CAPVT X. De quinto titulo, qui ad debellandos, & ſsubiugandos Indos ex eorum infidelitate à multis deſsumitur, in quo latè aientis, & negantis ſsententiæ auctores, & argumẽtaargumenta referũturreferuntur, & illuſtrãturilluſtrantur.

SVMMARIVM Capitis X.

  • 1 Indi ante adventum Hiſspanorum omnino infideles erant.
  • 2 Infideles ob ſsolum vitium infidelitatis, verum dominium ſsuarum rerum, & proviniciarum non habere, & licitè eis ſspoliari poſsſse Hoſstienſsis, & alij plurimi, & graviſsſsimi Doctores ſscribunt.
  • 3 Hoſstienſsis fuit Divini, & humani iuris peritiſsſsimus, & alia de eius laudibus & auctoritate.
  • 4 Infideles debellari licitè poſsſsunt, maximè ſsi interveniat auctoritas Papæ.
  • 5 Infideles ſsunt hoſstes Chriſstianorum, & etiam in Eccleſsia capi poſsſsunt.
  • 6 Iudæi ſservi ſsunt Chriſstianorum, licèt ex pietate ſsuſstineantur in libertate.
  • 7 Idololatræ & Pagani nullam unquam habuerunt iuriſsdictionem.
  • 8 Iudicem qui quærit, debet eum eligere Catholicum.
  • 9 Iudæi & infideles habent bona, ut peculium, & inde licitè eis auferri poſsſsunt à Chriſstianis.
  • 10 Opinio quæ abſsolutè imperium, & dominium infidelium negat, magis communis, vera, & Catholica appellatur à Doct. Marta, & alijs.
  • 11 Anton. Scappus probat opinionem Hoſstienſsis, ſsi infideles dominium Eccleſsiæ recognoſscere nolint.
  • 12 Auctores recenſsentur, qui ſspecialiter probant, Indos ob ſsolum vitium infidelitatis debellari potuiſsſse.
  • 13 Chriſsti poſst adventum omnis principatus, & iuriſsdictio ad fideles transferri cœpit.
  • 14 Chriſstus Dominus omnium creaturarum univerſsalis Rex conſstitutus fuit.
  • 15 Pſsalm. 8. in illis verbis, Oves & bobes, &c. expoſsitio.
  • 16 Chriſstus Dominus Petro, & eius ſsucceſsſsoribus, gentibuſsq́ue fidelibus ſsui ſsacerdotij, & imperij poteſstatem communicavit.
  • 17 Infideles cùm extra ovile Chriſsti reperiantur, nullum legitimum dominium, neque iuriſsdictionem habere poſsſsunt.
  • 18 Conſstantinus Magnus Imper. cur enſsem reſsignaverit in manibus Pontificis?
  • 19 Eccleſsiæ Catholicæ dominatio ſsupra infideles in Sara & Agar ſsignificatur.
  • 20 Infideles ſsunt ſservi, & filij ancillæ, & ſsic dominij incapaces.
  • 21 D. Bernardi verba expenduntur pro ſsupremo dominio Chriſsti in Eccleſsiam translato.
  • 22 Innocentius etiam ſsentire videtur infideles ad Papæ iuriſsdictionem pertinere.
  • 23 Papa omnes mortales habet ſsubditos, & eſst omnia & ſsuper omnia.
  • 24 Catholici videntur licitè auferre poſsſse bona infidelium.
  • 25 Iudæi Ægyptiorum bona citra peccatum abſstulerunt, & exportarunt.
  • 26 Cap. ſsi de rebus, & cap. quemadmodum 23. quæſst. 3. expenditur & exornatur.
  • 27 Infideles ex ſsententia D. Auguſstini, & Clementis non videntur habere poſsſse veram Rempublicam, neque bona.
  • 28 Infidelitatis peccatum cæteris gravius reputatur.
  • 29 Cap. quid in omnibus 32. quæſst. 7. expenditur.
  • 30 Omne quod non eſst ex fide, peccatum eſsſse, qualiter accipiatur?
  • 31 Iniqui apud D. Paul. ſsumuntur pro infidelibus, & ſsancti pro fidelibus.
  • 32 Infidelium omnes actiones eſsſse peccata concludere videtur D. Auguſstin. & alij ſsancti Patres, & Gregor. Ariminenſs. Infideles cur in Evangelio deſserti nonime ſsignificentur, ibidem.
  • 33 Infidelium opera omnia ideò peccata eſsſse dicuntur, quia in Deum non referuntur.
  • 34 Concilij Arauſsicani locus expenditur.
  • 35 Infidelitas Deo maximè inviſsa eſst.
  • 36 Bona non ſsunt opera, quæ non innituntur Fidei fundamento.
  • 37 Eccleſsia poteſst iuſstè ex ſsententia D. Thomæ infideles meritò ſsuæ infidelitatis iure dominij, & prælationis ſsupra fideles privare.
  • 38 Infideles non debent habere fideles ſsibi ſsubiectos hodie aucta Eccleſsiæ poteſstate, ſsed potius èex converſso. Et num. 40.
  • 39 Divi Pauli locus 1. Corinth. cap. 6. explicatur.
  • 41 Infideles ob ſsolam infidelitatem ſsuis Regnis, & dominijs privari non poſsſse, multis rationibus, & auctoritatibus ſsuadetur.
  • 42 Innocent IV. auctoritas qualis & quanta ſsit?
  • 43 Innocentius IV. noluit ſsua commentaria iuris deciſsivi auctoritatem habere.
  • 44 Auctores plurimi referuntur, qui cum Innocentio tenent, ob ſsolam infidelitatem ſsuis bonis privari non poſsſse.
  • 45 Princeps infidelium etiam ſsibi ſsubditorum bona, ſsine cauſsa auferre non poteſst.
  • 46 Indorum Occidentalium debellationem, & ſspoliationem prætextus infidelitatis multi auctores ſspecificè negant.
  • 47 Pauli III. Bulla Indis, quamvis infidelibus, ſsua bona conſservanda eſsſse ſstatuit.
  • 48 Dominia rerum, & provinciarum in|ſspecto naturali, & gentium iure, infidelibus æq́ue ac fidelibus competunt. Et num. 58. Et etiam iure Divino, numero 66 & 67.
  • 49 Orbem Deus ſsubiecit rationabili creaturæ.
  • 50 Ordo principandi eſst beneficium naturæ ex ſsententia Ariſstotelis.
  • 51 Homines cur Deus voluerit toti Orbi dominari?
  • 52 Homines ſsumus quodammodo omnium rerum finis.
  • 53 Ius Divinum, quod eſst ex gratia, non tollit humanum, quod eſst ex naturali ratione.
  • 54 Dominij fundamentum aliqui erroneè ingratia, & charitate conſstituunt, & inde peccatores eo privari tradunt.
  • 55 Hæretici dicti Apoſstolici, & VvaldẽſesVvaldenſes, ſsive Pauperes de Lugduno qui fuerint?
  • 56 Vvaldenſsium hæreſsis, quæ peccatores, dominium rerum ſsuarum non habere dicebat in Concilio Conſstant. damnata fuit.
  • 57 Hoſstienſsis opinio videtur aliquibus in errorem Vvaldenſsium incidere.
  • 59 Natura & ratio hominis, quæ eſst fundamentum dominij, etiam in peccatoribus reperitur.
  • 60 Bona non ſsolùm bonis dantur à Deo, ſsed malis etiam, & interdum magis quàm bonis: & quare? Ex ſsententia D. Auguſstini. Et num. 70.
  • 61 Infidelibus & impijs iure Divino dominia, & imperia concedi videntur, eiſsq́ue parendum eſsſse docemur. Et numero 67.
  • 62 Pſsalm. 2. verſsus expenditur.
  • 63 Nabuchodonoſsoris, & Cyri, quamvis infidelium, Imperium in ſsacris litteris probari videtur.
  • 64 Ioſseph, qui fidelis erat, totam Ægyptum Pharaoni infideli tributariam fecit, & in eo non peccavit.
  • 65 Tobias reddi iuſsſsit hœdum à Gentilibus captum, ne furti reus efficeretur.
  • 68 Cap. non fruſstra, & cap. Regnum 23. quæſst. 5. explicantur.
  • 69 Regna terrena Deus etiam impijs concedere ſsolet.
  • 70 Capit. remittuntur verſs. perſscientes 23. quæſst. 3. expenditur & illuſstratur, & cap. ſsequent. num. 26.
  • 71 Genitivus propriè dominium deſsignat.
  • 72 Lex Chriſstianis 6. C. de Paganis, expenditur.
  • 73 Iudæi & Pagani quietè degentes non debent moleſstari, nec ſsuis bonis ſspoliari.
  • 74 Paul. III. motus proprius expenditur circa bona, & tractationem Iudæorum, & infidelium qui ad Fidem convertuntur.
