ARGVMENT. CAP. VI.
Quo pacto Princeps ualeat tollere, aut
mutare testatoris uoluntatem quo ad
fideicommissa, aut maioratus.
SVMMARIVM.
-
1 Maioratus conditionibus, & legibus licentia principis institutis, derogari poterit rescripto Principis.
-
2 Princeps potest filium illegitimum, & spurium ad feudi
succeßionem per priuilegium admittere.
-
3 Fœmina per Principis conceßionem potest in feudum succedere.
-
4 Fauorabilis est dispositio, per quam ad ius commune reducimur.
-
5 Probatur efficaciter, non posse Principem derogare vltimis testatorum voluntatibus, si absque Principis authoritate testamenta facta fuerint.
-
6 Dominium à priuato auferri per Principem non potest
absque publica vtilitate.
-
7 Testandi libertas iure naturali, & gentium permittitur,
& cuilibet competit.
-
8 Potestas absoluta quo pacto in Principe distinguatur ab
ordinaria.
-
9 Clausula ex certa scientia nihil operatur vbi in Principe
potestas deficit.
-
10 Res subiectæ restitutioni etiam titulo Maioratus, an possint ob dotem alienari? & an Princeps valeat derogare
voluntati testatoris, qui expreßim prohibuit bona alienari ex causa dotis?
MAioratibus, & primogeniis, quæ
frequenter in Hispania instituũturinstituuntur, conditiones quædam adiici
untur, & leges, quibus ex cōsensuconsensu instituentium clerici religiosi,
illegitimi, & fœminæ à iure Maioratus excluduntur, vel patrui præferũturpræferuntur nepotibus. quæritur, an Princeps valeat mortuo ipso testatore
aliquam ex his legibus tollere, aut mutare? Et
sanè vbi primo genia instituta fuerint ex licentia Regis, eiusq́;eiusque authoritate aduersus iuris ꝓhibitionemprohibitionem, cui Princeps ipse proprio priuilegio derogat: ipse opinor, Principem posse mutare leges, & conditiones his maioratibus appositas. Hoc probatur ex eo, quod Princeps
priuilegium ab eo subdito concessum moderari, & tollere ac reuo care valet. tex. & ibi Innoc.
in c. in nostra. de iniur. glos. in regu. decet. de
regul. iuris. in 6. Abb. Cardin. Imol. Felin. & Deci. in ca. noui. de iudic. super glos. in ver. quicũquequicunque. Ang. in l. Antiochensium. ff. de priuileg.
credi. Felin. inc. quæ in ecclesiarum. de constit.
nu. 48. Alexan. in con. 216. li. 2. nu. 18. Socin. con.
87. li. 3. art. 3. quorũquorum sententia cōmunicommuni omnium
iudicio recepta videtur: atq;atque ideò maioratibus institutis, priuilegio, & licentia Regis poterit
Rex derogare quo ad leges, clausulas, & conditiones, quib. instituta fuerunt. id verò fit à Principe ex consensu possidentis, & quoties ius alteri verè quæsitum, minimè ex ea derogatione
tollitur: iuxta ea, quæ traduntur à Bart. & aliis
in l. Gallus. §. & quid si tantùm. ff. de libe. &
posthu. qua in re oportet exactè Principis voluntatem perpendere.
Quòd si Maioratus fuerit legitimè institutus absque priuilegio Regis, cũcum eius author liberè potuerit ꝓpriapropria bona in alios quibuscũq;quibuscunque legibus
& conditionibus transmittere, maior est tunc
dubitatio, siquidẽsiquidem adhuc Principem posse eius
leges & conditiones mutare, clausulisq́;clausulisque, vel earum alicui derogare, probatur his rationibus.
Prima. Constat etenim, testatoris voluntatẽvoluntatem Principis authoritate posse mutari. tex. insignis in
ClemẽClemen. quia contingit. de religios. domib. & in
l. legatum. vbi Bartol. & Lancel. Deci. ff. de vsufruct. lega. l. legatam. ff. de admi. rerum ad ciuitatem perti. tradunt Cardi. & Imol. in dicta Clemen. quia contingit. Felin. in c. cũcum accessissent.
de constitu. nume. 18. Princeps igitur derogare poterit legibus etiam priuatim à testatore
adiectis institutioni maioratus.
Secundò hoc idem probatur: nam Princeps potest derogare his, quæ nōnon sunt iure naturali, diuinoúe inducta, licet iure humano statuta fuerint. c. proposuit. de conces. præben. glos. communiter recepta in l. vlti. C. si contra ius vel vtil. public. & in l. quoties. C. de preci. Imp. offer. traditur in c. quæ in ecclesiarum. de constit.
& in l. 1. ff. de constit. Princip. libera vero testāditestandi
facultas iure humano ciuili competit. l. 1. C. de
sacrosanct. eccle. & in §. disponat. in Authent.
de nuptiis. glo. in l. 1. ff. de acqui rer. domi. Bar.
& alij in Rubri. ff. de acquir. hæred. igitur Princeps poterit hanc libertatem testandi tollere,
eiq́;eique derogare. ad idem optimus tex. in l. testandi causa. C. de testamen.
Tertiò apparet, quòd etiam in damnum, & præiudicium alterius potest Princeps tollere ab aliquo impedimentum, & obicem, qui eum incapacem alicuius iuris efficit. text. est in l. quæris.
ff. de natalib. restit. & in Authen. quib. mod. natu. effic. legit. §. si quis verò non habens. Ergo
si quis testatoris voluntate, & expressa lege incapax sit successionis in maioratum, & primogenium, nihil agit Princeps contra naturam,
qui hunc capacem fecerit, tollendo obicem,
qui illi ad eam successionem obstabat, vnde
poterit Princeps testatoris legibus, & voluntati derogare.
Quartò idem constat, quia etsi legibus publicis
illegitimi, & spurij non possint parentibus succedere testatis, vel intestatis: Princeps tamen
liberè potest non obstantibus his legibus illegitimos, & spurios idoneos constituere, & capaces, vt capiant
parentũparentum, &
cognatorũcognatorum, agna|
torumque hæreditates, quod satis
manifestũmanifestum
est, & probatur in d. §. si quis verò non habens.
& in Authent. quib. mod. nat. effic. sui. §. illud tamen à nobis. collat. 7. & in capit. per venerabilem. qui filij sint legit. & notatur in d. §. & quid
si tantùm. Sic equidem eadem ratione Princeps supremus poterit capacem successionis,
efficere eum, qui ex voluntate testatoris incapax eius esse videtur.
