QVÆRITVR, in primis,
quid sit sacramentum? Diffinitio
autẽ
autem
secũdum
secundum
eundẽ
eundem
Cicero. debet esse breuis, & dilucida oratio, naturam rei
exponẽs
exponens
. Et ideo Augusti. lib. 10. de Ciuita. Dei, sic diffinit.
Sacramentum est sacræ rei signum.
Hæc diffinitio habetur de
cōse
conse
. d. 2. c.
sacrificium. Hæc est etiam prima diffinitio earum quas Magister sententiarum ponit in. 4. d. 1. & sanctus. Tho. 3.
p. q. 60. arti. 2. Vbi aduerte quòd quandò dicit sacræ rei, non intelligitur
quę
quae
libet res sacra, quia sic crux, & multa
|
alia essent sacramentum, sed res sacra
sanctificans nos. Cùm enim
sacramẽ
tum
sacramentum
sit signum
quoddā
quoddam
, signa autem
proprie debeantur hominibus, & sacramentum sit proprium hominum,
oportet vt per rem
sacrā
sacram
intelligamus
rem homines
sanctificantẽ
sanctificantem
. Per
signũ
signum
etiā
etiam
, non intelligas
quodcũque
quodcumque
signũ
signum
,
sed
signũ
signum
exterius quod communiter
vocatur
signũ
signum
, & quod diffinit Augu.
2. de doctrina christia.
dicẽs
dicens
, signum
est quod
pręter
praeter
speciẽ
speciem
quā
quam
ingerit
sensibꝰ
sensibus
, facit aliquid aliud in
cognitionẽ
cognitionem
venire. Est igitur sacramentum,
signũ
signum
sensibile rei sacræ, nos sanctificantis.
Per
rẽ
rem
ergo
sacrā
sacram
nos sanctificantem,
intellige principalitèr gratiam,
gratũ
gratum
facientem:
quāuis
quamvis
. S. Tho. 3. p. q. 60. ar.
3. dicat tria figurari in
sacramẽtis
sacramentis
.
Primũ
Primum
,
causā
causam
effectiuā
effectivam
nostræ
sāctificationis
sanctificationis
, scilicet
passionẽ
passionem
Christi. Lucæ. 22.
Hoc facite in
meā
meam
cōmemorationem
commemorationem
.
|
Et. 1. Corinth. 11.
Quotiescũ
Quotiescumque
manducabitis panem
hũc
hunc
, & calicem bibetis:
mortẽ
mortem
dñi
domini
annuntiabitis.
Secũdũ
Secundum
, causam
formalẽ
formalem
nostrę
nostrae
sāctificationis
sanctificationis
scilicet
gr̃am
gratiam
.
Tertiũ
Tertium
, causam
finalẽ
finalem
,
quę
quae
est gloria. Vnde eccle. cantat ex officio.
sāt
sanct
. Tho. O
sacrũ
sacrum
conuiuiũ
convivium
in quo
Christus sumitur: recolitur memoria
passionis eius, ecce
primũ
primum
,
mẽs
mens
impletur gratia: ecce
secundũ
secundum
, &
futurę
futurae
glo
riæ nobis pignus datur, ecce tertium.
Sunt & aliæ diffinitiones sacramenti,
quæ sub alijs verbis
idẽ
idem
quod prima
iā
iam
posita
docẽt
docent
.
Sacramentũ
Sacramentum
, ait Magist.
sent. est inuisibilis
gr̃
æ
gratiae
, visibilis forma
vt eius
imaginẽ
imaginem
gerat, & causa existat
Et August. lib. de corpore Christi.
Sacramẽtũ
Sacramentum
est
ꝑ
per
quod sub
tegumẽtis
tegumentis
rerũ
rerum
visibiliũ
visibilium
, diuina virtus, secretiùs
salutẽ
salutem
operatur. Et Hugo de
sāct
sanct
. Vict.
lib. de
sacramẽtis
sacramentis
. 1. p. ca. 1.
Sacramẽtũ
Sacramentum
est materiale
elementũ
elementur
, foris sensibili|
ter
propositũ
propositum
, ex similitudine
repræ
sentās
repræsentans
, ex institutione
significās
significans
, ex sanctificatione
continẽs
continens
aliquā
aliquam
inuisibilẽ
invisibilem
& spiritualem gratiam. Et hæc de diffinitione sacramenti sufficiant.