¶ Sequitur de confessione secunda poenitentię poenitentiae parte.

¶ De hac materia confessionis tractāt tractant doctores in. 4. d. 17. & sanct. Thomas ibidem, & in additionibus quę stione quaestione . 6. & ante omnia.

Confessio est necessaria ad salutem

¶ QVÆRItur, vtrũ vtrum confessio sit de necessitate salutis? Respō. Respondeo quod sic. Patet ex ca. omnis vtrius vtriusque sexus de poenitẽ tijs poenitentiis & remissionibus, vbi hoc expressè dicitur. Vtrum autẽ autem sit iuris diuini vel non, inferius disputabitur. Sed dubiũ dubium est, an si confessio non esset præcepta de iure diuino, posset ecclesia ad eam obligare? nam si possit parum refert scire an cōfessio confessio sit de iure diuino, sufficit enim quod iam ecclesia in concilio generali obligauit omnes ad cōfessionem confessionem . Et videtur quod ecclesia non potuerit confessionem pręcipere praecipere . Nam secundũ secundum cōmunẽ communem opinionẽ opinionem ecclesia non habet iurisdictionem super actus interiores, ergo saltem non posset nos obligare ad confitendum illos: quod quidam asserunt, sed tamẽ tamen damnati sunt. Item ecclesia non posset me obligare etiam pro quocun quocunque crimine, vt religionẽ religionem profiterer, quia esset nimis gra| ue onus, vt est communis opinio: sed etiam est onus grauissimum & difficilimum peccata confiteri, ergo si non esset præceptum diuinũ diuinum ecclesia non posset ad hoc obligare. Hæc est res disputabilis & qua parum indigemus, quia habemus pro certo, quod de confessione sit præceptum in iure diuino, vt primò probauimus. Notandũ Notandum tamen quod duplicia sunt præcepta, quædā quædam quæ licet sint absoluta non obligant hoĩem hominem absolutè: sed in casu, vt đ de eleemosyna est absolutè pręceptũ praeceptum , & tamen non obligat nisi in casu necessitatis: & potest esse quod nunquā nunquam cōcurrat concurrat talis casus in vita, & ideò non vocatur eleemosyna necessaria ad salutem. Idem de sanctificatione sabbati, maximè si ecclesia non determinasset diem. Idem de honorandis parentibus. Alia sunt præcepta quę quae obligant absolutè, & non est satis in casu sed oportet vt vos quęra| fol. 96r tis quae ratis casum, & dispona mini ad implendum illa. Et huiusmodi est preceptũ preceptum baptismi, confessionis , eucharistię eucharistiae , circa quæ teneor facere ad illa implẽda implenda . Et hæc vocantur necessaria ad salutẽ salutem .

Confessio non est tam necessaria sicut baptismus.

¶ QVÆRITVR, an confessio sit adeo necessaria ad salutem sicut baptismus: ita quòd nunquàm liceat illam omittere? Respondeo primô quod non est adeo necessaria vt baptismus. Nam puer sine actuali baptismo non potest saluari, potest autem homo saluari sine actuali confessione. Sed vtrum cùm quis potest confiteri possit aliquandò omittere confessionem? Respondeo pro nunc quòd multa sũt sunt præcepta Dei, & sic quandocunque quis posset confiteri sine transgressione præcepti diuini, tenetur confiteri etiam si perdat bona. Si verò simul concurrat aliud præceptum diuinum cum confessione, & | præceptum confessionis non possit impleri sine alterius præcepti transgressione, si aliud est maius (maximè de iure naturali) tunc non tenetur confiteri: quale est non scandalizare. Vnde si foemina sciret, confessorẽ confessorem scandalizandum si ei confiteatur, non tenetur confiteri ei, vt latius infra dicemus.

cōfessio confessio non est de iure naturali.

¶ QVÆritur, an confessio sit de iure naturali? Resp. Respondeo quod non. Quia sacramenta ecclesiæ sunt de illis quę quae sunt supra naturam, & pertinentia ad fidẽ fidem . Quis enim cognoscet aquam mundare peccatorem?

Peccata venialia, an teneamur cō fiteri confiteri .

¶ QVÆritur, vtrum teneamur confiteri peccata venialia? Respō. Respondeo quod omnes conueniunt in hoc, quod qui habet mortalia peccata non tenetur confiteri venialia, quia si teneretur confiteri vnũ vnum veniale, ergo & omnia, & cum venialia sint infinita esset quasi imposibile omnia confiteri. Sed dubium est, an qui | non habet nisi venialia teneatur ea cō fiteri confiteri semel in anno? De hoc sanctus Tho. q. 6. ar. 3. ad. 3. ponit duas opiniones. Prima dicit, quòd tenet̃ tenetur , quia præ ceptum de confessione est absolutum & potest impleri, ergo. Secunda opinio dicit quod nullus tenetur confiteri venialia. Et hæc est tenenda, quia præceptum de confessione, intelligitur de mortalibus vt patet ex eo quod dicit, confiteatur ꝓprio proprio sacerdoti. Circa venialia verò non est proprius sacerdos, nam quilibet potest ea confiteri cui voluerit. Item ecclesia noluit de nouo præ cipere confessionem, sed præceptum iuris diuini determinare quo ad tempus executionis: at à Christo non est præcepta confessio nisi mortalium, ergo. Itẽ Item in illa decretali imponitur non confitẽti confitenti grauissima poena, vt scilicet viuens arceatur ab ingressu ecclesiæ: & mortuus christiana careat sepultu| ra, sed huiusmodi poenæ non imponũ tur imponuntur á pia matre ecclcsia ꝑfectioribus perfectioribus viris quales sunt qui habẽt habent solum peccata venialia, quę quae alij peccatores non tenentur cōfiteri confiteri (alias meliores essẽt essent peioris conditionis) ergo talis igit̃ igitur qui non habet nisi venialia, petat in paschate eucharistiā eucharistiam , & sacerdoti dicenti quod prius confiteatur, respondeat se non egere confessione, & sacerdos credat . Sed quis est hic, & laudabimus eum?

Mẽtiri Mentiri in cōfessione confessione , quale sit peccatum.

¶ QVÆritur, vtrum aliquis possit cō fiteri confiteri peccatum quod non habet? Re spondet . S. Tho. quod si nunquā nunquam licet mẽ tiri mentiri , multo minus in confessione. Sed quale peccatum erit? Dico probabilitèr quod qui confitetur mortale quod non habet peccat mortalitèr, quia peccat circa ea quę quae sunt de necessitate confessionis, & decipit confessorem qui absoluit quod non potest absolui, & consequentèr dico, quod confessio non | fuit integra, ac proindè nulla & iterā da iteranda : quia non confitetur de illo mendacio pernitioso. Si autem peccatum de quo dubitat confiteatur tanquàm certum: si id faciat credens esse magis securum vt communitèr fit, non peccat. Si autẽ autem faciat animo decipiendi cōfessorem confessorem peccat mortalitèr. Sed quid de
scrupulossis, vt si habeo suspitionẽ suspitionem quod feci peccatum? Respōdeo. Respondeo quod non solũ solum non teneor confiteri sed ne neque debeo facere, si credo quod non consensi. Quia in rebus moralibus debemus procedere ex crassis coniecturis. Deus em̃ enim non est sophista, nec quærit laquęos laquaeos . In rebus autem moralibus vocatur demonstratio vbi habeo coniecturas pro vna parte & non pro alia: licet habeā habeam formidinẽ formidinem eius. Isti qui sic cōfitẽtur confitentur infamāt infamant sacramẽta sacramenta & reddũt reddunt ea odiosa, satis est confiteri peccata certa & dubia, sed non de scrupulis qui sunt vere scrupuli | nam de his loquor. Exemplum est, aliquis qui omnino habet propositũ propositum cauendi á peccatis, & nullo modo vellet consentire tentationibus, & expertus est quod solet resistere cogitationibus & illecebris, posteá occurrerunt cogitationes & detẽtus detentus fuit in illis, & post postquam discesserunt non recordatur, si aduertit si consensit, vel qualitèr se habuit. Dico quod de tali scrupulo non oportet cō fiteri confiteri . Et eodẽ eodem modo de cogitationibꝰ cogitationibus fidei, & phātasijs phantasiis quę quae occurrũt occurrunt homini etiā etiam parato mori pro fide, si opus esset

Mẽtiri Mentiri circa venialia in cōfessione confessione quale peccatũ peccatum sit.

¶ DVbitatur, vtrum peccet mortalitèr qui confitetur peccatum veniale quod non fecit? Nam quod peccet venialiter certum est. Caieta. in. 2. 2. in materia de mendacio dicit quod est peccatum mortale: quia mentitur in iudicio, vbi tenetur dicere veritatem. Sed respōd. respondeo quod non est mortale, nam licet sacerdos possit exigere veritatem à poenitente | non tamen quācun quamcunque veritatẽ veritatem , sed eam quæ pertinet ad materiā materiam iudicij sui: & cum venialia non sint materia confessionis, mentiri circa illa, non est peccatũ peccatum mortale. Sicut nec si confessori interrogāti interroganti , an sim pauper, dixero quod non , cum tamen re uera sim pauper, non pecco mortalitèr. Et quāuis quamuis Caieta. in. 2. 2 fuerit illius fententiæ, tamen in summa cō fessionis confessionis moderatius loquitur, dicens, quod si sit intentio poenitentis facere peccata venialia materiam confessionis, tunc mentiri (etiam circa venialia) esset mortale, quia iam veniale est materia principalis & pertinens ad iudiciũ iudicium . Si verò non est intentio poenitentis facere venialia materiā materiam confessionis, mentiri circa illa non est mortale. Sed adhuc dico quod etiā etiam si habuero intentionem efficiendi materiam confessionis ex venialibus, dicens mendacium circa illa, vt si dicam me non fuisse men| fol. [99]v titũ ment itum , non pecco mortalitèr: quia per hoc quod nolo dicere mutatur intentio prior, & iam non manet materia confessionis: etiā etiam si non habuero reflexionẽ reflexionem illam nollo nolo quôd hoc peccatum quod volo tacere sit materia confessionis.

An statim post peccatũ peccatum teneamur cō fiteri confiteri .

¶ QVÆritur, quando obligat præceptum confessionis, an statim post peccatum? S. Tho. 4. d. 17. & in additionibus. q. 6. ar. 4. dicit quòd hoc præceptũ præceptum potest multipliciter considerari. Vno modo stādo stando in solo iure diuino, seclusa ecclesiæ determinatione. Alio modo post ecclesiæ determinationẽ determinationem . Loquendo igitur secundùm primam cō siderationem considerationem , dicũt dicunt aliqui, quòd obligat solùm semel in vita, in casu necessitatis: sicut & alia præcepta affirmatiua, putâ in articulo mortis. Sed cōtra contra quia tunc esset impossibile confiteri peccata, nam cum ad hoc requiratur memoria peccatorum, videtur impossibi| le moraliter loquendo, quòd quis habeat in memoria peccata quæ cōmissit commissit in. 40. annis: & sic frustraret̃ frustraretur illud præceptũ præceptum , saltẽ saltem pro maiori parte, quia paucorum peccatorũ peccatorum in fine vitæ posset quis habere memoriā memoriam . Ideò dicunt
Quādo Quando tenemur cō fiteri confiteri .
alij, quod tenetur quilibet confiteri in articulo necessitatis: qui vocatur quando est periculũ periculum obliuionis, sicuti & alia præ cepta tenemur implere quando est probabile quôd si tunc non implentur posteà non poterunt impleri: sicut de auditione missę missae , non teneor eam audire manè, nisi solùm sit vnica missa quę quae manè celebratur: & sic de confessione quā quam tenetur facere intra illud tp̃us tempus quod sufficit ad memoriā memoriam peccatorũ peccatorum retinendā retinendam . Sed cōtra contra , quia si hoc esset verũ verum , ecclesia negligenter determinasset in cap. omnis vtrius vtriusque sexus tẽpus tempus vnius anni pro confessione: nam ꝓbabile probabile est, quod in vno anno obliuiscuntur | aliqua peccata. Certum est enim, quod si de iure diuino teneremur confiteri peccata nr̃a nostra pluries in anno, non posset ecclesia dare facultatem, quod differretur confessio vsq; vsque ad annum: sed sũt sunt aliqui qui in vno anno obliuiscuntur ergo. Ad hoc sciẽdum sciendum , quod ecclesia, non dedit nouam licentiam, sed cohercuit coercuit negligentiam, nec voluit dicere quod non confiteantur ante annum: sed quo ad forum exterius voluit arctare. Vnde si quis aggrederetur periculum mortis ante annum ecclesia non de obligabit illum à confessione in tali casu facienda. Sed quia nunc nemo obligatur cōfiteri confiteri nisi semel in āno anno (aliâs ecclesia deciperet nos) ideò falsũ falsum est quod isti dicũt dicunt . Ita Itaque videtur mihi, & est notandũ notandum pro alijs præceptis, quod Christus instituit ecclesiam & dedit sacramenta & pręcepta praecepta generalia, non aũt autem dedit pręcepta praecepta particularia, et ordinationes | spetiales quibus solis posset gubernari: vti isti hæretici sōniant somniant . Quod patet nam Christus non determinauit episcopos per diuersas dioceses, & tamen nisi essent episcopatus distincti esset impossibile ecclesiā ecclesiam gubernari: quia possent præcipere cōtraria contraria . Nec ideò fuit prouisio Christi insufficiens, nam idcirco constituit prælatos vt gubernarẽt gubernarent ecclesiam, & præcipit fidelibus, obedite præpositis vestris. Secundó notādũ notandum quod Christus reliquit aliqua præcepta generalia sine determinatiōe determinatione quę quae quidem non possent cōmodè commodè obseruari ad Christi intentionem, nisi ecclesia determinasset tempus, vel modum, &c. V Verbi . g gratia . Christus posuit præceptum eucharistiæ dicens, nisi manducaueritis carnem filij hominis &c. Stando solũ solum in præcepto Christi, quādo quando teneretur homo sumere eucharistiam? Si dicas, quod semel in vita, hoc non est verisimi| le, cùm secũdũ secundum Hieronymũ Hieronymum , Augusti. Augustinum, Ambrosium, & alios doctores, in oratione dominica per panem quotidianum intelligatur eucharistia. Cum etiā etiam apostoli, & in primitiua ecclesia fideles frequentarent hoc mysterium. Et Christus dixit, hæc quotiescun quotiescunque feceritis in mei memoriam facietis. Et iterum hoc facite in meam comemorationem, ac priondè paret prædictum præceptum non posse cōmodè commodè obseruari ad intentionem Christi sine ordinatione, & determinatione ecclesiæ. Item præceptũ præceptum de celebratione festi, quomodo impleretur? nunquid sufficeret semel in vita genua flectere, & Deũ Deum collere? Sic igit̃ igitur dico de pręcepto praecepto cōfessionis confessionis , quod de iure diuino tenemur cōfiteri confiteri quando ecclesia determinauit. Nec em̃ enim stādo stando in iure diuino pōt potest determĩari determinari quando obliget: fuit etenim intẽtio intentio Christi quod ista mysteria frequentarentur.

