CAPVT VI. De tertio titulo, qui ex iure inventionis, & occupationis huius Novi Orbis, per Hiſspanos primùm factæ, deſsumitur. Et an, & quatenus iuſstus, & legitimus cenſseri debeat?

SVMMARIVM Capitis VI.

  • 1 Divina voluntas ubi certa eſst, pleniſssimum titulum Regnorum inducit.
  • 2 Dei providentia, & diſspoſsitione etiamſsi aliqui puniantur, & ſsuis Regnis ſpoliẽturſpolientur, non tamen ob id à culpa excuſsantur punientes, vel ſspoliantes.
  • 3 Babyloniæ Reges populum Dei ex Divina providentia, & conſsilio captivum duxerunt, & nihilominus in eo facto peccarunt.
  • 4 Ieroboam peccavit avertendo populum à Roboam, quamvis Deus id præordinavit.
  • 5 Deus aliquando victorias concedit, non tam ob merita vincentium, quàm ob peccata eorum, qui debellantur.
  • 6 Dona dantur ab Spiritu ſsancto ad perficiendas virtutes.
  • 7 Fides, vel auctoritas ſsacra ubi oſstendit, quid agendum ſsit, non eſst recurrendum ad dona.
  • 8 Miracula Divina facilè ad exemplum humanarum actionum producenda non ſsunt.
  • 9 Hiſspani omnium primi Novum Orbem detexerunt, & occuparunt.
  • 10 Titulus primæ inventionis, & occupationis iuvat Hiſspanorum Regum cauſsam in dominatione Novi Orbis, eiuſsq́ue meminerunt Victoria, & Gregorio Lopez.
  • 11 Pat. Ferdinand. Rebellus in conquiſsitione Indiarum Orientalium per Luſsitanos facta, multum probat titulum primæ occupationis.
  • 12 Dominia rerum à naturali poſsſseſsſsione cœperunt.
  • 13 Primò invenientes, & occupantes res aliquas mobiles, vel immobiles naturali iure earum domini fiunt.
  • 14 Occupationis primæ alicuius rei titulus, omnibus alijs acquiſsitionis modis antiquior, & excellentior eſst, ſsecundùm Ariſstot. Ciceron. & alios.
  • 15 Libera quæ ſsunt, tranſseunt in ius occupantium.
  • 16 Omnibus, quod naſscitur, induſstriæ præmium eſst.
  • 17 Inventionis primæ titulus ſsolus non ſsufficit ad rem aliquam acquirendam, niſsi eius etiam apprehenſsio, & occupatio ſsequatur.
  • 18 Statuta quæ inventos cum armis puniri iubent, an etiam apprehenſsionem requirant?
  • 19 Inſsulæ maris, & quæ poſsteà in illis ædificantur, primò invenientium, & occupantium fiunt.
  • 20 Venetorum Reſspublica ſsemper libera fuit, & quare?
  • 21 Inſsulæ maris dominium, licèt primo occupanti quæratur, ſsuprema autem eius iuriſsdictio ei competit, qui in illo mari imperium habet.
  • 22 Mari ille imperare videtur, qui in continenti proxima imperium habet.
  • 23 Bello ab hoſstibus capta communi omnium gentium iure capientium fiant, & plurimi auctores, qui de hoc articulo agunt. D. Melchior de Valentia citatur & laudatur, ibid.
  • 24 Bellicam artem ſsecundùm naturam acquſsitivam eſsſse Plato, Ariſstotel. & alij Philoſsophi tradunt.
  • 25 Victoria, inter præcipua genera rerum acquirendarum, à Cicerone connumeratur.
  • 26 Bello capta capientium fiunt, etiam inſspecto iure Divino ex doctrina D. Ambroſsij.
  • 27 Virgilij locus 9. Æneid. expenditur.
  • 28 Novi Orbis plures regiones titulo iuſsti belli Hiſspanorum Regum effectæ ſsunt.
  • 29 Reges & Principes ſsupremi, licèt perſsonaliter bellis non interſsint, quæ à ſsuis vaſsſsallis geruntur, earum tamen terrarum, quæ ab illis conquiruntur, dominium acquirunt.
  • 30 Conquiſsitores Novi Orbis ſsemper pacti ſsunt, provincias à ſse detectas, & ſsubiugatas, Regum Hiſspaniæ Imperio, veluti eorum procuratores, acquiſsituros.
  • 31 Proteſstatio facta à Columbo, & alijs ubi primùm novas provincias occupabant.
  • 32 Feciſsſse non tam videntur, qui iuſsſsis parent, quàm qui iubent.
  • 33 Teſstis dictum valet dicentis, Titium ligna amputaſsſse, quamvis Titius id per alium fecerit.
  • 34 Regis Fiſsco, aut Demanio cedunt terræ omnes, quæ à vaſsſsallis bello quæruntur, etiam ſsi bella vaſsſsallorum expenſsis fiãtfiant.
  • 35 Bello capta qualiter dividantur, & plures auctores, qui de hoc agunt.
  • 36 Lex ſsi captivus 20. §. expulſsis, D. de captivis explicatur, & illuſstratur.
  • 37 Præda quælibet poſst exitum belli capta publicari ſsolet.
  • 38 Belli in ipſso conflictu quæ capiuntur, qualiter dividantur?
  • 39 Prædarum dividendarum varij modi, & mores, remiſsſsivè.
  • 40 Princeps ſsupremus ultra immobilia debet habere quintam partem prædarum moventium & ſsemoventium, quæ bello capiuntur.
  • 41 Regale ius eſst habere quintam partem moventium, & ſsemoventium bello captorum.
  • 42 Princeps non poteſst in perpetuum alienare regale ius ſsibi competens in bonis, quæ bello capiuntur.
  • 43 Imperia & Regna mundi ferè omnia bello parta ſsunt.
  • 44 Monarchia Romanorum & aliæ, quæ in Orbe maximæ fuerunt, per tyrannidem partæ ſsunt.
  • 45 Auctores plures referuntur, qui exempla adducunt Regnorum ambitiosè, & per bella captorum.
  • 46 Regnorum iam diu conſstitutorum origo repetenda, & diſscutienda non eſst.
  • 47 Imperium, ut inter animalia, valentioribus, & robuſstioribus ſsui generis datur: ita etiam inter homines, victores, & potentiores victis imperare debere, quidam docuerunt.
  • 48 Legitimum dici non debet, niſsi quod de iure, & legibus venit.
  • 49 Bella ob nullam omnino cauſsam movere licere, hæreſsis eſst, à multis pijs, & doctis viris damnata.
  • 50 Bella, quæ iuſstè & legitimè inferuntur probari debent, & ius acquiſsitionis victoribus præbent.
  • 51 Bella iniuſsta, & per ſsolam violentiam illata, nullo iure probantur, neque legitimum dominium præſstant. Et auctores qui de hoc agunt.
  • 52 Bellum ut iuſstum ſsit, quibus ex cauſsis, & qua intentione inferri debeat? Lex ut vim, D. de iuſstitia & iure exornatur, ibidem.
  • 53 Cap. diſspar. 23. quæſst. 8. & cap. militare 23. quæſst. 1. exornantur.
  • 54 D. Iſsidor. & Auguſstin. qualiter bellum iuſstum definiant?
  • 55 Cap. Dominus 23. quæſst. 2. explicatur, & illuſstratur.
  • 56 Alexandri Magni bella magna latrocinia vocantur à D. Auguſst.
  • 57 Herodoti elegantiſsſsima verba adverſsus eos, qui iniuſsta bella inferunt.
  • 58 Senecæ locus de latrocinijs Alexandri Magni expenditur, & emendatur.
  • 59 Cineas qualiter Pyrrhum bella iniuſsta ſsola inani gloria moventem diſsſsuaſserit.
  • 60 Antigonus expreſssè docuit, bella iniuſsta inferentes, iuſstitiæ amatores eſsſse non poſsſse.
  • 61 Titulus primæ inventionis, & occupationis Novi Orbis parum ſsufficiens iudicatur à Victoria, & Greg. Lopez.
  • 62 Regula iuris gentium, quæ primò invenientibus, & occupantibus dominia rerum concedit, qualiter ſsit accipienda.
  • 63 Novi Orbis regiones & provinciæ non erant vacuæ & deſsertæ, quando ab Hiſspanis detectæ ſsunt.
  • 64 Indi multò antè quàm Hiſspani provincias Novi Orbis invenerunt, & occuparunt, ac per conſsequens veri illarum domini effecti videntur.
  • 65 Indi ſsi fortè inveniſsſsent, & occupaſsſsent terras ab Hiſspanis anteà poſsſseſsſsas, earum domini non efficerentur.
  • 66 Ius naturale, & gentium omnibus nationibus commune eſst & æquale.
  • 67 Lex 1. §. ius naturale, & §. ius gentium cum ſsimilib. perpenditur, & illuſstratur.
  • 68 Ius gentium quibus nominibus deſsignetur à varijs auctoribus?
  • 69 Iure gentium introductæ ſsunt diviſsiones hominum, provinciarum, RegnorũRegnorum, & dominiorum, & quare?
  • 70 Communio ſsemper rixas, & diſscordias producit. Et num. 73.
  • 71 Gentium, VrbiũVrbium, & Imperiorum ſseparatio, & conſstitutio ante, & poſst diluvium quomodo cœperit?
  • 72 Lex ex hoc iure, D. de iuſstit. & iure, & ſsimiles illuſstrantur.
  • 73 Lex cùm pater 69. §. dulciſsſsimis, D. de legat. 2. exornatur.
  • 74 Auctores Philoſsophi, Theologi, & Iuriſsperiti, qui tractant de gentium, imperiorum, & dominiorum diſstinctione.
  • 75 Dominiorum, & provinciarum diſstinctio ab aliquibus iure Divino conſstituta eſsſse dicitur.
  • 76 Fabula notabilis à Platone relata de dominiorum, & provinciarum diſstributione.
  • 77 Ius Divinum immutabile, & invariabile eſst.
  • 78 Iuris Divini præceptum eſst aliorum bona, & poſsſseſsſsiones non concupiſscere.
  • 79 Lucra honeſsta appellat Caſsſsiodorus ea, per quæ nemo læditur, nec ſsuis bonis exuitur.
  • 80 InvẽtionisInventionis, & occupationis primæ titulus, licèt non proſsit Hiſspanis ad provincias Novi Orbis, quas ab Indis poſsſseſsſsas, cultas, & habitatas invenerũtinvenerunt, proderit tamen quoad deſsertas, & vacuas.
