Lemma
NAufragium

NAufragium

est naue fracta submersio reꝝ ⁊ corporuʒz q plerũ casu fortuito ↄtingit ꝑꝑ vim tẽpestatis vel fiuminis. l. deprecatio ⁊ ꝑ totum. ff. ad. l. ro. de iactu.

Ad propositum eorum que in hoc §. dicuntur ⁊ qualiter probẽtur aliqua esse amissa naufragio. no. Jaco. rebuffi. ⁊ Bart. in. l. quotiens. C. de naufra. lib. xj. Augu. in. l. si quis. §. j. de eden. ⁊ Cor se. singu. suis in versi. testis. incipi. cau tela est.
¶ Vtrum rapientes aliquid de naufra
1
*gio teneantur. Rñ. ꝙ sic ad restitutionẽ nec excusat aliqua cōsuetudo. d. l. dep̃ca tio. ⁊. ff. de incen. rui. ⁊ na. l. si q̇s ex nau fragio nec excusantur a peccato mortali si rapiũt intentione retinẽdi. ne excu santur ex aliquo precepto quia contra preceptuʒz dei Leui. xix. diliges ꝓximũ tuũ sicut teipsum. episcopꝰ aut aliꝰ pre latus debet deponi. Laicus anathema tiʒzari. xxiiij. q. iij. illi qui de detreuga. c. innouamꝰ. ẜm. ll. j. annũ in quadruplũ. Post annum in simplũ puniunt̃. l. j. in prin. ff. de incen. rui. nau. Et hoc verũ ni si sint nauigia que exercent pirraticam prauitatẽ vel nisi cristiano nomini inimica. vt in consti. Fede. ad decus. §. nauigia. C. de fur. aut̃. nauigia.
¶ Quid de dominis qui cōueniunt cũ
2
*nautis de certa titate danda non de prehẽdent̃ in nautragio. Rñ. ꝙ nō tenẽ tur restituere quicquid hac de causa accipiũt nisi spōtanea liberalitate eis da retur secũdum Rodo. bene liceret statu tum quo quis lucrat̃ tantum pro rebus recuperatis in mari naufragis. ĩtellige si sit propter vtilitatem naufragorum qui aliter nō recuperarent res suas sed perirent in mari.
¶ Vtrum inueniẽs res iactatas in ma
3
*ri vel ex naufragio teneatur eas restituere. Rñ. pau. in. c. cum dilecti. de accu. ꝙ aut erant pro derelictis. ⁊ sic fiunt ca pientis quia ꝙ in nullius bonis est efcitur naturali. ratione capiẽtis insti. de rerũ di. Si vero nō erant pro derelictis sed suerunt proiecte vt euaderẽt periculum maris. tunc cum ꝓijciens remaneat dñs eas occupās animo retinendi cōmittit furtũ. vt in gl. d. c. cũ dilecti ⁊. l. qua rōne. §. vlt. in fi. ff. de ac. re. do. et est excōicatꝰ vt in. c. excōicatiōi. de rap. si nō restituit  primũ poterit. Et quā|uis Jo. an. ibidẽ dicat req̇ri monitionẽ añ incurrat excōicationẽ. Tñ Pa. ibi dẽ dicit ꝙ quo ad deũ ⁊ ↄscĩam est excōi catꝰ si primũ poterit restituere nō faciat. ⁊ multo fortiꝰ hoc hʒz locũ in his q̇ rapiũt violẽter res naufragoꝝ. Si autẽ simpłr accepit nō cōsiderādo an essent derelicte vel ne excusat̃ a furto vt ẽ tex. no. in. l. falsus. §. si iactũ. ff. de fur. Et ẽt ego credo ab excōicatione. ar. d. l. falsus ⁊ his que no. Jo. an. in. c. te. de sen. excom. in nouel. de quo vide. s̃. inuẽta. in prin. ⁊ limita vt ibi.
¶ Sʒz q̃rit̃ an sit p̃sumendũ ꝙ tales res
4
*sint ꝓ derelictis. Rñ. idẽ pa. vbi. s̃. ꝙ ex cōiecturis pōt p̃sumi. Nā si librũ obtusum pānis ⁊ bene sigillatũ ꝓijcit presu mit̃ nō habuisse in derelicto. secꝰ si aꝑtum. ⁊ sic in siłibꝰ. Sed quādo nō statiʒz quesiuit. de quo. s̃. inuenta. in prin.
Nauta

Nauta

caupo ⁊ stabulariꝰ tenent̃ de leuissima culpa. nō de casu. l. ⁊ ita. §. at hec edicto. ff. nau. ca. sta. ⁊ dicit̃ nauta q̇ nauẽ exercet. nō remiger. vt. l. j. eo. ti. §. nautā. siłr caupo ⁊ stabulariꝰ q̇ hec exercẽt ⁊ institores eoꝝ. vt ĩ. d. l. j. §. fi. nec ob. l. j. §. si vestimẽta. ff.  posi. vbi depositariꝰ nō tenet̃ nisi de leui culpa.  est spāle ĩ istis vt teneant̃ de leuissima culpa. Sʒz ego ĩ cōscĩa nō credo ꝙ te neat̃ nisi de leui. vt. ff. nau. cau. sta. l. nau ta. ⁊. d. l. ⁊ ita loquit̃ ĩ odiũ taliũ q̇ solẽt fraudẽ facere. vt ibi pʒz. §. at hoc edicto. Et iō cũ fundet se suꝑ p̃sumptiōe nō ha bebit locũ in cōscĩa. nisi spāliter accepil set mercedeʒz ꝓ custodia vt. s̃. locatio. §. xxiij. vel nisi qñ res req̇rebat diligẽtissi mā custodiā quā scienter accepit custo diendam.  sic tenetur de leuissima.
¶ Sʒz quō ꝓbat̃ datũ tali ĩ pecũia. Rñ. ꝙ si cōsueuit portare talẽ titatẽ pecu
1
*nie tũc credet̃ suo iuramento ałs nō nisi quatenus probet. ar. ff. de reb. mili. l. nō omnes. §. a barbaris nam talis debet numerare pecuniam in conspectu hospitis. ff. depo. l. j. §. si cista.
¶ Vtrũ naute ⁊ p̃fati dātes claues ca
2
*mere dño deponẽti excusent̃ si ꝑdatur. Rñ ẜm gl. ĩ. l. dʒz. ff. nau. ca. sta. §. itẽ si p̃dixerit ꝙ si a principio dedit claues et p̃dixit ꝙ nolebat teneri excusatur alias nō. Similiter tenetur quādo a ṗn. non dedit claues sed postea licet p̃dixerit ꝑ l. sicut. C. de ac. ⁊ obl. nisi ille expresse cō sensisset nolle illum teneri.
¶ Vtrũ p̃fati habeant locum in eo. tit.
3
*hospitatur aliquẽ nō tan caupo. sed si cut ciuis sine mercede sicut fit quando rex venit in ciuitate aliqua ⁊ distribuit suos per domos. Rñ. ꝙnō vt. l. si messor. ff. si messor fa. mo. dix. ⁊ arg. ff. de aleato. l. j. §. itẽ notādum. ⁊ ideo si gratis fit tenetur solũ de dolo ⁊ lata culpa.
¶ Vtrum naute possint preponere res
4
*suas depositis quādo vtras nō possũt saluare. vide. s̃. Commodatum. §. xvj.
Necessitas

Necessitas

triplex prima sine qua vi ta corꝑalis sustentari nō pōt. ⁊ de hac dicitur prime. Jo. iij. q̇ habuerit substātiam huius mũdi ⁊ viderit fratrem suum necessitatẽ habere ⁊ c. Secũda necessitas dicitur oportuna sine qua vita comode substẽtari non pōt: ⁊ ad hanc remouendā in proximo quilibet ex pietate inducit̃ ad ro. xij. necessitatibus sctōrum cōmunicātes. de quo dic vt. s̃. auaritia. §. iij. Tertia ẽ ꝓficua sine qua vtiliter vita nō substẽtatur. vt puta habendi libros ꝓ studẽdo ⁊ hmōi ad quam succurendam ꝑfectio amoris inflāmat ꝓ prima necessitate sca ⁊ ter tia licet mẽdicare pensatis circũstātijs. Et ecclesiastici possunt redditus habere ecclesiasticos ałs nō nisi cũ dānatione ẜm Henri. de gandauo in. iiij. quoł. q. xxxvj. ⁊ sic intellige glo. in. c. precarie. ⁊. c. se. x. q. ij.