Casus in quibus tenemur statim confiteri.

¶ NVNC videamus vtrũ vtrum stando in iure diuino sint aliqui casus in quibus teneamur statim confiteri? Aliqui antiqui, & quidam summistæ dicunt, quod peccator tenetur statim cōfiteri confiteri , quia aliás exponeret se periculo: posset em̃ enim mori, vel impediri lingua, vel memoria labi. Item quia secus agendo, iam non facit quod in se est. Huius sententiæ est Innocentius in capit. omnis de poenitentijs & remissionibus. Idem videtur sentire archidia. in ca. ille rex de poenitentia dist. 3. Sed sanct. sanctus Tho. & alij doctores dicunt, quòd non tenetur homo statim post peccatum confiteri. Patet nemo tenetur statim ad cō tritionem contritionem quæ est magis necessaria quam confessio, ergo nec ad confessionem. Item hoc non determinatur in iure diuino, aut positiuo, ergo est falsum. Item ecclesia determinauit semel in anno, ergo hoc sufficit.

In mortis articulo, an teneamur de iure diuino cō fiteri confiteri .

¶ SED vtrum, homo de iure diuino teneatur confiteri in articulo mortis? Respond. Respondeo quod sic. Nam peccator tenetur confiteri, & non potest post mortẽ mortem , ergo qui est in illo articulo, si non vult confiteri exponit se periculo. Vndè in ca. cum infirmitas de poenitentijs & remissionibus, præcipitur medicis, vt admoneant & exponant infirmis pericula mortis: in quo errant cōmunitèr communitèr medici, ne contristent infirmũ infirmum . Sed verũ verum est, quod debent facere quanto melius potuerint: sed omnino sunt negligentes medici. Et potest contingere quòd propter eorum negligentiam dānentur damnentur aliqui infirmi. Sed quid vocatur articulus mortis? Respondet Palude. 4. d. 17. q. 2. quod non dicitur articulus mortis, vnde quis potest mori: sicut non est articulus mortis justar, jugar a las ca ñas, correr toros, ô cauallos tunc enim non tenetur homo confiteri ante ista | exercitia: sed articulus mortis vocatur vnde cōmunitèr communitèr & frequentèr solet sequi mors, sicut intrare bellũ bellum . De intrātibus intrantibus aũt autem mare est dubiũ dubium , si em̃ enim esset paruũ paruum spaciũ spacium & mare esset placidũ placidum , non tenet̃ tenetur cōfiteri confiteri . Breuitèr arbitrio bōi boni viri relinquat̃ relinquatur iudiciũ iudicium de ꝑiculo periculo mortis. ¶ QVÆRItur, vtrũ vtrum ante eucharistiā eucharistiam teneatur homo de iure diuino confiteri? Cōmunis Communis opinio est, quod sic. Caieta. 3. p. & in summa tenet oppositum. De hoc iam disputauimus supra. Ex dictis sanctorum non est dubium quin teneatur confiteri, si habeat copiā copiam confessoris. Si autẽ autem non habeat & debeat celebrare diebus festiuis, bene poterit sine præuia cōfessione confessione : maximè si non celebrādo celebrando incurrat aliquā aliquam notā notam infamiæ.

An ad recipiẽ dũ recipiendum alia sacrame ta teneamur cō fiteri confiteri .

¶ SED vtrum ad recipiẽda recipienda alia sacramenta teneatur homo confiteri? De hoc Marsilius. 4. q. 12. ar. 1. facit magnā magnam difficultatem, & dicit particularitèr | de recipiente sacramẽtũ sacramentum ordinis, quòd ordinandus tenetur confiteri prius, quia sacramentum ordinis directe ordinatur ad copiam gratiæ, & esset magna irreuerentia non disponere se ad receptionem illius. Sed respōdeo respondeo absolutè (omissis opinionibus) quod ad receptionẽ receptionem aliorum sacramentorum nemo tenetur confiteri. Vnde de consecra. d. 14. ca. vt ieiunij dicitur, quod qui cō firmandi confirmandi sunt si sunt perfectæ ætatis admoneantur vt prius confiteantur: vbi admonitio potius videtur cōsiliũ consilium quàm præceptũ præceptum . Et si non est necessarium ante hoc sacramentum confiteri in quo recipitur copia gratię gratiae : multo minꝰ minus erit in alijs. Verũ Verum est, quod quia omnia sacramenta conferunt gratiam videtur aliqua negligentia accedere ad illa sine cōfessione confessione . Sed quod non requiratur confessio, patet etiam quia ecclesia hoc non determinauit, nec in iure | diuino habet̃ habetur , ergo non est necessaria. Sed vnde magis habemus quod requirat̃ requiratur cofessio ante eucharistiam quàm ante alia sacramenta? Respōdeo Respondeo , quod hoc habemus ex Paulo dicente probet autẽ autem se ipsum homo &c. Et ex vsu ecclesiæ: vbi qui non confitetur haberet cō sciẽtiam conscientiam peccati mortalis. Itẽ Item ex dictis sanctorũ sanctorum , & ex cap. oĩs omnis vtrius vtriusque sęxus sexus , vbi pręcipit̃ praecipitur confessio ante pascha ꝓ pter propter eucharistiam in eo sumendam.

Ad ministrandum sacramẽta sacramenta an sacerdos teneatur cōfiteri confiteri .

¶ SED vtrum ad administrandũ administrandum sacramenta, teneatur sacerdos cōfiteri confiteri ? Respō. Respondeo quod non , quia aliâs sequęretur sequaeretur perplexitas. Nam si essẽt essent decẽ decem sacerdotes oẽs omnes in peccato mortali, quis audiret prius alterius cōfessionẽ confessionem ? Sed ex reueretia reverentia quam debemꝰ debemus sacramẽtis sacramentis , cōmodũ commodum est, quod ante antequam illa ministremus, vel euangeliũ euangelium legamus, cōfiteamur confiteamur : si potest cōmodè commodè fieri. Et aliquandó negligentia cōfessionis confessionis posset esse venialis, | nunquā nunquam tamen mortalis: & hoc teneatur sine quocũ  quocumque scrupulo. Adrianus, Palude, & Bonauentura, ponunt aliquos casus in quibꝰ quibus tenetur homo statim confiteri, sed ego non credo eis.

De iure humāo humano quādo quando tenemur cō fiteri confiteri .

¶ QVÆritur, quando tenetur homo iure humano cōfiteri confiteri ? Dices, quod semel in anno, sed quæro ego, quando? nam in illo cap. omnis vtrius vtriusque , non determinatur tempus, ac proindè ex illo pręcepto praecepto non plus obligamur confiteri in quadragessima, quam extra: & ita est . Vnde dico, quod si quis extra quadragessimā quadragesimam semel fuerit confessus, si posteà habuerit impedimentum sumendi eucharistiam in paschate, non tenetur cō fiteri confiteri in quadragessima. Et si recordetur se in confessione præcedenti oblitum fuisse aliquod peccatum mortale non tenetur illo eodem anno iterum confiteri: sed potest expectare aliam quadragessimam.

obliuiosus an teneatur scribere peccata ad confitendũ confitendum .

¶ SED quid faciet obliuiosus? an teneatur scribere peccata, vel aliter mā dare mandare memoriæ peccata? Maio. 4. d. 17. q. 2. dicit quòd sic. Ego non credo quod teneatur, imo nec laudo, quod peccata scribantur. Probo, quia non tenetur aliquis magis ad confessionem, quam ad cō tritionem contritionem : sed ad contritionẽ contritionem habẽdā habendam non oportet peccata scribere (sufficit in generali cōteri conteri de oblitis) ergo nec ad confessionẽ confessionem requiritur id. Nec em̃ enim oportet iugũ iugum dñi domini reddere grauius satis est quod quando confitetur debet dare operā operam , vt recordetur peccatorũ peccatorum , et alię aliae sunt fabulę fabulae . Ita dicit Silues. Siluester (doctor non spernendus) verbo cōfessio confessio . 1. §. 1. fine. Et ꝓptereà proptereà difficile est ꝓfecto profecto , quod aliquis habẽs habens curā curam animę animae suę suae obliuiscat̃ obliuiscatur alicuius peccati mortalis. Certè est difficile

Qua æ tate cō fiteri con fiteri teneamur

¶ QVæritur, in qua ætate incipit obligare hoc præceptũ præceptum de confessione? Videtur, quod non statim post vsum rationis. | Quoniam nec statim tenetur sumere eucharistiam: cùm tamen etiam sit in præcepto. Respōdeo Respondeo secundũ secundum omnes, quòd statim post vsum rationis tenet̃ tenetur confiteri peccatum mortale, sed cúm confessio sit sacramentum, non debet ludicrè fieri. Et si non sũt sunt cōiecturæ coniecturæ de vsu rationis, non sunt pueri audiendi ea intentione, quasi sit ibi aliquod sacramentũ sacramentum : sed instruendi sunt, & docendi. Ad argumentũ argumentum de eucharistia, respondeo primò, quod aliquem habere, vel non habere vsum rationis non potest certo sciri, nisi quibusdā quibusdam coniecturis: ideò quando non est certum, sed habemus coniecturas, quod habeat vsum rationis, tenetur confiteri: quia nullũ nullum est periculum, quod confiteantur peccata etiā etiam ante vsum rationis. Ad eucharistiam autem non dimittuntur accedere quous quousque certo sciamus, quod habeant vsum rationis, propter irreuerentiam . | Secũdò Secundò dico quod vsus rationis non simul venit de oĩbus omnibus rebꝰ rebus : pōt potest em̃ enim quis cognoscere vnũ vnum , & non aliud. Nam prius peruenit puer ad tẽpus tempus , quo possit iudicare de peccatis mortalibus: quam ad intelligẽ dum intelligendum tantũ tantum sacramentũ sacramentum , & quod ibi sit corpus Christi: quod tamen debet discernere qui sumit eucharistiam.

An papa possit dispẽsare dispensare [ in praecepto cō fessionis confessionis .] in praecepto cō fessionis confessionis .

¶ QVÆritur, vtrũ vtrum papa possit dispensare in pręcepto praecepto cōfessionis confessionis ? Respōd. Respondeo quòd non. Quia inferior non potest reuocare, nec relaxare pręceptum praeceptum superioris: cum nec par in parem habeat potestatem. Cum ergo pręceptum praeceptum con fe sionis sit de iure diuino, nemo pote rit dispensare nisi solus Deus. Sed co ntra papa potest dispensare in voto sim pli ci, vt est cōmunis communis opinio: & tamẽ tamen obligatio voti simplicis est de iure diuino ergo. Itẽ Item secundũ secundum opinionem communem canonistarum, papa potest di [ri]ri mere matrimonium ratum per ver [ba]ba | de præsenti (in quo etiā etiam consentit Caietanus) ergo papa potest dispensare in iure diuino positiuo, quod & concedunt canonistæ: sed pessimè profecto, & mittentes falcem in messem alienam. Ad argumentum igitur, potest dispensare in voto, concedo, & in matrimonio rato transeat, ergo in iure diuino, distingo cōsequẽs consequens . Duplex est ius diuinum, vnum quod non depẽ det dependet ab actibus nostris, & in hoc non potest papa dispẽsare dispensare . Alterum quod dependet ab actibus nostris, ita quòd per se non est sufficiens ad obligandum sine noua nostra obligatione: sicut est votum, & in hoc ratione illius ꝓpriæ propriæ obligationis quā quam ego superinduxi, papa potest dispensare: imo & parentes dispensant in votis filiorum ante. 14. annum. De matrimonio autem rato dico quòd est contractus quidam: vnde si ius diuinum obligaret Petrũ Petrum ad | accipiendam Mariam in coniugẽ coniugem papa nihil posset, sed quia exactu istius pendet hęc haec obligatio, & ex contractu humano particulari, si papa in hoc potest dispensare (de quo tamen nihil dico) est ex ea parte qua est ibi aliquid humanũ humanum , & quia pręceptum praeceptum cōfessionis confessionis est per se sufficiens ad obligandũ obligandum nos, est propriè ius diuinum, ac proindè non potest papa in eo dispensare.

Confessio sacerdoti facinda facienda .

¶ QVÆRItur, an sit necessariũ necessarium confiteri sacerdoti? Respondeo, quod sic. Probo, quia solis apostolis dictum est, quorum remiseritis peccata remittuntur eis, & quodcun quodcunque solueris super terrā terram & soli Petro, pasce oues meas. Confirmatur ex vsu ecclesię ecclesiae , nam solis sacerdotibus quando ordinantur dicuntur illa eadem verba quę quae Christus apostolis dixit, scilicet accipite potestatem ligandi & absoluẽdi absoluendi . Hęresis Haeresis fuit Vualdensium vt refert Marsilius. 4. q. 12. di| fol. [107]v centiũ dice ntium quòd indifferẽtèr indifferentèr poterat quilibet confiteri cui vellet. Dicit etiam, quod in aliquibus locis illi qui damnabant̃ damnabantur ad mortem non permittebantur confiteri sacerdotibus, sed laicis: quod quidem est error intolerabilis. Sed de his in materia de clauibus dicemus.
¶ QVÆritur, vtrum venialia possint laicis confiteri? Respondeo, quòd talis confessio non erit sacramentalis, sed proficiet sicut cùm vnus laicus recitās recitans cum alio horas canonicas dicit confessionem generalem. Imo ipse sacerdos cum celebrat absoluitur de venialibus â laico in confessione generali auctoritate ecclesiæ, quæ habet potestatem supra venialia: sicut per tũsionem tunsionem pectoris, vel aquam benedictā benedictam . Quia licet talis confessio non sit sacramentũ sacramentum , est tamen quoddam sacramentale.

Confessio mor taliũ mor talium an possit fieri laico.

