Solórzano P...: De Indiarum Iure

 Legal Information & Privacy

CAPVT PRIMVM. De iuſstitia retentionis Novi Orbis, & an verũverum ſsit, quod Bodinus tradit, Catholicos ſscilicet Hiſspaniæ Reges ob illius conceſssionem effectos fuiſsſse ſsanctæ Romanæ Sedis vaſsſsallos, & feudatarios? & obiter nonnulla de feudis Eccleſsiæ.

SVMMARIVM CAPITIS PRIMI.

  • 1 Acquiſsitio Novi Orbis ſsi iuſsta eſst, iuſstior erit retentio.
  • 2 Facilius aliquid retinetur, quàm de novo inducitur. Et num. 7. Fieri multa prohibentur, quæ facta tenent, ibidem.
  • 3 Lex patre furioſso, & aliæ ſsimiles illuſstrantur.
  • 4 Actionem cui damus, multo magis exceptionem.
  • 5 Ius quæſsitum difficilius tollitur, quàm quærendum.
  • 6 Retentionis, & conſservationis cauſsa favorabilis eſst.
  • 8 Facilius aliquid prorogatur, quàm de novo conceditur.
  • 9 Continuatio, & conſservatio alicuius rei, eſst magis naturalis, quàm nova acquiſsitio.
  • 10 Statutum quod prohibet acquiſsitionem, non prohibet acquiſsitorum retentionnem.
  • 11 Statutum loquens contra ingredientem poſsſseſssionem, non habet locum cõtracontra retinentem. Et quare?
  • 12 Dubijs in cauſsis, vel opinionibus, poſst factum, quæ poſsſseſssioni favet, ſsequenda eſst, ibidem.
  • 13 Alex. VI. R. P. Regibus Caſstellæ, & eorum ſsucceſsſsoribus retentionem Novi Orbis donavit.
  • 14 Regibus noſstris Catholicis non ſsolùm cura converſsionis Indorum, ſsed plena eorum dominatio ab Alexandro VI. conceſsſsa fuit.
  • 15 Prædicationis EvãgelicæEvangelicæ munus per ſse habet annexam curam, & protectionem IndorũIndorum, abſq;abſque alia cõceſsioneconceſsione Pontificis.
  • 16 Romanus Pontifex benè poteſst concedere plenum ius ad terras infidelium.
  • 17 Petr. Malferitus ſsecurè defendit Rom. Pont. poſsſse pleno iure Chriſstianis concedere terras infidelium.
  • 18 Chiapenſsis Epiſscopus reprehenditur à Petro Malferito.
  • 19 Marquardus de Suſsanis plenam do|
    p. 644
    minationem Indiarum noſstris Regibus tribuit.
  • 20 Rutilius Benzonius, & alij referũturreferuntur, qui plenum dominium Novi Orbis agnoſscunt.
  • 21 Dominium plenum Indiarum virtute conceſssionis Alex. VI. ſsemper ſsibi Hiſspaniæ Reges tribui cenſsuerunt.
  • 22 Tituli à primordio poſsterior formatur eventus.
  • 23 Titulus præcedens talis præſsumitur, qualem præſsens poſsſseſssio demonſstrat.
  • 24 Poſsſseſssio ſsubſsequens eſst titulorum interpretativa, & declarat, quid venit in conceſssione.
  • 25 Maioratus inſstitutio dubia ex conſsuetudine, & modo ſsuccedendi in eo, recipit interpretationem.
  • 26 Conſsuetudo decennalis eſst interpretativa legũlegum, privilegiorũprivilegiorum, ac ſscripturarum. Obſservantia interpretativa legum aut privilegiorum magnãmagnam vim habet, ibidem.
  • 27 Alex. VI. conceſssio, neceſsſsariò cum omnimoda iuriſsdictione, & dominatione intelligi debuit.
  • 28 Eccleſsiaſstica diſsciplina, & Religio non poteſst ſsecura eſsſse inter Indos, ſsine ſsæculari dominatione.
  • 29 Status ſspiritualis non poteſst benè conſservari ſsine temporali.
  • 30 Monarchia quælibet conſstat ex Divino cultu ſsapientia Theologica, & potentia ſsæculari.
  • 31 Sermo idem ubi duas ſsententias exprimit, ea ſsumitur, quæ rei gerendæ aptior eſst.
  • 32 Lex quoties 67. D. de reg. iur. explicatur, & illuſstratur.
  • 33 Actus ut magis valeat, quàm pereat interpretatio ſsumenda eſst.
  • 34 Intellectus rei gerendæ aptior ille dicitur, qui magis conducit ad meliorẽmeliorem & faciliorẽfaciliorem executionẽexecutionem rei, de qua agitur.
  • 35 Conceſsſso aliquo negotio, non ſsolùm neceſsſsaria, & præciſsa concedi videntur, ſsed & quæ ad illud commodius, vel facilius exequendum conducunt.
  • 36 Mandatum qui habet ad quæcunq;quæcunque neceſsſsaria, ad utilia etiam habere videtur.
  • 37 Populi, qui ſse alicui principi ſsuperiori in clientelam, vel protectionem dant, liberi eſsſse non deſsinunt: niſsi aliter convenerint.
  • 38 Protectio in Regibus ſsignificat, ſsive importat iuriſsdictionem.
  • 39 Ioan. Bodinus agnoſscit plenum dominium Indiarum Occidentalium ab Alex. VI. Regibus Hiſspaniæ conceſsſsum.
  • 40 Reges Hiſspaniæ quoad IndiarũIndiarum Occid. Regna eſsſse feudatarios Eccleſsiæ, Bodinus, & Marta teſtãturteſtantur: qui reprobãturreprobantur.
  • 41 IoãIoan. Bodinus pluribus Regibus ſsine cauſsa ſsupremam dominationẽdominationem negare ſsolet.
  • 42 Bullæ Alex. VI. verba nihil Sedi Apoſstolicæ in provincijs Novi Orbis nomine feudi, vel alio reſservant.
  • 43 Feudum non inducitur, ubi donationis, & conceſssionis principalis verba abſsoluta ſsunt, & illud non reſservant.
  • 44 Donatio in dubio potius præſsumitur, quàm feudum.
  • 45 Hiſspanis ſscriptoribus falsò imponit Bodinus, quòd dixerint, Reges noſstros ratione IndiarũIndiarum eſsſse feudatarios Eccleſsiæ.
  • 46 Regnum, vel provincia, quæ acceſsſsoriè alteri unitur, & incorporatur, eiſsdem iuribus, & privilegijs gaudet, eiſdemq́;eiſdemq́ue legibus gubernatur.
  • 47 Reges Hiſspaniæ nunquam ullum feudũfeudum Eccleſsiæ, ratione IndiarũIndiarum, perſolverũtperſolverunt, neque Eccleſsia illud exegit.
  • 48 Lis inter Luſsitaniæ, & Caſstellæ Reges orta ſsuper terminis Indiarum à Rom. Pont. ex eorum compromiſsſso ſsedata fuit.
  • 49 Prædicationis munus iniũgereiniungere, & provincias ad illud obeundũobeundum aſssignare, propriè ad Romanum Pontif. pertinent.
  • 50 Reges Hiſspaniæ cur Sedis Apoſstolicæ benedictionẽbenedictionem, aut conceſssionem ad NovũNovum Orbem conquirendum expoſstulaverint?
  • 51 Infidelium provincias à quovis Principe Chriſstiano, etiam ſsine licentia Pontificis converti, & ſsubiugari poſsſse, multi tradunt.
  • 52 Fruſstra precibus impetrat quis, quod proprio iure habet.
  • 53 Reges Hiſspaniæ non præiudicarunt |
    p. 645
    iuri ſsuo, Pontificem adeundo.
  • 54 Cap. veniens, de præſscrip. & lex ſsi mulier, §. fin. de eo quod met. cauſs. cum ſsimilibus explicantur. Et num. 61.
  • 55 Actum ſsi quis propria auctoritate poſsſsit expedire, & iudicem adeat, an ſsibi præiudicet, & ad viam facti redire prohibeatur? Et num. 63.
  • 56 Ius proprium, & gratia, ac privilegiũprivilegium quando ad idem tendunt, benè poſsſsunt concurrere, & cumulari.
  • 57 Cap. poſst electionem de conceſsſs. præben. explicatur.
  • 58 Lex forma, §. fin. de cenſsib. & aliæ ſsimiles explicantur.
  • 59 Inducta ad augmentum non debent operari diminutionem.
  • 60 Abundans cautela non ſsolet nocere.
  • 61 Titulos plures cumulare, ad ius ſsuum magis ac magis confirmandum, nemo prohibetur:
  • 63 Petitio ſsola gratiæ, aut privilegij non inducit proprij iuris renuntiationem.
  • 65 Pluribus remedijs, defenſsionibus, aut actionibus quando quis uti poſssit?
  • 66 Lex nemo 43. de reg. iur. & ſsimiles explicantur.
  • 67 Andreæ de Iſsernia de Siciliæ Regno loquentis Doctrina diſscutitur.
  • 68 Siciliæ in Regno quod ius hodie habeant Romani Pontifices, ſsecundùm Iſserniam.
  • 69 Regnum Siciliæ olim fuit de patrimonio Eccleſsiæ, & poſsteà varijs Principibus in feudum dari cœpit.
  • 70 Argumentum ſsumi non poteſst de iuribus conceſssionis Regni Siciliæ, ad conceſssionem Novi Orbis.
  • 71 Siciliæ Reges nullum in temporalibus ſsuperiorem agnoſscunt.
  • 72 Feudum, quod perſsolvitur Eccleſsiæ pro Regno Siciliæ, Neapolis, & Corſsicæ, nihil officit eorumdem Regnorum Monarchiæ, & ſsupremæ dominationi.
  • 73 Papæ ſsubeſsſse non minuit ius ſsuperioritatis, & ipſse omnem, quam habet Eccleſsia, transfert in Regnis, quæ in feudum concedit.
  • 74 Monarchiam Siculam in temporalibus, & ſspiritualibus qui aſsſserant?
  • 75 Reges Siciliæ ex conceſssione Pontificis ſspiritualium cognitionem, tanquam Legatos Sedis Apoſstolicæ ſse habere prætendunt.
  • 76 Cardin. Baronius Monarchiam ſspiritualem Regum Siciliæ vehementer execratur.