  • 75 Saracenis etiam ob ſsolam infidelitatem iuſstè bellum inferri non poteſst, ex ſsententia Pontif. m. cap. diſspar. 23. q. 8.
  • 76 Pœna ſsina culpa eſsſse non poteſst.
  • 77 Infidelitas in ijs, quibus fides annuntiata non eſst, non habet rationem peccati.
  • 78 Ignorantia invencibilis an poſssit admitti in ijs, quæ fidei ſsunt?
  • 79 D. Pauli locus ad Roman. 10. Quomodo credent, niſsi audiant? exponitur.
  • 80 Fidelis & ſsalvus ſsola natura nemo eſsſse poteſst, niſsi ei Divini Verbi ſsplendor affulgeat, ex ſsententia D. Clement. Alex.
QVintvs & firmior quidem titulus, pro ſstabilienda, & defendenda huius Novi Orbis occupatione, & ſsubiugatione, ex eo à multis deduci ſsolet, quòd omnes Indi, eius re|giones incolentes, non ſsolùm barbari, & obtuſsi erant, ut in ſsuperioribus diximus, verum
1
omnino infideles, & ita à Chriſstiana, & Orthodoxa noſstra Religione ſeiũctiſeiuncti, ut ne veſstigium quidem illius apud eos repertum fuerit, ſsicuti in lib. 1. cap. 13. manifeſstavimus. Quam
2
ob cauſsam ipſso iure fidelibus principibus ſsubiectos eſsſse inquiunt, & poſsſse rectè bellis laceſssiri, & dominio ac iuriſsdictione rerum, & provinciarum ſsuarum privatim, & publicè ſspoliari, tanquam iniquos & iniuſstos illarum detẽtatoresdetentatores, ſsi requiſsiti fidem, & imperium ſsanctæ Catholicæ RomanęRomanæ Eccleſsiæ non accipiant, & recognoſscant.
Quæ ſsententia generaliter in omnibus infidelibus, & quod ij poſst adventum Chriſsti nihil proprium habêre, nec iuſstê poſssidêre potuerint, apertè proponitur & probatur ab Henrico Cardinali Hoſstienſsi in capit. quod ſsuper his de voto; qui
3
humani, diviniq́diviniq́ue; Iuris peritiſssimus fuit, floruitq́ue anno Chriſsti 1255. & Alex. Pontifice ſsuadente ſsuper Decretalibus commẽtarioscommentarios ſscripſsit, & ſsummam etiam compoſsuit, ut refert Catel. Cotta in memorab. iur. verb. Iuriſsperiti, & Valent. Forſsterus in hiſstor. iur. civil. lib. 3. pag. 232. Vbi addit, quòd hoc proprium ſsibi ſsumpſsit, ut Innocentij opiniones duras reprobaret.
Et poſst Hoſstienſs. eandem opinionem ſsequi videntur Abb. Panormit. & Ant. de Butrio in eod. cap. quod ſsuper, Bald. conſs. 389. incipit, Conſsuetudo eſst, num. 10. lib. 1. Vbi ait,
4
quòd contra Reges & Principes infideles auctoritas ſsuſscipiendi belli maximè reſsidet penes Papam. D. Antonin. in ſsum. 3. p. tit. 3. cap. 2. col. 5. Oldrad. conſs. 72. incip. Centra Sarãacenos, ubi ait, quòd ſsaluâ reverentiâ Innocentij videtur, quòd opinio Hoſstienſsis ſsit verior. IdẽIdem Oldra. conſs. 54. idem Bald. in l. fin. C. de captivis, & Franc. Aretin. in auth. navigia, C. de furtis, ubi docent
5
infideles eſsſse hoſstes ChriſtianorũChriſtianorum, & etiãetiam in Eccleſsia capi poſsſse, idem Abb. & latiùs Ioan. de Annania per text. ibi in cap. etſsi Iudæos de Iudæis, Anchar. & Præpoſsit. in capit. qui ſsincera, 45. diſst. Henric. Boic in cap. ſsicut col. 2. de Iudæis, & noviſssimè Phil. Paſschalis in tract. de virib. patr. poteſst. part. 1. cap. 7. num. 13. Vbi ex hac ratione concludunt,
6
IudęosIudæos ſservos eſsſse Chriſstianorum, licèt in libertate ſsuſstineantur ex pietate, Albertin. in rub. de hęrethæret. in 6. q. 8. concl. 1. Vbi dicit,
7
Idololatras & Paganos nullam unquam habuiſsſse iuriſsdictionem, & ideò Regna illorum omnia pertinêre ad Eccleſsiam Chriſstianam, & per conſsecutionem ad Papam, qui præfectus eſst illi, Alvar. Pelagius de planctu Eccleſs. lib. 1. art. 13. & 37. litt. 1. Vbi multis rationibus ex Theologia, & Iuriſsprudentia petitis Hoſstienſsis aſsſsumptum verum eſsſse defendit Petr. Belluga in ſspecul. Princip. rub. 27. §. miles, num. 23. Vbi inquit, quòd
8
quicumque aveat habêre, vel quærere iudicẽiudicem, debet habêre Catholicum, quia apud infideles nulla eſst iuriſsdictio, vel dominium. Et iterũiterum rub. 39. §. nouiſssimè num. 3. ubi concludit, bona
9
Iudæorum, & aliorum infideliũinfidelium ab eis auferri licitè poſsſse per Principes Chriſstianos, cùm illa ſsolùm habeant, ut peculiũpeculium, ut notat Archidiac. in cap. fraternitatem, 54. diſstinct.
Idem ex eâdem ratione reſsolvunt Alex. de Ales in 3. par. ſummęſummæ tract. de ſseptem præcept. Decal. q. 5. & noviſssimè Simon Maiol. in dieb. Canic. colloq. 1. de perfidia Iudæor. docentes quòd Indæi poſsſsunt ſspoliari à Princibus Chriſstianis omnibus præter neceſsſsarijs. Quod pariter affirmant, & ad omnes infideles extendunt Doctores in cap. cui eſst, 50. diſst. Card. Turrecremata in cap. diſspar. 23. q. 8. Mart. Laudenſs. & IoãIoan. de Fantuc. in c. ſsi de rebus 23. q. 7. idẽidem Laudenſs. in tract. de Principe, verſsic. 49. incip. Italia alias fuit, Ioan. Maior. in 2. ſsentent. diſst. 44. q. 3. | Matth. de Afflictis in rub. quæ ſsint Regalia, num. 26. verſs. Et pro iſsta opinione, col. 4. Marquard. de Suſsannis in tract. de Iudæ. & Infidel. 1. par. cap. 14. & latiùs 2. par. cap. 6. ex num. 26. & noviſsſsimè & latiſssimè Doct. Marta de iuriſsdict. 1. par. cap. 24. ex num. 10. qui cõſtanterconſtanter tradunt
10
hanc opinionem non ſsolùm magis communem, ſsed etiãetiam magis Catholicam & Chriſstianæ Fidei magis utilem eſsſse. Quod etiam admittit
11
Ant. Scappus de iure non ſscript. lib. 2. cap. 1. Vbi licèt primò dixiſsſset, dominia rerum iure naturali, & gentium inſspecto, æquè infidelibus, ac fidelibus competere, poſsteà tamen ſsubdit cum Hoſstien. Oldrad. & alijs, quòd poſst adventum Chriſsti hæc omnia mutata & translata ſsunt, ita ut Infideles hodie, nec iuriſsdictionem, nec dominium, nec honorem, nec poteſstatem habêre poſssint, & his omnibus licitè ſspoliari valeant, ſsi dominium Eccleſsiæ non recognoſscant.
Et ſspecialiter
12
de ipſsis Indis Occidentalibus & Auſstralibus, de quibus tractamus, & eorum infidelitate loquentes, & quòd propter illam iuſstè debellari, & ſspoliari poſssint, & potuerint, & iure optimo noſstris potentiſssimis Regibus quæri, latè olim diſsputavit Gineſsius Sepulveda in Apologia, quam de hac re ſscripſsit ad Epiſscopum Segovienſsem, & in reſsponſsione ad obiectiones Epiſscopi de Chiapa, & abſq;abſque ulla hæſsitatione reſsolvunt Marquard. & Marta in locis ſsup. relatis, Pet. Malferitus, qui ad hoc integrum, & ſsatis copioſsum cõſiliumconſilium elucubravit, quod eſst 769. inter conſsilia Mandelli Albani, vol. 2. ex num. 40. Alphonſs. Guerrerus in Specul. Princip. cap. 31. & Pet. Bellinus in tract. de bello. 2. part. tit. 12. num. 5. Vbi, quod plus eſst, concludit, eiuſsmodi Indos hac de cauſsa ab Hiſspanis bello ſsubactos, meritò ab eiſsdem in ſservitutem redigi potuiſsſse.
