Covarrubias y Leyva: Opera Omnia - The School of Salamanca

CAP. XVIII.

FREQVENTER contingit controuersia circa interpretationem clausularum, quæ contractibus emphyteusis inscribuntur, & pręsertim quo pacto post obitum accipientis, eius filijs, vel hæredibus competat. tradit etenim Bar. in l. & iurisiurandi. §. si liberi. ff. de ope. liber. quam quæstionem sequentib. propositionibus absoluam.

Prima conclusio. Emphyteusis simpliciter rece

1

*pta, siue ea sit priuatorum, siue ecclesiarum, post obitum accipientis, eius filijs & nepotibus defertur, masculis, & fœminis absque vlla sexus distinctione. probat text. in §. emphyteusim. in Authen. de non alien. reb. eccle. Alex. in l. quod dicitur. nu. 24. ff. de verbo. oblig. Ias. in l. 2. C. de iure emphy. num. 194. Sal. ibi q. 12. & 17. Angel. in leg. item videndum. §. 1. ff. de pet. hæredit. Ex quibus apparet, æqualiter ad emphyteusim admitti filios masculos, & fœminas: tametsi Bal. in c. 1. nume. 4. quib. modis feud. const. possit. ex eo text. & gloss. deduxerit à similitudine feudi, |

p. 291

& emphyteusis, emphyteusim simpliciter concessam, minimè ad fœminas pertinêre sed tantùm masculis competere, cui subscripsêre Ale xand. consi. 106. numero 6. libr. 4. Cattel. Cott. dictione, Emphyteusis. Gozadin. consi. 39. nume. 14. Quibus responderi congruè, & verè poterit, in his, quæ per leges feudorum aduersus ius Commune statuta sunt, non procedere argumentum à feudo ad emphyteusim, sicuti adnotârunt Alex. dicto nume. 24. & dicto nume. 6. idem in l. diuortio. §. si fundum. col. 2. ff. soluto matrimonio. Ioannes Baptista de sancto Seuerino in c. 1. de feudi cognitio. par. 5. regul. 32. Deci. in c. cæterum. de iudi. colum. 6. Corneus cōsilioconsilio 67. colum. 2. libro 2. optimè Carol. Molin. in consuetud. Parisi. §. 1. glo. 5. nume. 71. hoc ipsum Bartol. scribit in dicto §. si liberi. num. 5. & Curtius in tracta. de feud. in princi. quæstio. 3. vnde mihi verior videtur opinio contra Baldum, aduersus quem est & authoritas Imolæ in dict. l. quod dicitur. num. 10. quo in loco tractat Alex. num. 24. quid si emphyteusis data sit Titio, & eius filijs? & asserit ad filias non pertinere, quia masculinum non comprehendit fœmininum, citatq́;citatque plures id asseuerantes in hac specie, nempe Imolam in c. potuit. in fine. de locatio. & in l. si ita scriptum sit filiabus. ff. de legat. 2. Sed & in hoc casu ipse adhuc admitterem fœminas, quod & Salyceto visum est in d. quæstio. 17. & quæstio. 12. in l. 2. C. de iure emphyteu. & ibidem Iasoni, numero 194. Decio in l. 2. numer. 108. ff. de regul. iur. Alcia. in l. 1. ff. de verbor. signific. Carolo in consuet. Parisi. §. 12. nume. 2. & sequentibus, ex eo, quod etiam in contractibus masculinum sub appellatiuo nomine fœmininum contineat, hanc eandem Salyceti opinionem sequitur Tiraquellus lib. 1. de retract. §. 1. gloss. 9. numero 206 quamuis prior sententia magis Communis sit, vt apparet ex pluribus, qui nuncupatim ad eam partem citantur à Decio in dict. l. 2. num. 106. Carolo Moli. d. §. 12. num. 2. omnium latissimè Tiraquello d. glo. 9. numer. 181. Nam & Alex. eandem Imolæ opinionem probat in consil. 61. libr. 1. & consil. 124. libro 2. idem & Iason post Roma. in l. sed si hac. §. qui manumittitur. versicu. liberos. ff. de in ius vocand. Guido de Suzaria in l. quicunq;quicunque. C. de seruis fugiti. Archid. in c. si quis suadente. 17. quæst. 4. Imol. consil. 38. Franc. in c. generali. column. 1. de elect. in 6. ea ratione, quòd in contractibus masculinum non comprehendat fœmininum, cùm imputandum sit contrahentibus, qui legem apertiùs dicere potuerunt, verbis ambiguis contractum concepisse: quæ quidem ratio non omninò probat, cùm satis apertè contractus conceptus sit, appositis verbis, quæ iuxta iuris congruam, & veram interpretationem masculos & fœminas complectuntur, aut complecti possunt. & profectò potest opinio Saly. deduci ex mente Bartol. in d. l. 1. ff. de verbo. signifi.

Secunda conclusio. Patre accipiente emphyteusim pro se, filijsq́;filijsque suis masculis, & fœminis, pariter mortuo patre defertur emphyteusis fœminis, & masculis absque vlla sexus distinctione. l. maximum vitium. C. de lib. præt. notant Bartol. in dicto §. si liberi. nume. 5. Sal. in dict. l. 2. q. 17. & ibi Iaso. nume. 187. Imol. in c. potuit. de locat. in fin. nisi ea in prouincia statutum sit, extantibus masculis fœminas non succedere: eo etenim statuto præmisso, dicendum est, dictam emphyteusim primum filijs masculis, ac demum eis deficiẽtibusdeficientibus filiabus competere, quod Bart. Imol. & Iason tenent in dict. locis. & idem Bartol. consi. 60. Anchar. consil. 125. Alex. consil. 44. lib. 1. colu. 1. latè Albert. Brunus in tract. de statuto, quod stantibus masculis fœminæ nōnon succedant. arti. 8. q. 22. qui fatetur, hanc opinionem Communem esse, quamuis Saly. in d. q. 17. in hoc vltimo cōtrariumcontrarium teneat, scribens, etiam stante statuto, fœminas simul cum maribus admittendas esse ad emphyteusim. cuius opinio iure defendi non potest, proptereà quòd contrahentium clausulæ & dispositionis interpretationem adsumunt ab statutis, & consuetudinibus, quæ in ea regione, vsu, & sanctionibus stabilitæ sunt,