  • 77 Cardinalis Baronij ſscriptis contra Monarchiam Siculam plures ſsatisfaciunt, & Regijs edictis intercipi iuſsſsa ſsunt.
  • 78 Excellentiſsſs. Dominus ac DñsDominus Ioannes de Mendoça & Luna Montium-Clarorum Marchio laudatur.
  • 79 Feuda omnia remiſssivè narrantur, quæ Hiſspaniæ Reges & alij totius Orbis, Eccleſsiæ perſsolvunt.
  • 80 Hiſspaniæ Regnum ab antiquis Gothis Eccleſsiæ Romanæ quoad dominium directum conceſsſsum fuiſsſse, aliqui tradunt.
  • 81 Eccleſsia Romana, ſsi quod olim ius habuit in Regna Hiſspaniæ, iam illud amiſsit, & quare?
  • 82 Aragoniæ quidam Reges feudum olim Eccleſsiæ pietatis ergò promiſserunt, & qualiter illud ſsublatum fuerit?
  • 83 Alphonſsus Aragonum Rex cur de manu Pont. Romani Regni coronam accipere noluerit?
  • 84 Luſsitaniæ Regnum Eccleſsiæ feudatarium eſsſse, plures affirmant, & quare?
  • 85 Hiſspaniæ Reges dempta fidei cauſsa, PõtificemPontificem in temporalibus ſsuperiorem non recognoſscunt.
  • 86 Reges Hiſspaniæ, & alij, qui liberi dicuntur, minus dependent ab Eccleſsia, quàm Imperator.
  • 87 Imperatores coronantur à Rom. Pontifice. Et ei peculiare iuramentum præſstare tenentur.
  • 88 Imperator, qui Eccleſsiæ Romanæ non præſstat auxilium, eſst periurus, & ſschiſsmaticus.
  • 89 Reges Hiſspanie non tenentur præſstare ſspeciale fidelitatis iuramentum Romano Pontifici, licèt tempore coronationis iurent, ſse Eccleſsiam pro virili defenſsuros.
  • 90 Reges Hiſspaniæ per legatos obedien|
    p. 646
    tiam piè præſstare ſsolent PõtificibusPontificibus noviter creatis.
  • 91 Reges Hiſspaniæ ſsi (quod abſsit) hæretici fuerint, ex lege in Concilio Toletano lata, deponi iubentur.
  • 92 Ferdinandus V. Hiſspaniæ Rex, cognomento Catholicus, Tribunal Inquiſsitionis inſstituit, & ei, ipſsos etiam Hiſspaniæ Reges, ſsubiectos eſsſse voluit.
Export TEI
QVÆ
Export TEI
1
† ſsuperioribus libris de iuribus, ac titulis, qui Novi Orbis inquiſsitionem, & acquiſsitionem iuſstam, & legitimãlegitimam reddere poſsſsunt, adeò lato ſsermone diſscuſssimus, præiudicio quodam oſstendunt, longè iuſstiorem, & tutiorem eiuſsdem retentionẽretentionem, & poſsſseſssionem iudicari debêre. Conſstat namque
Export TEI
2
† facilius aliquid retinêri, quàm de novo induci, & multa ab initio fieri prohiberi, quæ tamen facta tenêre, ac tolerari ſsolent, l. patre furioſso 8. D. de ijs qui ſsunt ſsui, l. 1. & quãvisquamvis autem, D. de poſstul. l. favor. D. de ſsponſsalib. l. ult. de ritu nuptiar. l. 1. C. de uſsu, & habit. cap. ad Apoſstolicam de Regular. Cap. quemadmodum de iureiuran. cap. ſsi vir. diſstin. 23. cap. nec illud 30. quæſst. 5. cap. unico in fine de voto lib. 6. ubi in hãchanc ſsententiam citatur illud Ovidij lib. 5. de Triſstib. eleg. 7.
Export TEI
Turpius eijcitur, quàm non admittitur hoſspes.
Export TEI
Ad
Export TEI
3
† quorum adagiorum, ſsive brocardicorum conſsirmationem, & illuſstrationem plura alia adducit Iaſson omnino videndus in dict. 1. patre furioſso ex num. 8. ad 39. Alexan. in 1 ſsæpè, col. 13. D. de re iud. Socin. Iunior cõſconſ. 1. num. 57. lib. I. Pariſsius conſs. 28. numer. 11. lib.1. Tiraquel. de iure conſsti. limit. 7. num. 43. Ludov. Gomecius in cap. 1. num. 88. de iudicijs lib. 6. Damaſsus reg. 99. & Claud. Pratus Gneſsèòn general. iur. lib. 4. tit. 8. cap. 4. pag. 165. & ſseq. Rebuff. 3. tom. ad leg Gallic. tract. de mater. poſsſseſsſsor. art. 2. gloſs. 2. num 40. & in praxi benef. verb. Necnon iuris patron. num. 27. noviſssimè Ioan. Bap. Valençuela conſs. 51. ex numer. 31. Et Nos tetigimus ſsuprà lib. 2. cap. 17. num. 40. & 41. de parvulis infidelium tractantes, qui licèt invitis parentibus baptizandi non ſsint, baptizati tamẽtamen de facto, baptiſsmus tenet, nec amplius illis tradendi ſsunt.
Export TEI
Quibus
Export TEI
4
† ſsimile eſst, quod ab Vlpiano pro regula conſstituitur in l. invitus 156. §. cui damus, D. de regul. iur. & in l. 1. §. is autem, D. de ſsuperficieb. eum ſscilicet, cui rem non habenti damus actionem, eidem poſssidenti exceptionem multò magis competere: circa quam plura congerunt Decius Maynericus, Cagnol. Ferrarius, Pet. Faber, & RęvardRævard. ibîdem.
Export TEI
Et ex
Export TEI
5
† eodem principio deſscendit, ut faciliùs toleretur ius quæſsitum, quàm acquirendum, l. 2. §. ex his, l. pluribus, §. ult. D. de verb. obligat. l. ut pomum, §. 1. D. de ſservit. Quemadmodum ex diverſso facilius impeditur ius competiturum, quam extinguatur acquiſsitum, l. Papinianus, §. ſsi conditioni, & ibi gloſs. D. de inoff. teſstam. Eſst
Export TEI
6
† enim retentionis, & conſservationis cauſsa favorabilior, quàm acquiſsitionis, l. purè D. de doli except. l. militis codicillis, §. veteranus, D. de milit. teſstam.
Export TEI
7
† Et ideò faciliùs cõcediturconceditur retentio, quàm |
p. 647
nova acquiſsitio, l. ſsi repetendi, C. de cõdictcondict. ob cauſs. l. per retentionem, C. de uſsuris, l. Paulus, D. de doli except. notat Baldus in l. licèt, num. 2. D. de acquir. poſsſs. dicens, quòd iura promptiora ſsunt in retinendo, quàm in acquirẽdoacquirendo, Cephal. conſs. 68. n. 20. to. 1. & cõſconſ. 151. n. 7. & conſs. 289. n. 5. to. 2. Ruyn. conſs. 66. n. 17. lib. 1. Craveta cõſconſ. 6. n. 98. Pet. Surdus conſs. 551. n. 21. Rota Roman. ſsacri Palacij deciſs. 295. n. 2. part. 2. Menoch. de retinen. poſsſseſsſs. remed. 3. n. 979. Georg. Acatius lib. 2. de privileg. iur. civil. cap. 5. num. 79.
Export TEI
Vnde etiam ſsimiliter
Export TEI
8
† faciliùs aliquid prorogatur, quàm de novo conceditur, cap. cùm olim Abbas de offic. delegati, Cravera de antiq. temp. 5. p. n. 15. Rebuffus in tract. de cauſs. poſsſseſsſsor. benef. art. 6. gloſs. 1. num. 15. Boër. deciſs. 283. num. II. & deciſs. 294. num. 18. Cæſsar. de Graſsſs. deciſs. 46. num. 22. Qui etiam huius rationis rationẽrationem ſsubiungunt,
Export TEI
9
† quòd continuatio eſst naturalis, non verò nova acquiſsitio, ut tradit Abb. in cap. cùm veniſsſsent, num. 7. de reſstit. ſspol. Ripa in l. 1. num. 36. D. de acquir. poſsſs. Atque ita ſsaciliùs aliquid cõtinuaturcontinuatur, & conſservatur in eſsſse, quàm amiſsſsum, aut extinctum recuperetur, d. l. 1. §. cauſsam, D. de poſsula. l. uſsu retinetur, D. quemadmo. ſservit, amitt. l. ſsicut, §. ſsin. D. quod cuiuſq;cuiuſque univerſsit. cum alijs traditis à Cravera d. conſs. 6. & 299. num. 12.