Pro cuius ſsententiæ confirmatione, & illuſstratione, primò, cum Hoſstienſsi & alijs auctoribus ſsup. relatis, conſsiderari poteſst,
13
poſst adventum Chriſsti omnem Principatum, dominium, & iuriſdictionẽiuriſdictionem ex iuſstis cauſsis translatam fuiſsſse ab infidelibus ad fideles, arg. cap. translato, ubi Doct. de conſstit. Eccleſsiaſst. cap. 10. ibi: Regnum à gente in gentem transfertur propter iniuſstitiam, & iniurias & diverſsos dolos; & Matth. 21. ibi: Ideò dico vobis, quia auferetur à vobis Regnum Dei, & dabitur gẽtigenti facienti iuſstitiam, cum ſsimilibus. Quia Chriſstus Dominus
14
propter ſuãſuam paſsſsionem, humilitatem & obedientiam æterni Patris, & ob immenſsam charitatem erga genus humanum, non Sacerdos tantùm cõſtitutusconſtitutus fuit, verùm & Rex univerſsalis omnium hominum & Angelorum, & reliquarum creaturarum, quæ ſsunt in cœlo & in terra & inferno, & eius imperio & obedientiæ Pater omnia ſsubiecta eſsſse voluit, iuxta illud Pſsalm. 71. verſsic. 11: Omnes Reges terræ adorabunt eum, & omnes gentes ſservient ei, de quo in cap. diſsplicet. 23. q. 4. Iſsaiæ 60: Gens & Regnum, quod non ſservierit tibi, peribit, Pſsal. 23. Domini eſst terra, & plenitudo eius, de quo in capit. quo iure 8. diſst. cum multis alijs ſsimilibus, quæ adducit Salon in 2. 2. tract. de dom. q. 2. art. 1. concl. 2. pag. 113. & melius
15
Pſsal. 8. ibi: Omnia ſsubieciſsti ſsub pedibus eius oves, & boves univerſsas inſsuper & pecora campi. Quo loci, per oves Chriſstiani, per boves & pecora infideles intelliguntur, ut cum Afflictis & alijs advertit Mart. d. cap. 24. num. 12. & ad eum reſspiciens, D. Paul. ad Hebræos cap. 2. inquit: In eo enim, quod omnia ſsubiecit, nihil dimiſsſsum eſst, quod ei ſsubiectum non fuerit.
Et
16
hanc talem, ac tantam huius ſsacerdotij, & imperij dignitatem, & poteſtatẽpoteſtatem ipſse Chriſstus Dominus Petro, & ſsucceſsſsoribus eius, gentiq́ue Chriſstianæ conceſssiſsſse, & communicaſsſse videtur, ut probatur in capit. in ſscripturis 8. q. 1. & expreſssiùs in cap. 1. diſstinct. 22. capit. per venerabilem, | §. rationibus, qui filij ſsint legit. cap. pro humani, de homicid. lib. 6. cum alijs, quæ dilucidè de hac translatione, & conceſssione loquens tradit Præpoſs. Mediolan. in cap. cùm ad verum 96. diſstinct. & in capit. 1. 15. diſstinct. col. 3. in fine, Malferitus dict. conſsil. 769. ex n. 46. & exactè proſsequitur Paramus de orig. Inquiſsit. lib. 3. q. 1. opin. 3. n. 26. ValẽçuelaValençuela in monit. cõtracontra Venet. 4. par. n. 177. & ſseq. & noviſssimè plurimos referens Camil. Borrel. in ſsum. deciſs. tit. 4. de ſsumm. Pontif. num. 1. 2. & 3.
Quo fit,
17
ut infideles cùm extra ovile Christi, & Eccleſsiæ reperiantur, & ab hoc limpidiſssimo fonte dominium, & iuriſsdictionem ſsuorum Regnorum non ducãtducant, neq;neque Christvm, & eius Vicarium recognoſcãtrecognoſcant, ſsed potius offendãtoffendant; meritò iudicari poſssint iniuſsti, & intruſsi eorum detentatores, & non veri, & legitimi poſsſseſsſsores ac domini, prout &
18
Magnus ille Conſstantinus Imp. ſsignificavit, de quo refert Bald. in 1. conſst. Cod. & in l. cùm multa, C. de bon. quæ liber. quòd in reſsignatione Regalium, quam poſst Baptiſsmum fecit in manibus B. Sylveſstri R.P. inter alia enſsem illi reſsignavit, oſstendens, ſse illuc uſsque gladij poteſstate legitimè uſsum non fuiſsſse, nec iuſstè imperium, & iuriſsdictionem exercuiſsſse, quod etiam refert Matth. de Afflict. in dict. rub. quæ ſsint Regalia num. 6. & Maſstrill. de Magiſstratib. lib. 1. cap. 9. num 9.
Quibus addere poſsſsumus aliam cõſiderationemconſiderationem Alfonſsi Guerreri ubi ſsuprà, dum ait, de
19
Eccleſsia Catholica intelligi poſsſse illud Geneſs. 16. quod Abraham uxori ſuęſuæ SaręSaræ, conquerenti de illa infideli ancilla Agar, dixiſsſse, memoratur: Ecce ancilla tua in manu tua, utere ea. Per Saram enim noſstra ſsancta Catholica Eccleſsia ſsignificatur: per ancillam ſsecta infidelium. Vti ergo poteſst domina ancillâ, prout Sara fecit, illam affligendo, &, ut pręcepitpræcepit Dominus, eijciendo, & expeliendo filios eius ab hæreditate & poſsſseſssione, ne partem habeant cum filijs liberæ. Nam
20
cùm ſsint filij ancillæ, & ſsic ſservi, non ſsunt capaces dominij, iuriſsdictionis, vel honoris.
Et pro eâdem translatione non abs re erit,
21
verba D. Bernardi ad Eugenium referre cum Præpoſs. in ſsum. diſst. 15. col. 15. & Malſserito d. conſs. 769. num. 54. quæ talia ſsunt. Tu, qui es Sacerdos Manus, Pontifex ſsummus, Princeps Epiſscoporum, hæres Apoſstolorum primatu Abel, gubernatu Noë, Patriarchatu Abraham, ordine Melchiſsedech, dignitate Aaron, auctoritate Moyſses, iudicatu Samuel, poteſstate Petrus, unctione Chriſstus.
Conducunt
22
etiam mirum in modum verba Innocentij in cap. licet, de foro competent. qui, quamvis contrarięcontrariæ ſsententiæ Dux, & Anteſsignanus eſsſse videatur, ut ſstatim dicemus, hanc non obſscurè probat, cùm dicat, quòd tempore Noë cœpit Deus creaturas regere per miniſstros, quorum primus fuit Noë, cui ſsucceſsſserunt in hac Vicaria Patriarchæ, Iudices, Reges, Sacerdotes, & alij, qui pro tempore fuerunt in regimine populi Iudæorum, & ſsic duravit uſsque ad Christvm, qui fuit naturalis Dominus, & Rex noſster, ut habetur in Pſsalm 71: Deus iudicium tuum Regi da. Et ipſse Iesvs Christvs Vicarium ſsuum conſstituit Petrum, & ſsucceſsſsores ſsuos, quando ei dedit claves Regni cœlorũcœlorum, & quando ei dixit Paſsce oves meas; quibus verbis inſsinuavit, etiam Iudæos, Saracenos, Gentiles, atque Sciſsmaticos quoquomodo ad PapęPapæ iuriſsdictionem pertinêre.
Et idem ſsentire, & docêre videtur Ludov. Gomecius ſsup. regul. CãcellarCancellar. de infir. reſsign. q. 5. verſs. Sed prædictis, dum tradit,
23
quòd Papa omnes mortales habet ſsubditos, & in cap. 1. de conſstitut. lib. 6. num. 28. 36. & 37. ubi poſst Bald. & alios ſscribit, quòd Papa eſst unus omniũomnium Princeps, & Rex RegũRegum, | & Cauſsa cauſsarum, & Dominus dominantium, & maior omnibus ſsanctis, excepto Petro: Afflictis etiam deciſs. 265. num. 14. concludit, quòd Papa eſst omnia, & ſsuper omnia, & Iul. Clar. lib. 5. recept. §. fin. q. 35. verſs. Videndum, quòd Papa in terris vices Dei gerit, & eſst maior omnibus hominibus, de quo articulo infr. cap. 23. & 24. latiorem diſsputationem inibimus.
