CLericus concubinarius, is propriè dici poteſst, qui ſsolutam mulierem & corruptam nullóque ſsibi ſspiritualis vel carnalis cognationis vinculo coniũctam coniunctam domi retinet, cum qua conſsueuit carnaliter commiſsceri. Si verò illa nupta, virgo, aut coniuncta eſs ſset, tunc grauioris delicti nomen ſsortiretur acceſs ſsus ad illam habitus, ac ſs æuiori pœna purgandus, vt infrà latius explanabimus. Conſsuetudinem verò commiſscendi, ideo ad faciendum clericum concubinarium requirimus, quia aliâs vnicus tantùm concubitus fornicarium eum ſsolùm faceret, nec damnandus eſs ſset pœnis concubinariorũ concubinariorum . Nec pręterea in hoc diſstinguerem, ſsoláne retineatur domi concubina per clericum, an | ſsub velamento quòd pediſsequa ſsit matris, ſsororis, amitæ, vel alterius cuius cohabitatio clericis non inhibetur, dum tamen conſstare poſssit, quòd eam habet in concubinam. Concubinarium inſsuper cenſserem clericum, qui etiam in aliena domo notam fœ minam habet, cui ſsolet carnaliter commiſsceri, ſsi de cõ ſuetudine consuetudine cõ ſtat constat , & diffamatus eſst in ſsua vel ipſsius fœminæ vicinia: licet ad effectum concubinatus de iure ciuili aliqui requirant quòd concubina ſsit retenta in domo, vt per Bal. in auth. licet. C. de natu. libe. per gloſs. Bar. poſst Dinum in l. Concubinam. ff. de concubi. {& Præpo. in rub. de ſsponſsa. col. 3. num. 5.} Populus enim, ſsiue domi, ſsiue extrà habeat clericus concubinam, vocat eum & reputat concubinarium. Quando autem dicatur clericus publicus concubinarius, vide Decretum Concilij Baſilieñ Basilien . in ſseſssione xx. in prin. vbi hoc declarat per hęc verba, videlicet, Publici concubinarij intelligendi ſsunt non ſsolùm hi quorũ quorum concubinatus per ſsententiam, aut confeſs ſsionem in iure factã factam , ſseu per rei euidentiam quæ nulla poſssit tergiuerſsatione celari notorius eſst. Sed qui mulierem de incontinentia ſsuſspectam & infamatam tenet, & per ſsuum ſuperiorẽ superiorem admonitus ipſsam cum effectu non dimittit. Aduerte tamẽ tamen quòd quãdo quando clericus tenet publicè concubinam ſsicut vxorẽ vxorem , & publicè nutrit filios, ita quòd etiam ipſse non audet diffiteri: tunc omnino eſst abſstinendum ab eo, ita quòd non eſst licitum audiri diuina ab eo, etiam ſsine aliqua monitione ſsuperioris: quia talis eſst ſsuſspenſsus ab officio & beneficio, ita quòd ſsi celebrat incurrit irregularitatem. Iſsta colliguntur ex doctrina Abb. in cap. Veſstra. in iij. col. in ij. iij. iiij. quæ ſst. de cohabitione | cleric. & mulie. Si verò fornicatio non habet operis euidẽtiam euidentiam , ſsed poteſst probabiliter tergiuerſsari: quia cõcubina concubina habitat cum matre clerici, & dicit eſs ſse pediſsequam matris, vel quid ſsimile: tunc non procedũt procedunt prædicta: ſsed debet ſspectari monitio, & eius contemptus ſsecundum eum. Cuius opinionem refert & ſsequitur Sylueſst. in ſsua ſsumma, in verbo, clericus. el ij. in §. octauò debet. in ij. quæ ſst. Et in verbo, concubinarius. in §. iiij. & hanc ſententiã ſententiam in ſsubſstantia ſaltẽ saltem videtur tenere Floren. in iij. parte, in iij. c. tit. xxvij. vbi etiam addit notabile verbum, quòd non ſsolùm ſsacerdos, ſsed etiã etiam in quocunque ordine conſstitutus, etiã etiam in minori eſst ſuſpẽ ſus suspensus ab omnibus actibus ordinum ex notoria fornicatione, & tandiu