Tertia conclusio. Emphyteusi accepta per patrem pro se, & filijs, ita ad filios pertinet, vt pater non possit eam vni ex eis in aliorum præiudicium

2

*prælegare. Bar. in d. §. si liberi. num. 6. & probatur: quia filijs competit hæc emphyteusis ratione cōcessionisconcessionis factæ à vero domino, à quo eam adquirunt filij, non à patre. c. 1. in princ. de success. feud. eandem opinionem Barto. tenent Specul. ti. de locat. §. nunc aliqua. versic. 78. Freder. consi. 228. Bal. in l. item videndum. §. nunc videamus. ff. de petit. hæred. Dynus, Alber. Imol. Angel. & Paul. de Cast. in l. apud Iulianum. §. si quis alicui. ff. de lega. 1. & ibi Ias. Alex. consi. 124. lib. 4. col. 3. idem Alex. consil. 8. num. 15. lib. 3. vbi Caro. asserit hanc esse Communem sententiam. idem Alex. consil. 89. lib. 4. num. 11. Roma. in l. vnica. q. 12. C. quando non petent. part. Io. Crottus. in l. si constante. 2. lectu. col. 7. ff. soluto matri. Ias. dicens, hanc opinionem esse CommunẽCommunem in l. 2. C. de iure emphyteu. numer. 210. Zasius idem notat in tractat. de feudis. titul. de feud. alienatio. folio 6. tradunt latè Curti. de feud. 4. part. reg. 1. quæst. pen. versi. ex prædicta. & And. ab Exea in Rub. ff. de pact. nu. 211. ipse etiam obiter hanc partem probaui in Rub. de testa. 3. par. nume. 26. & colligitur ex his, quæ tradit Caro. Rui. consi. 1. lib. 1. nu. 16. Ex his etenim plura colliguntur, quæ ad huius conclusionis intellectũintellectum mirè conducunt.

p. 292

Quarta conclusio, accepta per patrem emphyteusi eo pacto, vt post eius obitum filijs hæredib. vt hæredibus deferatur, poterit pater eāeam vni ex filiis in aliorũaliorum præiudiciũpræiudicium pręlegare, ea ratione, ꝙquod filius hæres patris prælegantis teneatur stare parentis voluntati aut hæreditatem repudiare. & tamen si eam repudiauerit, non potest emphyteusim habere, nec consequi: & ideò hanc opinionem sensit Bar. in d. l. si liberi. col. vlt. & expressim eam asserunt Bal. consi. 289. libr. 3. Cuma. consi. 166. Soci. consi. 127. lib. 3. col. 6. Ias. in d. l. 2. nu. 211. qui videtur præmittere, omnium consensu eāeam probari: facit text. in l. nonnunquānonnunquam. ff. ad Trebel.

Quinta conclusio. Emphyteusis à vero domino data alicui, & eius filijs simpliciter, eo mortuo filiis competit, etiamsi hæredes non fuerint ipsi patri, aut eius hæreditatem repudiauerint. Bart. in d. §. si liberi. num. 4. per text. inibi. idem Bar. & Doct. in l. quod dicitur. ff. de verb. oblig. quorum opinionem probat, dicens, eam Communem esse Iaso. in d. l. 2. C. de iure emphy. nu. 188. qui ad hāchanc rem alios authores adducit. sat enim est, ita ab omnibus receptum esse magis Communiter, paucis refragantibus, & procedit etiāetiam in emphyteusi priuata ex mente Iason in dicta lege secunda. & Imol. in dicta lege, quod dicitur. numer. 8. tametsi Bart. ibi, & in l. si tibi. §. si pactus. num. 9. ff. de pact. sentiat, & asseueret in emphyteusi priuata aliud esse dicendum: vt filiis adquiratur, si hæredes sint: cuius opinio verior est secundum Alexan. in d. l. quod dicitur. nume. 19. idem notat Imol. in cap. potuit. de locat. num. 58. & Alciat. de præsumpt. regu. 1. cap. 31. Præposit. in cap. 1. an agnatus, vel filius. col. 3. versi. quæro cum gl. Decius consilio 149. col. 1.

Sexta conclusio. Quoties emphyteusis datur Titio, eius filijs, & hęredibus: ita demum ad filios post patris obitum defertur: si & hi patri hære

3

*des extiterint. Barto. in d. §. si liberi. num. 4. tex. in Authen. de non alien. §. emphyteusim. colla. 2. vtrunque etenim requiritur, quod filius, & hæres sit, vt hanc emphyteusim habere possit, idem Angel. & Alex. column. 4. in l. Gallus. §. etiamsi parente. ff. de liber. & posthum. Bald. & Imol. in l. filio. quem pater. ff. de legat. 1. Paul. in l. si post mortem. in princip. ff. eod. Alexan. in l. quædam. §. 1. colum. 2. ff. de eden. Ias. in dict. l. 2. num. 188. Alex. in consi. 44. nume. 1. lib. 1. Imol. & idem Alexan. in d. l. quod dicitur. nume. 15. & numer. 21. Decius consil. 185. 2. colum. Ias. in l. si non sortem. §. libertus. numero 35. ff. de condit. indebit. vbi scribit, hanc sententiam magis receptam esse, quod & idem Ias. testatur consilio 57. colum. 1. libro 1. siue sit emphyteusis ecclesiastica siue priuata, iuxta Communem omnium interpretationem: authore Alex. in d. l. quod dicitur. nu. 21. in hunc sensum, vt non sit satis, quem esse filium: nisi & is hæres sit patri. At si quæratur, an emphyteusis transeat in hac specie ad extraneos, qui hæredes sint: tunc in emphyteusi, quæ ex propria vi, & natura regulariter ad extraneos hæredes minimè transit, non erit satis quẽquem esse hæredem: nisi & is filius sit: in quo omnes consentiunt: si verò emphyteusis priuatorum sit, quæ in extraneos hæredes transire potest, sat erit esse quem hæredem, licet is extraneus sit, vt eam consequatur, quod visum est Alexan. in d. l. quod dicitur. nume. 21. verbum enim, hæredibus, conuentioni appositum non restringitur ad filios, sed ratione copulæ significationem auget, ita quidem, vt hæredibus deferatur emphyteusis, siue sint filij, siue extranei: idem etiam probatur ratione, quòd cùm scribitur, filijs & hæredibus, filij non vocantur, vt filij pręcisè, sed vt præsumptiuè futuri hæredes, & sic quicunque hæredes sint, vocati censentur. l. ea tamen adiectio. ff. de legat. 1. Barto. & Docto. in d. §. etiam si parente. nu. 8. ex quibus idem Alex. hanc conclusionem deducit ibi nu. 5. & in consil. 120. libro 1. nume. 1. vbi Carol. Molinæ. eam sequitur. idem adnotauit Imol. in d. l. quod dicitur. nume. 8. licet Salycet. in d. l. 2. quæstio. 20. hanc opinionem admittat: cùm in contractu dictum fuerit, Titio, & hæredibus, eam autem improbet, si scriptum sit, Titio & eius filijs, & hæredibus, existimans eo casu etiam priuatam emphyteusim ad extraneos hæredes minimè pertinêre.

