¶ Sed sit quinta propositio, Primò non
* est
dubiũdubium, quin in bello defensiuo liceat subditis
in re dubia sequi
principẽprincipem suũsuum in bellum, imò
quòd teneantur sequi, sed etiam de bello offensiuo. Probatur primò, quia princeps, ut dictum est, nec potest semper, nec debet reddere subditis rationes belli: & si subditi
nõnon possint militare nisi postquam scirent iustitiam
belli, respublica periclitaretur uehementer, &
pateret iniurię ostium. Item in dubiis tutior sequenda est pars. sed si subditi in casu dubii
nõnon
sequantur principem suum in bellum,
expoexponunt se periculo
prodẽdiprodendi hostibus rempublicam: quod multo grauius est, quàm pugnare contra hostes cum dubio. ergo debent po|
tiùs pugnare. Item manifestè probatur, Quia
lictor tenetur exequi sententiam iudicis
etiãetiam
si dubitet an sit iusta. contrarium enim esset ualde periculosum. Item hoc argumentum uidetur defendere Augus.
contra Manich. Iustus
si forte etiam sub rege homine sacrilego militet, rectè potest eo iubente bellare: si, quod sibi iuuetur, uel non esse contra Dei
præceptũpræceptum,
certum est, uel utrum sit, certum
nõnon est 23. q. 1.
quod culpatur. Ecce August. diffinientem expressè, quòd si non est certum, id est si
dubiũdubium
est an sit contra Dei præceptum, quòd
licitũlicitum
est subdito bellare. Nec Adrianus se expedire
potest ab illa Augustini authoritate,
quãuisquamuis se
in omnem partem tutat. sine dubio enim conclusio nostra est determinatio August. Nec ualet dicere, quòd talis debet tollere dubium, &
formare sibi conscientiam, quòd bellum sit iustum: nam stat quòd
nõnon possit sicut in aliis dubiis. Adrianus autem uidetur errasse in hoc,
ꝙquod
putauit, si dubito an hoc bellum sit
iustũiustum principi uel contrarium, sit causa iusta huius belli,
quòd statim
cõsequaturconsequatur, quòd dubito utrum
liceat mihi ire ad hoc bellum nec ne. Fateor
enim quòd nullo modo licet facere contra dubium conscientiæ, & si dubito, an liceat mihi
facere hoc, necne, pecco si faciam. sed non sequitur, dubito an sit iusta causa huius belli, ergo dubito an liceat mihi bellare, uel militare in
|
hoc bello. Imò oppositum sequitur. Si enim
dubito an bellum sit iustum, sequitur quòd licet mihi ad imperium principis mei militare.
sic non sequitur, lictor dubitat an sententia iudicis iusta sit, ergo dubitat an liceat exequi sententiam, imò scit quòd tenetur exequi. & dubito an hæc sit uxor mea, ergo teneor ei reddere debitum.