De notatis in hoc. §. vide omnino Gerar. de petra sctā sing. xcix. inci. neccs sitas. vbi habes q̇d ꝓpter necessitatem ꝑmittatur. ⁊ per Bald. in rub. C. qui bo. ced. pos. vbi ꝙ necessitas ⁊ vtilitas e q̇parātur. ⁊ de hoc per Alexā. in. l. nepos proculo. ff. de verbo. signi.
¶ Vtrũ illud ꝙ dicitur necessitas facit
1
*licitũ ⁊ nō subijcitur legi ĩ. c. licet. de ferijs ĩtelligat̃ de prima solũ. Rñ. ꝙ de ṗma solum. ⁊ hoc intellige qñ tale q̇d q | est ↄ̃. l. nō est maluʒz de se. puta  ex ali qua circũ stātia pōt licite fieri quia tali necessitate occurrẽte non req̇ritur alia dispẽsatio. sed ꝓpria autoritate q̇s pōt ↄ̃uenire. Similiter dic ꝓ secũda necessitate. dũmodo recōpẽsatio aliqua fiat sicut dicit do. Ant. in. c. j. de ferijs ꝙ lʒz doc toribꝰ ↄsulere pro forẽsibus in festo dummodo aliquā eleemosynā in recōpẽsationẽ faciant. Facit gl. ĩ. c. p̃sbyter. in ꝟbo denariũ. lxxxij. di. ⁊ melius. d. c. lʒz. sʒz ego credo sit tutiꝰ habere dispẽsationẽ a p̃lato in ista. ij. Jn tertia ꝟo necessitate omnino requirit̃ dispensatio aliter nō faceret licitũ. Et ẜm hoc intelli ge gl. in. l. j. §. cũ in eadem. ff. ad. l. ro. de iact. q̃ dicit ꝙ tꝑe necessitatis oĩa sunt cōicāda. ⁊ q ibi dixit Ang. s. ꝙ tꝑe cha ristie si mẽdicꝰ furet̃ panẽ nō incideret in penā. facit. c. iij. de fur. ⁊ similia q̃ loquunt̃ de necessitate.  aliquando de prima. aliquando de alijs.
Negligentia

Negligentia

est omissio alicuius ꝙ fieri dʒz ⁊ pōt vnde nō pōt esse negligẽtia vbi quis non est in mora de elec. c. vl. ⁊ de cōces. preb.  diuersitatẽ no. in. c. si compromissarius in prin. de ele. li. vj. Et ideo aliquando ne gligẽtia dicit̃ lata culpa vnde. ff. man. l. si fideiussor in prin. dicit̃ dissoluta ne gligẽtia prope dolum est. i. lata culpa ⁊ quādo dicat̃ tota culpa no. in. l. noĩa. C. ar. tute. cũ suis cōcor. ⁊. s̃. culpa. in ṗn. Nomine etiam negligẽtie simpliciter venit leuis culpa etiā leuissima vt ptʒz in. c. p̃allega. facit. xxviij. d. c. de stracusa ne. ⁊. c. cũ ex. in fi. ⁊. c. commissa. §. porro de ele. lib. vj. ⁊ hoc est quando quis tenetur de leui vel leuissima culpa. alias non. Nomine vero negligentie magne venit lata culpa. vt. ff. de act. et obli. l. j. .§. is quo apud. vbi text. quasi apertus. Aliquando vero includit dolum. scilicet cum lex imponit penam negligenti a diuersa delinquente quia tunc sub negligente includit dolosam negligentiam. vt not. Gemi. in. d. c. si com promissarius.
¶ Vtrũ negligẽtia sit peccatum morta
1
*le. Rñ. ꝙ si quis omittit ex negligentia facere illa ad quā tenet̃ de p̃cepto vel ex officio in his vbi versatur notabile damnum sibi commissum. sic est mortale peccatuʒz de sui natura. Et hoc nul li dubiũ in his que sunt de iure diuino p̃cepta. vel ex officio commissa. Jn his autem que sunt de iure positiuo solum. non credo semper sit mortale. nisi inclu dat in se dolum vel contemptũ vt. s̃. pa tet in tit. inobedientia. ⁊ sic intellige et limita glo. in. c. ea que de offici. arch. et lxxxj. distincti. c. dictum. et. xl. quest. iij. placuit. xij. q. ij. indigne. Jn alijs auteʒz q̃ nō sunt de precepto negligentia com muniter est veniale peccatum vt patet. xxv. di. §. alias ea demuʒz ⁊ hoc veꝝ nisi faciat totaliter excedere a charitate dei  etiam sic esset mortale peccatum ẜm Tho. ij. ij. q. iiij.
¶ Vtruʒz teneatur ad restitutionem de
2
*damno proximo ex negligentia in officio suo vel alio opere. vide supra cul pa. §. vj.
Negocium

