Sponsalia & matrimoniũ matrimonium cum cō ditione conditione adueniente cō ditione conditione non fiũt fiunt per hoc spōsalĩa sponsalia aut matrimonium.

¶ QVÆritur, vtrũ vtrum si sponsalia contrahantur inter personas illegitimas, animo contrahendi sub hac conditione, si papa dispensauerit, an adueniẽte adueniente cō ditione conditione sint vera spōsalia sponsalia ? & si fuerũt fuerunt verba de præsenti, an sit matrimoniũ matrimonium conditione adueniẽte adueniente ? Et augeatur dubiũ dubium , ponamus quod isti post postquam venit dispẽ satio dispensatio habeant eam ratā ratam . In Flandria fuit mihi magna cōtrouersia controuersia cum aliquibus iuristis super isto casu. Sed respōdeo respondeo , quod non est matrimoniũ matrimonium & oppositũ oppositum est error intolerabilis. Ratio est quia ante dispensationẽ dispensationem hęc haec non erat vxor istiꝰ istius igitur nec post. Quia papa non potest dare vxorẽ vxorem , sed solũ solum dat facultatẽ facultatem ducendi illā illam . Et si talis transiret ad secundas nuptias non compelleretur sumere primam cōsanguineam consanguineam . Allegabāt Allegabant mihi multa capita iuris sed nihil om| nino faciebant. Secundó dico quòd talis contractus non solùm non est matrimonium, sed nec est sponsalia vllo modo: etiam adueniente dispensatione, sed quicquid factum est, totum est irritum, & contractus est nullus. Est lex inter stipulantes. ff. de verbo. obligatio. §. sacram [enta]enta , vbi est casus quód si fiat stipulatio de sacra re, vel de re đ de qua non est cōmertium commertium , de qua non poterat fieri sine consensu principis, stipulatio est nulla, & non reddit obligatio adueniente consensu principis.
Adeo est reprobatus ille contractus, vt sit super eo excōmunicatio excommunicatio . Sic igitur dico in proposito quòd prædictus contractus est nullus, etiā etiam si iurarem, & peccarem iurando: quia est contra bonos mores. Sed quid si personæ legitimæ contrahāt contrahant sub cōditione conditione honesta, vt si pater tuus consenserit, vtrũ vtrum adueniente conditione sit matrimoniũ matrimonium ? | Panormita. & canonistæ dicũt dicunt quod sic, & Palude videt̃ videtur eos sequi. Sed Adrianus, & cōmunis communis sententia doctorum dicunt quod non, sed solùm sunt sponsalia. S. Tho. 4. d. 27. dicit quod si conditio sit de futuro, etiam si verba sint de prę senti praesenti , idem est iudicium sicut de consensu de futuro, qui exprimitur per verba de futuro, ac proindè adueniente conditione manent sponsalia. Et dato quod errore, putans talem contractum esse matrimonium, consumet illud, non est ad huc matrimonium, quia ex errore processit. Itaque regula generalis est, si in isto instanti non est matrimoniũ matrimonium quicquid posteà superueniat non erit matrimonium: nisi de nouo & de præsenti iterum fiat.
Loading...