CLericus concubinarius, is propriè dici
pote
ſst, qui
ſsolutam mulierem & corruptam nullóque
ſsibi
ſspiritualis vel carnalis cognationis vinculo
coniũctam
coniunctam
domi retinet, cum qua con
ſsueuit carnaliter commi
ſsceri. Si verò illa nupta, virgo, aut coniuncta e
ſs
ſset, tunc
grauioris delicti nomen
ſsortiretur acce
ſs
ſsus ad illam
habitus, ac
ſs
æuiori pœna purgandus, vt infrà latius
explanabimus. Con
ſsuetudinem verò commi
ſscendi,
ideo ad faciendum clericum concubinarium requirimus, quia aliâs vnicus tantùm concubitus fornicarium eum
ſsolùm faceret, nec damnandus e
ſs
ſset pœnis
concubinariorũ
concubinariorum
. Nec pręterea in hoc di
ſstinguerem,
ſsoláne retineatur domi concubina per clericum, an
|
ſsub velamento quòd pedi
ſsequa
ſsit matris,
ſsororis,
amitæ, vel alterius cuius cohabitatio clericis non
inhibetur, dum tamen con
ſstare po
ſssit, quòd eam habet in concubinam. Concubinarium in
ſsuper cen
ſserem clericum, qui etiam in aliena domo notam fœ
minam habet, cui
ſsolet carnaliter commi
ſsceri,
ſsi de
cõ
ſuetudine
consuetudine
cõ
ſtat
constat
, & diffamatus e
ſst in
ſsua vel ip
ſsius
fœminæ vicinia: licet ad effectum concubinatus de
iure ciuili aliqui requirant quòd concubina
ſsit retenta in domo, vt per Bal. in auth. licet. C. de natu. libe. per glo
ſs. Bar. po
ſst Dinum in l. Concubinam. ff. de
concubi. {& Præpo. in rub. de
ſspon
ſsa. col. 3. num. 5.}
Populus enim,
ſsiue domi,
ſsiue extrà habeat clericus
concubinam, vocat eum & reputat concubinarium.
Quando autem dicatur clericus publicus concubinarius, vide Decretum Concilij
Baſilieñ
Basilien
. in
ſse
ſssione
xx. in prin. vbi hoc declarat per hęc verba, videlicet,
Publici concubinarij intelligendi
ſsunt non
ſsolùm
hi
quorũ
quorum
concubinatus per
ſsententiam, aut confe
ſs
ſsionem in iure
factã
factam
,
ſseu per rei euidentiam quæ nulla po
ſssit tergiuer
ſsatione celari notorius e
ſst. Sed qui
mulierem de incontinentia
ſsu
ſspectam & infamatam
tenet, & per
ſsuum
ſuperiorẽ
superiorem
admonitus ip
ſsam cum
effectu non dimittit. Aduerte
tamẽ
tamen
quòd
quãdo
quando
clericus tenet publicè concubinam
ſsicut
vxorẽ
vxorem
, & publicè nutrit filios, ita quòd etiam ip
ſse non audet diffiteri: tunc omnino e
ſst ab
ſstinendum ab eo, ita quòd
non e
ſst licitum audiri diuina ab eo, etiam
ſsine aliqua
monitione
ſsuperioris: quia talis e
ſst
ſsu
ſspen
ſsus ab officio & beneficio, ita quòd
ſsi celebrat incurrit irregularitatem. I
ſsta colliguntur ex doctrina Abb. in cap.
Ve
ſstra. in iij. col. in ij. iij. iiij. quæ
ſst. de cohabitione
|
cleric. & mulie. Si verò fornicatio non habet operis
euidẽtiam
euidentiam
,
ſsed pote
ſst probabiliter tergiuer
ſsari: quia
cõcubina
concubina
habitat cum matre clerici, & dicit e
ſs
ſse pedi
ſsequam matris, vel quid
ſsimile: tunc non
procedũt
procedunt
prædicta:
ſsed debet
ſspectari monitio, & eius contemptus
ſsecundum eum. Cuius opinionem refert &
ſsequitur Sylue
ſst. in
ſsua
ſsumma, in verbo, clericus. el ij.
in §. octauò debet. in ij. quæ
ſst. Et in verbo, concubinarius. in §. iiij. & hanc
ſententiã
ſententiam
in
ſsub
ſstantia
ſaltẽ
saltem
videtur tenere Floren. in iij. parte, in iij. c. tit. xxvij.
vbi etiam addit notabile verbum, quòd non
ſsolùm
ſsacerdos,
ſsed
etiã
etiam
in quocunque ordine con
ſstitutus,
etiã
etiam
in minori e
ſst
ſuſpẽ
ſus
suspensus
ab omnibus actibus ordinum ex notoria fornicatione, & tandiu e
ſst
ſuſpẽ
ſus
suspensus
,
quandiu per
ſseuerat in vitio: &
ſsi interim exequitur
officia
ſsua, etiam
ſsemel efficitur irregularis, & indiget
diſpẽ
ſatione
dispensatione
papæ, ad quod allegat Inno.