Secvndò, nec minus urgenter, pro eâdem opinione perpẽditurperpenditur, adeò certum videri, impios infideles verum & legitimum dominium rerum, quas poſssident, non habêre, ut
24
ab eis citra ullius peccati labem, & reſstitutionis obligationem capi, & auferri à Catholicis poſssint, ut probatur Exodi capite 3. & 12. ubi
25
Iudæi exeuntes de Ægypto ſsecum Ægyptiorum bona ex Domini præcepto exportarunt, quod licitè & ſsine peccato ab eis fieri potuiſsſse affirmat Nicol. de Lyra ibîdem, & ſsequitur D. Thom. in 1. 2. quæſst. 10. artic. 8. ad. 3. & in 2. 2. quæſst. 66. artic. 5. Ad 1. & D. Auguſst. in lib. quæſst. Exod. quęſtquæſt. 3. cuius verba habentur in cap. dixit Dominus 12. 14. quæſst. 5. idem Auguſst. lib. 2. adverſs. litt. Petilia. cap. 43. cuius verba referuntur in
26
cap. ſsi de rebus 23. quęſtquæſt. 3. ubi cùm hęreticihæretici quererentur, ablatas ſsibi à Catholicis eas Eccleſsis fuiſsſse, quas ipſsi ædificaverant, & alia bona, quęquæ ſsuo labore, & induſstriâ congeſsſserant, ſsic reſspondit: Si de rebus, & locis Eccleſsiaſsticis, quæ tenebatis, & non tenetis, querimini, poſsſsunt Iudæi ſse iuſstos dicere, & iniquitatem nobis obijcere, quia locum, in quo impiè regnaverunt, modò Chriſstiani poſssident. Quid ergo indignum, ſsi ea quæ tenebant hæretici, ſsecundùm parẽparem Domini voluntatem Catholici tenẽttenent? Ad omnes enim ſsimiles, ideſst, ad omnes impios, & iniquos illa vox Domini valet: Auferetur à vobis Regnum Dei, & dabitur genti facienti iuſstitiam. An fruſstra ſscriptum eſst, Labores impiorum iuſsti edent? quapropter magis mirari debetis, quòd adhuc tenetis aliquid, quàm quòd aliquid amiſsiſstis: hactenus Auguſstin. cuius verba in noſtręnoſtræ quæſstionis terminis multum commendat Abbas in dict. cap. quod ſsuper, col. 2.
Et conducunt etiam alia, quæ ſscripſsit in epiſst. ad Bonifac. relatâ in cap. quemadmodum eâd. cauſs. & quæſst. ubi citat illud Sapient. 10: Ideò iuſsti tulerunt ſspolia impiorum, & illud quod legitur Proverb. cap. 13.: Cuſstoditur iuſsto ſsubſstantia peccatoris, ſsive ſsecundùm verſsionem Septuaginta Interpretum: Theſsaurizantur autem iuſstis divitiæ impiorum.
Quibus adſsentiens Cardin. Turrecrem. in. d. cap. ſsi de rebus, ſsic illud idẽidem caput paraphraſsticè, & his, quęquæ probare intendimus, valdè conſsequenter exponit: Auferetur Regnum, non ſsolùm ſspirituale, & æternum, ſsed temporale. Et dabitur genti facienti iuſstitiam in populo Chriſstiano, quid infideles utuntur dominio, & iuriſsdictione ad offenſsam Dei, & voluit Chriſstus, ut omnis homo eſsſset Chriſstianus, ut conſstat per totam Evangelicam doctrinam.
Neque abeſst elegans alia
27
eiuſsdem Auguſstini diſsputatio lib. 19. de Civit. Dei Cap. 21. ubi ex prędictisprædictis, & alijs argumentis concludit, apud infideles ius aut iuſstitam, vel verum populum ſsive Rempublicam eſsſse non poſsſse, & D. Clem. Alex. lib. PędagPædag. 3. cap. 6. ubi poſst alia, hæc elegãtiſsimaelegantiſsima verba ſsubnectit: Bona ſsolùm poſssideri poſsſsunt à bonis: boni autem Chriſstiani ſsunt, homo autem inſsipiens, vel intemperans, nec boni ſsenſsum habet, nec paſssionis à ſsolis ergo Chriſstianis bona poſsſsunt haberi.
Tertiò facit, quòd mirum videri non debeat, ſsi infideles ex Dei voluntate, rerum dominio carêre dicantur, & licitè eo à fidelibus ſspoliari poſssint, cùm
28
infidelitatis peccatum cæteris alijs, quęquæ contra virtutes morales committuntur, gravius reputetur, ut probat D. Thom. 2. 2. quęſtquæſt. 10. | artic. 3. & ibi communiter Theologi, præcipuè noviſssimus Pater Ludovic. Turrian. diſsp. 50. dub. 2. col. 627. & Pat. Suar. poſst hæc ſscripta in tract. de Fide, diſsp. 16. ſsect. 1. ex num. 1. & ſsect. 2. ex num. 2.
Quibus ego adijcio nobilem
29
text. in cap. quid in omnibus 16. 32. q. 7. ibi: Quoniam quidem in pœnis primum illi obtinent locum, qui aberrant à Deo, etiam ſsi ſsobriè vixerint, & D. Paul. HebręorHebræor. 11. ibi: Sine fide impoſssibile eſst placere Deo, & ad Roman. 14. dum
30
ait: Omne, quod non eſst ex fide, peccatũpeccatum eſst, quem etiam locum de fide, quâ credimus, & Chriſstiani ſsumus, interpretatur Auguſst. lib. 1. contra duas epiſstol. Pelagij capit. 3. Fulgent. lib. de incarnat. & gratia Christi, cap. 24. & D. Proſsper. in epiſstol. ad Ruffin. de grat. & liber. arbitr. Vnde
31
Divus Paulus 1. Corinth. 6. iniquos ſsumit pro infidelibus, & ſsanctos pro fidelibus, ut ſstatim dicemus.
Et D. Auguſst. lib. 4. contra Iulian. cap. 13. concludere videtur,
32
omnes infidelium actiones eſsſse peccata, nullaſsq́ue in eis virtutes conſsiſstere, quia ſsine Fide Christi rectè vivere non poſsſsint, & ad nihil aliud liberum arbitriũarbitrium ſsine gratia Christi valeat, niſsi ad peccandum. Cui ſsimile eſst, quod in eodem argumento ſscriptum reliquit D. Gregor. lib. 3. Moral. capite 33. D. Bernard. ſserm. 23. in Cantica, Beda in lib. de ſsubſstant. D. Proſsper. ad excerp. Genuenſs. reſsponſs. 3. & 8. & melius in diſsputat. contra Caſssian. dum ait: Nihil operis ex mortuis, nihil iuſstitiæ procedit ex impijs: & deinde: Nullus eſst bonæ voluntatis motus, niſsi quem creaverit diffusæ per Spiritum ſsanctum charitatis affectus, ſsine fide enim impoſssibile eſst placere Deo. Quo fortè ſsenſsu eoſsdem infideles deſserti nomine in Evangelio ſsignificari, Magnus Aurelius Caſssiodorus his verbis ſscribit: Sæpè enim deſsertum ponitur, ubi infideles populi convenire noſscuntur. Sicut in Evangelio dicitur. Vox clamantis in deſserto: ubi deſsertum appellati ſsunt, qui adhuc necdum fidei dona perceperunt.
Divus quoque Hieronymus ad Galatas 3. explicans illa verba: Quia iuſstus ex fide vivit, ſsic inquit: Faciamus & nos aliquid ſsimile huic, quod dicitur iuſstus ex fide vivit, & dicamus, caſstus ex fide vivit, fortis ex fide vivit, & à cæteris virtutum partibus vicinam ſsententiam proferamus adverſsus eos, qui in Chriſstum non credentes, fortes & ſsapientes, temperantes ſse putant eſsſse, vel iuſstos: ut ſsciant, nullum abſsque Chriſsto vivere, ſsine quo omnis virtus in vitio eſst. Et eandem ſsententiam mordicùs tenent, & latè defendunt ex Theologis Scholaſsticis Gregor. Arimin. in 2. SentẽtSentent. diſstinct. 39. quæſst. 1. art. 2. corol. 3. Michaël Bayus aſsſsert. 26. & Catherin. in lib. Geneſs. cap. 2. aſsſseverantes, infideles etiam, dum parentes venerãturvenerantur, ac de ſse benemeritis gratias agunt, habentq́ue, cùm indigentibus opitulantur, pacta ſservant, promiſsſsa exolvunt, depoſsita reddunt, & in alijs ſsimilibus operibus peccare. Non
33
quòd hęchæc opera ſsint ex re obiecta, vel fine, vel aliquâ adiectâ circunctantiâ, peccata, ſsed eò quòd circunſstantia debita careant: ſsieri enim cauſsâ, & amore Dei deberent, & proinde cùm in Deum minimè referantur, ſsunt mala. Vnde Concilium
34
Arauſsicanum ſsecundum, Can. 17. inquit: Fortitudinem GentiliũGentilium mundana cupiditas, fortitudinem Chriſstianorum Dei charitas facit. Quod decretum deſsumptum eſst ex D. Auguſst. lib. 2. de patientia, capit. 17. Atque hæc omnia eâ nimirum ratione nituntur, quam ſsup. retulimus, nempè quòd infidelitas
35
Deo maximè ſsit inviſsa, & bonis careat operationibus. Bona
36
enim non ſsunt opera, quæ non innituntur firmiſssimo, & ſstabiliſssimo fidei fundamento, ut pręclarèpræclarè tradit Gentian. Hervet. exponens & exornans verba D. Clement. Alexandr. in epiſst. adhortat. ad gẽtesgentes, pag. 14. & tra|dit alia pro eâdem aſsſsertione noviſssimè Pat. Suar. in. d. tract. de Fide, diſsp. 17. ſsect. 3. num. 1.
