publicorum. colum. 4. de pub. iudic. Anto. 24. differentia: & Imol. nume. 36. in d. c. quintauallis. Vitalis in tract. clausularum, vbi agit de reductione ad arbitrium boni viri: c. postremò, ad finem. dicens, ita iuxta hanc sententiam in Senatu Regio pronunciasse Baptis. de S. Blasio in tract. de arbitris. quæst. penult. colum. penul. Aret. in c. super his. de accusatio. num. 47. & ibi Fel. nu. 13. Alex. in consi. 106. li. 3. nu. 7. scribens, hanc opinionem esse magis Communem, & inibi Carol. Molin. litera b. addit, eam in Regno Franciæ iudicum & aduocatorum praxi receptāreceptam esse.

Tandem lector optimè in hac controuersia, vt & in pluribus alijs, eò ventum est, quo pares sint vtriusq;vtriusque partis defensores, & vtraq;vtraque opinio CōmunisCommunis censeatur: atq;atque hinc perpẽdereperpendere oportet, maximè cauendũcauendum esse ab his cōtentiosiscontensiosis disputationibus, & diligenter inuestigandũinuestigandum, quid iuris vtriusq;vtriusque constitutionibus potiùs probetur. Quamobrem ad veram huius quæstionis resolutionem aliquot distinctim adnotabo.

Primùm, si authorum numerus, & eorum existimatio, ac professionis nomẽnomen, considerādaconsideranda sunt, non dubito Barto. sententiam magis Communem esse, siquidem præter ipsum ex veterib. & iunioribus plures magni nominis in hac iuris vtriusq;vtriusque disciplina huic potiùs quàm aduersæ parti accessêre.

Secundò, veriorem esse censeo aduersus Communem Bal. Imolæ & aliorum opinionem. Nec enim iure negare possumus, hunc iudicem, apud quem reductio petitur, ordinarium esse. dict. §. arbitrorum. & iurisdictionem habere, & ex ea vt verè iudicẽiudicem de hac causa cogniturum, qui nōnon ex priuatorũpriuatorum conuentionib. sed legis authoritate adeundus est ad emendationem iudicij iniquè lati. Vnde non video qua ratione possit cōmodècommode defendi, appellationem ab eo vetitam esse. Et ideò etiamsi contraria sententia plurium authoritate munita sit: non dubitarem vbique locorum secundum hanc & consulendo respondere, & iudicando pronunciare: nam & verior est, & tot assertores habet, vt Alexand. Imola vir in his perscrutandis diligentissimus, dict. consi. 106. opinatus fuerit, hanc esse magis Communem opinionem.

Tertiò, illud est præmissa Baldi opinione obseruandum, iudicem, ad quem appellatum fuerit à sententia reductionis, non ita adstrictum fore iuris rigori, & controuertentium iuribus, vt tanquam iudex, ac si non esset compromissum, sententiam dicat: nam hoc alienum est ab vtriusque iuris sanctionibus, quæ passim statuerũtstatuerunt compromissa custodienda esse, imò inspecto tenore compromissi, & læsione præter ipsius facultatem ab arbitratore compromittenti illata, & ipsius iudicis super reductione sententia, ipse boni viri arbitrio rem hanc moderabitur, ita quidem, vt ob modicam læsionem, vel ob eam, quæ vi compromissi tolerari potest, arbitratoris iudicium, vel iudicis reductionem aut sententiam super ea latam minimè reuocet: quod colligitur ex Baldo, si is rectè intelligatur in l. 1. nu. 5. C. de his quæ pœnæ nomi. quem sequitur Alexan. in dict. l. 1. ff. de legat. 2. Roma. consil. 261. Præposi. in cap. de appellationibus. Lanfranc. de Oriano in capit. quoniam contra falsam. de probat. verb. interloquutoriæ & appellationes. fallentia 15. ex quibus oportet deducere, iudicem, qui de reductione tractat, item eũeum ad quem appellatum fit, ea vti oportêre æquitate, qua vsurus esset iuxta compromissi formam ipse arbitrator.

Quartò, etiamsi Communem opinionem admittamus, concedere possumus, ei locum fore, vbi arbitratoris iudiciũiudicium à iudice, ad quem itum est, fuerit confirmatum. Quòd si iudex in reductionis causa sententiāsententiam dixerit aduersus eũeum, qui non petierit reductionem: & sic arbitratoris iudi|

p. 259

cium reuocauerit, tunc grauatus hac definitione appellare poterit, quasi priori casu qui prouocauit ipsum iudicem elegerit: posteriori autem non, imò inuitus apud eum causam egerit. capitul. à iudicibus. secunda. quæstione sexta. capitul. super quæstionum. §. verum. de officio deleg. c. cùm olim. de caus. poss. & proprie. quod placet in hac specie Marco Antonio Blanco de compromiss. quæstion. 10. numero 20. ad finem.

Quintò, admonendus est lector, hanc resolutionem, quam huic aptauimus controuersiæ, non

6

*omninò à iure Regio alienam esse, imò partim ei conuenire expressim, partim ab eo tacitè deduci posse. Nam lege vltima ex constitutionibus Madricij cōditisconditis ad ordinem iudiciarium, expressim cautum est à iudice, qui super reductione sententiam dixit, appellari posse, nōnon autem supplicari, nisi arbitratoris sententia reuocata fuerit, tunc etenim supplicatio permittitur. Ita quidem Regia lege decisum est, vt si ab arbitratore iure & causa reductionis itum sit ad superiorem iudicem, qui non sit ex Regio prætorio, & is super reductione sententiam vtcunque dixerit, appellatio permittatur ad Regium prætorium. Si verò ab arbitratore, vel reductionis, vel appellationis causa itum sit ad Regium prætorium, vel ab ipso iudice, qui super reductione sententiam dixerit, & inibi confirmetur sententia prima definitione, supplicatio admittenda non est: quòd si reuocata fuerit sententia, locus est supplicationi ad eosdem iudices. His quidem Regiæ constitutionis verbis probatur, appellationem permissam esseà iudice, qui super reductionis causa pronunciauit, etiam si is arbitratoris iudicium confirmauerit. Item cōstatconstat, locum fore supplicationi: si in Regio prætorio reuocata fuerit sententia arbitratoris, vel iudicis, qui eam in lite & controuersia reductionis confirmauit, quod in praxi maximè est obseruandum.

Covarrubias ...: Opera Omnia

ARGVMENT. CAP. XII.

SVMMARIVM.