¶ QVÆritur, vtrũ vtrum confessio mortaliũ mortalium possit fieri laico? Respōdet Respondet Magi| ster sententiarũ sententiarum . 4. d. 17 & sanct. Tho. ibidem. q. 3. & in additionibus. q. 8. articu. 2. quôd in necessitate, vrgente periculo mortis, confessio etiam mortalium est facienda laico. Magister in litera allegat Augustinũ Augustinum dicentem, tanta vis confessionis est, vt si deest sacerdos confiteatur proximo. Et Beda, sed & grauiora coæqualibus pandenda sunt, cum deest sacerdos & vrget periculũ periculum . Hāc Hanc opinionẽ opinionem tenẽt tenent cōmunitèr communitèr oẽs omnes doctores, Durandus, Palude, Ricard. Gabriel, Maio. Marsili. Sed Scotꝰ Scotus ibi dicit, quod in casu licitè fit laico, scilicet quando ab eo spero consiliũ consilium , vel maiorem peccatorum dolorẽ dolorem : sed cęteris caeteris paribꝰ paribus melius est non facere. Et in. 4. d. 14. ar. 2. in fine dicit etiā etiam Scotus. Dubium est an talis confessio sit detrimentũ detrimentum salutis, quia talis diffamat se sine vtilitate, ergo non est opꝰ opus sic cōfiteri confiteri . Ip̃e Ipse libẽtèr libentèr negaret nisi moueret̃ moueretur dictis sanctorũ sanctorum | sed plus sanctis credendum est, quam vni rationi leui. Et tenendum est omnino quod liceat confiteri laico in tali necessitate, licet hoc multum abierit à cōsuetudine consuetudine : quam credo antiquis temporibus magis in vsu fuisse. Nũc Nunc etiam fit aliquando, vt in naufragio. Ad argumentum verô Scoti, nego, quod talis diffamat se, nam etiam extra cōfessionẽ confessionem possum dicere peccatũ peccatum meũ meum : vt detur auxilium, vel consilium. O dices hoc esse verum quia sequitur inde aliqua vtilitas. Dico quod etiam in confessione facta seculari est aliqua vtilitas, scilicet subiectio ipsa, qua se subijcit homini laico propter Deum, est pars satisfactionis. Et etiam propter verecũdiā verecundiam . Si autem timeretur infamia, aut reuelatio confessionis, tunc nec sacerdoti esset facienda. Sic veró hoc dicimus licitum, vt nullo modo dicamus præceptum. Vnde malè summa angelica, et | alij summistæ imponunt magistro, et sancto Tho. quod dixerũt dixerunt esse præceptũ præceptum . Nam sanct. sanctus Tho. dicit, quod potest fieri, & in solutione ad primum dicit quod debet fieri: sed tamen hoc verbum non dicit præceptum. Laicus autem qui sic cōfessionem confessionem audierit, nullo modo debet absoluere, quia non habet potestatem, nec possunt ei cōmitti committi claues: ecclesia enim non habet potestatem supra peccata mortalia nisi per sacramẽ ta sacramenta : ideò talis non debet absoluere sed deprecari. Si autẽ autem de facto absolueret, nihil faceret: sed non manet irregularis ꝗa quia cum irregularitas sit poena iuris positiui, & in iure non sit expressum, quod talis incurrat irregularitatẽ irregularitatem , non incurrit. Quia in ca. is qui, de sentẽtia sententia excōmunicationis excommunicationis lib. 6. ponitur regula generalis, quòd nullus incurrit irregularitatem propter quodcũque quodcumque delictum, nisi sit in iure expressum. Et ita tenet Silve | ster verbo confessor. 1. & Palude. 4. distinctio. 17. quæstio. 3.

Cōfiteri Confiteri debemus proprio sacerdoti.

QVÆRItur, vtrũ vtrum confessio possit fieri cuilibet sacerdoti, vel soli proprio? Respondeo, quod solùm proprio. Patet ex capi. omnis vtrius vtriusque sexus, vbi hoc pręcipitur praecipitur . Item quia cum sacerdos sit iudex, oportet quod habeat iurisdictionẽ iurisdictionem . Si enim iudex superior diceret alicui, yo te hago alcalde, nihil esset nisi ei daret subditos, ergo etiā etiam in cōfessione confessione . Potestas em̃ enim iurisdictionis non pōt potest esse sine subditis. Ideó oportet confiteri proprio sacerdoti. Sed quis est iste proprius sacerdos? Respō. Respondeo quod papa . , episcopus , curatus, & quicun quicunque ex officio suo habet curam animarũ animarum : siue hoc sit ex electione, vt priores, & abbates in religione. Superior non est ordinarius nisi mortuo priore, vel amoto. Aliqui doctores vocant proprium sacerdotẽ sacerdotem omnem eum qui potest cōfessionem confessionem | audire, siue hoc faciat ex officio, siue ex sola cōmissione commissione . Sed vtrũ vtrum in absentia sacerdotis proprij, vel quando poenitens ex rationabili causa non vult cō fiteri confiteri proprio sacerdoti (excludimus omnia præuilegia, & loquimur stādo stando solum in iure cōmuni communi ) liceat alteri cō fiteri confiteri ? v. verbi g. gratia fugit proprius sacerdos tempore paschatis, vel in ipsa confessione solicitat foeminam ad stuprũ stuprum , petit illa licentiam, vt possit alteri confiteri, & ille non vult concedere, & vrget necessitas sumendi eucharistiā eucharistiam : quia est pascha & si non sumat excōmunicabit̃ excommunicabitur est dubiũ dubium quid faciet? Respondent ad hoc multi sũmistæ summistæ , quod in tali casu manet libera ad subijciẽdũ subijciendum se cuicũ  cuicunque voluerit sacerdoti, quia in dicto capi. oĩs omnis vtrius vtriusque dicitur, quod petat licentiā licentiam à proprio sacerdote, & sic illa petendo facit quod in se est, ac proindè manet libera. Sed hæc opinio non est secura, | quia non habetur in iure, & ideò doctores qui saniùs sentiunt de hoc, dicunt quód mulier in tali casu debet recurrere ad superiorem: & dicere quòd non expedit sibi confiteri tali sacerdoti, & superior debet credere. Et quòd non possit alteri confiteri sine licentia superioris, patet, quia mortuo sacerdote proprio non posset talis mulier confiteri cuicun cuicunque indifferenter, ergo nec poterit in casu prædicto. Item si proprius sacerdos excōmunicaretur excommunicaretur non posset alteri confiteri, nisi de licẽtia licentia superioris, ergo nec in isto casu. Sed quid si non sit recursus ad superiorem, vel si ille neget licẽtiam licentiam ? an si licebit tunc confiteri cuicunque? Palu. in. 4. d. 17. q. 3. ar. 3. dicit, quod in tali casu pōt potest liberè confiteri cui voluerit. Idẽ Idem Siluester in summa. Ratio Palu. est, quia ipse tenet, quòd stādo stando in iure diuino quilibet sacerdos potest quẽli| fol. [111]r bet quem libet absoluere, & quòd modo non possit est propter ius humanũ humanum : & cum ecclesia non possit hoc ius statuere, vt scilicet cōfiteatur confiteatur cum scandalo, sequitur, quòd tunc cessat ius humanũ humanum & standũ standum est iuri diuino. Sed vere hęc haec sentẽ tia sententia est mihi multũ multum dubia, & primò puto quod sit cōtra contra . S. Tho. 4. d. 17. q. 3. ar. 2. quæstiuncula. 4. ad. 5. vbi ad literam proponit casum: & dicit, quòd si superior nolit cōmittere committere facultatẽ facultatem , idẽ idem est iudicium ac si non habeat copiā copiam confessoris. Quod etiā etiam dicit in additionibus quæstio. 8. ar. 4. 5. Hoc etiā etiam Caiet. in summa verbo absolutio. Vnde propter nullũ nullum casum (excepto mortis articulo) poterit absoluere, qui ante illā illam necessitatem non poterat absoluere: & merito quidẽ quidem . Nam aliâs quilibet fingeret sibi causas alteri cōfitendi confitendi . Et consequentèr dico de casibus reseruatis, quod si superior non vult concedere (licet | malè faciat) inferior non poterit absoluere. Dicit tamen sanctus Tho. vbi supra ad sextũ sextum (& est notandum) quod malè faciunt pręlati praelati qui in hoc reddunt se difficiles, & inijciunt laqueũ laqueum animabus nolentes dare licentiam absoluendi. De illo autẽ autem quod dicit Palude, quòd stando in iure diuino quilibet sacerdos potest quemlibet absoluere, dicimus, quòd fortè hoc est falsum.

Cum non expedit proprio sacerdoti cōfiteri confiteri quid faciẽdũ faciendum

¶ SED quid faciet poenitens cum non potest obtinere licentiam à superiori & instat cōmunio communio ? Respondeo, quod cō municet communicet securè & tute. Idẽ Idem enim est iudicium tunc de eo ac si careret confessore: y vaya sobre mi consciencia. Sed tamen aduertant tales, quod habeant rationabilem causam non confitendi proprio sacerdoti: verecundia enim, aut timor quód ille malè de me sẽtiet sentiet posteá, non est causa sufficiens: quia aliâs nemini teneret̃ teneretur cōfiteri confiteri , quia sem| per accidunt illa cuicunque confitearis. Si tamen nocuit iam mihi, vel indirectè me diffamauit, iam ista esset causa legitima non confitendi ei.

Qui cō municauit communicauit in pascha sine præ uia confessione an teneatur illo āno anno cō fiteri confiteri .

¶ SED dubitatur, an postquám talis cōmunicauit communicauit in paschate, absoluatur à præcepto confessionis? Videtur quidem quòd sic, quia non stetit per eum quin confiteretur: cum non peccauerit, non confitendo, ergo. Item quia confessio videtur instituta propter eucharistiam, cum ergo iam cōmunicauerit communicauerit , videtur quòd illo āno anno non teneatur iterum confiteri. Sed dico, quod adhuc tenetur cōfiteri confiteri habita oppurtunitate opportunitate , quia adhuc potest implere præceptum de confessione semel in anno, ergo.

Qui ex causa non cō municauit communicauit in pascha an teneatur postea cōicare communicare .

¶ MAIVS dubium est, an qui ex legitima causa non cōmunicauit communicauit in paschate, ꝗa quia fuit ĩ in mari, vel in via, posteà teneat̃ teneatur ad cōionẽ confessionem ? Palu. videt̃ videtur dicere, quòd sic: sed certè nescio quare, cum sit | determinatum certum tempus ad cōmunionem communionem & transierit iam. Item cō firmatur confirmatur , quia si ex malitia non cōmunicauerit communicauerit , posteà non tenetur cōmunicare communicare , ergo multo minus si ex legitima causa non cōmunicauit communicauit . Consulendũ Consulendum esset talibus vt cōmunicarent communicarent : sed credo, quod non tenerẽtur tenerentur iam pro illo anno.

Ex commissione proprii sacerdotis possumus alteri cō fiteri confiteri .

¶ QVÆRItur, an ex cōmissione commissione proprij sacerdotis liceat confiteri alteri? Respondeo, quod sic, vt patet ex dicto ca. omnis vtrius vtriusque . Et sic est consuetudo ecclesiæ, & vtinā vtinam non esset tanta: quia iam nullus curatus audit subditos suos. Hanc autem cōmissionem commissionem & licentiā licentiam potest dare curatus, episcopus, papa. Sic habetur expressè, de officio ordinarij cap. inter cętera caetera . Et qui sic confitẽtur confitentur clerico seculari, vel fratribus expositis, non tenentur iterum confiteri proprio sacerdoti: vt determinatũ determinatum est ab Alexādro Alexandro . 4. & á Clemẽte Clemente . 4. & à | Bñdicto Benedicto , & à Ioanne. 22. & à Calixto.

An virtute indulgentiarum possimꝰ possimus eligere in confessorẽ confessorem simplicem sacerdotẽ sacerdotem

¶ QVÆritur, vtrum qui habet auctoritatem eligendi confessorem per bullas, vel alia ratione quacunque, possit eligere simplicem sacerdotem nondũ nondum expositum ad audiendas cōfessiones confessiones ? Respondeo absolutè (esto dubitẽt dubitent canonistæ) quòd sine quocun quocunque scrupulo potest eligere quemcũ  quemcunque sacerdotẽ sacerdotem vt etiā etiam dicit Caiet. in summa verbo ab solutio. Ratio est, quia in hoc solo differt sacerdos habens iurisdictionem à non habente, quod ille habet materiam, hic autẽ autem non: & huic nihil aliud deficit ad hoc vt possit absoluere, nisi materia circa quam exerceat potestatem quā quam accepit, dum fuit ordinatus. Cùm ergo recipienti bullas detur potestas subijciendi se cui voluerit, iam talis sacerdos electus habet materiam & iurisdictionem circa illum: vnde nihil sibi deficit. Et ita tenendum est.

Sacerdos proprius ā an extra suā suam diocæsim possit audire suorum confessiones.

¶ QVÆRItur, vbi potest proprius sacerdos audire confessionem, vtrum curatus vnius episcopatꝰ episcopatus possit audire sibi subditũ subditum in alio episcopatu? Respō deo Respondeo omnino, quod sic. Quia fit sine strepitu iudicij, & nemini fit iniuria. Et idẽ idem poterit frater pręsentatus praesentatus , & extra diocęsim diocesim : vt etiam determinauit Sixtus quartus. Et sic quandò duo fratres de licentia prælati peregrinant̃ peregrinantur , possunt se mutuo absoluere: etiam cum peruenerint ad alium episcopatum.

Copiā Copiam eligẽdi eligendi cōfessorẽ confessorem quis possit dare.

¶ Sed vtrũ vtrum hāc hanc cōmissionẽ commissionem eligẽdi eligendi cō fessorẽ confessorem , facere possit habẽs habens curā curam aĩarũ animarum ante antequam sit sacerdos, vel sacerdos excōicatus excommunicatus ? Respōd. Respondeo de primo, quod sic, quia habet titulũ titulum : quāuis quamuis aliqui dicant quod illa est cōmissio commissio iuris, sed nihil de hoc curo. De excōmunicato excommunicato autẽ autem , dico quod non potest, quia cōmissio commissio illa est actus iurisdictionis: quem non potest excōmunicatus excommunicatus habere. Sed vtrum cōmissio commissio talis | legitimè facta, superueniẽte superueniente excōmunicatione excommunicatione cōmittẽtis committentis spiret & sit nulla, vel an duret? Dubium est. Palude putat probabile, quód durat . Quia illum actũ actum fecit legitimè. Et credo, quod ita est in vsu, quod talis commissio valeat.