  • 81 Provinciæ, & loca aliqua Novi Orbis deſserta reperta ſsunt ab Hiſspanis.
  • 82 Victoriæ, & Molinæ verba referuntur de iuſsta occupatione inſsularum, & provinciarum deſsertarum Novi Orbis.
  • 83 Inſsulæ de Caboverde, quas Heſsperides aliqui appellant, & inſsula D. Thomæ ſsub Æquinoctiali vacuæ, & deſsertæ à Luſsitanis inventæ ſsunt & aliæ, n. 85.
  • 84 Deſsertarum inſsularum, & regionum habitatio & cultura eſst unum ex ſsignis, ſsive argumentis excellentiæ Chriſstianæ religionis ſsecundùm Thom. Bozium.
  • 86 Iſsaiæ Prophetia cap. 32. 35. & 59. de locorum deſsertorum habitatione, & cultura in Eccleſsia Novi Orbis impleta eſst.
  • 87 §. Feræ, inſst. de rerum diviſs. expenditur.
  • 88 Loca. deſserta, & inculta hodie etiam primo occupatium fiunt.
  • 89 Fundi qui apparent nunquam fuiſsſse culti, præſumũturpræſumuntur nullius in bonis fuiſsſsſse, & occupantis fiunt.
  • 90 Loca, quæ non conſstat per aliquem fuiſsſse occupata, & culta, nullius in bonis cenſseri, & occupantis fieri, cenſsuit Aretin. etiamſsi iaceant intra territorium alicuius civitatis, vel Principis: ſsed contraria opinio magis verior, & receptior eſst.
  • 91 Poſsſseſssione ex antiqua alicuius territorij, vel caſstri quidquid intra illud eſst terrarum, vel locorum ad caſstri dominum pertinere videtur.
  • 92 Terræ omnes ſsive ſsint zerbidæ, & incultæ, ſsive montuoſsæ ad Regem in dubio ſspectare cenſsentur.
  • 93 Rex fundat ſsuam intentionem in omnibus terris, quæ in ſsuo Regno deſsertæ, & incultæ reperiuntur.
  • 94 Aelius Pertinax Imperat. quidquid in Italia, aut alibi incultum, & deſsertum erat, occupantibus conceſsſsit.
  • 95 Agrorum deſsertorum nomine, qui ad culturam redigebãturredigebantur, decima pars fructuum Reipubl. pendebatur.
  • 96 Terræ & provinciæ, quæ à prioribus dominis deſseruntur, occupantis fiunt.
  • 97 Res ſsuas, qui pro derelicto habet, eas primo occupanti donare videtur.
  • 98 Res eiſsdem modis amittuntur, quibus acquiruntur.
  • 99 Terras deſsertas, & incultas ex conſsuetudine in multis Caſstellæ partibus acquirit is, qui primo eas occupat, & ad culturam redigit.
  • 100 Conſsuetudo immemorabilis, ut terræ zerbidæ fiant occupantiũoccupantium, ſservari debet.
  • 101 Locorum deſsertorum, & zerbidorum alienatio facilior eſst, quàm aliorum.
  • 102 Lex quicunque, & aliæ plures tit. C. de omni agro deſserto, lib. 11. explicãturexplicantur.
  • 103 Agri deſserti novis poſsſseſsſsoribus, & cultoribus poſst biennij lapſsum in perpetuũperpetuum applicantur, & quare? num. 105.
  • 104 Agros deſsertos qui invadit, & colit, non incidit in pœnam l. cùm quærebatur, & l. ſsi quis in tantam, C. unde vi.
  • 106 Agri deſserti præſscriptio quo modo, & tempore currat?
  • 107 Auctores recẽſenturrecenſentur, qui agunt de materia titul. C. de omni agro deſserto lib. 11.
  • 108 InvẽtionisInventionis & occupationis titulus quo ſsenſsu acceptus ſsecurus, & legitimus ſsit.
PAtet ergo ex ſsuperioribus ſsatis abundè, nec leves, nec improbabiles eſsſse titulos acquiſsitionis, & dominationis huius Novi Orbis, quos ex Divina conceſssione, aut ſsaltem inſspiratione deduximus, tot ſsignis, & miraculis inſsinuata. Et planè
1
ſsi de expreſsſsa Dei voluntate omnino conſstaret, nihil ampliùs quærere opus eſsſset, cùm in ea omnium RegnorũRegnorum iura conſsiſstant, ut latê probavimus ſsup. cap. 2. ex num. 3. Atverò cùm argumenta, cõſiderationesconſiderationes & teſstimonia, quæ ad illam oſstendendam, & comprobandam perpẽdimusperpendimus, etſsi efficaciſssima ſsint, poſsſsint tamen ad ſsolam providentiam, & diſspoſsitionem Divinam referri, & evidenter probari prædicta conceſssio non poſssit, ulteriùs nos procedere convenit, & alios atque alios titulos indagare, quibus prędictaprædicta occupatio, & dominatio magis iuſsta, & ſsecura reddatur, ut in ſsimili, de occupatione terræ Amorrhæorum loquens, tradit D. Aug. quæſst. 20. in Ioſsue, relatus à Suarez in tractat. de charit. diſsputat. 13. de bello ſsectio. 5. num. 2.
Etenim
2
quamvis Deus ſsuo peculiari iudicio iſstorum Barbarorum punitionem, & converſsionem decreverit, atque ut in manus & poteſstatem Hiſspanorum inciderent, ex eo tamen non ſsequitur, quòd illi, qui eos punirẽtpunirent, & ſsuis provincijs, & imperijs privarent, eſsſsent ſsine culpa, aut occupationem, vel invaſsionem hoc colore factam, iuſstam reddere poſsſsent, ut patet exemplo
3
Regum Babyloniæ, qui ex Dei providentiâ, & conſsilio contra Ieroboam pugnarunt, filioſsq́ue Iſsraël in captivitatem duxerunt; & eiuſsdem Ieroboam,
4
qui eodem modo avertit populum à Roboam, & tamen graviter peccaſsſse, & puniti eſsſse dicuntur, Reg. 3. cap. 12. & 4. 17. & 34. & ex alijs traditis à Marquard. in tractat. de Iudæ. & Infidelibus 3. part. capit. 1. num. 41. & in noſstris terminis advertit Victoria. d. relectio. 1. de Indis circa finem, verſs. Septimus titulus, Covarru. in regu. peccatum, 2. part. §. 10. num. 2. verſs. Non obſstat primum, M. Dom. Bañez in 2. 2. quæſst. 10. artic. 10. col. 530. verſs. Sed eſst argumentum, & proœm. hiſst. Indiarum Hieron. Benzonis in 4. part. Americæ pag. 5. & 6.
Solent
5
quippe aliquando Principum, & populorum peccata ita Dei animum commovêre, ut magis propter eorum punitionem, quàm ob merita debellantium, victorias largiatur, iuxta celebrem doctrinam D. Auguſst. lib. 16. de Civitate Dei, cap. 43. ubi ſsic inquit; A moyſse, & Ieſsu Nave duobus mirabilibus Ducibus bella proſsperrima, ac mirabiliter geſsta ſsunt, Deo conteſstante, non tam propter merita Hebræi populi, quàm propter peccata earum, quæ debellabantur, gentium, illas eis proveniſsſse victorias.
Rurſsus. ne prædictis titulis uſsquequaque fidamus, idem Victoria perpẽditperpendit, quòd ex doctrina D. Thom. 1. 2. quæſstio. 68. dona
6
dantur à Spiritu ſsancto ad perficiẽdasperficiendas virtutes, ac proinde ubi
7
fides, aut auctoritas, aut providentia oſstendit, quid agendum ſsit, non eſst recurrendum ad dona, neque Divina
8
& admiranda miracula ad humanarum actionum exemplum, vel excuſsationem facilè produci debent, capite ultim. §. ultim. in fine 4. quæſst. 3. cum alijs traditis à Corraſs. in paraphraſs. Sacerd. 1. par. cap. 1. num. 4. | & Mainard. deciſs. Tholoſs. 93. num. 5. lib. 4.
Quamobrem ipſse idem Mag. Victoria in d. relect. de Indis num. 31. verſsic. Et ideò alius titulus, ex aliorum opinione, alium titulum breviter refert, qui dicebant,
9
iure inventionis, & occupationis ad eos rectiſssimè pertinêre, cùm Hiſspani primi fuerint, qui ipſsorum Regum iuſstu tot, ac tantis periculis ſsuperatis, has regiones detegere, luſstrare, & occupare cœperunt, quas neque de nomine antiquitas noverat, ut docet Thomas Bozius in libro de robore belli cap. 9. pag. 312. & capit. 13. pag. 337. & latiſssimè oſstendimus ſsup. lib. 1. cap. 11. Subditq́ue Victoria, nullum alium
10
titulum initio huius detectionis prætenſsum fuiſsſse, eoq́ue ſsolo inſsignem illum Columbum Ianuenſsem primò navigaſsſse.
Et eiuſsdem tituli verba Victoriæ ad litteram referens meminit Gregor. Lopez in l. 2. tit. 23. part. 2. gloſs. mag. colum. 3. & colum. 9. verſs. Subdit etiam, & probare videtur Fr. Thom. à Iesv de procur. omn. gent. ſsalu. lib. 2. cap. 8. pag. 54. inquiens, rationi conſsonum fuiſsſse, ut HiſpanięHiſpaniæ Regibus à Roman.
Pontificibus Indiæ concederentur: Cùm & illorum auſspicijs, atque ope primùm inventa utraque India ſsit, & navigationi Oceani opportuniſsſsima Hiſspania ſsit. Denique primi illi eam provinciam, & petiverunt, & ſstudiosè curarunt. Et ipſsum Alexand. VI. huius conceſssionis diploma, quod (huc nimirum, ut apparet reſspiciens) ſsæpè ſsæpiùs repetit, has inſsulas & terras firmas ab alijs Chriſstianis Principibus hactenus cognitas, repertas, & poſsſseſsſsas non fuiſsſse.