Negocium

seculare quid est. Rñ. q cum sit multiplex nō po test diffiniri. sed ex aliquorum enume ratione possumus alia similia iudicare sicut fit. xxv. distinct. §. criminis appellatio. et. xxiij. questio. v. de leguribus. et extra ne cle. vel mo. c. j. dicitur ergo ne gocium seculare primo cum quid plus iusto appetitur quod turpe lucrum est. Jtem et munera iniusta accipere vel dare ⁊ venialiter omnia per que homo seculariter viuit in aliquo peccato di citur seculare negocium. hoc patet in d. c. j. Jtem dicitur seculare negocium mercantia seu negociatio. Jtem omne quod fit pro lucrando sicut artes procurationes causarum et negociorum factiones et huiusmodi. Vnde dicitur negocium quasi negans ocium de ver borum. significat. c. forus. §. constant. ⁊ seculare quia secularibus rebus habendis impenditur. Vel secunduʒz glo sam in summa. xxij. questione. iij. dicitur. ¶ Primo pro mercantia. ¶ Secun do pro causis secularibus tractandis. | ¶ Tertio pro admi nistratiōe rerum se culariũ de hoc habes. s̃. clericꝰ. ix. §. j.
De hic notatis ⁊ quot modis perti neat ad nos negociũ. no. Bal. ĩ. l. si pecu niā. C. de nego. gest. tex. ⁊ doc. in. l. si pu pilli. §. antepe. ⁊ ibi Bar. ff. eo. ti. vbi dicit ꝙ. vij. modis. s. cura: sollicitudine: re ip̃a ratihabitiōe: ipso iure: more ciuita tis: naturali ratiōe: ⁊ rōne cōsequẽtie. de quo etiā per Spe. in ti. de iudi. §. ij. ver. sequitur videre.
¶ Que negocia secularia ꝓhibent̃. Rñ.
1
*ꝙ secularibꝰ ꝓhibent̃ illa q̃ sine morta li fieri nō possunt. sed clericis ⁊ religiosis sunt interdicta multa vt patet in. d. c. j. ⁊ habes. s̃. clericus. ix.
¶ Vtrũ negociatio q̃ cōsistit in vẽdẽdo
4
*⁊ emẽdo q̃ alio mō visitatori r mercan tia sit licita. ⁊ Alex. ĩ. iij. ꝑte summe tractat. de iudialibꝰ cum quo cōcor. Jnn. ĩ. c. j. ne cle. vel mo. ⁊ Jo. an. in. d. Rubr. ⁊ pau. in. d. c. j. ꝙ de se nō est mala nec illi cita. Sʒz potest fieri illicita ratione circũstantie. cause. ꝑsone. modi. tꝑis. loci. ⁊ cōmercij. ex circũstātia. cause. s. quando propter cupiditatẽ vel aliq aliud malum fit. ⁊ sic tale peccatũ est qualis finis ꝑ quẽ fit. Vnde ille q̇ negociando intẽdit lucrũ tan vltimum fineʒz ⁊ cu pit sine labore ⁊ solicitudĩe ex auaricia diuitias cōgregare eijciet̃ de tẽplo paradisi ẜm Alexan. ⁊ sic patet ꝙ efficitur mortale peccatum ei. Negociari auteʒz ꝓpter propriam necessitatem vel pieta tem. s. ad dispensandum in pios vsus lucrum vel ꝓpter reipublice vtilitatem vel ꝓximi est cā legitima q̃ facit vt fiat sine peccato aliter nō. Circũstātia persone facit illi citā scilicet si est clericꝰ vł religiosus de quo. s̃. clericus. ix. oportet ergo sit secularis qui negociator dʒz esse Ex circũstātia modi fit illicita. s. quādo exercet̃ ⁊ cũ dolo. vel cũ mendatijs vel alijs alias pactis seu ꝑiurijs. Et si sunt pctā mortalia sicut mādātiũ ꝙ dicitur intẽtiōe decipiendi ꝓximũ etiā in magna re si posset vel ꝑiuriũ sic negociatio est mortale pctm̃. itẽ ex circũstantia tꝑis. l. festiui ab ecclesia pcepti de quo dic vt. s̃. ferie. §. xxj. itẽ ex circũstātia lo ci. s. diuino cultui deputati sicut est ecclesia vel cimiteriũ. Jn eccłia. n. nō pōt fieri sine pctō mortali nisi magna neces sitas excuset vt pʒz ꝑ. c. decet domũ dei. de immu. ec. li. vj. iũcto. c. reliqui nolumus. de cu. eucharistie. Et hec ĩtellige de actuali ↄ̃ctatione reꝝ q̃ sine strepitu fieri nō pōt. Secꝰ esset in vẽditiōe cādelaꝝ q̃ sine ꝟbis fit. Aut in cōuẽtiōe alicuiꝰ rei emẽde vel vẽdẽde postea.  nō eẽt mortale pctm̃. Jtẽ ex circũstātia cōmercij ꝙ q̇dẽ est dānosum reipub. sicut cũ q̇s emit viliꝰ vt cariꝰ vẽdat ⁊ cũ dāno reipu. sicut sunt illi. q̇ totũ granum emũt vel oẽs merces ⁊ hmōi vt postea vẽdāt modo suo. Si vero cōmertiũ est vtile reip. sicut illud quo merces portāt̃ de terra vbi abũdant ad aliā vbi deficiũt vł illud quo de vna re fit alia sicut faciũt artifices de lana pannũ. ⁊ de cera cādelas ⁊ hmōi. vel illud quo q̇s cōseruat res quas emit vt vẽdat tꝑe debi to eo  q̇libet nō pōt statim emere. ⁊ sic istis lʒz negociari si alie circũstantie ad sunt. Alijs aũt est damnatiōis. ⁊ de eis loquitur Criso. lxxxvij. di. eijciens. ⁊no. Sco. in. iiij. xv. di. q. ij. ar. j.
¶ Vtrũ ille q̇ cariꝰ vẽdit  emit in eo
3
*dẽ loco licite hoc facere possit. Rñ. Alex. vbi. s̃. ti. de legi. ꝙ si id ꝓ se emit. ⁊ post ea ꝓcessu temporis nō indiget licite vẽ dere pōt pro p̃ tio occurrenti quāuis sit cariꝰ  quādo emit  non ad hoc emit ⁊ lucrũ aduenit rōne tẽporis. Si vero emit vt vẽderet tẽpore quo cariꝰ erit. sic si fecit pro vtilitate terre sue. s. ne homi nes postea indigerent ⁊ nō ĩuenirẽt et ipse aliq̇d lucraret̃ pro sua sustẽtatiōe ⁊ sue familie. Vel si a casu aliquid emit pro bono foro ⁊ postea inuenit quo ill vult emere pro cariori. ⁊ concurrant ea q̃ dico. s̃. emptio. §. vij. cum alijs circunstātijs p̃dictis hic. sic lʒz laicis sʒz nō cle ricis. Si aũt fecit solum vt lucraretur sine aliqua vtilitate reipublice immo potius cũ damno sic peccat mortaliter vt pʒz per. d. c. eijciens. et de istis intelli ge illud. c. quicũ tempore. xiiij. q. iiij. | vbi turpe lucrũ dicit̃ tꝑe vindemie viliꝰ emere vt cariꝰ vẽdat. istis cōcordat Hug. ⁊ Lau. xiiij. q. iiij. si q̇s ⁊ Th. xxij. q. lxxvij. ⁊ pau. ĩ. c. j. ne cleri. vel mo. Nō tñ tenetur ad restitutionẽ talis turpis lucri de necessitate. sed de consilio ẜm Rodo. Nisi forte fuisset causa talis ex crescentie. puta  totum emit vt cariꝰ postea posset vẽdere  sic tenet̃ ad restitutionẽ dānificatis. si tale dānũ ałs non occurrisset. Quid de artificibꝰ qui faciunt artem que non est nisi ad malum vide. s̃. ars.
Neophitus

Neophitus

dicitur nouus in fide vel in religione vt. xlviij. di. c. quoniam. ⁊. c. sicut.
¶ Vtrum neophitus in fide possit or
1
*dinari. Rñ. ꝙ non etiaʒz ad minores ordines vt patet in. §. j. et. di. ca. quoniaʒz eadem distin.
Nigromācia. eo.
¶ Nigromantia vide. j. sortilegium.
Nominatim

Nominatim

quis dr̃ interdictꝰ vel excōmunicatus. Rñ. pa. in. c. in lateranẽsi de pre. ꝙ vbi agit̃ de pena incurrẽda ipso iure. si nō dicit̃ quis nominatim nisi exprimatur eius ꝓpriũ nomẽ  hoc ĩportat extymologiavocabuli ⁊ in istis odiosis nō est re cedẽdũ a ꝓpria significatione verborũ nisi de mẽte cōstetvt ĩ. c. statutũ. de elec. li. vj. Nisi circũstātie sint ita expresse ⁊ stricte ꝙ ex toto important vices ꝓprij nomĩs facit pro hoc. l. ij. ff.  li. ⁊ post. et instit. de exhe. li. §. nominatiʒz. ⁊ ĩ. l. quo tiẽs. §. si quis nomẽ. ff. de here. insti. facit. l. certũ. ff. si certum pe. vt puta dicitur filius petri qui nō habet nisi vnicũ filium ⁊ huiusmodi. Et sic intellige ⁊ li mita Jnn. in. d. c. in laterañ. hoc etiā se quit̃ gl. ⁊ Jnn. in. cle. j. devi. ⁊ ho. cle. in verbo nominatim. Si ꝟo agit̃ de pena incurrẽ da ip̃o facto tunc etiam dicitur nominatim expressus qui per circũstātias nō sic strictas exprimitur. ⁊ sic ĩtellige ⁊ limita gl. ⁊ pau. ĩ cle. j. de vj. ⁊ ho. cle. in versi. nominatim ⁊ gl. in. c. consti tutionẽ. de sen. excom. li. vj. Puta si diceretur magister carpẽtarius talis loci ieiunior. ⁊ huiusmodi. q no. bene. Et ad gl. in. c. a nobis el. j. de sen. excō. quā vidẽtur sequi communiter doct. dic ꝙ intelligitur quod ita sunt excommuni cati quasi nominatim fuissent expressi. sed nō ꝙ dicātur nominatim excōmunicati: quia quis potest excommunica ri licet non nominetur.
Notarius