An ratihabitio det facultatẽ facultatem absoluẽ di absoluendi .

¶ QVæritur, vtrum ratihabitio det facultatẽ facultatem absoluendi. V. Verbi g. gratia ego non sum expositus ab episcopo, credo tamẽ tamen , quod si adirẽ adirem eum & peterẽ peterem potestatẽ potestatem audiẽ di audiendi confessiones daret mihi: est dubiũ dubium , an modo possim audire poenitentem & posteà dicere episcopo vt ratũ ratum habeat quod feci. Respondeo secũdum secundum quosdam, quòd duplex est ratihabitio , vna de futuro, putà quia quando ep̃us episcopus cognouerit sufficiẽtiā sufficientiam meā meam ratũ ratum habebit quod feci, & hæc ratihabitio non sufficit: et in hoc oẽs omnes cōueniũt conueniunt . Quia essentia sacramẽti sacramenti non pẽdet pendet ex aliquo futuro: ac proinde ratihabitio non potest validare aut inualidare sacramẽtum sacramentum . | Alia est ratihabitio de præsenti, putâ quia episcopus de præsenti vult vt audiam: licet nihil mihi dixerit, sed ego scio eius voluntatem, & hæc ratihabitio dicunt aliqui quòd sufficit. Quia episcopus committit vicem suam per voluntatem. Ego nescio an hoc sit securum, nam quanuis iudex ecclesiasticus libere exerceat suā suam iurisdictionẽ iurisdictionem , tamẽ tamen quia hæc potestas est in foro ecclesiastico, videtur quòd non possit exercere illam iurisdictionem, nisi actu exteriori: sicut non posset episcopus, actu interiori excōmunicare excommunicare , vel absoluere aliquem: vt tenet probabilior, & verior opinio. Si ergo hoc verum est (vt ego credo) sequitur quod per solam complacentiam episcopus non potest cōmunicare communicare suam potestatem: cum hoc sit vti iurisdictione. Sic igitur si per ratihabitionem de pręsenti praesenti intelligamus complacentiam virtualem, pu| tâ quia si nunc diceretur episcopo placeret ei, dico certè quòd talis ratihabitio non sufficit. Si autem signis exterioribus episcopus (aliâs) ostenderet: vt si dixerit, gauderem quod talis audiret confessionem, dico quod videtur mihi quod talis ratihabitio sufficiat. Exemplum, clerici seculares habent hanc libertatẽ libertatem , quòd indifferentèr confitentur quibuscun quibuscunque , non ex iure diuino, nec ex cōmissione commissione papæ, sed quia pręlati praelati hoc vident & sciunt, & tacent quod est quoddā quoddam exterius, & hoc sufficit. Et sic in ꝓ posito proposito dico quòd sola ratihabitio de præsenti ostensa signis exterioribus sufficit ad confessiones audiendas.

Quis sit proprius sacer. sacerdos

¶ SED quęritur quaeritur in particulari, quis sit proprius sacerdos? Respond. Respondeo quòd proprius sacerdos papæ est ille quem ipse elegerit, qui habet potestatem absoluendi eum ab ipsomet papa. Et qui sunt de familia papæ habent pro con| fessore ipsum poenitentiarũ poenitentiarum . Cardinales qui non sunt episcopi nullũ nullum habẽt habent à iure, sed ex cōsuetudine consuetudine : nec subsunt curatis, nec episcopis, sed papæ. Et eorum familia ( etiā etiam de cōsuetudine consuetudine ) non subest ordinarijs, sed illis quibus cardinalis voluerit. Cardinales verò ep̃i episcopi , & omnes episcopi, archiepiscopi, & patriarchæ habent à iure potestatem eligendi quẽcunque quemcunque voluerint, & etiā etiam familiæ eorum. Sed quando sunt extra diocæses suas, dicunt summistæ, quod non pos sunt prouidere familijs suis, quod cōfiteā tur confiteantur cum quibus voluerint: nescio de hoc. Sed iam sunt tot bullæ quod non est opus horum. Sed quid de curato? Dico quod quādo quando in vna parrochia sũt sunt duo vel plures ordinarij, stando in iure diuino quilibet est eius sacerdos. Si verò fuerit vnus, habet pro ordinario solũ solum episcopum. De consuetudine autem semper curati confitentur cui volunt. | Sed cōtra contra , quia in capi. si episcopus de poenitentijs & remissionibus libro. 6. dicitur expressè quòd nulla consuetudine introduci potest quôd quis eligat sibi confessorem sine superioris licentia. Cùm igitur curati, à iure non habeant talem facultatem, ergo nec possunt habere eam à consuetudine. Sed dico quod eorum confessio est rata, & valida. Quia habent facultatẽ facultatem á prælatis videntibus, & tacẽtibus tacentibus ac per hoc cō sentiẽtibus consentientibus . Vnde si episcopus eis hoc prohiberet, non possent sine dubio facere. Vtrum autem curatus possit eligere fratrem, siue sacerdotem non cō fessorem confessorem ? Respōdeo Respondeo , quod sic sine dubio. Quia iam talis sacerdos secularis habet talem licentiam ab episcopo: vt confiteatur cuicunque voluerit.

Itinerā tiũ Itinerantium & peregrinorum quis sit proprius cōfessor confessor .

¶ De secularibꝰ secularibus nihil ꝓrsus prorsus est in iure . Sed de vagabũdis vagabundis ( mudauiẽtos mudavientos ) qui sẽ ꝑ semper ābulāt ambulant , dico quod tales qui nullibi habitāt habitant , | cuilibet confessori: quia non est maior ratio de vno quā quam de alio. De alijs qui quęrunt quaerunt sibi domicilium & nondum statuerunt vbi pedem figant, idem est iudiciũ iudicium , sicut de vagabundis. Nec quā tum quantum ad hoc oportet respicere vbi hospitentur: non enim tenentur confiteri parrocho illius parrochię parrochiae . De peregrinis verò qui veniunt ab alijs locis, vt viatores, & mercatores &c. Dicendum, quod si habeant expressam licentiā licentiam peregrinandi á suo proprio sacerdote: sicut aliqñ aliquando fuit consuetum, iam possunt eligere sibi quẽcun quencunque confessorẽ confessorem ex licentia interpretatiua proprij sacerdotis. Sed si non habeant licentiā licentiam , vt mercatores qui habent alicubi habitationem animo manendi quinque vel. 6. mensibus, dico, quod debent confiteri cum proprio sacerdote ad cuius parrochiam pertinet domus quā quam inhabitant. De viatoribus autem, & peregri| nantibus sine licentia suorum sacerdotũ sacerdotum ordinariorũ ordinariorum , dico quod debent cōfiteri confiteri in ecclesia cathedrali, & non possunt eligere confessorẽ confessorem ad libitũ libitum , si non habeant aliam auctoritatem, aut facultatem. Reliqua vide apud summistas.

In articulo mortis an quilibet possit a quolibet sacerdote absolui.

¶ QVæritur, vtrum in articulo mortis quilibet possit absolui à quolibet sacerdote? Respond. quod si proprius sacerdos sit ibi, vel possit facile haberi, non potest nisi ab eo absolui, capiendo large propriũ proprium sacerdotẽ sacerdotem . Sed si proprius sacerdos non sit præsens, quilibet potest absoluere. Hoc habetur expressè cap. eos de sententia excōicationis excommunicationis . l. 6. Et extra de furtis cap. fures. Et de officio ordinario, cap. pastoralis. Et ita tenent oẽs omnes cōmunitèr communitèr . Patet etiā etiam ex vniuersali consuetudine ecclesię ecclesiae . Quando em̃ enim papa, vel episcopus reseruāt reseruant aliquẽ aliquem casum, semꝑ semper dicunt, nisi in articulo mortis. vbi etiā etiam possunt absolui non solum | â peccatis, sed etiā etiam à censuris. Vtrũ Vtrum aũt autem sit de iure diuino, quod in tali casu possit quilibet quẽlibet quemlibet absoluere, parũ parum interest. Palu. 4. d. 20. q. 1. ar. 2. ad. 1. dicit, quòd est de iure diuino. Maio. ꝙ. quod de iure positiuo. Capreol. d. 19. q. vnica, & Durandus, dicunt cum Palude, & quod papa non potest hoc impedire. Probabile est vtrum vtrumque , probabilius tamẽ tamen puto, quòd est de iure positiuo.

An confessio informis sit valida.

¶ QVÆRitur, an confessio informis (i. in qua propter aliquod impedimentum non confertur gratia) teneat, & sit valida: & per consequens non iterā da iteranda ? Est quæstio ardua, & de qua plurimũ plurimum nr̃a nostra interest, tractatur tractaturque á doctoribus. 4. d. 17. & ibi à S. Tho. q. 3. & in additionibus. q. 9. art. 1. Respondeo quod de hoc sunt duæ opiniones extremę extremae , & vna media. Opinio prima est Maio. 4. d. 17. q. 3. 1. &. q. 9. dicentis, quod omnis confessio informis est iteranda, vel si | non fuit integra, vel si habuit defectũ defectum contritionis. Secunda opinio extrema est Bernardi de ganaco Ganaco in impugnationibus Gotfredi quodlibeto. 5. q. 14. vbi ait, quod si cōfessio confessio fuit integra ex quocun quocunque defectu non detur gratia, non est iteranda, sed erit valida, & verũ verum sacramentũ sacramentum : etiā etiam si placeant peccata pręterita praeterita & proponat̃ proponatur amplius peccare. Quia ibi est materia & forma. Alia est opinio media verisimilior: quā quam tenet Capreol. d. 17. q. 2. & Caieta nus in quęst quaest . quā quam de hoc facit, & in sũ ma summa . Oportet igitur hic vitare duos errores extremos. Primus nulla cōfessio confessio informis est iteranda: est error intolerabilis. Secũdus Secundus omnis cōfessio confessio informis est iterāda iteranda . Nam si hoc esset verum cùm homo non possit esse certus, an cōfessio confessio sit integra, oporteret in infinitum confiteri: & nulla est trāquilitas tranquilitas . Cum igitur aliqua confessio informis | sit iteranda, & aliqua non : ad quærẽdũ quærendum quæ sit valida, & quę quae non, non est attendendũ attendendum , an sit informis vel non: sed debemus respicere ad causas informitatis. Item notādum notandum , quod causæ informitatis tenent se ex parte poenitẽtis poenitentis : supposito quod sacerdos sit legitimus. Duo autẽ autem sunt actus poenitentis ante absolutionẽ absolutionem , scilicet contritio, & confessio & ex his duobus debet ꝓuenire prouenire informitas. Si igitur sit informis quia ex intentione non est integra, confessio non est valida, sed est iterāda iteranda : & in hoc oẽs omnes conueniunt. Si verò sit informis ex defectu contritionis, si quidem nullũ nullum dolorem habet nec aduertit, dico quod talis confessio est nulla, ac proindè iteranda. Quia est inualida non propter defectum contritionis, sed quia non est vera confessio. Nam cum confessio sit pars sacramenti poenitentię poenitentiae , & poenitentia dicat detestationem, oportet quod | ipsa confessio sit detestatio: & quia talis solũ solum recitat peccata sua alteri, non cō fitetur confitetur , sed simulat se confiteri, & nouum peccatũ peccatum incurrit. Si verò habeat dolorẽ dolorem : sed tamen imperfectũ imperfectum , vel ille percipit se non habere sufficientem dolorẽ dolorem , vel non percipit. Si poenitens non percipiat, dico quod talis confessio est valida, ac proinde non iteranda. Et hoc est notandum ad tollendos scrupulos. Si autem percipiat imperfectionẽ imperfectionem doloris, vel aduertit esse peccatum confiteri cum illa imperfectione doloris, vel non. Si secundũ secundum talis confessio est valida, quia integra ex intentione. Si veró aduertat esse peccatũ peccatum sic confiteri, & confiteatur imperfectionem illam doloris, etiam talis cōfessio confessio est valida. Quia est integra & vera. Si autẽ autem percipiens se non habere perfectum dolo rem, & intelligens illud esse peccatũ peccatum & fictionem, non confiteatur de illo, | dico quod talis cōfessio confessio est inualida & iterāda iteranda . Quia est dimidiata ex intẽtione intentione : .

An dolens imperfecte sit absoluendus

¶ SED vtrum sacerdos debeat, absoluere eum qui imperfectè dolet, & cō fitetur confitetur illam insufficientiam doloris? Et videtur quod sic, quia talis cōfessio confessio est valida & non iteranda secundũ secundum sanctũ sanctum Tho. & Caietanũ Caietanum , & omnes: si autẽ autem non absoluatur est iteranda, ergo. Respōdeo Respondeo quod sacerdos nullo modo debet talẽ talem absoluere. Patet manifestè, quia esset fictio in absolutione, quia ibi non remittuntur peccata: & tamen sacerdos dicit, ego remitto tibi peccata. Itẽ Item talis sacerdos absoluit auctoritate Dei , sed Deus non absoluit, ergo nec ille debet absoluere. Item qui scit imperfectionẽ imperfectionem doloris sui peccat peccato sacrilegij petendo absolutionem, ergo multo magis sacerdos absoluens. Sed contra, quia sic confitentur omnes, quod non habent dolorem sufficientem.

Confessio ā an sit integra

Respondeo quòd ita confitentur propter suspitionẽ suspitionem quam habent. Si autẽ autem scirem me imperfectè dolere, nec deberem petere absolutionẽ absolutionem , nec sacerdos deberet absoluere. Confessio aũt autem quæ secundùm. S. Sanctum Tho. est valida & non iteranda, est quando non percipit imperfectionẽ imperfectionem doloris & absoluitur, vel quando de facto absoluitur â sacerdote sciente imperfectionem doloris eius. ¶ QVÆritur, vtrũ vtrum oporteat, quòd cō fessio confessio sit integra? Respondeo ex sententia omniũ omnium quod sic, aliâs est inualida sacrilega, & iteranda. Probat sanctus Tho. quia sacramentũ sacramentum poenitẽtiæ poenitentiæ est quædā quædam medicina contra morbũ morbum : at medicus non potest conuenientêr admouere medicinam nisi intelligat totum statum infirmi. Si em̃ enim habeat dolorẽ dolorem splenis, & iecoris, & medicus intelligat primũ primum solũ solum , poterit applicare medicinas quæ noceant iecori. Et idem | de medicina spũali spirituali cōfessionis confessionis &c. Itẽ Item ꝓbat̃ probatur ex vsu ecclesię ecclesiae , nullus em̃ enim sacerdos audiret dimidia peccata. Itẽ Item quia sacerdos absoluit auctoritate Dei, Deus autẽ autem non absoluit ab vno & non ab alio ( impiũ impium em̃ enim est à Deo sperare dimidiā dimidiam veniā veniam ) ergo. Itẽ Item confessio dimidiata est contra formā formam absolutionis, qua dicitur ego te absoluo ab oĩbus omnibus peccatis tuis, ergo. Itẽ Item Augustinꝰ Augustinus dicit quòd est hypocrita qui non confitetur oĩa omnia peccata, ergo. Hęc Haec conclusio est inuiolata & quæ ab omnibus tenetur.