Quintò in huius partis comprobationem iure optimo adduci poterit quod gl. celebris & inibi
*ab omnibus recepta adnotauit in ca. j. §. naturalis. si de feud. fuerit controuers. inter do. &
agna. scribens. Principem posse illegitimum
ꝓprioproprio rescripto legitimum efficere expressim ad
feudum consequendum, licet alioqui naturalis illegitimus & rescripto Principis legitimatus non possit feudum habere, quod ipse probaui in Epitome de matrimoniis. 2. par. cap. 8.
§. 2. num. 27. & §. 9. nume. 7. Et præter alios
idẽidem
respondit Curti. iunior. consil. 1. nume. 22. & 23.
Hinc ergo deducitur, etiam ad maioratus, &
primogenia posse Principem illegitimum
filiũfilium,
legitimum efficere, & is ea
cōsequeturconsequetur, tametsi
primus institutor legitimos, & naturales vocauerit, eaq́ue successione illegitimos excluserit.
Sextò hæc opinio fulcitur ex eo, quod eleganter
probat Curtius iunior in dicto consil. 1. nume.
23. respondens, fœminam, & ab ea descenden
*tes, alioqui ad feudorum successionem iure
feudorum, & eius constitutionibus in specie
improbatos, & ab ea successione exclusos, posse Principis rescripto effici eiusdem iuris & successionis capaces, atque ita per Principem derogari posse decisioni tex. in ca. 1. §. hoc autem
notandum qui feud. dare pos. c. 1. §. filia. de feudi. succes. c. 1. §. profectò. De lege Conradi, & aliis feudorum moribus, quibus receptum est,
fœminas in feudis non succedere, etiam si vasallus pro se & hęredibus suis inuestitus fuerit.
qua de re latissimè tradidêre plurima Francis.
Curtius. de feud. part. 3. q. 1. Iacobinus in glos.
super verbo, & fœminis. & Zasius titul. de feudi
suc. §. super secunda particula. quibus placet,
frequentissimo omnium consensu & consuetudine posse induci, quod fœminę in feudis
cũcum
masculis succedant, & in pari iure. quod probatur in c. 1. de feudi cogni. vbi
scriptũscriptum est, feudalia decreta, & constitutiones
secundũsecundum mores,
& consuetudines fore accipiendas. quò fit, vt
& Princeps idem possit iustissimè efficere,
fœminasq;fœminasque ad feuda admittere, cùm & consuetudo aduersus iura, & leges feudorum hoc possit omnino permittere.
Septimò his suffragatur altera eiusdem Curtij iunioris sententia, is etenim in dicto con. 1. num.
32. existimat, posse Principem supremum proprio rescripto fœminas ad feudum admittere etiam speciali priuilegio: quanuis ex ipso contractu feudali, ipsaq́ue inuestitura appareat, legem esse dictam conuentioni, & contrahentium consensu expressam, qua fœminæ ab
illius feudi successione excluderẽturexcluderentur. Nam eo
authore eam legem poterit Princeps omnino
tollere, & fœminas admittere, contra ipsorum
contrahentium expressam pactionem. Hoc ipsum probatur ex eo, quod etiam si ex lege cōtractuscontractus, & inuestituræ ad feudum admittendi
sint hi tantũtantum, qui naturales, & legitimi fuerint:
Princeps tamen poterit illegitimos, & spurios
propria dispensatione & legitimatione efficere legitimos ad feudorum successionem. glos.
in dict. ca. 1. §. naturalis. quam vbiq;vbique Doct. probant. Hac igitur ratione motus ipse Curtius cẽsetcenset, posse Principem legibus contractui feudali appositis derogare. Vnde eadem profectò ratione in hac quæstione, quam tractamus, dicẽdumdicendum erit, posse testatoris voluntatem, leges, &
conditiones ab eo fideicommissis adiectas, &
maioratibus adscriptas, per ipsum Principem
corrigi, & mutari.
Octauò quia plerunque per hęc Principum rescripta, & eorum derogationes, fideicommissa, &
primogenia ad iuris decisiones, & earum statuta deducuntur, siquidem fœminæ legibus ciuilibus & Regiis ad successionem alioqui admis
*sæ simul cum masculis, perq́ue testatorum voluntatis propriæ elogia exclusæ, atque à maribus distinctæ, tandem Principis derogationibus admittuntur: apparet sanè hæc Principum
rescripta valida fore. Nam ea, quæ alioqui fieri
non possunt, permittuntur, si per eum actum
ad ius commune reditur. notat Bartol. in l.
omnes populi. col. 11. versic. iuxta prædicta quęro. ff. de iustit. & iure. l. 2. ff. de iniusto testamen.
l. hac consultissima. §. si quis autem. C. de testament. Sic & in correctoriis licita est extensio,
quando per eam redimus ad ius commune.
glos. celebris in cap. statutum. de præbend. in
6. verb. numerandum. Antoni. & Abb. in cap.
olim tibi. de verborum signific. in fine. per
illũillum
text. Soci. consil. 25. lib. 3. quo in loco meminit
prædictæ glos. quam commendarunt Areti.
cōsilconsil. 96. colum. 1. Barba. in cap. 2. nume. 49. de foro competen. Iason in l. si vnus §. pactus. ff. de
pact. colum. 2. Felin. & Deci. colum. 3. in. capit.
cùm accessissent. de constitut. Rochus de consuetud. folio. paruo. 16. colum. 3. Curtius iunior consil. 26. col. 4. idem tradit consi. 1. num. 23.
& præceden. Deciu. in l. in omnibus. in 2. ff. de
regul. iuris. & alij plures, quorum meminit Andræas Tiraquel. in lib. de primogeniis. q 24. numero 6 quem legito. adducit etenim is author
plura, quæ huic rationi plurimum conuenire
videntur. Princeps igitur etsi alias testatorum
leges tollere non valeat: eas tamen, quæ iuris
decisiones mutauerint, poterit abrogare, cùm
per id rescriptum ius commune illæsum seruetur.
Contrariam sententiam veriorem esse existimo,
& profectò, ni fallor, Princeps minimè potest
testamentis priuatorum derogare, nec eorum leges, & conditiones tollere, nec mu
*tare, quod sequentibus rationibus, & authoritatibus probatur.
Primò authoritate text. in l. si testamentum. C. de
testament. inquit Cæsar. iure factum sit, & hæres sit capax, authoritate rescripti nostri rescindi non oportet. Quod si dixeris in eo text. non
probari, Principem minimè posse testamentis
derogare, sed non oportere id fieri, tunc rationibus statim traditis probabitur, inibi ex materia subiecta necessitatem constitui apud Principem, & dari, quæ eum cogat, vt testamentis
minimè deroget.