Idem omninò dicendum est, si emphyteusis concepta fuerit his verbis, Titio & eius hæredibus, oportet etenim, filium Titij eius hæredem esse, vt ei competat res emphyteutica, quod ex præmissis constat: & prætereà, quia propria huius dictionis, hæredibus, significatio est ea, quę hæreditatis aditionẽaditionem præmittit, etiāetiam absq;absque iure sanguinis, sicuti iure est satis manifestum, & ideò in quacunque dispositione adsumenda est interpretatio in hunc modum. l. cùm lege. ff. de testament. & inibi Aretinus huic etiam opinioni suffragatur, quòd emphyteusis simpliciter accepta, nec hæredum, nec filiorum facta mentione, non aliter ad filium pertinet, quàm si & is hæres sit patri, si emphyteusis priuata sit, vt notat Alexander in dicta lege, quod dicitur. numero 20. post Imolam ibi textus optimus in l. cùm patronus. §. cùm libertus. ff de oper. liber ergò & si accepta sit pro hæredibus, filius, qui hæres non fuerit, eam habere non poterit. hoc ipsum patet, siue sit emphyteusis ecclesiastica, siue priuatorum, ex eo, quòd licet ecclesiastica emphyteusis ad extraneos hæredes minimè pertineat, sed ad descendentes, non tamen ex hoc sequitur, non oportêre filios, vel nepotes hæredes esse, cùm de hæredibus mentio in contractu facta fuerit, siquidem significatio hoc patitur, |

p. 293

quibus quidem rationibus instrui, & probari potest hæc sententia: cui accesserunt Imol. in dicta l. quod dicitur. numero 8. Salycet. in dicta l. 2. numero 30. Bartol. & Alexand. in l. ex facto. §. vltimo. ff. ad Trebelli. ad finem. Cynus, & Salyce. in l. si manumissus. C. de lib. & eorum lib. Bald. per text. ibi in capitul. 1. 4. colum. an agna. vel fili. Bartol. in l. eum qui. ff. de interdict. & releg. satis in specie Alexand. consilio 19. numero 16. & consilio 26. numer. 2. libro 5. Decius consilio 208. numero 7. Decius in l. vnica. colum. 2. C. quando non petent. part. Gozadin. consil. 26. colum. 4. Curti. Iunior consilio 138. num. 14. quorum opinio Communis est secundum Alexand. dicto consil. 19. Rube. consi. 18. & Aymonem consi. 197. nume. 5. idem tenet Alexan. consil. 10. numer. 8. libr. 3. ex quibus deducitur frequentiori omnium calculo receptum esse: dictionem hanc, hæredes, etiam vbi ad filios tantùm, non ad extraneos refertur, esse de filijs simul & hæredibus intelligendam: quamuis simpliciter scripta sit absq;absque filiorũfiliorum mentione, quod & ante alios asserit Iacob. à Bello visu in capit. 1. de eo, qui sibi, & hæredibus suis. Andræ. Iserni. in capitu. 1. de success. feudi. & in dicto ca. 1. an agnat. vel filius. Et licet Paul. CastrẽsCastrens. Vincentius Hercula. & Ripa in l. ex facto. §. vltim. ff. ad Trebellia. ad finem. Iason in l. si filius. qui patri. in fine. ff. de vulgari. & in leg. Gallus. §. quidam rectè. numer. 24. ff. de liber. & posthum. & in l. si non sortem. §. libertus. ff. de condi. indebit. & in consil. 57. libr. 1. colum. 2. scripserint, in materia, quæ verbum, hæredes, ad filios, & nepotes tantùm, referendum esse dictat, minimè esse necessarium filios hæredes esse: authoritate gl. in dict. l. ex facto §. vlti. vbi conditio illa: si sine hærede decesserit: de filijs etiam non hæredibus intelligitur: cuius gloss. interpretationem sequuntur Imol. ibi. Bald. Cuman. & idem Imola in l. filius familiâs. §. cùm quis. ff. de lega. primo. tamen prior sententia iure verior apparet, & ni fallor, magis Communis est: quemadmodum ex præcitatis constat, & præter alios eam sequutus hoc asseuerat Curtius Iunior consilio primo, columna 5. numero 11. cui non obest gloss. in dicto §. vltimo. Quia Barto. & Alexan. eam falsam esse censent. Imò etiamsi vera sit, vti ferè omnibus placet, procedit ob mentem, & voluntatem satis præsumptam illius, qui illam concepit conditionem: si sine hærede decesserit: argument. dictæ leg. filiusfamiliâs. §. cùm quis. posset forsan opinio Pauli Castrensis locum obtinere, vbi data esset emphyteusis Titio, & eius hæredibus masculis, vel hæredibus ex eius corpore progenitis: tunc etenim & si filij hæredes non fuerint, poterunt ipsam consequi emphyteusim, quod respondet Decius consilio 185. colum. 2. & consilio 395. cui accessêre Ludouic. Gozadin. consili. 26. numer. 30. & Antoni. Rube. consil. 85. nume. 5. & consi. 110. numero 4. qui hoc ipsum probant authoritate veterum, nempe Rainerij Forliuiensis in disputatione incipienti: Quidam habebat duos. Bald. in l. Caius. ff. solut. matrim. Cremens. singul. 14. quibus hoc placuisse constat, ex eo, quòd verba ista: hæredibus masculis, non possunt alijs, quàm descendentibus, & filijs conuenire. text. in capit. primo, de eo, qui sibi, & hæredibus suis masculis. quam quidem rationem veram esse opinor: non tamen ea conuincit, hæc verba conuenire omninò filijs, qui hæredes non sint. nam & si solis liberis conueniant, non sequitur, filijs nōnon hæredibus conuenire: possunt etenim filijs aptari, modò hi hæredes sint: & ideò sunt, qui aduersus Rainerium probare nitantur, etiam in hac specie oportêre, quod filij hæredes sint: ita sanè visum est Iacob. à Bello visu, Iserniæ, Aluaroto, & Præposit. in dicto capitulo primo. de eo, qui sibi & hæredibus masculis. dum in stipulatione, & contractu conceptis iuxta illius Rubr. formam, opinantur, feudum esse hæreditarium. eandem sententiam sequuntur Imol. in dicta l. Caius. num. 6. Aymon consilio 131. numer. 8. & Antoni. Rube. consilio 18. vbi eam fatetur Communem esse. Et sanè si verum est, hanc formulam: Titio & eius hæredibus, non alijs emphyteusim deferre, quàm hæredibus hæreditatem Titij adeuntibus: ego non video, cur ista clausula, Titio, & hæredibus masculis: aptari possit filijs Titij paternam hæreditatem non obtinentibus: siquidem dictio, Masculis, ad exclusionem fœminarum, non adlicentiam repudiandi hæreditatem, vel admittendos filios, qui hæredes non sint, adijcitur, quam ob rem malim posteriori sententiæ accedere: nisi ex præsumpta contrahentium mente aliud colligi valeat: quemadmodum Decius sensit consilio 38. columna quinta. Et præter alios opinionem istam, quam CōmunemCommunem esse diximus, tenet Albertus Brunus in consilio 24. column. 2. cui & illud suffragatur: quòd in feudis proprium est hæc verba, & hæredibus, ad masculos esse referenda: textus in capitu. 1. de natural. feudi. Et tamen feuda his verbis concepta, hæreditaria sunt: vti tradit Isernia in capit. 1. §. hoc quoque. 2. colum. de succe. feu. quod apparet ex paulò ante traditis aduersus Paul. Castrens. igitur & verba ista: pro hæredibus masculis: feudum hæreditarium, & emphyteusim item hæreditariam significant. Verùm ab Antonio Rube. aduersus Deci. alia ratio adducitur, vt ipse opinatur, fortissima in hunc sanè modum. FeudũFeudum ex sua natura non transit ad filios, nisi sint hæredes: text. in cap. 1. an agnat. vel filij. eo quidem casu, quo hęredes esse potuerint, nec ex alia causa, quàm repudiationis ius, & nomen hæredum |

