Contrarium tenet Sozin. in d. l. plerique.
Barbatius in dict. c. lator, & alij quos ipsi referunt, præsertim Barb. in d. c. lator, de pignoribus,
pro quibus contra communem sententiam facit,
* quia fœmina pro debito ciuili non
potest incarcerari in domo, nec extra
domũdomum,
l. 1. C. de officio diuersorum iudicum, & in authen. ibi posita, & in authen. hodie nouo iure.
C. de custodia reorum. Gloss. in l. consentaneum. in verbo, ad cogendum. & ibi Barth. Doc.
C. quomodo, & quando iudex. & in l. ad egregias. in Glo. 1. ff. de iureiuran. hanc opin. tenet
Ias. in l. cum dubitatur. num. 33. C. de iure emphyteu. & in l. plerique. nu. 34. ff. de in ius vocan. & in l. si ego. nume. 34. ff. si cert. pet. & in l.
ad egregias. num. 9. ff. de iureiuran. Cifuentes
& Doct. in d. l. 69. Tauri. Philip. Decius in reg.
fœminæ. nu. 72. ff. de reg. iur. Barba. in ca. lator.
nume. 1. de pignoribus. Dominicus Francus,
Ludo. Gomesi. & cæteri Doct. in ca. mulieres,
de iud. libr. 6. Bald. in tract. de carceribus. cap.
1. nu. 3. Ioan. Bapti. de S. Seuerino, in tract. de
debitor. suspect. & fugiti. q. 5. nume. 22. Maria
nus Sozi. in tract. de citationibus. art. 5. nume.
39. versi. 16. fallit Nico. Boerius, in decisi. 349.
num. 11. Hippoly. de Marsilijs, in pract. criminali. §. attingam. num. 64. & in sing. 248. Soz.
in reg. 259. Hæc
autẽautem regula nullo iure reperitur limitata in casu quo de agimus, ergo erubescimus cum sine lege loquimur. leg. illum.
C. de colla. præsertim cùm regulis iuris tenaciter sit adhærendum, vt plenè tradunt Decius,
Cagnolus & Maynerius post Barth. ibi. in l. 1.
ff. de regu. iur. Quinimmò communis opinio
non solùm nulla nititur lege, sed etiam caret omni bona ratione, nam si mulier non
potest capi pro debito pecuniario extraneis
debito vel præstando, nec pro debito etiam
fiscali, nec etiam pro debito descendente ex
maleficio, quando tale maleficium non erat
enorme, vt d. l. 1. & authen. sed hodie. C. de officio. diuer. iud. & authen. vt nulli iudicum. §.
necessarium. authen. sed nouo iure. C. de custodia
reorũreorum. quanto minus capi poterit pro
|
eo debito quod non descendit ex vero maleficio, nec debetur fisco, nec etiam priuatis extraneis,
* sed tantùm coniunctis, hoc est filio
vel nepoti, cum quibus longè mitius quàm
cum extraneis agendum est. l. nam & si parentibus. ff. de inofficio. testam. l. scripto. ff. vnde
liberi, præsertim cum liberis qui immanium
ferarum moribus non sunt præditi, semper
sancta & honesta persona parentum videri
debeat, vt in l. liberto. ff. de obse. & faciunt pleræque leges illius tituli, & C. eod. tit. nec dubium est quin par reuerentia esset debeat respectu parentum fœminarum quàm masculorum, vt ff. de in ius vo. l. 4. §. parentem. vna enim est omnibus parentibus seruanda reuerentia. l. parentes, eod. tit. quinimò quo certior est parens, eo maior reuerentia ei debetur,
nec dubium est quin mater certior parens cuique nato sit quàm pater. l. quia certior. ff. de in
ius vo.
* matribus enim ac patribus par pietas est respectu liberorum, licet non par potestas, vt in l.
furiosęfuriosæ. ff. de curat. furiosi, & cuiusmodi cunque mater sit, tamen in iudicio filij
de turpitudine parentis vix dici oporteret, secundum Cice. in oratione pro Cluen. quia secundum eum non modò reticere homines parentum iniurias, sed etiam æquo animo ferre
oportet, quanto ergo facilius ferre decebit rei
censusve
parũparum frugaliter administranti acturam, cùm quælibet iniuria personalis longè
grauior sit quàm totius census amissio. l. in seruorum, cum ibi nota. ff. de pœ. ergo cùm fœmina tutelam aut curam
extraneorũextraneorum habere non
possit, sed tantùm liberorum. l. 1. 2. & 3. & authen. matri & auiæ. C. quando mulier tutelæ
officio fungi possit, dicerem quòd talis curæ
malæ administratæ aut tutelæ ratione possit à
liberis suis crudeliter in carceres trudi, non solùm omnino falsum, sed etiam iniurium, impium, crudele, ac nefandum cuique honesto
viro videri debet.
* Præsertim cùm mulierib.