Neque abeſst
11
eruditiſssimus P. Ferdinand. Rebellus lib. 18. de iuſstitia & iur. quæſst. 23. ſsectio. 4. in princip. ubi agens de ſsimili indagatione, & occupatione Indiarum Orientalium à Luſsitaniæ Regibus facta, eam iuſstam, & legitimam eſsſse dicit: Vel ex iure ipſso primæ conquiſsitionis, primæq́ue occupationis non multò ſsecus ac primi illi terræ habitatores, & occupatores in diviſsione terræ ius habebant ad maria, & provincias, quas indagabant, & primò occupabant; præſsertim cùm longè difficilior fuerit Luſsitanis Oceani omnino anteà clauſsi apertio, & complurium Barbararum gentium, Chriſsto Domino hoſstium, debellatio. Idemq́ue de eiſsdem Luſsitanorum conquiſsitionibus agens noviſssimè probat Seraphi. Freitas de iuſst. Imper. Aſsiat. capit. 3. adducens Pet. Nanium in epiſst. ad Damianum à Goës, quæ habetur in princip. ſsuæ Hiſspan. 1. tom. hiſstor. Hiſspan. pag. 1160. Vbi poſst alia ſsic habet: Denique Antipodum munera duplici ratione Hiſspanorum ſsunt, vel quòd ipſsi hunc Orbem invenerunt, vel quòd ſsoli inde omnia reportant in ſsuas apothecas, &c. Quæ omnia quanto magis validè, & ſsecurè procedant in hac Caſstellanorum RegũRegum Novi Orbis detectione, converſsione, & occupatione, nemo non videt.
Poteſstq́ue cum ipſsis, & ultra ipſsos non inefficaciter idem titulus confirmari ex vulgata illa iuris regula, quâ docemur rerum
12
dominia à naturali poſsſseſssione cœpiſsſse, l. 1. D. de acquir. poſsſseſs. quæ poſsſseſssio illis, naturali etiãetiam & gentium iure inſspecto, tribuitur, qui primi inſsulas,
13
vel alias terras, aut res quasliber invenerint, & occupaverint, d.l. 1. de acquir. poſsſseſs. l. 1. §. 1. & legib. ſsequentib. D. de acquir. rer. dom. §. feræ, & §. inſsula, inſst. de rerum diviſs. cap. ius naturale, cap. ius gentium, ibi: Sedium occupatio. 1. diſstinct. l. 17. cum ſseq. tit. 28. part. 3.
Et hunc eſsſse
14
primum, & præcipuum rerum omnium acquirendarum modum, eleganter agnoſscit Ariſstotel. lib. 1. Polit. Cicer. lib. 1. Offic. Quint. de clamat. 13. his verbis: Multa,
15
quæ libera fuerant, trãſeunttranſeunt in ius occupantium: &,
16
Quod omnibus naſscitur, induſstriæ præmium eſst.
Et tradunt alia Balduin. & Vulteius in d. §. feræ, & in d. §. inſsula, Gifanius in d.l. 1. de acquirend. rer. dom. num. 13. Alexand. Turaminus lib. | ſsingul. de legib. 2. part. capit. 10. num. 27. Anton. Faber in Iuriſsp. Papinian. tit. 2. princip. 4. illat. 4. & Oſsualdus in Donello Enucleato lib. 4. cap. 7. & 8.
Ideò autem diximus
17
invenerint, & occupaverint, quia ſsolam inventionem non ſsufficere ad hunc naturalẽnaturalem quærẽdiquærendi modum, niſsi & occupatio accedat, tenet Bart. Alexand. Iaſs. Ripa, Romuleus, & alij in dict. l. 1. de acquir. poſsſs. arg. eiuſsdem text. in ultim. verb. l. 3. §. Neratius, D. eod. & l. ſsi Barſsatorem, C. de fideiuſsſsor. reiectâ ſentẽtiâſententiâ gloſs. quæ contrarium exiſstimavit in §. item Lapilli, & §. theſsaurus, inſstit. de rer. diviſs. Inde inferentes
18
ad ſstatuta, quæ inventos cum armis puniri iubent, ut verè, cum eiſsdem captos, & apprehenſsos eſsſse, requirere videantur. Quam doctrinam, etſsi in dubium revocet Iaſs. in l. 1. §. hæc verba, num. 7. ff. quod quiſsque iuris, & abſsolutè reprehẽdatreprehendat Cuiacius lib. 12. obſservat. capit. 38. ſsub aliquibus tamen diſstinctionibus cæteri magis communiter recipere ſsolent, ut conſstabit ex Socino in d. § Neratius, Hippol. de Marſsil. ſsing. 303. & ex plurimis alijs relatis per Anton. Gomez in l. 45. Tauri num. 48. Redin. de maieſstat. Princip. verb. Armatam ex num. 193. Iul. Clar. & eius additionatore Baiardo recept. ſsenten. §. fin. quęſtquæſt. 82. ſstatut 6. verſsic. Quæro, ſstat ſstatutum, Tiber. Deciano lib. 8. criminal. cap. 4. n. 5. verſs. Quid ſsi fiat, Menoch. de arbitr. caſsu 394. num. 50. Bobadilla in Polit. lib. 4. cap. 5. num. 12. Flores de Mena in addition. ad Anton. Gamam deciſs. 167. Hieronym. Zevallos pract. commun. quæſst. 651. & noviſssimè Ludov. Rodolphino lib. 2. quæſst. q. 34.
Et eſst adeò verum,
19
inſsulas, maris invenientium & occupantium fieri, ut non ſsolùm inſsulæ ipſsæ, ſsed etiam urbes, & oppida, quæ in illis poſsteà conſtruũturconſtruuntur & ædificantur, propriępropriæ incolentiũincolentium fiant, & ab omni iuriſsdictione, liberęliberæ maneant, ut de
20
Venetorum inclyta urbe, & ſsui ſsemper iuris aſsſserta Republica tradit Salicet. in l. 3. C. de naut. fœno. Cœpola in tractat. de ſservit. ruſstic. tit. de mari, cap. 29. Iaſs. Ripa, & alij in l. ſsi inſsulam, D. de verb. obligat. idem Iaſs. in l. ex hoc iure num. 26. D. de iuſst. & iur. & Pereg. de iure fiſsci lib. 8. num. 62. & 63. & Freitas d. tractat. de Imp. Aſsiat. cap. 10. num. 32. & ſseq. Licèt alij doceant,
21
dominium quidem occupantibus quæri, ſsuperioritatem verò & iuriſsdictionem huiuſsmodi locorum ad eum pertinêre, qui in illo mari imperium habet. Mari
22
autem imperare videri, qui in continenti proxima imperat, ut argumento l. venditor, D. cõmuncommun. præd. apertè ſscribit gloſs. in capit. ubi periculum, de elect. in 6. ubi Dominic. Angel. Aretin. in d. §. inſsula; arg. l. decernimus, C. de ſsacroſs. Eccleſs. Bart. in tractat. Tyberiadis, verb. Inſsula, Caſstrenſsis in l. inſulęinſulæ, D. de iudicijs, Felin. in cap. cùm olim de except. Decius in cap. licèt cauſsam, de probation. Cœpo la ubi ſsup. num. 14. Corneus conſs. 322. vol. 1. & conſs. 152. num. 1. vol. 4. Ant. Corſset. in ſsing. verb. Iuriſsdictio, Hiero. de Monte in tract. finium regundor. c. 39. Angelus Matthæatius de via & ratione iuris lib. 1. cap. 36. Pereg. de iure fiſsci lib. 8. num. 25. Camill. Borrell. de præſstan. Reg. Cathol. cap. 46. n. 234. & noviſssimè alios citans idem Borrel. in ſsumma deciſs. tit. 41. de iuriſsd. & imp. num. 125. fol. 158. pag. 2. Dom. Ioan. Bapt. Valençuela conſs. 100. num. 55. & Nos infrà cap. 25. num. 70.
Accedit his, quòd ſsecundùm communem aliam eiuſsdem iuris gentium introductionem,
23
ea etiãetiam quæ ab hoſstibus bello capiuntur, propria capientium fiunt. d.l. 1. verſs. Item capta, D. de acq. poſsſs. l. naturalem 5. §. ult. l. transfugãtransfugam 51. D. de acq. rer. dom. l. hoſstes 24. l. ſsi quid in bello 28. ff. de captivis, §. item ea, quæ ex hoſstibus, inſst. de rerum diviſs cap. ius gentium, 1. diſstinct. l. 1. & per tot. tit. 26. part. 2. l. 20. tit. 28. par. 3. cum latè traditis à D. Thom. 2. 2. quæſstio. 40. artic. 1. & lib. 3. de regim. | Princip. cap. 11. Sylveſst. in ſsumm. verb. bellum, Alphonſs. à Caſstro de iuſsta hæret. punit. lib. 2. capit. 14. Victor. in relat. de iure belli, num. 51. & ſsequentib. Covarru. in reg. peccatum 2. part. §. 9. & §. 11. num. 1. Menchaca lib. 1. de ſsucceſs. creat. §. 1. num. 43. Alciato in 1. hoſstes num. 7. de verbor. ſsignif. Vaconio lib. 1. declarat. iur. cap. 21. & lib. 2. cap. 35. Conano lib. 1. commentar. iur. cap. 3. num. 4. Anto. Concio lib. 1. diſsput. cap. 12. Romuleo in d.l. 1. de acq. poſsſseſs. ex num. 23. eruditiſs. Petr. Faber. lib. 2. ſsemeſst. cap. 3. & 4. Oſsualdo in Donel. Enucl. lib. 4. cap. 21. Cardin. Tuſsch. pract. concl. iur. tom. 1. verb. Bellum, cõcluſconcluſ. 39. 40. & 41. Petr. Cenedo collectan. 59. ad DecretũDecretum, pag. 84. Camillo Borrello omnino videndo in tract. de præſst. Reg. Cath. cap. 47. ex num. 135. Caliſst. Remirez de lege Regia, §. 26. num. 64. & noviſssimè D. Melchior de Valencia illuſst. tract. iur. tract. 2. cap. 5. num. 24. & ſsequent. Qui bellorum originem & effectus ſsatis eruditè recenſset, & ſse dignum Primariæ Cathedræ Iuris Civilis in Salmanticenſsi ſschola Nomodidactem oſstendit, in qua ego eundem olim auditorem habuiſsſse, & exercuiſsſse, non parum lætor & glorior, Ægid. Bened. in l. ex hoc iure, D. de iuſst. & iur. tom. 1. cap. 1. per totum, & Seraph. Freitas de iuſsto Imp. Aſsiat. cap. 9. num. 11.