Export TEI
Et ideò
Export TEI
10
† rectè docuiſsſse videtur Abbas in c. IudęiIudæi n. 2. de Iudæis, quem refert, & ſsequitur Valençuela conſs. 4. n. 36. ſstatutum, quod prohibit acquiſsitionem, non prohibere acquiſsitorum retentionẽretentionem, & Alexander conſs. 83. incip. Viſsa facti narratione, num. 4. lib. 2. Vbi ait,
Export TEI
11
† quòd ſtatutũſtatutum loquens cõtracontra ingredientẽingredientem poſſeſsionẽpoſſeſsionem, non habet locũlocum in retinente ipſsam anteà ſsibi traditam; nam ingredi eſst, quando ab initio ingreditur, l. clàm poſssidere in princ. l. ſsi id quod, §. I. D. de acqui. poſsſs. & qui nõnon apprehendit de novo, ſsed cõtinuatcontinuat poſsſseſssionem, non dicitur eam ingredi, ſsed retinêre, ut in d. l. ſsi id quod, & in l. 1. C. commun. de legatis, & in cap. ex litteris de deſsponſs. impuber. c. MonachũMonachum 2. q. I. gloſs. verb. Innovare, in Clemen. 2. ut lite penden. Ioan. Andre. in rub. eod. tit. & BertrãdBertrand. cõſconſ. 253. incip. Teſstes, n. 1. vol. 2. ¶ His addere
Export TEI
12
† poſsſsumus, quod licèt vera, & vulgaris ſsit illa iuris regula, quâ docemur, in dubijs, quæ vel ex facto, vel ex iure proficiſscuntur, tutiorẽtutiorem partẽpartem ſequendãſequendam eſsſse, cap. illud de Cleric. excomm. c. ad audientiãaudientiam, &c. ſsignificafti el 2. de homicid. cũcum alijs. Hæc tamen ante factũfactum intelligi debet, nimirũnimirum, ut nõnon poſssit quis facere id, de quo eſst dubiũdubium an ſsit prohibitũprohibitum? Sed debeat abſstinêre. NãNam poſst factum quis in dubio ſspoliari, aut re poſsſseſssâ privari non debet, vel facere actũactum poſitivũpoſitivum de cuius obligatione nõnon conſstat. Quin potiùs tunc alia regula iuris ſsuccedit, quòd in dubio, & pari cauſsâ melior eſst conditio poſssidentis, c. in pari de regul. iur. lib. 6. QuęQuæ procedit non folùm in materia iuſstitiæ, ſsed etiam aliarũaliarum virtutũvirtutum, ut pluribus relatis reſsolvit Thom. Sanchez de matri. lib. 2. diſsp. 41. q. 3. & Nicolaus Garcia de beneficijs 7. p. cap. 2. n. II. & ſseqq. ubi aliqua huius doctrinæ exẽplaexempla proſsequitur, & Dom. Covar. in Clem. ſsi furioſsus in princ. 1. part. n. 9. Salzedo in praxi cap. 14. litt. C. Avila de cenſsuris 7. part. diſsp. 3. dub. 9. & Salas de legib. tract. 8. diſsput. unica, ſsect. 20. & ſseqq. Et idem conſsuluit in modo in practicandi duas opiniones contrarias Hoſstienſsis, & Innocentij Ægid. Bellamera in cap. ex conquæſstione, num. 12. de reſstit. ſspoliat. quem refert Pacianus de probation. lib. 1. cap. 69. num. 21.
Export TEI
QuęQuæ omnia in retẽtioneretentione huius Novi Orbis, de qua ſermonẽſermonem habemus, lõgèlongè planius, & ſsecurius procedunt: cũcum ipſse idem
Export TEI
13
† Pontifex Alexander VI. Qui illius conquiſitionẽconquiſitionem Regibus Catholicis aſssignavit, eiuſdẽeiuſdem etiãetiam retentionẽretentionem, & poſsſseſssionem ipſsis, & eorũeorum poſsteris |
p. 648
in perpetuum conceſsſserit, ut ex tota Bullæ ſserie maniſseftè colligitur, cuius verba ſsuprà lib. 2. cap. 24. retulimus, & præſsertim ex illis: Omnes inſsulas, & terras firmas inventas, & inveniendas, detectas, & detegandasdetegendas, &c. Cum omnibus illarum dominijs, civitatibus, caſstris, locis, & villis, iuribuſsq́ue, & iuriſsdictionibus, ac pertinentijs univerſsis, vobis, hæredibuſq;hæredibuſque & ſsucceſsſsoribus veftris (Caſstella, & Legionis Regibus) in perpetuũperpetuum tenore præſsentium donamus, concedimus, & aſssignamus: voſsq́ue, & hæredes ac ſsucceſsſsores præfatos illarum Dominos cum plena, libera, & omnimoda poteſstate, auctoritate, & iuriſsdictione facimus, cõſtituimusconſtituimus, & deputamus.
Export TEI
Quibus
Export TEI
14
† verbis, eorum opinio apertè convincitur, qui, ut ſsup. d. lib. 2. cap. 23. ex num. 5. ad 14. animadvertimus, ſsolam curam converſsionis infidelium Regibus noſstris conceſsſsam exiſstimarunt, & nudam protectionem, adminiſstrationem, ſsive ſsuperintendentiam, quæ ad id commodius exequendum conduceret. Hoc
Export TEI
15
† namque ipſsummet Apoſstolicum prædicandi munus ſsuapte naturâ præſsefert, quod ſsecundùm doctrinam Bellarmini lib. 1. de Rom. Pontif. cap 23. annexam habet quondam ampliſssimam, atque à Deo ipſso delegatam iuriſsdictionem. Imò & omnem poteſstatem, & auctoritatem faciẽdifaciendi omnes ſspirituales functiones, & regendi, ac gubernandi animas in ſspiritualibus, cæteriſsq́ue omnibus, quæ ad ſsalutem earum pertineãtpertineant, ut optimè tradit D. Thom. in l. ad Corinth. cap. 12. & alijs relatis Rutil. Benzonius de anno Iubilæi lib. 2. cap. 24. pag. 154. Pontifex autem, ut prædicta verba declarant ulterius progredi voluit, cùm non ſsolùm prædicationis curam Regibus noſstris iniunxerit, ſsed ut eos ad hanc provinciam ſuſcipiẽdamſuſcipiendam, & exequendam magis promptos, idoneos, atque alacres redderet pleniſssimum dominium, & omnimodam in temporalibus utilitatem, poteſstatem, ac iuriſsdictionem enixis, & geminatis clauſsulis ſse illis, & eorum ſsucceſsſsoribus concedere voluiſsſse profiteatur. Quod iuxta
Export TEI
16
† iuris regulas, & ſsanctæ Romanæ Sedis uſsum, & conſsuetudinem rectè ſsacere potuit, ut reſsolvunt Palac. Rub. Sepulveda, Franc. Vargas, Gregor. Lopez, Anaſstaſs. Germon. Thom. Bozius, Doct. Marta, Rebellus, & alij, quos in eod. cap. 23. ex num. 63. citavimus, & iterum cap. 24. ex num. 19.
Export TEI
Inter quos
Export TEI
17
† Pet. Malſsetitus apud Mandellum conſs. 769. num. ult. vol. 4. poſstquam toto illo conſsilio iuſstitiam huius conquiſsitionis pluribus argumentis oſtẽdereoſtendere, & ab impugnationibus Epiſscopi Chiapenſsis tueri curavit, & quòd mediante prædictâ Alexandri VI. conceſssione magis ſsecurè procedat, ita concludit: Ex quibus omnibus conſstat, MaieſtatẽMaieſtatem ſsuam licitè nõnon ſsolum quod ius Fori ſsed quoad ius Poli, & nõnon ſsolùm quoad iudiciũiudicium Eccleſsiæ ſsed quoad iudiciũiudicium animæ, feciſsſse has terras ſsuæ ditionis, & fore verum Regem iſstorum, pium, & iuſstum, & non tyrannum, &
Export TEI
18
† dictum Epiſscopum falsò & non abſsque ſscandalo dixiſsſse, quæ dixit: & licitè, & iuſstè eos, qui habuerunt ex RegũRegum conceſssione bona, magiſstratus, & dominatus in præmium ſsuorum laborum, poſssidere quæ poſssident.
Export TEI
Cui adſsentiens
Export TEI
19
† Marquardus de Suſsanis in tract. de Iudæ. & Infidel. l. part. cap. 14. ſsimiliter reſsolvit: Quòd virtute dictæ conceſssionis Alex. Sexti, iuſstè bella mota fuerunt Indis noviter repertis per gentes Hiſspanorum, ut nomen Salvatoris Domini noſstri Ieſsu Chriſsti in terris, & inſsulis prædictis facile induceretur, quod non poterat prædicari, niſsi prius ſsuperatis gẽtibusgentibus illis, natura barbaris, quod rei exitus demonſstravit: nam poſstquàm fuerunt debellatæ, nomen Chriſsti, & eius Evangelium receperunt, & ita iure iuſsti belli legitimè poſsſseſsſsæ ſsunt, & poſssidentur per Hiſspanos.
Export TEI
Hoc idem
Export TEI
20
† non minus apertè poſst Sanderum, & Boterum, quos refert, ſscriptum reliquit Rutilius Benzonius |
p. 649
de anno Iubilæi lib. 1. cap. 10. pag. 53. ſsic inquiens: Hanc Novi Orbis converſsionem inprimis complexus eſst Alexander VI. qui, ut cognovit illius notitiam in dies excreſscere, & Hiſspaniarum Reges eo animo eſsſse, ut non minus temporale ipſorũipſorum Regnum, quàm, imò præcipuè Regnum Dei amplificarent, hoc illis demandavit, eoſsq́ue adſstrinxit, ut maxima, qua poſsſsent, diligentia, in illorum populorum converſsionem incumberent, quod ut fortiùs exequerentur, ipſsis, quidquid acquirerent, omni meliori modo conceſssit, &c.
Export TEI
Et reverâ,
Export TEI
21
† hoc plenum Novi Orbis dominium, quod hodie noſstri Reges obtinent, & exercent, illis ab initio conceſsſsum fuiſsſse, vel ex eo colligi poteſst, quòd ſsemper ita Alexandri VI. donationem acceperint, & eius virtute atque auctoritate ſsubnixi, has provincias per centum & triginta annorum diſscurſsum cum omnimoda poteſstate, & iuriſsdictione poſsſsederint.