Secundò adest text. optimus in l. si donationem.
C. de reuoc. donatio. Si donationem, inquit
tex. ritè fecisti, hanc authoritate rescripti nostri
rescindi non oportet. ecce similia verba, ex
quibus tamen deducitur, priuatorum dispositionibus Principem non derogare, nec quidẽquidem
posse id facere. notat Decius in consil. 468. nu.
18. vbi dictam legem adducit.
Tertiò rationibus hanc opinionem veram esse ostendam. dominium etenim priuatim à Principe tolli non potest, nisi ex causa vtili Reipublicæ. l. item si verberatum. §. 1. ff. de rei
vendicat. l. venditor. §. si constat. ff. commun.
*prædio. Bartol. in l. vlt. C. si contra ius vel vtil.
publi. Fortuni.
elegātereleganter in l. Gallus. §. & quid si
tantum. ff. de liber. & posthu. col. 138. Dominium autem nihil aliud est, quàm ius disponendi de re ipsa l. in re mandata. C. mandat. Bart. &
Docto. in l. si quis vi. §. differentia. ff. de adquirend. possess. num. 4. Ergo princeps non potest tollere liberam testandi facultatem in rebus propriis priuato competentem: nec testamentum mutare: nec ipsius legibus derogare:
nisi id ab eo fiat ad publicam vtilitatem: cùm
alioqui, si id liceret libere principi, tolleret ipse
à priuatis
rerũrerum dominia,
ꝙquod minimè agere valet.
Quartò his accedit, quod Tyberius Cęsar Senatu
tractante, an Trebianis legatam in opus noui
Theatri pecuniam ad munitionem viæ transferri concederetur, obtinere non potuit, quin
rata voluntas legatoris esset, quemadmodum
Suetonius scribit in Tyberio capit. 31. Maiori
profecto ratione abstinere debent principes
à mutuandis vltimis priuatorum voluntatibus in his, quæ priuatæ familiæ, non Reipublicæ relinquuntur.
Quintò, licet solennitates testamentorum iure ciuili sint inductæ & institutæ, ipsa
tamẽtamen libertas
testandi hominibus iure gentium, & naturali
competit. l. nec enim. §. deportati. ff. de mi
*lit. testam. l. milites. C. eod. titul. quibus probatur, militem iure gentium absque solennitatibus iuris ciuilis testantem, posse etiam deportatum libere instituere hęredem, ad idem facit naturalis ratio, quæ dictat, cui libet licitum esse & permissum, libere de propriis rebus disponere. Nam si iure gentium libera testandi facultas data est, ea & iure naturali competit. §. singulorum. Institut. de rerum diuisio. §. quod vero. Instit. de iure natur. gent. & ciuili. Imò & libertatem testandi esse iuris gentium, & naturalis asserunt Theophilus in §. ius autem ciuile,
Institutio de iure naturali, gentium, & ciuili.
Bartol. in l. interdum. nume. 7. ff. de condictio.
indeb. Roma. Fulgosi. & Iason nume. 6. in l. si
testamentum. C. de testament. Iason post alios
in rubric. ff. de adquirend. hæredit. Viglius in
§. Sed prædicta. Instit. de testamen. numero 4.
Fortuni. in d. §. & quid si tantum. col. 133. quorum opinio communis est secundum Iasonem
in d. l. interdum. num. 4. & Corneum in d. l. si
testamentum. qui eam sequuntur. Ergo princeps tollere non poterit hanc liberam testandi facultatem, nec testamentorum leges, &
cōditionesconditiones, cùm hæc iure naturali &
gentiũgentium permittente libere fiant.
Sextò hanc sententiam, qua asserimus, principem
non posse fideicommissorum leges, & clausulas mutare, nec priuatorum testamentis derogare, tenent expressim Archid. in cap. Episcopus. 88. dist. Mart. Laudensis in tract. de priuilegio. §. 22. Rom. Fulgos. & Corneus in d. l. si testamentum. Decius consil. 357. num. 5. & consil.
403. numero 14. & consil. 519. numero 5. & 557.
& fatetur hanc opinionem communem esse
Corneus. in d. l. si testamentum. Quod si princeps testamenti priuati leges, & clausulas mutare velit, non poterit id alioqui agere, quàm si
id fiat causa publicæ, non priuatæ vtilitatis, secundum Deci. in dictis responsis ex Bartol. in
proœmio ff. eorum, & in l. vlt. co. 1. C. si contra
ius vel vti. publi. Abb. & alij in c. quæ in Ecclesiarum, de constit.
Non oberunt huic assertioni ea, quæ in contrariũcontrarium
primo loco adduximus: & primum planè tollitur ex eo, quod testatoris vltima voluntas alioqui modis omnibus seruanda. capit. vltimo
voluntas 13. q. 2. poterit principis authoritate
mutari in his, quæ principis administrationi
committuntur: nam si testator aliquid legauerit in opus id, aut in eāeam rem, quæ principis distributioni & gubernationi subiacet: idem testator id legatum fecisse videtur eius conditionis, attenta materia subiecta: vt per principem
proprio arbitrio posset libere commutari.
Sic iurisconsultus in l. legatum ff. de admi. rerum
ad ciuit. perti. scribit, legatum ciuitati ad
certũcertum
publicum opus relictum authoritate principis in aliud opus posse expendi, quia opera
publica ciuitatum, & ipsius Reipublicæ, & legata ei relicta, administrationi principis commissa
cẽsenturcensentur, cùm & is Reipublicæ administrator sit. Eodem pacto Romanus Pontifex,
vt probatur in d. cle. quia contingit, pecuniam
|
legatam in vsus pios, ad beneficia & sacerdotia instituenda, ad pauperum alimenta, potest
in alia opera itidem commutare, cùm ipse
SũmusSummus pontifex horum omnium sit legitimus ex
Canonicis sanctionibus administrator, & rector. Vnde in omni, & qualibet donatione, quę
Ecclesiæ fiat ad
certũcertum, & destinatum onus ministerij Ecclesiastici, excepta intelligitur authoritas Romani
PōtificisPontificis, cui vt præsidi Reipublicæ Christianæ licet ex iusta causa dispensare
vnicuique Ecclesiæ, & membro, id quod alterius membri proprium sit, iuxta vtriusque
mẽbrimembri necessitatem, opulentiam, & inopiam: nec
per hoc offenditur donatoris, aut testatoris voluntas, quod obiter explicat Driedonius de
libertate Christi. libro primo pagina. 206.