Et ante omnes
24
docuit Plato lib. 1. de legib. Ariſstot. lib. 1. Polit. cap. 4. & 5. Thucydides lib. 5. Cyrus apud Xenoph. lib. 3. & Menalaus apud LibaniũLibanium, quorum Græca verba refert Balduin. in d. §. item ea, & Ioan. Borcholt. in §. ſservitus, inſst. de iur. perſson. Vbi hac de cauſsa bellicam artem ſsecundùm naturam acquiſsitivam eſsſse inquiunt, & hãchanc legem omnibus hominibus eſsſse communem, & ex iure gentium profectam, Cicer. d. lib. 1. offic. Vbi inter
25
præcipua rerum acquirẽdarumacquirendarum genera, poſst occupationem, victoriam numerat, & D. Ambroſs. lib. 1. de Abraham, cap. 3. Vbi inſspecto etiam iure
26
Divino Geneſs. 14. ad illum pertinuiſsſse ait res illorum Regum, quos bello ſsuperaverat, quamvis eas accipere noluiſsſset, cuius ſsententia refertur in cap. dicat aliquis 23. quæſstio. 5. Neque
27
abeſst Virgil. 9. Æneid. ſsic inquiens:
Si verò capere Italiam ſsceptriſsq́ue potiri
CõtigeritContigerit victori, & prædæ ducere ſsortem.
Vnde
28
cùm hæ Occidentales & Meridionales regiones, non ſsolùm invẽtæinventæ & occupatæ, ſsed in multis etiam partibus per bellum, iuſstis de cauſsis illatum, ab Hiſspanis ſsubiugatæ fuerint, ut in capitibus ſsequentibus oſstendemus, multò planius affirmare poſsſsumus, illarum poſsſseſssionem, & mediante poſsſseſssione dominium, iuriſsdictionem, & imperium communi omnium hominum iure Noſstris Catholicis Regibus acquiſsitum fuiſsſse. Nam
29
licèt ipſsi huiuſsmodi occupationibus, & militaribus expeditionibus perſsonaliter non interfuerint, Chriſstophorus tamẽtamen Columbus, & reliqui Duces, qui poſst illum ad has provinhcias navigarunt, veluti procuratores RegũRegum HiſpanięHiſpaniæ erãterant, & eorum nomine acquiſsierunt, quidquid uſspiam terrarum occuparunt, & debellarunt. d.l. 1. §. adipiſscimur, D. de acq. poſsſs. l. 1, C. eod. l. 1. C. per quas perſsonas nob. acq. l. 3. §. cùm igitur, D. de vi & vi armata, cum ſsimilib. Sub
30
his quippe pactis, & conditionibus ad eas inquirẽdasinquirendas ſsemper miſssi ſsunt, ut refert Ant. de Herrera in hiſst. gener. Ind. decad. 1. lib. 10. capit. 1. & 2. & decad. 2. lib. 3. cap. 11. pag. 99. & conſstat ex plurimis ſschedulis, mandatis & inſstructionibus Regijs, quæ habentur in tomo 4. ex pag. 236.
Et ita
31
ipſsi Duces proteſstari ſsolebant, ubi primùm eaſsdem provincias ingrediebantur, ſsequentes eiuſsdem Columbi exemplũexemplum, qui ſsimulatque in primam Novi Orbis inſsulam Guanahani dictam excẽditexcendit, deiectâ arbore, CrucẽCrucem ex ea factam in nomine D. Ieſsu Chriſsti cruciſsixi in littore ſstatuit, eiq́;eiq́ue debitas | pro tanto beneſsicio gratias agens, illius Novi mundi ius, ac poſsſseſssionem Regum Catholicorum nomine coram tabellione publico cepit, cuius actus, formam, & aliorum ſsimilium tradunt Pet. Martyr in decad. 1. Hieron. Benzon. & eius additionator lib. 1. hiſstor. Americæ cap. 7. Ant. de Herrera in hiſstor gener. Ind. decad. 1. lib. 1. cap. 12. & alibi paſssim. In quo, ut in alijs, magnam Hiſspanorum erga ſsuos Reges fidelitatem meritò extollit idem Herrera decad. 4. pag. 114.
Vnde mirum non eſst, ſsi hæc omnia Regali iuri Noſstrorum PrincipũPrincipum ceſsſserint,
32
quia feciſsſse non tam vidẽturvidentur, qui iuſssis parent, quàm qui iubent, & alicuius expeditionis faciẽdęfaciendæ auctores ſsunt, l. qui mandat. l. cum iuſsſsu, D. de ſsolution. l. 1. §. penult. & fin. D. de legat. 1. l. 1. §. deieciſsſse, D. de ijs qui deiec. l. unum ex familia 72. §. ſsi de Falcidia, D. de legat. 2. cap. qui facit per alium 72. de regul. iur. in 6. cum alijs, quęquæ notanter congerit Menchaca in præfat. cõtroverſcontroverſ. illuſst. num. 112. Petr. Pechius in d. capit. qui facit, & Marian. Socin. conſs. 135. lib. 2. Vbi ex hoc concludit, valêre
33
dictum teſstis dicentis, Titium ligna amputaſsſse, etiamſsi ipſse Titius per ſse hoc non fecerit, ſsed per alium.
Præter quam quòd, ut iſsthæc omnia deſsicerent, Regali iure, quod Noſstri potentiſssimi Reges in vaſsſsallos utuntur, idem conſsqui poſsſsent. Certiſssimum namque
34
eſst ad Reges, & eorum ſiſcũfiſcum ac Demanium pertinêre provincias, populos, arces, agros, & terminos, qui à ſsubditis ſsibi hominibus occupantur, vel militari manu acquiruntur, etiamſsi ipſsi ſsubditi id proprijs expenſsis effecerint,
35
mobilibus duntaxat, & ſsemoventibus bonis ſsub militum occupantium iure manentibus, ut elegãtereleganter docet Pompon. 1. C. in
36
l. ſsi captivus 20. §. expulſsis, ibi: Publicatur enim ille ager, qui ex hoſstibus captus ſsit, D. de capt. & poſstlimin. reverſs. l. penult. D. ad leg. Iul. pecul. tradit gloſs. per tex. ibi in l. Divus 31. D. de iure fiſsci, l. 20. tit. 18. part. 3. l. 28. tit. 26. part. 2. ubi Gregor. Lopez. d. cap. dicat aliquis 23. q. 5. cap. ius militare 1. diſstinct. Bart in l. ſsi quid in bello, D. de capt. idem Bart. Alexan. Iaſs. & Romuleus num. 25. in d.l. 1. de acquir. poſsſs. Martin. Laudenſs. in tract. de bello. §. 4. Roderic. Suarez alleg. 7. à num. 13. Menchaca de ſsucceſs. 1. part. lib. 2. §. 17. num. 13. Valaſscus de iure emphyteut. q. 8. ex num. 38. Camill. Borrel. d. cap. 47. n. 139. & eſst communis Theolog. ſsecundùm Victoriam, & alios ſsup. Petr. Navarram, qui plures allegat in tract. de reſstit. lib. 2. capit. 3. num. 287. Armillam in §. bellum num. 23. Greg. de Valencia tom. 3. diſsputat. 3. q. 16. de bello, puncto 3. col. 701. verſsic. Quarta propoſsitio, & Iuriſstarum ſsecundùm Covarru. in d. reg. peccatum, 2. par. §. 11. num. 6. Avendañ. de exequen. mand. 1. part. cap. 4. num. 2. Azeved. in l. 20. tit. 4. lib. 6. Recopil. Vaconium. d. cap. 35. Pet. Fabr. d. lib. 2. ſsemeſst. cap. 4. & Ant. Pichard. in §. quod ſsi fugerit, num. 10. inſstit. de empt. & vendit.
Quinimo
37
& quamlibet prædam, etiam rei mobilis, vel ſemovẽtisſemoventis in ipſso prælio non captam, ſsed exitu belli poſsteà occupatam, publicari ſsolêre, & in fiſscum redigi, aliquibus exẽplisexemplis oſtẽditoſtendit Agellius lib. 7. noct. Atticar. cap. 4. & lib. 13. cap. 24. Et ea
38
etiam, quæ in ipſso belli conflictu capiuntur, non aliter capientium fieri quàm ſsi ante Principem, vel Ducem exercitus afferãturafferantur, ut is ea ſsecundùm virtutes, & merita militum inter illos diſstribuat, communis eſst omnium DoctorũDoctorum aſsſsertio poſst Bartolum in d.l. ſsi quid in bello, ut teſstatur Balduin. in d. §. item ea, num. 7. & 8. Pet. Bellinus in tract. de re milit. par. 2. cap. 12. & 18. Romuleus in d.l. 1. de acq. poſsſs. n. 26. licèt ipſse ſsolus ab ea diſscedere tentet. Et iure noſstro apertè deciditur in d.l. 4. 5. & ſsequent. tit. 26. part. 2. Vbi
39
varij prædarũprædarum partiendarum modi connumerantur, de quibus ſsolitâ eruditione fusè agit Per. | Faber. d. lib. 2. Semeſstr. cap. 3. & 4 Pet. Gregor. lib. 2. Syntagm. cap. 4. num. 6. Pat. Suarez in tract. de Charit. diſsput. 13. ſsect. 7. num. 2. & 7. Ægid. Benedict. d.l. ex hoc iure capit. 1. num. 9. & ſseqq. Oſsualdus in Donello Enucleat. lib. 4. cap. 21. & Melchior de Valencia dict. cap. 5. num. 25. & ſseqq.
Ad ſsupremum
40
autẽautem PrincipẽPrincipem ultra immobilia, de quibus iam diximus, quinta quoque pars aliarũaliarum prædarũprædarum moventium & ſemoventiũſemoventium pertinet, ut in prædictis legibus Partitæ diſspoſsitum eſst, & in l. 20. tit. 4. lib. 6. novæ Recopil. Quæ pars
41
adeò ad Imperij dignitatem ſspectat, ut inter Regalia computetur, & à Principe in perpetuum
42
alienari non poſssit, ut cavetur in d.l. 4. part. ubi Gregor. verb. Non lo podrian fazer, & in d. l. 20. recopil. Palac. Rubeus in repetit. cap. per veſstras notab. 2. verſsic. Sed eſst pulchra dubitatio, num. 43. Rolandus à Valle conſs. 1. num. 101. vol. 2. & Ioan. Garcia de nobilit. gloſs. 1. §. 1. num. 21.