Export TEI
Nam
Export TEI
22
† quemadmodum à primordio tituli poſsterior formatur eventus, l. 1. circa fin. C. de impon. lucrat. deſscrip. cum alijs, quæ congerit Bartol. conſs. 243. fuit quidam, n. 2. lib. 1. Alexand. conſs. 90. in fine lib. 3. Craveta conſs. 158. In fine, Card. Tuſschus pract. concluſs. iur. verb. Titulus, concluſs. 314. & tetigimus ſsup. lib. 2. cap. 24. num. 86. ita
Export TEI
23
† ex poſst facto talis pręſumiturpræſumitur titulus, qualẽqualem præſsens, & præterita poſsſseſssio demonſstrat, cap. cùm dilectus de conſsuetud. ubi egregiè notant Abbas, Anton. & Imola, cap cùm veniſsſsent, ubi DD. de inſstitutionibus, l. quædam mulier, D. de rei vend. l. ſsicut, §. ſsupervacuum, D. quib. mod. pign. vel hyp. ſsol. l. 4. titul. 33. part. 7. Bald. conſs. 130. volum. 1. & in cap. 1. colum. 2. de Capitan. qui Curiam vendid. Vbi dicit,
Export TEI
24
† quòd poſsſseſssio ſsubſsequens, eſst titulorum interpretativa, idem Baldus conſs. 420. vol. 1. & conſs. 352. lib. 3. Ubi tradit, quòd poſsſseſssio, vel uſsus declarat, quid venerit in conceſssione, quem ſsequitur alia congerens Paulus Caſstrenſs. conſs. 347. volum. 1. Craveta conſs. 192. Socinus conſs. 3. num. 5. vol. 1. & conſs. 58. vol. 3. Curtius conſs. 162. col. 3. Aretinus conſs. II. num. 6. Alciat. conſs. 112. num. II. lib. 4. Bald. Iaſs. Decius, & cæteri cõmunitercommuniter ſscribentes in l. ſsi certis annis, C. de pactis, idem Decius conſs. 156. in ſsine, LaurẽtLaurent. Sylvanus conſs. 66. n. 20. & alios allegans Bertazolus in cõſconſ. civili 97. num. 23. vol. 1. & Pariſsius conſs. 140. num. 25. vol. 1. & conſs. 3. num. 10. vol. 4. Matth. de Afflictis deciſs. Neapol. 2. Camill. Borrellus de præſstant. Reg. Cathol. cap. 53 n. 37. ¶ Et in materia
Export TEI
25
† utili noſstrorum maioratuũmaioratuum Hiſspaniæ ad interpretationem l. 41. Tauri, quod verba dubia ſscripturæ inſstitutionis maioratus, illum in perpetuum inducant, ſsi concurrat conſsuetudo, ſsaltem per decennium obſservata, ut in bonis in ea contentis iure primogenituræ ſsuccedatur, optimè reſsolvunt Roder. Suarez in. l. quoniam in prioribus, ampliat. 10. à num. II. Didac. Perez in l. fin. tit. 13. lib. 3. ordin. verb. Cien años, verſs. Vtrum ius primogenituræ, Mieres de maiorat. 4. par. quæſst. 20. à num. 56. latè Burgos de Paz conſs. 9. num. 3. Molina de Hiſspan. Primogen. lib. 2. cap. 6. num. 58. & 59. Alter Molina de maiorat. diſsput. 596. ubi ex prædictis, & alijs iuribus, & auctoribus probant, conſsuetudinem
Export TEI
26
† eſsſse interpretativãinterpretativam legum, privilegiorum, & ſcripturarũſcripturarum, quæ ex decennij lapſsu interpretantur atq;atque declarantur. ¶ Et quòd non requiratur, quòd ſsit præſscripta, ſsed ſsufficiat ſspatio quantumcunque brevi illius uſsum invaluiſsſse, Tiber. Decia. conſs. 44. per totum, maximè num. 6. volum. 2. Surd. conſs. 335. num. 26. & 27. vol. 3. Menochius conſs. 163. num. 8. vol. 2. Burgos de Paz conſs. 23 num. 5. ubi addit, quòd talis obſervãtiaobſervantia declarativa extenditur etiãetiam ad caſsus nõnon expreſsſsos, quãvisquamvis non reſspondeant proprietati verborũverborum, ſsed aliquantulum naturali eorũeorum ſsignificationi adverſsetur. Et etiãetiam in |
p. 650
odioſsis, & ubi ius commune reſsiſstit, ut latè per Ioſseph. Ludovic. de conſsuet. concluſs. unica, illat. 13. 36. 40. 154. cũcum pluribus alijs. Et quamvis mala appareat, ut cõſtatconſtat ex Rota Romana apud Nicol. Garc. de benefic. 5. p. c. 1. n. 137. & ſseq. & tradit alia Seraph. deciſs. 454. n. 3. Tiber. Dec. conſs. 31. à n. 151. vol. 1. Maſscar. de probat. concl. 145. Card. Tuſsch. tom. 2. concl. 878. & Nos ſsup. lib. 2. cap. 24. num. 86. & ſseqq.
Export TEI
Maximè,
Export TEI
27
† cũcum in caſsu, de quo loquimur, hanc interpretationem, etſsi verba ita clara non eſsſsent, neceſssitas rei, quæ gerenda erat, extorquere debuiſsſset. Quis enim nõnon videt, parum ſecurãſecuram eſsſse poſsſse
Export TEI
28
† EccleſiaſticãEccleſiaſticam diſsciplinam, quam inter iſstas barbaras nationes ſseminare conabantur, ſsi eam ſsæcularis potentia, & dominatio non comitaretur? Status
Export TEI
29
† quippe ſspiritualis conſservari non poteſst ſsine temporali, ut pluribus oſstendit Fr. Ioan. à Ponte in cõvenconven. utr. Monarch. lib. 1. cap. 7. pag. 37. & 38. & hiſstoriarum monumentis docemur,
Export TEI
30
† quòd in qualibet Monarchia, ab initio ſsæculi, tria ſse invicẽinvicem per ordinem comitata ſsunt, Divinus cultus, ſsapientia ſscholaſstica (id eſst Theologica) & ſsæcularis potentia, ut præclarè tradit D. Thom. lib. 2. de regim. Princip. cap. 16.
Export TEI
Vnde ſsuccedit
Export TEI
31
† alia regula iuris, quęquæ habet, quoties idem ſsermo duas ſsententias exprimit, eam potiſssimùm accipi debere, quæ rei gerendæ aptior ſsit, l. quoties 67. D. de reg. iur. Quò
Export TEI
32
† loci Dec. Mayner. Cagnol. Ferrar. Petr. Faber, & Rævardus ſsic IulianũIulianum exponunt, quaſsi docêre voluerit, verba dubia iuxta ſsubiectam materiãmateriam explicanda eſsſse. Vel
Export TEI
33
† ut magis actus valeat, quàm pereat: reſsque, de qua agitur, in tuto ſsit, l. quoties, & l. ubi eſst verborũverborum in fine, D. de rebus dubijs, l. quoties in ſstipulationibus, D. de verb. obligat. l. non puto, D. fam. erciſscundæ, l. ſsi uno, D. locati, l. inſsulam, de præſscrip. verb. cum alijs, quęquæ adducit Stepha. de Federicis in tract. de interpr. leg. part. 3. & Simon de Prætis de interpret. ult. volunt. lib. 2. fol. 176. ſsolut. 2. num. 17. Ego verò ſsic etiam exponi poſsſse arbitror,
Export TEI
34
† ut intellectus rei gerendæ aptior a. 1. C. Ille dicatur, qui rei, de qua agitur, magis reſspondet, & ad eam magis promovendãpromovendam, commodiuſsq́ue exequendam dirigitur. Nam
Export TEI
35
† cũcum aliquid alicui conceditur, non ſsolùm quod ad illud expediendum, neceſsſsarium eft, cõceſſumconceſſum videtur, l. 2. cum vulgatis, D. de iuriſsd. omn. iud. Sed & quod maiorem eiuſsdem negotij commoditatem, & facilitate reſspicit, ex text. eleganti in cap. prætereà 5. de offic. delegati, 1. penult. D. de uſsufruct. l. 1. §. ſsi ei quẽquem, verſs. fin. D. de inſstitor. l. 1. §. fin. D. de uſsufruct. legato, l. veteres in princ. D. de itinere actuq́ue privat. cap. fin. de dolo, & contumac. per quem notat ibi Baldus,
Export TEI
36
† quòd qui habet mandatum ad quæcunque neceſsſsaria, videtur etiam habere ad ea, quæ utilia ſsunt, Franc. de Aretio in cap. de teſstibus, col. 3. de teſstib. Vbi tenet,
Export TEI
37
† quod in diſspoſsitione hominis uno conceſsso, veniunt non ſsolùm ea, ſsine quibus actus explicari non poſsſset; ſsed etiam ea, cum quibus facilius, & commodius expeditur, quem laudat, & ſsequitur Iaſson in dict. 1. 2. de iuriſsd. omn. iud. num. 11. verſs. Iſstam regulam, ubi reprobat opinionem Geminiani, aliter ſsentientis contra Dom. de Rota, deciſs. 379.
Export TEI
Quibus addere poſsſsumus,
Export TEI
38
† quòd licèt regulariter populi, qui ſse alicuius ſsuperioris poteſstati, & protectioni iure fœderis, vel clientelæ pro pacis medijs, vel aliâ ratione, committunt, liberi eſsſse non deſsinant, nec ſsibi aliquam ſsubiectionem imponant, ut tradunt communiter Bartol. & DD. per text. ibi in l. Non dubito 7. §. liber autem, D. de capt. & poſstlimin. reverſs. Felin. in cap. cùm non liceat num. 9. & ſseq. de præſscrip. Ioan. de Platea in l. 1. C. de excuſsat. lib. 10. Ioan. |
p. 651
Cephalus conſs. 328. Modeſstin. Piſstorius conſs. 43. num. 30. deciſs. Cameræ Imper. 1. tom. part. 2. voto 27. num. 10. fol. 159. Ioan. Bodin. in tract. de Repub. lib. 5. cap. 6. Renat. Choppin. de demanio Franciæ lib. 3. tit. 18. num. 7. Pet. Gregor. lib. 20. Syntag. cap. 5. & plurimi alij relati ab Henric. Roſsenthal. In epitome. feud. part. 1. cap. 4. concluſs. 14. fol. 124. Vbi tamẽtamen verba conceſssionis, vel conventionis ulterius progrediuntur, ſsæpè ſsolet ex illis ſsuperioritatis, & dominationis ius induci, & acquiri, ut ijdemmet Auctores obſservant, & Everard. conſs. 3. num. 9. Goden. conſs. 32. num. 3. & Fulvius Pacianus de probat. lib. 2. cap. 43. num. 16. Præſsertim
Export TEI
39
† quãdoquando Regibus talis cliẽtelaclientela conceditur, in quibus protectio ſsignificat iuriſsdictionem, cap. ad audiẽtiamaudientiam de appellation. ubi DD. & alij, quos refert, & ſsequitur Guido Papæ deciſs. 151. num. 9. verſs. Venio ad ſextũſextum, Auguſst. Veroius conſs. 65. num. 119. vol. 1. & Didac. Perez in l. 3. tit. 3. lib. 1. ordinam. col. 2.
