¶ Sed est
dubiũ
dubium
, An
* circa ea quæ sunt iure spiritualia, & secundum se, & de iure diuino, sit
aliqua simonia de iure positiuo, uel omnis sit
de iure diuino. Est quinta conclusio, Aliquis
contractus, uel permutatio spiritualis secundum se est simoniaca de iure positiuo. Probatur, Permutatio mutua beneficiorum sine authoritate superioris est simoniaca, ut suprà
probatum est, & solum de iure positiuo: & beneficium est res spiritualis, saltem ubi est cura
animarum. ergo. Antecedens probatur. Et primo ostendo, quòd non est ita prohibitum de
iure diuino permutare spirituale pro spirituali,
sicut spirituale pro temporali. Patet, quia multa licent in permutatione præbendarum, quæ
non licent in ordine ad aliquod
tẽporale
temporale
.
Primũ
Primum
licet dare
beneficiũ
beneficium
pro spe alterius, quod
non licet pro spe temporalis concedi. Præterea
licet
cõuenire
conuenire
de permutatione. Præterea licet
renuntiare conditionali in fauorem alterius,
qui permutaturus est, &
nõ
non
aliter. Præterea licet exprimere causam. & in summa licet omnia
facere quæ fierent, si
cõmutaretur
commutaretur
domus pro
agro. Hoc excepto, quòd per formam (ut
aiũt
aiunt
)
omnia referantur ad papam, uel
episcopũ
episcopum
. Hæc
autem nec somniare quidem licebit, siquis uellet permutare
beneficiũ
beneficium
pro agro. ergo non est
idem permutare temporale pro spirituali, & spirituale pro spirituali. dico autem hæc licere, id
|
est, sine uitio simoniæ fieri, non disputando de
alio peccato. Innoc. in c. quæsitum. tenet, quòd
in præbendis eiusdem ecclesiæ potest fieri permutatio sine licentia superioris. Et quamuis
hoc non recipiatur, & oppositum teneat Hostiens. & Ioan. de Imola in cap. finali de rerum
permutatione. & Io. Andreas, Quia in permutatione rerum est noua collatio. ut in c. unico
de rerum permutatione, in 6. tamen signum est
quòd illud de se non est simoniacum. Præterea doctores concedunt, quòd cùm agitur de
sola permutatione, quòd potest fieri talis permutatio ecclesiarum ut unus episcopus concedat unam parochiam pro alia ad dirimendas
lites. Imò S. Thom. dist. 15. quæst. 3. artic. 3. ad
tert. dicit, quòd si permutationes huiusmodi
fiant pro aliquo terreno commodo, sunt simoniacæ, secus autem si sint pro commodo
spirituali. unde si est
periculũ
periculum
de simonia, hoc
est propter temporale annexum. Præterea quis
dubitat, quin iure posset concedi,
ꝙ
quod
permutationes, quæ fiunt authoritate superioris, possent fieri sola uoluntate partium saltem in casu, & tunc non esset simonia cum quo nunc
est. Præterea principaliter probatur conclusio,
quia Actuum 8. certum est non condemnari
permutationem unius spiritualis pro alio, nec
Mat. 10. uidetur prohiberi nisi merces, uel
pretiũ
pretium
temporale. ut patet ex eo,
ꝙ
quod
post illa uerba
|
Gratis accepistis, sequitur, Nolite possidere
aurũ
aurum
, nec argentum. Et ita exponunt illum locum Hiero. Chrysost. Greg. Remig. & glossa,
& alii doctores, nulla mentione facta de alia
permutatione spirituali pro spirituali. nec in
ueteri aut nouo testamento locus inuenitur,