Confessio ex negligẽ tia negligentia dimidiata an sit iterā da iteranda .

¶ SED quid si confessio sit dimidiata ex negligentia, quia non fecit sufficientem indagationem? Respōdeo Respondeo quod si ex industria fuerit negligens, vel si ita contẽnat contemnat vt quasi ex industria nolit examinari: sicut qui per vnũ unum annũ annum integrum non est cōfessus confessus , & accedit ad confessionem sine aliqua examinatione, volens quidem quod oĩa omnia venirẽt venirent ad | eius memoriā memoriam , talis cōfessio confessio est nulla, ac proindè iteranda. Si verò omisserit aliquod peccatũ peccatum , putās putans se fecisse sufficientẽ sufficientem indagationẽ indagationem : etiam si illa ignorantia sit culpabilis mortalitèr, confessio est valida, & non iteranda.

Examinatio consciẽ tiæ conscientiæ ad cōfessionẽ confessionem quā ta quanta diligentia faciẽda facienda .

¶ QVÆritur, quæ diligentia requiritur ad examinandum conscientiam? Respondeo, quod raro continget, quòd velit quis examinare conscientiā conscientiam suā suam & putet se fecisse sufficientem diligẽ tiam diligentiam quin fecerit diligentiam. Quando est mihi probabile, quod satis est quod feci: obliuio peccati non erit culpabilis, mortaliter saltem. Respondeo, quod præceptum de examinatione consciẽ tię conscientiae est idem quod de cōfessione confessione , & de integrè confitendo. & quia nemo integre confiteretur si non examinaret se, tenetur examinare: & non examinans, peccat contra præceptum cōfessionis confessionis . Et cum non sit peculiare præ | ceptum de examinatione, videtur quod non tantum teneatur ad illam sicut si fuisset particularitèr pręcepta praecepta : maior enim diligẽtia diligentia requiritur circa finẽ finem quam circa media. Satis est ergo quod faciam diligẽtiam diligentiam moralẽ moralem : sicut nec teneor scribere peccata, vt recorder eorum. Si autem particulari pręcepto praecepto teneretur recordari peccatorum, teneretur etiam scribere. Dico igitur, quòd postquàm quis voluit adhibere diligentiam, & fecit aliqualem examinationem, quā quam putauit sufficientem: credo quòd raro talis cōmittet committet negligentiam. Dico pretereá prætereá quòd quādo quando ego puto, quòd per paruam diligẽtiam diligentiam vlteriorem veniā veniam in cognitionem peccatorum præteritorum: si non fecero illam non erit sufficiens examinatio. Sufficit autem taliter examinare, quòd etiam si amplius examinassem per aliquod aliud tẽpus tempus non recordarer aliorum. Et hęc haec suffi| cit. Credo quod viri qui habẽt habent aĩ æ animæ suę suae curam, nunquā nunquam deficiunt in examinatione consciẽtiæ conscientiæ suæ. Ex hac cōclusione conclusione qua diximus quod confessio non integra ex negligentia examinationis non est valida, sequitur quod confessor non debet audire eum qui non fecit examinationem: maxime si sit de numero eorum qui non confitentur nisi semel aut bis in anno. Satis est tamen quod adhibuerit aliquā aliquam diligentiā diligentiam , nec eum qui dicit se aliquā aliquam fecisse debet confessor repellere.

Reseruatos casus habens, an dimidiabit cōfessionem confessionem

¶ QVÆritur, qui habet peccata reseruata, & etiam non reseruata, quomodo poterit confiteri, maximè si superior nolit audire nisi reseruata? De hoc casu fuit multa cōtentio contentio apud doctores, quorũ quorum opinionibꝰ opinionibus dimissis, dico quòd si iudex superior et inferior sint pręsentes praesentes , inferior non pōt potest absoluere à non reseruatis: nisi priꝰ prius petatur facultas absoluẽdi absoluendi à reseruatis. Quia integritas | confessionis est de iure diuino. Cum ergo ille poenitens habeat copiam cōfessoris confessoris cui potest integrè confiteri, non potest inferior diuidere absolutionẽ absolutionem . Sed superior audiat omnia peccata, vel det facultatem absoluendi á reseruatis. Hoc Adrianus. q. 4. de confessione. Et Durandus. 4. d. 17. q. 15. contra Caietanum. Et si superior solùm absoluat à reseruatis, talis absolutio non est sacramentalis sed solùm a cẽ suris censuris , & datur facultas inferiori vt absoluat ab omnibus peccatis. Si autem superior absens sit & non pateat facilis aditus ad eum & instet tempus celebrandi, inferior absoluat à non reseruatis, & pro reliquis expectet absolutionem superioris: nisi illis sit anexa aliqua excommunicatio reseruata: vt in casibus bullæ de coena domini: tũc tunc enim non debet absolui a non reseruatis. Et hæc est contra Adrianum, & | Durandum. Et in hoc casu intelligo, d. Tho. loqui in additionibus. q. 9. art. 2. ad. 4. Sed quid faciendum quando superior non vult committere facultatem absoluendi a reseruatis, & non expedit confiteri eidem? vtrum inferior possit tũc tunc absoluere à reseruatis? Respond. Respondeo quòd iam supra dictum est, quòd in quocunque casu potest quis licitè non confiteri superiori, licet accedere ad sacramentum eucharistiæ: si superior nolit cōmittere committere facultatẽ facultatem absoluendi: nihilominus inferior non potest absoluere a reseruatis. Poenitens tamen poterit accedere ad eucharistiam ita bene ac si esset decies absolutus. Quia in tali casu est censendus non habere copiā copiam confessoris. Tamẽ Tamen habita oppurtunitate tenet̃ tenetur confiteri de illo peccato. Videat tamen poenitens vt iam diximus quòd habeat sufficientẽ sufficientem causam non cōfitendi confitendi proprio sacerdoti.

An impleatur praceptum praeceptum ecclesiæ de cōfessione confessione per confessionẽ confessionem informẽ informem aut non integram.

¶ QVÆRitur, vtrũ vtrum per confessionẽ confessionem non integram, vel aliâs informẽ informem satis fiat præcepto confessionis? Durandus .4. dis. 17. q. 14. &. 15. dicit duo. Primũ Primum , in quocunque casu confessio non est iterāda iteranda , ad impletur præceptum de cō fessione confessione . Quia ecclesia non obligat ad faciendum opera in gratia: sed ad substantiam actus. Et de hoc nemo dubitat. Secundũ Secundum in quocunque casu confessio non sit valida, non ad impletur præceptum de cōfessione confessione . Patet in dicto ca. oĩs omnis vtriusque sæxus, debet cōfiteri confiteri omnia peccata, & poenitentia imposita, &c. Clarum est quod si non impletur præceptum, confessor non debet imponere poenitentiā poenitentiam nec poenitens tenetur acceptare. Quia non est ibi sacramentũ sacramentum . Sed dubia est nihi hæc ꝓ posito proposito , cum ecclesia vel non possit obligare, vel non obliget ad actũ actum interiorẽ interiorem : & iste confiteatur oĩa omnia peccata sua, etiā etiam | si non habeat dolorem, si confiteatur hoc ipsum quod non habet dolorem, siue absoluatur, siue non, credo quòd satisfacit præcepto ecclesiæ: ego certè non damnarem talem.

Confessio dimidiata in necessitate valida.

¶ QVÆritur, an confessio dimidiata in necessitate sit valida? V. Verbi g. gratia percusus est aliquis letalitèr, & habet centum peccata, incipit confiteri, & post postquam dixit decẽ decem moritur, vel impeditur: an talis possit absolui? Certe dubitari posset, sed probabilius puto, & magis piũ pium quod sit confessio totalis & valida. Si em̃ enim damus confessiones dimidiatas ꝓpter propter obliuionem, vel propter casum reseruatum: quare non dabimus etiā etiam proter propter impotentiā impotentiam istius ? proderit ergo illa cō fessio confessio & ex attrito faciet contritum.

Peccata non cōfessa confessa , an remittā tur remittantur in confessione.

¶ QVÆRITVR, vtrum virtute absolutionis remittantur peccata etiam non confessa in particulari? Respōd. Respondeo quod sic omnino, eadẽ eadem ratione si ex opere | oꝑato operato habet absolutio remittere peccata, non est dubium quin remittantur isti, quia confitetur modo quo potest: sicut de peccato dubio de quo cō fiteor confiteor cum dubitatione, remittitur mihi esto illud fecerim. Et confirmat̃ confirmatur , quia aliâs frustra esset confessio in generali: accuso me de alijs quorũ quorum memoriā memoriam non habeo, cuius cōtrarium contrarium habet cō munis communis vsus piorum hominum.

An in confessionibꝰ confessionibus generalibus, liceat dimidiare confessionẽ confessionem de peccatis cōfessis confessis .

¶ QVÆritur, vtrum liceat in confessionibus generalibus de peccatis aliâs confessis, dimidiare confessionẽ confessionem , & dimittere aliquod turpe dicẽdo dicendo reliqua? Videtur quidẽ quidem quod non, quia integritas confessionis est de iure diuino, ergo non licet celare aliquod peccatum? Respondeo, quod non licet celare aliquod peccatum mortale: & si celatur non est confessio, sed fictio circa materiā materiam principalem sacramenti. Non est dubium quin si quis vellit generalitèr cōfiteri confiteri | & dicat sacerdoti quod vult generalitèr confiteri de omnibus peccatis suis, si celet aliquod, peccat mortalitèr: quia est fictio manifesta circa principalem materiā materiam sacramenti, & mentitur pernitiosè, & decipit confessorẽ confessorem . Dico tamen , quod poenitens potest ex peccatis iam confessis eligere aliqua quę quae cōfiteatur confiteatur aliquibus prætermissis, si non decipiat cō fessorem confessorem : dicẽs dicens illa esse peccata totius vitæ suæ. Nec ad confessionẽ confessionem generalem requiritur tanta conscientiæ examinatio: & consequentèr potest fieri per plures dies, vt scilicet hodie confiteatur quinque peccata, cras sex. &c.

An qui non impleuit poenitẽ tia poenitentia teneatur iterare cō fessionẽ confessionem

¶ QVÆritur, vtrũ vtrum ex defectu satisfactionis, putâ quia non impleui poenitentiam mihi iniunctam à confessore sit iteranda cōfessio confessio ? Multi summistæ tenent quód est iteranda, inter quos Siluester verbo confessio primo. §. 3. Quia quomodo imponet poenitẽtiā poenitentiam | oblitam vel neglectam qui non audierit de nouo peccatum . ? Siluester allegat Ricardũ Ricardum pro se quẽ quem non vidi nũc nunc . Allegat etiā etiam Palud. Paludanus sed potius videtur tenere oppositum. Respondeo igitur ad quæstionẽ quæstionem sine quocunque dubio et scrupulo absolutè, quod talis confessio non est iteranda propter poenitentiā poenitentiam oblitam, vel ex malitia neglectam. Patet, quia confessio præcedens fuit iam valida, & perconsequẽs perconsequens fuerũt fuerunt remissa peccata, ergo quicquid posteà sequatur non efficiet eam inualidam, ac iterā dam iterandam . Et ita tenet Maio. 4. d. 17. q. 6. dubio vltimo. Dicemus tamen aliquid de hoc in materia de satisfactione.

An qui confitetur sacerdoti ignorā ti ignoranti satisfaciat præceto.

QVęritur QVaeritur , vtrum si aliquis confiteatur sacerdoti ignoranti quod sit peccatum mortale (sunt enim aliqui in mũ do mundo ) teneatur iterare confessionẽ confessionem ? Respondeo primò quòd si poenitens est doctus quantum ad hoc quòd scit qua| le sit mortale, & quale veniale: parũ parum refert qualis sit confessor, doctus scilicet, an indoctus, nec tenetur iterare cō fessionem confessionem . Verum est tamen quòd si cognosceret confessorem nescire discernere inter peccatum & peccatum debet illum instruere dicens, hoc non est mortale, hoc sic: aliàs confessio non esset valida. Nam si ego dicerem, ego occîdi hominem: sed bené feci, quia ille occîderat patrem meum, non esset confessio. Sic quo quoque confessio non est quando confessor audiens non intelligit esse peccatũ peccatum mortale. Si verò tam poenitens quàm confessor ignorent, si ista ignorantia sit circa ea quæ communiter ignorantur talis non impedit: nulli enim contingit inter omnia peccata scire de quolibet, an sit mortale, vel non. Si autem ignorantia sit tanta quod sit eorum quæ â paucis ignorantur: vt quód iuramẽtum iuramentum falsum, vel quòd | vẽdicare vendicare se de iniuria accepta non sint peccata, crederem profecto quod teneret̃ teneretur iterare confessionẽ confessionem . Quia cōfessor confessor non intelligit peccata illius, ergo ille non cō fitetur confitetur . Nam quomodo imponet poenitentiam, aut quomodo absoluet eum? Et hæc est cōmunis communis opinio. Non oportet tamẽ tamen formare nouos scrupulos, nam raro contingit talis sacerdos cōfessor confessor . Satis est enim quod confessor sciat cōmunia communia scilicet homicidium, furtũ furtum &c. esse peccata, & quòd sciat dubitare.

Cōfessore Confessore non aduertẽte aduertente ad pœnitentis pctā peccata an iteranda sit cōfessio confessio ?

¶ SED quæritur, an si confessor alioquin sapiens, non aduertat ad peccata poenitentis, cōfessio confessio sit valida? Respō deo Respondeo , quod sine dubio ex quacun quacunque causa confessor non aduertat peccata poenitentis, cōfessio confessio est iteranda. Sed tamẽ tamen poenitens potest ignorare inuincibilitèr an confessor audierit, vel non . Si tamen constaret aliquo pacto, quòd cō fessor confessor , vel non audiuit, vel non intelle| xit peccata, omnino tenetur iterare cō fessionem confessionem : quia prior fuit nulla.