p. 294

amisêre iuxta Salyceti sententiam in l. 2. num. 5. C. de lib. & eorum lib. & Imol. in ca. ex parte. de feud. num. 29. quod videtur satis rationi, iuribusq́ue feudorum conuenire. & ideò feudum simpliciter acceptum, nulla nec filiorum nec hæredum mentione facta, ad filios tantùm pertinet, modò hi sint hæredes. gl. in c. 1. quib. modis feu. const. potest. & idem fatetur Bal. in d. c. 1. an agnat. vel fili. videturq́ue magis receptum apud eos, qui de feudis tractauerunt. igitur & acceptum pro hæredibus masculis hanc propriam feudorum conditionem admittit. Sed vt hęc argumentatio discutiatur: siquidem ex ea collectio fit, feudum acceptum pro Titio, & hæredibus masculis, hæreditarium esse, aliquot prænotanda sunt. Primum, feudum simpliciter acceptum, ad filios tantùm, & descendentes pertinêre, gl. communiter recepta in d. c. 1. quib. mo. &c. tradunt Soc. consi. 19. col. 1. lib. 1. Hipp. sing. 160. notatur in d. c. 1. an agna. vel filius. & à Roma. in l. etiam. ff. sol. mat.

Secundum, hac in quæstione adnotandum est, tex. in dict. ca. 1. an agnat. &c. intelligendum esse in

4

*feudo non hæreditario, vt in eo accipienda sit eiusdem capitis distinctio, ex qua filius non poterit hæreditatem patris repudiare, & feudum habere, agnatus verò id facere potest: peculiari quidem ratione in filijs iure feudorum statutum est, ne hæreditate parentum irreuerenter repudiata feudũfeudum etiam non hæreditarium adsequantur, alioqui si ea distinctio admittenda foret in feudo hæreditario, esset absurdum, vt contra naturam feudi, quod pars hæreditatis est, agnatus id consequeretur repudiata hæreditate. atque ita hæc interpretatio colligitur ex Isernia colu. 1. in dict. cap. 1. Aluaroto, & Præposi. in d. cap. 1. de eo, qui sibi & hæredib. ad finem. Areti. consi. 14. col. 9. versi. esset autem maior dubitatio. Barto. in d. l. vt iurisiurandi. §. si liberi. 1. col. Alex. consi. 10. num. 8. lib. 3. post Iaco. à Bello visu in d. c. 1. de eo, qui sibi & hæred. masc. eandem conclusionem in specie sequuntur, asserentes eam Communem esse Curt. Iunior consi. 1. nu. 11. & consil. 138. nume. 17. idem in 1. part. feud. q. 8. colu. 5. & Albertus Brunus consi. 24. in princip. Et patet, quia si tex. in d. c. 1. esset intelligendus in feudo hæreditario, frustra ab eius interpretibus quæreretur ratio specialis, ex qua filius non potest illud accipere repudiata parentis hæreditate, cùm ex regulis iuris Communis id manifestum foret, quò fit, vt ea sit crebrior, & aptior sententia, quæ docet illam decisionem in feudo non hæreditario accipiendam, & interpretandam esse. Ex quibus inferuntur.

Primum, simpliciter accepto feudo, nulla facta nec filiorum, nec hæredum mentione, locum fore distinctioni prædicti cap. 1. an agna. vel filius. vt tandem filius feudum, repudiata hæreditate, habere non possit, agnatus verò id consequatur etiam absq;absque hæreditate, quod ab omnib. receptum est.