Notarius

vide tabellio.
Notorium

Notorium

dicitur triplex ẜm gl. in c. vestra de coha. cleri. et mu. ⁊ ibi pau. sequitur. s. notoriũ presũ ptionis ⁊ quid est quādo ius vehemẽter aliquid presumit vt filiatione q̃ ex cōiecturis aiure inductis dicitur noto ria. ⁊ idem est istud notorium sicut pre sumptio iuris. Secũdum est notorium iuris.  in iure siue in iudicio oritur si cut cũ quis conuincitur in iudicio vel sponte cōfitetur vel per snĩam cōdẽnatur in iudicio. Tertiũ est notortũ facti. ⁊ istud est cũ populus est testis alicuiꝰ facti ⁊ nō est locus inficiationi. vt no. Archi. ij. q. j. de manifesta. ⁊ bonꝰ tex. in c. cũ dilectis filijs. de purg. ca. ⁊ dr̃ noto riũ facti clara ⁊ famosa locutio ex euidẽ tia rei surgẽs. q̃tergiuersatiōe aliqua ce larinō pōt. vt ꝓbatur ĩ. c. tua. de coha. cle. ⁊ mu. ⁊. c. euidẽtia de accu. Et istud notoriũ facti est triplex. ¶ Primum facti permanẽtis vt ꝙ palaciũ dominoꝝ est in platea ⁊ sic dicitur notoriũ quasi res nota oĩbus volentibꝰ videre eā. facit aut̃. qui semel. C. quomō ⁊ quādo iu. ⁊. di. c. euidẽtia. ¶ Secundum est facti trāseuntis ⁊ nō redeuntis vt si in conspectu populisit aliq̇s interfectus simi litervox preconis  notoriũ est pro tũc nō ꝓ nũc. ⁊ sic ĩtellige ꝙ no. gl. ĩ. d. aut̃. qui semel.
¶ Tertium est facti interpolati. exemplũ eo q̇ paratꝰ est mutuare sub vsuris. ⁊ de meretrice  nō semꝑ mutuat vel peccat. Sʒzbar. post Jac. bu. ĩ. l. ciues. C. de appel. dicit ꝙ notoriũ est ꝙ habet actũ ꝑmanẽtẽ vt edicta ĩ albo p̃torio ⁊ ꝙ iplatea ẽ palaciũ dñoꝝ. illaāt q̃ nũ habuer̃t actũ ꝑmanẽtẽ vt vox p̃ cōis et hmōi nō pñt trāsir̃ ĩno. sʒz bñĩ māifestũ |
De notorio ⁊ ꝙ sit quod omnes vi dere possunt cōtinua vt ꝑ Bal. in aũt. quod locũ. invo. vij. C. de colla. vł quod omnes sciũt sui natura vel scire verisimile est per Bal. in. l. cũ fratrem. C. ad sylle reliqua. dixi. s̃. in ver. manifestum vbi an ⁊ in quo differt a manifesto.
¶ Sed quot hoĩʒz scĩa req̇rit̃ adfaciẽdũ
1
*notoriũ facti. Rñ. fuerũt varie opi. Sʒz mihi placet opi gl. ĩ. di. c. de manifesta q̃ dicit sufficere sciẽtiā. x. hoĩm ad minus. Quā sic intelligo vt colligo ex pa. in. d. c. vestra. ꝙ sivicinia nō hʒz. x. hoĩes seu ꝑsonas nō potest oriri notoriũ. Si ꝟo hʒz decẽ ꝑsonas solũ oʒz ꝙ oẽs sciẽt si āt hʒz plꝰ opʒz ꝙ oẽs sciāt vł maior ꝑs. ⁊ illa pars nō sit minor. x. ꝑsonis. Et ꝙ talisv cinia facit no toriũ habes bonũ text. in. d. c. cum dilectis. Et sic patet ꝙ non requiritur scientia totius populi. vt volunt aliqui.
¶ Vtꝝ in notorijs sit ordo seruādus iu
2
*ris. Rñ. pa. ĩ. d. c. vestra ꝙ in notorio p̃sũpto vbi agit̃ de ↄsanguinitate ꝓban da req̇rit̃ sʒz ibi ẽ speciale. Sʒz ĩ alio notorio fctĩ nō req̇rit̃ nisi sciẽtia ⁊ sola citatio. Et hoc ĩtellige verũ nisi cōstet ꝙ nulla defẽsio cōpetit vel pōt cōpetere  sic nō req̇ritur citatio. ⁊ sic intellige. c. cũ olim de re iud. ⁊. c. venerabileʒz. de elec. Sed vbi potest cōpetere defensio sic est necessaria citatio. aliter nō valebit sñia. ⁊ sic intellige Cle. pastoralis  re iudicata. Similiter requirit̃ probatio notorij ꝑ duos testes ad minꝰ not. Gl. d. l. iij. ff. de testi. nisi sit notoriũ facti ꝑmanentis. vt in. d. c. euidentia.
Nouale

Nouale

priuilegijs pijs locis concessis intelligitur oĩs ager de nouo ad cultũ redactus de quo nō extat memoria ꝙ aliquando fuisset cul tus. de ver. sig. c. quid per nouale.
Nouitius

Nouitius

Section
proprie dicitur qui habitu religiōis accepto nun dum per aliquam professionem astrictus. experitur religiōis austeritatem.