Export TEI
Et hanc
Export TEI
40
† plenam Novi Orbis donationem AlexãdrumAlexandrum VI. Regibus Hiſspaniæ feciſsſse, ultra ſsuprà dictos auctores, apertè etiam fatetur Ioan. Bodinus lib. 1. de Repub. Cap. 9. cuius verba refert Mag. Marquez in Gubernat. Chriſst. lib. 1. c. 27. pag. 163. Addit verò
Export TEI
41
† Bodinus, eiuſsdem conceſssionis virtute potentiſssimos Reges noſstros effectos fuiſsſse Romanæ sedis vaſsſsallos, & feudatarios ligios, quoad inſsulas maris Oceani, Regnum Peruanum, & reliqua, quæ in utraque India ex Pontificum conceſssione acquiſsierunt, & in poſsterum acquiſsierint: quoniãquoniam hoc, inquit, inter ipſsos pactum fuit, ut vel ipſsi Hiſspani ſscriptores affirmãtaffirmant. Quod etiam admittere videtur Marta de iuriſsdict. l. part. cap. 26. num. 55. Sed falſsum utique eſst, & nullo iure, ratione, vel auctoritate probatur, ſsed ſsolâ Bodini calumniâ,
Export TEI
42
† qui frequenter pluribus Regibus ſsine cauſsa ſsupremam dominationem adimere ſsolet, ut benè advertit Dom. Gregor. Lopez Madera in Monarch. Hiſspan. cap. 2. fol. 12.
Export TEI
Inprimis namque
Export TEI
43
† Bullæ Pontificiæ verba (ut ex illorum ſserie manifeſstè conſstabit) nullam prorſsus huiuſsmodi feudi mentionem directè, aut indirectè fecerunt, neque aliquid Sedi Apoſstolicæ in his Novi Orbis provincijs ullo pacto reſservarunt; ſsed totum ius, dominium, & iuriſsdictionem earum plenè, & liberè cum ſsolo onere prædicationis & converſsionis Indorum Regibus Catholicis conceſsſserunt. Vnde ſsuccedit communis omnium Doctorum opinio, quęquæ
Export TEI
44
† habet, quòd quando Princeps, vel Imperator nihil ſsibi reſservat, ſsed utitur verbo, Donamus, largimur, concedimus, & alijs ſsimilibus, non inducitur feudum, neque aliqua feudi reſservatio, ſsed pura & abſsoluta donatio, ut egregiè probat, & proſsequitur Oldrad. conſs. 159. Angelus conſs. 242. incip. Super puncto, in fine, Decius conſs. 32. & 498. col. 2 num. 11. Mandellus Albanus multum in noſstris terminis loquens, conſs. 64. num. 29. & ſsequent. & num. 64. lib. 1. idem lib. 1. ubi rectè concludit,
Export TEI
45
† in dubio potiùs pręſumipræſumi, & induci donationem, quàm feudum: quod etiam ſsequitur, & communiter receptum eſsſse teſstatur Socinus Iunior conſs. 102. incip. Non ſsum, n. 9. & ſseqq. vol. 2. Decius conſs. 85. col. 3. & coſs. 193. col. I & cõſconſ. 208. col. 2. & cõſconſ. 269. col. 2. & plures alij relati per Iulium Clar. & eius addition. Baiardum in §. feudũfeudum, q. 17. & Henricum Roſsenthalium de feudis l. part. cap. 6. cõcluſconcluſ. 26. num. 2. & ſseqq. ubi innumeros citat litt. B. &c. & hoc pugnâ carêre inquit. ¶ Et magis in terminis, quòd Papa dum RegnũRegnum cõfertconfert, dat omnem poteſstatis plenitudinem, & aliquem inveſstiens omnia Regalia liberè concedere videtur, pluribus, poſst alios, probat Barthol. Cæpola de ſservit. Urb. præd. cap. de portu, |
p. 652
colum. 1. & Camil. Borrell. de præſstant. Reg. Cathol. cap. 48. num. 12. & 16. pag. 352.
Export TEI
Secvndò,
Export TEI
46
† quia pariter falſsum eſst, quod idem Bodinus noſstris Scriptoribus, rerumq́ue Indicarum Hiſstoricis imponit: nam illi potius docent, quòd quemadmodum quoad Caſstellæ, & Legionis Regna, Reges noſstri nullum ſuperiorẽſuperiorem in temporalibus recognoſscunt, ut late probavimus ſsuprà lib. 2. cap. 21. ex num. 70. ita & in provincijs Novi Orbis, quæ illis adiectæ ſsunt, eandem omnino exemptionem conſservant, ut expreſssè præter alios advertit Domin. Sotus de iuſst. & iure, lib. 4. quæ. 4. art. 2. & Camill. Borrel. de pręſtanpræſtan. Reg. Cath. cap. 46. ex num. 217. & cap. 47. ex n. 6. 7. & 14. ¶ Vulgaris quippe doctrina eſst,
Export TEI
47
† provincias de novo quęſitasquæſitas, & alicui Regno acceſsſsoriè unitas, & auctas, atque (ut ita loquar) incorporatas, unum & idẽidem Regnum cenſseri, eiſsdemq́ue legibus, iuribus & privilegijs gubernari, & gaudere debere, ut pluribus oſstendunt Bartol. Bald. Caſstrenſs. & alij per text. ibi in l. ſsi convenerit la 2. §. ſsi nuda, D. de pignorat. act. idem Bald. in l. cunctos populos, num. 1. ad medium, C. de ſsumma Trinit. idem Bartol. in l. damni, §. ſsi is, qui ædes, D. de damno infecto, & in tract. Tiberiadis, Rub. de inſsula, col. 2. Ioan. de Platea in l. neminem, C. de Decurion. lib. 10. in fine, Angel. in l. de quibus, col. penult. D. de legibus, Barbacia in cap. Rodulphus num. 7. de reſscriptis, Guido Pap. conſs. 134. & deciſs. 265. ubi eius additio, Iaſson in § in perſsonam, num. 10. cum ſseqq. inſst. de action. Gregor. Lopez per text. ibi in l. 4. titul. 12. & in l. 27. tit 7. part. 1. & in l. 7. tit. 20. part. 3. gloſs. 3. & plures alji, quos refert & ſsequitur Matthæ. de Affictis in tit. quæ ſsint Regalia, verb. Portus, num. 15. in uſsib. feud. Avilès omnino videndus in cap. PrętorũPrætorum in proœmio, verb. Islas. ex num. 2. ad 14. & in cap. 6. verb. I ſsu tierra, bum. 5. Mieres de maiorat. 2. part. quæ ſst. 5. à num. 11. Hierony. GõçalezGonçalez in reg. 8. Cancellar. gloſs. 5. §. 7. à num. 119. Fran. de Clapperijs deciſsionum cauſs. fiſscal. cauſsa 1. quæſst. unica num. 14. & ſseqq. Lanarius conſs. 76. num. 13. Vincent. de Franchis deciſs. Neapol. 506. num. 11. & in terminis de provincijs Novi Orbis agens Laſsarte de decima empt. & vend. in præfat. num. 20. in addition. & noviſssimè Ioan. Bap. Valençuela conſs. 82. num. 70. & conſs. 79. num. 39. Quod ſsecus eſst, quando æquè principaliter uniuntur, nam unumquodque retinet, & cõſervatconſervat iura & privilegia ſsua, ut tradũttradunt ijdem Auctores ſsuprà relati, & ultra eos de Regno AragonięAragoniæ loquens Seſsſse deciſs. 113. num. 20. part. 2. de Neapolitano, & Siculo Gizarel deciſs. Neapol. 43. n. 23. 29. & Fran. Milanen. deciſs. 2. Borrel. in compend. deciſs. tom. 1. tit. 43. num. 158. de Regno Valentiæ, Leo. deciſs. 2. num. 34. 1. part. Portugalliæ, Aguirre in Apologia 4. part. à num. 55. Gabr. Pereira deciſs. Luſsit. 2. à num. 2. & Did. à Brito in cauſsa maior. Reg. Coronæ, quæſst. 1. num. 13. & 20. & de Mediolani Ducatu Lancellot. Gallia ad conſsuet. Alexan. in præfat. num. 94.
Export TEI
Deniqve
Export TEI
48
† contra Bodinum facit, quia nullibi legitur, quòd Reges noſstri ob prędictamprædictam Alexandri Sexti conceſssionem ſse in temporalibus EccleſięEccleſiæ iuriſsdictioni quoad iſstas provincias ſsubiecerint, vel quòd ullo tempore Romani Pontifices hoc iure, & poteſstate in illis uſsi fuerint, imò neque uti voluerint. Nam quod Bodinus, & Marta conſsiderant,
Export TEI
[48a]
† de lite inter LuſitanięLuſitaniæ, & Caſstellæ Reges ortâ, & ab Alexandro VI. terminorum diviſsione, & lineæ deductione compoſsitâ, de qua plura diximus ſsup. lib. 1. cap. 6. ex num. 69. & lib. 2. cap. 24. num. 18. ex communi ipſsorum Regum conſsenſsu, ad vitandas, & ſsedandas diſscordias proceſssit, ut egregiè tradit Thom. Bo|
p. 653
zius de ſsign. Eccl. Dei lib. 17. cap. 4. verſs. Ioanni primo, & noviſssimè Seraph. Freitas de iuſsto Imp. Aſsiat. cap. 7. num. 5. Et quia cùm eo
Export TEI
49
† tempore de prędicationisprædicationis, & converſsionis munere præcipuè tractaretur, eius deſscriptio, & aſssignatio cum primis ad Sedem Apoſstolicam pertinebat, ut benè obſservat. Pat. Fran. Suarez in tract. de Fide, diſspu. 18. ſsect. 1. num. 7. & Nos ſsuprà lib. 2. cap. 24. num. 18. reſsolvimus.
Export TEI
Quod etiam,
Export TEI
50
† & eximia pietas, & Religio, quâ noſstri Catholici Reges Romanam Eccleſsiam ſsemper proſsequuti, & venerati ſsunt, eoſsdem induxit ad Pontificis conceſssionem, benedictionem, aut beneplacitum expoſstulandum, ut melius, & fœlicius detectionem, & conquiſsitionem Novi Orbis, quam præmanibus habebant, exequerentur. Quamvis
Export TEI
51
† non deficiant plures doctiſssimi viri, qui & nunc cenſsent, & eâ tẽpeſtatetempeſtate cenſsuerunt, Chriſstianos Principes etiam abſsque aliqua Pontificis licentia, & cõceſsioneconceſsione, quorumlibet Infidelium provincias cõvertereconvertere, & ſsibi ſsubijcere poſsſse, ut tetigi ſsup. lib. 2. cap. 13. num. 6. & alibi paſsſsim, & cõſtatconſtat ex traditis a Petro Malferito d. conſs. 769. apud Mandellum, vol. 2. Marquard. d. tract. de Iudæ. & infidel. 1. par. cap. 14. Fr. Anton. à Corduba in quæſstionario, lib. 1. quæſst. 57. dub. 5. Ant. de Herrera, qui rem, uti geſsta fuit, ex hiſstoriæ monumentis recenſset in hiſstor. gener. Ind. Occid. decad. 1. lib. 2. cap. 4. & Ægid. Benedict. in l. ex hoc iure, D. de iuſst. & iure, cap. 3. num. 21.