Secundò, feudo ita conuento, vt Titio, & eius filijs, vel liberis competat, idem esse dicendum, ac eandem distinctionem admittendam esse, nec posse filium feudum habere, & patris hæreditatem omittere: sicuti deducitur ex his, quæ modò nuncupatim adduximus, versiculo. secundum. hi etenim, qui inibi citantur, hanc opinionem omninò probant, & sequuntur. Etiamsi Baldus contrarium scripserit in dicto capitulo primo. an agnatus. numero 8. versiculo. ex quo collige. & Salycet. in l. 2. C. de lib. & eorum lib. nume. 5. qui & Imol. falso testantur eius sententiam Commu. esse, in capit. ex parte. numer. 29. de feudis.

Tertiò, deducitur, ni fallor, necessario ex principali conclusione, non fore locum distinctioni. d. c. 1. an agnat. vel fil. vbi feudum conceptum fuerit his verbis, pro te, & tuis hæredibus, hoc etenim feudum hæreditarium est, sicuti superiùs ostendimus, & in feudo hæreditario admittenda non est distinctio dicti capitis, igitur nec in hac specie locum habet ea decisio, vnde consequitur, feudũfeudum ita conuentum, agnatum hæreditatem repudiantem obtinere non posse. ꝙquod proponimus contra Bal. in d. c. 1. num. 8. & Zasiunt dubitantem in rub. de feu. success. versic. quinta conclusio. quo in loco præmittit, ac fatetur opinionẽopinionem hanc, quam nos hac illatione probamus, magis CōmunemCommunem esse. Etiamsi Baldum simpliciter referant, & sequantur Alex. consi. 26. nu. 3. libro 5.

Quartò, præmissis diligenter examinatis, ipse opinor, maximum discrimen esse inter hæc duo, feudum fore hæreditarium, & feudum, seu emphyteusim non posse alicui, qui hæreditatem repudiauerit, competere. siquidem feudum adquisitum ab aliquo sibi, & liberis stipulante, hæreditarium non est, & tamen à filio obtineri non poterit, si is patris hæreditatem repudiauerit d. c. 1. an agnat. vel filius &c.

Quintò, deducitur ex his, feudum, aut emphyteusim ecclesiasticam simpliciter acceptam, nulla hæredum, vel filiorum facta mentione, hæreditarias res non esse, cùm hi contractus ex propria vi, conditione, & natura ad filios, & nepotes pertineant, non ad hæredes extraneos, ideò simpliciter concepti, filijs deferuntur & nepotibus non iure hæreditario, sed ex natura pacti, & conuentionis. quam ob rem feudum in hac specie & si ad filium hæreditatem patris repudiantẽrepudiantem deuenire nōnon possit, ex d. c. 1. an agn. vel fili. iuxta Bal. cui in hoc alij consentiunt interpretationi: id tamẽtamen hæreditariũhæreditarium non est. Sic & emphyteu. ecclesiastica, quę hanc feudi cōditionemconditionem non sequitur, ex eo, ꝙquod hæreditaria non est, |

p. 295

ad filium etiam repudiantem paternam hęreditatem pertinebit, quod colligitur ab his, quæ Barto. tradit in dicto §. si liberi. prima column. & expressim fatetur Alexa. in dicta l. quod dicitur. numero 20. post Bald. in Speculo. titul. de locato. 4. colum. & Antoni. in capitul. in præsentia. de probationib. numero 13. Scio sanè in feudo, quibusdam hanc illationem non placere: quippe qui censeant, feudum ita conceptum hęreditarium esse. Sed lectorem admoneo, vt aduertat, hos Doctores, & eos, à quibus ipsi hoc adnotârunt, id deduxisse à text. & Bal. in dict. capitulo 1. numero 8. qui tamen tantum probat, filium hoc feudum habere non posse: si paternam hæreditatem repudiauerit.

Sextò, hinc infertur, non omninò esse congruam, nec conuincere aduersus Deci. Rubei argumentationem: cùm & si verum sit, feudum acceptũacceptum pro Titio simpliciter, vel pro eo & eius hæredibus masculis, non posse competere filijs repudiantibus hæreditatem: non tamen inde sequitur, feudum istud hæreditarium fore.

Septimò, constat ex prænotatis maximum discrimen inter feudum & emphyteusim: nam emphyteusis pertinet ad filios, etiāetiam si hæredes non sint, etiam si hęreditatem patris repudiauerint: his quidem casibus, quibus hæreditaria nōnon est: nempe quoties data fuerit alicui, & eius liberis vel eius filiis: aut simpliciter, & fuerit ecclesiastica. at feudum etiam si hæreditarium non sit, filiis minimè defertur, si paternam hæreditatẽhæreditatem repudiauerint: quam differentiam ipse expressim deduco à resolutione Bartol. in dicto §. si liberi. colum. 1. Quando autem dicatur emphyteusis hæreditaria, & feudum item hæreditarium, constat satis euidenter, si considerentur ea, quæ scripta fuêre in præmissis conclusionibus: id etenim contingit, quoties diximus, esse necessarium, vt filius hæres sit ad consequendam emphyteusim, atque ita isthæc difficultas est intelligenda.

Octauò infertur, filium accipientem feudum, aut emphyteusim non hæreditariam, simul & patris hæreditatem cum inuentarij beneficio: minimè teneri vltra vires hæreditarias paternis creditoribus satisfacere ex ipso feudo, vel emphyteusi. quod secùs erit, si feudum, aut emphyteusis hæreditaria sit: nam & si inuentariũinuentarium solenniter confecerit, tenebitur ex ipso feudo, & emphyteusi onera hæreditaria subire, venietq́ue talis emphyteusis in hæreditatis petitionem, secundum communem in l. item videndum. §. vlt. ff. de petit. hæred. Bart. in d. §. si liberi. & in specie Alex. consil. 19. nu. 8. & cōscons. 26. n. 18. libr. 5. Curti. Iuniorem. d. consil. 138. nu. 20. And. Iserni. in captul. 1. qui succession teneantur. Card. Alex. post alios in c. 1. fi. col. de eo qui sibi. & hæred. mas. quod communi omniũomnium consensu receptum est. Eadem ratione filius accepta patris hæreditate cum inuentarij beneficio, nōnon tenebitur stare paternæ voluntati circa alienationẽalienationem, aut dispositionem feudi non hæreditarij: at in feudo hęreditario secùs erit dicendum, ex mente & resolutione omniũomnium, qui rem istāistam diligenter examinârunt: modò feudũfeudum, vel emphyteusis etiam hæreditaria, quæ vel ex natura rei, aut pacto, & lege conuentionis extraneis etiam hęredibus cōpeterecompetere non potest, ad extraneos nōnon deueniat: nec cōtracontra pactorum legem alienetur, quod hac in re cautè perpendi debet.