eſst ſuſpẽ ſus suspensus , quandiu perſseuerat in vitio: & ſsi interim exequitur officia ſsua, etiam ſsemel efficitur irregularis, & indiget diſpẽ ſatione dispensatione papæ, ad quod allegat Inno. Hoſtiẽ Hostien . Archi. & Anto. quod etiam ſsequitur Sylueſs. in d. verbo concubinarius. quam quidẽ quidem ſententiã ſententiam multùm timere deberẽt deberent vniuerſsi clerici in quocũq; quocumque ordine con ſstituti, & ne illã illam ignorent, eſs ſset omnibus illis prædicanda. Quot enim proh dolor, ſsacerdotes, diaconi, ſsubdiaconi publicè concubinas retinent ea notorietate facti, de qua Abb. in ſsua opinione facit mentionẽ mentionem , & eodem cõcubinatu concubinatu durante non ſsemel, ſsed pluries miſs ſsam celebrãt celebrant , Euangeliũ Euangelium vel Epiſtolã Epiſtolam ſolẽ niter solenniter decantãt decantant , & quòd irregulares ex hoc fiãt fiant , non aduertũt aduertunt , non in minimũ minimum animarũ animarum ſuarũ ſuarum diſpendiũ dispendium , & prælatorũ prælatorum ſsuorum priculũ priculum , qui eos patiuntur in publico cõcubinatu concubinatu diutius immorari ac ſsordeſscere. Pręterea circa pœnã pœnam huius delicti vide Abb. in. c. At ſsi clerici. col. xij. de iudic. qui dicit ꝙ quod cum iura in | hoc vario modo diſsponant, quandoque apponendo pœnam acerbam, quandoque mitem, & quandoque mitius procedendo, mediam viam amplectendo, vt patet ex iuribus per eum allegatis, relinquitur arbitrio ſsuperioris, vt conſsideratis circũ ſtantiis circunstantiis & ſscandalo inde ſsurgente, & conſsuetudine patriæ apponat pœnã pœnam , quandoq; quandoque depoſsitionis, quãdoq; quandoque ſuſpẽ ſionis suspensionis , & quãdoq; quandoque priuationis à benficiis, quandoq; quandoque prius moneat, quãdoq; quandoque ſsine monitione priuet, ex quo con ſstat de delicto. Sibi enim videtur data optio, ex quo varias pœnas & modos procedẽdi procedendi à iure reperimus traditos, iuxta not. per glo. in c. fraternitatis xxxiiij. di. & in c.à crapula. de vi. & hone. cle. & xxj. quæ ſst. ij. in ſsumma. & quod notat Hoſsti. in c. ij. de cle. non reſsiden. in ſsimili quæ ſst. Ita tamẽ tamen quòd ſsemper in iſsto delicto Iudex declinet ad mitiorem partẽ partem : quia pauci vt dicit Gregorius ſsine vitio incontinentiæ reperiuntur. l. diſst. c. {Quia ſsanctitas tua. in fin.} Et quia ætas noſstri temporis & c. & melius eſst à Deo redargui de miſsericordia, quàm de ſseueritate xxvj. quæ ſst. vlt. Alligant. Et vide prædictum decretum Concili Baſilieñ Basilien . in dicta ſseſssione xx. vbi cõtra contra publicos concubinarios ſstatutum fuit, quòd quicũq; quicunque clericus cuiuſcunq; cuiuscunque ſstatus, conditionis, religionis, dignitatis, etiam ſsi pontificalis, vel alterius præeminentiæ exi ſstat, qui publicus fuerit concubinarius à perceptione fructuum omnium beneficiorum ſsuorum trium mẽ ſium mensium ſspacio ſsit ipſso facto ſsuſspenſsus: quos ſsuus ſsuperior conuertat in fabricam vel aliam euidentem eccleſsiarum vtilitatem, ex quibus hi fructus percipiuntur. Necnon quòd huiuſsmodi publicum concubinariũ concubinarium teneatur mox ſsuus ſsuperior monere quam | primum nouerit illũ illum eſs ſse talem, vt intra breuiſsimũ breuissimum terminum concubinam dimittat, quam ſsi non dimi ſserit, vel dimiſs ſsam, aut aliam publicè reſsumpſserit, ipſsum omnibus ſsuis beneficiis omnino priuet. Et nihilominus