& minotibus subueniatur aduersus dolum
præsumptum, vt si minus frugaliter tutelam,
vel
curācuram administrauerit non tam dolo quàm
culpa, quinimò non tam culpa peculiari sua
quàm totius sexus mulieris propter ipsarum
fragilitatem videbitur defecisse, præterea propter sexus honestatem & reuerentiam matronalem hoc mulieribus priuilegium
datũdatum est,
d. l. 1. C. de offi. diuersorum iudicum, ibi considerato sexu, ergo id priuilegium renunciatione omitti non potest. l. alia. §. eleganter. ff.
sol. matrimo. Quinimò
etiāetiam ea si ratio expressa
non esset, pro expressa haberi deberet, quandoquidem alia reddi non potest, iuxta Glo. communiter approbatam, vt per Ias. Corn. Alexan.
& alios ibi, in l. quamuis. C. de fideicom.
* &
cùm dicta ratio sit expressa in dict. l. 1. habetur
perinde ac si lege nominatim
comprehẽsumcomprehensum
esset, quia quando ratio legis est generalis, licet decisio sit particularis, tamen ipsa ratio pro
lege habetur, nec restringitur per decisionem particularem, quin imò decisio tunc loco tantùm exempli habetur, quod non arctat regulam, vt plenè tradunt Tiraquell. de causa cessante, parte. 1. numero 152. & numero 135. cum
plu. præced. & seq. Iason, Decius Curti. iun. &
alij in leg. humanitatis, per textum ibi. C. de
imp. Iason in leg. stipulatio hoc modo concepta. ff. de verbo. oblig. numero duodecimo. ad
fin. Iason in l. de quibus. num. decimoquarto. ff. de legibus. Iason in leg. quamuis, post
Glos. ibi. C. de fideicom. Idem in authen. quas
actio. C. de sacros. eccle. numero 22. cum plu.
præced. & seq. perleg. his solis. C. de reu. don.
quod procedit secundum communes & veras opiniones, etiam in exorbitantibus & pœnalibus & correctorijs, vt dictis locis, vnde
cum in dict. l. sit expressa illa ratio considerati
sextus muliebris, eiq́ue debito honestatis &
pudicitiæ pro expressa haberi debet legis decisio etiam quoad hanc rem qua de agimus,
quandoquidem eadem ratio ex integro militat, & in hac specie tutelæ vel curæ parum frugaliter administratæ non secus quàm in reliquis speciebus, nec ad rem pertinuit quod mulier renunciasset Velleyano & omni legum
auxilio, nam talis renunciatio eò pertinet, vt
efficaciter obligata videatur, non autem vt carceribus detineatur. Aliud est enim aliquem
obligatum esse. Aliud executionem contra
eum fieri, &
etiāetiam in executione facienda varij modi esse & possunt, & solent, vnde in specie
proposita non negamus mulierem efficaciter
obligatam fuisse, attamen cùm contra eam sit
executio, diuerso modo fit, quàm si fieret contra virum aut masculum. nam & similiter nullus negabit
* quin nobilis efficaciter ex omni
contractu obligetur, & tamen executio contra eum aliter fit, quàm fieret contra plebeium, nam vinculis non detinetur, vt plenè resoluimus de succ. creati. libro tertio. §. 22. numero septuagesimoquarto, cum pluribus seq.
Pro nobis text. in §. eleganter. l. alia. ff. soluto
matrimo. Pro nobis l. si quando. §. illud. C.
de inoffic. testam. dum ait meritis magis filios ad obsequia paterna prouocandos, nam ibi
Papinianus Iureconsultus per Iustinianum
relatum turpe ac veluti flagitiosum existimauit, vt inter parentes & liberos ad mutua officia prouocandos necessaria esset pactio aut
verbalis vlla coactio. At quanto turpius ac flagitiosius eidem Papiniano videretur vinculis ac carceribus id assequi velle. Pro nobis l.
quæ iure. ff. de pact. dot. Pro nobis tex. in cap.
si diligenti, de foro competen. Pro nobis l.
veluti. ff. de iusti. & iure. ibi, vt patriæ & parentibus pareamus, id quod vel ipsum ius naturæ dictauit. Ad idem l. fin. ff. si quis à par. l. 1. §.
quæ onerandæ. ff. quarum rerum act. non detur. l. 1. & 2. ff. de hom. lib. exhi. Ad idem l. libertos. C. de obseq. §. sed maior asperitas. Insti. qui
sunt sui vel ali. iur. l. fin. C. de bon. lib. ibi, reuerentia tamen, faciunt ea quæ tradidimus
|
de succ. creatio. §. 22. numer. 74. cum pluribus
seqq.
* Hactenus cum Velleyano & omni
legum auxilio per simplicem
renunciationẽrenunciationem
renunciauit, quid tamen si per pactum conuentum quod efficacius esse solet, vt patet in
l. prima, cum ibi notatis per Glos. & Docto. C.
de pactis, vbi ius conditionale remitti potest
per pactum, quod tamen per simplicem renunciationem missum fuerit, non posset, sed
adhuc tenendum est idem, vt mulier etiam
per pactum conuentum nequeat renunciare
huic beneficio, ne pro debito pecuniario carceribus detineatur, vt cum multis contra magis communem opinionem disseruimus in
dict. §. 22. nume. 82. vbi multas affines quæstiones attigimus.