Secundò obseruandum erit, Iulianum Cæsarem apostatam, & Parabatem, milites Christianos habuisse, qui pro imperij Romani maiestate sub eo militarunt, quos tamen dolo ad
deorum gentilium sacrificia donatiuo ea de
causa dato, pellicere tentauerit, vt accepto donatiuo simul & thus acciperent,
idq́;idque adolerẽtadolorent
ipsius Iuliani imagines ex veteri instituto, quibus Iouis, Martis, & Mercurij
erāterant insuper depictæ. Quo quidem dolo cognito pœnitentes
milites donatiuum imperatori restituunt, &
Christianismum liberrimè cùm martyrij affectione
profitẽturprofitentur, quos Imperator ita quidem
commotus à cæde abstinens exauctoratos ex
aula imperiali exegit, cuius rei auctores sunt
Sozomenus libro quinto. c. xvij. Cassiodorus
lib. sexto tripart. c. xxx. & Nicephorus libro x.
c. xxiij. Iustè verò posse Christianos milites,
qui pagano principi subditi sunt eo imperante militare, modò bellum sit iustum, aut
iustũiustum
præsumatur, quod in dubio ita est accipiendum. ex eodem capi. adnotarunt illic Domi.
Præposit. Cardin. sancti Sixti, Hugutio, & veteres quidam, quibus mirè patrocinatur diuus
Augustinus libro xxij. contra Faustum Manichæum cap. lxxv. à Gratiano relatis in c. quid
culpatur. xxiij. quæstione j. Cuius verba hoc
in loco obiter subiiciam, quia penes Gratianum non planè, ac sincere leguntur. Cùm ergo vir iustus, si fortè sub rege, homine etiam
sacrilego militet, rectè possit illo iubente bellare, Ciuicæ pacis ordinem seruans cui quod
iubetur vel non esse contra Dei
præceptũpræceptum certum est, vel vtrum sit, certum non est, vt fortasse reum Regem faciat iniquitas imperandi,
innocentem autem militem ostendat ordo
seruiendi. hæc Augustinus. Ex quo & in specie idem probat Paris Puteus in tractatu de re
militari lib. secundo, quæstione xj. quo in loco tractat, an Christiani possint licitè milites
infideles in eorum auxilium, vel vt sub eorum
vexillo, & ducatu militent, stipendio conducere, & in
bellũbellum aduersus Christianos sibi hostes aduocare. Cæterùm, Christianos frequenter, sub paganis imperatoribus olim militasse
satis constabit lectori ex varia veterum historicorum lectione. Nam & Christiani milites
sub Marco Aurelio Antonino
merẽtesmerentes in summa siccitate,
rerumq́;rerumque omniũomnium extrema inopia
genibus flexis, Dei opem implorantes, hostibus fulmina, M. verò Antonini militibus, & exercitui pluuiam precibus à Deo
impetrarũtimpetrarunt. Ex quo hostibus maximè territis, ipsis mirum in modum recreatis, bellum Marcomanicum Sarmatis,
VādalisVandalis, & Quadis extinctis,
Pannonijsq́;Pannonijsque liberatus confectum est: quemadmodum scripsere Tertullianus in Apologetico. capit. quinto. & in libro ad Scapulam. Eusebius lib. v. eccles. histor. cap. quinto. Paulus
Orosius lib. septimo, capit. xv. & Nicephorus
libro quarto. capit. xij. Extat & ipsius. M. Aurelii epistola post Iustini martyris orationem
secundam pro Christianis, in qua ipsemet imperator, victoriam istam precibus Christianorum se obtinuisse fatetur. Cuius rei & profani historici, nempe Iulius Capitolinus, &
DiōDion.
Nicæus in. M. Aurelio, & ex nostris Eutorpius
meminere, miraculum hoc Christianorum
precibus contigisse ferè supprimentes, tametsi
Dion. idem quod Eusebius tradiderit tribuens
id legioni Melitinæ, quo nomine & ab Eusebio Christianorum legio ista vocata est, ab
vrbe Melitina in qua forsan stationem habuerat, cuius vrbis mentio fit à Nicephoro libro
septimo capitulo septimo, sed & is author in
dicto capit. iiij. commemorat post Eusebium,
hanc legionem prærogatiua quadam apud
principem in exercitu obtinuisse locum, & ab
imperatore nomen
κεραυνοβόλου, id est, fulminatricis habuisse. eiusdem nominis meminit &
Dion in. M. Aurelio. tametsi constet, tempore Augusti ex Romanis legionibus vnam
hoc idem nomen habuisse, quod Dion siue is
idem est, siue alter memoriæ tradidit in lib. lv.
sub Maximiano imperatore militauit ex Christianis Thebanorum legio, quæ à Thebis AEgyptiis missa fuerat, & cùm Imperator in Sedunorum finibus iussisset, milites exercitus
diis gentilium sacrificare, hæc equidem legio
à reliquo agmine discessit, ne impiis sacrificiis
interesset, quod grauiter tulit Imperator,
ipsisq́;ipsisque militibus constanter respondentibus, se
Christianos esse, & à talibus sacrificiis religione, à qua minimè sibi esset discedendum,
prohiberi, ira,
adeoq́;adeoque in Christianos accensus,
Theobanorum legionem pœnas dare iubet
decimo quoque milite trucidato, quam pœnam semel, &
iterũiterum Christiani auctore Mauricio subire maluerunt, quàm imperata facere. Postremò Maximiano non
ferẽteferente Christianorum
cōstantiamconstantiam, vniuersi milites à reliquo
exercitu illius imperio conciduntur. Erat
etenim apud Romanos vetus militatis disciplinæ institutum, vt quoties legio aliqua,
|
vt militum multitudo deliquisset, præter centuriones,
signiferosq́;signiferosque reliqui, decimo quoque
ad supplicium sorte lecto, punirentur. Quod
satis deducitur ex Liuio libro secundo, decad.
j. Cicerone in oratione pro Aulo Cluentio,
Dionysio Halicarnass. libro nono. Plutarcho
in Crasso. Sozomeno libro quinto, eccle. hist.
capitulo nono, & Nicephoro lib. x. ca. viij. Ex
quibus constat quid apud veteres auctores sit,
decimare milites, ac rursus dicimare
populũpopulum,
cuius punitionis iterum Plutarchus meminit
in Marco Antonio. Poterit lector de hac Thebanorum legione. & eius martyrio his addere,
quæ scribit Vvolphangus Lazius libro quinto
de Roma. rep. cap. viij. apud libro quarto, cap.
viij. multa de suppliciis militaribus. Etenim
Cornelius Tacitus lib. iij. & libro xviij. Appianus Alexandrinus libro secundo, belli ciuilis,
decimationis militum meminere, sicuti &
cẽtesimationiscentesimationis Capitolinus in Macrino, ac rursus decimationis idem, & Frontinus in quarto, ac Polybius in libello, de castrametatione
Romana.