Nonò, ab eadem radice procedit, quòd vbi emphyteusis hæreditaria sit: ipsis hæredibus pro hæreditariis portionibus obueniet & cōpetetcompetet. l. prima. C. de impub. & aliis. l. qui liberis. §. hæc verba. ff. de vulgari. At si hæreditaria non sit, quamuis qualitatem hæredis requirat, vel saltem non admittat hæreditatis repudiationem, tunc æquis portionibus diuidenda erit, quò ad eius commodum & vtilitatem etiam si non æquè fuerint filij hæredes instituti. text. in d. §. si liberi.

Decimò, ex huius quæstionis resolutione deducitur, feudum & emphyteusim hæreditaria esse, si data fuerint Titio, & eius hæredib. & successoribus: licet ex his verbis non mutetur propria ipsius rei conditio: & hæc verba aduersus eam conditionem hæredes extraneos non admittātadmittant, sicuti docent Alex. & alij in l. quædam. §. nihil. ff. de eden. Deci. cons. 171. Cur. Senior consil. pe. col. 4. Franci. à Ripa. in l. ex facto. §. vlt. nu. 15. ff. ad Treb.

Vndecimò, ego ex his infero, emphyteusim nōnon hæreditariam, feudum itidem non hæreditarium, etiam ad institutum filium in re certa pertine

5

*re, quod Bart. fatetur in d. §. si liberi, & consentiunt alij Doct. communiter: at si feudum hæreditarium sit, aut emphyteusis, nempe pro filiis, & hæredibus accepta, etiam si ea ecclesiastica sit, nec transire valeat in hæredes extraneos, minimè pertinebit ad filium, vel descendentem in re certa institutum: modò alius, qui habere eeam possit, hęres sit vniuersalis: quod deducitur & probatur ea ratione, qua constat: institutum in re certa dato hęrede vniuersali potiùs legatarium, quàm hęredem esse, atque ita in hac specie respondent Bald. in l. liberi. libertęq́ue. numero 26. C. de oper. libert. Alexand. in l. quædam. §. nihil. numero 7. ff. de edendo. idem Alexan. consilio 44. numero 2. libro primo. Salicet. in l. 2. q 20. C. de iure emphyteut. Angel. & inibi Alex. in l. Gallus. §. etiam. colu. pen. ff. de lib. & posth. Lamber. de iure patr. 1. lib. 2. par. q. 2. art. 16. numer. 11. Ripa lib. 2. respons. c. 26. nume. 18. optimè Carol. Molin. in Alex. consil. 128. numero 8. libro 1. quidquid ibi, & consil. 8. libro 3. colum. 2. Alex. scripserit, perperāperperam Bar. intelligens, |

p. 296

cùm is minimè his, quæ diximus refragetur: cōuenitconuenit tamen inter omnes, emphyteusim priuatam, quæ hæreditaria sit, ad institutum in re certa dato hęrede vniuersali nequaquam pertinere. l. quoties. de hæred. instit. C. vbi Paul. de Cas. & alij communiter.

Duodecimò, non incongruè proximè traditis accedit quæstio elegans: an ius patronatus ecclesiasticum ita institutum, vt Titio & eius liberis

6

*competat: possit iure pertinere ad filium, qui patris hæres non sit, aut qui institutus fuerit in re certa? Et profectò ea, quæ modò scripsimus aliqua ex parte huic quæstioni concinnè satis aptabuntur: quam ob rem adnotandum erit, ius patronatus ecclesiasticum ex propria natura ad hæredes etiam extraneos transire, & hæreditarium esse gloss. in capitul. considerandum. 16. q. 7. Iason in l. 1. numer. 71. ff. de lega. 1. cui opinioni post alios accessêre eam existimantes communem esse Abb. in c. 1. de iure patron. Aretin. in c. significauit. colum. 1. de testibus. Card. consilio. 122. Rochus Curti. verb. ipse vel is. q. 8. & Cæsar Lambertinus 2. par. de iure patro. 1. libr. q. 2. nu. 23. & Deci. consi. 149. col. 1. post Frederi. consi. 111. col. 5. idem gl. in c. filijs. 16. quæst. 7. & in l. si operarum. ff. de oper. libert. Cardin. Ancha. Imol. & alij in Clem. 2. de iure patro. quod manifesti iuris est: cùm & in emptorem extraneum alicuius villæ, alteriúsue vniuersitatis ius patronatus transeat. c. ex literis. c. cùm seculum de iure patro.

Ex his deducitur primò, ius patronatus ecclesiastici non transire in Patroni filium, qui eius hæres non sit, aut hæreditatem patris repudiauerit. Abb. in dicto c. 1. Card. in d. Clem. 2. quæ. 7.

7

*Areti. in d. c. significauit. col. 1. Rochus d. verbo ipse vel is. q. 6. Deci. consi. 149. Abb. in consilio 54. lib. 1. Lambert. d. q. 2. art. 1. & art. 17. quorum sententia communis est, contra gl. in d. c. considerandum.

Secundò hinc euidenter apparet, extraneo vniuersali hærede instituto, ius patronatus ad eũeum, non ad filium etiam in re certa institutum pertinere. Abb. in dicto c. 1. Card. in rubric. eiusdem titul. quæstio. 8. Francus in c. 1. de testam. in 6. super gloss. instituit. omnium latissimè Lamberti. dicta quæstion. 2. articu. 16. & est communis opinio, quemadmodum asseuerat Gulielm. Benedict. in c. Rainuntius. de testamen. verb. in eodem testamento relinquens. in 1. numero 261. idem fatetur Lambertinus dicto arti. 16. nume. 13 Licet Frede. contrarium responderit consilio 225. cui accessit Anchar. in d. Clem. 2. col. 2. Sed verè opinio communis iure magis probatur: & fulcitur authoritate corum, qui in emphyteusi hæreditaria responderunt, eam non posse pertinere ad institutum in re certa dato hærede vniuersali.

