Matrimonium de facto contrahentes.

Capvt lxxiiii.

CAlixtus papa interdixít contractum matrimonij presbyteris, diaconibus, & ſsubdiaconibus, & ab illis contracta debere diſsiungi, & ad pœnitentiam redigi, iuxta ſsacrorum Canonum diffinitionem præcepit, vt habetur in capitu. presbyteris. xxvij. diſstinc. hinc eſst quòd clericus in ſsacris vxorem ducens, debet compelli ad illam abiurandam, & perdit executionem omnium ordinum, notat Abb. ex text. ibi, in capitulo ſsecundo, qui cle. vel vo. qui nihil aliud allegat, & omiſsit text. expreſs ſsum ponentem pœnam delinquentibus in hoc, in capitu. decernimus. xxviij. diſstin. cuius verba ſsunt. Decernimus vt hi qui in ordinem ſsubdiaconatus & ſsupra vxores duxerint, officio atque eccleſsiaſstico beneficio careant. & faciunt etiam verba text. in capitu. de his. eadem diſstin. vbi tractando de ſsubdiaconibus & diaconibus dicit. Cauendum eſst tamen his, ne quando ſsſsponſsionis immemores ad terrenas nuptias vltro concurrant, quod ſsi fecerint, vt ſsacrilegi rei ab eccleſsia habeantur extranei. De presbyteris verò videndus eſst text. in capit. presbyter. eadem diſstinct. cuius verba ſsunt. Presbyter ſsi vxorem duxerit, ab ordine deponi debere oportet. Item efficitur irregularis, vt neque in ſsuſsceptis ordinibus miniſstrare poſssit, nec ad maiores ſsuſscipiendos admittitur, vt notat idem Abb. in capit. j. in ij. nota. eodem titu. ex quo venit quòd tanquam irregularis priuabitur beneſsiciis. An autem ſsit | priuandus per ſsententiam, vel ipſso facto priuetur, ſsunt opin. quas refert Stepha. in deciſsione ccxxxix. Capellæ Tholoſsanæ, in additione. Aduerte tamen, quòd ipſsemet Panormi. in cap. At ſsi clerici. de iudi. colum. ij. videtur eſs ſse in opinione, quòd clericus qui ſsolutam non virginem de facto duxit in vxorem, ac cum ea fuerit fornicatus, debet deponi. pro quo allegat iura in capitu. fraternitatis. xxxiiij. diſst. & in cap. Si quis ammodo. lxxxj. diſstin. & in dicto cap. ij. qui cle. vel vo. quæ iura, (ſsalua tanti patris reuerentia) hoc non probant: imò text. in dicto cap. Si quis ammodo, qui plus videbatur vrgere dicit, à proprio gradu decidat, vſq; vsque dum ad ſsatisfactionem veniat: vnde per talia verba videtur impoſsita magis pœna ſsuſspenſsionis temporalis, quàm depoſsitionis. Sed pro opinione ſsua poſs ſset Abb. allegare tex. in cap. Presbyter. xxviij. diſst. quem decerpſsit Gratianus ex capit. j. Concilij Neocæ ſsarienſsis, cuius verba ſsunt. Presbyter ſsi vxorem duxit, ab ordine illum deponi debere oporter. vbi Archi. exponit, ab ordine, id eſst ab officio & beneſsicio: quod etiã etiam ibi tenent Domi. & Præ po. licet eum non referant: quamuis gloſs. exponat ab ordine, id eſst ab officio, & non beneficio. Clericus præterea taliter contrahẽs contrahens eſst excommunicatus ipſso iure, vt in cle. vna. de conſsang. & affini. cuius abſsolutio epiſscopo eſst reſseruata, vt per gloſs. ibi, in verbo, obtinere. Redditur præterea ſsuſspectus de hæreſsi, vt procedatur per inquiſsitores contra eum, vt notat Ioan. Lupus in repe. rub. {& c. per veſstras.} de dona. inter virum & vxorem. fol. lx vij. colum. iij. verſsicu. Ex quo meo iudicio. vbi hoc infert ex his quæ notant Butri. & Bald. in l. iij. C. de {ſsumma trinit. & ſsi| de catholi.