Qvartò, & ultimò eidem ſentẽtiæſententiæ arridere videntur verba D. Thom. 2. 2. quæſst. 10. art. 10. dum expreſssè docet,
37
poſsſse iuſstè per ſsententiam, vel ordinationem Eccleſsiæ, quęquæ Dei auctoritatem habet, ius dominij, vel pręlationisprælationis ab infidelibus tolli, quia infideles meritò ſuęſuæ infidelitatis merentur poteſstatem amittere ſsuper fideles, qui transferuntur in filios Dei. Etenim licèt ſsecundùm eundem Angelicum Doctorem ibîdem, ante
38
diviſsionem fidelium ab infidelibus non ceſsſsaſsſset fidelium pręlatioprælatio in totum, propter converſsionem limitatam aliquorum ad Fidem, non ſsequitur quòd idẽidem ſsit, auctâ pòſst multitudine fidelium. Ideoq́ue D.
39
Paul. 1. ad Corint. cap. 6. in princip. reprehendit fideles Corinthios, quòd audêrent provocare proximos ſsuos coram iudicibus infidelibus, dicens: Audet aliquis veſstrum habens negotium adverſsus alterum, iudicare apud iniquos(ideſst, infideles) & non apud Sanctos, ideſst fideles, ut interpretatur Cardin. Turrecrem. in ſsumm. de Eccleſs. lib. 2. cap. 96. verſs. Licèt enim, Arevalus de correction. fraterna, concluſs. 4. verſs. Ad hææc, Valençuela in monit. contra Venet. 4. part. num. 179. & ſsequent. Pat. Suarez in defenſs. Fidei, lib. 3. cap. 4. numer. 6. & idem advertit Marta dict. cap. 24. num. 42. & 44. allegans inſsignem D. Auguſst. locum in epiſstol. 204. ad Donatum, qui habetur in cap. diſsplicet 23. q. 4. de quo latiùs agemus infr. cap. 16. ex num. 96. & proinde infideles
40
debent ſsubijci fidelibus, & non èex converſso ex notatis in cap. 1. cap. multorum, & cap. ſsi index de Iudæis.
Sed licèt ſsuperior ſsententia tot auctoribus & rationibus fulciatur,
41
cõtrariacontraria tamen à pluribus alijs non minoribus argumentis probari, & defendi ſsolet; qui ſseriò affirmant, nullos infideles, atque adeò multo minus Indos iſstos, de quibus ſsermonem habemus, ob ſsolam infidelitatis cauſsam bellis infeſstari poſsſse, aut dominio, & iuriſsdictione ſsuarum rerum, & provinciarum privari.
Pro qua imprimìs laudatur Innocentius in d. cap. quod ſsuper, de voto, cuius
42
auctoritas talis ac tanta eſsſse fertur, ut non ſsolùm Hoſstienſsem, ſsed & alios omnes iuris Canonici profeſsſsores excellat, & pater, & organũorganum veritatis dicatur, ita quòd eius doctrina pro cõmunicommuni ſsententia pręvaleatprævaleat, neq;neque adverſsus eam diſsputare fas ſsit, ut tradit additio ipſsius Innocentij in proœmio DecretaliũDecretalium, in princ. Felin. in cap. cùm olim, num. 9. de re iudic. Alex. Iaſs. Calcan. & alij, quos adducit Catel. Cotta in memorab. iur. verb. Iuris Civilis, pag. mihi 384. ValẽtinValentin. Forſster. in hiſst. iur. Civil. lib. 3. pag. 231. Everard. loco 48. ab auctoritate, ſseu exẽploexemplo maior. Petr. Malferit. apud MandellũMandellum d. conſs. 769. num. 44. ubi eius additio, Vivius deciſs. Neapol. 370. num. 2. lib. 2. & noviſss. Cæſsar Barzius deciſs. Bononienſsi 107. n. 5. Quinimo ipſse idem Hoſstienſsis fatetur in cap. ſsolet, de ſsentent. excom. in 6. ſse multoties
43
ab eodem InnocẽtioInnocentio audijſsſse, nolle, ut ſsua cõmẽtariacommentaria ius facerent, quaſsi aliàs, tanquãtanquam à Pontifice ſscripta, & tali, ac tantâ eruditione ſsuffulta, non tam opinionum, quam deciſionũdeciſionum robur habitura eſsſsent, ut poſst alios refert Forſsterus ubi ſsup. P. Ioan. de Salas in tractat. de legib. diſsp. 8. ſsect. 13. pag. 170. & noviſssimè Chriſstoph. de Anguiano in eod. tract. lib. 2. controverſs. 29. num. 24.
Poſst Innocentium autẽautem
44
eandem opinionem defendunt, & ſsequuntur Ioan. Andr. Cardin. & cõmuniscommunis Doct. in eod. cap. quod ſsuper, Oldrad. conſsil. 87. & 263. idem Ioannes Andr. in addition. ad Speculat. in tit. de Iudæis, Petr. de Ancharran. in reg. peccatum, in 3. quæſst. & in reg. ſsine poſsſseſssione, quæſst. 2. lib. 6. Baldus in l. cunctos | populos in princip. C. de ſsum. Trinit. & Bartol. in l. hoſstes, D. de captivis & poſstlim. reverſs. Abbas num. 22. Felin. & Decius num. 109. Beroius n. 134. in cap. quęquæ in Eccleſsiarum, de conſstit. ex quorum doctrina ſsecurè concludit Carol. Tapia in rub. de conſstit. Princip. cap. 1. num. 54. quòd
45
Princeps infidelium etiam ſsibi ſsubditorum bona, ſsine cauſsa auferre non poteſst. Dominicus conſs. 96. idem Domin. & Archidiacon. in cap. ſsi quis viduam in fine, 50. deſstinct. & in cap. cui eſst 11. q. 3. idem Archidiac. in cap. ult. 3. quæſst. 7. Cardin. Turrecrem. in cap. diſspar. 23. quęſtquæſt. 8. & in cap. qui nos 24. quęſtquæſt. 4. D. Thom. 2. 2. quæſst. 12. artic. 2. Durandus in 2. diſstinct. 44. quęſtquæſt. 3. Sylveſst. verb. Infidelitas, quęſtquæſt. 7. Caietan. 2. 2. q. 66. art. 8. Florent. 3. part. tit. 2. 2. cap. 5. §. 8. Petr. de Ferraria in praxi, tit. de form. libelli in act. reali, verb. Veris & legitimis, col. 7. verſs. Sed hìc quæro, Ant. Corſsetus, qui plura conſsiderat in tract. de poteſst. Regia, part. ultim. quæſst. 82. ex num. 20. FrãcFranc. Topius in tract. de poteſst. Princip. ſsæcul. §. 7. num. ult. ubi reſsolvit, quòd infideles ſsunt veri, & ſsupremi Principes ſsuorum RegnorũRegnorum, & allegat D. Thom. de regim. Princip. lib. 3. cap. 9. Sotus in 4. diſstinct. 5. quæſst. unic. art, 10. elegãtereleganter doctiſss. Covarrub. in reg. peccatum, 2. part. §. 10. num. 2. illuſstriſss. Cardin. Bellarm. lib. 5. de Roman. Pontif. cap. 2. Petr. Arag. 2. 2. quæſst. 10. artic. 10. verſs. Secunda concluſsio, pag. 311. & ſsequent. Ioan. Azorius lib. 8. moral. inſst. cap. 24. verſs. Sextò quæritur, col. 1276. Balthaſs. Ayala de iure & offic. belli, lib. 1. cap. 2. num. 29. Pat. Lorca in 2. 2. ſsect. 1. diſsp. 52. num. 10 pag. 970. ubi de cauſsis belli iuſsti agens, reſsolvit, communem & certam reſolutionẽreſolutionem eſsſse, ſsolam infidelitatem non eſsſse cauſsam iuſsti belli, quia Eccleſsia non habet iuriſsdictionem ſsuper infideles, & ideò non poteſst eos propter peccatum infidelitatis punire. IdẽIdem concludit Pat. Ludov. Turrianus de Fide, diſsput. 52. dub. 1. col. 645. Gregor. Sayrus in clavi Regia, 2. par. lib. 9. cap. 4. ex num. 10. Pat. Fr. Ioan. Pineda Franciſscan. in Monarch. Eccleſs. lib. 16. cap. 34. §. 17. & noviſssimè eruditiſss. & laudatiſss. P. Franc. Suarez in defenſs. Fidei contra ſsect. Anglican. lib. 3. cap. 4. num. 8. & in tract. de legib. lib. 3. cap. 10. Pat. Ioan. Salas in eod. tract. diſsp. 7. ſsect. 15. num. 72. & per totum, & D. Garſsias Maſstrill. de Magiſstrat. lib. 1. cap. 9. idẽidem Pat. Suar. in tract. de charitate, diſsp. 13. ſsect. 5. ex num. 1.
