Lemma
ABbas

ABbas

Lemma
debet eẽ presbyter. c. j.  etate ⁊ quali. ⁊ etatis annoꝝ. xxv. vt. j. etas. ¶ Abbas a qͦ debet
1
*eligi? Rñ. a monasterio cui prefici dʒz. xviij. q. ij. c. abbatem. ¶ De cuiꝰ mōasterio. debet eligi. Rñ.
2
*ꝙ de proprio: nisi quādo idoneam per sonam non haberet. quia tunc de alio monasterio eligi pōt. xviij. q. ij. c.  sit. ¶ A qͦdʒzↄ firmari. vi. j. ↄfirmatio. §. iiij
3
*¶ A quo debet benedici? rñ. ꝙ ab ep̃o
4
*diocesano: per quā benedictionẽ intel ligitur ei dare curā monasterij ẜʒz Jnn. in. c. j. de sup. neg. prela. Nec ante sit benedictus debet exercere que ꝑtinẽt ad eius officiũ ẜʒz glo. in. d. c. j. Quod li mito ẜʒz Lau. in clemen. attendẽtes de sta. mona. quādo est cōsuetudo in monasterio ꝙ bñdicatur alias nō. Et sic intelligo. d. c. j.
¶ Sed quid si ep̃s recuset euʒz benedi
5
*cere? Rñ. ꝙ si tertio requisitꝰ cũ humilitate ⁊ deuotione vt cōgruit recusaue rit eum benedicere: tunc pōt et monachos suos benedicere ⁊ alia q̃ad eius officium pertinẽt exercere: vt in. d. c. j. ¶ Quo die dʒz benedici? Rñ. ꝙ solũmo
6
*do in diebus ĩ quibus ordines minores possunt conferri ẜm cōem opi. doc. vt no. gl. ĩ. d. cle. attendẽtes ⁊. Pa. in. c. cum sis. de conse. eccle. vel alta.
¶ Vtrum possit aliquid exigi ꝓ tali be
7
*nedictione? Rñ. ꝙ nō aliter esset simonia tex. est in. c. sicut. el. iij. de simo.
¶ Vtrum vnus abbas possit p̃esse duo
8
*bus monasterijs seu duabus ecclesijs curā aĩaꝝ habẽtibꝰ? Rñ. ꝙ nō sine dispensatione pape: nisi vnũ monasteriũ aut eccłia depẽdeat ex aliavel ad ĩuicẽ sunt annexa vt in. c. vl. in fi. j. de re. do. ¶ Vtrum abbas possit solẽniter popu
9
*lo benedictionẽ dare? Rñ. ꝙ ĩ ecclesijs que ei pleno iure pertinẽt poterit post missarum vesperoruʒz ⁊ matutinarum officia. Alibi aũt publice ac ꝑvias non potest nisi ex speciali priuilegio ei cōce datur. vt in. c. abbates de priui. lib. vj. ¶ Vtrum possit benedicere paramen
10
*ta ⁊ que vide. j. benedictio. §. j. ⁊. ij.
¶ Vtrum possit ordines conferre vide
11
*j. ordo. ij. in prin.
¶ Vtrum abbas possit absoluere suos
12
*monachos? Rñ. ꝙ sic ab oĩbꝰ pctĩs ⁊ cẽ suris: nisi specialiter alteri a iure reseruent̃. Et lʒz Pa. in. c. monachi. de sen. ex com. teneat ꝙ non pōt absoluere: nisi ab excōmunicatiōe pro iniectione manuum in personā ecclesiasticā: tu tamẽ tene ꝙ potest vt. j. absolutio. j. §. ij.
¶ Vtrum possit prohibere suo mona
13
*cho ne cōfiteatur episcopovel eius penitẽtiario? Rñ. ẜʒz Jac. de lau. in sum. ꝙ nō. Quod limito nisi sit exemptus vel aliud habeat per priuilegium a papa. ¶ Vtrũ abbas possit dispensare cũ mo
14
*nachis suꝑ irregularitate? Rñ. ꝙ sic su ꝑ irregularitate quā ↄtraxerũt recipiẽ do ordines in excōicatione facti. tamẽ memoriā vel iuris peritiā nō habẽtes | Et hoc qñ graue et notabile factuʒz nō fuit: siue hāc irregularitatem incurrerũt ante ingressuʒz religionis siue post ẜm cōiter doc. in. c. cũ illoꝝ de sen. excō. Jn alijs aũt irregularitatibꝰ nō pōt de iure cōi. vt not. Host. ⁊ Pa. ĩ. d. c. cũ illoruʒz facit regula que a iure cōi de regu. iur. li. vj. nisi vbi ius exp̃sse ei cōcedat. ¶ Vtrũ possit dispensarecũ monachis
15
*ĩvotis factis ante ingressuʒz religiōis? Rñ. ꝙ sicvtno. gl. ĩ. c. nouit. xxxiij. q. v. de votis ĩ religiōe factis vide. j. votũ. ij. §. iij. ¶ Vtrũ possit dispẽsare cũ monachis
16
*in regula vide. j. Dispensatio. §. viij.
¶ Vtrũ possit cōcedere monachis vsuʒz
17
*alicuius rei vel eius administrationẽ? Rñ. ẜm Jnno. ĩ. c. fi. q̇ cle. vel vo. ꝙ pōt cōcedere cerros redditꝰ monacho vnde viuat. Et dicit Jo. an. in regula non ẽ obligatoriũ. de re. iur. li. vj. valere sta tutũ monasterijvt ꝓ indumẽtis ⁊ alijs necessarijs quis monachorũ recipiat certuʒz q̇d: sed vt possit dispensare ad li bitum et disponere non potest. Simiłr ne possit ei auferri qñ suo suꝑiori placuerit nō pōt cōcedere etiā cũ licentia pape. c. cũ ad monasteriũ. de sta. mona. ¶ Vtrum possit expellere monachos
18
*suos? Rñ. ꝙ nō ẜʒz Pa. in. c. cũ ad mona steriũ ⁊. c. fi. de regula. q vult vt fugiti uos requirat ⁊ cogat eos ad suũ redire mōasteriũ si pōt eos tenere abs graui scādalo: vł saltẽ ꝓuideat̃ eis de alio loco religioso eiusdẽ ordis vbi ad agẽdā pnĩaʒz deputẽt̃ ⁊ necessaria eis mistrẽt̃. ¶ Vtrum possit licentiare ad aliam re
19
*ligionem vide. j. religiosus §. xxxiiij.
¶ Quid  bōis illiꝰ mōachi quẽ abbas
20
*de facto expulit vide. j. mōasteriũ. §. vj. ¶ Vtrum possit dare licentiam mona
21
*cho stādi seꝑate ĩ ali q̃ cella? Rñ. ꝙ sic dũmodo ex iusta causa ⁊. j. septa mona sterij: sed nō extra. vt in. c. vlti. xx. q. iiij. ¶ Vtrũ postit corrigere mōachos suos
22
*rñ ꝙ sic nec tenet̃ ĩ hoc req̇rereↄsiliũ sui capituli ẜʒz Pa. in. c. Joānes de regula. ¶ Ad q̃ obligat̃ abbas? Rñ. ꝙ vltra a
23
*lios monachos obligatur ad curā aĩarũ sibi subiectarũ ⁊ monasterij ac rerũ ipsius ⁊ magna negligentia est peccatũ mortale. vt. j. negligentia. §. j.
¶ Vtrũ liget̃ suo statuto etiā cũ ↄuẽtu
24
*facto? Rñ. ẜʒz Pa. ĩ. d. c. cũ ad mōasteriũ ꝙ nō. Et dicit Jo. an. ĩ. d. regula nō est obligatoriũ ꝙ: etiā si iurasset seruare te net reuocatio: lʒz sit ꝑiurꝰ. Ex quo patet ꝙ lʒz ĩstituerit ṗorẽ cũ cōuẽtuaut aliũ of ficialẽ pōt reuocare.  abbas mōacho suo ĩ aliqͦ nō pōt obligari. sicut nec dñs seruo. l. interpositas. in fi. C. de transac. ¶ Vtrũ teneat̃ ire ad synodũ? Rñ. ꝙ sic
25
*si hʒz populũvł capellas hñtes populũ etiā si ipse sit exẽptus dũmodo capelle seu populꝰ nō sit exẽptus ałs non. c. q super his. de ma. ⁊ obe. ⁊ quod ibi no.
¶ Vtrũ possit ṗoratibus eccłijs: admi
26
*nistrationibꝰ aut quibuslibet alijs beneficijs nouas pẽsiones ĩponere: aut veteres augere aut ad mẽsam suā p̃dicta applicare? Rñ. ꝙ nō nec q̇lʒz eiꝰ pre latꝰ regularis cle. vnica  sup. neg. p̃la. ¶ Vtrũ possit presentare clericos in ec
27
*clesijs in quibꝰ habet ius patronatꝰ? Rñ. ꝙ nō sine cōsensu capituli. c. ea nos citur. de his que fi. a prela.
Additio

Additio

nisi ex approbata consuetudine vł priuilegio aliud habeatur. vt ibi.

De abbatissa an habeat dignitatẽ. legiste habẽt tex. in. l. generali. C. de fac. san. ecc. ⁊ an bastarda possit eligi in abbatissaʒz. no. Col. postcollectariũ ĩ. c. bone. nu. xv. in ꝟ si. patiẽs defectũ ĩ natalibꝰ. ex̃ de postu. p̃la. Fely. ĩ. c. meminimꝰ col. ij. ꝟsi. q̃ro nũq̇d. de accu. ⁊ vtrũ donare ⁊ testari possit. no. in. l. diuꝰ seue rus. ff. de jure codi. vbi ꝙ nō. ⁊ ĩ. c. iij. de testa. ⁊ an habeat prelationẽ ordinariā no. s̃. Tho. ꝙ nō i. iiij. distĩ. xxv. arg. iij.
Abbatissa

Abbatissa

debet eligi a monasterio in quo preficienda est: in qua electione nulla debet admitti nisi complenerit. xij. annum. et si ꝓfessa tacite vel expresse ⁊ eligenda debet cōple uisse. xxx. annum: et esse ꝓfessa exp̃sse ordineʒz regularẽ. Jdem dic de priorissa | per quā monasteriuʒz regit̃: cuiꝰ electio si due partes cōuẽtus ad eā accedunt qñ ꝑscrutinium ꝓcedit̃: nulla exceptio ne aut appellatione admissa est confir manda. Si vero nulla ad duas partes accessit tũc nō obstāte publicatiōe scru tinij ⁊ electione pñt alie accedere adeā q̃ hʒz maiorẽ partẽ totiꝰ capituli: que si ad duas partes accedit non obstante quocũ cōfirmet̃ ⁊ qui vocant̃ ad eas dirigẽdas ĩ hmōi electionibꝰ. nisi seab stineāt ab his ꝑ q̃ discordia pōt exori ri vel exorta nutriri sunt excōicati ip̃o facto. Et hec locũ habẽt nedũ ĩ mona sterijs religionis approbate verũetiā in mulieribꝰ: que ẜm quarũdā patria rum ↄsuetudines: nec ꝓprijs renũtiāt nec ꝓfessionẽ faciũt regularẽ: sʒz viuũt vt in eccłijs secularibꝰ canonici regula res hec no. ĩ. c. idẽnitatibꝰ. de elec. li. vj. de qͦ habes. j. Excōicatio. vij. casu. xvj. ¶ A quo debet confirmari vide. j. cōfir
1
*matio. §. iiij.
¶ Vtrũ debeat bñdici? Rñ.  sic: vbi ẽ
2
*cōsuetudo: ꝙ si non faciat se bñdici in fra annũ a sua cōfirmatione cōputan dum vbi est ↄsuetudo ꝙ bñdicat̃: nisi causa rōnabilis subsit cadit ipso facto a iure suo. cle. attẽdẽtes. de sta. mona. ¶ Vtrũ possit quocũ die bñdici? Rñ.
3
*ẜm gl. in. d. cle. attendentes ꝙ sic.
¶ Vtrũ abbatissa possit ecclesias con
4
*ferre ⁊ bñficia ⁊ instituere clericos in ecclesijs sui monasterij? Rñ. gl. ĩ. d. c. de licta de maio. ⁊ obe. ꝙ sic de ↄsensu sui capituli post suam confirmationem.
¶ Vtrũ possit abbatissa excōicare ab
5
*offō suspẽdere vel ĩterdicere? Rñ. ꝙ nō ẜm glo. in. d. c. dilecta. nec iꝑtinent ad claues. c. tāta de exces. p̃la. Pōt tñ a be neficio ⁊ ab offō monachos ⁊ clericos suspẽdere ⁊ ꝓ hibere ne celebrẽt ĩ eius eccłijs: sed talis supẽsio nō est ꝓprie su spẽsio ẜʒz Pa. ĩ. d. c. dilecta  sicelebrarẽt nō essẽt irregulares clerici celebrātes. ¶ Vtrũ possit predicare moniales be
6
*nedicere: confessiones audire ⁊ hmōi? Rñ. ꝙ nō pōt aliq̇d facere quod pertineat ad aliquẽordinẽ: vt pʒz in. c. noua. de pe. ⁊ re. Pōt tñ in matutinis euāgelium legere. Vnde etiā diaco nisse appellant̃. xxvij. q. j. diaconissaʒz ⁊ etiā mo niales seu subditas mōere ⁊ exhortari. ¶ Vtrũ abbatissa volens loq̇cũaliquo
7
*debeat eẽ associata? Rñ. ꝙ sic saltẽ ꝑ ve tulā mōachā. xviij. q. ij. diffinimꝰ. ⁊. c. x. ea. q. r ꝙ due vel tres debẽt esse.
¶ Ouō abbatissa pōt exire ꝓ homagio
8
*faciendo. habes. j. moniales. §. iij.