} loquendo de monacho matrimonium contrahente. Debent præterea in hoc aduertere iudices, quòd pręter pœnas ſsuprà dictas debet in ſsacris conſstitutus pati pœnam ſstupri, ſsi virginem violauit ſsub figura matrimonij. Neque ex hoc quòd verba de præ ſsenti ſseu benedictiones præceſs ſserint, ab illa excuſsandus eſst, quin potius grauius puniendus, eo quòd virginem ſsub ſsacramenti colore deceperit, & corruperit, quæ velut vxor conſsenſsit in copulam, vnde propter talem dolum vltra ordinariam pœ nam depoſsitionis, arctiori carcere vel monaſsterio detrudi debet, quàm pro alio ſsimplici ſstupro. Mulier inſsuper ab ipſso ſsic ſseducta tantæ poſs ſset eſs ſse nobilitatis & honoris, tantúmve populi ſscandalum, vt meritò clericus in hoc delinquens publicis verberibus, vel alia publica correctione puniendus eſs ſset: quando ſsuæ perſsonæ qualitas hoc non impediret, argumento eorum quæ notat Præpo. in capitu. ij. de ſsponſsa. duo. referendo Anto. quòd Iudex attenta qualitate perſsonarum poterit arbitrando punire pœna mortis illum qui viuente prima vxore contrahit cum ſsecunda: puta ſsi ignobilis vxorem habẽs habens contrahit cum nobili, & illudit illam. {De qua tamen doctrina Anto. vi. Auguſsti. in addi. ad Ang. de male. in parte che mai adulterato. fol. 152. nume. 65.} Clericus verò beneficiatus in minoribus ordinibus conſstitutus, ſsi contrahit matrimonium, eoipſso vacant beneſsicia, vt tenet Collec. in cap. j. de cle. coniu. & deciſsio Capellæ Tholoſsanæ ſsuprà allegata. {& Sylue. verbo, clericus. lo ij. §. iiij.} Et hoc etiam ſsi non ſsequitur copula, notant Docto. in d. cap. j. Nec recuperant beneficia ſsponſsa ingrediente monaſsterium, | vt per eos ibi: & notat etiam Ioan. de Imo. in clemen. gratiæ. de reſscript. in col. ſsuper gloſs ſs. reſsignaueris. Præpo. in cap. Placuit. xxxij. diſstinct. proper fi. Quod inſsuper procedit etiam ſsi matrimonium cõtractum contractum ſsit nullum: vt notat Ioan. And. in cap. Ioannes. de cle. coniug. Roma. conſsi. cccclxxxiij. dubitatur primò, col. iij. Hippoly. conſsil. lxx. volu. j. col. iij. incipiente, Scientiarum omnium. Stepha. in addi. ad dictam deciſsionem Tholoſsanam. qui ſsolùm allegat Bar. Brixien. & Ange. de Clauaſsio. Conſsirmatur iſsta ſsententia doctrina mea magiſstrali. clxxxj. incipienti, Pœna etiam faciendo, vbi de iſsta concluſsione fit mentio: quam vide, quia aliqua referuntur in contrarium remiſssiuè. Et vide Decium in conſsil. clxvj. volum. j. Ego Philippus Decius, vbi refert Bartho. Brixien. in quæ ſst. x. Et Cardi. Imol. & Abb. in d. c. j. & Roma. in d. conſsi. tenentes quòd clericus in minoribus con ſstitutus ſsi contrahit matrimonium cum conſsanguinea, nunquam admittitur ad beneficium, quia illi facto ſsuo renunciauit. Et quia ipſse in principio illius conſsilij tenet quòd talis clericus non ſsit ipſso iure priuatus beneſsiciis, reſspondet ad dictam doctrinam Brixienſsis & aliorum, quòd non habeat locum quando clericus in minoribus contraxit ſscienter in gradu prohibito, quia tali caſsu ex quo ſsciebat matrimoniũ matrimonium non valere, non videtur habere animum abdicandi beneficium à ſse: quod dicit tenuiſs ſse Imo. in cle. gratiæ. de reſscrip. Et ſsic quòd dicta concluſsio doctorũ doctorum reſstringatur, quãdo quando ignoranter cõtraxit contraxit tale matrimoniũ matrimonium : & dicit ibi, quòd in dubio præ ſsumitur ſscientia in coniuncto quòd