Export TEI
Quod nõnon eâ mente dictũdictum quiſspiam exiſstimet, ut Pontificiæ conceſssionis vigorem, & effectum aliquatenus infringere velim, de cuius ſsuprema, hac in parte poteſstate, & auctoritate, ita lato ſsermone in ſsuperioribus egi. Sed ut planiùs appareat, ſsi prædictorum Auctorum ſsententiam admitimus, nullam fuiſsſse cauſsam prædicti feudi inducendi, & recognoſscendi, cùm Pontifex
Export TEI
52
† nihil de ſsuo conceſsſserit, & Reges noſstri id quod poſstulabant, iure proprio conſsequi poſsſsent, arg. l. Titia Seio in princip. de legat. 2. l. 1. C. de re iudicata. §. ſsi res aliena, inſst. de legatis. Vbi non videtur quis legitimè petere id, quod iam apud ſse habet, l. 1. in fine, D. ad municipal. l. quæ ſsub conditione, §. fin. D. de condit. inſstit. l. unica, C. de theſsaur. lib. 10. ibi: Vt ſsuperfluum ſsit hoc precibus poſstulare, quod iam lege permiſsſsum eſst, cum alijs, quęquæ tradit Greg. Lopez in l. 6. gloſs. 4. tit. 11. part. 6. gloſs. verb. Componedum, in cap. nuper de decimis, Surdus cõſconſ. 215. num. 21. & in tract. de aliment. tit. 9. quæſst. 35. num. 25. Menoch. de adipiſscenda poſsſseſsſs. remed. 4. num. 179. Hippolyt. Riminald. in l. qui ſse patris, num. 217. C. unde liberi, Navarr. conſs. 1. num. 4. ſsub titul. de poſstulat. Prlat. & Valençuela conſs. 69. num. 88. & 89. & conſs. 74. num. 65.
Export TEI
Neque his obſstat,
Export TEI
53
† ſsi replicetur, quòd quamvis dicta conquiſsitio, ſsolâ, & propriâ Regum noſstrorum auctoritate fieri potuiſsſset, ex eo tamen, quòd Pontificem adierunt, & eius interventionem, licentiam, & conceſssionem neceſsſsariam eſsſse exiſstimarunt, iam amplius, & hoc totum ius, quod habent Apoſstolicæ conceſssioni & liberalitati acceptum ferre debent:
Export TEI
54
† argum. cap. veniens de præſscrip. l. ſsi mulier, §. ſsin. de eo quod met. cauſs. l. ſsi cui, ubi gloſsſsa verb. Mutandæ, D. de ſservit. l. de pupillo, §. meminiſsſse, D. de novi oper. nuntiat. & aliorum, quæ in ſsimili ad varios caſsus notari ſsolent de eo, qui poteſst
Export TEI
55
† actum expedire propriâ auctoritate, quod ſsibi præiudicat adeundo iudicem, nec ad viam facti redire poteſst, ſsed debet expectari iudicis auctoritas, ut tradit Bald. in l. ædem. n. 21. C. de locato, Gregor. Lopez in l. 6. glof. 1. verſs. Si temen iudex, tit. 8. par. 5. |
p. 654
Oſsaſscus deciſs. Pedemont. 164. num. 16. in fine, & num. 17. Valaſscus conſsultat. 88. à num. 7. lib. 1. & Lancellot. in tract. de attentat. cap. 4. in præfat. à num. 419. & ampliat. 1. per totam. Nam
Export TEI
56
† verior reſsolutio eſst, quòd prædicta iura loquuntur, quando gratia, vel privilegium, quod petitur, & impetratur, omnino contrarium, & repugnans eſst iuri, quod alias precator habebat; tunc enim ab eo recedere, eiq́ue renuntiare velle videtur. Atverò quãdoquando hæc contrarietas, vel repugnantia non adeſst, etiam ſsi quis gratiam aut privilegium impetret, ad id quod ſsemoto eo fecere poſsſset, non inducitur proprij iuris renuntiatio, immutatio, diminutio, aut confuſsio. Sed. potius unum
Export TEI
57
† ius alterum confirmat, ac iuvat, & electivum manet, aur etiam ſsimultaneum, ſsi ſse invicem non impediant, cap. poſst electionem de conceſs. præbend. ubi Abb. num. 4. & in d. cap. veniens, num. 18. cap. auditis de præſscription. cap. cùm perſsonæ, §. Quod ſsi tales de privileg. lib. 6. cap. cùm dilectus de conſsuetud.
Export TEI
58
† optimus text. in l. forma, §. fin. D. de cenſsib. ibi: Si quis veniam petierit, ut cenſsum ſsibi emendare permittatur, deinde poſst hoc impetratum cognoverit, ſse non debuiſsſse hoc petere, quia res emendationem non deſsiderabat: nullum ei præiudicium ex eo quod petijt, ut cenſsum emendaret, fore, ſsæpiſssimè reſscriptum eſst, ubi gloſs. verb. Reſscriptum, alios concordãtesconcordantes allegat, l. fin. C. de repud. hæred. per quam ſsolam, de cæteris oblitus, ſsic in pulchra ſspecie, poſst Bald. Alex. & alios, quos refert, docet Molina de Hiſspan. primogen. lib. 2. cap. 10. num. 75. ibi: Nam quoties concurrunt quod aliquid ius commune, & privilegium, non confunduntur, ſsed poteſst quis quoad id uti iure communi, & etiam privilegio.
Export TEI
Vnde
Export TEI
59
† Regibus noſstris nocêre nõnon debuit, quòd ad maiorem ſsui iuris ſsecuritatem, & corroborationem Pontificis aſsſsenſsum, & beneplacitum requiſsierint, arg. l. legata inutiliter, D. de legat. 1. & de adimen. legat.
Export TEI
60
† abundans quippe cautela non ſsolet eſsſse nociva, l. non ſsolent 94. D. de regul. iur. l. teſtamentũteſtamentum 17. cum vulgatis, C. de teſstam. quod eſsſse veluti proverbium inter Iurisperitos tradit D. Auguſstin. lib. 4. de Civit. Dei cap. 27.
Export TEI
Et
Export TEI
61
† nemo prohibetur plura iura, & titulos cumulare, tam ad ſsui iuris confirmationẽconfirmationem, cum de eo certus eft, quàm ad maiorem cautelam, quando de eo dubitat, l. 4. D. ad leg. Falci. cap. ſsacrorum 12. quæſst. 2. d. cap. poſst. electionem, cum alijs, quæ plenè notat Felinus in cap. in noſstra, num. 2. de reſscript. Ludovic. Roma. conſs. 350. num. 13. Paul. Caſstrenſs. in l. quidam, §. ſsed cùm veteres, num. 2. C. de neceſsſs. ſserv. hæred. inſstit. Zaſs. in l. 3. §. ex pluribus, num. 34. D. de acquir. poſst. Lofredus conſs. 17. num 57. Cavallinus milleloq. 773. num 1. Molina d. lib. 2. cap. 2. num. 11. in fine, & num. 14. & cap. 7. n. 70. Menochius lib. 4. præſsumpt. 4. per totam, & Cervantes in l. 3. Tauri, num. 66. & 72. qui ita rectè
Export TEI
62
† reſspondet ad text. in d. cap. veniens. In cuius ſspecie meritò advertit Abbas ibîdem, num. 19. ſsolam gratiæ impetrationẽimpetrationem nocêre, etiam ſsi quis eâ uſsus non fuerit. Cæterùm
Export TEI
63
† quando obtenta, & impetrata non fuit, ſsed duntaxat petita, non inducitur renuntiatio iuris communis anteà competentis, & impetrans poterit ad illud redire, argum. celebris text. in l. ſsi verò nõnon habuit effectum petitio. 8. D. de bonis legat. præſstand. & aliorum, quæ in ſspecie ſsubtiliter expendit Oldradus cõſconſ. 313. num. 5.
Export TEI
Et idem
Export TEI
64
† reſsponderi, & notari poteſst circa illam doctrinam ſsuprà relatam; quod qui ſsemel iudicem adijt, ad viam facti redire non poteſst. Præterquàm quòd in hoc plures alij contrarium defendunt, ex d. l. forma, de cenſsibus & ſsimilibus, & ut plurimùm, in iudicialibus tantùm procedere tradunt, |
p. 655
ad obviandum rixis, & ne iudiciorum auctoritas contemnatur, in quibus variare non licet: ſsecus autem in actibus extraiudicialibus, ubi non requiritur ſsine figura iudicij, ut conſstat ex Lancelloto, & Valaſsco ubi ſsup. Alexan, conſs. 105. num. 27. lib. 3. Menoch. d. remed. 4. de adipiſscend. num. 425. & plenius ex ferè omnes utriuſsque opinionis rationes, & ſsequaces adducũtadducunt. A quibus
Export TEI
65
† non multum diſstat vulgaris regula iuris, quæ docet, neminem prohiberi pluribus remedijs, & defenſsionibus uti, ſsi ad eundem finem tendant, & dirigantur, de qua in l. nemo, & l. is. qui dicit, D. de exception. l. nemo ex his 43. D. de regul. iur. & in cap. nullus pluribus, eodem titul. lib. 6. ubi Petr. Faber, & Petr. Pechius alia plurima congerunt. Quod licèt in actionibus regulariter prohibeatur,
Export TEI
66
† ut dicitur in eâdem l. nemo, & in l. quod in hæredem, §. eligere, D. de tributor. actio. l. cùm filius 76. §. varijs, de legat. 2. cum mille alijs adductis gloſsſsa, & Doct. ibîdem, & Dueñas reg. 14. adhuc tamen permitti videmus, quando invicem contrariæ non ſsunt, neque electione tolluntur, aut abſsolutoria lata in una, parit exceptionem rei iudicatęiudicatæ in alia, ut optimè poſst Plateam, & alios, obſservat. Ioann. Oinotomus in §. ſsi minus, num. 17. & 18. inſstit. de action. Vel quando quis incertus eſst, quæ potius actio teneat, vel de iure ſsuo dubitat: tunc enim poteſst plures actiones non ſsolùm habêre, ſsed etiam ad maiorem iuris ſsui comprobationem, & conſsequutionem ſsimul eas in iudicium deducere, ut ex altera victus, alteram exequatur, ex alia videlicet cauſsa, ut benè notavit Ioan. apud Accurſs. in d. §. eligere, Petrus Faber in d. l. nemo ex his, pag. mihi 192. in fine, & in optimis caſsibus inſsinuatur in l. 1. §. quia autem in fine, D. quod legat. l. contra maiores, C. de inoffic. teſstam.