Not. Bal. de pena ꝓcurantis abortiuũ fieri ĩ tract. schisma. col. xvij. q̇ po nit̃ in rub. C. si q̇s aliquẽ testa. ꝓhi. in lectu. Bar. in. l. necare. nu. j. ⁊ ibi ĩ apo stil. Cel. in ꝟ. q̇ partum preferat. ff. de libe. agno. glo. ⁊ Bar. in. l. diuus ⁊ ibi Alex. in. j. col. in. fi. ff. de libe. ⁊ posthu. ⁊ Pa. in. c. sicut el. ij. nu. iij. in. ij. no. vbi etiaʒz apostil. Cel. in ver. infusio anime extra de homi.
Aborsum

Aborsum

procurās homicida est ⁊ qui sterilitatis venena procurat peccat mortaliter. c. aliqñ. ⁊. c. seq. xxij. q. ij. Et si aiatꝰ erat fetus debet puniri capite:  verus homicida. Si vero inaiatus erat si nobilis hoc facit parte bonoruʒz amissa relegat̃. Si vero ignobilis damnatur in metallũ ff. de pe. l. si quis aliquid. §. qui abortionis.
Abrogatio

Abrogatio

legũ vel cōstitutionum fit tribꝰ de causis. Primo propter consuetudinem contrariā xxxj. dist. ante triennium insti. de test. .§. iiij. Secũda ꝓpter disparẽ successio nem temporum. xxxiiij. di. c. fraternitatis tue. vbi tex. De fectus nostri tempo ris quibus non solum merita sed corpora ipsa defecerunt districtionis illius non patitur manere censurā. Ter tia ꝓpter emergentia mala. lxiij. dis. §. verum in fi. vbi exemplum de serpen te eneo quẽ moyses bona fecit intẽtione. Eʒzechias bona intẽtiōe destruxit.
Absens

Absens

causa reipub. vt ambasiatores et hmōi multa habẽt priuilegia.
¶ Sed nũ q̇d illi q̇ data oꝑa ⁊ affectare
4
*etiā cā reipu. sunt absentes gaudeant illls ṗuilegijs? Rñ. ꝙ nō. vt. l. ⁊ q̇ data. ff. ex q̇. cau. maio. ⁊. l. pe. C. quō ⁊ qñ iu. ⁊. l. vniuersi. C. de lega. ẜm vnam lectu. Et aduerte ꝙ ille qui in officio modici valoris absens est causa reipu. p̃sumit̃ affectare ⁊ data opera abesse. tex. estsin gu. in. l. spadonem. §. fi. ff. de excu. tuto. Sequit̃ hoc ludo. de ro. in vo. Et facit cōtra clericos absentes qui vt ampliores obtineāt dignitates cũ cardĩalibꝰ. Et ambasiatores tenẽt̃ restituere expẽ sas cōitati qñ stāt plus expediat dolose vel volũtate sua. vtĩ. d. l. ⁊ q̇ data.
De absolutione ab excōicatiōe ⁊ ir rogata ip̃o iure an possit ꝑ quẽ lʒz ordi nariũ cōcedi. no. Bal. ꝙ sic: ĩ sua marg. in ver. absolutio. ꝟsi. ix. Bal. ⁊ Pau. de cast. in. l. peto. §. mater. ff.  leg. ij. Bart. in. l. qui liberis. §. hec ꝟba. col. j. ꝟ. vlti. hāc legẽ. ⁊ ibi Pau.  ca. ⁊ Alex. col. iiij. ꝟ. extra gl. tetigit. ff. de vulg. ⁊ pu. Jnn. in. c. prudẽtiā ĩ glo. sua in ꝟ. delegatis ⁊ in ver. astrictũ de offi. deleg. et oĩno ꝑ Cardi. in cle. j. §. j. q. iiij. v. vj. ⁊. vij. de reb. eccle. non alie.
Absolutio. ij.
Absolutio. j.

Absolutio. j.

ab excōicatione vtrũ possit ĩpendi a nō sacerdote? Rñ. ẜm Mona. ti. excōicatio. ꝙ duplex est ipsiꝰ absolutio. Vna q̃ perti net ad forũ penitentiale. Et hec solũ a sacerdotibꝰ pōt impendi: vt in. c. cano nica. de sen. excō. Et sic intelligo. Jnn. in. c. quāto de cōsue. Alia est q̃ pertinet mere ad forũ cōtentiosum. Et hmōi ab solutio pōt cōmitti diacono ⁊ inferiori bus clericis. ⁊ de hac intellige glo. ĩ. c. pastoralis de offi. or. q̃ vult vt etiā laicꝰ absoluat de quo dic vt. j. absolutio. iij. .§. xvij. ita tñ ꝙ absolutus a talibꝰ opʒz ꝙ postea absoluat̃ iterũ a sacerdote de prima absolutione rōne mortalis pctĩ ꝓpter ꝙ suit excōicatus. rō ẜm Jnno. in. d. c. quanto. ⁊ in c. fi. de exces. p̃la.  ꝑtiner ad ptātiẽ clauiũ q̃ solis sacerdo tibus date sunt. xx. di. §. i. xcvj. di. §. ill aũt. ⁊. c. bene. de pe. ⁊ re. noua.
¶ Vtrũ oĩs sacerdos possit absoluere
1
*ab excōicatione minori a iure quā q̇s incurrit ꝑtipādo locutiōe ⁊ hmōi? Rñ. ꝙ nō: sʒz solũ ꝓprius ep̃s vel curatꝰ vel habens licẽtiā ad eis vel a papa. ar. c. nuper. §. in sca de sen. excō. etiā archi ep̃o in ꝓuincia: sed extra suā diccesim declarat̃ nō licere intellige nisi dũ visitat vt in. c. ꝑpetuo. de censi. lib. vj. ergo multominus alijs cōcor. Jnno. ⁊ Host. in. d. c. nuper.
¶ Vtrũ proprius ep̃s vel curatus pos
2
*sit absoluere ab oĩ excōicatiōe maiori lata a iure? Rñ. ẜm Jnno. in. d. c. nuper ꝙ tā a maiori  a minori pōt absoluere ꝙ ꝓprius ep̃s vel ꝓprius sacerdos nisi in casibꝰ in q̇bus cōditor canonis sibi absolutionẽ reseruaueritvel alteri. ⁊ cũ ipso cōcor. Host. ibidẽ vbi est q̃si tex. exp̃ssus. Et hāc opi. tenẽt theologi vt ĩ Dir. lib. iij. tit. iiij. Jnter quos ẽ sā. Boñ. in. iiij. di. xviij. q. vl. ⁊ sctũs Tho. ea. di. ar. vl. q. j. Siłr sũmiste. vt Mona. ti. excōicatio ⁊ sũma ↄfes. ti. xxx. §. xxxv. lib. iij. ⁊ Jo. de saxonia ĩ sua summa ti. absolutio cōtrariũ tenet. Pa. ĩ. c mona chi. ⁊. c. mulieres de sen. excō. ⁊ gl. ĩ. c. si ep̃s. de pe. ⁊ re. quā sequitur. Ge. ibidẽ ⁊ etiam glo. videt̃ in cle. attendẽtes. de sta. reg. ⁊ in cle. vni. de cōsan. ⁊ asti. et Fed. cōsi. xliij. Ego consulo ꝙ sacerdos proprius tā epi. sequat̃ q̃ sibi videt̃ in illo casu magis expedire saluti ipsius penitentis velcōitati fideliũ:  vtrā pōt tenere. Et pria de subtilitate iuris mihi videt̃ verior: ⁊ intellige nisi ep̃s sibi absolutionẽ a tali excōicatione reseruasset specialiter  tunc proprius sacerdos non posset absoluere: vt latiꝰ dicam. j.
Casus Aduerte etiā ꝙ ep̃is solis cō cedatur absolutio ab excōicatione ꝓ violẽta iniectione manuũ in ꝑ sonā ecclesiasticam: vt. d. c. mulieres. c. es noscit̃. ⁊. c. peruenit quando iniuria est leuis. vel qñ adire non pōt papā et sic inferior non absoluit ab ea: nisi cui specialiter cōceditur vt abbati ⁊ hin ōi | de quo. j. excommunicatio. v. casu. j. §. xxxviij. cum seq.
¶ Vtrũ idẽ sit dicendũ de excōicatiōe
3
*statutorũ ꝓuincialiũ cōsilioꝝ aut syno daliũ seu q̃ faciũt legati ĩ suis legatiōi bus? Rñ. Dir. vbi. s̃. ꝙ Guil. dicit ꝙ sic. ⁊ ẽ verũ sicut vult Pa. in. c. graue. de p̃ben. in gl. ⁊ loquit̃ ipse de ep̃o:  tenet ꝙ pertinet ad ep̃m absolutio. Et addit etiā si ĩcurrat̃ in aliena diocesi a subdi to suo. ⁊ etiā si statutũ esset ↄfirmatũ ꝑ papam ẜm Jo. and. in. c. ex frequẽtibꝰ. de insti. ⁊ ibi Pa. ꝑ rationẽ:  ex qͦ conditores nō sibi nec alijs reseruarũt videtur alijs cōcessisse. Gnil. aũt ĩtelligit etiā de ꝓptijs sacerdotibus ex quo recipit religiosos quibꝰ est ꝓhibitũ a ta libus sententijs ꝓuincialibꝰ aut synodalibus absoluere. cle. religioũ. de ṗui le. Et sic tenet ẜm q dixi in p̃cedẽti. q. ¶ Vtrũ idẽ dicendum de suspensione
4
*aut inter dicto q imponit̃ a iure aut ꝑ statuta ꝓuincialia synodalia vł legato rũ. Rñ. glo. in. d. c. graue. ꝙ sic ex quo cō ditor canonis nō reseruauit. facit gl. in d. c. si q̇s. el. j. xvj. q. vij. gl. tñ in cle. j. de here. limitat verũ. qũ suspensio non hʒz tẽpus determinatũ.  qñ hʒz tẽpus de terminatũ nullꝰ interior absoluere pōt et eā sequit̃ Car. ibi ⁊ Pa. ĩ. c. tā lr̃is de testi. de. quo dic vt. j. suspẽsio. iiij. §. j. Sʒz que sunt in iure reseruata pape. vide. j. excōmunicatio. v. que aũt ep̃o. vide excommunicatio. vj. ⁊ a quibus alij possunt absoluere. Excommunicatio. vij. ¶ Vtrum in articulo mortis constitutꝰ
5
*possit absolui ab excōmunicatione vel impeditus ⁊ quis potest absoluere. vide. j. absolutio. iij. §. xvj. ⁊. xvij.
¶ Quis absoluat exemptuʒz ab excom
6
*municatione. vide. j. exemptus. §. vj.
¶ Vtrũ ille q̇ incurrit excōicationeʒz in
7
*vna diocesi ibi hñs domiciliuʒz postea trāsfert se ad aliā diocesim possit absol ui a prefata excōicatione ab ep̃o vel cu rato illiꝰ diocesis ad quam se trāstulit. Rñ. ẜʒz Ricar. ĩ. iiij. di. xviij. ar. ix. q. v. ꝙ sic. si excōicatio ẽ a iure vel ꝑ statuta qͦrumcũ. et nō sit reseruata ꝑ cōditorẽ. arg. d. c. nuꝑ. q nōdistiguit. an sit ↄ̃cta in diocesi vel alibi secꝰ si essent ab hoie vel si conditor canonis sibi reseruasset.  tũc nō posset. Hoc idẽ tenet Jo. an. ⁊ Pa. in. d. c. ex frequentibꝰ quo ad ep̃os.
De notatis ⁊ dictis ĩ hoc ꝟsi. no. Pau. de cast. in. l. tale pactũ. §. fi. ff. de pact. et in. l. si decẽ. ff. de ꝟbo. obl. ⁊ q posui. s̃. ꝟsi. proxi. ⁊ Fede. de senis consi. cxciij.
Absolutio. ij.