Ex quibus videmus
43
omnia ferè mũdimundi Regna & Imperia bellorũbellorum quidẽquidem evẽtibuseventibus parta, & ex alijs gentibus, & dominis ad alios translata. Quod Tertul. in Apolog. relatus ab Hotma. lib. ſsing. qq. illuſst. cap. 1. adeò verũverum eſsſse exiſstimavit, ut ſscribat, ſse arbitrari, RegnũRegnum omne, vel ImperiũImperium armis quæri, & victorijs propagari. Et idem tradit Thucydides lib. 1. ubi Principatibus GræcorũGræcorum hoc initiũinitium attribuit & Cicer. lib. 3. Rhetor. c. 3. Vbi ait,
44
Romanos partim enſse partim conſsenſsu potentiam adquiſsijſsſse, & idem generaliter de reliquis Regnis, & inſsignibus illis quatuor Orbis Monarchijs docet D. Auguſst. lib. 4. de Civit. Dei, cap. 6. Claudian. PanęgyricoPanægyrico 3. ad Stiliconem, his verſsibus:
Sic malè ſsublimes fregit Spartanus Athenas
Atque idem Thebis cecidit,
Sic Medus ademit Aſsſsyrio,
Medoq́ue tulit moderamina Perſses,
Subiecit Perſsem Macedo,
Ceſsſsurus & ipſse Romanis, &c.
Et innumera
45
exempla ex Divinis & humanis antiquis, & recẽtibusrecentibus omniũomnium gentium hiſstorijs petita refert Theat. vitæ human. vol. 11. lib. 4. ex pag. 2597. Oldrad. conſs. 68. Tiraq. de primog. q. 17. opin. 4. num. 25. Caſstaldus in tract. de Imperat. q. 4. n. 3. Pacianus de probat. vol. 2. cap. 35. num. 53. Metienç. in Dialog. Relat. 2. part. cap. 4. ex num. 2. Balduin. in § item ea, inſst. de rer. diviſs. ubi hac de cauſsa cõcluditconcludit,
46
RegnorũRegnorum iam diu conſstitutorum initia repeti non debêre, SimõSimon Maiol. 3. tom. dier. Canicul. colloq. 2. de bellorũbellorum evẽtibeventib. ex pag. 333. & tom. 4. colloq. 4. de orig. ſsociet. humanęhumanæ ex pag. 252. & noviſssimè alios referens Hieron. Zevallos in tract. de cognitio. per viam violent. gloſsſs. 18. ex num. 88. & Doct. Melchior de Valenc. d. tract. 2. cap. 5. num. 9. & ſsequentib.
Vnde quidãquidam in ea opinione fuerũtfuerunt, ut
47
quemadmodũquemadmodum neceſsſsariâ naturæ lege in taurorũtaurorum, aprorũaprorum, gallinaceorum cæterarumq́ue animantium genere, quæ corporis robore, atque audaciâ alias ſsui generis vincit, & excellit, eas huc illuc ducit, ipſsæq́ue velut imperiũimperium habenti obſsequuntur, & parẽtparent: ſsic etiãetiam inter homines is potiſssimum imperet, regatq́ue cæteros, qui corporis, animiq́ue robore præſstantiſssimus ac valentiſssimus eſsſse videatur. Id quod his omnino verbis à Polybio vetuſstiſssimo, & graviſssimo auctore Græcè traditur in initio lib. 6. & Brennus Gallorum Rex ferociter Romanis reſspondit apud Livium lib. 5. & Plutarch. in Camillo, & Tencterorum legati apud Tacit. libro 20. Annal. & Ioſseph. Ieroſsolymitanis deditionem ſsuadens lib. 5. de bello Iudai. capit. 26. & Ariſstid. in pluribus locis, quæ ſsolitâ eruditione cõgeſsitcongeſsit Pet. Fab. lib. 2. Semeſstr. Cap. 2. pag. 25. & 26. & lib. 3. cap. 14. in princip. pag. 191.
Sed licèt prædictæ iuris regulæ, & auctorum ſsententiæ, ita generaliter ſsumptæ veriſssimæ ſsint, & titulum, de quo agimus, ſsufficienter probare, & fulcire videantur: Nos tamẽtamen, qui illud tãtùmtantùm
48
iuſstum, & legitimũlegitimum iudicamus, | quod iure, legibus & ratione ex omni ſsui parte ſsubſsiſstit, l. quemadmodum 7. C. de agric. & cenſs. lib. 11. l. legitima, D. de pactis, l. nec ex PrętorioPrætorio, D. de reg. iur. Caſssiod. lib. 9. epiſs. 2. nullatenus volumus, huius Novi Orbis imperium ob ſsolam acquiſsitionem bellicãbellicam, de qua ultimo loco tractavimus, Regibus noſstris aſsſserere, niſsi prius eadem bella iuſstè, & legitimè Indis inferri potuiſsſse probaverimus; quod argumentũargumentum in tota huius libri diſsputatione proſsequimur.
Etenim
49
licèt damnemus & explodamus, ut re ipsâ damnamus & explodimus ManichæorũManichæorum hęreſimhæreſim, à Lutheranis renovatam, qui ob nullãnullam cauſsam bellum etiam adverſsus Turcas, hęreticoshæreticos, & alios Fidei hoſstes inferre licêre afſsirmarunt, quãquam evidentibus rationibus, & teſstimonijs convincunt Alſsonſs. à Caſstro lib. 3. adverſs. hæreſses, verb. Bellum, Sebaſst. Medices in ſsum. omn. hęreſhæreſ. 1. p. eod. verb. Lanzelot. Conrad. in templo omn. iud. lib. 1. §. 4. verb. Infidelibus, Ant. Rubeus lib. 2. aſsſsert. Cathol. adverſs. Eraſsm. errore 2. Gregor. de Valencia, qui latiſssimè, & elegantiſssimè loquitur, 3. tom. diſsp. 3. quæſst. 16. punct. 1. Iulius Ferret. in integ. tract. de iuſst. & iniuſst. belli, Thom. Boz. de ſsign. Eccl. lib. 17. cap. 7. Suar. tract. de charitat. diſsput. 13. ſsect. 1. Cam l. Borrel. de pręſtãpræſtan. Reg. Cathol. cap. 32. num. 113. cum multis ſequẽtibusſequentibus, Pat. Lorea in 2. 2. D. Thom. ſsect. 3. diſsp. 52. num. 8. & plures alij ſstatim citandi, & relati à Cenedo in. d. Collectanea 59. ſsuper Decretum, & a Ioan. Baptiſst. Valençuela in diſscurſs. ſstat & bell. 2. p. conſsider. 3. ex num. 16. & in Monitorio contra Venetos, 7. part. num. 56. & ſseqq. & a Nobis infrà hoc lib. cap. 19. num. 37. & Freitas d. tract. de Imp. Aſsiat. cap. 9. n. 10. Rectè
50
tamẽtamen, & certè affirmare poſsſsumus, & debemus, regulam illam iuris, quęquæ ſstatuit, ex cõmunicommuni & naturali omnium gentiũgentium lege & introductione bella originem, & approbationem habuiſsſse, & ut ea, quęquæ in illis ab hoſstibus capiuntur, victoribus cedant, de bellis utique iuſstis, & legitimè indictis accipiendam eſsſse.
Bella etenim
51
iniuſsta, & innocentibus atque immerentibus per ſolãſolam violentiam, aut cupiditatem illata, nullo modo ius Divinum, GentiũGentium, vel Civile approbavit, neque dominium, aut imperium aliquod legitimum inducere poſsſsunt, ſsed potiùs magna latrocinia reputari debent, & reſstituendi neceſssitatem important, ut latiſssimè probant, & reſsolvunt Theologi omnes poſst D. Thom. in 2. 2. q. 10. art. 8. Lucas de Pena in l. un. C. ut arm. uſsus, lib. 11. Petr. Malferit. apud Mandell. conſs. 769. num. 13. cum ſsequentib. vol. 2. Alfonſs. à Caſstro de iuſst. hæret. punit. lib. 2. cap. 14. per totum, Victoria in relect. de iure belli, Bañez 2. 2. q. 4. art. 1. Covarr. in. d. reg. peccatum. §. 10. n. 3. Lanzelot. d. lib. 1. §. 3. verb. Bellum, Petr. Navarr. de reſsſsitut. 1. part. lib. 2. cap. 3. num. 258. Gregor. de Valencia ubi ſsup. punct. 2. per totum, Balth. Ayala de iure & offic. belli, lib. 1. cap. 2. reliqui Auctores, qui de bello ſscripſserunt in tract. Doct. tom. Borrel. d. cap. 32. ex num. 38. Cuiacius in l. ut vim, D. de iuſst. & iure, Molin. in eod. tract. diſsput. 99. & ſsequentib. Lorca d. diſsp. 52. Cenedo d. collectan. 59. Gabr. Vazq. in 1. 2. diſstinct. 64. cap. 3. Cardin. Tuſschuspract. cõcluſconcluſ. iur. tom. 1. verb. Bellum, concl. 34. & 35. Ioan. Bapt. Valençuela in monit. contra Venetos, 7. part. n. 60. 61. 65. 120. & ſseqq. Simon Maiol. in dieb. Canicul. tom. 3. colloq. 2. de bellor. event, ex pag. 359. Hieronym. Campanil. in diverſsorio iuris Canon. rub. 11. cap. 24. num. 11. & noviſssimè plures alios recẽſensrecenſens Zevall. in commun. opin. tom. 4. q. ult. ex num. 117. & Caliſst. Remirez in tract. de lege Regia §. 30. num. 55. & P. Fr. Ioan. Marq. in Gubernat. Chriſst. lib. 2. cap. 35. pag. 369. & ſseqq. & D. Melchor de ValẽcValenc. d. cap. 5. num. 13. & 14.
Quapropter
52
Vlpian. in. d.l. ut vim, ita demũdemum bella probare videtur, ſsi iniurias & damna, quæ nobis inferuntur, propulſsent, vel illatas vindicent, & reſsartiant. Et idem docent
53
Pontifices in cap. diſspar. 23. q. 8. cap. militare 23. q. 1. ubi eam intentionem in bellis deſsiderant, ut ad malum vitandũvitandum, & bonum promovendũpromovendum irrogẽturirrogentur; quod mirè cõvenitconvenit ſentẽtiæſententiæ
54
D. Iſsidor. lib. 18. Etymol. cap. 1. ubi bellum iuſstum definit: Quod ex edicto geritur de rebus repetendis, aut propulſandorũpropulſandorum hominum cauſsa: & D. Aug. lib. 6. quæſst. q. 10.
