¶ PRIMA ergo pars conclusionis est, quòd
semper est
impiũ
impium
, interficere se ipsum. Hoc primò probatur, quia
* occidere seipsum est contra naturalem inclinationem hominis: sed facere aliquid contra inclinationem naturalem,
est peccatum. ergo occidere se est peccatum.
Minor est manifesta, non enim homo solum
omniaꝗ
omniaque
animantia, sed res omnes resistunt
suæ corruptioni, & pro uiribus adnituntur
conseruare se in rerum natura, ut dicitur in secundo de generatione, &
experiẽtia
experientia
apertius
docet, quàm ut probatione indigeat, nec opus
est in re non dubia argumentis uti non necessariis. Est ergo contra naturalem inclinationem hominis, ut se interimat. Quia autem inclinationi naturali aduersari & repugnare sit
|
illicitum, non adeò exploratum est, neque ita
in confessione. Si enim naturalis inclinatio
semper in bonum & honestum propensa est,
atque adeò nunquam malum suggerit, profectò huiusmodi inclinationem impugnare, aut
in contrarium tendere, illicitum erit. Quemadmodum enim uirtuti quicquam contrafacere semper illicitum est, quòd ea non nisi ad
honestum inducat: ita prorsus si id, ad quod
homo suapte natura & inclinatione fertur,
semper
bonũ
bonum
est, huiusmodi inclinationi contrauenire malum erit. Bono enim nisi contrarium malum esse non potest. Quare cùm
hic sit uel primus locus, & præcipuum argumentum, quo hanc conclusionem doctores
probare contendunt, operæ pretium erit, si de
hac ipsa re uberius disseruerimus. Et quidem
sunt nonnulli, nec uulgares,
ne
neque
contemnendi, sed primi etiam Aristotelis expositores,
quibus adeo non uidetur uerum, naturam semper ad bonum inclinare, & honestum, sed potius credunt naturam & gratiam, legem & naturalem inclinationem contrarias esse,
sibiꝗ
sibique
inuicem repugnare, quod multis argumentis,
tum etiam testimoniis suadere conantur. Et
primò argumentatur, Appetitus enim humanus fertur naturaliter in omne
bonũ
bonum
, bonum
autem delectabile est bonum quoddam, fertur
ergo appetitus in bonum delectabile natura|
liter, bonum autem delectabile
plerunque
plerumque
est
contrarium uirtuti, atque ideò peccatum
at
atque
malum. Secundo, uirtus omnis uersatur circa
difficile (ex autoritate Arist. 2. Ethic.) quòd si
natura inclinaret in bonum uirtutis, certè huiusmodi bonum difficile non esset. Nihil enim
aliud inclinatio uirtutis facit, nisi reddere faciles ad iucundum ipsum bonum, quod alioqui
difficile erat, non ergo natura inclinat de se ad
bonum, inclinat autem, ergo inclinat ad malum. Et confirmatur. Si enim homo de sua
natura inclinaretur ad bonum, non essent necessariæ uirtutes, quarum hoc unum officium
est tollere difficultatem illam ad molestiam bonorum operum. Atque ideo qui probabilius
philosophantur, negant necessariam esse aliquam uirtutem, anteponendam quidem ad ea
bona ad quæ homines sua natura feruntur &
inclinantur. Nemo enim paulo eruditus est,
qui putet uirtutem esse aliquam ut homines cupiant felices esse, oderint autem miseriam.
Tertio, Theologi ponunt motus subitos tam
in
uolũtate
uoluntate
, quàm in appetitu, nihil uerò aliud
sunt tales motus, quàm inclinationes quædam
naturales in malum. ergo, natura inclinat ad
malum. Quarto, Nam quantum ad hoc, uel
solùm, uel certè potissimum ponebatur iustitia originalis in primis parentibus, ut appetitus sensitiuus contineretur in officio, & uo|
luntati fine difficultate pareret, & uoluntatem
ipsam rationi,
rationemꝗ
rationemque
diuinæ legi & uoluntati subiectam efficeret. quòd si humana
potentia non sua natura aduersaretur uel rationi uel legi diuinę, nullum fuisset aut munus
aut opus iustitiæ originalis. Quinto, Homo
secundum uirtutem & legem Dei tenetur diligere Deum plus quàm se, & commune bonum
præferre bono priuato. Non enim charitas
iuxta Apostolum, quærit quæ sua sunt, &
tamen homo naturaliter diligit bonum proprium: & est ualde difficile Deum plus quàm
se diligere, quia homo, ut à principio dictum
est, naturaliter inclinatur ad conseruationem
propriam. ergo natura inclinat contra charitatem & legem Dei. Sexto, Inclinatio appetitus est naturalis, cùm ipse sit potentia naturalis, nec eius inclinatio sit aliud ab appetitu, &
tamen appetitus non obedit rationi, sed tendit in contrarium. ergo inducit in malum. Et
confirmatur. Obiectum appetitus sensitiui est
bonum delectabile, hoc autem plurimum est
contrarium uirtuti & legi Dei. ergo appetitus
naturaliter fertur in malum. Septimo, Fomes
inclinat ad peccatum, ut Theologi diffiniunt
secundo Sententiarum. & tamen fomes nihil
aliud dicit præter naturam & naturales potentias hominis destitutas dono iustitiæ originalis, ut in eodem loco Theologi defendunt.
|
ergo homo per naturales potentias fertur &
inclinatur in peccatum. & confirmatur hoc.
Si enim homo produceretur in puris naturalibus, hoc est, sine iustitia, & sine peccato, eodem modo inclinaretur ad malum, sicut nunc
inclinatur ex fomite, ergo inclinatio naturalis est ad peccatum. Adducunt deinde & aduocant in fauorem huius sententiæ scripturarum testimonia. Et in primis dictum Domini
in libro Gen. 8. Sensus, & cogitatio humani
cordis in malum prona sunt ab adolescentia.
Ex quo uidetur, quòd natura humana sit procliuis & inclinata ad malum. Dominus item
apud Matth. Spiritus promptus est, caro
autẽ
autem
infirma. quod exponens Apostolus ad Galat.
Caro (inquit) concupiscit aduersus spiritum,
& spiritus aduersus carnem. Et Rom. 7. Video
aliam legem in membris meis. & plura in hanc
sentẽtiam
sententiam
. Et rursum alibi. Si
secundũ
secundum
carnem
uixeritis, moriemini. Et
iterũ
iterum
, Spiritu ambulate, & desideria carnis
nõ
non
perficietis. Ex quibus omnibus manifestè constat, carnis appetitum esse in malum, & contrarium spiritui &
legi Dei. Desideria autem carnis sunt naturalia, cùm sint apud omnes. ergo prorsus naturalis inclinatio est in malum & in peccatum.
Item Aristo. 2. Ethic. dicit, Quòd ad hoc, quòd
homo fiat studiosus, oportet ut seruet se ab
his, ad quæ natura maximè inclinat. S. Thom.
|
2. 2. q. 166. art. 2. ad tertium.