Tertiò, si proximè scripta considerentur, simul & ea, quę hoc capite diximus in quinta conclusione: infertur planè, ius patronatus ecclesiasticũecclesiasticum ex prima institutione delatum Sempronio & eius filijs, non aliter filijs Sempronij competere, quàm si ipsius hæredes sint. quod in specie notauit Deci. consilio 149. colum. 1. sensit Cæsar Lamb. dicta q. 2. artic. 17. ad finem. Quibus suffragatur ratio illa, quòd in re, quæ propria natura ad hęredes extraneos transit, stipulatio, aut conuentio facta in fauorem paciscentis, & eius filiorum, filij vocantur, vt hæredes, & ea cōditioneconditione, si hæredes patri extiterint. Bartol. post gloss. & communem ibi in l. si tibi. §. si pactus. ff. de pact. quamuis Anchara. consi. 81. versicul. & fortè: dubius equidem censeat in prædicto casu, ius patronatus filiis etiam non hæredibus competere, & eo nōnon relato dubitauerit Rochus Cur. ver. ipse vel is. q. 33.

Quartò, constat ex præmissis vera ratio, Cur hæreditate vendita, & in ipsum emptorẽemptorem transeat cum ea vniuersitate ius patronatus ecclesiasticum, sicuti fatentur omnes in dicto c. ex literis. Felin. in ca. causam. 5. col. de præscript. Rochus Curti. in tract. de iure patro. verb. ipse vel is q. 22. & esse hanc opinionem communem asserit Lamberti. 2. part. 1. libri. q. 5. arti. 15. nu. 2. nam si ius patronatus in hæredes extraneos transit, sicuti proximè dictum est, cum ipsa hæreditate vendita in emptorem transibit. Cæterum Pau. Eleazar in quæst. incipienti: Patronus ecclesiæ

8

*sancti Martini. contrariam sententiam veriorẽveriorem esse existimat scribens: tunc demũdemum vendita vniuersitate censeri & venditum ius patronatus eidem annexũannexum: cùm vniuersitas eo titulo transit in emptorem, qui non requirit singularium rerum, & sic iuris patronatus specialem traditionem, alioqui sequeretur expressè, & in specie vendi ius patronatus: siquidem eius fit specialis traditio. idem tenuerunt Rofredus in libello de iure pat. versi. item transfertur & Barb. in c. quanto. de iudi. col. 8. Et nouissimè Lambertin. de iure patron. libro 1. 2. parte. quæ. 5. art. 15. num. 4.

Quibus & alia ratio accedit: quòd ius patronatus ecclesiasticum restituta hęreditate iure fideicōmissifideicommissi vniuersalis, non transit in fideicommissarium: imò manet apud ipsum verum hęredem, etiam si in hæredes extraneos regulariter trāseattranseat. textus singul. in l. quia perinde. ff. ad Trebe. vbi iuriscōsultoiurisconsulto visum est, iura sepulchrorum, etiam quæ hæreditaria sint, non transire in fideicōmissariumfideicommissarium: & tamẽtamen hæreditaria sepulchra etiam extraneis hæredibus competunt. l. familiaria. & l. sequent. ff. de religio. & sumpti. funer. & ita in iure patronatus ecclesiastico censent Bartol. in dicta l. quia perinde. Imola & Alex. in l. si patroni. ff. eodem. idem Alexand. consil. |

p. 297

73. lib. 7. Paul. Castrens. idem Alexan. Iason & Deci. in l. precibus. super glos. vlt. C. de impub. quorum opinio Communis est secundum Alexand. in dicta l. si patroni. Deci. in dicta l. precibus. numero 22. Roch. Curti. de iure patroni. verb. ipse vel is. quæstio. 9. Lamber. dictio. 2. parte. quæst. 2. arti. 35. nume. 2. eandem sequitur Carol. Molin. in consil. Parisiens. titu. 1. §. 37. gloss. decima. & Guliel. Benedic. in dicto capitu. Rainuncius. de testam. verb. si absque liberis. 2. nu. 24. licet possit satis hac de re controuerti, cùm Roma. in dicta l. si patroni. contrariam sententiam veriorem esse censeat: cui præter alios diligenter respondet Lambert. dicto artic 35. communem sequutus post Paul. à Monte Pico in l. Titia cum testamẽtotestamento. §. Titia cũcum nuberet quæst. 39. ff. de legat. 2.

His verò rationibus, si communem sententiam sequamur, tenentes ius patronatus ecclesiasticũecclesiasticum transire cum hæreditate vendita: respondere possumus: priori quidem, nōnon esse inconueniẽsinconueniens, nec absurdum, iuris patronatus specialem traditionem fieri: ea etenim non fit iure specialis vẽditionisvenditionis, sed ex eo, quod hæreditati venditæ & traditæ accedat: quò fit, vt incōgruèincongrue dici valeat segregata, & particularis iuris patronatus traditio & venditio, ea ratione, quòd specialis eius traditio fieri debeat. Posteriori autẽautem rationi respondetur, in fideicommissarium non transire ius patronatus, nec ei restituendum esse, attenta ipsius testatoris volũtatevoluntate, ex qua apud primũprimum hæredem manet directum, & honorificum hæredis nomen, quo ipsum testator donauit: & ideò iura ad honorẽhonorem potiùs, quāquam ad pecuniariũpecuniarium commodũcommodum pertinentia, & quæ nomen verũverum hæredis præmittunt, non sunt fideicomissario tradenda. id etenim à testantis volũtatevoluntate iure præsumpta deducitur. At hæreditate vẽditavendita, omnia ea in venditionẽvenditionem veniunt, quæ quocunq;quocunque titulo quacunq,quacunque ex causa ad hæredẽhæredem venditorem iure hæredis spectant, ita sanè actum esse videtur inter emptorem & venditorem: quod Cardi. visum est in c. ex literis. de iure patro. q. 11. & in d. Cle. 2. q. 6. vnde constat, defendi posse opinionẽopinionem hāchanc omniũomnium ferè consensu receptam, quę asserit, ius patronatus hæreditati competens, ea vẽditavendita, in extraneum emptorẽemptorem iure optimo transire. Imò si pars hæreditatis vendita fuerit, etiāetiam tũctunc in emptorẽemptorem transire ius patro. probat eleganter Car. in consi. 48. incipienti. Quidam nobilis. Cuius sententiāsententiam miris laudibus extollit Cæsar Lamb. de iure pa. d. q. 5. art. 16. quod in praxi omninò est adnotandum.