De hic notatis ⁊ ꝙ nouitiꝰ. l. fi. §. qͦ tiẽs. ⁊ ibi Bar. ff. de publi. l. cũ victus ff. de. vi. tri. ⁊ oeo lega. Et an si nō fini to anno ꝓbationis exeat monasteriũ si postea iterũ ingrediatur an debeat rẽ reintegrũ annum ad professionẽ. ang. ⁊ Lodo in. l. si. §. quotiẽs. ff. de publi. te nẽt ꝙ non nisi ex causa.
¶ Quis possit eẽ nouitius ꝓprie. Rñ.
1
*ꝙ quilibet qui est ratiōis capax. et pubes. xx. q. j. per totũ. ⁊ de regula. c. cum simus ⁊ quilibet q̇ potest esse religiosus. ⁊ q̇s sit. vide ĩfra religiosus. §. iiij. Vnde licet ante annos pubertatis. vł oblatus a parẽtibus aut alias q̇s pos sit suscipere habitum. tamen proprie non est nouitius. quia experiri non po test quid sit castitas. nec malitia potest supplere etatem. vt in ca. ad nostram. ⁊. cap. significatum. de regula. et ideo oportet ꝙ compleuerit. xiiij. annum. masculus femina vero. xij.
¶ Per quātũ tẽ pus debet quis esse no
2
*uitius. Rñ. ꝙ regulariter ꝑ ānũ vt ĩ. c. cōsaldus. xvij. q. j. ⁊ in. c. ad apostolicaʒz de regu. Tamẽ  istud tp̃s datur in fa uorẽ nouicij vt experiat̃. ⁊ similiter mo nasterij vt ꝓbẽt si ꝓ eis cōuenit. Jdeo prelato cũ conuẽtu consentiente ⁊ ĩter ueniẽte volũtate nouicij potest āte an nũ profiteri. ⁊ tenet professio licet male faciāt prelati si sine magna discretio ne hoc faciat vt in. d. c. ad apostolicam. Fallit hoc in mōachis q̇ habẽt monasteria in insulis multũ rigidis. quibus prohibetur ne ante. xviij. annũ aliquẽ recipiāt ad professionẽ. vt in. c.  insuł  sta. regn. Quā quidẽ ꝓhibitionẽ. Jo. an. ⁊ post eũ Pau. ĩ. d. c.  in insulis ex tẽdunt ad fratres minores ⁊ p̃dicatores vt nō recipiant ad professioneʒz ali quẽ ante. xviij. annum. ⁊ placet mihi ꝑ idẽptitatem rationis expresse vbi debet fieri extẽsio legisvt. s̃. dixi. lex. §. vj. Etiam fallit in oĩbꝰ mẽdicātibꝰ q̇ non possunt recipere ante annũ cōpletum probationis ad professionẽ vt in. c. nō solũ. ⁊. c. ↄstitutionẽ de reg. li. vj.
¶ Sed quid si quis non obstante pro
3
*hibitione recipiatur ad professionẽ an te ānũ probationis: vel ante tẽpus de bitũ. Rñ. ꝙ si q̇s recipiat̃ ad ꝓfessionẽ | ante annos pubertatis ꝓfessio nulla ẽ ip̃o iure. vt in dictis capitulis ad nr̃aʒz ⁊. c. significatũ. Et hoc in quacũ religione. Si vero q̇s recipiatur añ. xviij. annũ vbi nō est recipiendus. Hostiẽ. tʒz ꝙ etiā nulla sit professio. propter. di. c.  in insulis. ⁊ cōiter ip̃m recitādo trās eũt doc. ⁊ facit pro sua opi. l. nō dubiũ C. de leg. ⁊ regula q̃ cōtra ius. de reg. iu. lib. vj. pa. videtur dubie loq̇ an sit obli gatus illi religioni.  ꝓfessus est tātũ. Sed tamẽ ꝙ saltẽ in genere sit obliga tus affirmat. Sed ego credo ꝙ nō religioni in genere. sed in specie illi quam professus est obligatur.  talis ꝓhibito princi paliter respicit fauorẽ profitẽ tis: cui tp̃e potest renunciare. Et hoc iu dicio meo aꝑte ꝓbatur per. d. c. ad apo stolicā. vbi ptʒz ꝙ abatibꝰ prohibet̃ rece ptio ante annũ. aliter nō punirent̃ facientes contrariũ. ⁊ facta tenent. Et sic ad. l. nō dubiũ. ⁊ regulam que ↄtra ius potest dici ꝙ nō est nulla. quia alio iure sustẽtatur. s. d. c. ad apostolicā. si aũt loquamur de professione q̃ fit ante annũ probatiōis sic tenet. vt dictum est. Nisi in religione mẽdicantium in qua professio facta ante annũ probationis completũ non obligat nisi religioni in genere. nō autem illi quam quis ꝓfessus est ẜm ꝙ. j. dicā. Et illi tales qui receperũt aliquem scienter peccarũt mor taliter. ⁊ nō pñt āplius ad ꝓfessionẽ re cipere: ⁊ vlteriꝰ debẽt puniri pena q̃ ꝓ grauioribus culpis solet infligi. vt in d. c. non solum.
¶ Sed nunquid si durāte suspensiōe
4
*predicta recipiet aliũ ad professionem efficietur irregularis. Rñ. Ge. in. d. c. nō solum ꝙ non quia opʒz ꝙ actus qui fit post suspensionem sit actus de attribu tis certo ordini. cuiusmodi non est receptio ad professionem. Jgitur nō erit irregularis quanuis alij dicant ꝙ sic ⁊ non bene.
¶ Sed quis poterit absoluere a. di. su
5
*spensione. Rñ. Ge. in. d. c. nō solũ tenet ꝙ solus papa  cũ. c. nuꝑ. de sen. excō. nō habeat locuʒz in inferioribus ep̃o. ⁊ isti sunt exempti. Ergo cũ ab ep̃o non possit absolui necesse hñt ire ad papā. Sed ego cuʒz teneā ꝙ. di. c. nuꝑ habeat locũ ẽt in curatis vt aꝑte loquit̃ iō pote rũt absolui a p̃latis suis. Et sic cōcorda opi. q̃ sunt in. d. c. nō solũ ⁊ recitat Ge. sic distinguẽdo. ꝙ aut suspẽsio ẽ ad ip̃s ⁊ solꝰ papa absoluit. nec hʒz locũ. d. c. nu per. aut nō est ad tp̃s. ⁊ sic habet locũ. ⁊ hoc tene. ꝙ sequitur gl. ibidẽ de quo vide. s̃. absolutio. j. §. iiij.
6
*¶ Vtꝝ predicta pena. c. nō solũ habeat locũ in moniatibus sancte Clare ⁊ pre dicatoꝝ. Rñ. Ge. ꝙ sic cũ dño Lapo. ⁊ lĩ cet ex priuilegio habeāt ꝓprium. ⁊ nō mẽdicent. ꝑ hoc non tollitur q̇n sint de ordine mendicantiũ nec priuilegiũ in vno valet ad oĩa. Quod limito de illis ṗme regule sācte Clare. Sed  minoristis nō credo cũ ex regula habeāt propriũ. Et attẽde ad eorũ regulā. an habeāt ꝓpriũ. ⁊ sic nō extendit̃ ad eas an non possint hr̃e. ⁊ sic extẽdi. uis ex ṗuilegio habeāt possessiones. vel de facto non mendicent.
¶ Quero quādo ĩcipit ānus ꝓbatiōis
7
*Rñ. ꝙ a die ⁊ hora impositiōis habitꝰ dũmodo sit pubes q̇ ad alias religiōes sed quo ad minores ⁊ p̃dicatores ⁊ mo nasteria ĩ saluaticis insulis oportet ha beāt annũ. xvij. cōpletũ. vt pʒz ꝑ predicta. c. ad nostrā. c. significatum. ⁊. c.  ĩ sulis. nō tamẽ penam predicte suspẽsio nis incurrunt recipiendo: dummodo post pubertatem annum probationis cōpleuerint in eorum religione.
8
*¶ Nunquid furiosus potest esse nouicius. Rñ. ꝙ nō accipiẽ do nouiciatũ pro anno probationis vt de regula. c. sicut tenor. Vnde si stetisset in religione per centum annos nun poterit profiteri ⁊ si profitetur professio nulla est sicut nec matrimonium contrahere. vt. ff. de spō. l. furor. Nec ratificatur per rati habitionem post fuerit sane mentis. sicut nec professio facta ante annos pubertatis nisi per delationem habitus inducẽtis professionẽ tacitā post est sane mentis ⁊ cōpleuit annos puber|tatis. aut professionẽ expressaʒz se obligauerit. vt pʒz ꝑ. c. j. devoto. li. vj. facit. c. sicut tenor  regula. Et placʒz mihi uis Host. ⁊ cōiter eũ sequẽtes videāt̃ te nere ꝙ ratificet̃ si nō cōtradicit. sed per seuerauerit post est sane mẽtis ⁊ pubes factus. ⁊ idẽ dicũt de impubere. sʒz tu tene ist ꝑseuera. vt dixi cũ delatio ne habitꝰ inducẽtis ꝓfessionẽ tacitaʒz. ¶ Vtrũ nouitius possit exire. Rñ. ꝙ sic
9
*libere sine oĩ licentia. vt pʒz in. c. statuimus de regula. ꝓpter verbũ libere nec incurrit̃ in antiquā inhabitationẽ q̃ ad ordines vel beneficia ecclesiastica vel scłaria ex tali egressu. pʒz hoc ex. c. postu lasti.  regul. Fallit hoc ĩ illo q̇ ꝓfessus est tacite vt ptʒz in. d. c. stat.
¶ Quid de bonis que donauit religiōi
10