Pctā Peccata semel cō fessa confessa , ā an possimꝰ possimus iterũ iterum confiteri?

¶ QVÆritur, an liceat confiteri peccata semel cōfessa confessa , & si fiat, an confessio secunda sit sacramentum? Respondeo, quod de hoc sunt opiniones. Scotus, 4. d. 18. ad primũ primum dicit, quòd sic, hoc est quòd talis confessio est valida, & meritoria: sed tamen ibi non est sacramentũ sacramentum , aut aliqua virtus clauium. Quia non potest eadem forma replicari super eandem materiam: impossibile est enim vt eadem forma informet pluries eandem materiam. Item iudicium semel ritè factum non potest infrigi, ergo non debet iterari: como se puede pleytear vna sententia en grado de reuista confirmada. Contrarium tenet sanct. Tho. Bonauẽtura Bonauentura , Marsilius, Gabri. Alexand. & Maio. & omnes quos mihi contingit videre. Et probatur, peccata oblita sunt absoluta sacramenta| litèr, & tamẽ tamen cùm veniunt ad memoriam sunt necessario confitenda, & debet homo ab illis absolui, ergo non inconuenit quòd quis absoluatur bis ab eodẽ eodem peccato. Nota igitur pro hac opinione, quòd potestas clauium data est ecclesiæ ad remissionem peccatorum non solùm ad remissionem culpę culpae , sed etiam ad remissionem poenæ. Cum ergo illa potestas māeat maneat in ecclesia post primam absolutionẽ absolutionem , & remanet etiā etiam reatus poenæ in eo qui iam est confessus, sequitur quod secunda confessio valebit ad remissionẽ remissionem peccatorum & poenæ. Maximũ Maximum argumentũ argumentum pro hac parte est consuetudo bonorũ bonorum , qui sępè saepè cō fitent̃ confitentur eadẽ eadem peccata. Et ad argumentũ argumentum Scoti, nego quod eadẽ eadem forma non possit replicari super eandem materiā materiam : nam cum eadem aqua possum baptizare centum. Item illo dato peccata sunt materia remota, sed peccata confessa sunt | materia proxima, vnde si in eadẽ eadem confessione homo absolueret̃ absolueretur bis, absolutio secũda secunda nihil omnino valeret. Sed in pluribꝰ pluribus cōfessionibꝰ confessionibus quare non erit valida.

Confiteri per nũciũ nuncium an sit licitũ licitum ?

¶ QVÆritur, an possit aliquis confiteri absenti sacerdoti, per nũcium nuncium , putâ quia est in carcere & non datur aditus sacerdoti? Respōdeo Respondeo , quód nullus tenetur isto modo confiteri. Quia forum confessionis debet esse secretum, et nemini tenetur homo reuelare peccata nisi sacerdoti. Secundò dico (licet Palude, videatur dicere contrariũ contrarium . 4. dist. 17. q. 2.) quòd non est licitum hoc modo confiteri, nec talis confessio si fiat potest esse sacramẽtalis sacramentalis , nec sacerdos potest talem absoluere: nec est rationi conforme. Quia confessio debet esse forum secretissimũ secretissimum : nam licet non sit de essentia cōfessionis confessionis , quod sit secreta tamen quia sacramenta non sunt cōtra contra legẽ legem naturæ, secundũ secundum quam non licet | publicare peccata, id circo cōfessio confessio fit secreta, & non ratione clauium. Ratio igitur quare talis non potest absolui est quia re vera non confitetur, cōfitetur confitetur quidem internuncio: internuncius tamen non confitetur, sed est testis. In foro contentioso sufficeret illud, quia non posset retractari, & si retractaret, non crederet̃ crederetur . In confessione veró sic, quia semper manet libertas ad confitendũ confitendum quando enim nuncius loquitur sacerdoti, potest poenitens se retractasse, ac proindè non potest absolui: nec cōfiteri confiteri modo prędicto praedicto . Non dubito de hoc.

Confessio ā an fieri possit per interpretem.

¶ QVæritur, an per interpretem possit quis cōfiteri confiteri sacerdoti pręsenti praesenti . Respondeo primò sicut ad dubium præ cedens, quòd homo non tenetur sic cō fiteri confiteri . Quia non tenetut prodere peccata sua, in tali autem casu manifestat ea interpreti, ergo non tenetur. Secundò dico quod potest licitè eo modo cōfite| fol. 129r ri conf iteri . Sed contra quoniam talis non confitet̃ confitetur sacerdoti: sicuti dicebamus de eo qui cōfitetur confitetur per internuncium, ergo talis confessio non est valida. Respondeo quòd est differẽtia differentia clara. Quia quando internuncius refert peccata sacerdoti poenitens se habet merè negatiuè, & non est præsens. Per interpretem autẽ autem signo & nutu actualitèr ostendit poenitens, quòd ipse dicat sacerdoti quod interpres dicit: & sic est verum sacramẽtum sacramentum . Et interpres omnino tenetur occultare peccata quæ audiuit.

Cōfiteri Confiteri per scripturam, an liceat.

¶ QVÆRItur, an aliquis possit confiteri per scripturam, maximè quādò quandò non potest voce? Palude. 4 dist 17. q. 2. & Maio. 4. d. 17. q. 1. dicunt quòd si sacerdos sit præsens, qui non potest voce tenetur scripto confiteri. Sed dico cum Caietano, Scoto, & Ricardo, quòd talis non tenetur sic cōfiteri confiteri . Quia nemo tenetur prodere peccata sua extra | confessionem, talis autẽ autem proderet peccata: quia ex natura rei scriptura manet transacta confessione, ergo non tenetur: præcepta enim Christi debent esse suauia. Sed vtrum possit confiteri scripto, dubium videtur. Nam scriptura & nuncius in hoc conueniũt conueniunt , quòd scriptura non est confessio, quāuis quamuis posset qui dat scriptum annuere quod confitetur illa peccata scripta, & iam videtur quòd esset idem iudicium sicut de confessione per interpretem quæ est vera confessio. Et tandem ita credo et teneo quód licitè tunc fit scripto si signis annuat quod confitetur illa. Sine necessitate verò à potente loqui non reciperetur talis confessio. Quia inter signa voces obtinuerunt principatũ principatum & magna irreuerẽtia irreuerentia esset confiteri scripto. Muti autẽ autem si possunt confiteri nutibus non manifestando alijs peccata, tenentur confiteri. Caieta. in summa, | ponit modũ modum quo tales possent cōfiteri confiteri , s. scilicet, vt pctā peccatam scribant̃ scribantur in vna carta, et ĩ in alia numerus pctōrũ peccatorum &c. Sed credo quod non tenent̃ tenentur illo modo cōfiteri confiteri meo iudicio

Cōsortẽ Consortem peccati an possimus reuelare in cōfessione confessione .

¶ QVÆritur, vtrũ vtrum quis teneatur eo modo confiteri circunstātias circunstantias peccatorum, quo reuelentur consortes? V. Verbi g. gratia cōmissi commissi incestũ incestum cum matre, curatus cognoscit me, et matrem meā meam , an tenear confiteri illam circũstantiam circunstantiam , cum qua: quæ quidem non potest dici sine reuelatione personæ cōsortis consortis in crimine? Respondeo ex sententia omniũ omnium , quod talis tenetur quærere alium confessorẽ confessorem qui non cognoscat matrem, quia multũ multum noceret matri talis confessio: ac proindè nimis cauere debent poenitẽtes poenitentes ne in confessionibus aliorum peccata detegant. Si verò non inueniatur confessor ignorans talẽ talem personā personam dico ( quā uis quamuis aliqui voluerũt voluerunt dicere quod tũc tunc non tenet̃ tenetur dicere illā illam circũstātiā circunstantiam personę personae ) ex | sententia sancti Tho. Bonauẽturæ Bonauenturæ in 4. d. 21. & Gabriel. 4. d. 17. q. 1. conclusione. 5. quòd talis tenetur cōfiteri confiteri circunstantiam illam, & omnes alias circũstantias circunstantias necessarias: esto confessor veniat in notitiā notitiam tertiæ personæ. Quia præceptum de confessione est maius quàm præceptum de seruāda seruanda fama alterius, & ego vtor iure meo, maximè quia non diffamo consortem, cùm sacerdos teneatur peccatum meum & suum æquè celare. Imo Bonauẽtura Bonauentura dicit, quód si sacerdos sit talis de quo estimatur quod non nocebit, sed proderit, poenitẽs poenitens posset ei dicere ꝑsonā personam etiā etiam si aliâs nesciret, vt adhiberet remedium

Circunstantiæ pctōrũ peccatorum .

¶ QVÆritur, quę quae circunstantiæ sint necessario confitendæ? Respondeo, quod triplices sunt circunstantię circunstantiae . Quædam minuentes peccata, alię aliae quę quae grauant peccata, alię aliae verò quę quae nec grauāt grauant , nec minuunt, quas quidem antiqui non vo| cant circunstātias circunstantias : vt si peccaui noctu, vel in die, & proptereà istæ dimittantur. Primæ circunstantiæ si tales sint, quod faciant ex peccato mortali veniale, vel ex peccato non peccatum, confitẽ dę confitendae sunt necessario, aliâs esset mendacium. V. Verbi g. gratia participare cum excōmunicato excommunicato est mortale, fi quis autem cum negligentia veniali cōmunicet communicet in diuinis: illa circunstantia ignorantię ignorantiae reddit peccatum veniale, & ideò est confitenda. Vel si rex excōmunicatus excommunicatus metu mortis compelleret me celebrare coram eo, talis circunstantia videtur facere de peccato non peccatũ peccatum , & ideò est necessario confitenda. At si huiusmodi circunstantię circunstantiae quę quae non tantum excusant quòd faciant mortale veniale, vel peccatũ peccatum non peccatum: vt ægestate furari, passione mechari moechari , dicunt aliqui quòd esset melius quòd non confiterẽtur confiterentur . Sed dico, quòd si verè sint cir| fol. [131]v cũstantię circuns tantiae quę quae multũ multum excusant debent confiteri. Quia vnum furtũ furtum potest esse in duplo peius quā quam aliud, & stuprũ stuprum ex libidine multo peius est quā quam ex timore mortis. Tales igitur circunstantię circunstantiae confitendę confitendae sunt non ad excusanda peccata delictaue, sed ad cōfitendum confitendum ea purè & nudè.

Quæ circũstā tiæ circunstantiæ confitendæ

¶ SED tota difficultas est de circũstā tijs circunstantijs aggrauantibus, quę quae quidem sunt in duplici differentia. Quædam enim mutant speciem: sicut furari vel occî dere in ecclesia, fornicari cum virgine vel fornicari in ecclesia, est dubium an tales sint necessario confitẽdę confitendae ? Respondet. S. To. 4. d. 17. & Bonauentu. Palude, Siluester, & est cōmunis communis sententia, quòd illę illae circunstantiæ quę quae mutant speciem sunt necessario confitendę confitendae . Quia peccatum habens illā illam circunstantiam, æquiualẽtèr æquivalentèr est duo peccata. Furtum enim per se est peccatũ peccatum , | & iniuria ecclesię ecclesiae est etiam peccatum per se, & ideò furtum in ecclesia æquiualet duobus peccatis, & ob id est necessario talis circunstantia confitenda . Item fornicatio est peccatum, & iniuria viri est peccatum, & ideò fornicatio cum vxorata ęquiualet aequiualet duobus peccatis, ac proindè talis circunstātia circunstantia est necessario confitenda: & sic de similibus. Item probatur per illa peccata frā guntur franguntur duo pręcepta praecepta ecclesię ecclesiae : furtum enim in ecclesia est primò contra prę ceptum praeceptum de non furando, & etiam cō tra contra pręceptum praeceptum cultus diuini, ergo circunstantię circunstantiae istę istae sunt necessario confitendę confitendae . Alię Aliae verò sunt circunstātię circunstantiae aggrauantes quidem, sed non mutantes speciẽ speciem , & tales non sunt necessario cō fitendę confitendae . Quia aliâs nunquā nunquam posset homo purè & integrè confiteri. Marsi. 4. d. 12. & Gabriel. 4. d. 17. & Maio. ibidẽ ibidem dicunt primò quod omnes circunstantię circunstantiae | mutantes speciem sunt confitendę confitendae . Secundò dicunt, quòd etiam sunt confitendæ aliquæ non variantes speciem , scilicet quę quae faciunt maiorem malitiā malitiam mortalitèr: tales inquiunt circunstantiæ necessario sunt confitendæ. Quia aliâs aliquandò contingeret, quòd maior esset pars malitiæ quę quae celatur, quā quam quę quae manifestatur. V. Verbi g. gratia ego semel consensi in homicidium, & continuaui consensum per diem integrum, si cō fiteor confiteor quòd consensi semel in homicidium & taceo tempus continuationis nonnè celarem maiorem partem grauitatis? Item furari decem est mortale , furari verò mille est eiusdem speciei cum primo furto, sed nunquid sufficeret dicere, accuso me quòd furatus sum , non nominādo nominando quantitatem? Ad hāc hanc igitur quæstionem dico quod ego non auderem condẽnare condemnare eum qui confitetur solas circunstantias mutantes speciẽ speciem . | Nam cum illud dicat sanct. Tho. & Bonauẽtura Bonauentura , vel est verum, vel ad minus qui sequitur illos excusatur ignorātia ignorantia inuincibili. Secũdò Secundò dico, quod nemini cō sulerem consulerem , nec ego essem contentus illo modo confiteri, sed confiterer etiam illas circunstātias circunstantias quæ manifestè multiplicāt multiplicant malitiam mortalem. Sicut in exemplis positis de tempore cōtinuationis continuationis , & de quantitate furti: quia aliâs confessor non intelligeret totam malitiam confitentis. Placet etiam mihi quod Caietanus dicit, scilicet quód aliquæ circunstantię circunstantiae mutantes speciẽ speciem non sunt necessario confitendę confitendae : quādo quando grauitas circunstantiæ est parua. Sicut diuinare per terrā terram est alteriꝰ alterius speciei quā quam diuinare per aquā aquam : et tamen sufficit quod dicat accuso me que fue fui supersticioso vs vsque ad peccatũ peccatum mortale. Credo igitur necessariũ necessarium confiteri magnitudinem rei furatæ, & continuationem in peccato.

Confessor ā an possit absoluere contra propriā propriam opinionem.