Et ſspecialiter de noſstris Indis agẽtesagentes
46
Epiſscopus de Chiapa in tract. cõprobcomprob. ſsuprem. dom. Ind. fol. 36. & 37. & ſsequent. & in Apolog. contra Sepulved. in replication. ad obiect. eiuſsdem, ubi latè in hoc argumẽtoargumento diffunditur, & opinionem contrariam erroneam eſsſse, & falsò Hoſstienſsi tribui, probare conatur. Idem ſsequuntur Victoria in dict. 1. relect, de Indis, ex num. 7. uſsque ad 18. & de poteſstate civili num. 9. Gregor. Lop. in. d.l. 2. tit. 23. part. 2 gloſsſs. 2. Fr. Anton. de Cordoba in quęſtionarioquæſtionario lib. 1. quęſtquæſt. 57. dub. 4 ex pag. 497. Menchac. lib. 1. controverſs. illuſst. cap. 24. ex num. 2. uſsque ad n. 11. elegãtiſselegantiſs. Ioſseph. Acoſsta lib. 2. de procur. Ind. ſsal. cap. 2. ubi hoc verum eſsſse defendit, quamvis Indorum infidelitas omnino pertinax reperiatur, Domin. Bañez 2. 2. q. 10. art. 10. col. 530. verſs. Quinta concluſsio, optimè Navar. in cap. novit, notab. 3. corol. 7. num. 58. & ſsequent. pag. 101. ubi reprehendit Alvar. Pelagium, & alios contrariæ partis ſsectatores, & ait, eorum errorem in cauſsa fuiſsſse, ut multi noſstrâ ætate in hoc Novo Orbe ſsuis provincijs ſspoliati ſsint: latiſssimè Michaël Salon 2. 2. 1. tom. tract. de domin. q. 2. art. 2. per totum, Gregor. de Valentia 3. tom. diſsp. 1. quęſtquæſt. 10. pũctpunct. 7. col. 413. verſs. Nunc his conſstitutis, Molin. da iuſstit. & iure, tract. 2. diſsp. 27. in fin. cum novẽnovem alijs pręcedentibuspræcedentibus, & rurſsus diſsp. 105. | Hieron. Zevallos 1. tom. commun. q. 735. & latiùs, & copioſsiùs in 4. tom. q. ult. ex num. 188. & rurſsus ex n. 237. & ex num. 266. Fr. Eman. Roder. 2. tom. quæſst. regul. q. 99. art. 4. pag. 292. ubi etiam multum quęriturquæritur de damnis, ſsub prætextu contrariæ opinionis, miſseris Indis illatis, & pro eis
47
expẽditexpendit illam ſsanctionem, ſsive BullãBullam Pauli III. fœlicis recordationis, de qua egimus ſsup. cap. 8. num. 79. ubi expreſssè deciditur, prædictos Indos, & omnes alias gentes, ad notitiam Chriſstianorum in poſsterum deventuras licèt extra Fidem Christi exiſstant, ſsuâ libertate, ac rerum ſsuarum dominio privatos, ſseu privandos non eſsſse, imò libertate, & dominio huiuſsmodi uti, & potiri, & gaudêre liberè, & licitè poſsſse: idem etiam noviſssimè tractat Aguſst. Barboſsa in Paſstorali, 1. part. tit. 3. cap. 2. num. 32. & ſsequentib. & Doct. Melchior de ValẽtValent. illuſst. tract. iuris, tract. 2. cap. 5. num. 22. & ſseq. Incognitus in lib. Maris liberi, cap. 2. & 4. & Seraph. Freitas, doctè contra eum ſscribens, de iuſst. Imp. Aſsiat. cap. 3. num. 4. & cap. 9. per totum.
Pro cuius ſsententiæ comprobatione: Primò, cum prædictis auctoribus conſsidero,
48
dominia rerum, provinciarum, & regionum, naturali, & communi omnium gẽtiumgentium iure, primis earum poſsſseſsſsoribus competere, abſsque ulla diſstinctione fidelium, & infideliũinfidelium, l. 1. §. ius naturale, l. ex hoc iure, D. de iuſst. & iur. cap. ius naturale, 1. diſst. cum alijs, quęquæ latè congeſssimus ſsup. hoc lib. cap. 6. ex num. 61. & tradunt Innoc. & Abbas ſsupra Scappus lib. 2. de iure non ſscripto, cap. 1. num. 10. eam rationem reddẽtesreddentes,
49
quòd Deus ſsubiecit Orbem rationabili creaturęcreaturæ, & nullam inter homines diſstinctionem fecit, ad quos pariter pertinet illud: Quidquid calcaverit pes tuus, tuum erit, & doctrina Ariſst. lib. 1. Polit. dum ait, ordinem
50
principandi unius ſsuper alterum eſsſse beneficium naturæ, hoc eſst Dei Opt. Max . qui ob id
51
tantùm, quòd homines ad ſsui imaginem fecit, menteq́ue, & facultate liberi arbitrij donavit, omnibus rebus inferioribus dominari voluit, iuxta illud Geneſs. 1: Faciamus hominem ad imaginem, & ſsimilitudinem noſstram, & præſsit piſscibus maris, & volatilibus cœli, & beſstijs terræ, &c. Et infr. Replete terram, & ſsubijcite eam, & dominamini. Quod aſsſsecutus idẽidem Philoſsoph. lib. 2. Ethic.
52
inquit: Nos ſsumus finis quodammodo omnium, & utimur tanquam propter nos omnibus, quæ ſsunt. Quæ omnia non minus militant, & reperiũturreperiuntur in paganis, & infidelibus, qui nunquãnunquam FidẽFidem receperunt, quàm in Chriſstianis, & fidelibus: ac proinde non minus illi, quàm iſsti veri dominij rerũrerum ſsuarum participes ſsunt.
Quam conſsequentiam, & Divinæ, ac naturalis iuſstitiæ inter omnes homines diſstributionem, propoſsuiſsſse videtur
53
Dionyſs. lib. 8. de Divin. nomin. relatus per Epiſscopum de Chiapa in d. tract. comprob. fol. 37. ſsic inquiens: Oportet videre in hoc ceram Dei eſsſse iuſstitiam, quòd omnibus tribuit propria, ſecundũſecundum uniuſscuiuſsque exiſstentium dignitatem. Et uniuſscuiuſsque naturam in proprio ſsalvat ordine & virtute: & expreſssiùs D. Thom. 2. 2. q. 10. art. 10. ubi de eâdem quæſstione agens ſscribit: Quòd dominiũdominium, & prælatio introducta ſsunt ex iure humano, diſstinctio autem fidelium, & infidelium eſst ex iure Divino. Ius autem DivinũDivinum, quod eſst ex gratia, non tollit ius humanum, quod eſst ex naturali ratione.