*añ ingressuʒz. vel ĩ ip̃o ingressu. Rñ. pa. in. c. q ad te de cle. ↄiuga. ꝙ si donauit oĩa tuc in dubio vr̃ donasse cā mortis. Vnde cā cessante ꝑ ꝓfessionẽ tacitā vel expressam reuocat̃ inde recedẽdo. ar. l. seya. in fi. ij. Rñ. ff. de do. cā mor. ⁊. l. non oĩs in ṗn. ff. si cer. pe. facit q no. bar. in aut̃. ingressi. C. de sa. san. ec. Et idẽ dicit Bar. ibidẽ de illo cuiꝰ ꝓfessio nō tʒz uis ꝓfitẽs crederet tenere q recuperabit q ꝓbat ꝑ. l. si pater. ⁊. l. nec ap. C. de he. insti. vbi q̇s credẽs aliquẽ fratrẽ vel filiũ ⁊ hac cōtẽplatione reliq̇d bōa sua reꝑto cōtrario auferunt̃ ab eo ⁊ veniũt succedentes ab intestato vt. d. l. si pr̃. Si vero nō donauit oĩa sʒz aliqua so lũ ⁊ sic dico nō vr̃ donasse cā ingressus ⁊ iō nō recuperabit. ar. eoꝝ q̃ habẽt̃ ĩ. c. bñ ficiũ. ⁊. c. constitutionẽ de regula li. vj. ⁊ sic limita ⁊ intellige host. ⁊ pan. in d. c. statuimus q̇ videntur cōtrarij. Siłr nō recuperat si donauit nō cā ĩgressus sʒz ex interuallovt ĩ. c. fi. de do. ⁊. l. ꝑfecta donatio. C. de donatio. qui sub mō. idẽ dicit Bar. vbi. s̃. de illo q̇ sciebat ꝓ fessionẽ nō tenere ꝙ donata non recuperabit videt̃ donasse. l. cuius ꝑ errorẽ ff. de reg. iur. ⁊. l. cāpanꝰ. ff. de oper. li. et intellige quo ad iuris presumptionẽ et in dubio Sʒz in cōscientia vel alio modo vbi pōt scire ꝙ solũ donauit cā ĩgres sus ⁊ non alio modo sic recũperabil:  semper videtur datum causa mortis.
¶ Quid de bonis nouitij moriẽtis āte
11
*professionẽ tacitā vł expressaʒz. Rñ. Cy. ⁊ multi alij doc. ĩ. d. aut̃. ingressi tenuerũt ꝙ debẽt spectare ad monasterinʒz  ibi moriẽdo vr̃ mori vt monachꝰ idem tʒz. d. ant. ĩ. c. in pñtia. de ꝓba. bar. ĩ aut̃. si qua mulier. in fi. C. de sa. san. ec. ꝓ pre fata opi. allegat. ca. fi. de succes. ab inte. tñ nō firmat sʒz dicit relinquẽduʒz cano nistis. Pan. in. d. c. in presentia. distinguit ⁊ bene q aut intrās expresse ↄtu lit bona sua monasterio. Et sic est vera opi. predictoꝝ q sunt monasterij si nō expresse reuocauit. Si vero expresse nō ↄtulit sʒz simpliciter ĩtrauit cā ꝓbatiōis sic succedẽt ꝓximiores ⁊ nō mōasteriũ. Nā cum iste non fuerĩt religiosus cuʒz effectu. c. religioso. de sen. exc. li. vj. Bona eius nec tacite nec expresse trāsierũt in monasteriũ presertim cũ adhuc hr̃et facul tatem faciendi testm̃. Jdeo proximiores succedent.
¶ Quō nouitius efficit̃ tacite ꝓfessus
12
*Rñ. ꝙ tribꝰ modis efficitur tacite ꝓfessus. Primo ẜʒz Jo. an. ⁊ dñʒz Anto. ⁊ pa. ĩ. c. vidua de regula. qñ se ingerit actibꝰ qui solũ conueniũt professis de iure vł cōsuetudine ⁊ hoc facit ex certa sciẽtia s. sciens. Jtem quod hoc facit sponte et nō ex metu. Jtem quod per triduum in eodem proposito perseueret aut loco ꝑ seuerātie tridui ꝙ fecerit cum habitu professoruʒz distincto in forma scissura: vel colore. Aliter vno istoruʒz de ficiẽte nō induc itur professio tacita puta si fa cit nesciẽs competere solum professovel ex metu vel sine perseuerātia triduĩ dummodo loco perseuerātie tridui nō ponatur habitus professorum quia idẽ facit quod tridum. Secũdo in ducitur tacita professio ex delatiōe habitus ꝓfessoruʒz. Dummodo fecit primo scienter sciens solum cōuenire professis et sciẽs ꝙ ex tali hac assumptione de iure vel cōsuetudine inducitur professio ẜm Jnn. ⁊ do. Anto. itẽ secundo ꝙ habitꝰ ꝓ fessorũ sit distinctꝰ in colore vel forma | nut scissura. tertio ꝙ spōte. quarto ꝙ de tur et ab eo qui pōt incor ꝑare religiōi. Aut eo ↄseutiẽte accipiat̃ ẜm Pan. ĩ. d. c. vidua. ⁊ facit Porrectũ de regul. Quĩto ꝙ det̃ ꝑseuerātia tridui in eius dela tiōe ⁊ sic ĩtellige. c. instōnẽ. ĩ fine. de reg. li. vj. Quidā tamẽ excipiũt duos casus in q̇bꝰ nō requirit̃ ist q̇ntũ. s. ꝑseuerātia tridui. Primꝰ si ĩ firmitate suscipit̃. Facit. c. sicut. el. ij. de regula. Et secũdꝰ qñ q̇s priꝰ vouerat intrare ⁊ intrando suscipit habitũ ꝓfessorũ. Pa. vero. c. ad nostraʒz de regula. dubitat de hoc. Sed ego audacter credo ꝙ etiā in istis duo bus casibꝰ requirat̃ ꝑseuerātia tridui ꝑ dictũ. c. cōstitutionẽ in qͦ nihil excipitur nec ego credo. Sexto ꝙ deferat̃ habitꝰ ĩ monasterio  tũcũ deferat̃ extra monasteriũ nō cẽset̃ ꝓcessus vt. c. vt cle rici de regula. no. Pa. ĩ. c. ex rescripto de turetu. Sed hic no. dictũ Abba. ĩ. c. cuʒz illoꝝ de sen. excō. ꝙ vbicũ fuerit monachus dũmodo sit sub obedientia ab batis semꝑ fingit̃ in claustro. ⁊ iō istud sextũ intelligit̃ quādo extra monasteriij. i. extra obediẽtiā alicuiꝰ p̃lati defer tur q nō ĩducit̃ tacita ꝓfessio  cessat p̃sumptio eo q si vellet profiteri intra ret monasteriũ seu poneret se sub obedientia abbatis vel prelati. Tertio ĩdu cit̃ ꝓfessio tacita ꝑ delationẽ habitꝰ no uicioꝝ nō distincti in forma colore vel scissura vltra annũ. cle. eos de regu. Jn tellige in monasterio ẜm ꝙ supra dictũ est quāuis sit distinctꝰ alia distinctiōe occulta puta  benedicit̃ ⁊ hmōi. Si vero distĩctio in scissura colore vel forma se patẽter exhibeat sic nun inducit̃ ꝓfessio etiam si ferat̃ ꝑ viginti annos vt no. in cle. eos in glo. ⁊ Pan. in. c. ex parte de regu. addit̃ ab aliquibus. sed ego non teneo quartũ inducens ta citā ꝓfessionẽ quādo quis habuit absolute ꝓpositũ mutandi vitam ⁊ patet per. c. cōsulti. ⁊. c. statuimus. de regula. beneficium. ⁊. c. nō solũ. de regula. li. vj. Sed qũo hoc intelligatur fuit diuersa opinio. Sed verior est opinio ꝙ tũc ꝓpositũ r absolutũ mutādi vitā qñ q̇s facit votũ ꝑseuerādi ĩ religiōe ⁊ nō ałr. Vnde quāuis q̇s ĩgrediat̃ religionẽ cũ ꝓposito ꝑseuerādi. nō ꝓpter hoc efficit̃ tacite ꝓfessus ĩmo plus dico ꝙ etiaʒz si fecisset votũ de intrādo non ꝓpter hoc efficit̃ tacite ꝓfessus ĩmo pōt redire ad seculũ sicut alij nouitij. Et q plꝰ ẽ satis fecit voto vt. j. votũ. iij. §. xviij. Et qnō inducat tacitā ꝓfessionem factum votũ de intrādo vel volũtas perseuerādi probat̃ aperte per. c. ex transmissa de re nun. vbi iudicio meo est tex. clarꝰ si nō cauilletur immo plus dicit. d. car. ĩ cōsi lio facti ⁊ sequit̃ Pañ. in. d. c. cōsulti ꝙ etiā ille qui fecit votũ de perseuerādo nō efficit̃ tacite ꝓfessus ꝑ delationem habitus nouitiorum distincti vnde si postea egrederet̃ ⁊ ↄ̃heret mr̃imoniũ dicit matrimoniũ tenere. ⁊ ad. c. nō solũ ⁊ alia. c. que vident̃ ↄ̃ria. rñ. ꝙ loquuntur ꝙ talis nō pōt redire ad seculũ sine peccato mortaliex quo absolute habuit ꝓpositũ mutādi vitā. s. fecit votũ ꝑseuerādi sʒz nō dicũt ꝙ sit tacite ꝓfessus. ⁊ iō istud tene quia verius.
¶ Hic aduerte ꝙ sicut ꝓfessio expressa
13
*que dirimit matrimoniũ postea contractũ nun inducit̃ quātumcũ q̇s voueat nisi fiat in manibꝰ illiꝰ qui ha bet potestatẽ recipiẽdi ⁊incorporandi religioni quā profitet̃ ẜʒz Ge. in. d. c. cō stitutionem ⁊. c. vnico de voto lib. vj. ⁊ Lap. ⁊ Jnnocẽ. Jo. mo. ⁊ Jo. an. in. d. c. porrectum vel nisi quādo fuit facta in manu alterius recipiẽtis nomine dicti prelati ⁊ ipse ratificauit antequam con traheret sic pari ratione in tacita. Et iō ingressio in actibus professoruʒz vel de latio habitꝰ ⁊ huiusmodi. supradicta si debẽt inducere tacitā ꝓfessionem opʒz fiant scientibus illis qui possunt incor porare ⁊ consentientibus aliter nō ĩdu citur quātũcũ quis talia facit ꝙ not. quia sepe in practica.
¶ No. etiā ꝙ ꝓfessio q̃ fit. j. annum nō
14
*obligat tacite ꝓfessum illi religiōi precise sicut expressa. vt ostendit tex. in. d. c. constitutionẽ. Sed bene obligat illā religionẽ in qua tacitā ꝓfessionẽ fecit | sibi.  eũ expellere nō poterit aliter nō esset iste religiosus vere. ⁊ sic si ↄ̃heret matrimoniũ cuiꝰ ↄ̃riũ dicit text. in. d. c. vnico de voto lib. vj. Ratio  si illa nō tenet̃ sibi in qua ꝓfessus est tacite multominus alia. ⁊ sic si nulla vellet eũ reci pere remaneret religiosus nullius reli gionis quod est impossibile. ⁊ ideo poterit eum inuitum expellere ex quo con sensit vt tacite profiteretur.
Additio

Additio

Jlla aũt ꝓfessio q̃ fit per de lationẽ habitus vltra annũ obligat illi religioni in spẽ. cle. eos. de regu. iu. in foro tamẽ aĩe nō tñ tenet̃ nisi religio in genere si modo per taleʒz delationẽ nō habuit animũ obligandi se. Et ex hoc potes colligere ⁊ cōcordare doc. quo ad cōsciẽtiā sic ꝓfessus tacite in vna de religionibus approbatis nō tenet̃ illi p̃cise sʒz solũ vni in gñe ⁊ si ↄ̃hit nō tʒz mr̃imoniũ ꝓfessus exp̃sse in religiōe mẽdicātiũ infra annũ si nō ĩtẽ debat se obligare nisi illi quaʒz ꝓfessus est nō tenetur. nec illi quā professus est nec alij. sʒz libere pōt redire ad seculum vero se intẽdebat obligare saltẽ religio ni in gñe sic nō pōt redire ad seculum si tamen cōtrahit tʒz matrimonium. Si tacite ꝓfiteat̃ ĩ religiōe mẽdicātiũ obli gat̃ religioni ⁊ si cōtrahit nō tʒz mr̃imoniũ. Ratio  tacita ꝓfessio nō probet̃ in religionibꝰ etiā mendicantiũ. vt in d. c. nō solũ sed soluʒz expressa. ergo quā do habentes potestatem incorporandi sunt passi vt tacite ꝓfiteret̃ se obligaue rũt illi licet ipse ex beneficio iuris non sit precise obligatus eis.
¶ Vtrum requirat̃ ꝙ annus probatio
15
*nis sit cōtinuus vel sufficiat interpola tus. Rñ. ẜm Bar. ĩ. l. interdũ. §. quotiẽs. ff. de publ. requiritur annus cōtinuꝰ et facit p̃latus tex. vbi seruꝰ dicitur nouitius qui nō stetit in vrbe per annũ con tinuum. Facit. l. vnica. C. de profe. q̇ in vrbe cōstan. Nam intermissione tempo ris diuersificātur mores ⁊ opera homi nũ. vt in. l. si nō sortem. §. libertus. ff. de cōdi. indebi. Facit etiā quia quādo iu ra faciunt mentionem de certo tempore debet intelligi de tempore continuo. vt no. glo. in Rubrica. ff. de varijs. ⁊ tẽpo. prescri. ⁊ ĩ. l. Genero. ff. de his q̇ not. infa. ⁊ ꝑ Jo. An. in. c. j. de elec. li. vj. Et videtur tex. in. c. cupientes. §. ceterum. Jbidem sequitur istam opinionem Jo. de lign. ⁊ post eum Pau. in. c. apostolicam de regularibus. ⁊ Adducit Pa. illud quod legitur⁊ no. ĩ. l. vbi fideiussor. ff. de solu. vbi format̃ questio nobilis. pone ꝙ statuto cauetur bannitũ ꝓ cen tum ducatis impune posse offendi bānit̃ quis respectu vniꝰ debiti pro quin quaginta ⁊ respectu alterius debiti ꝓ alijs quinquaginta. ⁊ cōcluditur ꝙ nō pōt talis offendi impune. quia ex quo debita sunt diuersa nō debẽt coniũgi ad faciendũ vnum totuʒz. ⁊ sic est ibi ca sus ꝙ quinquaginta ⁊ q̇nquaginta nō faciũt centũ. ⁊ sic in casu nostro. quia in termissio temporis minuit austeritatẽ regule. Quia durius est cōtinuare ꝑ an nũ cōtinuũ.  ꝑ annum interpolatum. ⁊ istud tene uis Ber. bri. ⁊ Spe. in ti. de sta. reg. ⁊ gl. de re. iur. ĩ regula eũ qui certꝰ est. li. vj. teneāt ↄ̃riũ vel secunduʒz alios dic ꝙ loquit̃ quādo quis ꝑ totuʒz vnũ annũ probauit religionẽ et postea egreditur. qui postea rediens nō oportet probet iterum per alium annum. sʒz licite statiʒz recipi poterit quia est veꝝ. et sic serua.
¶ Vtrũ sit necessarium ꝙ nouitius de
16
*ferat habitũ illius religionis quā vult ꝓfiteri. an sufficiat delatio alterius ha bitus. Rñ. ꝙ licet gl. in. c. super eo de re gula. argu. tamẽ tʒz cum Tancr. ꝙ requi rit̃ delatio habitus illiꝰ religiōis quā vult profiteri. ⁊ ita habet consuetudo q̃ est optima legũ interpres. l. si de ĩterp̃tatiōe. ff. de legi. ⁊ ꝙ deferat ĩ monasterio.  extra mōasteriũ delatio habitus cuiuscũ nun ĩduceret tacitā ꝓfessio nẽ. d. cle. eos lʒz possit talis compelli vel ad dimittẽdũ habitũ talem vel ad ĩtrā dum monasteriuʒz vt no. Pa. in. c. vt cle rici de reg. ⁊ limita. vt. s̃. §. xij.
¶ Vtrũ valeat ꝓtestatio ĩpedire tacitā
17
*ꝓfessionem. Rñ. ꝙ sic ẜm Hos. ⁊ Jo. an. | et Pa. in. d. c. vt cleri. ⁊ gl. in. d. Cle. eos. ⁊ ideo q̇ nō vult tacite ꝓfiteri ꝓtestetur ꝙ ꝑ delationẽ talis habitus non inten dit tacite profiteri.
¶ Vtrũ nouitij obligent̃ ad p̃cepta re
18
*gule. Rñ. ꝙ nō nisi eo modo qͦ alij xp̃iani debẽt tamẽ induci vt eā seruẽt quatenus ꝓbent eius austeritates. licet ali quid sit indulgendũ eis ne retrocedāt vt in. c. ꝙ scripsi. xxxv. q. iij.
¶ Vtrũ nouicius possit eligi in p̃latum
19
*alicuius religiōis. Rñ. ꝙ non ad prelationes alicuiꝰ religionis vt patet in. c. nullus. de elec. lib. vj.
¶ Vtrũ nouicij possint ordinari. respon
20
*deo ꝙ nō etiam ad primā tonsurā vt in c. monasterijs. xix. q. iij.
¶ Vtrũ sit excōicatus q̇ nouiciũ ꝑcutit
21
*violenter. Rñ. ꝙ sic. de sen. excō. lib. vj. c. religioso. Sʒz aduerte hic ꝙ accipit̃ large etiam ꝓ eo q̇ est infra annos pubertatis indutꝰ habitũ religionis in monasterio possent tamẽ pater ac tutores impuberem reuocare si sine eorum con sensu intrauit. xx. q. ij. c. ij.
¶ Vtrũ bñficiũ ingrediẽtis religioneʒz
22
*vacet. Rñ. ꝙ nō. Nec ĩfra annũ ꝓbationis eiꝰ pōt alteri cōferri nisi de eiꝰ ↄsen su. verũ nisi cōstet ꝙ habeat animũ absolute mutādi vitā. Sʒz ꝑ aliũ deseruiet assignata sibi eiusdẽ bñficij portiōe cōgrua. vt no. ĩ. c. bñficiũ. de regula. li. vj. Et ẜm Jo. an. ibidẽ reliq̇ fructꝰ bñficij cōseruabunt̃ vel in vtilitatẽ eccłie expẽ dent̃. c.  sepe de elec. li. vj. Nec interiʒz ip̃e nouitiꝰ eos habebit uis Bar. bri. tenuerit ꝙ ĩmo sui erũt ⁊ p̃dicta ꝓuisio mādabit̃ executioni ꝑ ep̃m. cap. cum ex eo. de elec. lib. vj.
¶ Sed nunq̇d poterit beneficiũ noui
23
*cio cōferri. Rñ. ꝙ nō. Ad ep̃atum tamẽ eligi pōt de elec. c. nullus. lib. vj.
¶ Vtrũ canonicus in nouiciatu debeat
24
*vocari ĩ electionẽ ep̃i. Rñ. Jo. an. in. d. c. bñficiũ ꝙ nō. Sʒz secꝰ esset de patrono. vł eo ad quẽ nō iure collegij sʒz iure fingulari electio ꝑtinet.  debet vocari.
Nuptie

Nuptie

quid sint habes. s̃. matrimo nium. j.  idem sunt.

De hic ⁊ ibi notatis ⁊ que sint nuptie turpes. no. Bart in. l. libertũ. C. de nup. s. cum famula. vel eius filia. ⁊ que indigne vel condigne. idem Bar. in. l. si rogatus. de ma. vindi. ⁊ in. l. cum ita legaui. de condi. ⁊ demō. ⁊ Alex. in. l. j §. transgrediamur. ff. sol. ma.
¶ Quo tempore sunt celebrāde habes
1
*s̃. Matrimonium. iij. impedimẽto. j.
¶ Vtrũ sint benedicẽde. Rñ. ꝙ sic si nul
2
*lus ipsoꝝ alijs nuptijs ↄtractis fuit be nedictꝰ. Si vero alter eoꝝ ĩ alio matrimonio fuit bñdictus nō dʒz iterari.  al ter sine altero nō debet benedici sʒz benedictio dimitti. Tho. vero. ĩ. iij. di. lxij. tʒz ꝙ virgo lʒz contrahat cum bigamo de bet bñdici.  saluatur aliquo modo significatio. Hoc credo verũ vbi cōsuetu do hoc hʒz. ẜm Ber. in. c. vir aũt. de secũ. nup. Aliter presbyter benedicẽs bigamos dʒz ad sedẽ apostolicā mitti suspẽsus ab officto ⁊ bñficio. vt in. c. vir aũt. Sed veriꝰ dic ẜm Jo. an. ꝙ ista pena in telligit̃ cōtra sacerdotes q̇ benedicunt secũdas nuptias viuente altero. Jtem cōiter tenẽt doc. cũ Host. ibidem ꝙ non est suspẽsus ipso iure sed suspẽdẽdus.
Nunciatio

Nunciatio

noui operis est ꝓhibitio facta illi qui aut edificat aut edifici formam mutat in alterius preiudicium. quod est edificium nouũ facere vt. ff. de no. oꝑ. nũ. l. pe. §. opꝰ nonum. Sed qui antiquũ reficit opus no uuʒz nō facit. d. l. j. §. si quis edificiũ. ĩtellige nisi ex toto esset destructum. vt no. in. c. cōsulit de iu. Vnde nihil aliud est nũciatio nisi prohibitio noui operis. d. l. j. §. nũciamꝰ ⁊. eo. ti. c. significātibus. ¶ Quibꝰ de causis fit denũciatio noui
1
*operis. Rñ. ꝙ tribus. Prĩo gratia iuris proprij cōseruādi. secundo dāni depellẽdi. tertio publicis iuris tuẽdi. d. l. ĩ. §. nunc videmus. ⁊. §. nunciatio.
¶ Pro quibꝰ operibus pōt fieri nũcia
2
*tio hec. Rñ. ꝙ tm̃ ꝓ illis oꝑibꝰ que solt cōiuncte sunt vel in solo fiunt quorum edificatio vel demolitio videt̃ opꝰ nouum. vt. d. l. j. §. hoc auteʒz edictum ⁊ ad futura non ad preterita fit vt ibidem.
¶ Vtrũ hec denũciatio siue ꝓhibitio
3
*se extẽdat ad ecclesiā aut locum religio sum. Rñ. ꝙ sic cũ nō sint in p̃iudictũ alteriꝰ cōstruẽda vt in c. j. eo. tit. Fallit in casu qñ ep̃s propter necessitatẽ populi aliā ecclesiā vult edificare lʒz sit in p̃iudicium aliarũ ecclesiarũ. de eccle. edi. c. ad audientiam.
¶ Vtrũ hec nũciatio se extẽdat ad pur
4
*gationẽ cloacarũ ⁊ riuorũ. Rñ. q nō  publice vtilitatis ⁊ securitatis est riuos ⁊ cloacas curare. ff. eod. l. de pupillo. §. si quis riuos.
¶ Qualiter fit hec nũtiatio. Rñ. triplici
5
*ter. Prĩo ꝑ p̃toris inhibitionẽ. Sco cũ simplici ꝟbo inhibẽdo. Tertio ꝑ iactũ lapilli sic dicẽdo nũtio tibi opꝰ nouum ꝑ factũ lapilli ⁊ statiʒz ꝓijciat lapidẽ in oꝑe ipso. Et istud tertiũ ⁊ primũ est me lius.  sca nũciatio ↄsistituit in posses siōe ⁊ certificat possessorẽ eo q̇ vult edificare sʒz ꝑ inhibitionẽ p̃toris vel ꝑ iactũ lapilli nōvt. d. l. de pupillo. §. memi nisse. ⁊. d. l. j. §. in operis. Dicũt tamẽ ali qui ꝙ debet fieri actio lapilli. ar. ff. de re iudi. l. contumacia. xij. q. ij. Jndigne. de cōsti. ex literis in gl. vbi dicit̃ ꝙ trina monitio est legitima ⁊ canonica.
¶ Cui dʒz fieri hec nũciatio. Rñ. ꝙ dño
6
*vel ꝓcuratori seruo puero vel fabro seu illi q̇ fabricat. d. l.  pupillo. §. nũciare. Et debet fieri in re pñti. ⁊ ipso ope ⁊ nō tantum domino. sed illis qui ibi sunt. ¶ Quod modis remittit̃ hec nũciatio.
7
*Rñ. ꝙ quatuor modis. prĩo verbis expresse. ff. e. ti. l. nō solũ. §. sciẽdum. Sco ꝑ trāsactionẽ. ff. eo. ti. l. j. §. ĩde q̃rit̃. Ter tio morte nũciatoris. d. l. nō solũ. §. mor te. Quarto satisdatiōe. Verum est ꝙ denũcians habet tres mẽses ad deliberā dũ an velit docere de iure. suo aut recipere cautionẽ de demoliẽdo in q̇bꝰ denũciatus non poterit edificare. Sed si j. tres mẽses nō ostẽdit de iure suo post ipsos tres mẽses caueat denũciatus de oꝑe demoliẽdo ⁊ edificet. C. eo. ti. l. vni ca. ⁊ in. c. vlti. eo. tit.
¶ Quis effectꝰ nũciatiōis. Rñ. ꝙ q̇cq̇d
8
*edificatũ est post eā demoliri dʒz expẽsis ipsiꝰ edificantis. d. l. i. Rñ. j. ⁊. l. p̃tor. .§. j. eodem. ⁊ extra eodem per totum.
Loading...