Hoſtiẽ
Hostien
.
Archi. & Anto. quod etiam
ſsequitur Sylue
ſs. in d. verbo concubinarius. quam
quidẽ
quidem
ſententiã
ſententiam
multùm timere
deberẽt
deberent
vniuer
ſsi clerici in
quocũq;
quocumque
ordine con
ſstituti, & ne
illã
illam
ignorent, e
ſs
ſset omnibus illis prædicanda. Quot enim proh dolor,
ſsacerdotes, diaconi,
ſsubdiaconi publicè concubinas retinent ea notorietate facti, de qua Abb. in
ſsua opinione facit
mentionẽ
mentionem
, & eodem
cõcubinatu
concubinatu
durante non
ſsemel,
ſsed
pluries mi
ſs
ſsam
celebrãt
celebrant
,
Euangeliũ
Euangelium
vel
Epiſtolã
Epiſtolam
ſolẽ
niter
solenniter
decantãt
decantant
, & quòd irregulares ex hoc
fiãt
fiant
, non
aduertũt
aduertunt
, non in
minimũ
minimum
animarũ
animarum
ſuarũ
ſuarum
diſpendiũ
dispendium
,
&
prælatorũ
prælatorum
ſsuorum
priculũ
priculum
, qui eos patiuntur in
publico
cõcubinatu
concubinatu
diutius immorari ac
ſsorde
ſscere. Pręterea circa
pœnã
pœnam
huius delicti vide Abb. in. c.
At
ſsi clerici. col. xij. de iudic. qui dicit
ꝙ
quod
cum iura in
|
hoc vario modo di
ſsponant, quandoque apponendo
pœnam acerbam, quandoque mitem, & quandoque
mitius procedendo, mediam viam amplectendo, vt
patet ex iuribus per eum allegatis, relinquitur arbitrio
ſsuperioris, vt con
ſsideratis
circũ
ſtantiis
circunstantiis
&
ſscandalo inde
ſsurgente, & con
ſsuetudine patriæ apponat
pœnã
pœnam
,
quandoq;
quandoque
depo
ſsitionis,
quãdoq;
quandoque
ſuſpẽ
ſionis
suspensionis
,
&
quãdoq;
quandoque
priuationis à benficiis,
quandoq;
quandoque
prius
moneat,
quãdoq;
quandoque
ſsine monitione priuet, ex quo con
ſstat de delicto. Sibi enim videtur data optio, ex quo
varias pœnas & modos
procedẽdi
procedendi
à iure reperimus
traditos, iuxta not. per glo. in c. fraternitatis xxxiiij.
di. & in c.à crapula. de vi. & hone. cle. & xxj. quæ
ſst.
ij. in
ſsumma. & quod notat Ho
ſsti. in c. ij. de cle. non
re
ſsiden. in
ſsimili quæ
ſst. Ita
tamẽ
tamen
quòd
ſsemper in i
ſsto
delicto Iudex declinet ad mitiorem
partẽ
partem
: quia pauci vt dicit Gregorius
ſsine vitio incontinentiæ reperiuntur. l. di
ſst. c. {Quia
ſsanctitas tua. in fin.} Et quia
ætas no
ſstri temporis & c. & melius e
ſst à Deo redargui de mi
ſsericordia, quàm de
ſseueritate xxvj. quæ
ſst.