Export TEI
Rvrsvs
Export TEI
67
† non oberit, ſsi quis pro Bodini ſsententia perpendat doctrinam Andreæ de Iſsernia in cap. 1. §. præterea, verſs. Ratione peccati, num. 53. de prohib. feud. alienat. & in §. nec Dominus, verſs. Hoc caſsu, num. 45. quẽquem refert, & ſsequitur Hieron. de Monte in tract. de fin. regund. cap. 29. num. ult. Quatenus inquit,
Export TEI
68
† Romanum Pontificem in Regno Siciliæ, quia ex eius conceſssione poſssidetur, proprietatis dominum manſsiſsſse, atque adeò in illo etiam in temporalibus iudicare poſsſse, & declarare quòd Rex non alienet, quia intereſst eius ius proprietatis conſservare, & ut afflicti ſsubditi à gravaminibus releventur. Nam ut hanc ſsententiam veram eſsſse concedamus, parum quidem ex ea ſsupremæ Orbis Novi dominationi præiudicabitur. Etenim,
Export TEI
69
† ut idem Andreas de Iſsernia ibîdem, apertè ſsupponit, & colligitur ex cap. ad Apoſstolicæ de re iud. lib. 6. Clement. Paſstoralis eodem, Siciliæ Regnum olim tam in ſspiritualibus, quàm in temporalibus ad Eccleſsiæ RomanęRomanæ patrimonium pertinebat ex antiqua illa Conſstantini donatione, & ab ea in feudum conceſsſsum fuit diverſsis Comitibus, ac Regibus, ſsub varijs pactionibus, & vectigalibus, ut refert Raphaël Volaterranus lib. 5. cõmentcomment. cap. Siciliæ, pag. 2. & lib. 2. Geograph. cap. 2. Facellus, Bernard. Corius, & Ioſseph. Carnevalius in hiſstor. Reg. Sicil. per totam, Forcatul. de Gallor. Imper. & Philoſsoph. lib. 2. pag. 118. Carolus Sigonius de Regno Italiæ lib. 5. 6. & 7. & plurimi alij; quos late recenſset Borrellus de præſstan. Reg. Cathol. cap. 46. & cap. 47. ex num. 1313. Marta de iuriſsdict. 1. part. car. 5. num. 8. & cap. 26. ex num. 6. ad 34. Scaccia de appellat. quæſst. 7. num. 76. & ſseqq. & quæſst. 8. num. 110. Thom. Bozius de ſsign. Ecclef. Dei lib. 17. c. 4. & Marinus Freccia, qui omniũomnium |
p. 656
Regum, & inveſstiturarum nomenclaturam, inchoando à Conſstantini donatione ordinate recenſset, in tract. de ſsubfeudis rub. de antiq. ſstat. Reg. num. 51. & rub. de offic. Mag. Cancel. num. 25. Vnde
Export TEI
70
† mirũmirum non eſst, quòd Summi Pontifices in eo Regno ſsuprà dicto iure aliquando uſsi fuerint, quod ad has provincias IndiarũIndiarum OccidentaliũOccidentalium trãſferritranſferri non poteſst, nec debet, in quibus (ut diximus) nulla eiuſsmodi feudi reſservatio invenitur, & id quod ab Eccleſsia conceſsſsum fuit, ab ea antea non poſssidebatur; ſsed Regum noſstrorum curâ, & expenſsis detectum, & acquiſsitum fuit.
Export TEI
Vt interim taceamus,
Export TEI
71
† etiam in Regno Siciliæ omnimodam exemptionem ab Imperio agnoſscere eũdemeundem Iſserniam, & alios, quos refert, & ſsequitur Camill. Borrellus dict. cap. 47. num 5. & 13. & noviſssimè Ioſseph. de Ruſsticis in cõmentcomment. ad leg. cùm avus, de condit. & demonſstr. lib. 5. cap. 10. num. 32. Et feudum,
Export TEI
72
† quod pro eodem Regno, & Neapolitano, Corſsico, & alijs à noſstris Hiſspaniæ Regibus Eccleſsiæ Romanæ perſsolvitur, nequaquam efficere, quin ipſsi Reges omnino liberi. & Monarchæ in eiſsdem, & alijs, & omnia Regnis eſsſse, & appellari poſsſsint, & omnia Regalia habêre, & exercêre. Quia
Export TEI
73
† Papæ ſsubeſsſse nihil de iure huius ſsuperioritatis imminuit, ut benè concludit Borrellus ſsuprà, cap. 48. num. 12. & ipſse, dum prædicta Regna in feudum concedit, omnem Regiæ poteſstatis plenitudinem cum eiſsdem prærogativis, Regalijs, & ſsuperioritatibus confert, quæ erat apud Eccleſsiam Romanam, ut poſst alios docet Cepola de ſservit. urban. præd. cap. de portu, col. 1. Paris de Puteo in tract. de ſsyndicatu, verb. Sententia, cap an ſsi dictum capitulum, in fine, Ioan. VincẽtiusVincentius de Anna in rep. Conſst. conſstitutionem divinæ memoriæ, num 7. Menoch. conſs. 92. num. 92. & ſseqq. vol. 1. Et plurimi alij,
Export TEI
74
† quos ad eandẽeandem Monarchiam Siciliæ in temporalibus aſsſserendam, congeſssit Marinus Freccia d. rub. de antiq. ſstat. Reg. num 58. verſs. Hodie tamen, ubi docet, quòd Eccleſsia hodie in Regno SicilęSiciliæ nihil obtinet præter annuum cenſsum, omnibus alijs iuribus in RegẽRegem, & eius hæredes trãslatistranslatis, & Camill. Borrelus d. cap. 48. per totum. Qui poſsteà cap. 53. & cap. 71. num. 7. latiſssimè probat, non ſsolùm in temporalibus, verùmetiam in ſspiritualibus Reges noſstros quoad illud RegnũRegnum Monarchas appellari poſsſse;
Export TEI
75
† quoniãquoniam in eo Legati de latere Sedis Apoſstolicæ cum pleniſssima ſsuper omnes Prælatos Eccleſsticos eiuſsdem Regni poteſstate, ac iuriſsdictione conſstituti ſsunt, ex cõceſsioneconceſsione Vrbani II. R. P. Rogerio Nortmanno, tunc Comiti Siciliæ & Calabriæ, eiuſsque filijs, hęredibushæredibus, & ſsucceſsſsoribus in perpetuũperpetuum factâ, anno Domini 1099. tertio Nonas Iulij, cuius verba ibi ad litteram refert, & extant etiam apud Thom. FacellũFacellum rer. Sicul. decad. 2. lib. 7. cap. 1. Marianam de rebus HiſpanięHiſpaniæ lib. 10. cap. 5. Gaufredum Monachum de rebus à Nortmannis in Italia geſstis, lib. 4. cap. 29. Ioſseph. Carneval. Siculum lib. 1. de hiſstor. Sicil. Ioan. Lucam Barberium in capit. Brevium Sicil. Hieronym. Zurita lib. 3. Annal. Aragon. cap. 68. Franciſs. Maurolicum in compend. rer. Sicanicar. lib. 3. fol. 98. Cuius Bullæ vitute, ut ijdem Auctores recenſsent, Reges Sicilæ ex eo tempore ibi Tribunal tenẽttenent, quod Monarchiæ appellatur, in quo introducũturintroducuntur appellationes ab eius Regni Prælatis, & ad ſsuos Regios Magiſstratus devol vuntur, ibiq́ue uti à Legatis de latere cauſsæ deciduntur. Et idem noviſssimè tradit Marius Muta ad cap. 3. Regis Ferdin. num. 25. fol. 378. tom. 3. ſsup. cap. Reg. Sicil. inquiens, quòd Siciliæ Reges, per intermediam perſsonam Comitis Rogerij, ferunt à Summo Pontifice inveſstiti de ſspiritualibus.
Export TEI
Eodemque modo in Regnis Valen|
p. 657
tiæ, & Aragoniæ Regem habere ius cognoſscendi etiam ſsuper Prælatos exemptos, antiquiſssimâ, & immemorabili conſsuetudine, atque ita praxi ſservari, reſsert, & teſstatur petrus Belluga in ſspeculo Principum, rubrica 11. §. videndum, ubi idem Borrellus in addition verb. Probamus, plura in huius iuris, ac conſsuetudinis confirmationem, & defenſsionem adducit, poſst Doctores in cap. decernimus de iudicijs, & in cap. cùm contingat, de arbitris, gloſsſsam in cap. 1. 93. diſstinctione, & in cap. Mennam 2. quæſstion. 4. Paulum Borgaſsium in tractatu de irregularitate, regula 7. numero 3. & 4. Beroium quæſstion. 7. Num. 6. & 7. Gregorium Lopez in l. 13. titul. 13. partita 2. verb Coſstumbre, Rolandum a Valle conſs. 12. num. 58. lib. 4. Menochium de retinenda Poſsſseſsſs. remedio 3. num. 400. & Bobadilla in Politica lib. 2. cap. 18. num. 42.