unde possit damnari, aut
reprehẽdi
reprehendi
huiusmodi
permutatio. Item rationes contra simoniam,
nõ
non
uidentur procedere contra huiusmodi permutationes rerum spiritualium. non enim uidetur quid habeat
inhonestũ
inhonestum
, ut
componã
componam
tecum, ut ores pro me, & ego pro te, ut absoluas
me, aut audias
cõfessionem
confessionem
meã
meam
, & sis
cõfessor
confessor
meus, & ego sim tuus. nec sufficit dicere, quòd
hoc est per modum pretii, quia
certũ
certum
est,
ꝙ
quod
non
licet
cõponere
componere
, ut absoluas me ut dem tibi pecuniam, eo modo, quo licet pacisci ut sis confessor meus, & ego sim tuus, maximè ubi ista
fiũt
fiunt
pro maiori utilitate
utrius
utriusque
, ut tu legas in
parochia mea, & ego prædicem in tua. Pręterea
ex hoc nulla iactura sequitur in republica Christiana, sicut in commutationibus pro rebus
temporalibus. Pręterea sicut superius
arguebã
arguebam
,
Sicut simonia est quędam iniuria, et abusus rerum spiritualium: ita sacrilegium. Sed circa res
de se sacras est aliquod sacrilegium
solũ
solum
de iure
positiuo, ut si quis celebrauit sine ara, & sacris
uestibus, aut non ieiunus communicaret. ergo
similiter erit aliqua simonia circa spiritualia de
|
se solum contra ius positiuum. Pręterea certum
est,
ꝙ
quod
aliqua liceant
nũc
nunc
circa spiritualia per se,
quæ essent simoniaca, si ecclesia prohiberet, ut
exigere stipendium pro sacramento aut administratione sacramentorum, aut pacisci de pretio in necessitate (ut infrà dicitur) quę etiam &
similia essent simoniaca, si ecclesia prohiberet.
Innocent. Nerberius dicit, quòd in collatione
beneficiorum potest prælatus pacisci, & exigere aliquid spirituale. Præterea doctores antiqui nil
loquũtur
loquuntur
de ista commutatione unius
spiritualis pro alio, nec Magister
sentẽtiarum
sententiarum
,
nec Armacha. Præterea definitio
cõmunis
communis
nil
dicit de hoc. ergo uidetur quòd simonia, quæ
cõtingit
contingit
in permutatione unius spiritualis pro
alio,
nõ
non
sit de iure diuino. unde nescio an
certũ
certum
sit, quod dicit Ricar.
ꝙ
quod
si duo adulti
paciscãtur
paciscantur
ut inuicem se baptizent, quòd sit simoniacum:
potius credo,
ꝙ
quod
de se
nõ
non
esset illicitum: & cum
de hoc
nõ
non
habeatur spiritualis prohibitio, nisi
in materia præbendarum, puto
ꝙ
quod
non est formidandum in illis spiritualibus
cõponere
componere
uel
pacisci: quare
nõ
non
uideo quòd simoniacus esset,
si
cõmutaretur
commutaretur
calix consecratus pro ara consecrata ratione confractionis, aut reliquiæ beati
Petri
ꝓ
pro
reliquiis beati Dominici. Maior in 4.
d. 25. q. 5. ad 4. dicit, quòd translatio & permutatio
beneficiorũ
beneficiorum
non est simoniaca, sed
ꝓpter
propter
periculũ
periculum
simonię, & fraudis, iura hoc
prohibẽt
prohibent
.
|
Et simpliciter unum spirituale pro alio non est
illicitum. Ex his patet, quòd propriùs
loquutꝰ
loquutus
est Duran. quàm alii, ut Maior. quia Duran.
nõ
non
admittit
simoniã
simoniam
nisi circa uere spiritualia, nec
meminit simoniæ in aliis officiis,
ne
neque
spiritualis pro spirituali. unde negat distinctionem.