& 209.
Secunda prioris sententiæ ratio tollitur, si animaduertamus, liberam testandi facultatẽfacultatem iure gentium hominibus competere, & ideò nōnon
posse tolli principis rescripto, nec eius authoritate, quemadmodum probatum est quinto posterioris sententiæ fundamento.
Tertiò, non obstat, quod adduximus de potestate principis, ad tollendum quodcunque impedimentum, quo quis bona iure successionis
capere impeditur, quia id procedit, quando illud impedimentum inducitur à iuris statutis,
quibus potest princeps ipse derogare: cum sint
humanæ leges, quæ submittuntur dispensationi principum. Non enim idem erit, vbi quis voluntate testatoris, qui liberè potuit de propriis
rebus disponere, succedere impediretur.
Eadem equidem ratione tollitur quarta ratio: cũcum
illegitimi, & spurij sint incapaces successionis
ex prohibitione legis humanæ quam princeps
tollere potest. Quam ob rem in his maioratibus, & fideicommissis cautissimè oportet rem
istam tractare. Siquidem vbi ad primogenium
vocantur legitimi & naturales, satis erit, vt illegitimi admittantur, quòd hi rescripto principis efficiantur legitimi, & potissimè si expressim ad successionem primogeniorum fuerint
effecti legitimi, opinor etenim necessariam fore expressam legitimationem ad successionem primogeniorum, sicut & est necessaria ad
feuda. Sed si maioratus institutor in specie
prohibuerit successionem illegitimorum, &
eodem pacto eorum qui rescripto principis
fuerint effecti legitimi, tantùm admittens eos,
qui nati fuerint ex legitimo matrimonio, tunc
minimè admittentur legitimati per principẽprincipem,
etiamsi ea legitimatio facta fuerit expressim
ad hunc maioratum cum derogatione clausulæ, & legis à testatore datæ, quod maximè notandum esse censeo. Et ne quis admodum aduersus principis potestatem existimet, iniquāiniquam
nostram hanc sententiam: ab eo libenter
quæram, possitne princeps priuatum aliquem
ꝓhibereprohibere, ne de ꝓpriispropriis rebus testetur sub legib. & conditionibus, quibus ei libitum fuerit? Respondebit is, principem hoc facere non posse,
cùm aliud iure responderi nequeat, fatebitur
igitur idem, non posse post conditum testamẽtumtestamentum, & morte testantis confirmatum, principẽprincipem
id tollere, aut eius legibus derogare.
Quinta ratio facilimè tollitur eodem modo, cùm
iure humano tantùm, & per leges, quibus princeps potest derogare filij illegitimi impediantur succedere in feudis. Quòd si ex conuentione contractus, vel ex testamento prohiberentur ad feuda admitti legitimati per principis
rescriptum, tunc nequaquam prod esset principis legitimatio, etiam expressè tollens contractus, vel testamenti legem, vt admitterentur
illegitimi.
Sextum fundamentum ob eandem causam corruit: quia fœminæ prohibentur succedere in
feudis propter leges, & consuetudines feudorum, quæ dispensatione, & rescripto principis
tolli possunt, & tolluntur: at si fœminæ prohibitæ fuerint succedere testamento instituentis
feudum, & maioratum, vel ex conuentione inuestituræ, non poterit princeps eas leges mutare, nec tollere.
Septimum, quod ex Curtio pro priori sententia
attulimus, minimè obstat, quia id falsum est:
sicuti modò probauimus, & deducitur id falsum esse ex his rationibus, quas ad posterioris
opinionis probationem excussimus.
Vltima ratio vrgeret sane, si per leges contractus,
aut testamenti foret iuri communi derogatũderogatum,
aliquaúe illata vis, aut iniuria. Sed cũcum testator
iure permittente eas leges testamento, fideicōmissofideicommisso, & primogenio adscripserit, non video,
cur princeps eāeam voluntatẽvoluntatem vltimāvltimam possit mutare ex ea causa, ꝙquod velit dispositionẽdispositionem testantis reducere ad iuris cōmuniscommunis regulas, q̃quae tandẽtandem minimè obtinent, nec obtinere debent, vbi testator
aliter suo testamento decreuerit: alioqui fatendum esset, posse testamentarias dispositiones
per principes reduci ad iuris cōmuniscommunis decisiones, quod falsissimum est, quandoquidẽquandoquidem testator eodem iure permittẽtepermittente liberè potuit ita testari. CōstatConstat ergo hanc vltimāvltimam opinionẽopinionem magis
verāveram esse, & ideò admonendi sunt principes,
ne testatorum vltimas voluntates in maioratibus instituendis mutent, tollantúe. nec itẽitem leges ipsas, quibus institutores primogeniorum
donationibus, aut contractibus ꝓpriapropria patrimonia posteris deferunt, nisi id fiat ex causa vtili reipublicæ. Alioqui arbitror, non æquè iustitiam subditis ministrari, nec tutum esse principis spirituali saluti, eas derogationes testamẽtorũtestamentorum, & vltimarũvltimarum voluntatũvoluntatum fieri. Imò, vt hæc opinio manifestiùs probetur, aliquot ex ea deducam, ex quibus apparebit, dubitationem istam
non rectè à Doctoribus examinatam fuisse, pręsertim ab his, qui potestates principum, vltra
quàm deceat, facillimè extendunt.
Primum ex his deducitur, an sit verum, quod Paulus Castr. scripsit in d. l. si testamentum, existimans,
principẽprincipem ex potestate absoluta posse te
*stamentis & vltimis priuatorum voluntatibus
derogare, licet non possit id facere potestate
ordinaria? Nam hæc potestatis absolutæ vis
nequaquam conuenit his, quæ iure naturali,
vel
gentiũgentium sunt instituta, quę proculdubio princeps tollere non potest, nec ordinaria, nec potestate absoluta. Iura siquidem naturalia immutabilia sunt, & ideò nemo vnquam dicet
his principem posse derogare, etiam absoluta
potestate, cùm hæc potestas non esset, sed tyrannis, quæ longè ab esse debet à principibus,
& ab his, qui de eorum imperio & potestate
tractare conantur. Ius etenim naturale dictat,
quemlibet propriæ rei dominium habere,
posseq́;posseque liberè de ea disponere, nisi ea dispositio ex
causa Reipublicæ, vel propter publicam vtilitatem ei interdicta sit. Quòd si princeps
absq;absque
publicæ vtilitatis causa, dominium ab aliquo
auferat, eíue interdicat rei proprię liberam dispositionem, nónne tyrannidem verius, quàm
principis leges & iura exercet? hoc profectò
apertissimi iuris est. Quam ob rem Pauli de Castro sententia, nec iure probari potest, nec admittenda est in bene instituta Republica. Deinde hæc ipsa distinctio potestatis ordinariæ, &
absolutæ in humanis principibus falsissima est,
& adeò absurda, vt mirer omninò, viros vtriusque Iuris peritissimos ea vsos fuisse,
etiāsietiamsi præter Paulum Castr. in d. l. si testamentum, ea
plæriq;plærique vtantur, & maximè Antoni. in cap. constitutus. num. 21. de religio. domi. Bald. in l. 2. C. de
seruit. & aqua. num. 40. Decius in capit. quæ in
ecclesiarum. de constit. nume. 24. & sequent. &
in capit. vltim. de confirmatio. vtili. colum. vlti.