55
relati in cap. Dominus 23. q. 2. ubi ſsic ait: Iuſsta autem bella diffiniri ſsolent, quæ ulciſcũturulciſcuntur iniurias, ſsi qua gens, vel civitas, quæ bello petẽdapetenda eſst, vel vindicare neglexerit, quod à ſsuis improbè factũfactum eſst, vel reddere quod per iniurias ablatũablatum eſst. & lib. 22. cõtcont. Fauſst. Adverſsus iniuriam reſsiſstentium gerenda ipſsa bella ſsuſscipiuntur à bonis, ſsive Deo, ſsive aliquo legitimo Imperio iubente.
Et non minus verè, &
56
eleganter idem D. Auguſst. lib. 4. de Civitat. Dei, cap. 6. reprehendens Alexandri Magni inſsatiabilem imperij ſsui propagandi cupiditatẽcupiditatem, & bella, quibus iniuſstè totum Orbem hâc ſsolâ conſsideratione vexabat, ſsic inquit: Inferre enim bella finitimis, & inde in cætera procedere, & populos ſsibi non moleſstos, ſsola Regni cupiditate conterere, & ſsubdere, quid aliud, quàm grande latrocinium, nominandum eſst? Et poſsteà illud vulgatum Pyratæ dictum commemorat, qui coram eodem Alexandro adductus, cùm interrogaretur, qua de cauſsa mare infeſstaret? reſspondit: Quid tibi Orbem terrarũterrarum habes infeſstum? ſsed quia ego exiguo navigio facio, latro vocor; tu autem, qui magna claſsſse id facis, Imperator, quod & narrat Policrat. lib. 4 in princip. & Palac. Rub. de obten. Navarræ in fine proœmij. Quam ſsententiam mutare potuit D. Auguſst.
57
ex verb. Herodot. lib. 3. ubi ſsimiliter ait: Qui iuſstus eſst, non alienam regionem affectat, ſsed ſsua eſst contentus; nec homines, a quibus nihil laceſsſsitus eſst, in ſservitutem redigit.
Neque longè eſst
58
Seneca lib. 1. de beneſsic. cap. 13. ubi de eodem Alexandro loquens, ſsic habet: At hic à pueritia latro, gentiumq́ue vaſstator, tam hoſstium pernicies, quàm amicorum; qui ſsummum bonorum duceret terrori eſsſse cunctis mortalibus. Vbi melius eſsſset, ut legamus, vel ſsaltem intelligamus: Tam amicorum pernicies, quàm hoſstium, iuxta animadverſsionem Petr. Fabri lib. 1. Semeſstr. cap. 23. pag. 152. Eaq́ue propter prædonis iudicium & infamiãinfamiam nũquamnumquam effugiet, ut rectè obſservat Noſster Matthæus Lopez Bravo in terſso illo, & eleganti tractatulo, quem de Rege & regendi ratione conſscripſsit lib. 1. fol. 7. ubi adducit illud Poëtæ:
Illic Pellæi proles veſsana Philippi
Fœlix prædo iacet terrarum, vindice fato
Raptus, ſsacratis totum ſspargenda per Orbem
Membra viri poſsuere adytis.
Et conducit elegans oratio, quam Cineas
59
ille, magni ingenij, & eloquentiæ vir, apud Pyrrhum habuit, eum à bellis diſsſsuadêre intẽdensintendens, quibus nullo iure, aut bono, ſsed ſsolâ inanis glorięgloriæ voluptate Italiam primò, mox Siciliam, ac deinde totam Africam bello ſsibi ſsubijcere conabatur, ut reſsert Plutarc. in vita eiuſdẽeiuſdem Pyrrhi, & ex noſstris Borrell. dict. cap. 32. numero 87.
Et illud
60
Antigoni MacedonũMacedonum Ducis, de quo apud eundẽeundem Plutarch. lib. 4. apophthegm. qui Sophiſsæ cuidam librum de iuſstitia ſscriptum prorrigenti: Deſsipis, inquit, qui cùm me videas alienas urbes armis vexantem, tamen apud me de iuſstitia diſsſseris. Sentiens, nimirum illos, qui bellum inferunt, nec poſsſse, nec velle tueri iuſtitięiuſtitiæ leges; prout etiam ex Noſstris obſservat Menchaca libro 1. cõtroverſcontroverſ. illuſstr. cap. 10. n. 6. & ſseqq. unde Salluſst. in Catil. lib. 1. hoc vitium notans eleganter dixiſsſse videtur:
Libidinem dominandi cauſsam belli habẽthabent | & maximam gloriam in maximo imperio putant ſsua retinere privatæ domus, de alienis certare Regiam laudem eſsſse.
Qvod verò
61
ſspectat ad aliãaliam rationẽrationem primo loco à nobis ſsuprà relatãrelatam, & exornatãexornatam, inventionis ſscilicet, & occupationis iſtarũiſtarum regionum, quâ mediãtemediante legitimum earũearum Imperium, quidam Noſstris Regibus tribuunt, parũparum quoq;quoque ſsufficiens M. Victoriæ, & Greg. Lopez eſsſse videtur; eò quòd illa iuris cõmuniscommunis
62
& naturalis regula, quæ dominiũdominium rerum omniũomnium primis inventoribus, & occupatoribus præbet, de rebus quidẽquidem, & inſsulis, aut provincijs deſsertis intelligenda eſst, & quæ anteà in aliorum hominũhominum poteſtatẽpoteſtatem, & poſſeſsionẽpoſſeſsionem neutiquam perveniſsſsent, ut conſstat ex d.l. 1. D. de acq. rer. dom. cum ſsimilib. ſsup. relatis, & ex d. §. feræ, inſst. de rer. diviſs. ibi: Quod enim antè nullis eſst, id naturali ratione occupanti conceditur: quod in his
63
Novi Orbis inſsulis, & regionibus practicari non potuit, quęquæ deſertędeſertæ non erant, ſsed ut plurimùm Barbaris iſstis habitatoribus plenæ, & ab illis, primò quàm a noſstris, inventęinventæ, occupatęoccupatæ, cultæ, & poſsſseſsſsæ. Qui ob hoc
64
verum, & proprium earum dominiũdominium acquiſsijſsſse cenſsendi erant, cùm iam inde à primis Mundi temporibus, Deo ita diſponẽtediſponente, eis in ſsortem obtigiſsſsent. Quapropter dicere non poſsſsumus, eas in nullius bonis eſsſse, vel Noſstrorum Regum dominationem hoc dumtaxat titulo ſsecurè defendere, non magis, quàm
65
ſsi ipſsi Indi nos, & Regna noſstra inveniſsſsent, & occupaſsſsent. Ius enim naturale,
66
& gentium omnibus hominibus, & nationibus commune eſst, & ęqualiteræqualiter inter omnes obſservari & conſservari iubetur,
67
l. 1. §. ius naturale, & §. ius gentium cum ſsequentib. D. de iuſst. & iur. l. quod attinet 32. D. de reg. iur. ibi: Quia quod ad ius naturale attinet, omnes homines æquales ſsunt, l. hos accuſsare 12. §. penult. ibi: Sed cùm natura communis eſst, ſsimiliter & in eos animadvertitur, D. de accuſsationib. capite ius naturale, 1. diſstinctione.
Qua de cauſsa
68
ius iſstud ab Iſsocrate, Seneca, Apuleio, Lactantio, & alijs bonis Auctoribus, quorũquorum verba latè refert Petr. Faber. lib. 2. Semeſst. cap. 7. in fin. paſssim appellatur: Communis omniũomnium hominum lex, cõmunecommune ius totius generis humani, & commune ius humanitatis. Et ex
69
hoc iure ſseparationem gentium, provinciarum, Regnorum, atque urbiũurbium occupationem & conditionem, dominiorumq́ue introductionem & diviſsionem initium habuiſsſse, certiſssimum eſst, rerum uſsu, & humanis neceſssitatibus ita exigentibus, quęquæ colluvionem multorum in unum locum coactam ferre non poterant, neque eorundem bonorũbonorum cõmunionẽcommunionem, quęquæ
70
ſsemper rixas, & diſscordias producere ſsolet, ut conſstat ex
71
diviſsione urbium, & poſsſseſssionum facta per Cain ante diluvium, & per Nembroth poſst diluvium, quęquæ habetur Geneſs. 4. & 10. & ex alia, quæ interceſssit inter Abraham & Lot, Geneſs. 13. & ex traditis à Beroſso lib. 4. de florib. Chald. Ioſseph. lib. 4. antiquit. D. Aug. lib. 16. de Civit. Dei, cap. 17. Tertul. lib. de pallio, cap. 2. Pineda in Monarch. Eccleſs. lib. 1. cap. 11. §. 3. fol. 37. & ex noſstris Iuriſsconſs.
72
in l. ex hoc iure, D. de iuſstit. & iur. ubi noviſssimus Ægid. Benedict. 1. tom. cap. 3. ex n. 5. §. us autem, inſst. de iur. natur. cap. ius naturale, & cap. ius gentiũgentium, 1. diſstinct. iunctâ
73
. l. cùm pater 69. §. dulciſssimis, D. de legat. 11. ibi: Cùm diſscordijs propinquorum ſsedandis proſspexerit, quas materia communionis ſsolet excitare, & alijs, quęquæ circa hoc congerit Tiraq. de primogen. q. 4. num. 27. Roxas in epit. ſsucceſsſs. cap. 5. num. 37. Hieron. Savaro in notis ad Sidon. Apollinar. pag. 223. & Caſstel. de Bobadilla in Polit. lib. 1. cap. 1. num. 19.