Et Maior, qui negat simoniam circa illa officia uel circa spiritualia pro spirituali, debuit
etiam non recipere distinctionem. Imò Maior dist. 25. quæst. 6. dicit, quòd in spiritualibus aliis licet commutare unum spirituale pro
alio, ut missam pro psalterio. Ex quibus omnibus sequitur
corollariũ
corollarium
primũ
primum
, In spiritualibus
solum impropriè, & de iure positiuo, ut de hospitalitatibus, de sepulturis, de officiis ecclesiasticis, quæ nil spirituale continent, ad iudicandum, an aliquis contractus sit simoniacus, habenda est solùm ratio &
cõsideratio
consideratio
iuris positiui. quidquid enim iure
cõceditur
conceditur
, permittitur
in ecclesia per se
loquẽdo
loquendo
. unde circa illa quando non est certum utrum sit simonia, consulendum est ius scriptum,
at
atque
adeò si non constet
esse simoniam, declarandum est potius in partem mitiorem, & absoluendum magis, quàm
condemnandum, maximè cùm agitur de pœna
& restitutione, quidquid
dicãt
dicant
glossæ. Secundum corollarium,
Eodẽ
Eodem
modo in permutationibus
spiritualiũ
spiritualium
pro spirituali si
nõ
non
est damnatum iure positiuo, non est damnandum, nec ex|
tendendum, sed potius restringendum, quia est
odiosum. Tertium corol. Circa spiritualia propriè spiritualia, siue de iure diuino, siue positiuo
ubicun
ubicunque
interuenit pretium temporale, nil
opus est consulere ius positiuum, sed iudicandum est iure diuino. Ex his patet distinctione
illam Iuristarum de simonia, de iure diuino &
positiuo esse necessariam, & utilem in hac materia, si sanè intelligatur. Ad argumenta autem
in
cõtrarium
contrarium
respondetur ad primum, Falsum
assumitur, & contra totam
philosophiã
philosophiam
moralem. Sicut enim lex diuina
cõstituit
constituit
aliquid
nõ
non
solum in specie
obediẽtię
obedientię
, aut
inobediẽtię
inobedientię
, sed
in specie
alteriꝰ
alterius
uirtutis determinatæ, ita & lex
humana. Et sicut est intemperantia, quia prohibitum lege diuina, ita comedere carnes in quadragesima
nõ
non
est
inobediẽtia
inobedientia
, sed
intẽperantia
intemperantia
(nisi fiat in contemptum) sicut extrahere hominem ab ecclesia
nõ
non
est inobedientia, sed uerum
sacrilegium. Ad confir. dico,
ꝙ
quod
ecclesia
nõ
non
prohibet uendi bona ecclesiastica tanquam sacra,
aut ecclesiastica, sed sicut prohibet uendi bona
pupillorum: & ideo non est simonia, quia non
sunt ad ministeria spiritualia, sed ad
sustẽtationem
sustentationem
tẽporalem
temporalem
. Ad secundum, dato,
ꝙ
quod
ita sit,
ꝙ
quod
ecclesia non posset facere spirituale per
legẽ
legem
quod non erat spirituale, potest
tamẽ
tamen
annectere spiritualibus, & eisdem legibus subiicere, &
ita facit de aliquibus, ut suprà expositum est, &
|
hoc satis est, ut sit contractus simoniacus, de
iure solum positiuo. Sed an
inpermutationibꝰ
inpermutationibus
prebendarum, si aliqua prębenda est pinguior,
possit aliqua pecunia interuenire ad
cõpensandum
compensandum
tẽporale
temporale
, ut de præbenda mille aureorum
in reditu pro præbenda
quingentorũ
quingentorum
aureorũ
aureorum
,
an liceat
cõponere
componere
, ut des mihi mille aureos,
ꝗ
qui
dicuntur pensio pecuniæ numeratæ?
Respõdit
Respondit
Angelus in
sũma
summa
, in uerbo,
ꝑmutatio
permutatio
. §. 6.
dicẽs
dicens
hoc notasse Panor. in c. ad
quęst.
quaestionem
de
rerũ
rerum
ꝑmut.
permutatione
quando, scilicet, datur ratione
tẽporalium
temporalium
, secus si ratione iurium, aut dignitatis spiritualis,
quæ est maior in uno, quàm in alio. Sed Adri.
quotl. 9. ad 8. principale, dicit
Angelũ
Angelum
uehementer errasse in hoc, nec Panor.
unquã
unquam
hoc cogitasse, nec tex.
loꝗtur
loquitur
de tali
cõpensatione
compensatione
unius
præbendę
cũ
cum
alia, sed de permutatione possessionum, quę
possidẽtur
possidentur
iure proprietario, quę
uendi possunt per se, & per consequens permutari, sed
nõ
non
beneficiis admixtæ. Probatur. Nam
si quis permutaret præbendam nullum habentem reditum, posset dare mille aureos ut haberet præbendam
ducẽtorum
ducentorum
aureorum in reditu, non dubito quin sit falsa opinio Angeli.