Angel. in l. item si verberatum. §. 1. ff. de rei vendicatio. Hic etenim non agimus de his, quæ
per iniuriam & violentiam princeps facere
potest, cùm id non pertineat ad Iurisconsultos, nec in ea re conueniat nostra disputatio,
ac potius belli duces & milites, quàm viri literis, & eruditione præditi sint consulendi. At si
nobis ea disputatio conuenit, quæ tractat de
his, quæ iure absque iniuria princeps agere potest, abhorrere prorsus, & fugere tenemur absolutæ potestatis mentionem, quod manifesta
argumentatione ostenditur. Nam quod princeps, etiam derogando legibus humanis, iure
naturali, diuino & humano, facere valet, id ad
ordinariam principis potestatem pertinet: iure siquidem concessa potestas, ordinaria dicitur, non absoluta, cùm nihil absolutum
cuiquācuiquam,
etiam principi iure sit permissum. Quòd autem
princeps agere nequit iure humano, diuino,
nec naturali, id non ad potestatem principis,
quæ ex iure deducatur, sed ad tyrannidem, quę
ex iniuria oritur, pertinet. Et prætereà hoc ipsum constat ex definitione Bald. in d. l. 2. numero 40. dum inquit, plenitudo potestatis,
quam absolutam ipse, & alij appellant, est arbitrij plenitudo nulli necessitati subiecta, nullisq́ue publici iuris regulis limitata. Ex qua definitione colligitur, hanc absolutam principis
potestatem ita liberè ab arbitrio principis pendere, vt nulla ratione, nullis publici iuris regulis limitetur. Igitur princeps nulla rationis necessitate constrictus, liberè poterit aduersus eiusdem rationis dictamen vti absoluta potestate. Hoc autem quàm sit absurdum, ipsemet
Bald. respondebit, cùm in eadem l. 2. nu. 42. asseuerat, principem animal esse rationale, rationi subditum. Nobis ergò, qui de iure disputamus, quæ sit in principe potestas, non licet, nec
licebit, vnquam in principe constituere potestatem, quæ eius libidine, & libera voluntate
absque rectis rationis limitibus ducatur, quod
sensit eleganter Fortun. in §. & quid si tantùm.
ff. de lib. & posth. col. 140. vers. dicebat Bald.
Fortassis placebit quibusdam, qui vtuntur hac distinctione absolutæ & ordinariæ potestatis, eam dici absolutam potestatem, qua princeps
aduersus humanas constitutiones dispensat,
eisq́;eisque derogat, nulla subsistẽtesubsistente iusta causa. Nam
licet princeps malè faciat, & peccet has elargiendo dispensationes, actus tamẽtamen ex eis sequutus, validus est, iuxta tradita à nobis in Epitome de matrimonijs, cap. 6. §. 9. nume. 10. Adhuc
tamen ea potestas ordinaria est in principe, qui
derogare potest iuribus humanis, licet malè
princeps ea vtatur, cùm nulla ex causa iusta leges humanas in priuati alicuius commodum
tollat. Quam obrem nec ipse princeps apud
Deum tutus erit, nec item is, qui ijs dispensationibus vsus fuerit.
Secundò infertur ex præmissa resolutione, falsam
esse alteram Pauli Castrensis sententiam in d. l.
si testamentum. vbi asserit, posse principem derogare vltimis priuatorum voluntatibus, &
*testamentis, eamq́ue derogationem valêre, vbi
rescripto apposita expressim fuerit clausula, ex
certa scientia. Ego etenim considerandum esse censeo, omnem actum ab agentis potestate & voluntate pendêre. c. cùm super. de offi.
deleg. l. nemo potest. ff. de legat. 1. adnotauit ex
Boërio, Bald. in l. 1. numero 55. C. de sacrosanct.
eccles. nihil etenim ad agendum prodest
volũtasvoluntas, si desit potestas, rursus nihil agitur ex potestate, si non adsit voluntas. Sic sanè, si princeps
non potest, etiamsi velit, tollere priuatorum testamenta, quid, obsecro, refert ipsius rescripto
clausulam, ex certa scientia, adscriptam esse?
cùm ea possit maximos effectus habêre in his,
quæ princeps agere valeat, in his autem, quæ
ab eo etiam sciente, & omninò volente fieri nequeunt, nihil ea clausula operabitur. Eadem ratione parùm proderit, quòd princeps in his testamentorum priuatorum derogationibus vtatur clausula, non obstantibus,
vtcunq;vtcunque gene|
raliter, aut specialiter concepta, etiamsi in specie expressum fuerit: non obstante l. si
testamẽtumtestamentum. C. de testament. quia cùm in principe desit potestas
derogādiderogandi testamentis, nihil agitur,
etiamsi eidem legi nominatim derogetur.
Tertiò deducitur ex his, principem non posse testamentis, & vltimis priuatorum voluntatibus
derogare, non tantùm quo ad totam ipsius testantis voluntatem, sed nec quo ad eius partem. Quia hac in re idem est de parte, quod de
toto, cùm princeps non possit voluntatem priuatorum de proprijs rebus disponentium mutare. Mutatur autem vltima voluntas, etiamsi
quo ad partem ei derogetur. Sicut nec princeps potest à priuato inuito auferre partem domus, partem prædij, in quibus is dominiũdominium habet. Nec enim negari poterit, quantũquantum ad illam
partem, tolli dominium à priuato inuito, quod
etiam per principem fieri nequit. Atsi dixeris,
principem posse iure naturali, vel gentium partim derogare, id certè falsum est, cùm in ea parte, quam princeps tollit, ius idem naturale vim
habeat, quæ quidem vis à principe subuerti nequaquam potest. Sic sanè nec leges priuatim
appositæ in contractibus, vel testamentis ab
his, qui propriũproprium dominium habent, non submittuntur libero principis arbitrio, cùm & hæ minimè refragẽturrefragentur legib. in Reip. vtilitatẽvtilitatem statutis.