Idemq́;Idemq́ue obſservat, & ex profeſsſso diſsſserit
74
Ariſstot. lib. 1. Polit. cap. 1. & 2. & lib. 2. c. 3. lib. 3. cap. 11. & lib. 5. cap. 10. & ex Theologis, D. Thom. in 1. 2. q. 95. art. 4. & lib. 1. de Regimin. Princip. | cap. 1. & in 2. 2. q. 66. art. 2. ubi Caiet. & alij, Soto lib. 4. de iuſst. & iur. q. 3. art. 1. cõclconcl. 3. Molin. in eod. tract. diſsp. 20. P. Ferdin. Rebell. de oblig. iuſst. lib. 1. q. 2. ſsect. 4. pag. 12. P. Ioan. Salas de legibus, dip. 2. ſsect. 3. P. Fr. Ioan. Marq. in Gubern. Chriſst. lib. 1. cap. 12. & 13. & alij plures relati per Greg. Sayrum in Clavi Regia, lib. 9. cap. 8. num. 15. Ex iuris interpretibus, Bart. n. 9. Iaſs. 14. & eleganter Cuiacius, & alij antiquiores, & recentiores in. d.l. ex hoc iure, Innocent. in capit. quod ſsuper, de voto, Bald. in l. in rebus, C. de iure dot. Alex. in l. cùm hęredeshæredes, De. de acq. poſsſs. Romuleus in l. 1. n. 16. eod. tit. Felin. n. 49. Decius n. 122. Beroi. 145. in cap. quęquæ in Eccleſsiarum de conſstit. Greg. Lop. in l. 2. tit. 1. p. 2. gloſsſs. 6. Hieron. de Monte de finib. regund. cap. 3. & 4. Tiraq. d.q. 4. n. 27. Navarr. in cap. novit de iudicijs, notab. 3. n. 150. cum ſseqq. elegantiſssimè Franc. Conanus lib. 1. comment. cap. 5. 6. & 12. Pinel. in rub. C. de reſscinden. vend. 1. p. cap. 1. n. 16. & cap. 2. n. 4. Menchaca in præfat. cõtroverſcontroverſ. illuſst. num. 105. & cap. 1. n. 25. Alvar. Valaſsc. de iure emphyt. 1. p.q. 3. num. 4. Pet. Greg. lib. 1. de Repub. cap. 2. Molin. de primog. lib. 2. cap. 7. n. 29. Menoch. conſs. 1. n. 396. & conſs. 181. n. 54. & de præſsumpt. lib. 3. præſsumpt. 10. à num. 12. Carol. Tapia in rub. de conſstit. Prinicip. à n. 50. Bobadilla in Polit. d. lib. 1. cap. 1. n. 4. & ſsequent. & n. 19. Simon Maiol. in dieb. Canicul. tom. 4. colloq. 4. pag. 255. & noviſssimè Caliſst. Remirez intract. de lege Regia, §. 30. n. 17. & 19. & in noſstræ quæſstionis terminis Epiſsc. ChiapẽſisChiapenſis in tract. comprobat. ſsump. dominj IndiarũIndiarum, fol. 39. & ſsequent. M. Victoria d. relect. 1. de Ind. inſsulanis ex n. 4. & n. 29. verſs. Et ideò alius titulus, Greg. Lop. in. d.l. 2. tit. 23. p. 2. Hieron. Zevall. in pract. cõmuncommun. to. 4. q. fin. ex n. 19. & Ant. Scappus lib. 2. de iur. non ſscript. cap. 2. Vbi diſsputat, an hęchæc dominiorum diviſsio etiam infidelibus ſsit ſservanda?
Quòd ſsi quis
75
altiorẽaltiorem, & antiquiorem originem dictæ diviſsionis provinciarum, & dominiorũdominiorum ſsumere velit, eam non ſsolùm naturali hominum iure, ſsed Divino potius conſstitutam, & inductãinductam exiſstimans, ut ex Geneſs. cap. 1. Eccleſsiaſst. cap. 17. Sapient. cap. 9. & alijs ſsacræ Scripturæ locis noviſssimè præter alios probare conatur D. Marta in tractat. de iuriſsdict. 1. par. cap. 1. & ante eum Epiſscop. Chiapenſs. in d. tract. comprobat. fol. 41. & ſsequent. Quibus alludit fabula
76
illa Platon. in lib. Sophiſstæ, dum tradit, quòd cùm fatale tempus generationis hominũhominum adveniſsſset, Dij, qui eos ex igni, terraq́ue finxerunt, Promethæo, Epimethęoq́ueEpimethæoq́ue mandarunt, ut ſsuas cuique generationi provincias, urbeſsq́ue diſstribueret. Hoc
77
divinum ius multo magis innumerabile, & invariabile eſst, & omnibus, & ab omnibus æqualiter obſservandum, cap. ſsunt quidam 25. q. 1. cap. 1. dict. 5. cap. quęquæ cõtracontra mores, diſstinct. 8. cap. iubemus 16. q. 3. cap. celebritatẽcelebritatem, de conſsecr. diſstin. 3. §. ſsed naturalia, inſst. de iur. natur. cum alijs, quæ tradũttradunt Doctores ibîd. Claud. Prat. lib. 3. gonſs. gen. iur. tit. 2. cap. 1. pag. 158. Pat. Suar. de legib. 2. cap. 13. & P. Salas in eod. tract. diſsp. 5. ſsect. 7. ex pag. 81. Atque adeò terras, quas infideles iſsti Divinâ providentiâ ſsortiti ſsunt, eis auferre non debuimus: ſsed potius
78
ſsecundùm pręceptapræcepta eijſdẽeijſdem Divini iuris liberas, & ſsalvas relinquere, iuxta illud Exod. 20. & Deuteron. 5: Non furtum facies, non concupiſsces domũdomum, aut agrum proximi tui, nec deſsiderabis uxorem eius, non ſservum, non ancillam, non bovem, non aſsinum, nec omnia quæ illius ſsunt. Cui conveniũtconveniunt alia ſsacræ Scripturæ, & ſsanctorum Patrum teſstimonia à Gratiano congeſsta in cauſsa 14. q. 5. & 6. & verba Caſssiodori lib. 9. epiſst. 3. ubi ait:
79
Aurum per bella quærere, nefas eſst, per maria periculũpericulum, per familiaritates opprobriũopprobrium; in ſsua verò natura honeſsta ſsunt lucra, per quæ nemo læditur, bona benè quærũturquæruntur quãdoquando de nullo domino abrogãturabrogantur.
Sed quamvis
80
ſsuperior inventionis, & occupationis titulus per ſse ſsumptus, parũparum, ut diximus, prodeſsſse videatur, quoad illas Indiarum provincias, & regiones, quęquæ tũctunc, cùm ab Hiſspanis detectæ, & occupatæ ſsunt, certos Reges, & dominos habuerunt. Cùm tamẽtamen in
81
lato hoc, & immenſso terrarum ſspatio, quod eorundem Hiſspanorum labore, & induſstriâ repertum, & perluſstratum eſst, multa loca inhabitata eſsſsent, ad quęquæ vel Indi ipſsi nondũnondum pervenerãtpervenerant, vel deſserta & inculta reliquerant, ut paſssim quotidianis experimentis cognoſscimus, & narrant auctores, qui de eiſsdem provincijs ſscribunt: Affirmandum utique eſst, ſaltẽſaltem quoad hæc pręfatumpræfatum titulum, utilem & legitimum eſsſse, ut idem
82
Mag. Victoria concludit in relect. 2. de Indis, circa finem, dum ait: Item multa etiam ſsunt, quæ ipſsi pro deſsertis habent, vel ſsunt communia omnibus volẽtibusvolentibus occupare, & Pat. Molin. de iuſst. & iur. tract. 2. diſsp. 34. col. 165. & 168. ubi de Luſsitanorum navigationibus agens, ait:
83
eos anno 1446. reperiſsſse inſsulas Viridis Promontorij, quas veteres Heſsperides appellarunt, eaſq́;eaſq́ue vacuas inveniſsſse, & colere, atq;atque habitare cœpiſsſse: Quo fit, inquit, ut gentium iure Luſsitanorum dominio, tanquãtanquam primò occupantiũoccupantium legitimè acceſsſserint. Et ann. 1473 ſsuis navigationibus progredientes reperiſsſse ſsub libea Æquinoctiali inſsulam D. ThomęThomæ ſsimiliter vacuam: Quam colere, & inhabitare, gentiumq́ue iure tanquam primò occupantiũoccupantium legitimè poſsſsidere cœperunt.
Idem quoque tradit,
84
& illuſstrat Thom. Boz. de ſsign. Eccl. Dei, lib. 20. cap. 7. ſsig. 88. pag. 338. ubi inter alia argumenta, quibus Eccleſsiam Dei excellere probat, illud urgentiſssimum eſsſse inquit, quòd per eius alumnos, ac ſstudioſsos innumera terrarũterrarum ſspatia prius deſserta, inculta, & horrẽtiahorrentia, quæ ferarũferarum potius erant cubilia, quàm ſsedes hominũhominum, perluſstrata, & occupata fuerint, & caſstris, urbibuſsq́ue ædificatis ornata, & omni agriculturæ ratione exculta. Videriq́;Videriq́ue DeũDeum iter Catholicis oſtẽdereoſtendere, ut quas ipſse terras habitabiles effecit, ipſsi habitationibus repleãtrepleant. Et ad hoc probandũprobandum, poſst enumeratas alias regiones, luculentiſssima huius veritatis exẽplaexempla relucêre inquit,
85
in inſsulis Tertiarijs, Canarijs, Capitis Viridis, & in latiſssimis etiãetiam regionibus Indiarum, ſsive Orientem, ſsive OccidentẽOccidentem, Solem vel Auſstrum, Boreâmve ſspectantibus. Sicq́;Sicq́ue
86
impletũimpletum fuiſsſse illud Iſsai. 58: Et ædificabuntur in te deſserta ſæculorũſæculorum, fundamẽtafundamenta generationis & generationis ſsuſscitabis: & cap. 32: Erit deſertũdeſertum in charmel, & charmel in ſsaltum reputabitur, & habitabit in ſsolitudine iudicium, & iuſstitia in charmel ſsedebit: & cap. 35: Lætabitur deſserta, & invia, & exultabit ſsolitudo, & ſstorebit quaſsi liliũlilium.
GerminãsGerminans germinabit, & exultabit lætabunda, & laudãslaudans: Gloris Libani data eſst ei, decor Carmeli, & Saron.
In cuius veriſsimęveriſsimæ doctrinæ cõprobationemcomprobationem, ultra prędictosprædictos Auctores, & ea, quæ generalier de iure primæ invẽtionisinventionis, & occupationis ſsuprà retulimus,
87
expendi poteſst magis ſspecialiter reg. tex. in. d. §. feræ, inſst. de rer. diviſs. ubi Balduin. quęritquærit, an eadẽeadem ſsemper manſserit libertas occupandi loca deſserta, & inculta, cuiuſsmodi paſssim multa ſsunt? & ſsubdit:
88
Et ego quidem crediderim, & adhuc eſsſse debere induſstriæ præmia, ut fiant occupantis, & excolentis, idq́;idq́ue Reipub. utilius eſst.