ſstatuit dictum Concilium, quòd tales publici concubinarij vſsquequo cum eis per ſsuos ſsuperiores fuerit diſspenſsatum poſst ipſsarum concubinarum dimiſssionem, manifeſtámq; manifestamque vitæ emẽdationem emendationem ſsint inhabiles ad ſuſceptionẽ susceptionem quorumcunq; quorumcunque bonorum, dignitatum, beneficiorum, vel officiorum. Si autem poſst diſspenſsationem, vomitu recidiuo ad huiuſsmodi concubinatum publicũ publicum redierint, quòd ſsine ſspe alicuius diſspenſsationis ad prædicta prorſsus inhabiles exiſstant. Et ne quis cõtembat contembat illud decretum Concilij, ex eo quòd Concilium Baſsilienſse non fuit in omnibus ab eccleſsia receptum, aduertat quòd ordinata in eodem Concilio ante ſsciſs ſsuram in eo factam recipiuntur & allegantur à doctoribus: vt par eſst videre per Florent. in iij. parte, tit. xxv. cap. ij. §. fi. Et per Feli. in c. Rodulphus. de reſscrip. in col. xxviij. verſsi. Sed re vera, & prædicta ſseſssio xx. dicti Concilij fuit facta ante eius ſsciſs ſsuram: vt potes colligere ex dictis Doctoribus, dum allegant conſstitutionem illam quæ incipit, Inſsuper ad euitandum ſscandalum, quæ fuit facta in d. xx. ſseſssione, poſst dictum Decretũ Decretum contra concubinarios promulgatũ promulgatum . Et iſstud decretum Concilij Baſsilienſsis de cõcubinariis concubinariis inuenies in ſsertum in concordatis inter Leonẽ Leonem decimum, & Regem Franciæ, & nouiſssimè commentatũ commentatum per Petrũ Petrum Rebuffi in interpretationibus per eum factis ad dicta cõcordata concordata : per quẽ quem vide in principio ſsui cõmenti commenti ad illud Decretũ Decretum triginta pœnas, quas patiũtur patiuntur con| cubinarij annumeratis inter eas his quæ colliguntur ex Concilio, quarum plures potius ſsunt damna & incommoda concubinatus, quàm pœnæ quę poſs ſsint irrogari per Iudicem. Vnde quæ huiuſscemodi ſsunt, pari modo comprehendunt laicos concubinarios ſsicut & clericos. Vide tamen Præpo. in capitu. Nullus. xxxij. diſstinct. qui refert Innocen. in capitu. Si autem. de cohabit. cleri. & mulie. tenentem quòd quamcunque viam eligat Iudex, ſsiue ſsuſspenſsionis, ſsiue priuationis, debet præmitti monitio: nec Iudex ſsine illa ad alterum præmiſs ſsorum procedere debet, cùm clericus non ſsit notorius concubinarius: per quem vide poſst Innoc. vbi ſsuprà vſsque ad quantum tempus debet clericus monitus expectari, & an poſs ſsit purgari mora. Vt autem prælati excuſsentur à monitionibus faciendis clericis ſsuæ diœceſsis in hac materia prudenter faciunt, quando in ſsuis conſstitutionibus ſsynodalibus monent omnes generaliter, ne concubinarij ſsint, contrafacientibus pœnas debitas irrogando. Abb. præterea in capitu. Vt clericorum. de vita & honeſstate clericorum. ponderando verba illius text. arbitratur, quòd ſsi clericus concubinarius efficeretur deterior, ſsi compelleretur præcisè ad dimittendam concubinam, quòd tunc prælatus tolerando ad tempus peccatum non incurrit: quod dicit notandum Stepha. Aufre. in repeti. cle. j. de offic. ordina. in columna xv. Aduertant autem prælati omnes, & eorum vices gerentes, ne huius doctrinæ colore in concubinariorum correctione torpeſscant: ſsed cùm talis toleratio facienda fuerit, certiſssimæ adſsint coniecturæ deteriorationis. Nam aliâs facilè illis perſsuadebunt libidinoſsi grauiora, imò ne| fanda admiſs ſsuros, ſsi cogantur continere.