¶ QVÆritur, vtrum confessor possit poenitentem absoluere contra ꝓpriā propriam opinionem? V. Verbi g. gratia sit casus de quo sunt duę duae opiniones an sit vsurarius, vel non qui vendit frumentum ad certam diẽ diem : porque se lo paguen como valiere en mayo. Quidam dicunt, quod est illicitũ illicitum , & ego ita credo. Alij tamen dicunt, quod non est illicitum. Sunt pro vtra vtraque parte probabilitates, ego tamen sum opinans quod sit illicitum, & poenitẽs poenitens tenet quòd non est illicitum, & sic confitetur quòd vendidit frumẽtum frumentum illo modo, & quòd habet propositum ita deinceps faciendi, quia audiuit viros doctos dicentes quòd id licet. Est dubiũ dubium quid faciet hic cōfessor confessor qui tenet illud esse mortale, nunquid poterit absoluere eum contra propriam opinionem? Sit aliud exemplum, si iudex sequẽs sequens opinionẽ opinionem . S. Tho. occîdat hominẽ hominem quẽ quem ipse certo scit innocentem, probatum | tamen nocentẽ nocentem , & cōfessor confessor sit opinionis Nicolai de Lyra qui tenet id non licere: utrũ utrum possit absoluere iudicẽ iudicem volẽ tẽ volentem semper in illa opinione persistere? Est magna quæstio, & mouet eam Cōrradus Conrradus celebris doctor tractatu de contractibus quæstione vltima. Et ante omnia quęstio quaestio hæc habet locũ locum quando ambæ opiniones sunt probabiles: nam si opinio poenitentis non habeat ꝓbabilitatem probabilitatem non debet eum absoluere: quia eius ignorantia non est inuencibilis, sed vincibilis. Vt si ego teneo opinionẽ opinionem quod nemo potest possidere plura beneficia simul, si opposita opinio non sit probabilis sicut forsan non est, clarũ clarum est quod non debeo eum absoluere: quia puto eum esse in peccato mortali, & non excusatur ignorantia inuincibili. Sed quid faciet quando ambæ opiniones sunt probabiles, & habent suos proprios assertores? Respōdeo Respondeo quód siue | sit eius proprius sacerdos, siue non, tenetur eum absoluere in tali casu. Ita tenet Palu. 4. d. 17. q. 2. arti. 1. Et Gofre. quodlibeto. 9. Probatur apertè, talis poenitẽs poenitens est in gratia, & confessor habet probabilitatẽ probabilitatem quod sit in gratia: quia scit esse probabilẽ probabilem eius opinionẽ opinionem , ergo non debet ei negare absolutionem.

Numerus peccatorũ peccatorum necessario confitẽdus confitendus .

¶ QVæritur, an numerus peccatorũ peccatorum sit necessario confitendus? Respōdeo Respondeo ex omnium sententia quod sic: licet multi confessores parũ parum de hoc curent. Probatur, quilibet tenetur cōfiteri confiteri omnia peccata sua, sed qui non confitetur numerum non confitetur omnia peccata sua, ergo tenetur eum cōfiteri confiteri : aliâs esset fictio. Sed vtrum iste numerus sit determinatè dicendus, putâ furatus sum decies, iuraui falsum millies, &c. Caietanus respondet, quòd numerus peccatorum ideò manifestari debet, vt sciat confessor á quo debet absolue| re, & qualitatem poenitentis: & quia ad hoc parum pręstat praestat quòd confessor sciat an sint decem vel vndecim, ideò non est exquisitè numerus perquirendus. Dicendum ergo primò, quod quicũ que quicumque sciuerit determinatè certũ certum numerum peccatorum suorum: vt si certo sciat quod peccauit decem, tenetur dicere determĩate determinate se decies peccasse hoc peccato. Quia aliâs celaret aliquod peccatũ peccatum & esset fictio: vt si diceret se fecisse aliquod peccatum nonies & scit certo quod fecit decies. Secũdò Secundò dicit Caietanus, non est necessarium magnam adhibere diligentiam ad cognoscendum distinctè certũ certum numerũ numerum peccatorũ peccatorum . Cogitat aliquis, & scit se falsum iurasse multoties, semel in qualibet septimana parũ parum plus, vel minus, & si amplius pensaret & fatigaret se, posset reperire certum numerum, dico quod illud non est necessarium. Nam dũmodo dummodo parũ parum | plus vel minus attingat numerum peccatorum, licet non determinatum, nihil impeditur eorum quæ sunt in confessione facienda. Non enim impedit̃ impeditur absolutio, quia sufficit illa notitia. Nec poenitentia, quia non est imponenda ad æqualitatem, cum sit arbitraria. Nec consilium &c. ergo nihil impeditur. Satis est igitur quod quis pertingat numerum crasso modo, parum plus, vel minus. Præcepta enim Dei debent esse clara, is verò qui sæpe solet peccare, non posset scire numerũ numerum determinatũ determinatum . Tertió dicit quod etiam aliqñ aliquando non est necesse adhibere diligentiam ad sciendũ sciendum numerũ numerum , etiā etiam sic crasso modo. V. Verbi g. gratia est meretrix quę quae fuit in lupanari decẽ decem annis, nũc nunc cōuertit̃ conuertitur & vult cōfiteri confiteri , satis est quod dicat peccata fornicationis hoc modo, māsi mansi in lupanari per decẽ decem ānos annos admittẽs admittens cunctos: nec oportet quod cogitet quote in hebdomada, mense, aut an| no. Patet quia per hoc confessor habet tantā tantam notitiam quantā quantam illa pōt potest ei dare. Quid em̃ enim refert, quod illa dicat se peccasse triginta mille vicibꝰ vicibus . Et idẽ idem de cōcubinario concubinario qui habet foeminā foeminam per annũ annum qualibet nocte, non est opus quod numeret vices: nec expedit illud dicere. Idẽ Idem de illis qui frequentissimê blasphemant. Satis est quod dicant hanc esse suam consuetudinem: ne faciamus eos mentiri. Et eodẽ eodem modo de circunstātia circunstantia magnitudinis rei furatæ, non est opus quod sciat̃ sciatur punctualitèr. Non dubito de hoc.

Confessionis sigillum necessarium.

¶ QVÆritur, si quis confitetur se peccasse decies, vel duodecies, non recordatur tamen tunc nisi decem, & posteá recordatur distinctè alterius peccati, an teneatur illud confiteri in particulari? Respōdeo Respondeo quòd non, si includitur in numero prius dicto. Quia si tunc quā do quando cōfessus confessus fuit meminisset illius sufficeret dixisse, iuraui falsum duodecies, | parũ parum , plus, vel minus. Si aũt autem dixit, iuraui falsum decẽ decem & posteà sit memor quod iurauit quatuordecim, tenet̃ tenetur confiteri ea quę quae numerũ numerum prius dictũ dictum excedunt. ¶ QVÆritur, vtrum sigillum confessionis sit necessariũ necessarium ? Respondeo secũ dũ secundum omnes doctores. 4. d. 21. quod sacerdos tenetur ad sigillum confessionis, ad celanda peccata quę quae in confessione audiuit sub poena peccati mortalis. Probatur primò ratione naturali, quia facerem illi iniuriam. Item quia in cap. sacerdos de poenitentia. d. 6. prohibet̃ prohibetur omnibus sacerdotibus reuelare peccata, & apponitur poena grauissima oppositum facientibus: scilicet vt omnibus diebus vitę vitae suę suae ignominiosus peregrinādo peregrinando pergat. Et sunt verba Gregorij. Idẽ Idem habetur cap. omnis vtrius vtriusque sęxus sexus , de poenitẽtijs poenitentijs & remissionibus & dicitur quod qui non celauerit detrudatur in arctissimum monasterium vt | ibi perpetuā perpetuam faciat poenitẽtiā poenitentiam . Et quia si in hoc daretur aliqua exceptio, tolleretur confessio: nemo enim auderet cō fiteri confiteri peccata grauia. Idcirco propter nullũ nullum bonũ bonum quodcun quodcunque sit illud, licet sigillum confessionis frangere: quia nullum potest esse æquale bonũ bopnum nec tam necessarium vt est confessio.

Peccata in cōfessione confessione audita possumus iurare nos nescire.

¶ SED quid faciet confessor cum inter rogatur de peccato quod audiuit in cō fessione confessione , an possit dicere se nescire?
Respondeo secundùm oẽs omnes , quod sic. Sed quid si cogatur iurare? Dico quod potest & debet iurare se nescire, quia intelligitur se nescire extra confessionem, et sic verum iurat. Sed fac quod iudex, vel prælatus ex malitia exigat à me iuramentum an sciam in confessione? Respōd. Respondeo quod coactus iuret se nescire in confessione, quia intelligitur se nescire ad reuelandum, aut talitèr quod possit dicere. Sed contra si iuret se scire in cōfes| fol. [137]v sione confe ssione iuraret verũ verum , ergo cùm iurat se nescire in cōfessione confessione iurat falsũ falsum : quia sunt contradictorię contradictoriae . Respō. Respondeo quod non sunt contradictoriæ. Quia in illa negatiua intelligitur conditio subintellecta, scilicet quòd non scit tali modo quód possit illud dicere.

Error in cōfessione confessione factus quomodo reparandus sine fractione sigilli.

¶ QVÆritur, si confessor ex ignorā tia ignorantia absoluit aliquem quem non poterat á casu reseruato, vel ab excōmunicatione excommunicatione , vel si oblitus est eum absoluere quomodo reparabitur defectus cōfessionis confessionis sine reuelatione? Nider in suo confessionario dicit quod in concilio Cō stantiensi Constantiensi , vel Basiliensi fuit inter patres hæc quæstio tractata, & quod tũc tunc fuit varia sententia. Ego dico cum distinctione, quia vel confessor timet probabiliter scandalum reuocando poenitentẽ poenitentem & quòd conquæretur de reuelatione confessionis: & in tali casu relinquendus est. Quia si habuit contritionem | erat in gratia. Si autem non timetur quod poenitens dicet se non fecisse tale peccatum, & quod non conquęretur conquaeretur de reuelatione confessionis, dico sine quocunque scrupulo quòd possum illum reuocare ad confessionem & absoluere . Sed contra quia obijcit peccatum extra confessionem. Respondeo, quod non facio ei iniuriam si dicam tu cōfessus confessus es mihi alia die reddeamus ad confessionem quia volo tibi dicere vnũ vnum verbum quod expedit tibi si nolit dimittatur. Si autem acquieuerit dicam ei, cōfitearis confitearis peccata in generali, & si aliqua alia fecisti cōfitere confitere ea, quia feci talem defectum in alia confessione. Et probo quôd hoc liceat, quia vt infra dicemus de poenitentis licentia licet reuelare peccata eius alteri, ergo multo melius sibi ipsi, vel formaliter, vel interpretatiuè si dederit licentiā licentiam : vt si beneuolè audiat me dicẽtem dicentem sibi | scias quòd in cōfessione confessione præterita fuit defectus quidā quidam cōmissus commissus , vis illum audire? Si dixerit quòd sic, sine quocũ  quocumque scrupulo dicatur ei, scias quod eras excō municatus excommunicatus , & ego non potui te absoluere &c. Palude in fine. d 21. ampliorem concedit licentiam, dicens quòd non solùm quandò fuit cōmissus commissus defectus in confessione, sed etiam ratione correctionis fraternæ possum secreto admonere illũ illum de peccato semel cōfesso confesso mihi. Sed credo certè quod est falsum omnino & quòd nullo modo licet.

Peccatũ Peccatum publicũ publicum in cōfessione confessione auditũ auditum , an possimꝰ possimus reuelare.

¶ QVÆritur, an quandò peccatum quod in confessione audiui est publicum tenear illud silere? Respōdet Respondet Caietanus in sũma summa , quod de tali peccato possum loqui post confessionem eodem modo sicut ante: debeo tamen procedere posteà cautius & nullo modo dicere quod scio illud in confessione, quia redderẽ redderem audiẽtes audientes certiores. Sed quid | si à confessore petat quis, an ille fuerit confessus illud peccatum publicum? Respondeat confessor, confessus est omnia peccata sua. Potest etiam dicere, absolui illum, quia per hoc nihil reuelo. Admonet tamen Caietanus, bonum esse quòd quandò peccata sũt sunt publica petat facultatem confessor à poenitente ad loquẽdum loquendum de eis ad bonum finem. Sed quid si vsurarius iactet se, quòd absolui illum? cùm non sit verum? Nam si dico quòd sic, mẽtior mentior . Si autem dico quòd non absolui eum , reuelo confessionem. Dicat confessor quid ad vos? ego feci officium meum. Sed quid faciet proprius sacerdos petentibus eucharistiam concubina, vel vsurario quos non audiuit de confessione? Respondeo, quod non det illis. Sed quid si dicant cōfessi confessi sumus tali fratri, & interrogatus frater non audet dicere quod non absoluit, ne eorum statũ statum re| uelet, nec quod absoluit ne mẽtiatur mentiatur ? Repondeo absolutè, quod si sint peccatores publici debet eis eucharistiam negare . Quòd si fuerint confessi cum proprio sacerdote & non absoluti, & nihilominus petant eucharistiā eucharistiam , dico etiā etiam quod debet eis negare, & si dixerint, iam tu absoluisti nos, dicat ego nescio de hoc.

Peccata in cōfessione confessione audita reuelare possumus de pœnitẽ tis pœnitentis lĩcentia licentia .

QVęritur QVaeritur , vtrum de licentia poenitentis liceat confessionem reuelare?
Alexander, & Scotus. 4. d. 21. q. 2. 1. & Durandus ibidem dicunt quòd non licet. Quia sigillum confessionis est de iure diuino, ergo poenitens non potest dare licentiam. Item quia esset scandalum. Sed respondeo absolutè, quod poenitens potest dare licentiam, confessor tamen non potest accipere, aut reuelare confessionem in detrimentum poenitentis qui sibi talem facultatem dat.

Sigillũ Sigillum cōfessionis confessionis , ā an se extẽdat extendat ad alia quam ad peccata.