Absolutio. ij.

ab excōicatiōe q̃ est ab homine seu iudi ce a quo pōt impediri. Rñ. ꝙ rłariter pōt ab illo q̇ eā tulit:  rłariter qui pōt soluere pōt ⁊ ligare ⁊econtrario. xxiij. q. j. si petrus ⁊. xxj. di. inferior. ff. de re iud. l. qui ↄdẽnare. ff. de re iud. l. nemo. la. j. de pe. di. j. ꝟbũ. Fallit regula hec ĩ sex casibus. Primus in delegato pape qui inobediẽtem sue snĩe pōt excōicare sed post annũ a sua snĩa diffinitiua nō potest absoluere. vt de of. delega. c. q̃rẽti. Et ibi dicit Jnn. ꝙ si excōicat delegatꝰ pape ante diffinitiuam snĩam. semper vs ad diffinitiuā snĩam. ⁊ etiam post vs ad annum absoluere poterit. quia ꝑpetua est iurisditio sua. vt in. c. gratũ. et. c. licet. eo. titu.  ea que ad ius rescri buntur debent esse perpetua. C. de di. l. falso. Et hoc ideʒz tenet glosa. in. d. c. q̃rẽti. Secũdus in eo qui post excōica nit incidit ipse in maiorẽ excōmunicationẽ. xxiiij. q. j. audiuimꝰ. De hoc vide j. excōicatio. vel Secus si in maiorẽ:  posset de sen. excō. duobꝰ. de cle. ex. mi. si celebrat. Tertiꝰ ĩcẽdiario. vide. j. Ex cōmunicario. v. casu. v. Quartꝰ in snĩa lata ab inferiore: sed cōfirmata ex certa sciẽtia ꝑ papā. q itellige de snĩa q̇ est ab hoĩe ẜm Jo. an. c. ex frequẽtibꝰ de in sti. Ratio  oĩa nostra facimꝰ quibꝰ au toritatẽ impartimur. c. si apostolice. de p̃bẽ. li. vj. C. de ve. iur. enu. l. j. §. ola. Se cus si sine certa sciẽtia aut cause cogni tione ↄfirmat. vel si snĩa esset ꝑ statutũ  quātũcun cōfirmatũ poterit inferior absoluere nisi papa in cōfirmatione sibi vel alij reseruasset sicut de alijs | que sunt a iure. vt. s̃. dictũ est in prece. c. §. iij. Quintꝰ de illo q̇ excōicauit. ⁊ tñ nō est sacerdos q̇ lʒz possit absoluere de absolutione q̃ pertinet ad forũ contentiosum nō tñ de illa q̃ pertinet ad forũ penitẽtiale. de quo dic vt. s̃. absolutio. j. Sextꝰ est in illo cui papa mandat vt aliquẽ excōicet sine aliqua cause cogni tiōe:  talis est merus executor. ⁊ ideo absoluere nō poterit. ar. c. fi. super questionũ. ⁊. c. de offi. deleg. Secus si man dasset cause cognitionẽ:  tunc posset absoluere. ar. c. verbuʒz. de pe. dis. j. Hoc no. Jo. ⁊ Arch. xxj. dist. inferior. ⁊ Host. ⁊ Ber. in. c. cum inferior. de ma. et obe. ¶ Sʒz quid si papa mādat simpliciter
1
*vt snĩaʒz excōicatiōis ĩ aliquẽ ferat? Rñ. Jnno. in. d. c. fi. ꝙ nō dʒz eā ferre nisi cũ cause cognitiōe monitione premissa. ij. q. j. nemo. ⁊. c. sacro. de sen. excōi. ⁊ facit gl. in. d. c. fi. Addit tñ ꝙ si cōstat papaʒz cognouisse de causa: ꝙ tunc ad eiꝰ mādatũ sine alia cognitiōe dʒz ferre snĩaʒz. l. de qua re. ff. de iudi. Et similiter dicẽdũ est de snĩa quā alij pñt ꝑ aliũ ferre. Hosti. tñ. ⁊ Jo. an. ⁊ Pau. in. d. c. fi. tenẽt ꝙ ꝑ tale mandatũ simpłr factũ nō ↄce dit̃ accessorie iurisditio uis Pau. di cat ꝙ opi. Vin. q̇ dicit ꝙ dat̃ iurisditio cũ papa mādat aliq spũale extra curiā puta vt excōicet: ẽ valde eq̃. ego cre do ꝙ ⁊ si sit eq̃. tñ sit verior prĩa. ⁊ iō ad intentionẽ pape sit recurrẽdũ q̃ ꝑ ꝟba mādati pōt deprehẽdi. Et sic cũ cause cognitiōe mādet: vt puta:  dicit. Jntelleximꝰ ꝙ talis ⁊ c. q̃re mādamꝰ ꝟita te cognita. vt excōices ⁊ c. tũc absoluere poterit. Secꝰ si dicat:  certificati su mus ꝙ talis ⁊ c. ⁊ iō mādamꝰ q̃tenꝰ excōices ⁊ c. tũc a tali uō pot̃it absoluere. ¶ Vtrum archiep̃s possit absoluere a
2
*snĩa excōicationis ep̃i sui suffraganei. aut alioꝝ inferiorũ q̇ uis sint de sua ꝓuincia nō tñ sunt de sua diocesi? Rñ. ꝙ nō. c. romana. ⁊. c. venerabilibus de sent. exc. li. vj. nisi qñ hoc hʒz cōsuetudo vel ad eũ appellatũ est de quo dic: vt ĩ d. c. ⁊ in. c. ad reprimendam de. off. ord. et. c. per tuas de sen. excom.
¶ Vtrũ episcopus possit absoluere ex
3
*communicatũ a suo inferiore puta archidiacono ⁊ huiusmodi? Rñ. ẜʒz Jnn. in. c. cuʒz ab ecclesiaꝝ. de offi. ordi. ꝙ sic etiā nō premissa satisfactione:  ordinarius est totius diocesis: vt in. c. j. de offi. ordi. C. de iuris. om. iu. l. fi. Jtem  tales officiales dicunt̃ vicarij episcopo ruʒz de offi. archi. c. j. lxxx. di. nō debere. Malefacit tñ episcopus:  iurisditionẽ nō seruat suis subditis de exces. pre la. c. ij. de offi. ordin. c. quāto. Quod intellige verũ nisi ex cōsuetudine haberent vt non possit ab episcopo absolui  tũc nō posset. de offi. archi. c. dilecto: ⁊ hec opi. Jnno. est cōis doctorũ uis alij cōtradicāt: vt not. Panor. in. d. c. cũ ab ecclesiarum. Et hanc teneas.
¶ Quid si ep̃s committit alicui vices
4
*suas an tale valeat absoluere supradictos ĩ. §. p̃cedẽti sicut ep̃spōt? Rñ. Dir. li. iij. ti. v. ꝙ nō nisi hoc exp̃sse cōcedat̃. ar. de pe. ⁊ remis. si ep̃s. lib. vj. de ꝓcu. q̃ ad agẽdũ li. vj. etiā si diceret. Cōmittimus vobis vices nr̃as etiā ĩ his q̃ spe ciale mādatũ exigũt:  in tali manda to maiora ⁊ grauiora nō veniunt  in cōmissiōe sunt expressa cla. non pōt. de ꝓcu.  istud ẽ maius  absoluere sim pliciter:  fit cum iniuria inferioris.
¶ Vtrum ep̃s extra territorium suum
5
*possit excōicatos a se vel a suis inferioribus absoluere? Rñ. ꝙ nō in his q̇ req̇rũt cause cognitionẽ  vt dicit. Jnn. ĩ. c. nouit de offi. le. de cā cognoscere nō pōt: nisi sedens ꝓ tribunali. ar. ij. q. iij. abolitio sʒz hoc in aliena diocesi nō pōt facere. ix. q. iij. c. episcopũ ⁊ alijs pluribus. c. eiusdẽ. q. Et hoc verum nisi habeat licẽtiā ep̃i diocesani: vt in eisdẽ. c. dicit̃. fallit hoc in episcopo expulso: q̇ petita licẽtia uis nō obtẽta ab ep̃o in cuius diocesi est pōt sedere ꝓ tribunali ⁊ exercere iurisditionẽ supra suos subditos dũmodo nō trahat eos vltra duas dietas a fine sue diocesis qui nō fuerunt expulsores seu fautores aut cō | siliatores cle. vnica. de fo. cōpet. Jn his aũt q̃ nō requirũt cause cognitionem potest:  que sunt volũtarie iurisditionis possunt vbi exerceri. ar. l. oẽs ꝓcō. ff. de offi. ꝓcō. ⁊. l. Legatus aũt a latere an possit dic vt in. c. nouit. et. c. excōicatus de offi. le.  nō me extẽdo cũ hodie multa habeāt a papa q̇bꝰ credi tur qñ nulli fit preiudiciũ vt. j. legatus .§. iiij. ⁊. v.
¶ Vtrum mortuo vel amoto ab excom
6
*municatore capitulũ successor: aut ille ad quẽ eius pertinet iurisditio possit absoluere quos predecessor potuisset? Rñ. ꝙ sic. tex. est in. c. si episcopꝰ. el. ij. xj. q. iij. ⁊ in. c. vnico de ma. ⁊ obe. lib. vj.
¶ Vtrum participās in crimine crimi
7
*noso sit absoluẽdus ab excommunica tore illius cui ꝑticipādo incurrit maio rem excommunicationem? Rñ. ꝙ sic. c. nuper. de sen. excom. de quo dic vt. j. ex communicatio. viij §. j.
¶ Absoluere q̇ pōt ex officio in certis
8
*casibus illos qui propter violentiam manuum iniectionem in personam ec clesiasticam excōmunicati sunt: potest alijs committere absolutionem si vide rit expedire. c. fi. de offi. ord. Jdẽ dic de quocun qui ex officio ordinarie pote statis pōt absoluere. Similiter dic de illo cui est commissum a papa rōne dignitatis. Secus si rōne ꝑsone vt in. d. c. fi. no. glo.

De materia huius versi. scʒz absolutione cōditionali an valeat ⁊ an possit peti. ꝑ ꝓcuratorẽ. not. Bal. ⁊ Alex. in. l. post mortẽ. §. fi. ff. de adop. vbi tenẽt ꝙ nō nisi in cā necessitatis. Cy. ⁊ Angel. in. l. si q̇s mihi bona. §. sed vtruʒz. ff. de acqui. here. Jdẽ Bal. in addi. ad Spe. versi. ꝑ pcuratorẽ. Jnno. in. c. cũ deside res in gl. sua in ver. absolutus de sen. excom. contra Hosti. in. d. c. cũ desideres. qui tenet ꝙ nun ⁊ potest concedi sine partis citatione si fuit excommunicatus ex officio secus si ad instantiaʒz partis. vt not. glo. xj. q. iij. c. excommunicatos. Jn versi. vtrius. Jnnoc. in. c. ab excommunicato ĩ gl. sua in ver. obtentis extra de rescrip. ⁊ Philip. frā. c. qua fronte. q. j. de appel.
Absolutio. iij.

Absolutio. iij.

quo ad modum ab soluendi ab excom municatione dic ꝙ nō debet esse condi tionalis aliter nō valeret. c. actus de re gu. iu. li. vj. ergo fiat absoluta.
¶ Vtrum teneatur quis seruare certaʒz
1
*formā in absoluẽdo? Rñ. ꝙ sic ĩ. v. Primum ꝙ faciat illum siurare ꝙ parebit mādatis ipsius absoluentis. c. ex teno re de sen. excō. Limitat hoc Hug. in cri minibꝰ horrendis nō in leuibus ⁊ pla cet. Secũdũ ꝙ ante absoluat̃ sufficiẽ teʒz prestet emẽdā lesis iuxta proprias facultates. c. porro. et. c. parrochianos de senten. excom. de quo dic vt. j. §. ix. ⁊ xx. Tertiũ vt absoluatur cum psalmo ⁊ oratione dominica ⁊ alijs consuetis sci licet absolutione cōsueta vt in. c. a nobis el. ij. de sen. excom. Quartũ ꝙ preci piat ei ne vn faciat cōtra illũ canonẽ cōtra quẽ faciendo incurrit excōicatio nẽ. d. c. ex tenore. Jntellige nisi in casibus ↄcessis a iure  nemini bñficiũ iu ris est auferẽdũ. vt in autẽ. de nup. §. sʒz hoc q. ⁊. ff. de re iudi. l. iiij §. si q̇s cōdẽ natus. Et ita q̇ ꝑcussit clericũ iniũgen dũ est ne vn clericũ percutiat: nisi de mādato p̃lati vel causa defensionis et hmōi cōsuetudo etiā hʒz vt verberet̃: q̃ seruāda est ĩ masculis: sʒz nō ĩ feminis: nec in multis iuuenibꝰ p̃sertim in nudo. Quintũ ꝙ vtat̃ verbo absolutorio vel relaxatorio vñ cōiter obseruat̃ iste modꝰ. Primo dicat aliquẽ psalmũ vel orationẽ dñicaʒz. Sco dicat Saluum fac seruũ tuũ deus meꝰ sperantẽ in re. ver. Dñe exaudi oratione meā? Rñ. Et cla. meꝰ ad te. veni. versus. Dominꝰ vo biscũ? Rñ. Et cũ spũ tuo. oratio. Deus cui ꝓpriũ est misereri semꝑ et parcere suscipe deprecationẽ nostraʒz: vt hunc famulũ tuũ quẽ excōicatiōis cathena cōstringit miseratio tue pietatis absol uat ꝑ xp̃m dñm nostrũ. Amen. Deinde dicat. Ego te absoluo a vinculo excom | municatiōis quā incurristi ꝓpter tale factũ⁊ restituo te sacr̃is eccłie. Jn noĩe patris ⁊ c.
¶ Vtrũ absolutio teneat si non seruet̃
2
*prefata forma. Videt̃ ꝙ nō:  forma re scripti exacta diligẽtia seruāda est ita nec ordo p̃posteret̃. c. cũ dilecta. de rescrip. ⁊ alijs ĩ gl. alł. ibidẽ. Sʒz ego dico distinguẽdo ꝙ si absolutio fit ab hole alicui cōmissa sub tali forma nō valet. nisi forma teneat̃ facit. c. fi. ⁊ qñ ibi. nō dep̃. ⁊. c. prudẽtia. j. rñ. de offi. dele. Rō  qñ omittit̃forma data ab hoĩe nulla ↄpetit iurisditio. Et ꝓpterea nōvaleat actus deficiente ptāte. Si vero absolu tio competat alicui de iure vel simpłr ↄmittat̃ tenet q̇dẽ uis nō sit seruata forma p̃fata. dũmodo vtat̃ aliqͦ verbo absolutiōis vł relaxatiōis vt. s̃. dictũ ẽ Ratio  in absolutiōe ab excōmunica tione sicut ⁊ in excōicatione nulla est forma substātialis a iure vt no. in. c. j. de sen. ex. li. vj. et in. c. j. de iudi. facit. x. q. iij. c. j. Jta tenet Gof. vt no. Pa. ĩ. c. fi.  re. spo. Et idẽ tʒz. Jnn. d. c. cũ dilecta. Et sic ptʒz qñ absolutio solo ꝟbo facta tʒz. Et sic ĩtellige dictā distictionẽ scm Jo. et arch. ĩ. c. cōperimꝰ. xxiiij. q. iij. Jn no. ⁊ Hostiẽ. ĩ. c. cũ desideres. de sen. ex. q̇ tenẽt ꝙ absolutio ab excōicatiōe solo ꝟbo facta tʒz sʒz peccat q̇ ea nō seruat q̃ p̃dixi nisi ex rōnabili cā omittat. Si militer absolutio ab excōmunicatiōe siue ĩiusta siue iusta tʒz quo ad ecclesiā militātẽ. c. oĩs. de reg. iu. Qr iura sunt prōptiora ad absoluẽdum  ad ligādũ. ca. pōderet. j. di. ⁊ no. in. d. c. cũ desideres ⁊. c. ex literis de proba.
¶ Vtrũ papa salutāte vel ad osculũ re
3
*cipiẽte excōicatũ absoluat ab excōicatiōe. Rñ. ꝙ nō nisi sic faciẽdo ĩtẽdat ab soluere. cle. si summꝰ pōtifex. de sen. excō. ⁊ nisi exprimat nō dʒz reputari abso lutꝰ ẜʒz Jnno. ĩ. c. cũ olĩ essemꝰ. de priui. ¶ An ep̃s vel aliꝰ ĩferior a papa possit
4
*absoluere excōicatũ recipiendo euʒz ad osculũ vel salutādo. Rñ. Jnn. ĩ. d. c. cũ olim essemꝰ ꝙ nō. sʒz oʒz ꝙ vtat̃ aliqͦ ꝟbo denotāte absolutionẽ. ↄcor. glo. in. d. c. cũ desideres. in. §. fi. ⁊ est cōis opi. doc. in. d. c. cũ desideres ⁊ ĩ. d. cle. si summꝰ. ⁊ iō dicat. Ego absoluo te a tali excōicatione. ⁊ restituo te sacramẽtis ecclesie. Jn nomine patris ⁊ c.
¶ Vtruʒz absens ꝑ lr̃ as possit absolui
5
*Rñ. Ric. in. iiij. di. xviij. ar. x. q. ij. ꝙ sic. tex. ẽ. ĩ. c. quāto. ij. q. v. ⁊ ibi gl. ⁊ in. c. de manifesta. ij. q. j. Sʒz qñ erit absolutus: qñ receperit literas: nisi aliud constet de mente.
¶ Vtrũ absens possit absolui ꝑ ꝓcura
6
*torẽ? Rñ. Jo. an. ĩ. c. q̇ ad agẽdũ de ꝓcu. li. vj. ⁊. Archi. ĩ. c. eos q̇. de sen. exc. li. vj. ⁊ Spe. ti. de ꝓcu. tenẽt ꝙ sic. Sʒz ego cre do verum ẜm Jnno. in. d. c. cum deside res quando subest iusta causa. ałs nō: vt satis patet in. d. c. cum desideres. de sen. excom.
¶ Vtrũ inuitꝰ possit absolui ab excōi
7
*catiōe? Rñ. ꝙ fuerũt multe opi. tā theo logorũ in. iiij. dist. xviij. ⁊ canonistaruʒz in ca. ab excōmunicato de rescrip. ⁊. c. significasti. de eo q̇ du. ĩ vxo. quā pol. ꝑ adul. ⁊. c. j. de sen. excō. li. vj. Sed mihi placet opi. q̃ dicit ꝙ pōt. ex cā rōnabili q̃ est qñ videt ꝙ excōicatio nō prodest excōicato: ⁊ nocet cōicari ꝓpter partici pationem. ⁊ hoc no. Panor. ĩ. c. ad apo stolice. de excep. qui dicit ꝙ vbi imminet vtilitas ecclesiastica ex absolutiōe seu impedit̃ ordinatio eccłie si nō absoluit̃ tũc est absosuẽdꝰ: etiā inuitꝰ. facit ca. veniẽs. el. ij. de test. Si tñ absoluit sine cā etiā tenet absolutio:  sicut in ptāte p̃lati fuit excōicare etiā inuitũ sic ⁊ reuocare. par em̃ ius est ligādi ⁊ absoluendi. de pe. di. j. verbum.
¶ Vtrũ excōicatꝰ possit aliũ absoluere
8
*vide excommunicatio. vlti. §. xix.
¶ Vtrũ excōicatꝰ q̇ offert se ad iusticiā
9
*debeat absolui? Rñ. ꝙ sic. si ↄpetẽs cau tio de parẽdo iuri prestet̃. nō obst. ↄtra dictione vel appellatiōe aduersarij. de appel. c. qua fronte. Fallit hoc in casu qñ excommunicatus dicit excōicationis iniam esse nullaʒz: tamen petit ab. | lolui ad cautelā:  tũc si aduersariꝰ di cat eũ excōmunicatũ ꝓ manifesta offensa: ⁊ ꝓbet infra terminũ. viij. dierũ: tũc nō pōt absolui nisi prius sufficiẽtẽ prestet emendā. vt in. c. solet de sent. ex com. li. vj. facit. c. odoardꝰ. de solu. ⁊ q ibi no.
¶ Vtrũ ligatꝰ pluribꝰ excōicatiōibus
10
*teneat̃ oẽs causas exprimere? Rñ. Pa. ĩ c. cũ ꝓ cā de sen. ex. Aut q̃libet cā de ꝑ se sufficiebat ad excōicationẽ Exẽ plũ de eo q̇ facit rapinā cũ effractiōe eccłie q̇ ẽ excōicatꝰ statuto ep̃i ⁊ canonis: statuto ꝑꝑ rapinā. a canone ꝓpter effractionẽ: ⁊ sic q̃libet videt̃ ṗn cipałr cōsiderata: ⁊ sic nō tʒz absolutio oĩbꝰ nō expressis  suꝑior nō intẽdebat absolue re nisi pro causa expressa. ar. optimũ. in c. officij. eo. ti. ⁊ in. c. ex ꝑte de offi. ordi.
Additio.

Additio.

Nisi petijsset gñaliter ab solutionẽ ab oĩbꝰ excōica tionibꝰ ⁊ gñałr fuisset cōcessa:  lʒz nō debeat nisi spāliter exprimat̃: tñ facta tʒz. Si ꝟo fuit excōicatꝰ solũ vna excōicatione: sʒz ꝓpter plures cās tunc dicẽdũ. Aut vna cā de ꝑ se sufficit: ⁊ tũc expressit cāʒz sufficiẽtẽ tenet absolutio. ar. c. suꝑ lr̃is: de rescrip. aut oẽs de ꝑ se nō sufficiunt: sed simul iuncte: sic ⁊ tũc nō tenet absolutio: nisi in oĩbꝰ expressis. ¶ Vtrũ ligatꝰ a pluribus iudicibꝰ de
11
*beat ob oĩbꝰ absolui? Rñ. ꝙ sic. ⁊ semꝑ dʒzvitari donec ab oĩbꝰ sit absolutꝰ aut vni oẽs ↄmittat absolutionẽ. Jta no. doc. in. c. cũ pro cā. nisi sit superior iudi ciũ ẜm Ric. in. iiij. dist. xviij.
¶ Vtrũ absolutio obtẽta ex falsa causa valeat: Rñ. ꝙ ẜm. Jnn. ĩ. c. ex ꝑte. de off.
12
*ord. ꝙ nō. j. q. iij. c. ij. Rō  talis nō descendit absoluere: facit gl. in. c. q suꝑ his. de fi. instru. ⁊. d. c. cũ pro causa.
¶ Vtrũ dubitās de excōicatiōe debeat petere absolutionẽ? Rñ. ꝙ si hʒz cōmo
13
*ditatẽ absoluentis: ⁊ nullũ sibi imminet p̃iudiciũ dʒz  ĩ dubijs tutior ꝑs ẽ eligẽ da. c. iuuenis. de spon. si vero non hʒz cōmoditatẽ talẽ tũc aut dubitatio hec ꝓuenit ex ꝓbabili cā. ⁊ sic petere te net̃: aut ꝓuenit ex leui: ⁊ sic dr̃ depone re dubiũ nec tenet̃ petere arg. in. c. inquisitioni de sent. excō. ꝙ si non potest deponere dubiũ: tũc dʒz petere absolutionem ratione iam dicta.
¶ Vtrũ mortũꝰ q̇ signa cōtritiōis ostẽ
14
*dit sit absoluendꝰ? Rñ. ꝙ sic. c. a nobis. el. ij. de sen. exc. ⁊ nō nisi ab eo qui de iu re poterat vel de eiꝰ mādato. vt in. d. c. Sʒz nunquid exhumabit̃ corpꝰ? Rñ. ꝙ nō: si ẽ sepultũ in ecclesia ałs sic ⁊ sepe liet̃ in eccłia: ⁊ de ista materia vide in d. c. a nobis. el. ij. per doc.
¶ Quomodo teneant̃ heredes. vide. j.
15
*heres §. iiij.
¶ Quomodo absoluet̃ ille q̇ legitimo
16
*tenet̃ ĩ pedimẽto ne possit adire eũ qui de iure poterat eũ absoluere: vt papaʒz ep̃ʒz ⁊ hmōi? Rñ. ꝙ dʒz ei ilũgi ꝙ cessan te tali ĩpedimẽto  primũ cōmode po terit adhibit eũ q̇ illũ poterat absolue re offerẽdo se eiꝰ parere mādatis. intellige nisi impedimentũ sit ꝑpetuũ ẜm Jnn. ĩ. c. uis de sen. excō. ꝙ si nō fece rit iteꝝ ĩ eādẽ reĩcidet excōicationẽ siłr ⁊ illi q̇ absoluti fuerũt a sede apłica. vł legatis qñ mādat̃ eis vt aliq̇bꝰ se pñ tẽt: ⁊ passis iniuriā satisfaciāt. c. eos q̇. de. sen. exc. li. vj. ⁊ Jo. an. ibidẽ. vt recitat Pa. ĩ. c. porro. de sen. exc. extẽdit hec ad quẽcũ q̇ absoluit̃ cũ onere pñtādi se vel satisfaciẽdi alicui ꝙ reincidit si nō facit  primũ comode poterit Sʒz ego nō credo veruʒz ẜm Jo. mo. Vñ dñi de ro. ꝓpter dictũ Jo. mo. dicũt ꝙ abso lutꝰ ab auditore si se nō reñtat nō est absol. sed excommunicandus.
17
*¶ Sʒz ex hoc dubitat̃ q̇s pōt absoluere excōicatũ detẽtũ tali ĩpedimẽto? Rñ. ꝙ si ẽ ĩ ꝑiculo mortis q̇lʒz facerdos pōt ẜm Jnn. in. c. a nobis el. ij. ⁊. c. sacris de sen. exc. ⁊ Pa. ĩ. d. c. a. nobis tʒz ꝙ etiā lai cus pōt absoluere talẽ ab excōicatiōe. ⁊ est gl. ibidẽ. in. c. pastor alis in. §. p̃terea. de of. or. Et iura q̃ vident̃ contraria dicit ĩtelligẽda de pctis nō de excōicatiōe. Et hoc verũ nisi ep̃i vł ꝓprij sacer dotis: aut alteriꝰ pñtia haberi nō pol|sit. Si ꝟo detineat̃ aliquo legitimo im pedimẽto alio a ꝑiculo mortis ep̃s ẽ re quirẽdꝰ. vt no. Jnn. ⁊ sequit̃. Pañ. ĩ. d. c. de cetero de sen. exc. Et si ad eũ mitte re nō pōt ẜm Jnno. in. c. j. de sen. excō. sacerdos ꝓpriꝰ absoluet. Et hec locum habẽt tam in excōicatione iuris  ho minis. d. c. ad eos.
¶ Quid aũt sit impedimetũ legitimuʒz
18
*vide. j. excōicatio. v. casu. j. §. j. Et q̇s sit in periculo mortis. vide. j. mors. §. vj.
¶ Vtrũ absolutio ꝑ vim vel metũ exor
19
*ta valeat? Rñ. ꝙ non vide. j. excōicatio. vij. casu. xviij. De absolutione a peccatis vide. j. cōfessio ĩ prin. ⁊. j. interrogationes. in fi.
¶ Sed nunq̇d excōicatus ꝓpter dānũ
20
*dʒz priꝰ satisfacere añ absoluat̃? Rñ. ꝙ sic si pōt: si vero nō pōt dʒz p̃stare idoneā cautionẽ ꝙ satisfaciet cũ ad pinguiorẽ veniet fortunā. vt ĩ. c. ex ꝑte el. j. de ꝟb. sig. ⁊. d. c. odoardꝰ aliter peccat q̇ absoluit. Sunt etiā casus in q̇bꝰ nō valet absolutio añ satisfactionẽ de qui bus. j. excōmunicatio. vij. casu. vlt. §. ij.
¶ Vtrũ talis q̇ nō pōt satisfacere tenea
21
*tur cedere bonis añ absoluat̃? Rñ. ꝙ de rigore iuris sic: si aduersariꝰ exigit vt no. ĩ. d. c. odoardꝰ. Jn cōsciẽtia dico ꝙ nō sed sufficit ꝙ restituat ẜʒz q tene tur dic vt. j. Restitutio. iij. per totum.
¶ Cui applicabit̃ satisfactio pecunia
22
*ria ꝓ iniectione in ecclesiasticũ? Rñ. ꝙ si fuit in religiosum applicabit̃ mona sterio. arg. xij. q. j. nō dicatis de sta. mo. c. cũ ad monasteriũ. j. rñ. Si ꝟo fuit in clericũ ipsi clerico applicabit̃ nisi fecis set iniuriā ecclesie ꝓpulsatus:  tunc etiā eccłia poterit agere ꝓ iniuria. ĩsti. de iniu. §. si cōi seruo: ⁊ sic etiaʒz ecclesie satisfiet.

De acceptione personarũ ꝙ nō sit apud deũ. no. Bar. ⁊ doc. post gl. in. l. j. ĩ prin. ff. de postu. Dy. ĩ reg. ĩ iudicijs de reg. iur. li. vj. ⁊ cano. in. c. nouit de iud.
Acceptio

Acceptio

ꝑsonarum secundũ Alex. ij. ij. trac. de acceptatiōe personarũ ẽ iniusticia qua ꝑsona ꝑsone p̃fert̃ ĩ cōferẽdo ei aliq q ex debito iusticie alteri est ↄferẽdũ rōne alicuiꝰ ↄditiōis trāsitorie nō ↄgruẽtis ad ip̃aʒz ẽ existẽtis circa ꝑsonā puta diuitiaꝝ ptātis ter rene vel cognatiōis carnalis: ⁊ nō ob meritũ eiꝰ ad ip̃aʒz rẽ. Et sic pꝰ vt sic ac ceptatio persone q opʒz. Prĩo illud q ↄfert̃ sit ex debito ↄferẽdũ  si nō esset ex debito posset esse acceptio ꝑsonarũ:  tali r an nō lʒz mihi facer̃ q volo. s. de meo q nō teneor dare alicui. Sco opʒz ꝙ nō attẽdat ad meri tũ ⁊ ↄueniẽtiā illiꝰ cui dat ↄueniẽtẽ rei q̇ dat̃ sʒz solũ ad alia nō cōgruẽtia ad ipsaʒz rẽ puta parẽtelā potẽtiam diuitias ⁊ hmōi. ¶ Vtrũ sit ap deũ? Rñ. ꝙ nō ar. xxxij.
1
*q. iiij. sicut sanctiꝰ. de cōse. dist. iiij. nec quẽ de iudi. nouit. de p̃bẽ. venerabilis vbi dicit̃ nō gñis nobilitas: sed vir tutũ vite honestas gratũ deo faciũt. ¶ Vtrũ debeat esse apud hoĩes? Rñ. ꝙ nō. xlix. dist. vlt. lxiij. di. sacroꝝ. ij. q. v. si
2
*q̇s p̃sbyter. xj. q. iij. summopere. et. d. c. venerabilis.
¶ Jn q̇bus ꝓhibet̃ acceptio ꝑsonaruʒz Rñ. ꝙ ĩ. viij. Prĩo ĩ pnĩe ĩpositiōe. xxvj.
3
*q. vij. sacerdos. Sco ĩ snĩe diffinitiōe. iij. q. ix. necesse. Tertio in his q̃ sunt fidei. xxix. q. ij. §. j. Quarto in hospitũ receptiōe. xlij. dist. q̇escamus. Quinto in elemosynaꝝ largitiōe. xvj. q. j. si cupis. Sexto in iudicijs. de reg. iur. in iudi. li. vj. Septimo in ꝓmotiōe dignitatũ. d. c. venerabilis. ⁊. xl. distinc. nō loca. et. c. multi. Octatio in exhibitione honoris. ¶ Vtrũ ꝓmouere aliquem ad dignitatẽ ꝓpter ↄsanguinitatẽ sit acceptio ꝑso
4
*naꝝ? Rñ. ẜm Alex. vbi. s̃. ꝙ sunt bñficia tꝑalia ⁊ spũalia in collatiōe benefi cij tꝑalis cui nō ẽ annexũ spirituale. lʒz illud cōferre intuitu cōsanguinitatis si bonꝰ est:  ↄsanguinitas est bona cō ditio faciẽs ad negociũ circa dispensa tiōes patrimonioꝝ. Si ꝟo est annexuʒz spũali puta  sunt res eccłie vł q̇ pau peribꝰ sunt dispẽsanda. Siłr lʒz ei ↄfer re. nō ex ratione. cōsanguinitatis prin|cipali: sed secũdaria vt nō egeat: sʒz non ita vt luxuriet̃. Si ꝟo ẽ spũale bñficiũ nō ẽ attẽdẽda rō ↄsanguinitatis vł car nis:  spũalia nō dant̃ iure sanguinis: sʒz diuino munere: sʒz attẽdi dʒz rō spũalis q̃ est vt det̃ iustiori ⁊ meliori nō sinpłr: sʒz ad ill regimẽ. vt ĩ. c. lʒz. viij. q. i. ꝙ si cōditiōes sint pares pōt ex illis cōdi tionibꝰ moueri ad dādũ cōsanguineo dũmodo nō sit scādalũ ex respectu con sanguinitatis:  ꝑꝑ scādalũ multa dimittẽda sũt ergo est acceptio ꝑsonaruʒz in ꝓmotionibꝰ ad dignitates ⁊ officia qñ bñ ficiũ spũale dat̃ ꝓpter ↄsanguini tateʒz ṗncipalit̃ facit. c. moyses. viij. q. j. vel qñ. nō dat̃ meliori ad illud regimẽ. vt in. d. c. lʒz.  talis ĩfideliter agit nego ciũ dñi nō meliorās cũ pōt vel quando quodcũ officiũ datur indigno. cōcor. Tho. in quoli. ⁊. ij. ij. q. lxiij.
¶ Vtrũ cũ ↄditiōes sũt ineq̃les excedẽ
5
*tes ⁊ excesse puta lr̃atus sed ignobilis alter nobilis: sʒz illiteratus sit acceptio personarum si preponat̃ nobilis? Rñ. Alex. vbi. s̃. ꝙ lʒz lr̃atura sit simpłr p̃terẽda nobilitati. vt in. c. venerabilis. de p̃bẽ.  est necessaria in regimine eccle sie. tñ in casu pōt p̃ferri nobilitas vt ar ceant̃ lupi per potẽtiā: ⁊ in casu vt sint diuisa mẽbra in corpore ecclesie quibꝰ pax eius ↄseruetur ⁊ sic nobiles possũt promoueri dũmodo morum honestas eis suffragetur.
¶ Vtrũ si p̃ferat̃ minꝰ bonꝰ vir magis
6
*bono sit acceptio ꝑsonaꝝ? Rñ. Alexan. vbi. s̃. ꝙ aliud ẽ ĩ maiori dignitate ali est in minoribꝰ bñficijs: aliud cũ eligit̃ de gremio illiꝰ eccłie. aliud cũ postulat̃ de alteriꝰ gremio. Cũ ergo electio ẽ faciẽda ad maiores diguitates req̇rit̃ ẜʒz ↄscĩaʒz: vt eligat̃ vtilior regimini: dũmo do sit bonus:  ẜm Alb. magnũ peccat mortałr q̇ ꝓmouet malũ uis sit młtũ ꝓfuturꝰ:  q̇ sibi nequā ẽ alteri nō poterit esse bonꝰ: ⁊ q̇ sibi nō parcit multominꝰ alijs parcet. ff. de his q̇lañ sẽtẽ. l. fi. nec excusat ẜm eũ paucitas ministroꝝ eccłie: Jn minori ꝟo bñficio sufficit ꝙ bonꝰ sit. Si ꝟo fiat postulatio req̇rit̃. vt ẜʒz ↄsciẽtiā suā eligat vtiliorẽ ⁊ meliorẽ. ¶ Vtrũ pauper possit p̃poni diuiti in
7
*iudicio? Rñ. Ale. vbi. s̃. ꝙnō: sʒz equitas dʒz seruari. Et ill eccł. iiij. c. Jn iudicādo esto misericors pupilł. ⁊ Esa. j. Sub uenite opp̃sso: iudicate pupillo: ⁊ siłes ĩtelligunt̃ vt iudex tueat̃ miserabiles ꝑsonas ab oppressiōe potẽtũ Et si timo re vel amore defecerint ꝑsone necessarie ad instructionẽ suaꝝ causaꝝ iudex ei subuenire. Jn veritate autem senten tie nulli parti parcere.
¶ Vtrũ exhibitio honoris q̃ fit a p̃lato
8
*malo ĩducat acceptionẽ ꝑsonaꝝ? Rñ. q̃ s̃. ibidem ꝙ p̃latus spũalis siue tꝑalis dʒz honorari rōne potestatis a deo acce pte. Cum q̇s autẽ honorat peccatorem amore indebito a quo deberet corrigĩ. tunc peccatum est.
¶ Vtrũ exhibitio honoris ꝓpter diui
9
*tias sit acceptio ꝑsonaꝝ? Rñ. Ale. vbi. s̃. ꝙ si tantũ hr̃ respectꝰ ad diuitias vt tā to melior  to ditior vide at̃ pctm̃ est: si militer si de exhibitione honoris eccle siastici. Hoc ĩtelligit̃. si vero hoc fiat ꝓ euitatione scādali: ita tamẽ ꝙ pauper non contineat̃ vel diues in peccato nō foueatur non erit peccatum.
¶ Vtrũ acceptio ꝑsonarũ sit pctm̃ mor
10
*tale. Rñ. Ang. de anch. lib. de ptāte pa pe ꝙ pctm̃ mortale tollit nobis xp̃ʒz q̇ ẽ vita nr̃a. ad. Coꝝ. iij. c. Xp̃s āt tribꝰ mo dis ĩ nobis est. s. ꝑ iusticie equitateʒz: ꝑ doctrine ꝟitatẽ: ꝑ vite sctĩtatẽ. Jo. xiij. Ego sum via. s. iusticie: ꝟitas. s. doctrĩe ⁊ vita. s. exẽpli. Qñ aũt acceptio ꝑsonarũ repugnat iusticie: puta nō reddens iusticiā cui debemꝰ: vel faciẽ: ↄtra amo rẽ amicitie pecunie⁊ hmōi sic mortale. Qñ ꝟo repugnat doctrine puta determinādo vel declarādo er cōplacen tia cōtra sanctā doctrinā sic ẽ mortale Qñ ꝟo repugnant vite puta cũ p̃fert̃ malus bono ĩdignꝰ digno ꝓpter cōsanguinitatẽ ⁊ hmōi nō cōgruẽtia ad ipsaʒz rẽ q̇ dat̃. sic ẽ mortale. Adde etiā ꝙ ẽ morta le qñ melior ad dignitatẽ ecclesiasticā | nō p̃fert̃ saltẽ in maioribꝰ dignitatibꝰ vt pʒz ꝑ ea q̃ not. j. de electio. §. xxj. tũcto quod dixi. s̃. hic. §. vj.
ACcidia

ACcidia

ẜm Ric. de sancto vic. est torpor mentis bona inchoare negligentis vel ẜʒz Dam̃. ẽ tristicia ag grauās mẽtẽ nichil bonũ ei agere libeat. Et hec ẽ diffinitio essẽtialis ẜm Alexan. in tractatu de accidia. Alie sunt ꝑ effectꝰ et differt ab innidia ẜm Alex. ibidẽ quia inuidia est de bono alieno. accidia vero de proprio.
¶ Vtrũ accidia sit cōtra aliquod prece
1
*ptuʒz decalogi? Rñ. Alex. vbi. s̃. ꝙ ẽ spe cialiter ⁊ explicite ↄ̃ ill. Eccłe. xxxviij. Nec dederis ĩ tristiciā cor tuũ: sʒz repel le eā alte ⁊. xx. Tristiciā longe repelle a te multos em̃ occidit: ⁊ nō est vtilitas in illa. Jmplicite est ꝟo cōtra ill. Memento: vt diẽ sabbati sanctifices. Exo. xx. Jn accidia ẽ tristicia de spũali bono ⁊ laborioso cũ amore quietis carnalis. Jn illo vero p̃cepto est amor sancte q̇etis qui cũ gaudio est in bono spũali: lʒz sic laboriosum vnde lʒz precipiat̃ ibi ab stinere ab opere seruili in quo est labor non tñ prohibetur bonũ spũale: vt ora re p̃dicare ⁊ hmōi que sunt bona spũa lia. lʒz laboriosa. Et ex istis ptʒz ꝙ de sua ratione accidia est mortale peccatum. Uñ. ij. ad Coꝝ. vij. Tristicia huiꝰ seculi mortem operat̃. Et vt aduertere possis qñ accidia hʒz ꝓpriā rōnem: ⁊ est morta le peccatũ. Attende ꝙ talis tristicia bo ni consistit in omissiōe necessarioꝝ ad salutẽ ⁊ sic est mortalis: aut in omissiōe eoꝝ q̃ nō sunt necessaria ⁊ sic est venia le pctm̃: aut deducit ad aliquod morta le. vt puta desperationẽ: ⁊ sic est mortale peccatũ. Et ex hoc ptʒz quid dicendũ de eo qui attediatꝰ abhominat̃ diuina ⁊ spũalia:  nisi sint necessaria ad salu tem ⁊ ea dimittat vel deliberare disponat dimittere nō peccat mortaliter Similiter de eo qui propter alicuius mor tem disponit nō bene facere ⁊ de neces sarijs: quod peccat mortaliter idẽ de eo q̇ ꝓpter hoc nollet esse creatꝰ a deo vel vellet esse irrōnale aĩal  est mortale si deliberate. idẽ similiter de illo q̃ ꝓpter tristiciā ĩcurrit grauem ĩfirmitatẽtaut notabile corꝑis nocumẽtũ  mortale est si pōt se iuuare ⁊ hmōi Et ẜm predi cta intellige Tho. ij. ij. q. xxxv.
¶ Vtrũ accidia sit grauissimũ pctōrũ? Rñ. ẜm Alex. vbi. s̃. ꝙ ẽ loq̇ de accidia
2
*multipliciter. Vno mō ẜʒz ꝙ terminat̃ ⁊ cōsumat̃ in desperationẽ. Et sic est gra uissimũ pctōꝝ rōne desperatiōis adiũ cte in qua terminat̃. Aut loquimur de accidia rōne ociositatis sibi adiuncte. Et hec ociositas est occasio multoꝝ ma loꝝ:  aĩa nisi in bonis occupet̃ in ma lis: deffluit ⁊ sic est magnũ malũ: verũtñ rōne gñis peccati nō ẽ maximũ pec catoꝝ.  maius est infidelitas suꝑbia ⁊ huiusmodi.
¶ Que sunt filie accidie? Rñ. ẜʒz Greg.
3
*xxxj. morał. ꝙ sunt. vj. Prĩa desperatio. Sca pusillanimitas respectu ↄsilioꝝ. Tertia ociositas. Quarta torpor seu pi gritia circa p̃cepta. Quinta ẽ vagatio mẽtis illicita. Sexta malicia qua quis detestat̃ bona spũalia de q̇bꝰ dicet̃ in loco suo de qualibet.

De actionibꝰ ⁊ q sint de iure ciui li lʒz obligatiōes sint de iure gentiũ. l. ex hoc iure. ⁊ ibi Bar. in fi. ff. de iusti. ⁊ iure. ⁊ de actiōe ꝑsonali ꝙ nō possit ab ossibꝰ seꝑari. no. in. l. q̇s ergo casus. ff. de pecu. de reali. ⁊ qñ oriat̃. no. in. l. cũ lōge. C. de lon. tẽp. p̃scrip. de alijs vero per institutarijs ĩsti. de act. §. oĩm aũt.
Actiones

Actiones

a iure ciuili ortũ habent ẜm Jnn. de cōsti. c. q̇ ĩ ecclesiaꝝ ⁊ de spũalibꝰ gñalibꝰ ⁊ vłibus quales sint ⁊ quałr forment̃ vide Jnn. de offi. or. cōq̃rẽti de libel. obla. c. ij. de cā pos. ⁊ ꝓprie. cũ eccłia de sepul. certificari.  ꝑtinent ad forũ cōtentiosum. ¶ Que dicunt̃ actiōes bonefidei hr̃ in
1
*sti. de act. ĩ. §. actionũ. ⁊ in gl. c. cũ vene rabilis de exc. Et sunt. xv. ex vẽdito: ex empto: locato: ⁊ cōducto: negocioꝝ gestio. mādati depositi. ꝓ socio: tutele: cō | modati. pignoratitia. familie herciscũ de: cōi diuidũdo: p̃scriptis ꝟbis. q̇ de esti mato ꝓponit̃ ꝑmutatio ⁊ hereditatis pe titio. Nec dñr bonefidei.  solũ in his vt seruāda bona fides: sʒz  ĩ hismagis exuberat iudicis officium  in alijs.
¶ Que dñr stricti iuris? Rñ. tex. insti.
2
*vbi. s̃. ꝙ sũt alie ab his vt actio ex mutuo ⁊ arbitriũ ⁊ his similia. Et dñr stri cti iuris:  nō venit ĩ eis nisi ꝙ stricte exigit actionis natura. Et de ipsis vide gl. in. d. c. cum venerabilis.
¶ Que dñr actiōes ꝑsonales? Rñ. Frā.
3
*verce. vt refert Ge. in. c. dispẽdia. de rescrip. li. vj. ꝙ sũt q̃ ꝑsonas tenẽt obliga tas ex cōtractu: vt mutua locatione ⁊ c. vel quasi ↄtractu vt negocioꝝ gestio tu tella ⁊ hmōi: aut maleficio vt ĩ furti dā ni infecti ⁊ c. vel quasi maleficio vt iudi ce male iudicāte ex imperitia ⁊ ꝓijcien te de cenaculo q nocuit. vt insti. de ob li. ⁊ in rubricis sequentibus.
¶ Que sũt actiōes reales? Rñ. Ge. vbi
4
*s̃. ꝙ sunt q̃ sequunt̃ rẽ nō ꝑsonā: nec ꝑ eas dicit̃ ꝑsona obligata: vt rei vendicatio publiciana⁊ similes ẜʒz Jo.  imo. ¶ Vtrũ in actionibꝰ ꝑsonalibꝰ currat
5
*prescriptio contra ecclesiam ⁊ alios vi de. j. prescri. §. xxxiij.
¶ Actio est inanis creditoris quā ex
6
*cludit inopia debitoris. c. olim nobis de resti. spo. ff. de doł. l. nā his ⁊ q̃ nihil hʒz eius periculo nihil est. ff. de fur. l. ita ꝙ fusio. §. j. ⁊ extra de vsu. cum tu.
Accoliti

Accoliti

grece ceroferarij latine. xxj. dist. c. clericos in fi. vñ eius officiũ est p̃parare luminaria⁊ ipsa por tare corā ministris ad altare. xxv. dist. perlectis. xxxiij. di. §. deleruientes.
Accommodatio

Accommodatio

vide. j. Commodatum.
Actus

Actus

requirit tria regulariter vt in c. magne de voto. ⁊ arg. ij. q. j aliud. Primũ q̇d liceat ẜʒz eq̇tatẽ. Equi tas veta est iusticia dulcore mie tꝑata ẜm Cypri. Scm q̇d decet ẜm honesta tem ⁊ est diuersum a verbo licet  mul ta licet q̃ non decent. Tertium q̇ expediat ẜm vtilitatẽ. vnde filie sine cōsensu pr̃is ↄtrahere matrimoniũ licet: vt ĩ c. sufficiat. xxvij. q. ij. sed nō decet: vt ĩ. c. j. de spon. impu. nec expedit dum mulieres sepe laborent contra propria cōmoda. l. si pater. in fi. C. de spon.
¶ Quō cognoscet̃ si actꝰ estvalidꝰ? Rñ.
1
*Pa. in. c. cũ olim. de cle. cōiu. ꝙ recurrẽ dũ est prĩo ad cōsuetudinẽ loci vbi q̃ oriundꝰ fuit vel vbi actꝰ est gestꝰ ⁊ nō ad cōsuetudinẽ loci alteriꝰ vbi actus est applicādꝰ. Exm̃ natꝰ de pr̃e sacerdote eccłie orientalis q̇ ↄ̃xit ẜm eorũ ri tũ ẽ legitimꝰ vbi ⁊ iō pōt eligi ĩ eccłia occidẽtali ꝓ p̃lato. fac. ĩ ar. ad hoc. l. j. C. de cu. ⁊ no. ꝑ Bar. i. l. oẽs ppłi. ff. de iu ⁊ iur. ⁊. l. cunctos populos. C. de sum. tri. ⁊ facit ad. q. vtrũ testm̃ factũ Senis cuʒz tribus testibus ẜm eorũ statuta va leat quo ad bona alibi existentia.
¶ Jtẽ actus gestꝰ ab hñte duplicẽ ptā
2
*tem sꝑ in dubio p̃sumit̃ gestus ẜm eaʒz ptātẽ ẜm quā actꝰ tolerari possit vt va leat. vt no. Pa. in. c. nisi essent. dep̃bẽ. fa cit. c. q sicut. de elec. vbi p̃sumit̃ actus factus respectu maioris ptātis ab eo q̇ duplicẽ ptātẽ hʒz facit. l. iij. ff. de mi. tes. ¶ Actus legit. est ille q̇ obuenit vel fir
3
*mat̃ a lege. ff. de ꝟb. si. l. lege obue. ⁊ est emāci. accep. aditio hr̃e de ↄtract. ma. tuto. datio ⁊ hmōi ẜm vero ord. minoꝝ est regere p̃dicare ⁊ c. q̇ oẽs intelligunt̃ solũ nomine actuũ legit ⁊ non alij.
¶ De accusatione. ꝑ qͦs fieri possit no.
4
*in. l. ij. ff. de accu. ⁊ in. l. de crimine. ⁊ ĩ. l. vxor. C. q̇ accu. nō pos. Jnn. ĩ. c. nōnulli: in gl. sua ĩ ꝟsi. mādato: de rescrip. ⁊ ibi Panor. §. sunt alij. ad fi. ⁊ an accusatio abolita possit ꝑ iudicẽ ꝑsequi. Bar. ĩ. l. libellorũ. §. fi. ff. de accu. ꝙ sit er officio ⁊ idẽ si nō sit abolita qñ accusator disse rit vt ibi ꝑ Alex. ⁊ de accusāte vltra hĩc deducta ⁊ ꝙ dʒz stare ĩ carceribꝰ donec discutiat̃ de crĩe. ꝙ sic. l. fi. C.  accu. ma xime si accusatꝰ sit incarceratꝰ ꝑ. l. j. de cust. reo. est tñ relaxādꝰ liq̇dato delicto etiā añ snĩaʒz. Sali. ĩ. l. nullo ĩ fi. C. de ex hi. re. ⁊ quałr nō ꝓsequẽs puniat̃. not. | Bar. in. l. iij. §. j. ff. de preuari. ⁊ in. l. j. §. si q̇s āt. ff. ad turp. l. ⁊ ꝙ accusatꝰ de cri mine nō pōt habere honores vel digni tates. l. reꝰ. ⁊ ibi. Bar. ff. de mu. ⁊ hono. ⁊ plenissime ꝑ Ro. singu. ccccxl. inci. ac cusatus de crimine.
Accusatio

Accusatio

est aliquẽ ĩ libello reum de crimine deferre ad vindictā ẜm Aʒzo. ĩ sum. ĩ rub. C. de accu. circa quā q̃renda sunt infrascipta. ¶ Vtrũ accusationẽ debeat precedere monitio? Rñ. ꝙ nō de necessitate. ar. c. ij. ⁊. c. q̃litet ⁊. qñ. el. ij. de accu. ⁊ ĩ gl. ij. q vlti. §. j. Ratio  fit solũ ad penā impo nendā vt in gl. in. c. licet de simo.
¶ Vtrũ aliq̇s teneat̃ accusare? Rñ. ẜm
2
*gl. ĩ. c. qua ꝓpter. ij. q. vij. ꝙ nemo sacit tex. i. l. vnica. C. vt nemo inuitus. ⁊. c. si primates. v. q. ij. ⁊ gl. in. c. licet. in fi. de accu. Bar. ĩ. l. ĩ eũ. ff. de accu. dicit verũ nisi in homicidio qm̃ heredes tenent̃ accusare. ar. l. pretor. §. j. ff. de iniur. ałs perderẽt hereditatẽ. vt. l. j. ff. de his q̇. vt indig. Sed contrariũ videt̃ tenere gl. in. l. si quis homicidij. C. de accu. et Cy. Bal. Sali. Ange. ⁊ Raph. in. d. l. in eum. s. ꝙ nō tenent̃ accusare. Et iura q̃ vident̃ contraria nō loquunt̃ de accusatione ꝓprie: sed de denũtiatione de qua dicā in ti. suo. ⁊ ĩ quo differt ab ac cusatione imo videt̃ ꝙ accusare sit cōtra preceptũ diuinum dũ dicit. Dimit te nobis debita nostra gl. est in. l. furti .§. partꝰ. ff. de his q̇ no. infa. de quo dic vt. j §. iiij.
¶ Quis pōt accusare? Rñ. aut crimẽ est
3
*priuatũ aut publicũ. Si priuatũ regu lariter nō admittit̃ nisi cuiꝰ interest: vt videt̃ velle gl. ĩ. l. fi. ff. de pri. deli. Q li mitat nisi sit tale delictũ ṗuatũ ex qͦ pe na pecuniaria applicāda fisco debeat imponi:  tũc quilibet de ppło admit tit̃ ad accusandũ ꝓ illa pena. ita vult gl. sing. Dy. ⁊ Bar. ĩ rub. ff. de po. act. lʒz Bal. teneat ↄ̃. in. l. aducrsus. C. de fur. Si ꝟo est crimẽ publicũ q̇libet admit tit̃ q̇ nō ꝓhibet̃ spāliter lege vel statuto aut ↄsuetudiue. Et q̇ prohibeantur habes. ij. q. vij. ⁊. iij. cā. ꝑ totũ de ac. ⁊ in multis. c. ⁊ in. l. q̇ accusare cũ pluribꝰ le gibꝰ sequẽtibꝰ. ff. de accu. sicut sunt in fames minores pauꝑes ⁊ multi quos omitto:  nō ꝑtinet ad nos ⁊ hoc verũ nisi ĩ duobꝰ casibꝰ. Primus qñ suāvel suoꝝ iniuriā ꝓsequunt̃. vt no. in. l. fi. ff. de priua. deli. ⁊ in. l. fi. ff. de iniur. facit gl. in. l. cũ emācipati filij. §. emācipatꝰ ff. de col. bo. Scs qñ delictũ nō est cōmissum ↄ̃ ꝑsonā putastatuto cauet̃: vt q̇ blasphemauerit vel iuerit de nocte puniat̃ in. x. tũc q̇libet ad accusanduʒz talẽ admittit̃. vt no. Bar. ⁊ Jo. de imo. ĩ. l. j. ff. de pu. iudi. ⁊ bar. ĩ. l. lex corne. §. si q̇s libellũ ff. de iniur. Req̇rũt tñ mul tas limitationes ⁊ districtiones quas dimitto quia ad nos nō pertinẽt. Vide. ij. q. j. ꝓhibẽtur vbi de hoc Clericꝰ tñ ad vindictā publicā accusare nō de bet: etiā si pena sanguinis nō venit im ponẽda: facit. c. sicut sacerdotes. ij. qō. vij.  hmōi odiosis nō dʒz se immiscere ẜm Panor. in. c. cũ. P de accu. sʒz si ꝓsequit̃ iniuriā suā pōt: etiā sivenit ĩponẽ da pena sanguinis ẜm Pañ. vbi. s̃. dũ mō dicat ꝙ nō ĩtẽdit accusar e: vt pena imponat̃. tex. est clarꝰ in. c. p̃latis deho mi. li. vj. facit. c. cũ sit gñale de fo. cōpe. ⁊. c. olim de iniu.
¶ Qua ĩtẽtiōe dʒz q̇saccusare: vt sit sine
4
*pctō accusatio? Rñ. ꝙ ꝓpter bonũ cōe s. vt ceteri q̇eteviuāt. xxiij. q. v. non fru stra vel ꝓpter suũ ĩteresse. ałs tale erit pctm̃ qualis inordinatio intẽtionis. i. mortale si exodio veniale si aliqua pas sio fragilitatis ĩmsceat̃. ar. c. accusasti. de accusa. ⁊. ij. q. vij. si q̇ sunt. ⁊. d. c. qua liter ⁊ qñ nō tñ tenet̃ ad aliquẽ restitu tionẽ ꝓpter hoc sed solum ad peniten tiam de peccato.
¶ Quis modus sit seruandus ĩ accusa
5
*tione vide. ij. q. viij. per totum.
¶ Vtrũ pactũ seu iuramẽtũ de nō accu
6
*sandovaleat? Rñ. ẜm gl. in. c. quẽadmo dũ: de iureiu. ꝙ nō tenet de crimine ꝑ ꝑetrādo. ff. de pac. l. si vnus. §. pcā. et. §. seq. Et peccat mortalit̃ si hoc iurat: vt | ptʒz. j. Juramentuʒz. ij. §. vij. de pacto ꝟo cōmissovalet dicto. §. pacta ⁊ in tex. d. c. quẽadmodũ ibi nō solũ septies. Si tñ pecuniā reciperet turpiter accipit. ⁊ re stituere tenet̃ de bono ↄsilio. Rñ.  pro pter caritatẽ ꝓximi excōpassione dʒz mo neri credẽs ꝙ se emẽdabit: ⁊ nō ꝓpter pecuniā. multo fortiꝰ deberet restituere si recepisset ꝓ nō accusādo de pctō. ꝑ petrādo vel pro accusando calunniose j. q. j. iubemus.
¶ Vtrũ q̇s possit desistere ab accusatio
7
*ne incepta? Rñ. ꝙ si videt eũ que accusauit innocentẽ tenet̃ oĩmodo quo pōt desistere. ij. q. iij. siquẽ: aut ꝑabolitionẽ. Si ꝟo nō cognoscit innocẽtẽ eũ eẽ pōt desistere si vult quo ad cōsciẽtiā ex cha ritate: sed nō ex premio: vt no. glo. ĩ. c. j. de collu. sʒz quo ad impunitatẽ fori ↄtẽ tio si nō potest nisi in certis casibꝰ. De quibꝰ vide Barto. in. l. quesitum. ff. ad turpi. ⁊ Pano. in. c. licet de accusa.
¶ Quod modis accusatio redditur vi
8
*tiosa? Rñ. ꝙ tribꝰ modis ẜʒz Gratianũ. ij. q. iij. ⁊ in §. notandũ. ⁊. l. j. ff. de aboli. scilicet prĩo calũniādo: ⁊ tũc est quādo falsum crimẽ imponit ⁊ talis tenet̃ de omni dāno dato proximo. c. vl. de calũ. ⁊ peccat mortaliter. xxij. q. ij. primũ. Se cũdo tergiuersando. ⁊ tũc est tergiuer sator quādo in totũ a lite recedit sine li cẽtia iudicis. Hoc intellige quo ad cōscientiaʒz si ex aliquo malo finẽ facit:  si ex ↄpassione proximi quo ad cōscientiā licet quo ad forũ cōtentiosum puni tur ĩ. v. libris auri. l. iij. ff. de p̃uari. Ter tio preuaricādo. ⁊ tũc est qñ colludit cũ reo falsas probatiōes ⁊ varias simulā do. ⁊ talis punit̃ arbitrio iudicisvt. l. j. ⁊. ij. ff. de p̃uari. sʒz in cōsciẽtia credo nō peccet. nisi talis falsitate vel mendatio vtatur ⁊ hmōi prohibitus vł ex aliquo malo fine de istis habes ĩ. l. j. ff. de abo li. ⁊ in. l. j. ff. ad turpilia.
¶ Vtrũ post peractā penitẽtiā de pctō
9
*possit quis sine pctō accusare talẽ? Rñ. ẜʒz Jnno. in. c. de his de accu. ꝙ sic. ⁊ tenet glo. similiter. ibidem. Ratio:  per penitẽtiā satiffit deo sʒz per punitionẽ que imponitur in iudicio satisfit reipu blice vt ceteri timeāt ⁊ quietius viuāt. C. de apost. l. hi qui. cum suis cōcor.
¶ Vtrũ semel accusatꝰ possit de eodeʒz
10
*iteꝝ accusari? Rñ. ꝙ nō. c.  his accu.  delictũ vniꝰ hoĩs sepiꝰ q̃ri nō dʒz. ff. nau. cau. sta. l. lʒz. §. vlti. xxiij. q. ix. veniā. Fallit in duobꝰ casibꝰ. Primus si secũ dꝰ accusator doceat primũ preuaricasse. ff. de p̃uari. l. iij. Secũdus si suũ dolo rẽ ꝓsequẽs ignoret accusationẽ ab alio institutā. ĩ. l. si cui. ff. de accu. vide ĩ glo. d. c. de his.
¶ Vtruʒz accusatus possit sine pctō ali
11
*quid dare accusatori vt desistat ab accu satiōe? Rñ. Jnn. in. c. crimina. de collu. ꝙ que dā est causa crimĩalis ⁊ ĩ hac añ ĩchoatā accusationem ꝑ gr̃aʒz desistere pōtvt. ff. de his q̇. no. ĩfa. l. furti. §. pactꝰ ⁊. ff. ad turpilia. l. mulier. ⁊. l. que situm post nō licet: nisi vt habetur. C. de abo. l. ij. ⁊. iij. ⁊. v. q. j. q̇dā ⁊ trāsigere aliquo datovł retẽto in crimine publico nō lʒz. Et si fiat trāsactio nulla est ⁊ accusatꝰ habet̃ pro cōfesso. C. de trāsact. l. trāsigere. ff. de preuari. l. ĩ omnibꝰ. Vbi aũt est tale crimẽ quod irrogat penā sāguinis: licet vnicui sāguinẽ suũ redime re qualitercũ. ff. de bo. eo. l. j. vel penā detrusiōis ꝑpetue ẜm Panor. in. c. j. de collu.  licet tũc nisi ĩ adulterio. d. l. trā sigere. Jn alijs aũtvbi pena sanguinis nō irrogat̃ trāsigere nō lʒz nisi ĩ crimĩe falsi: vt ĩ. d. l. trāsigere. Jn crimine vero priuato trāsigere licet ẜm glo. ĩ. d. l. trā sigere. ¶ Et not. ꝙ ẜm canones omne crimẽ dicit̃ publicũ. Et ideo trāsigere non licet: vt de collu. ꝑ totũ: quia ecclesia pro nullo crimine imponit penā sā guĩs. C. señ. sāg. ne cleri. vel mona. Excepto vbi ĩponẽda est pena detrusiōis perpetue vt dictum est. Et que dican
21
*tur crimina publica de iure ciuili habes infra criminẽ. §. vij.
¶ Vtrum accusatus teneatur respondere veritatem. dic. vt. infra confessio delicti in prin.
¶ Vtrum liceat accusato calũniose se
13
*defedere? Rñ. ꝙ nō etiā si iniuste accusaretur  hoc esset genꝰ vindicte que sine peccato fieri nō potest: imo post iu ramentũ de calũnia receptũ esset periurus. Quādo etiā iuste accusatur defendẽdo se ẜʒz iuris ordinẽ semꝑ debet ꝓ posse accusatorẽ accusare nec peccat se defendẽdo ẜʒz ordinẽ iuris etiā si ac cusator remaneret infamatꝰ ẜm Scot. in. iiij. distĩ. xv. quia nō tenet̃ se ꝓdere vnde potest quascũ exceptiōes cōpetentes proponere ⁊ appellare ⁊ alia iu ridica facere nō tamẽ mẽdaciũ dicere:  peccaret mortaliter ẜm Sco. vbi. s̃. Appellare aũt in causa more afferẽde: ne cōtra eum iusta sentẽtia detur nō lʒz quia calũnia est. cōcor. Tho. ij. ij. q. lxix. arti. ij. ⁊ Ric. in iiij. dist. xv. arti. v. q. iij.
¶ Vtrũ accusator teneatur se ĩscribere
14
*ad penā talionis: vide. j. inscriptio. §. j. ¶ Ad q̇d tẽdit accusatio? Rñ. Panor. ĩ
15
*c. suꝑ his. de accusa. quod tẽdit ad depositionem ab officio ⁊ beneficio. Et si crimen sit enorine ad perpetuũ carcerẽ vt ĩ. c. tue. de pe. ⁊ hoc de iure canonico: sʒz de iure ciuili tẽdit vt puniatur debita pena. Denũciatio vero tẽdit ad correctionẽ nō ad puniendũ peccatũ pena cōdigna: sed vt desistat a peccato et hoc procedit tā in denunciatione euāgelica  canonica: tam iudiciali  extra iudiciali.
Adiuratio

Adiuratio

creaturarum q̇deʒz? Rñ. Ric. ĩ. iiij. di. xxxv. ar. iiij. q. ij. ẽ ꝓ inuocatiōe diuini noĩs vel alteriꝰ rei sacre obsecrādovel impetrādo inclinare eas ẜm se: vel in cōparatione ad eas ad aliquid agendũ vt patiẽdũ. ¶ Vtruʒz adiuratio hoĩs sit licita? Rñ.
1
*qui. s̃. ibidẽ ꝙ aut adiurās intẽdit eos inclinare ad bonum aut maluʒz culpe. Primo modo aut adiurat obsecrādo. ⁊ sic nō accepit nomẽ dei ĩuanũ. Sic em̃ adiurauit paulus. Ro. xij. Obsecrovos per mĩam dei vt exhibeatis corporave stra. ⁊ c. Aut adiurat imprecādo ⁊ tunc subdistingue: aut adiurat euʒz qui sibi tenetur obedire. ⁊ sic licet. Aut adiurat eũ in quẽ nullā hʒz potestatem: ⁊ sic assumit nomẽ dei inuanũ:  vsurpat po testatẽ in aliũ quā nō hʒz quantũ in se est. Et peccat mortaliter. Si autẽ adiurās intendit inclinare illũ quẽ adiurat ad maluʒz culpe: sic nomẽ dei invanam assumit.
¶ Vtrũ adiuratio demonum sit licita?
2
*Rñ. qͦ. s̃. ibidẽ aut adiurat ĩp̃cādo aut abseruādo Primo modo aut vt xp̃ʒz do ceāt vel obsequiũ aliq faciāt: ⁊ sic licitũ est:  pertinet ad quādaʒz familia ritatẽ vel societatẽ: licitũ tñ est aliqñ. s. cũ aliq̇ sanctiviri ex spāli instinctu spi ritussancti vel reuelatione diuinavtũt̃ ministerio demonũ ad aliquos effectꝰ. Aut eos adiuratvt a se ⁊ a proximis ex pellat: ⁊ hoc lʒz  sunt aduersarij nostri obstinati. Et sic intelligitur ill Mar. vlti. Jn nomine meo demonia eijcient ⁊ c. Adiurare aũt eos obsecrādo semꝑ illicitũ est:  sic quoddā signum familiaritatis importat.
¶ Vtrũ adiuratio creaturaruʒz irratio
3
*nabiliũ liceat? Rñ. Ric. vbi. s̃. ꝙ aut ad iuratur ẜʒz se ⁊ absolute. ⁊ q̇sic eas adiurat nomẽ dei assumit inuanũ:  nō intelligũt adiurationẽ illā. Aut adiurāt̃ in relationeʒz ad aliũ: ⁊ hoc dupliciter. Aut in relatione ad deuʒz. vt cuʒz aliqui sancti ad infideliũ cōuersionẽ ⁊ ĩfirmo ruʒz in fidei cōfirmationẽ inuocāt nomẽ dei ad hoc vt eius virtute ipse creature irrationabiles adiurate aliqͦ motu mouent̃: q̇ nō est per eatũ virtutem naturalẽ: ⁊ sic lʒz. Aut adiurātur in relatione ad diabolũ ad hoc: vt diabolꝰ ab eis repellatur nec eis vtat̃ vt instrumẽ to ad nocẽdũ. ⁊ sic adiurātur ab exorcistis ecclesie ⁊ sic etiam licet.
¶ Vtrũ adiuratio illicita sit pctm̃ mor
4
*tale? Rñ. vt colligo exꝟbis prefati. Ric. vbi. s̃. ꝙ sic ex se:  sic est directe cōtra scʒz preceptum. Non assumes nomen dei tui invanum. Exo. xx.

De administratore legitimo an in telligatur semꝑ liberũ mandatũ. no. ꝙ | satis. l. quod si forte. §. sunt quidaʒz per Bar. ibi. q. iiij. ff. de solu.
Administratio

Administratio

legitima et libera est quando quis potest in iudicio agere ⁊ conueniri: ⁊ etiam extra iudicium de aliqua re disponere. facit. c. ex literis: de proba. ⁊ ibi Jnnoc. allegat. l. ij. in. §. ij. C. de iura. calum.
¶ Vtrũ administrator teneat̃ de ma
1
*la administratione satisfacere? Rñ. ẜm Jnno. ĩ. c. ex p̃sentiũ. de pig. ꝙ sic. ⁊ ille cuiꝰ est administrator hʒz actionẽ nego ciorũ gestoꝝ cōtra eũ qui male administrauit. ff. de neg. gest. l. iij. §. vlt. xij. q. ij. si qua de rebꝰ. ⁊. c. si q̇s qualibet cōdi tiōe. Vnde aduerteꝙ tenet̃ administra tor ẜm gl. in. l. cũ ostẽdimus. ff. de fideius. tu. de dolo. vt ibi ⁊ lata culpa. vt. l. curatoris. C.  neg. gest. ⁊ etiā leui. vt. l. quicquid. C. arb. tu. De dolo solũ tenet̃ ẜm gl. in. l. j. ff. de neg. gest. qñ mea affectione ductꝰ solũ administrauit et lata culpa q̇ equiparat̃ dolo. vt. l. q nerua. ff. depositi. De leuivero tenet̃ vt cōiter: vt ĩ. d. l. quicquid. Aliqñ etiā de leuissi ma vt qñ diligẽtissimus erat gesturꝰ. l. si pupilli. §. videamus. ff. de nego. gest. Aliqñ de casu: vt in casibꝰ. v. positis. in l. si negocia. ff. de neg. gest. Primꝰ si ac cessit aĩo depredādi. Secũdus si noua negocia ⁊ insolita fecit. Tertius si cul pa precessit. Quartꝰ si fuit ĩ mora. Qui tus si casuʒz recipit. Nota etiā ꝙ admi nistratus nō solũ hʒz actionẽ cōtra administratorẽ sed etiā cōtra heredes. et ĩtelligit Jnn. vbi. s̃. qñ dolo vł lata cul pa aliq̇d gessit ad quod heredes tenen tur. Si vero ex leui culpa nō tenentur heredes nisi in casibus. iiij. quorũ tres p̃onunt̃ in. l. j. C. de here. tuto. Primus siłis fuerit ĩchoata cōtra tutorẽ. Secũdus si aliquid ab eo peruenit de rebus administrati. Tertius de bonis administrati. alijs ex gr̃a cōcessit. . ff. de fur tis. l. si pignore r species lucri ẽ ex alie no largiri ex bñficio sibi debitore acq̇rere. Quartꝰ ponit̃ in glos. d. l. cũ oñdimus. s. si non explicet inchoata per defunctũ:  tenetur de leui etiam. l. quic quid. C. arbi. tute.
¶ Vtrũ scienter cōmittẽs administra
2
*tionẽ indigno teneat̃ ip̃e de mala administratiōe? Rñ. ꝙ sic ẜʒz Jnn. in. c. ex rōne. de eta. ⁊ quali. alleg. ff. de mune. l. lucius. §. imperator. ff. de ma. cōuẽ. l. j. in prin. per totum. ⁊ peccat mortaliter.
De monitiōe ⁊ ꝙ trina requiratur et ꝙ non possint ꝑ iudiceʒz breuiari ad incurrẽdum penam gl. in. cle. j. de vi. ⁊ hoc. cle. in. c. j. de mil. vasal. qui cōtu. est nec sufficitvna peremptoria. vt ĩ. d. cle. j. ⁊ in. l. ij. C. quomodo ⁊ qñ iud.
Admonitio

Admonitio

an debeat fieri āte denunciationem? Rñ. ꝙ sic est gl. in. c. qualiter ⁊ qñ. el. ij. de accu. ⁊ not. gl. ĩ. c. lʒz hely de simo. vide de hoc. j. Denũciatio in prin. ⁊. §. ij. ⁊. x.
¶ Vtrũ ante admonitionẽ ↄstituat̃ in
1
*mora qui est obligatus ad aliquid dādũ vel faciendum sine determinatione tẽporis. vide. j. Mora. §. j.

De adoptione ꝙ debeat fieri ĩ scriptis gl. ⁊ doc. in. l. emācipatiōe. C. de fi de ĩstru. ⁊ ĩter pñtes. l. fi. C. de adop. ⁊ ꝙ possit fieri ꝑ ꝓcuratorẽ. l. ita aũt. §. gesse. ⁊ ibi Barto. ad. fi. ff. de admi. tuto. ⁊ ĩ l. post morteʒz. §. ne in. j. q. ff. de adop.
Adoptio

Adoptio

est legitimꝰ actus ꝑ quẽ qui filius nō est pro filio habet̃ pene naturam imitans. insti. de adop. in glo. Diuidit̃ aũtvt habetur in l. j. ⁊. ij. ff. de adop.  vna dicit̃ arrogatio.  rogatur. i. ĩterrogat̃ quis an velit istum habere in patrẽ ⁊ pater istum in filiũ. Alia stat ĩ noĩe generali ⁊ supponit hic pro specie: sicut ĩ hoc nomine creditor. ff. si. cer. pe. l. j. ⁊. ij §. mutui. ¶ Vtrũ adoptio et arrogatio in oĩbus
1
*cōueniāt? Rñ. ꝙ sic nisi in aliq̇bꝰ specia libus que sunt. v. Primũ  adoptio fit cuiuslibet magistratus cōpetẽtis auctoritate. dum tamen apud eum plena sit actio. s. merũ et mixtum imperium. C. de adop. l. j. Arrogatio aũt tātum fit autoritate principis. insti. eo. in prĩci. Scm in arrogatiōe requirit̃ vtrius verbũ expressum in adoptiōe nō. Vn|de infans nō pōt arrogari sʒz adoptari. sic. ff. de adop. l. j. ⁊. ij. ⁊. l. in adoptiōi bus hec ꝓbantur. Tertiũ ꝙ arrogatio statim arrogatum ⁊ res suas ⁊ liberas qui erāt in sua ptāte subijcit potestati arrogatoris. ff. de adop. l. ij. §. vlti. Ado ptiovero nō nisi ĩ casu qñ. s. datur auo materno vel si post emācipationeʒz genuit filiũ ⁊ auo paterno dederit. institu. de adop. §. si vero. Arrogatꝰ ergo q̇ est sui iuris. Adoptatur vero. existẽs in aliena ptāte. Quartũ ꝙ arrogator tene tur satisdare de restituẽdis illis bonis ꝑsonis ad quas essent vẽtura si arroga tus ꝑmansisset in statu suo. ff. de adop. l. nec enĩ. §. fi. quĩtũ ꝙ si arrogator emā cipauit euʒzvel exheredauerit sine causa tenetur ei relinquere quartā partem suorum bonorum etiam. s. que habiturus fuisset ab intestato ẜʒz glo. in. l. si ar rogator. ff. eo. que quarta non est augmentata: ⁊ aut̃. de triẽ. ⁊ se. ẜʒz Bar. ibi. ⁊ insti. de adop. §. cum autẽ impubes. Adoptiuovero nihil tenetur de necessi tate relinquere. C. eo. l. j. ⁊. ij. Si tñ moriatur adoptator sine testamento succe dit in bonis: eius. l. pe. C. de adop. post medium: nisi sit legitime emācipatus. ¶ Vtrum arrogatꝰ in filium filij sui ac
2
*quirat quartā partẽ bonorũ sicut arrogatꝰ simpłr? Rñ. Aʒzo. in sũ. instit. de adopt. ꝙ si pater adoptat aliquẽ locone potis si filius ↄsentit mortuo suo patre hic arrogatus in ptāteʒz filij cui arroga tus fuit trāsit. nec agnoscit̃ auo suo he res. Si aũt filius nō ↄsenserit mortuo patre nō reincidit in ptātẽ: sʒz agnoscetur auo suꝰ heres: vel tan nepos: lʒz in filiũ nō adoptauerit vel tā eũ quẽ vi det̃ suꝰ auꝰ voluisse eẽ sibi heredẽ. Jdẽ de adoptato in nepotẽ: vł deinceps q pōt fieri. vt ĩsti. de adop. §. lʒz. excepto ꝙ nō trāsit in ptātẽ patris adoptātis. Et quod dixit de masculo dic de feminis. ¶ Vtrũ fiat adoptio si quis dicat corā
3
*multis accipio te in meũ filiũ? Rñ. Pa. in. c. vnico. de cogna. le. ꝙ nō. l. nō nudis. C. de ꝓba. nisi seruet̃ forma de qua s̃. scʒz ꝙ fiat autoritate magistratꝰ vel principis q est de substātia adoptionis et verbum in arrogatione: vt dictũ est in princi.
¶ Quis possit adoptari? Rñ. ꝙ q̇libet
4
*taʒz masculus  femina. ff. de adopt. l. adoptio. dum modo sit presens. l. ne absens. ff. eo. nec per procuratorem fieri potest. l. post mortẽ. §. ne. ff. eodem. Rationẽ huius habes per Bart. in. l. gallus §. forsitan. ff. de libe. ⁊ posthu.
¶ Vtrum q̇s possit adoptari in fratreʒz
5
*vel sororẽ? Rñ. ꝙ non: vt. l. nec apud. C. de here. insti. ⁊ ibi Ange. ita ꝙ nec etiā in patrem quia contra naturam.
¶ Quis auteʒz non pōt adoptare? Rñ.
6
*ꝙ castrati. Et dicũtur castrati q̇ sic nati sunt: vt nũ generare possint: spadones sic. Et dicunt̃ hi quibꝰ abscisi sũt te stes cũ spada vel cultello. Jtẽ nec femi ne nisi ex rescripto ṗncipis in solatio fi lioꝝ amissoꝝ. Jtẽ qui nō p̃cedit ꝑ. xvij. annos euʒz quẽ vult adoptare vel arro gare. hec habẽtur insti. de adop. Jtem qui non habet. xl. annos non potest ar rogare: licet adoptare possit: nisi iusta causa interueniente. l. si pater. §. vlti. ff. de. adop. Et iusta causa est morbꝰ aut coniunctio persone: alias debet intendere generationi: vt in. d. §. vlti.
¶ Vtrum ĩpediat matrimoniũ: vide. j.
7
*matrimoniũ. iij. ⁊ x. impedimento.
Adoratio

Adoratio

que idem est quod vene ratiovtrũ req̇rat actũ cor ꝑalẽ? Rñ. ꝙ sic. Dicit em̃ damasce. iiij. li. ꝙ  cōditi sumꝰ ex duplici substātia s. intellectuali ⁊ sensibili. ita deo dupli cẽ adorationẽ debemꝰ. s. in anima q̃ cō sistit in interiori motu aĩe ⁊ corporalẽ q̃ cōsistit ĩ exteriori motu corporis. Et  in oĩbus actibus latrie illud q est exterius refertur ad ill quod est interiꝰ sicut ad principalius. iō exterior adoratio fit ꝓpter interiorẽ vt scʒz ꝓpter si gna humilitatis que corporaliter exhi bemus excitetur affectꝰ noster qui pro cedit per sensibilia ad ĩtelligibilia. Vñ genuflexiones signant nostrā infirmitatẽ respectu dei. ⁊ prosternimns nos quasi nihil nos esse ex nobis ꝓfitẽtes. | ¶ Vtrũ adoratio requirat locũ determi
1
*natũ? Rñ. ꝙ non principaliter quasi sit de necessitate eiꝰ: sʒz bñ requirit̃ ẜm cōdescẽtiā sicut ⁊ alia signa corꝑalia ẜm illud Jo. ij. Domꝰ mea domus orationis vocabit̃. Et iō Jo. iiij. Venit hora in qua veri adoratores adorabunt in spiritu: q̇ est principalis actus adorationis: vt dictũ est. Locus tñ requirit̃ nō ꝓpter eũ qui adorat̃: sʒz ꝓpter adorantes. Primo ꝓpter loci cōsiderationẽ ex qua specialẽ deuotionẽ cōcipiũt adorantes vt exaudiant̃: vt pʒz. iij. Reg. viij. Sco ꝓpter sacra mysteria et alia sanctitatis signa q̃ ibi ↄtinent̃. Tertio ꝓpter concursum multorum adorantium: ex quo oratio fit magis exaudibi lis ẜm illud Math. xviij. Vbi duo vel tres ⁊ c.
¶ Vtrũ tres ꝑsone in deo adorent̃ vna
2
*adoratione? Rñ. ꝙ sic.  sicut in eis est vna essentia substantia ⁊ excellẽtia: ita vnus honor ⁊ reuerentia eis debet̃: ⁊ ꝑ consequens vna adoratio.
¶ Vtruʒz aliqua creatura sit adoranda Rñ. ꝙ sic. ꝓpter quādā dei excellentiā qua deo debet̃ reuerẽtia: quā q̃dā creature ꝑticipāt non ẜm qualitatẽ sed vt dixi ẜm quandā ꝑticipationẽ. Et ideo alia veneratiōe veneramur deũ q ꝑti net ad latriā. Alia veneratione venera mur creaturas quasdā excellentes: q ꝑtinet ad duliam. ꝓpterea cũ ea que ex terius agunt̃ sint signa ĩterioris reuerẽtie. quedā exteriora ad reuerentiam pertinẽtia exhibent̃ excellentibꝰ creaturis inter que maximũ est adoratio. Sed aliquid est q soli deo debet̃ q est sacrificium. Hoc elicit̃ ex Aug. x. de ciui. dei ẜm ergo reuerentiā excellenti creature debitā nathan adorauit Dauid. iij. Reg. j. ẜm vero excellẽtiā q̃ deo debetur Mardocheus noluit adorare. amā: timens ne dei honorẽ trāsferret ad hominem: vt dicitur Hester. xiij.
¶ Vtrũ humanitas xp̃i sit adoranda
4
*cultu latrie? Rñ. ꝙ habẽdo respectum ad hũanitatẽ xp̃i in se: ⁊ sic nō est adorāda latria cũ sit creatura: sed solũ illa que dulia dignior est ẜʒz gl. super illud p̃s. Adorate scabellum pedũ eius. Ha bendo tñ respectũ ad verbũ cũ quo est vnita hypostatice: sic debetur ei latria  vna adoratiōe adoratur supposituʒz ⁊ natura: ita ꝙ natura adorat̃ ