Primum quidem
cōstatconstat, in hac Castellana Republica totam ciuilem potestatem, & temporalem
iurisdictionem penès ipsum solum Regem esse
adeò, vt apud populos ipsos nulla man erit ci
*uilis iurisdictio. Quod probatur ex his, quę nos
adduximus huius operis cap. 1. num. 9. & in regu. possessor. 2. parte §. 3. numer. 3. idcircò populi nullam habent potestatem constituendi iudices ordinarios, nec magistratus creandi, qui
ius litigantibus reddere valeant, sicuti notant
iure COMMVNI de populis non liberis Innocent. & ibi Doct. in c. cùm accessissent. de const.
Feli. in rub. de appellatio. nu. 4. Alexand. consi.
16. nu. 13. lib. 5.
Atq;Atque in specie de huius regni populis tradit diligenter Petrus Auend: in tracta.
de exequen. manda. regijs. cap. 1. nu. 8. l. 2. tit. 4.
part. 3. l. 1. tit. 2. lib. 7. l. 1. tit. 15. lib. 2. ordinat. Quod
si Rex ipse negligeret aut omitteret iudices, &
magistratus in ciuitates, aut populos mittere,
ac destinare, tunc sanè donec Rex iudices ordinarios mittat, populus ipse,
eiusq́;eiusque nomine Decurionum collegium iudices poterit in eodem
loco constituere, ac creare. Ea siquidem lege,
translata est iurisdictio à populis in Regem, vt
nihilominus apud ipsos populos maneat illud
naturale ius constituendi sibi rectorem, quoties contigerit
neminẽneminem à Rege mitti, qui id muneris possit obtinere, vacantib. ipsis magistratib.
Sed & hæc opinio manifesta ratione constat
absq;absque vlla iuris humani authoritate. Nam
etiāetiam
si nulla esset humana lex, quæ hoc probaret,
profectò apparet, quia populus, qui omninò
rectore indiget, ne vllum habet magistratum à
principe sibi
constitutũconstitutum, iure naturali
potestatẽpotestatem
habet
cōstituendiconstituendi sibi magistratus, interim
dũdum
Rex ipse non vtitur potestate à populo in eum
translata, alioqui populus ipse,
ipsaq́;ipsaque Respub.
maximũmaximum obiret
discrimẽdiscrimen, &
periculũpericulum, cui
obuiāobuiam
ire
nōnon posset. Quod est egregiè absurdum, Nec
desunt iuris humani testimonia, quæ modò
nōnon
vacat inquirere, præsertim quia obiter hoc tetigimus ratione, vt opinamur, efficaci. Qua
quidẽquidem & illud probatur, posse
RempublicāRempublicam ipsam
totius regni, aut prouincię principem, &
RegẽRegem
sibi electione assumere, quoties familia gentilitia, in quam consensu
populorũpopulorum regnandi ius
translatum fuit iure sanguinis, prorsus defecerit. Redit etenim status Reipublicę ad prim
ęuũęuum
illud ius, quod ab initio mundi omnes populi
obtinuêre. de quo in cap. 1. huius tractatus disputauimus. Sic sané vbi alicuius ciuitatis rector
à Rege datus, mortem obierit, interim
dũdum Rex
ipse alium mortuo suffecerit, ac substituerit,
Decurionum collegium magistratus ad regimen ciuitatis creabit, ne populus ipse rectore
magna
cũcum ipsius iactura careat. Nec mortuo prę
*side, quem vulgò
correctorẽcorrectorem dicimus, eius vicarius, qui iurisdictionem habet
ordinariāordinariam,
ꝙquod nos
adnotauimus lib. 3. varia. resol. c. vlt. nu. 4 poterit eandem exercere,
cũcum morte præsidis, aut re|
ctoris expiret omninò potestas eius, qui ab eo
fuit vicarius constitutus. Hic enim vicarius eandem, & non aliam iurisdict. habet,
quāquam ipse, qui
eum
cōstituitconstituit, &
idẽidem est
vtriusq;vtriusque tribunal. c. Romana. in prin. de appella. in 6. in specie quò ad
vicarios
episcoporũepiscoporum,
etiāetiam quò ad cæpta negotia
tenent gl. singularis, inibi
cōitercommuniter recepta in Cle.
vlt. de procu. ver.
cōtestatacontestata. Panor. in c. extirpandę. §. quia verò. nu. 14. de pręb. Archid.
IoāIoan. And.
Domi. Francus & Doct. in c. 1. de offi. vicar. in 6.
ad finem, quibus
admodũadmodum suffragatur tex. in d.
Cle. vl. de proc. Igitur
idẽidem erit in vicarijs
rectorũrectorum,
& præsidum, cùm hi non habeant ius potentius, quam
episcoporũepiscoporum vicarij: Nec ipse video rationem congruam differentię. Idcircò non auderem asseuerare, mortuo ciuitatis rectore, minimè expirare vicarij ab eodem
cōstituticonstituti potestatem, tametsi vir doctissimus Petrus Auend.
id expressim asserat in d. tract. de manda. exeq.
c. 3. nu. 1. Ioa. si quidem Faber in §. item si adhuc.
Institu. de mandato. nume. 5. contrarium eius,
quod ego probaui, nequaquam tenet. Nam
cùm prænotauerit
CōmunẽCommunem CanonistarũCanonistarum sententiam de vicario episco pi, subdit, posset dici,
ꝙquod iudices & Balliui Baronum non reuocentur
per mortem
eorũeorum, quanuis dicti Balliui
habeāthabeant
quasi omnimodam conformitatem cum officialib. episcoporum, quia barones,
ꝗquod instituũtinstituunt,
sunt domini, prælati non. De Senescalis verò
regijs, & Balliuis, non videtur dubium, quia illi
sunt verè ordinarij, sicut Præsides
prouinciarũprouinciarum.
Hactenus Faber. qui nusquam loquutus est de
vicarijs Præsidum, nec Rectorum, sed de his iudicibus ordinarijs, qui constituuntur ab his Baronibus, Ducibus, Marchionib, Comitib. & Regibus, qui iure proprio habent ius constituendi, & creandi iudices ordinarios, qui
nōnon appellanturvicarij. Sed & nunc non disputo de his,
quę Faber tradit, id tantùm ex eius relatione
deducẽsdeducens, ipsum minimè
loquutũloquutum fuisse de
præsidũpræsidum aut
rectorũrectorum vicarijs, qui etsi ordinarij iudices dicantur, eam
tamẽtamen iurisdict. habent vicario
titulo ab his, qui eiusdem domini
nōnon sunt, sed
aliorum commissa iurisdictione vtuntur.