CLericus maledicus maximè in ſsacerdotibus cogatur ad poſstulandum veniam, & ſsi noluerit, degradetur, nec vnquam abſsque ſsatisfactione ad officium reuocetur. Ita placuit patribus Carthaginieñ Carthaginien . Cõcilij Concilij iiij. vt habetur in cap. clericus maledicus. xlvj. diſstinct. Si autem clericus verba aliqua in depreſssione officij & beneficij Romani pontificis portulerit, tũc tunc text. in cap. j. de maledi. præcipit illum à temeritate tali compeſscendum per iudicem nulla pœna declarata, | ex quo videtur illũ illum reliquiſs ſse arbitrio ſsuo: cùm enim verba quæ maledici dicere poſs ſsent in detrimentum Romani pontificis & ſsedis apoſstolicę eſs ſsent varia, & non æqualis grauitatis & culpæ, meritò non potuit certa pœna declarari. Iudex ergo conſsideratis qualitatibus perſsonæ, verborum, & loci, & aliis quæ in arbitrariis conſsideranda veniunt, clericum in hoc delinquentem punire debet, dum tamen aduertat, quod ſsi verba clerici contra Romanam ſsedem prolata habent in ſse ſspeciem hęreſsis, puta ſsi dixerit papam non poſs ſse condere canones, tunc punire debet illum tanquam hæreticum, vt notat Ioan. de Ana. ibi, in col. ij. in prin. allegando glo. nota. in cap. generali. in verſsi. Inhibemus. de elect. lib. vj. quæ licet hoc in terminis non dicat, tamen optimè facit in argumentũ argumentum . {Pro quo faciunt notata per Feli. in cap. j. de conſstit. col. iij.} Et quamuis idem {Io. de Ana. vbi ſsuprà} in iij. col. audeat affirmare quòd pœna text. in c. felicis. de pœnis, lib. vj. habeat locum contra illum qui contra Cardinalẽ Cardinalem verba iniurioſsa protulit, motus principaliter, quia dictus tex. punit percutientem Cardinalem: & verbum percuſssio comprehendit verbalem percuſssionem, ſsecundum Bart. in loco per eum allegato. Et motus etiã etiam ex eo quòd diſspoſsitio dicti text. eſst inducta principaliter fauore eccleſsiæ Romanæ, & pro ipſsius quiete, & ideo poteſst extẽdi extendi , licet ſsit facta in odium delinquentium. Hoc tamen nõ non videtur mihi ſsalua eius autoritate poſs ſse iure ſsuſstineri: nam licet verũ verum ſsit quòd verbum percutere comprehendat verbalem iniuriã iniuriam : quis audebit ex hoc inferre, quòd pœna grauis impoſsita percutienti comprehẽdat comprehendat verbis iniuriam inferentem? Quantò minus creden| dum eſst Romanum pontificem, qui tot & tã tam graues pœnas inflixerit inſsequentibus hoſstiliter, vel percutientibus Cardinalem voluiſs ſse eas omnes pati illum, qui ſsolùm verbis quantumuis cõtumelioſis contumelioſis Cardinalem offenderit: cùm verbalis iniuria quantumuis grauis Cardinalibus illata, mitioribus pœnis & ſsatis condignis poſssit ſsufficienter emendari. Religio ſsi autem qui in ſsermonibus ſsuis prælatis eccleſiarũ ecclesiarum detrahunt, per duos menſses ſsubiacere debent illis pœnis, quæ ſsecundùm eorum regulam vel ſstatuta, pro grauibus criminibus ſseu culpis eis conſueuerũt consueuerunt imponi, ſsuper quibus abſsque manifeſsta neceſssitate cum eis non valet diſspenſsari, vt ſstatutum eſst in Concilio Viennenſsi, de quo in Clem. j. in §. Quibus. de priuileg. Clericus verò qui murmurat alienus ſsit à fratrum vnitate, & opus eius abiiciatur, itaq; itaque iuxta menſsuram operis in hoc peccans ſsacerdotis iudicio pœniteat. ita cautum eſst in viij. ſsynodo Gratiano referente in cap. Alienus. xc. diſstin. Si tamen clericus aliquẽ aliquem iniurioſsis verbis diffamauit, poterit ille contra ipſsum clericum agere actione iniuriarum, & ſsi fuerit cõdemnatus condemnatus , efficitur infamis: vt probat text. & ibi notat Abb. in c. Cum t. de re