¶ QVÆRITVR, vtrum alia quę quae in confessione sciuntur præter peccata cadant sub sigillo confessionis? Respondeo, quòd sub sigillo arctissimo confessionis non cadunt nisi peccata poenitentis, vel tertiæ personæ. Et solùm huius sigilli fractor incurrit poenas canonicas. Secũdò Secundò dico quòd sub sigillo confessionis cadũt cadunt omnia alia quæ expressè, vel interpretatiuè poenitens tradit sub sigillo confessionis: vt si dicat, accipiatis hoc sub sigillo, & qui hæc reuelat credo peccaret mortalitèr prop:ter propter detrimentum quod faceret sacramento redderet enim confessionẽ confessionem fraudolosam. Non enim omnes intelligunt hanc differentiam sigilli maioris, vel minoris. Ideò confessor sit cautus vt taceat oĩa omnia illa quæ sũt sunt alicuius grauitatis. Alia verò quæ non sũt sunt de necessitate cōfessiōis confessionis , nec refert poenitẽti poenitenti quod reuelent̃ reuelentur non tenet̃ tenetur celare: | se tamẽ tamen non dicat se in confessione audisse. Breuitêr in hac parte mas vale ser corto que largo. Non dubito.

Peccata in cōfessione confessione audita, an liceat in cōmuni communi reuelare

¶ QVÆritur, an in cōmuni communi liceat reuelare peccata audita in confessione, talitèr quòd nec directè, nec indirectè peruenient in notitiam poenitentis? V. Verbi g. gratia si dicam, quidam cōfessus confessus est mihi semel hoc peccatum. Respond. Respondeo quod hoc non est reuelare confessionem.
Quia re vera multi viri sancti hoc fecerunt: maximè doctores qui ponunt casus quos in confessione audierunt. Secundò dico, quòd melius est hoc raro facere. Sequũtur Sequuntur enim quando quandoque scā dala scandala ex istis: ideó abstineant sacerdotes ab his narrationibus.

Secreta extra cō fessionẽ confessionem sub sigillo cōmẽdata commendata quomodo obligent.

¶ QVÆRitur, de illis qui cōmittunt committunt alijs secreta sub sigillo confessionis an tale sit secretum confessionis? Respond. Respondeo quod qui recipit tenetur seruare illud secretum plusquā plusquam alia. Quia ex pa| cto additur nouum vinculum, & per consequens dico non esse conueniens quod homines sepè recipiant talia secreta. Secundò dico, quod illud non est sigillum confessionis, nec frangẽs frangens illud incidit in poenas canonis. Quia ibi nulla iniuria fit sacramẽto sacramento , cùm nullum fuerit sacramentum: licet frangatur fides . Notandum est etiam quod ea quę quae dicunt̃ dicuntur de sigillo confessionis, intelliguntur de quacũ  quacumque cōfessione confessione , siue perfecta, siue non , siue incępta incepta , siue non : & de omnibus illis quę quae ordinant̃ ordinantur ad cōfessionẽ confessionem vel facultatem vt ab illo absoluar à reseruatis, non potest ille plus reuelare, quàm si iam accepisset in cōfessione confessione .

Confessio vocalis est a Christo instituta.

¶ QVÆritur, vtrum confessio vocalis quæ est in vsu ecclesiæ sit instituta à Christo? Antiquitus quandò erant tempora meliora, non tantũ tantum hæc quę stio quaestio iactabatur: quia tempore pacis arma non sunt in tanto precio & vsu. | Nunc verò quia iam sunt hæretici qui negent confessionem propter peccata nostra, oportet quòd simus ad hoc bellum armati. Idcirco quæritur, an confessio sit de iure diuino? Respond. Respondetur ex sententia omnium doctorũ doctorum , quòd sic. Patet, ecclesiæ claues sunt ad remittẽ da remittenda peccata, secundũ secundum illud. Matthæi. 16. tibi dabo claues regni coelorum, & quodcunque solueris super terrā terram &c, Sacerdotes aũt autem habẽt habent has claues, & sũt sunt iudices peccatorũ peccatorum : iudices verò non possunt iudicare nisi causam cognoscant ergo alij tenentur subdere se huic iudicio: aliâs frustra esset illa potestas, hæc autem subiectio fit per confessionem, ergo de iure diuino tenentur cō fiteri confiteri . Item Iacob. 1. confitemini alterutrum peccata vestra. Quod Augusti. Augustinus, Beda, & alij sancti, & Hugo de sancto Victore libro. 2. de sacramẽtis sacramentis , per 14. capit. intelligunt de præcepto con| fessionis. Itẽ Item (& hic est tota vis secũdũ secundum Adrianũ Adrianum & veritatẽ veritatem ) Ioā Ioan . 20. quorũ quorum retinueritis retẽta retenta sunt. i. quorũ quorum peccata non absolueritis non erũt erunt absoluta ante Deũ Deum , ergo secundũ secundum euangeliũ euangelium debent confiteri & absolui in terra: aliâs non erũt erunt absoluta in cęlo coelo . Hic est lcous locus validissimus, & quod oẽs omnes sancti hoc dicāt dicant in cōperto comperto est. Vide Thomā Thomam Vualdensẽ Vualdensem lib. de sacramẽtis sacramentis , & Rofensẽ Rofensem colligẽ tes colligentes dicta sanctorũ sanctorum oĩum omnium . De hac confessione necessario sacerdoti facienda multa ægregia apud vtrũ  vtrumque inuenies. Et cognosces, an expediat has ecclesię ecclesiae colũnas columnas sequi potius, quā quam nouos istos grāmatistas grammatistas . Opinor neminem vsque adeò cecũ cecum , & insanũ insanum esse qui ob vnius Lutheri amentiā amentiam velit tāto tanto discrimini se ipsum exponere, quatenus ea peccata quæ vel nouit, vel dubitat esse letalia, sacerdoti non aꝑiat aperiat . Et maxime cum intelligat ātiꝗssimos antiquissimos simul eruditissi mos | ac sanctissimos patres tantā tantam confessionis huius necessitatem esse dicẽtes dicentes , vt quicunq; quicunque mortalitèr deliquerit, eos oportet, vel publicè, vel priuatim sacerdoti sua peccata detegere. Nec facile crediderim patres ipso; hanc vsque adeò duram prouintiam nobis imposuisse priusquā priusquam exploratissimum haberent hanc confessionem, aut ab apostolis institutam, aut in sacris scripturis dilucidè traditam fuisse: ceu rẽ rem cũ ctis cunctis peccatoribus apprimè necessariā necessariam , & quam contẽnere contemnere non possent, abs absque dispendio salutis animarum. Expendat igitur quisquis secũ secum , an tutius fuerit horum patrum simul & scripturarum assertionem admittere, suasque animas à tanto periculo custodire, aut Lutherũ Lutherum de confessione impiè oblatrantẽ oblatrantem , & sentientẽ sentientem suo capiti dũtaxat dumtaxat non patrũ patrum , aut scripturarũ scripturarum testimonio innixũ innixum sequi, & cum eo funditus perire.

Confessio olim fiebat in principio quadragessimæ.

¶ NOTANdum etiam de confessione quòd beatus Renanus in ānotationibus annotationibus quas fecit super textum, dicit se esse nactum librum quẽdam quemdam antiquissimum conciliorum, & inter ea dicit fuisse vnum factum ante antequam esset institutum ab ecclesia ieiunium quatuor dierum ante dñicam dominicam primā primam in quadragessima, quod sic habebat. Presbyteri debent admonere plebem sibi subiectam, vt omnis qui se sentit mortifero peccati vulnere sauciatum, feria quarta ante quadragessimam cum omni festinatione recurrat ad viuificatricem matrem ecclesiam, vbi quod malè cō missit commissit , cum omni humilitate & cordis contritione simplicitèr confessus, suscipiat remedia poenitentiæ secundũ secundum modũ modum canonicis auctoritatibus præfixum: non solùm autem ille qui mortale aliquid cōmissit commissit , sed etiam omnis homo quicunque se cognoscit imma| fol. [143]v culatā immac ulatam Christi tunicā tunicam quā quam in baptismo accepit polluisse, ad propriũ proprium sacerdotẽ sacerdotem festinet venire, cum puritate mentis oẽs omnes trāsgressiones transgressiones , omnia peccata quibus Dei offensam incurrisse meminit humilitèr confiteatur, & quicquid á sacerdote fuerit iniunctum, ac si ab ipso omnipotentis ore fuisset prolatum, ita diligentissimè attẽdat attendat & sequatur hæc ibi. Idem habetur in poenitentiario romano quod creditur profectum ab apostolis ipsis vbi dicitur. Hebdomada ante quadragessimam confiteā tur confiteantur omnes. Iste erat cōuenientissimus conuenientissimus modus, & multo melior, quam qui nunc est, quod confitentur in fine quadragessimæ, & sic ieiuniũ ieiunium non multũ multum eis ꝓdest prodest . Optimũ Optimum esset si posset reuocari ista cō suetudo consuetudo , nos tamen non possumus illā illam reuocare. Sed peculiares possent suos poenitentes admonere quód confiteā tur confiteantur antè quadragessimam.

Confessor, an teneatur interroga re pœnitentem.

¶ QVÆritur, an sit necessarium vt confessor interroget poenitẽtem poenitentem ? Respondeo primò quod est necessarium vt confessor plerunque aliquid interroget. Patet, nam vt supra diximus si poenitens non fecerit aliquam conscientiæ examinationem, confessio non solũ solum erit inualida, sed etiam mortalis. Si hoc ex circunstantijs appareat, debet confessor interrogare, an examinauerit conscientiā conscientiam suā suam : & si dixerit quod non , non audiat eum . Si non timeantur maiora mala: videlicet quod poenitẽs poenitens nunquā nunquam cōfitebit̃ confitebitur , tũc tunc em̃ enim interroget sacerdos. Oportet enim quod cōfessores confessores non mittāt mittant poenitentes in desperationẽ desperationem . Omnes sancti, & S. Sanctus Tho. ita consulũt consulunt . Quādò Quandò ergo cōfessor confessor videt has circunstantias necessariũ necessarium est quod interroget. Et si est ꝓ babile probabile confessori quod poenitens dimittit aliquod peccatũ peccatum tenetur interrogare de eo, quia tenetur quantum poterit | non solùm ad absoluendum, sed etiā etiam vt poenitens recipiat gratiam quā quam quidem non reciperet si ex magna negligentia aliquod peccatum dimitteret. Dico pretereá praeterea quòd si est mihi probabile quòd poenitens fecerit sufficientem examinationem, licet credat confessor quòd habeat alia peccata præ ter ea quæ dixit, si cōmode commode potest interroget: sed non tenetur tunc interrogare: sunt enim aliqui que sacan el alma à los poenitentes. Sufficit quòd sit mihi probabile quòd confessio sit sufficiens ad consecutionem gratiæ. Probatur, quia poenitens non tenetur facere maiorem diligentiam quàm fecit, ergo non teneor eum interrogare quare eum vexabo interrogationibꝰ interrogationibus ? cōfessor confessor debet laborare vt sit beneuolus. Ex his sequitur quòd non oportet interrogare poenitentem de omnibꝰ omnibus peccatis mortalibus. Quidam â pueris | quærunt, an sint simoniaci &c. Isti faciunt confessiones odiosas & supersticiosas. Sed oportet interrogare poenitẽtes poenitentes de peccatis quæ probabiliter putantur habere: nec id nimis anxiè. Cō fessor Confessor etiam sit nimis cautus interrogando, non quęrens quaerens noua peccata? quia poterit ea docere poenitentem, & scā dalizare scandalizare , maximè circa peccata carnalia, quæ non debet interrogare nisi ex confessione haberet aliquod indiciũ indicium quod habeāt habeant illa: tunc em̃ enim non debẽt debent omitti quæ sunt de essentia cōfessionis confessionis , sed fiat sapientèr. V. Verbi g. gratia si confessor probabilitèr credit poenitentem habere aliquod peccatum turpe, & verendum, interroget, non apertè, sed dicat cogitasti aliquando de hoc? Si dicat sic quę rat quaerat vlterius, & consensisti? si dicat sic, procedat dicens, & fecisti? quo dicente sic, vel non, nihil amplius interroget. Sed dimittat alias fabulas.

Circunstantia loci quando cōfitẽda confitenda

¶ QVÆRitur, vtrum circunstantia loci sit necessario confitenda? Respō. Respondeo quòd solùm in tribus peccatis est necessario confitenda, scilicet in furto, effussione sanguinis, & effussione seminis in ecclesia. Credo quòd non sufficeret furari in ecclesia ad hoc vt sit sacrilegiũ sacrilegium nisi esset đ de ecclesia. Et effusio sāguinis sanguinis debet esse notabilis, vt supra diximus. Et si quis habeat in ecclesia volitionem perpetrandi prædicta tria vel aliquod eorum extra ecclesiā ecclesiam non est sacrilegus. Si verò extra ecclesiā ecclesiam consentiat in aliquod horum faciendum intra ecclesiam, teneretur confiteri de hac circunstantia, quia iam fit iniuria loco.

Circunstantia tẽporis temporis , ā an sit cō fitenda confitenda .

¶ SED vtrũ vtrum circunstātia circunstantia temporis sit necessario confitenda, putâ peccare in festo? Respondeo absolutè, quòd non . Ita tenet Caietanus, Siluester, Nider, & alij. Grauiꝰ Grauius est peccare in die festo | sed non est grauitas necessaria ad confitendũ confitendum . Et confessores debent de hoc admonere poenitentes.

Cōfessores Confessores duos habere vnum pro grauibus aliũ alium pro leuibus ā an liceat.

¶ QVÆritur, an qui ex industria habet duos cōfessores confessores , vnum cui omnia confiteatur peccata, alterum cui leuia dumtaxat, ad estimationem, benẽ benem faciat? Respondeo sine dubio hoc esse sacrilegium, & videtur magna fictio, & irridet confessorẽ confessorem faciẽs faciens credere eum quod ipse sit ꝓbus probus . Et certe videtur mortale quandò propter hoc facit. Non dā narem damnarem tamen eum qui semel incidit in mortale, non solitus peccare, si cōfiteatur confiteatur alteri ne perdat opinionem quam habet erga primum confessorem suum.

Credẽs Credens se peccaturum proponeus proponens tamẽ tamen non peccare, ā an sit absoluẽdꝰ absoluendus

¶ QVÆritur, si quis propter magnā magnam consuetudinẽ consuetudinem quā quam habet peccādi peccandi , credit se iterum pecaturũ peccaturum : ipse tamen omnino vult cauere, & proponit non peccare, an sit absoluẽdus absoluendus ? Respō. Respondeo oĩno omnino , quod sic. Quia si tũc tunc non esset absoluendus, | nec etiam quandó dubitaret. Item iste potest facere quod in se est & tamen, quòd non possit tollere hanc formidinem à se. Consuetudo enim relabendi non impedit cùm habeat bonũ bonum pro positum, & nihilominus propter experientiam non poterit credere se deinceps non peccaturum, ergo. Et hæc de confessione sufficiant.
Loading...