Postquam ergo ita est, quòd simonia est illicita
non
solũ
solum
iure diuino, sed humano, dubitatur,
quis primus hoc crimen inceperit. Videntur
enim doctores dicere, quòd primus author &
inuentor fuit
Simõ
Simon
ille
dãnatus
damnatus
à beato Petro,
|
quod ex ipso nomine apparet: & uidetur quòd
in lege naturæ cadere
nõ
non
potuerit, cùm illic
nõ
non
esset aliqua potestas propriè spiritualis. Sed his
non
obstãtibus
obstantibus
est prima
cõclusio
conclusio
. In
* lege scripta potuit esse, & fuit hoc
uitiũ
uitium
. Probatur, quia
erãt
erant
sacramẽta
sacramenta
, & sacerdotia, quę licet
nõ
non
haberent illam efficaciam
spiritualẽ
spiritualem
, quæ habent in
lege Euangelica, tamen erant ordinata ad illum finem spiritualem, & per consequens negotiatio illorum erat prohibita iure diuino. Et
quòd ita fuerit, patet de Giezi 4. Reg. 5. de quo
legitur, quòd accepit duo talenta à Naaman
principe militię regis Syrię,
quẽ
quem
Eliseus à lepra
curauerat. & de Hieroboam, de quo legitur 3.
Reg. 13.
quòd fecit de nouissimis populi sacerdotes excelsorum, &
quicun
quicunque
uolebat, implebat manum suam, & fiebat sacerdos. Etiam 2.
Machabæorum. 4. de Iasone fratre Oniæ legitur, quòd dedit Antiocho argenti talenta trecenta sexaginta, ut fieret sacerdos. & 2. Macha.
4. legitur de Almachio, quòd uenit ad regem
Demetrium, offerens coronam auream, & palmam, ut
cõstitueretur
constitueretur
ab eo summus sacerdos,
quod & factum est. Omnes (in quam) illi uno
peccato
peccauerũt
peccauerunt
cum Simone mago, quanquam de omnibus illis,
saltẽ
saltem
de Giezi, Hierob.
& Iasone uideatur posse dubitari.
Nã
Nam
si Giezi
fuit simoniacus qui recepit, ergo & Naaman
qui dedit uiginti talenta, qui tamen non repre|
henditur à Scriptura. Ad hoc respondet Armachanus lib. 10. ca. 21. quòd (ut constat) Naaman gratis dedit ad sustentationem uiri Sancti. Sed Gihezi fraude accepit, dicens se ab
Elisæo missum, ut peteret ab eo. Sed maius
dubium uidetur de Hieroboam & de Iasone,
qui nullam
potestatẽ
potestatem
emerunt, aut habuerunt,
cùm essent Sacerdotes idolorum, & potestatem acceperunt à tyrannis, qui nullam dare
poterant. Ad hoc Adria. in quotl. de Hierob.
& Palud. in 4. etiam de Hieroboam & Iasone
dicit, quòd re uera ita est, quòd quanquam
tantum fuit ex obedientia, nullum peccatum
fuit simoniæ, sed fuit ex intentione: quod sufficit & ad peccatum quantum ad speciem, &
quantum ad culpam. Vnde & beatus August.
1. q. 1. dicit
ꝙ
quod
ignis sacramenti, qui per septuaginta annos Babylonicæ captiuitatis sub aquis
uixerat, extinctus est Antiocho uendente
sacerdotiũ
sacerdotium
Iasoni. ¶ Secunda
cõclusio
conclusio
, In
* lege naturæ potuit esse aut fuit
peccatũ
peccatum
simoniæ.