Quibus adſstipulatur, quod notãternotanter inſsinuat Bartol. in l. rem quæ nobis, num. 4. D. de acquit. poſsſs & in l. ſsi duo, in fine princ. D. uti poſssid. nimirũnimirum, ſsundos,
89
qui nunquãnunquam apparent fuiſsſse culti, pręſumipræſumi debêre, in nullius bonis fuiſsſse, & ſsic primò occupanti concedi. QuãQuam doctrinãdoctrinam ſsequitur Iaſs. ibîdem num 32. Bald. in rub. de præſscript. col. 3. & eius auctoritate motus tenuit magis notabiliter Aretin. in l. 1. in princ. 2. notab. D. de acq. poſsſs. Quod
90
etiãetiam ſsi res immobiles ſsint intra territorium | vel diſtrictũdiſtrictum alicuius civitatis, vel Regni, ſsi tamen non extat memoria, quòd prędictaprædicta bona fuerint per aliquem culta, & occupata, non dicentur eſsſse populi, vel Principis, ſsed potius in nullius bonis eſsſse iudicabantur, & ſsic primo occupanti concedentur. Atq;Atque ita dicit ſse conſsuluiſsſse in cauſsa Epiſscopi Mantuani, & de hac doctrina multum gloriatur, in. d.l. rẽrem, quæ nobis, & in conſs. 15. incip. ReverẽdiſReverendiſ. Domine. QuęQuæ tamen in ſspecie ab eo propoſsita, & generaliter accepta, falſsa quidẽquidem videtur, & ideò ſsemper in praxi damnatur, ut reſsolvunt Paul. Caſstrenſs. & Bart. Socin. in. d.l. 1. ex num. 17. idẽidem Craſstrenſs. cõſconſ. 259. in cauſsa quęquæ vertitur, idem Socin. conſs. 89. & conſs. 127. Quia
91
ex antiqua poſsſseſssione, vel cõceſsioneconceſsione territorij, vel caſstri, quidquid intra illius fines includitur, ad Principem, vel urbẽurbem, cuius eſst caſstrum, pertinêre videtur, ut colligitur ex l. ędeæde ſsacrâ, §. ſsin. D. de cõtrahendcontrahend. empt. Ioan. Fab. in l. cunctos populos, C. de ſsacroſs. Eccleſs. Bald. in rub. C. de contrah. empt. verſs. 22. quæro, Corneo conſs. 247. vol. 2. Oldrad. cõſconſ. 121. Chaſsſsan. in cõſuetudconſuetud. Burg. rub. 9. §. 4. Gregor. Lop. in l. 7. tit. 20. p. 3. Avendañ. de exequend. mand 1. p. cap. 4. num. 4. & 5. Bobadill. in Polit. lib. 2. cap. 16. n. 52. & 53. & latiſssimè Mieres de maiorat. 4. p.q. 20. ex n. 48. ubi practicabiliter docẽtdocent, quòd
92
ſsi civitas, aut villa, vel dominus vaſſallorũvaſſallorum non habet territorium ſspecialiter deſsignatum, omnes terræ, ſsive ſsint zerbidæ & incultæ, ſsive montuoſsæ ad Regem in dubio ſspectabunt, quas Hiſspano vocabulo, Realengas, nominare ſsolemus: & in eis Reges
93
ſsuam intentionem fundatãfundatam habêre vidẽturvidentur. Quod &
94
apud antiquos obtinuiſsſse non malè conijcere poſsſsumus ex Herodiano in vita Imp. Ælij Pertinacis, ubi refert, eum quidquid in Italia, aut uſsquam gentium inculti ſsoli eſsſset, permiſsiſsſse occumpantibus, colentibuſq́;colentibuſq́ue donata ſsingulari beneficio immunitate decẽdecem annorum. Et ex Appian. Alexand. lib. 1. cum ſscribit,
95
decimãdecimam partem fructuũfructuum Reip. ſsolitam pendi pro vectigali eorũeorum agrorum, qui deſserti ad culturam redigerentur.
Planè
96
ſsi huiuſsmodi terras à Regibus, civitatibus, vel alijs inferioribus dominis omnino derelictas fuiſsſse, probari poſsſset: tunc abſq;abſque dubio dicendũdicendum eſsſset, liberè & ſsecurè occupantibus cedere. Qui enim res ſsuas
97
deſserit, aut pro derelicto habet, donare videtur: ideoq́;ideoq́ue continuò occupantiũoccupantium fiunt, l. 1. D. pro derelict. eiſsdem quippè
98
modis noſstræ eſsſse deſinũtdeſinunt, quibus adquirũturadquiruntur, l. 2. & 4. §. hoc amplius, l. quicunq;quicunque & l. quâ ratione, §. ult. D. de adq. rer. dom. §. pen. & ult. inſst. de rer. diviſs. l. quẽadmodũquemadmodum, §. 1. D. de noxal. action. l. quod ſservus, ubi Bartol. D. de ſstipul. ſservor l. 36. tit. 5. p. 1. l. 49. tit. 28. p. 3. ubi Gregor. Lop. & in l. 26. tit. 31. p. 3. verb. Poblaſsſsen, Rip. in. d.l. rem quæ nobis, num. 37. Aymo Parmenſs. in tract. de iure alluvion. lib. 1. cap. 6. num. 9. Petr. Greg. lib. 20. Syntag. cap. 2. n. 3. Petr. Gilkenius in tract. de pręſcriptpræſcript. 2. par. mẽbmemb. 1. cap. 20. Caliſstus Remir. de lege Regia, §. 26. num. 55. Borrell. de Magiſstr. lib. 4. cap. 12. Avendañ. d. cap. 4. n. 7. verſs. Hodie verò. Vbi reſsolvit
99
in multis CaſtellęCaſtellæ partibus vigêre cõſuetudinẽconſuetudinem, quòd primò occupãsoccupans terras, quas deſsertas, incultas, ſsive, ut dicũtdicunt, zervidas invenit, ſsibi eas in perpetuũperpetuum acquirat.
Eamq́;Eamq́ue
100
conſuetudinẽconſuetudinem ſsi immemorialis ſsit, ſservandam eſsſse affirmant plurimi Auctores, quos refert Aym. Crav. in tract. de antiq. tomp. 4. p. num. 148. Covarrub. in regul. poſsſsoſsſsor. de regul. iur. in 6. 2. p. §. 3. n. 7. Guid. Pap. & eius additionator, deciſs. 408. Burgos de Paz conſs. 15. num. 12. cum ſsequent. Maſscar. de probat. lib. 1. concl. 279. n. 11. & Mieres d. 4. par. q. 20. num. 52. in ultima impreſssione. Et eſsſse
101
faciliorem alienationem, & acquiſitionẽacquiſitionem huiuſsmodi locorum, quàm aliorũaliorum, tradit Felin. in cap. ad audientiãaudientiam, de pręſcrippræſcrip. | & Mandell. conſs. 62. numer. 33. lib. 1.
Eâdem quoq;quoque ratione ſsubſsiſstit, quod de agris deſsertis habetur
102
in l. quicũquequicumque 7. l. iura 14. C. de omni agro deſserto, lib. 11. dum
103
ſstatuunt, novis poſsſseſsſsoribus, & cultoribus poſst biennij lapſsum perpetuo, ac privato iure applicandos eſsſse, velùt ſsi eſsſsent domeſsticâ & avîtâ ſsucceſssione quæſsiti, ubi Bartol Ioan. de Platea, Iacob. Rebuſs. & alij, & Anton. Corſset. in ſsingul. verb. Occupatio, meritò notant, in eorũeorum iurium ſspecie non incidere
104
occupantem in pœnãpœnam l. cum quęrebaturquærebatur, & l. ſsi quis in tantãtantam, C. unde vi, cum à prioribus dominis derelicta, & quoad poſſeſſionẽpoſſeſſionem, & dominũdominum amiſsſsa, impunè ab alijs occupari potuerint. Et
105
quia agriculturæ favor, & tributorum, quæ ex illis prędijsprædijs ſsolvenda erant Principi, vel ReipublicęReipublicæ, ſsuadebat, ne ea vacantia, & inculta relinquerentur.
Quapropter
106
& illud inductũinductum fuit, ut etiam cum mala fide, aut ſsaltem cum ſscientia novi cultoris, qui alienũalienum prædium occupavit, retentio, & præſscriptio illius per ſspatium biennij cõcedaturconcedatur: etſsi admonitio veteris poſsſseſsſsoris præceſsſserit, ſsex tantùm menſses habet ad repetendũrepetendum agrum, quẽquem incultum dimiſserat. Vt habetur in. d.l. locorũlocorum, & in alijs ſsup. citatis. Circa quas
107
ultra Doctores ibîdẽibîdem, ita notanter ſsignavit Bart. in l. Celſsus, D. de uſsucap. Felin. & Doct. per tex. ibi in cap. 1. de pręſcrippræſcrip. & in rub. eod. col. 4. verſs. Nonò fallit, Iaſs. n. 33. Rip. 37. in. d.l. rem quęquæ nobis, idem Rip. in tract. de peſste, num. 20. col. 2. idem Iaſs. in §. omnium, num. 72. inſst. de action. Balbus in tract. de præſscript. fol. 231. col. 2. Montalv. in. l. 1. tit. 11. lib. 2. fori, & in l. 9. tit. 29. par. 3. Gregor. Lop. in. d.l. 49. tit. 28. part. 3. Covarr. in Reg. poſsſseſsſsor. 2. part. §. 11. num. 8. Cuiac. de diverſs. pręſcriptpræſcript. cap. 18. & 21. & Petr. Gikenius, d. tract. de præſscript. 2. par. mẽbmemb. 2. cap. 2. n. 7.
Et hoc
108
modo ac ſẽſuſenſu acceptus hic titulus inventionis & occupationis, de quo ſsermonem inivimus, ſsatis quidem ſsecurus & legitimus eſsſse videtur. Neque ei officiunt levia quædam & communia argumenta, quæ opponit Incognitus in libro, Maris liberi, cap. 5. quibus aliter etiãetiam reſpõdetreſpondet Seraph. Freit. de Imp. Aſsiat. cap. 3. 10. & 11. quem Lector adire, & cum his noſstris ſscriptis componere facilè poterit.
Loading...