ſsciat coniunctionẽ coniunctionem quam habet cum alio. Et licet Decius ibi poſsteà in fi. det aliam | & vltimam reſsponſsionem ad dictam concluſsionem Doctorũ Doctorum , videlicet, quòd non ſsit vera in hoc ſsaltem, quòd talis non perdat ipſso iure beneficium, ex ratione de qua per eum. Mihi tamen plus placet diſstinctio præcedẽs præcedens , & ſsic quòd quãdo quando probaretur quòd ignorans conſanguinitatẽ consanguinitatem cõtraxit contraxit , tunc ipſso iure perdat beneficium, quia viſsus eſst facto ſsuo illi renunciare. Si verò cõtraxit contraxit ſscienter, tunc quòd priuetur eo per ſsententiam: quia licet videatur cõfidere confidere in nullitate matrimonij, vt non perdat beneficium ipſso iure, ſsufficit quòd facit actum incompatibilem cum beneficio, vt eſst matrimonium contrahere. Imo. tamen in d. clem. gratiæ. videtur tenere contrarium, videlicet quòd quando impedimentum conſsanguinitatis erat notũ notum vtriq; vtrique , vel ſsaltem clerico, quòd non perdit beneficiũ beneficium , niſsi proceſssiſs ſset ad copulam, quia tunc propter affectum cum opere ſsubſsecuto ſsaltem eſs ſset priuandus. argu. cap. nuper. de bigamis. Effectus enim huius di ſstinctionis maximus eſst, nam in primo membro non poterit ſsic contrahens renuntiare beneficio in fauorem alterius. Secundò verò ſsic antè quàm deponatur, ex doctrina illa magiſstrali Innoc. in c. Cum noſstris. de conceſs. præbend. quam ego latius ornaui in meis doctrinis, num. cxx. incip. Homicida. Vide præterea in hoc articulo notabilem diſstinctionem Præpoſsi. non tenet propter conſsanguinitatem, vel aliud ſsimile impedimentum, quòd tunc clericus perdit beneficia. Si verò non tenet ex defectu conſsenſsus, tunc non. Cõ ſidera Considera tamẽ tamen quòd hoc poſs ſset intelligi quando defectus conſsenſsus fuit in ipſso clerico. Si tamen fuit in muliere, puta quia per vim fuit cõpulſa compulsa con| trahere, ipſso clerico purè & liberè conſsentiente: vel quia mulier non erat ſsanæ mentis, non video quare non perdat beneficia, ſsicut quando contrahit cum conſsanguinea, quod apertè colligitur ex di ſstinctione quam facit Imo. in dicta clemen. gratiæ, quem non refert Præpo. Quando autem contraheret cum minore duodecim annorum, licet per verba de præ ſsenti, cùm illa reſsoluantur in ſsponſsalia de futuro: videtur dicendum quòd non perdit clericus propter illa, ſsua beneficia, niſsi quando adueniente legitima ætate in muliere matrimonium ſsic contractum ratificaretur, modis de quibus per text. gloſs. & Docto. in capitu. Vnico. de deſsponſsa. impu. lib. vj. Sed contrarium fuit deciſsum per dominos de Rota in antiquis deciſsi. ciij. incipien. Nota, quòd vbi clericus. {Et vide Ioãnem Ioannem Staphileum in tractatu, de gratiis expectatiuis. folio 74. verſsicu. quapropter vt ſsaluetur. Vbi dicit, quòd illa deciſsio Rotæ procedit in terminis in quibus loquitur, videlicet quòd tunc demum clericus perdit beneficium, quando minor cum qua contrahit peruenerit ad pubertatem, vel quòd intelligatur de impubere proxima pubertati: quem etiam vide in ſsequenti folio, verſsicu. poſsset tamen. vbi dicit, quòd clericus contrahens de facto cum minore non proxima pubertati, ſsiue cum furioſsa, aut conſsanguinea perdit beneficium mero iure, neque illud poteſst retinere abſsque diſspenſsatione, ſsaltem Epi ſscopi.}
Loading...