Secvndò conſsidero,
54
quòd etſsi nõnullinonnulli olim exiſstimaverint, gratiãgratiam, & charitatem eſsſse fundamentum dominij, iuriſsdictionis, & poteſstatis tum EccleſiaſticęEccleſiaſticæ, tum civilis, atq;atque adeò ſsolos iuſstos, exiſstentes in gratia, ſsuorum bonorũbonorum dominos eſsſse, eâ verò per mortale peccatũpeccatum amiſsſsâ, continuò etiãetiam omne dominium, omnemq́ue poteſstatem amitti. In qua opinione fuerunt D. Bernardi temporibus quidam hæretici, qui
55
ſse Apoſstolicos vocabant, ut ipſse | refert ſserm. 66. in Cantica, & poſsteà Vvaldenſses, qui alio nomine vocabantur Pauperes de Lugduno, à Vvaldenſsi quodam, cive LugdunẽſiLugdunenſi, temporibus Alex. PapęPapæ III. de quibus legendus eſst Æneas Sylvius de orig. Boëmor. cap. 33. & 35. Eamq́ue deinde ſsequuti ſsunt Ioan. Vviclef. & Ioan. Hus, & Armachanus, vir alioqui Catholicus lib. 10. quęſtquæſt. Armen. cap. 2. & 4. & in Dialog. inſscripto Defenſsorium pacis. HęcHæc tamen opinio
56
meritò dãnatadamnata fuit in Concilio Conſstantienſsi ſseſsſs. 8. & ſseſsſs. 15. & inter alias hæreſses cõnumeraturconnumeratur, & multis rationibus, & argumentis convincitur à pijs & Catholicis Scriptoribus, qui de hac materia tractarunt, ut conſstat ex D. Bernardo ubi ſsup. D. Hieronym. in epiſst. ad Titum, D. IrenęoIrenæo lib. 4. adverſsus hęreſhæreſ. cap. 70. Tertul. in Apolog. cap. 31. D. Thom. 1. 2. q. 98. art. 4. Ioan. Maior. 2. Sentent. diſstinct. 42. Iacob. Almain in 4. diſstinct. 15. q. 2. col. 10. Gerſson. de vita ſspirit. lect. 3. Caſstro adverſsus hæreſses, verb. Poteſstas, Epiſscopo Chiapenſs. Victor. Covarrub. Banez, Navarr. Bellarm. Valentia, Molina, Aiala, & Sayro ubi ſsup. eodem Bellarm. 1. to. controv. 8. de laicis, lib. 3 in princip. eodem Bañez in præamb. ad tract. de domin. q. 1. in fine, Petr. Navarr. lib. 3. de reſstitut. cap. 1. in princ. Soto lib. 4. de iuſst. & iur. q. 1. & 2. Thom. Vvaldenſs. lib. 2. doctr. fid. cap. 81. cum ſseqq. Martin. de Ledeſsma 2. 4. q 18. art. 1. dub. 9. fol. 224. Zevall. d.q. fin. ex num. 266. & P. Suar. in d. defenf. Fidei, lib. 6. cap. 4. num. 3.
Quo fit,
57
ut pariter prædicti Auctores cavendum moneant ab opinione Hoſstienſs. & ſsequacium, qui infidelibus negant dominium, & iuriſsdictionem rerum, & provinciarum ſsuarum, quam communi omnium gentium iure, & ante legem Evangelicam conſsequuti ſsunt. Hæc enim opinio in ſsuperiorem errorem incidere videtur; nam nulla eſst ratio, ob quam infideles dominio privari poſssint, niſsi peccatum mortale infidelitatis, quod eos extra Dei gratiam conſstituit. Concilium autem Conſstantienſse, nullam ſspeciem peccati mortalis excipiens, quoslibet peccatores, atque adeò etiam infideles, verum & legitimum rerum ſsuarum dominium habere rectiſssimè definivit. Illud
58
quippè, ut ſsuprà diximus, non ſsolùm pro iuſstis, & fidelibus Deus induxit, ſsed pro omni rationabili creatura. Qui, ut ipſse innocent. ſsubdit in. d. cap. quod ſsuper, SolẽSolem ſsuum oriri facit ſsuper bonos, & malos, ſsuper iuſstos, & iniuſstos, & volatilia paſscit, & dat eſcãeſcam omni carni, ut habetur Matth. 5. & 6. & Pſsalm. 135. Et ut ſsuprà etiam tetigimus, fides, aut gratia non eſst fundamentum dominij; ſsed natura, & ratio hominis, quæ
59
etiam in peccatoribus, & infidelibus reperîtur, licèt careant gratiâ.
Quod egregiè confirmari poteſst ex inſsigni loco D. Auguſstini in Pſsalm. 67. ubi huius doctrinæ rationem ſscribens, ſsic eleganter
60
ediſsſserit: Non enim ſsoli boni plenas habent domos rebus neceſsſsarijs, aut ſsoli boni ſsalvi ſsunt, vel ab ægritudine convaleſscunt, aut ſsoli boni filios habent, ſsoli boni pecuniam, ſsoli boni cætera bona apta huic vitæ temporali, aut tranſseunti. Habent hæc & mali, & aliquando deſsunt bonis, ſsed deſsunt & malis, & plerumque illis magis, quàm iſstis, aliquando illis potius quàm iſstis abundant. Permixta temporalia voluit eſsſse Deus, quia ſsi ſsolis bonis ea daret, putarent & mali, propter hæc colendum Deum. Rurſsus ſsi ea ſsolis malis daret, timerent boni infirmi converti, ne illa illis deeſsſsent.
Tertiò, pro eâdem opinione facit, quod, ut ijdẽijdem Doctores obſservant, & ante eos D. Auguſst. lib. 5. de Civit. Dei, cap. 1. non ſsolùm naturali, & cõmunicommuni omniũomnium gentiũgentium iure,
61
ſsed Divino etiam atque Evangelico, non tantùm privata dominia, verùm Regna quoque, & Imperia hominibus impijs, | & infidelibus, & quod magis eſst, idololatris concedi videntur, eiſsq́ue parendum & obſequendũobſequendum eſsſse docemur, ut apparet
62
ex Pſsalm. 2: Adſstiterunt Reges terræ, & Principes convenerunt in unum. Ierem. 27. & Ezech. 26. ubi Nabuchodonoſsor
63
Rex erat, non ſsolùm malus, & in peccato mortali; ſsed etiam idololatra & infidelis, & tamen, teſste ipſso Deo, dominium habuit ſsuper gentes, & Regna: Deus eis, non ſsolùm illum, verùm filium, & nepotem eius præfecit. Vnde Daniel. 2. dixit ei Daniel: Tu es Rex Regum, & Deus cœli dedit tibi Regnum, & idem dicitur de Cyro peccatore, & infideli, IſaięIſaiæ 45: Hæc dicit Dominus Chriſsto meo Cyro: Cuius apprehendi dexteram, ut ſsubijciam ante faciem eius gentes, & dorſsa Regum revertam, & dabo tibi theſsauros abſsconditos, & arcana ſsecretorum. Et Geneſs. 47. Ioſseph, qui
64
fidelis erat, ſsuo conſsilio totam Ægyptum Pharaoni Regi infideli tributariam feciſsſse dicitur: in quo procul dubio peccaſsſset, ſsi Pharao verus Rex, & dominus eſsſse non poſsſset. Et
65
TobięTobiæ 2. ubi Tobias iubebat reddi hœdũhœdum à Gentilibus captum, tanquam furtivum; quod non eſsſset, ſsi Gentiles dominiũdominium non habêrent. ¶ Matth.
66
quoque 22. ait Dominus: Reddite quæ ſsunt Cæſsaris Cæſsari, & Luc. 22: Reges Gentium dominantur eorum, & D. Paul. Roman. 13: Omnis anima poteſstatibus ſsublimioribus ſsubdita ſsit, & 1. Petr. 2.: Subiecti eſstote omni humanæ creaturæ propter DeũDeum, ſsive Regi quaſsi præcellenti, ſsive Ducibus tanquam à Deo miſsſsis: & ſstatim: Servi ſsubditi eſstote in omni timore dominis, non tantùm bonis, & modeſstis, ſsed etiam diſscolis. Quæ loca,
67
& alia ſsimilia adducta per Auctores ſsuprà relatos, præcipuè Sayrum dict. lib. 9. cap. 4. num. 11. ſsatis oſstendunt, vera dominia, & principatus in peccatoribus, & infidelibus reperiri, cùm Principes, de quibus loquuntur, infideles eſsſsent: &
68
habẽturhabentur in cap. non fruſstra, & in cap. Regum 23. q. 5. ex quibus expreſssè deducit Cardin. Turrecrem. in cap. indignitate diſstinct. 3. quæſst. 3. verſs. Reſspondeo, etiãetiam Principibus infidelibus obediendum eſsſse.
Atque ad ea reſspiciens Auguſst. lib. 5. de Civit. Dei
69
cap. 21: Non tribuamus (inquit) dandi Regni, vel Imperij poteſstatem, niſsi vero Deo, qui dat fœlicitatẽfœlicitatem Regni cœlorum ſsolis pijs: Regnum verò terrenum & pijs, & impijs, ſsicut ei placet, cui nihil iniuſstè placet: & infrà: Ille verè unus Deus, qui nec iudicio, nec adiutorio deſserit genus humanum; quando voluit, & quantum voluit Romanis Regnum dedit, qui dedit Aſssyrijs, vel etiãetiam Perſsis. Qui Imperium dedit Mario, ipſse etiam dedit Caio Cæſsari: qui Auguſsto, ipſse & Neroni: qui Veſspaſsianis vel patri, vel filio ſsuaviſsſsimis Imperatoribus, ipſse etiam Domiciano crudeliſsſsimo: & ne per ſsingulos ire neceſsſse ſsit, qui Conſstantino Chriſstiano, ipſse apoſstatæ Iuliano, cuius egregiam indolem decepit amore dominandi ſsacrilega, & deteſtãdadeteſtanda curioſsitas.