Export TEI
Quæ omnia,
Export TEI
76
† eo magis notare, & repetere volui, quoniam his temporibus maximé hic articulus Monarchiæ Siculæ in ſspiritualibus diſsputatus, & exagitatus eſst, ob id, quòd Illuſstriſssim. Cardinal. Cæſsar Baron. in ſsuis Annal. Eccleſsiaſst. tom. undecimo ann. Chriſsti 1097. num 18. cum multis ſequẽtibusſequentibus, ſsupra dictis Auctoribus, aut non viſsis, aut inſsuper habitis, eam ſseriò improbat, & rigidis, atque aſsperis verbis Pijſssimos Reges noſstros, eâ utentes, ſsuccenſset, Bullamque Vrbani II. commentitiam, vel nimis adulteratam eſsſse oſstendere nititur. Contra
Export TEI
77
† quem tamen plures docti viri peculiares apologias ſscripſserunt, & præcipuè Illuſstriſssimus, & Reverendiſssimus Dominus don Ioannes Beltranus à Guevara Archiepiſscopus Compoſstellanus, quęquæ iam typis vulgata licèt ſsine Auctoris nomine, circumfertur. Quapropter Regijs edictis, & ſschedulis liber ille Baronij intercipi iuſsſsus eſst, ut tradit Iacobus Gordonus in ſsua Chronograph. anno 1610. pag. 495. quarum quædam ad has Peruani Regni provincias expedita fuit, dar. en el Pardo 5. Ianuar. ann 1611. Cuius me executorem fecit
Export TEI
78
† Excellentiſsſs. Dominus D. Ioannes de Mendoça & Luna Montium Clarorum Marchio, eiuſdẽeiuſdem Regni eâ tempeſstate digniſssimus Prorex, & vigilantiſssimus Gubernator: de cuius quidem eximijs laudibus plura dicere poſsſsem, niſsi iam utrique Orbi notiſssimæ eſsſsent.
Export TEI
De ſseudis
Export TEI
79
† autem, quæ ab Hiſspaniæ Regibus ob aliqua Regna, & Provincias, quas poſssident, & ab alijs totius mundi Romanæ Eccleſsiæ recognoſscuntur, plura tradit Camillus Borrellus dicto tractatu de præſstantia Regis Catholici, cap. 46. & 47. Thomas Bozius de ſsignis Eccleſsiæ lib. 17. cap. 4. Ioannes Azorius 2. part. Inſstitutionum Moralium, lib II. Cap. 2. Verſs. Secundò quæritur, Ioan. Bapt. Lupus in tract. de illegitimis, commen. 3. §. 3. num. 18. cũcum ſseqq. & lib. 4. cap. 34. pag. 512. & latiſssimè Marta dict. tractat. de iuriſsdict. l. par. cap. 5. & cap. 18. ex num. 11. & cap. 20. ex num. 17. & cap. 26. & ſsequentibus. Et potuit
Export TEI
80
† allegare Gregorij Septimi Romani Pontificis epiſstolas lib. 1. epiſstol. 7. & lib. 4. epiſstol. tom. 3. epiſst. Rom. Pontif. quas refert Baron. tom. 8. annal. Eccleſsiaſstic. anno 701. num. 16. & Fr. Ioan à Ponte in conven. utriuſq;utriuſque Monarchiæ lib. 1. cap. 6. §. 4. quibus Hiſspaniæ Regnum ab antiquis Gothorum Regibus Romanæ EccleſięEccleſiæ quoad dominium directum conceſsſsum fuiſsſse, oſstendit, & certâ annui tributi præſstatione gravatum.
Export TEI
Sed hoc
Export TEI
81
† ut verum fuiſsſse admittamus, ex ſsola pietate, & veneratione, quam erga Apoſstolicam SedẽSedem Reges illi oſstendere voluerunt, proceſssit. poſsteà autẽautem Hiſspaniâ Maurorum invaſsione occupatâ, & deinceps ab antiquis incolis abſq;abſque ullo imperij, vel PõtificũPontificum |
p. 658
auxilio recuperata, priſstinam libertatem accepit, & Eccleſsia ius illud, quod habere potuit, amiſsit, iuxta tradita à gloſsſsa in cap. Adrianus 63. diſstinct. Chaſsſsaneo in Catalogo gloriæ mund. par. 5. conſsider. 27. & Zamalloa lib. 11. c. 7. Et ita
Export TEI
82
† licèt in Aragoniæ Regno Ramirus Primus, & poſst eum Petrus Secundus antiquum illud feudum agnoverint, & quo maiori honore Christi Vicarium proſsequerentur, faſsces maieſstatis Romano Pontiſsici ſsubmittentes, eius clientes, beneficiarios, ſseu feudatarios eſsſse profeſssi fuerint, ut tradunt Marta, Bozius, & Azorius ubi ſsuprà Zurita lib. 2. annal. cap. 5. à num 1204. Mariana de reb. Hiſspan. lib. 6. cap. 7. & noviſssimè Ioan. Bricius Martinez in hiſstoria S. Ioan. de la Peña lib. 4. cap. 20. ex pag. 677. & pag. 525. Poſsteà tamen, cùm id factum (licèt ob piam mentem laudandum) Regni Proceres, & milites ægrè tuliſsſsent, Iacobus Rex eiuſsdem Petri filius, quamvis à Romano Pontifice Gregorio X. requiſsitus, cenſsum à patre conſstitutum ſsolvere renuit, aſsſserens, illud invalidè, & illegitimè factum, Regnorumq́ue ſsuorum rationem, quæ ſsuo, & maiorum robore, ac viribus, à faucibus Saracenorum fuerunt erepta, neminem in temporalibus debere in ſsuperiorem agnoſscere, ut refert idem Zurita lib. 3. annal. cap. 87. Anno 1274. & lib. 4. cap. 37. anno 1283. Gregor. Lopez Madera in Monarch. Hiſspan. cap. 2. fol. 12. Caliſstus Remirez in tract. de lege Regia Aragoniæ, §. 2. num. 37. & 38. Molinus de pact. nupt. lib. 1. cap. 2. num 18. & Ioan. Bricius Martinez ubi ſsuprà, ubi addit, Alfonſsum
Export TEI
83
† Aragoniæ RegẽRegem de Pontificis manu Regni ſsui coronam accipere noluiſsſse, ne in temporalibus ſse ei ullo modo ſsubiectum eſsſse crederetur.
Export TEI
Regnum
Export TEI
84
† verò Portugalliæ, ſsive Luſsitaniæ Romanæ Eccleſsiæ feudum agnoſscere abſsque aliqua hæſsitatione affirmat idem Marta dict. cap. 26. ex num. 95. argument. text. in cap. grandi de ſsupplen. neglig. Prælat. Paramus de origine, & progreſsſs. Inquiſsit. lib. 3. quæſst. 1. opin. 3. num. 113. & apertius probat Rodericus Archiep. Toletan. de reb. Hiſsp. lib. 7. cap. 7. ubi de Alphonſso Henricio eiuſsdem provinciæ Comite loquens, ait: Hic primus in Portugallia ſsibi impoſsuit nomẽnomen Regis, & ab Eugenio III. cui nomen ſsuum conſstituit cenſsuale, multa privilegia, & indulgentias impetravit. Idem etiam memorat Genebrard. in ſsua Chronogr. citans Garibaium part. 4. lib. 34. cap. 16. niſsi quòd pro Eugenio Alexandri nomen repoſsuit, inquiens: Alexander III Alphonſsum Portugallenſsium novo, & primo Regi coronam per Albertum Cardinalem tradit, ea lege, ut quotannis Portugallenſses Reges duas auri libras Eccleſsiæ Romanæ perſsolverent.
Export TEI
Est autem
Export TEI
85
† adeò verum, Reges Hiſspaniæ, abſsolutè loquendo, Eccleſsiæ feudatarios non eſsſse, & demptâ, Fidei & Religionis Causâ, Summum Pontificem in temporalibus ſsuperiorem non recognoſscere, iuxta ea quæ diximus ſsup. lib. 2. cap. 22. num. 49. ut meritò dicere potuerit Pet. Gregor. lib. 26. de Repub. cap 5. num. 7.
Export TEI
86
† magis independẽtesindependentes ab ea eſsſse, quàm Imperatores. Imperatores namque
Export TEI
87
† recipiunt diadema à Summo Pontifice, & ei ſspeciale iuramentum fidelitatis præſstant, de quo in cap. tibi Domino 63. diſstinctio. clement. 1. de iur. iurand. iunctis alijs, quęquæ late congerit Marta dict. 1. part. cap. 5. per totum, Paramus dict. opin. 3. num. 80. & Camillus Borrellus in ſsumm. deciſs. 1. part. titul. 57. titul. 68. & in tract. de magiſstrat. edict. lib. 1. cap. 14. numer. 77. ita
Export TEI
88
† ut Imperator, qui Eccleſsiæ non præſstat auxilium contra ſschiſsmaticos, periurus ſsit, ut probat Palacius Rubeus in tract. de Reg. Navar. 4. par. §. 3. in ſsine. Atverò
Export TEI
89
† Reges Hiſspa|
p. 659
niæ, Galliæ, & alij, qui liberi ſsunt, hoc ſspeciali iuramento non adiguntur, licét verum ſsit, quòd pro eximia pietate, & religione, quâ pollent, tempore quo coronantur, iuramentum de Eccleſsia pro virili defendenda præſstare ſsolent, ut tradit idem Palacius ubi ſsuprà, 5. part. §. 1. Ioſseph. Steph. in tract. de oſsculat. ped Summ. Pontifi. c. 14 Ribadeneira de Principe Chriſstiano lib. 2. cap. 17 & plura congerens Ioan. Bapt. Valençuela in monit. contra Venet. 7. part. num. 96. & ſseqq. Et
Export TEI
90
† per legatos ſsuos eidem Romano Pontifici obedientiam præſstare ſsolent, cum noviter Reges creãturcreantur, vel pro Regnis, aut provincijs, quas ſsibi de novo ſsubijciunt, ut benè oſstendit Tho. Bozius de ſsign. Eccl. Dei lib. 17. cap. 5. ad finem. vbi etiam obſservat,
Export TEI
91
† Catholicos Hiſspaniæ Reges iam inde à temporibus Concilij Toletani Sexti, eam ſsibi legem impoſsuiſsſse, ut Rex, qui inciderit in hæreſsim, ſsit excommunicatus, & exterminandus. Quam
Export TEI
92
† Ferdinandus V. renovavit anno 1492. eodem nimirum, quo Indiæ Occidentales ſsunt detectaæ, inſstituitq́ue ſseveriſssimum Inquiſsitionis Tribunal, cui Reges etiam ſsubiectos eſsſse, ob dictum Canonem, ſsancivit. Quod VaſęusVaſæus etiam teſstatur in Chronic. Hiſspan. & Marta dict. cap. 26. num. 94. his verbis: Item Rex Caſstellæ antequàm Rex fiat, iuramento speciali ſsubijcit ſse, & totum ſsuum dominium Sanctiſssimo severiſssimæ Inquiſsitionis Tribunali.
Loading...