Quintò, etiam si filius hæres instituatur in re certa pro sua legitima, aut simpliciter in legitima: instituto alio hærede vniuersali, manifestè ꝓbaturprobatur

9

* ad ipsum ius hoc patronatus non pertinere: nam & si legitima sit ius quoddam vniuersale. quemad modum tradit Rodericus Xuares in l. quoniam in prioribus. C. de inofficio. testam. extensione. 11. non tamen est vniuersitas, cui ius patronatus accedit, cùm sit legitima, quota bonorum, non hæreditatis pars. text. in l. Papinianus. §. quarta. ff. de inofficios. testament. l. 2. §. si quarta. ff. famil. her cisc. Bartol. in l. ex facto. in magna. ff. de hæredi. institu. 2. colum. Iason in l. quoties. column. 3. C. eod. titul. idem Iason in l. Gallus. §. 1. numer. 15. ff. de lib. & posth. Imol. & Alex. col. 2. in l. ita tamen. §. patronus. ff. ad Trebel. idem Iason in l. re coniuncti. num. 442. ff. de legat. 3. igitur ius patronatus ad institutum in hæreditate pertinet, nōnon ad institutũinstitutum in legitima. Quò fit, vt si filius etiam hæres institutus, & ea ratione iuris patronatus possessor vendiderit propriam legitimam, in emptorém minimè transeat ius patronatus. Item & illud hinc colligitur, posse patronum obtinentem ius patronatus hæreditarium, illud ius in aliquem trāsmitteretransmittere donationis legatíue titulo, etiam in præiudicium hæredum legitimorum: ita sanè, vt filiis nulla competat querela, quasi pater inofficiosam donationem fecerit: secundum Archid. in cap. 1. de iure patron. in 6. & ibi Docto. Alexan. consi. 13. num. 10. & consi. 18. 2. col. & cōsiconsi. 26. lib. 5. Rochum. verb. ipse vel is. q. 33. Lamber. de iure patro. lib. 1. 2. par. q. 2. art. 7. quo in loco asserit, hanc opinionem Communem esse. Eadem profectò ratione adnotandum erit, patronum habentem ius patronatus hæreditariũhæreditarium, filiis eius hęredibus institutis, posse ius hoc primogenito prælegare, & cæteris illud auferre. Nam & præter alia hoc ipsum vtile est admodum ipsi ecclesiæ, eiusq́ue regimini & administrationi. His verò addenda sunt, quæ ipse hoc c. scripsi conclusione 4. & lib. 1. huius operis ca. 13. num. 4.

Sed quęritur, quid de iure patronatus ecclesiastici, quod ex ipsa institutione defertur filiis, nepo

10

*tibus & liberis, etiāetiam si hi hæredes non sint, an & hoc possit à patrono, qui primus institutor non est, in aliquem transferri, aut alienari, in præiudicium eorum, qui prima ipsius iuris patronatus institutione ad id vocantur? Nam Calderi. consilio 19. ti. de iure pat. dubitationẽdubitationem hanc tetigisse videtur, ac tandem eius authoritate motus Cæsar Lambert. dicta q. 2. art. 6. & art. 8. nu. 7. definiuit id fieri posse, ea item vsus ratione, quòd gradatim vocatio descendentium, & liberorum fiat, atque viuente possessore sequens in gradu nec patronus sit, nec habeat ius patronatus. l. cũcum pater. §. pe. ff. de leg. 2. l. peto. §. fratre. ff. eo. quæ quidem ratio probat, viuente possessore ad eius vitāvitam, trāslationemtranslationem istāistam fieri posse absque sequentis in gradu præiudicio. Et ideò mortuo possessore hanc donationem, aut alienationem, translationẽuetranslationeue, nōnon posse successori ex pri|

p. 298

ma institutione absabsque hæredis titulo vocato, nocere, nec præiudicium inferre, iure verius est, & id asseuerant Franc. in d. c. 1. de iure patron. in 6. colum. 3. & ibi Anchar. Carol. Moli. in Alex. consi. 18. 2. col. lib. 5. Car. consi. 48. sensit Roch. Curt. d. q. 33. & Paul. Parisi. consi. 48. libro 4 ac Domi. consil. 32. à quibus hæc sententia contra Lambertini opinionem satis deducitur. Nec Calderi. prioris sententiæ omninò author est, siquidem in ea specie, patronus Hospitali, cuius patronus erat, ius ipsum præsentandi dedit, quod forsan fieri potuit speciali quadam ratione arg. tex. in d. c. 1. de iure patro. in 6.

Sextò, ab eadẽeadem & principali radice procedit, quòd si testator institutis tribus hæredibus, vni eorũeorum iusserit proprijs ipsius hæredis impensis ecclesiam construere, eaq́ue fuerit consensu episcopi constructa, mortuo testatore ab vno ex pluribus hæredibus, ius hoc patronatus, nōnon tantùm adquiritur hæredi ecclesiam ædificanti, sed & omnibus testatoris hæredibus. text. est insignis in l. his consequenter. §. 1. versic. sed & cùm monumentum. ff. familiæ hercis. ex quo Bal. id adnotauit in rubric. C. res inter alios acta. colum. 1. cuius meminit Marcus à Mantua in apophthegmate 5. post iuris Ciuilis commentaria, cùm hæres nomine testatoris & eius iussu, ac mandato ecclesiāecclesiam cōstruxeritconstruxerit, & ideò eius hęreditarius patronatus adquisitũadquisitum censebitur. quāquam ob rem ex hac ratione, & iurisconsulti decisione falsa videtur opinio Rochi Curti. de iure patro. verb. pro eo quod. in princ. dum is opinatur, ecclesia iussu testatoris cōstructaconstructa ab hærede, post eius obitum adhibito consensu episcopi, ius patronatus hoc hæreditarium non esse. id etenim falsum est, sicuti & alijs rationibus, hac minimè adducta, existimat Cæsar Lamber. de iure patrona. lib. 1. par. 1. quæ. 2. art. 11. numer. 4.

Covarrubias ...: Opera Omnia

ARGVMENT. CAP. XVIII.

SVMMARIVM.