Quod idem pulchrè oſstendunt D. Chryſsoſst. Ambroſs. Origen. Epiphan. Iuſstin. Ignat. Optatus, Tertullian. Proſsper. & alij relati à Petr. Aragon. in 2. 2. pag. 609 & à doctiſss. P. Suar. in d. defenſs. Fidei, lib. 1. cap. 4. per. totum. Quibus addere poſsſsumus eiuſsdem Ambroſsij locum lib. 2. de Cain & Abel. c. 4. relatũrelatum à Gratiano
70
in cap. remittuntur, verſs. Per ſscientes 23. q. 5. ubi ait, per lſsraëlitarum manus Deum punire voluiſsſse peccata AmorrhęorumAmorrhæorum, & Chananæorum, & aliarum Gentium, quarum terram Iſsraëlitis poſssidendam dedit. Quibus verbis oſstendit, apud prædictas gentes, quamvis infideles, & idololatras, non ſsolùm poſsſseſssionem, verùm & proprietatem illarum provinciarum ſstetiſsſse. Nam ille
71
genitivus, Quarum, propriè dominium ſsignificat, ex doctrina Bartol. quem ſsequuntur Alex. Iaſs. & alij in rub. de novi oper. nuntiat. & plures alij relati à Mandello de Alba conſs. 151. num. 7. Menoc. de recup. poſsſs. remed. 1. num. 51. & latè | Cardin. Tuſschus pract. cõcluſconcluſ. litt. G. concluſs. 37.
Qvartò, ſupradictęſupradictæ ſententięſententiæ favet optimus
72
text. in l. Chriſstianis 6. C. de Paganis, ubi Honor. & Theodoſs. Imp. ſspecialiter prohibent Chriſstianis, qui verè ſsunt, vel eſsſse dicuntur, ne IudęisIudæis, aut Paganis quietè degentibus, nihil tentantibus turbulentum, legiſsq́ue cõtrariumcontrarium, manus inferre audeãtaudeant, religionis auctoritate abuſsi, & ſsi cõtracontra ſsecuros fuerint violenti, vel eorum bona diripuerint, non ſsolùm ea, quæ abſstulerint, ſsed convicti, in duplum, quęquæ rapuerint, reddere compellãturcompellantur. ¶ Et idem
73
de illorum moleſstijs vitandis, & bonis conſervãdisconſervandis habetur in l. nullus 6. C. de Iudæis, cap. ſsicut extrà eodem, & per Apoſst. 1. Corinth. 10. in ſsine, ibi: Sine offenſssione eſstote Iudæis, & GẽtibusGentibus, de quorum praxi, & interpretatione plura tradit Marquard. in tract. de Iudæis, & infidel. 1. p. cap. 2. & Roland. à Valle conſs. 25. vol. 3. & Phil. Paſschal. de virib. pat. poteſs. 1. par. cap. 7. num. 14. Nos infr. lib. 3. cap. 6. num. 47. & ſseqq. & extat
74
Motus proprius Pauli III. de ann. 1542. cuius mentionem ſsacit Poſsſsevin. in Bibliot. 1. tom. lib. 9. cap. 5. pag. 391. quo conceditur, ut Iudæi, cæteriq́ue infideles, ad agnitionem CatholicęCatholicæ fidei venientes, bona patrimonialia, maternaliaq́ue, & omnia eorum conſsuetudine acquiſsita, ſseu quæ verum dominium habere reminiſscuntur, etiam vivis, & invitis parentibus habere, tenere, & poſssidere valeant. Eodemq́ue diplomate iubetur, quâ charitate quiſsque venientes ad lumen Christi fovêre, contumelias ab alijs prohibere debeat: quin & ut civitate, privilegijs, immunitatibus, libertatibus fruantur, quandoquidem per gratiam Baptiſsmi cives SanctorũSanctorum, & domeſstici Dei efficiuntur.
Et non ſsolùm in Iudæis, & Paganis, verùm &
75
in Saracenis, qui nobis magis infeſsti ſsunt, eandem ſsententiam probat Alex. Papa II. ad HiſpanięHiſpaniæ Epiſscopos ſscribens in cap. diſspar. 23. q. 8. dum docet, tunc demum adverſsus eos iuſstè pugnari, ubi Chriſstianos perſsequuntur, & ex urbibus, & proprijs ſsedibus pellunt, ſsic manifeſstè demonſstrans, ob id tantùm, quòd Saraceni, aut infideles eſsſsent, iuſstè bello infeſstari non poſsſse, aut ſsuarum rerum dominio, & poſsſseſssione privari. De cuius dicti veritate, dum de Saracenis loquitur, alio loco tractabimus.
Qvintò, & magis in Indorum noſstrorum terminis facit, quòd ſsi, inſsidelitatis tantùm contemplatione habitâ, hi debellari, & ſsuis bonis ſspoliari poſsſsent, utique ſsine fraude, & culpa pœnam, & quidem graviſssimam, ſsuſstinêrent,
76
quod iura neutiquam patiuntur. l. aliud eſst fraus, cum ſsimilib. D. de verb. ſsignif. optimus text. in cap. cognoſscentes, cum allegatis ibi per gloſsſs. de conſstitut. Etenim cùm ad eos nulla prorſsus lux veræ, & EvangelicęEvangelicæ Fidei pervenerit uſsque ad Hiſspanorum adventum, ut ſsup. lib. 1. cap. 14. luculenter probavimus, & vel ipſse Malferitus agnoſscit d. conſs. 796. num. 17. omni prorſsus culpâ, & peccato infidelitatis caruerũtcaruerunt, quãvisquamvis in Christvm non crederent: ſsive ut apertiùs loquar cum D. Thom. 2. 2. q. 10. art. 1.
77
infidelitas in eis non habebat rationem peccati, ſsed magis pœnępœnæ. Talis quippè ignorantia DivinorũDivinorum, ex peccato primi parẽtisparentis ſsequuta eſst. Vnde Ioan. 15. Dominus inquit: Si non veniſsſsem, & locutus eis non fuiſsſsem, peccatum non haberent, quod exponẽsexponens D. Aug. de illo peccato intelligendum tradit, quo non crediderunt in Christvm . Et idem docere videtur S. Thom. 2. 2. q. 10. art. 6. & q. 34. art. 2. ad 2. Caiet. Valentia, & alij moderni expoſsitores ibîdem, & in noſstra ſspecie probat Victoria d. relect. 1. de Indis inſsul. num. 32. reprobatâ opinione Altiſsiodorenſs. Guiller. Pariſs. Hugon. Gerſson. Adrian. & aliorum, qui contendebant, in
78
his, quęquæ fidei, & iuris Divini ſsunt, invenicibi|lem ignorantiam in neminem cadere, cùm facienti quod in ſse eſst, Deus ſsemper aſssiſstat, paratus illuſstrare mentem quantum oportebit ad ſsalutem, & erroris evitationem. Hoc enim eſst contra D. Thom. & auctoritatem ſsuprà relatam, & expreſssiùs contra illud
79
D. Pauli ad Rom. 10: Quomodo credent, niſsi audiant? quomodo audient ſsine prædicãteprædicante? & latiſssimè & doctiſssimè proſsequitur Pat. Gab. Vazquez in 1. tom. cõmentcomment. 1. 2. q. 76. art. 2. diſsp. 120. per totam, Vega lib. 6. in Concil. Trident. cap. 18. Soto in 4. diſstinct. 1. q. 1. art. 2. Canus in relect. de Sacram. in genere 2. part. Maluenda de Antichriſst. lib. 3. cap. 32. verſs. Sed hic opportunè, Azor tom. 1. lib. 1. cap. 13. q. 2. Sanchez in ſsumm. lib. 1. cap. 16. num. 32. Raphaël de la Torre, qui de eiuſsdem loci D. Pauli explicatione optimè tractat in 2. tom. de Religione, q. 94. art. 2. diſsp. 3. verſs. Ad ſsecundum reſspondetur, & noviſssimè Pat. Franc. Suar. in tract. de Fide, diſsp. 17. ſsect. 1. per totam, & Nos inſsr. cap. 15. num. 29. Quibus adſstipulantur, quæ contra Baſsilidem, & ValentinũValentinum egregie diſsputat Clemens Alexand. lib. 5. Strom. in princip. docens,
80
neminem ſsolâ naturâ fidelem, & ſsalvum eſsſse poſsſse, niſsi ei Divini Verbi aliquis ſplẽdorſplendor eſsfulgeat. De quo vide quęquæ optimè cõgeritcongerit Covarrub. in cap. Alma mater, 1. par. § 4. num. 3. Et conducunt alia, quæ ſsupr. hoc lib. cap. 4. num. 14. poſst alios tradidimus, ad infideles excuſsandos, qui fidem ſsibi minus ſsufficienter propoſsitam & annuntiatam, nulliſq́;nulliſq́ue evidentibus ſsignis, aut rationibus cõmunitamcommunitam, credere & recipere nolunt.
Loading...