Probatur, quia fuit uerum Sacerdotium, ut patet de Melchisedec. Gen. 14. & ad Hebrę. 7. &
in Psal. 109. ergo negotiatio esset simoniaca:
& propterea non est dubitandum, quin haberent multa sacramenta ordinata duntaxat ad
finem & salutem spiritualem, & per consequens emptio aut uenditio illorum esset simoniaca de iure diuino. Et quòd etiam fuerit,
|
patet de Balaam propheta, Nume. 22. &. 2. Petri 2. & in Epistola Iudæ. licet de Balaam possit dici, quòd non peccauit, nisi quia
ini
inique
uoluit agere contra Israël. ¶ Dubitatur, an
* inter
Paganos, & idololatras potuerit esse hoc crimen simoniæ. Videtur enim quòd non, cùm
nulla potuerit esse apud eos potestas spiritualis, nec aliquid uerè spirituale. Ad hoc respondet tertia conclusio, ¶ Emptio
* aut uendi
tio apud idololatras non solum fuit ex intentione, sed etiam ex obiecto uerum crimen simoniæ. Probatur, Nam, ut disputaui in quadam relectione, in lege naturæ erat potestas
apud populum, aut apud principes constituendi uiros Sacerdotes, quomodo etiam fuit
Melchisedec, neque propter idololatriam
amiserant hanc potestatem: ita quòd Sacerdotes gentilium erant ueri Sacerdotes, id est,
habebant legitimam facultatem gubernandi
populum in spiritualibus, quanquam illi abuterentur illa potestate ad cultum dæmonum:
& ita negotiatio, & ambitio illorum erat peccatum pro tali sacerdotio, & eiusdem rationis, sicut nunc est. Vide autem quòd Hieroboam & Iason non fuerunt simoniaci nisi solum ex intentione, non, ut putant Adrian. &
Palud. propter quod illa essent sacerdotia idolorum, sed reuera: quia nec Hieroboam, neque
Antiochus tradere poterant talem potesta|
tem, cùm essent tyranni. Et ex his patet, quòd
& Cæsar, & illi, qui per largitionem
cõsequuti
consequuti
sunt inter suos sacerdotia, idem peccatum peccauerunt sicut Simon. Secus autem uidetur
iam uel apud Iudæos, uel apud Paganos, apud
quos expirauit omnis potestas spiritualis, atque adeò non uidetur quòd esse possit peccatum simoniæ ex obiecto, sed adhuc circa definitionem propositam, sicut determinatum est
quid pro spirituali intelligatur. Est dubium
longũ
longum
& graue, quid pro temporali intelligatur. Postquam constituimus non esse simoniacum per se & iure diuino, nisi interueniat
aliquid temporale, descendendo distinctius,
quæritur, An
* si quis timore, consanguinitate, precibus, fauore, aut obsequio recipit, ut
administret spiritualia, sit
simoniacꝰ
simoniacus
. Et primo
de timore d.
Bonauẽ
Bonauen
. 4. d. 25. tenet, quòd dare
beneficinm
beneficium
ratione timoris, est simonia. Præ
terea Durand. dist. 25. q. 4. dicit quòd etiam si
det digno, quo ad Deum est simoniacus. Idem
dicit Adria. quotl. 9. art. 2. & proponit non so
lum ratione timoris de malo temporali, sed
etiam ratione indignationis. Idem habet Angelus, uerbo, simonia. §. 3. & Maior expresse, d.
15. q. 3. Et Sanct. Tho. in 4. d. 25. q. 3. ad 3. dicit
quòd si spiritualiter mouetur propter
timorẽ
timorem
,
manifestè est simoniacus. Præterea ex c. nemo.
de simonia. Et probatur, quia qui taliter dat,
|
non liberaliter dat, ego est simoniacus. & Cicero 2. Rhetoricorum,
Qui metu mortis facit, non liberaliter facit. Sed hoc non obstan-
te est prima conclusio, ¶ Conferre
* spirituale
sine respectu ad illud commodum, uel incommodum, timore indignationis, non est simoniacum. Probatur. Talis dat gratis, id est, non
pretio aliquo modo, ergo
nõ
non
est simoniacus.
Probatur, quia ex hoc, quòd aliquis timeret
offendere regem, non recipit, aut amittit aliquid temporale. Præterea si quis timore orat,
celebrat, confitetur, non est simoniacus,
ne
neque
qui absoluitur, & tamen hæc sunt maximè spiritualia.