Vndecimò apparet ex superioribus, an vera sit opinio existimantium,
* quòd princeps
rem propriam subditi potest sine causa de plenitudine potestatis auferre, & alteri dare, vt
|
notat glo. communiter approbata in d. c.
cōstitutusconstitutus, de religiosis domi. & volunt Docto.
communiter in d. c. quæ in Ecclesiarum, de
consti. & in c. nonnulli, de rescriptis, glo. &
communiter Doctores in l. fi. C. si contra ius
vel vtilita. publicam, & in l. quoties. C. de precibus Imperato offeren. & in d. l. 1. ff. de const.
princip. Oldra. in consi. 257. incip. factum tale est. Bar. in l. conficiuntur. §. codicilli. ff. de
iure codicill. & in consi. 189. incip. ciuitati Camerini. Ang. & in d. l. item si verberatum. ff. de
rei vendicat. & in l. 2. C. de quadrie. præscrip.
& in l. 3. §. si is pro quo. & ibi Doct. ff. quod
quisque iuris. Ioan. de Anania in consi. 81. incipi. viso instrumento, in fi. colum. Alexand.
in consi. 92. incipi. perspectis, & in consi. 106.
incip. circa principalem, colum. 5. volum. 1.
& in consi. 138. incipi. habita diligenti ac matura consideratione. & in consi. 215. incipi. nec
arguendi sumus. colum. 6. vol. 2. & in consi. 1.
incipi. ponderatis his. colum. 18. volum. 5. & in
consi. 3. incipi. perspectis literis. colum. 2. & in
consi. 92. & in consi. 155. vol. 6. & consi. 357. incipi. nec arguendi sumus. volum. 7. And. Siculus in consi. 24. incipi. clementissimi. & in
cōsi.consi. 64. col. pe. volum. 4. Aluarotus in c. 1. in pe.
colum. qui feudum dare possunt, & in c. 1. in
prin. in 2. col. de natura feudi. Marianus Sozi.
in consi. 56. incipi. circa primum. colum. 3. &
in cons. 65. incip. cum in præsenti casu. colum.
14. vol. 1. & in consi. 156. inci. pro fundamento
decisionis. col. 2. & in consi. 164. inci. visa bulla
Bonifacij, col. 4. vol. 2. & in consi. 63. incipi. visis testament. nobilis, colum. 2. & in cons. 120.
col. 3. Anto. Corsetus in tract. de potestate &
excellentia regia in 4. q. Albertus Brunus in
consi. 1. incipi. circa primum. in 5. col. Fely. in
consi. 30. inci. oportet. in 6. col. versi. adest etiam clausula. Ias in consi. 56. inci. circa
primũprimum.
col. 3. vol. 1. & in consi. 143. incipi. circa
primũprimum.
colum. 3. & in consi. 213. incipi. in præmissa
cōsulationeconsultatione. col. 2. & in
cōsiconsi. 227. incipi. Carol. in.
2. col. & in consi. 233. incipi. præsens consultatio. col. 2. & in consi. 236. incip. viso ti. q. col. 2.
vol. 2. & in cons. 107. incip. in præsenti consultatione. col. 2. vol. 4. Petrus Belluga in suo
principum speculo. in 46. rubrica. in §.
donũdonum.
in 3. pag. Curtius in consi. 1. col. 7. vol. 1. & in
consi. 35. in fi. col. & in consi. 47. in 12. col. & in
consi. 49. in 33. & 65. colum. & in consi. 65. in
9. col. & in consi. 108. incip. circa controuersiam. col. 3. & in con. 173. incipi. in causa vertente. colum. 2. vol. 2. Philip. Decius in con. 191. incipi. in causa quæ agitur. colum. 2. vol. 1. & in
con. 198. incipi. & pro tenui. col. 1. & in consil.
269. & in consi. 261. incipi. in causa, & in con.
390. vol. 2. Ludo. de Gozadinis in consi. 8. inci.
in hac causa. col. 8. in prin. & in consi. 26. incip.
in causa illustrissimorum. in 2. col. Petrus pau.
Parisius in cons. 1. in 14. col. & in consi. 22. inci.
illustrissimam dominam. col. 11. & in consi.
106. incipi. circa principale. col. 5. vol. 1. & in consi. 46. incip. primum testa. colum. pe. & fi.
vol. 3. & in consi. 3. in 7. col. & in consi. 5. inci.
vnius iustius, in 16. col. vol. 4. Bal. in proœmio
decreta. in 4. col. & in c. 1. in 11. col. de consti. &
in c. Ecclesia S. Mariæ, in pe. col. vt lite
pendẽpenden.