Nec principali huius quæstionis decisioni oberit, quod princeps iuri nondum quæsito alteri,
derogare valet, secundum communem omniũomnium
resolutionem in d. §. & quid si tantùm. Et ideò
prius, quàm ex hac derogatione alteri quo ad
ius quæsitum præiudicium fiat, nempe vbi ex
legibus testamenti, vel contractus nondum fuerit alteri res quæsita, vel spe admodum probabili delata, principis rescriptum validum censeri debet. Hæc siquidem ratio satis debilis
est, cùm semper ex hoc rescripto testatori verum dominium habenti, & eius voluntati omninò præiudicetur.
Quartò hinc quæritur, quid si ex lege Regia, cui
princeps derogare potuisset, aliquis filium tertia bonorum parte meliorauerit, legesq́ue iure
fideicommissi meliorationi adscripserit, vsus
equidem iure ipso Regio omnibus communi
absq;absque principis priuilegio, an possit ipse princeps aliquam ex testatoris legibus tollere, eíue derogare? Quibusdam etenim id posse fieri, videbitur ex eo, quòd testator vsus licentia
legis Regiæ & humanæ, quam princeps tollere potest, fideicommissum scripserit, & ob id
ea voluntas submittatur principis arbitrio.
Adhuc tamen opinor, nec in hoc casu principem posse testatoris vltimam voluntatem mutare. Quia testator vsus iure sibi iam quæsito
lege Regia ad vtilitatem Reipublicę statuta, testamentum condidit eo pacto, quo potuisset
iure naturali condere, nisi veteribus humanis itidem legibus prohibitus foret, quibus
quidem legibus eo tempore, quo statutæ fuerunt, Reipublicę vtilibus, nouis constitutionibus derogatum est, & his testator vtitur, non
priuilegio principis. Quò fit, vt maxima hac in
controuersia sit differentia constituenda, an fideicōmissumfideicommissum institutum fuerit peculiari principis priuilegio, iure prohibente, an ex beneficio ipsius legis etiam humanæ. Nam priori casu princeps mutare poterit conditiones & leges ipsius fideicommissi, posteriori verò minimè. Quia in prima specie ius adquisitum alteri
ex priuilegio principis, potest ab eodem principe tolli, saltem vbi omninò ius quæsitum in
specie alteri non fuerit. In secundo autem distinctionis casu non potest mutari testatoris voluntas, quæ iure in vtilitatem publicam statuto
semel stabilita sit. Princeps etenim licet possit
reuocare humanāhumanam legẽlegem, non tamen nec vi reuocationis, nec dispensationis potest tollere effectus, iam ex ea ante reuocationem perfectè
deductos, ex quibus ius alteri quæsitum sit, nisi
id fiat ex causa vtili Republicæ. Alioqui leges
iustissimæ, & ad communem vtilitatem latæ,
essent fallaces, deciperentq́;deciperentque priuatos homines
secundum eas propria testamenta, cæterosq́;cæterosque
actus constituentes, si ad libitum principis publicæ leges cum his, quę earum authoritate semel ordinata & stabilita fuerint, possent tolli
& reuocari. Quod maximè aduersum est æquitati, iuri naturali, & Reipublicæ administrationi, cui conuenit legum autoritatem sacrosanctam, & inuiolatam fore.
Quintò, ex hac disputatione tractari commodè
poterit, quid dicendum sit de rescripto princi
*pis, quo frequenter conceditur, quòd aliqua
res vinculis, & conditionibus maioratus subiecta, & alienari prohibita ex causa fideicommisfi, etiam ratione dotis, nihilominus possit obligari, & hypothecæ titulo submitti pro restituenda dote,
quāquam ab vxore possessor maioratus,
aut eius primogenitus acceperit, vel pro solutione dotis filiæ, sorori aut nepti constitutæ, &
genero promissæ? Solet enim princeps hoc ipsum concedere, deficientibus tamen bonis,
quæ libera sint à maioratus, & fideicommissi
legib. Dubitatur etenim, an princeps iure hoc
concedere valeat in derogationem priuatæ voluntatis? Cuius quæstionis decisioni
præmittāpræmittam
aliquot vulgò receptas interpretationes Auth.
res quæ. C. comm. de leg. qua decisum est, res
fideicommisso subiectas, & quæ ob id
vinculũvinculum
alienari non possunt, causa tamen donationis
propter nuptias, dotísue, optimè & iure alienari posse.
Primùm, illud equidem satis receptum est, & omnium consensu probatum, eam constitutionem obtinere, vbi alienatio fit ex causa dotis,
|
donationisue propter nuptias in fauorem, et vtilitatem descendentium recta linea ab ipso primo testatore, qui
fideicōmissumfideicommissum instituit, quasi aliud omninò dicendum sit in extraneis ab ipso testatore, & in his, qui per transuersam lineam ei cognationis, aut agnationis iure attingunt, quod probatur in mente testantis, & ipsius legislatoris, quam sequuti ita eandem constitutionem intellexêre inibi Bartolus, Baldus,
columna 3. Paulus Castrensis & alij præsertim
Iason numero 12. & Curtius Iunior numero 18.
qui hanc sententiam explicant, & sentiunt
communem esse, eandem sequuntur Aretinus. consilio 37. columna 2. Paulus & Docto.
in l. mulier. §. cùm proponeretur. ff. ad Trebelli. columna 1. Loazes in l. filius familiâs. §. diui.
ff. de legatis 1. vbi numero 361. fatetur hanc opinionem Communem esse. Quidquid contrarium senserit glos. in auth. de restitut. & ea, quę
parit. §. Quam ob rem. verb. si non sufficeret.
quam sequitur dicens singu. esse Bald. Nouell.
de dote. 6. parte. priuil. 13.
Secundò, hoc in tractatu obseruandum est, posse
rem prohibitāprohibitam alienari, dotis causa alteri, quàm
fideicommissario tradi, non tantùm vbi tacita
alienationis prohibitio præcesserit, sed etiam
si expressim à testatore sit alienatio prohibita. Hoc etenim ob eandem rationem iure optimo deducitur à decisione textus in dicta Authentic. res quæ. atq;atque ita adnotârunt Bartol. in
dicto §. diui. numero 10. quo in loco asserunt, eius opinionem communiter receptam esse Iason numero 59. Ripa numero 70. Ioannes Crottus columna 15. Loazes numero 341. Idem fatentur Iason in dicta authentic. res quæ. nume.