iudic. qui dicit illum text. procedere etiam in clerico, ſsecundùm vnum intellectum: quod procedit ſsiue agatur cõtra contra eum criminaliter, ſsiue ciuiliter: quia vtroque modo damnatus actione iniuriarum incurrit infamiã infamiam , vt concludit Abb. ibi, in j. col. poſst gloſs. ibi, licet gloſs. contrarium ſsenſserit in c. At ſsi clerici. de iudi. Et ſsiue verum dixerit, ſsiue falſsum, quãdo quando id facit animo iniuriandi & ſsine cauſsa, nihilominus tenetur actione iniuriarũ iniuriarum , concludit Abb. in d. c. Cum t. in fin. | col. poſst plures per eum relatas opiniones, & ponit etiam addi. Bart. quæ plures doctores refert in l. iij. in princ. ff. de lib. & poſsthu. in addi. incip. Pro ſstatuto. Crederem præterea in his regnis Caſstellæ & Legionis poſs ſse clericum condemnari ad petitionẽ petitionem iniuriati, ad hoc vt in præ ſsentia iudicis & bonorum hominum dicat ſse mentitum fuiſs ſse, quũ quum ita cautum fit, & ſseruari ſsoleat in laicis, per l. ij. titu. iij. libr. iiij. fol. l. quæ lex & ſsi poſs ſset dici clericos non cõprehendere comprehendere : tamen ex æquitate quadam videtur quòd Iudex eccleſsiaſsticus poſssit imitari illam, cuius arbitrio pœna in hoc caſsu relicta eſst, præcipuè attenta doctrina Doctoris de Pala. Ruuios. in Repe. rub. de donat. int. vir. & vxor. in col. v. vbi poſst Didacum de villadiego Doctorem etiam Hiſspanum in loco per eum relato tradidit quòd deficiente iure canonico recurrendum eſst ad iura & conſsuetudines regni, non autem ad iura Imperatorum, vel Iuris conſsultorum. Et licet Præpoſs. in c. Conſsuetudo. j. diſstin. in iij. col. & Petrus de Rauenna in Alphabeto aureo, in allegationibus in materia conſuetudinũ conſuetudinum , in prin. in v. col. ad fin. teneant contrarium, & ſsic quòd in Hiſspania iudex eccleſsiaſsticus potius debeat iudicare ſsecundùm leges Imperiales, quàm ſsecundùm leges Regni: tamen hanc meam cõcluſionem concluſionem corroborat opinio Præpoſs. ibi, dum tenet, quòd deficientibus iure canonico & ciuili, recurrendum eſst ad ius municipale, vel ad particularem loci conſsuetudinem, vt accidit in caſsu noſstro, in quo leges ciuiles deficiunt, nihil prouidentes in hoc caſsu, prout eſst ſspecialiter prouiſsum per legem Regni. Pro qua etiam opinione mea facit doctrina Abb. in c. Eccleſsia ſsan| ctæ Mariæ. de conſsti. col. v. videlicet quòd vbi lex eſs ſset fundata ſsuper ratione naturali, poteſst Iudex eccleſsiaſsticus illam ſseruare non ratione legis, ſsed ratione naturali. Sed quis dubitat quod iuſstum ſsit, & rationi naturali congruum, quòd clericus qui fal ſsum crimen alicui impoſsuit, ex quo læ ſsa eſst fama illius dicat ſse mentitum eſs ſse, vt per hoc fama illi reſstituatur, maximè cum ad hoc teneatur tanquam chri ſstianus, & ad id à confeſs ſsore, etiam non petente iniuriato, cogendus ſsit. Quod tamen procedere poſs ſset, quando conuicium eſs ſset falſsum, quia tunc verum eſs ſset conuiciantem mentitum fuiſs ſse: & tali caſsu illa eſst potior ſsatiſsfactio quæ præ ſstari poteſst iniuriato, neque ex eo refutanda eſst: quia videtur illam ſsatiſsfactionem facientem infamem effici, quum iam ex ipſsa condemnatione, etiam ſsi non damnetur ad verborum retractationem, infamis remaneat, neq; neque enim Iudex vt pius ſsit iniurianti, crudelis debet eſs ſse iniuriato, qui tali modo honori ſsuo ſsatisfieri petit, cùm aliâs ſsi in ſsola pecuniarum pœna, vel alia condemnaretur, ſsemper crederent aut ſsaltem ſsuſspicarentur illi qui verba iniurioſsa audierunt illum dixiſs ſse verum, niſsi eum ſse retractantem, & palinodiam decantantem audierint.