& in c. cum super. in 1. col. de causa possess. &
proprietate. & in l. eos. C. de apellatio. & in
præludijs feudorum, in 11. colum. & in titu. de
pace Constantiæ, in prin. versi. non admittemus, & in consi. 333. incip. ad intelligendam,
vol. 1. Fernand. Loazes qui alios refert, vbi suprà pag. 310. Hieronymus Gratus consi. 9. facti speciem, col. 19. lib. 1. Sed in hoc non minus
frequenti quàm arduo & malè digesto articulo quamuis om nibus ferè ijs, de quibus mentionem habuimus, repugnantibus, vix est vt
in principe legitimo & simplex ius principatus habente sit dare plenitudo potestatis, quæ
quicquam differat aut distet ab ordinaria potestate, nam quod attinet ad speciem propositam sit conclusio talis, Princeps merum ac
simplex ius principatus obtinens, ciuis sui
aut subditi rem duobus demum concurrentibus requisitis auferre potest & non aliter, Primum quòd id fiat ex causa publicæ vtilitatis
vel necessitatis, Alterum quòd ei detur congrua & moderata recompensatio, per iura &
rationes de
qui usquibus suprà. Idem esse diximus,
quando Princeps potestate ordinaria hanc ad
rem vteretur, quæ ab absoluta hac in re differt nihil. Ratio conclusionis est, quia tempore necessitatis omnia sunt communia, sicq́ue
qui vitam socialem, popularem ac politicam
delegit, huic legi sese submittere videtur,
* vt
publicam vtilitatem commodis priuatis anteponat, auth. res quæ. C. com. de lega. & consequenter poscente Reipublicæ vtilitate &
necessitate, res suas ei conferat & concedat,
Vnde Cicero 2. de legibus sic ait, Respublica
nomen vniuersæ ciuitatis est, pro qua mori, &
cui nos totos dare, & omnia nostra ponere, &
quasi consecrari debemus. Idem Cicero
Philip. 13. Omnibus bonis expedit saluam
esse Rempublicam. Idem 3. de sinibus ait,
Laudandus est,
qniqui mortem appetit pro Republica, qui doceat, chariorem esse patriam
nobis quàm nosmetipsos. Idem Cicero in vati. Omnia quæ à nobis geruntur non ad nostram vtilitatem & commodum, sed ad patriæ
salutem conferre debemus. Idem 4. ad Heren. Non mihi soli sed etiam atque adeo multo potius notus sum patriæ, verum & si nostra tempore necessitatis patriæ conferre debeamus, tamen quia iure naturæ congruit vt
communis salus, communis necessitas, aut
commune periculum non vnius duntaxat
aut alterius, sed
cōmunibuscommunibus impensis, iacturis,
periculisq́;periculisque comparetur. l. secundum naturam. ff. de reg. iu. §. his ita. C. de caden. tollen.
l. iure naturæ. ff. de regu. iuris. l. nam hoc. ff. de
condi. indeb. ideo respublica
congruācongruam moderatamq́;moderatamque compensationẽcompensationem huic, qui rem
suāsuam de|
dit ad subleuandam
subueniendamq́;subueniendamque publicam necessitatem, præstare debet, detracta
particula quam illemet vt vnus de populo
conferre debebat. Intellige vt præbeat & remuneret Respublica, si potest ex integro, sin
minus saltem qua ex parte potest, quod si nec
etiam ex parte potest, tunc impossibilium.
nulla est obligatio. l. impossibilium. ff. de
regul. iur. verùm siue compensationis nomine nihil præstiterit, siue minus integram
præstiterit, quod deest, vt quum primùm venerit ad pinguiorem fortunam, suppleat par
est, vt in simili tradunt Decius & Hieronym.
Cagnol. in l. diuus Pius. ff. de reg. iur. & nostram sententiam tenuerunt Plato & Cicero,
vt diximus suprà in præfa. argu. 2. in fi. num.
31. vbi alios adduximus, & adhæc omnia extendit sese potestas ordinaria & potestas absoluta vel potestatis plenitudo, vltra progredi
neq;neque in minimo potest. nam etiam de plenitudine potestatis princeps efficere nequibit,
vt cessante publica vtilitate & necessitate, res
mea mihi inuito auferatur, per hoc enim mihi fieret iniuria & violentia, quæ res longè
aduersantur iuri & naturæ meri principis, qui
vt prosit & tueatur, non vt obsit & lædat, creatus fuit. Quinimò etiam vrgente publica necessitate, si res mihi auferatur, etiam de plenitudine potestatis efficere nequibit, vt moderata compensatio mihi præstari desinat, si quidem ad id
pręstandumpræstandum Respublica idonea est,
per eandem rationem, eaq́ue omnia sunt ex
visceribus iuris gentium naturalis & diuini,
quibus iuribus principes subiacere ac subesse
certum est, nec ea posse violare. l. omnes populi. ff. de iust. & iure. §. sed naturalia. Instit.
de iur. nat. quamuis in vtroque (nempè vt de
plenitudine potestatis res mea mihi per principem cessante etiam publica vtilitate vel necessitate auferri possit, quodq́ue vrgente necessitate publica eius ablatæ recompensatio
nulla detur) contrarium
plerosq;plerosque nostrorum,
de quibus mentionem habuimus, sensisse,
responsurosq́;responsurosque fuisse verosimilimum sit.