24. & ibi nouiores. Eandem opinionem sequũtursequuntur Ioannes Lupi. in rubr. de donatio. §. 16. Baldus & Salycet. in l. voluntas. C. de fideicommis. Barto. & Salycet. in dict. auth. res quæ. Curtius Senior consilio 27. dubio 1. Decius consilio
519. Alexand. consilio 56. lib. 1. Et licet quibusdam contrarium placuerit, hæc tamen sententia, omissa longiori examinatione, verior est, &
magis communis, sicuti & ipse Decius scribit,
probaturq́;probaturque in l. à filia. ff. ad Trebellianum. & in
d. §. cùm proponeretur.
Tertiò, vt quibusdam visum est, eadem nouella cōstitutioconstitutio minimè obtinet, nec est admittenda, vbi testator expressim alienationem prohibuerit, etiam ratione & causa dotis. Nam tunc nōnon
posse rem alienari prohibitam in dotem dari, aut causa dotis alienari, propter expressam
testatoris voluntatem, quæ derogat tacitæ &
præsumptæ, à qua rationem habuit dicta constitutio, responderunt Alexander in dicto
consilio 56. numero 3. libro primo. Ambrosius
Opizonius in dicto §. diui. super 2. quæstione.
Bartolus, Ioannes Crottus columna. 18. Ferdinand. Loazes numero 360. inibi. Et Curtius
lunior in dicta Authentica. res quæ. numero
36. Roderic. Xuares in l. quoniam in prioribus.
2. limitatione. ad l. Regiam. colum. 16. versi. vtrũvtrum
autem bona maioriæ. C. de inoffici. testa. & Ioan. Lupi. in d. rubri. de donation. inter virum &
vxorem. §. 16. numero 11. apud quem vidi ad
hanc opinionem citatum Ambrosi. in dicto §.
diui. qui tamen non ita in distinctè, vt Alexander & alij huic opinioni subscribit, imò planè
non potest inter eius authores iure connumerari. Tandem isthæc sententia potissimam rationem habet ex eo, quod constitutio, quæ
causa dotis alienationem permittit, à præsumpta testatoris voluntate deducitur. textus celebris in dicto §. quam ob rem. quæ quidem cessat ob contrariam & expressam eiusdem testatoris voluntatem.
Cæterùm, Paul. Castren. ab omnibus prauè citatus in consilio 80. libro 1. columna 2. incipienti:
Quia per suprascriptum eximium consultorem. Cui subscribit Iason in dicta Authentica.
res quæ. columna vltima. contrariam sententiam probat, scribens, rem prohibitam alienari à testatore, posse nihilominus ex causa
dotis omninò alienari, etiamsi expressim prohibitum sit, ne ex causa dotis alienetur. Quia
testator non potest hanc prohibitionem addere in præiudicium dotis, quam posteris &
liberis iure constituere tenetur, si hi non habeant bona, ex quibus dotem habere possint
l. à filia. ff. ad Trebelli. l. vltim. C. de dot. promiss.
notatur in l. obligamur. ff. de actioni. & obligatio. Ego verò priorem opinionem veriorem esse omninò censeo. Nam pater, qui
testamentũtestamentum
condit, & relictis legitimis portionibus ipsis silijs, quos grauare non potest, in his rebus, quæ
vltra legitimam
portionẽportionem filiorum supersunt,
liberè potest quodcunque grauamen filijs iniungere, sicut & extraneis, quibus eadem bona poterat relinquere. Et ideò quemadmodum ex consensu omnium potuit in hoc casu
testator prohibere extraneis alienationem ex
causa dotis: ita & liberis proculdubiò potest
eadem fieri prohibitio. Nec tenetur auus, nec
pater semel constituta filijs legitima portione,
& ea data, eisdem vel eorum liberis dotem
cōstituereconstituere. Vnde quod Paulus Castrensis scribit.
procederet
vtiq;vtique, vbi ratione debitæ portionis
legitimæ teneretur testator dotem dare filiabus, aut nepotibus, quod expressim notârunt
Ioan. Crottus, Loazes, & Curtius in dictis locis, ac sensit optimè Ioannes Lupin. in dicto §. 16. numero 14. versiculo. pater vero.
Imò eadem expressa probatio, quod res subiecta restitutioni non alienetur, etiam ratione dotis, poterit apponi à testatore, &
iniungi filijs, quo ad tertiam bonorum partem, quam vni ex eis prælegauerit, modò
|
seruetur in
fideicōmissifideicommissi forma decisio legis Regiæ 27. Tauri. nec ad hanc scribendam prohibitionem opus erit priuilegio Regis.
Quartò, non tantùm res subiecta restitutioni poterit alienari titulo dotis constituendæ, sed etiam ratione dotis per grauatum acceptæ restituendæ, & licet ea recepta fuerit post
grauamẽgrauamen
appositum,
mortuoq́;mortuoque ipso testatore, & vxore ipsa, quæ dotem dederit, minimè ignorante ipsius grauaminis constitutionem. Hoc probatur in dict. Auth. res quæ. dum inibi expressum
est, rem
subiectāsubiectam restitutioni posse alienari causa donationis propter nuptias, quæ quidem datur pro tutiori solutione, & restitutione dotis,
& pro dote consequenda,
quemadmodũquemadmodum constat ex notatis in Authen. siue à me. C. ad Velleia. & in Authen. vt immobilia ante nuptias. §.
si quis igitur. collat. 5. adnotauimus, & nos in
Epitome 2. parte, de matrimonijs. cap. 3. §. 7. ad
finem. Igitur, & pro restitutione dotis poterit
alienatio permitti. Quam opinionem
tenuerũttenuerunt
gloss. Bartolus & Doctor. in dict. Authent. res
quæ. Alexa. consi. 67. nume. 4. lib. 4. Ananias, &
ibi Bologni. consilio 61. dubio 3. Barthol. Socin.
consil. 23. lib. 3. colum. 1. Decius consilio 519. nume. 2. Rube. consil. 78. numero 1. Ioannes Crottus in dicto §. diui. fol. penul. vers. octauo quæritur. Curti. Iunior in dict. Authen. res quæ. nu.
11. & quamuis gl. & Bartol. indistinctè hac in reloquantur, & Angel. in Auth. de restitut. & ea,
quæ parit. in princ. vlt. colu. Iason in dict. Auth.
res quæ. col. penul. Idem in consi. 231. num. 3. lib.
2. velint bona subiecta restitutioni minimè posse alienari pro restituenda dote, quam filius, nepos, aut pronepos testatoris, acceperit post
cōstitutumconstitutum fideicommissum: nihilominus verior
opinio videtur contraria, qua probatur, posse
dicta bona pro dote restituenda alienari, etiam
si dos accepta fuerit post fideicommissum, &
mortuo testatore, sicuti asserunt Alex. & alij omnes, quos post ipsum modò citaui, ex quibus
fatentur, hanc opinionem Communem esse Ana. Soc. Deci. & Rubeus, ac præter eos post alios
idẽidem testatur,
eandẽeandem opinionem sequutus Ludo. Gozad. cons. 97. nu. 10.
sentiuntq́;sentiuntque hanc sententiam iure veram esse Barto. in dict. Authent.
de resti. col. 3. versic. quæro pro declaratione. Et
Paul. Castren. in consil. 80. lib. 1. hoc ipsum constat ex decisione Iustiniani in dict. Authent. de
restitutioni, &c.
DũDum ibidem in §. Sancimus. responsum est, posse filium, vt filiam testatoris
cōstituereconstituere dotem, & donationem propter nuptias ex bonis subiectis restitutioni. Vnde apparet, eam decisionem expressim tractare de dote constituenda post testamentum, &
grauamẽgrauamen
iam institutum, & ideò idem præmittitis tex.
circa alienationem bonorum pro restituenda
dote accepta, post ipsius fideicommissi ordinationem, etiam iam mortuo testatore, cùm hæc
duo pari iure censeantur ab ipso Iustiniano.
IdẽIdem etiam deducitur ex eo, quod Cæsar ipse in proœmio ipsius Nouellæ asseuerat,
plærunq;plærunque mulieres dantes dotem ei, qui possidet bona subiecta restitutioni, ex ignorantia
fideicōmissifideicommissi decipi. Igitur iam constitutum erat fideicommissum tempore, quo dantur dotes, quibus illa
constitutio fauere vult. Prætereà ratio dictæ Cęsareæ Nouellæ ea videtur esse, quod ex præsumpta voluntate testantis appareat, testatorem
voluisse fieri à successoribus, quos onere restitutionis grauauit, quod idem si viueret, facturus esset. l. cùm seruus. versic. nam etsi viuus. ff.
de condi. & demonstratio. dum dicit, Quod ipse viuus facturus sit, ab hæredibus suis fieri voluisse intelligitur. Sed ipse testator si viueret, ea
bona voluisset pro restituenda dote filio tradita, obligari, iuxta notata per Bartol. in l. si cùm
dotem. §. transgrediamur. ff. solut. matrimon.
Ex quibus apparet, veriorem & magis communem esse sententiam Alexand. Ananiæ, &
sequacium. Et quamuis Ioan. Crottus, Socin.
& Curtius Iunior, hanc quæstionem tractantes
inter alia præcipuè considerent ignorantiam
mulieris, tradentis dotem viro, qui
fideicōmissifideicommissi iure tenebatur bona restituere, ne ex ignorantia
fideicōmissifideicommissi decipiatur,
idẽq́;idemque adnotauerint
& collegerint à Nouella Iustiniani in d. Authen.
de restitutionibus, ego opinor, ignorantiam
mulieris non esse præcipuam, nec finalem
rationem illius decisionis, sed, vt aiunt, impulsiuam, & simul cum alijs à Iustiniano consideratam: quod apparet ex eo, quia etiam
data scientia mulieris tradentis dotem, poterit res subiecta restitutioni constitui pro donatione propter nuptias, per eum textum. Et
tamen donatio propter nuptias tendit & ad
hoc, vt bona donata sint obligata ad restitutionem dotis. Ratio etenim præcipua, & quæ
omninò Iustinianum mouit ad eam constitutionem edendam, deducitur à præsumpta voluntate testatoris, simul & à fauore dotis.
Quam ob rem communem sententiam Alexand. & Ananiæ etiam veram esse censeo, vbi
dos tradita fuerit ab ea fœmina, quæ sciebat
bona subiecta esse fideicommisso, & restitutioni. Quod sensit Ripa in dicto §. diui. numero septuagesimoseptimo. His denique prænotatis apparet, quando bona maioratus, &
fideicommissi, vinculo subiecta, restitutioni
possint alienari pro dote constituenda, vel vxori restituenda. Et planè vbi testator iure
communi absque licentia & priuilegio principis potuit prohibere alienationem, etiam ex
causa dotis soluendæ, vel restituendæ, quod
contingit in his rebus, de quibus liberè poterat testator disponere, & iure fideicommissi testari, non poterit princeps proprio rescripto huic voluntati, & expressæ prohibitioni derogare, nec permittere, quod ea
bona ex causa dotis alienentur, aut dotis resti|
tutioni obligentur, quod probatur ex his, quæ
hoc capite tradidimus. Nec oberit, causam dotis esse fauore dignam, & id Reipublicæ conuenire, cùm id verum sit, modò non fiat præiudicium alteri, qui dominium rerum iustè adquisierit: non enim conuenit Reipublicæ,
dotẽdotem constitui ex alterius patrimonio
cōtracontra eius
volũtatemvoluntatem, nisi in casibus à iure iam expressis,
& eis similibus. Quòd si habita à principe licentia testator, qui alioqui id agere non poterat,
prohibuerit alienationem rerum etiam dotis
causa, tunc princeps ei voluntati contrario rescripto, labente tempore derogare valebit, sicuti superius probatum est. Admoneo tamen,
vtcunq;vtcunque sit, hæc principum rescripta restringenda fore, & ita accipienda, vt strictam interpretationem habeant, ne passim & temerè testatorum vltimæ voluntates mutentur.
Postremò, si quis res aliquot posteris iure maioratus obtinendas & possidendas reliquerit, nullis adiectis prohibitionibus, nec clausulis, fortassis quibusdam videbitur censeri, ab ipso testatore tacitè prohibitam fuisse harum rerum
alienationem, etiam ratione dotis, his quidem
rationibus, quas præcedenti Capite adscripsimus: cùm frequentissimo Hispaniæ vsu obtentum sit, res maioratus, propter mentem testantium, nec dotis causa alienari posse, & quamuis id ab eis expressum minimè fuerit, ob creberrimam, & expressim additam maioratibus
prohibitionem hanc id persuaderi poterit, tamen quia dubia est opinio ista, censeo maturius fore cogitandum & legendum, quod ipse
adnotaui in rub. de testament. 2. part. num. 14.