vlt. Alligant. Et vide prædictum decretum Concili
Baſilieñ
Basilien
. in dicta
ſse
ſssione xx. vbi
cõtra
contra
publicos concubinarios
ſstatutum fuit, quòd
quicũq;
quicunque
clericus
cuiuſcunq;
cuiuscunque
ſstatus, conditionis, religionis, dignitatis,
etiam
ſsi pontificalis, vel alterius præeminentiæ exi
ſstat, qui publicus fuerit concubinarius à perceptione fructuum omnium beneficiorum
ſsuorum trium
mẽ
ſium
mensium
ſspacio
ſsit ip
ſso facto
ſsu
ſspen
ſsus: quos
ſsuus
ſsuperior conuertat in fabricam vel aliam euidentem
eccle
ſsiarum vtilitatem, ex quibus hi fructus percipiuntur. Necnon quòd huiu
ſsmodi publicum
concubinariũ
concubinarium
teneatur mox
ſsuus
ſsuperior monere quam
|
primum nouerit
illũ
illum
e
ſs
ſse talem, vt intra
breuiſsimũ
breuissimum
terminum concubinam dimittat, quam
ſsi non dimi
ſserit, vel dimi
ſs
ſsam, aut aliam publicè re
ſsump
ſserit,
ip
ſsum omnibus
ſsuis beneficiis omnino priuet. Et nihilominus
ſstatuit dictum Concilium, quòd tales publici concubinarij v
ſsquequo cum eis per
ſsuos
ſsuperiores fuerit di
ſspen
ſsatum po
ſst ip
ſsarum concubinarum dimi
ſssionem,
manifeſtámq;
manifestamque
vitæ
emẽdationem
emendationem
ſsint inhabiles ad
ſuſceptionẽ
susceptionem
quorumcunq;
quorumcunque
bonorum, dignitatum, beneficiorum, vel officiorum. Si
autem po
ſst di
ſspen
ſsationem, vomitu recidiuo ad huiu
ſsmodi concubinatum
publicũ
publicum
redierint, quòd
ſsine
ſspe alicuius di
ſspen
ſsationis ad prædicta pror
ſsus
inhabiles exi
ſstant. Et ne quis
cõtembat
contembat
illud decretum Concilij, ex eo quòd Concilium Ba
ſsilien
ſse non
fuit in omnibus ab eccle
ſsia receptum, aduertat quòd
ordinata in eodem Concilio ante
ſsci
ſs
ſsuram in eo factam recipiuntur & allegantur à doctoribus: vt par
e
ſst videre per Florent. in iij. parte, tit. xxv. cap. ij. §. fi.
Et per Feli. in c. Rodulphus. de re
ſscrip. in col. xxviij.
ver
ſsi. Sed re vera, & prædicta
ſse
ſssio xx. dicti Concilij fuit facta ante eius
ſsci
ſs
ſsuram: vt potes colligere ex
dictis Doctoribus, dum allegant con
ſstitutionem illam quæ incipit, In
ſsuper ad euitandum
ſscandalum,
quæ fuit facta in d. xx.
ſse
ſssione, po
ſst dictum
Decretũ
Decretum
contra concubinarios
promulgatũ
promulgatum
. Et i
ſstud decretum Concilij Ba
ſsilien
ſsis de
cõcubinariis
concubinariis
inuenies in
ſsertum in concordatis inter
Leonẽ
Leonem
decimum, & Regem Franciæ, & noui
ſssimè
commentatũ
commentatum
per
Petrũ
Petrum
Rebuffi in interpretationibus per eum factis ad dicta
cõcordata
concordata
: per
quẽ
quem
vide in principio
ſsui
cõmenti
commenti
ad illud
Decretũ
Decretum
triginta pœnas, quas
patiũtur
patiuntur
con|
cubinarij annumeratis inter eas his quæ colliguntur ex Concilio, quarum plures potius
ſsunt damna
& incommoda concubinatus, quàm pœnæ quę po
ſs
ſsint irrogari per Iudicem. Vnde quæ huiu
ſscemodi
ſsunt, pari modo comprehendunt laicos concubinarios
ſsicut & clericos. Vide tamen Præpo. in capitu.
Nullus. xxxij. di
ſstinct. qui refert Innocen. in capitu.
Si autem. de cohabit. cleri. & mulie. tenentem quòd
quamcunque viam eligat Iudex,
ſsiue
ſsu
ſspen
ſsionis,
ſsiue priuationis, debet præmitti monitio: nec Iudex
ſsine illa ad alterum præmi
ſs
ſsorum procedere debet,
cùm clericus non
ſsit notorius concubinarius: per
quem vide po
ſst Innoc. vbi
ſsuprà v
ſsque ad quantum
tempus debet clericus monitus expectari, & an po
ſs
ſsit purgari mora. Vt autem prælati excu
ſsentur à monitionibus faciendis clericis
ſsuæ diœce
ſsis in hac materia prudenter faciunt, quando in
ſsuis con
ſstitutionibus
ſsynodalibus monent omnes generaliter, ne
concubinarij
ſsint, contrafacientibus pœnas debitas
irrogando. Abb. præterea in capitu. Vt clericorum.
de vita & hone
ſstate clericorum. ponderando verba
illius text. arbitratur, quòd
ſsi clericus concubinarius efficeretur deterior,
ſsi compelleretur præcisè ad
dimittendam concubinam, quòd tunc prælatus tolerando ad tempus peccatum non incurrit: quod dicit
notandum Stepha. Aufre. in repeti. cle. j. de offic. ordina. in columna xv. Aduertant autem prælati omnes, & eorum vices gerentes, ne huius doctrinæ
colore in concubinariorum correctione torpe
ſscant:
ſsed cùm talis toleratio facienda fuerit, certi
ſssimæ
ad
ſsint coniecturæ deteriorationis. Nam aliâs facilè illis per
ſsuadebunt libidino
ſsi grauiora, imò ne|
fanda admi
ſs
ſsuros,
ſsi cogantur continere.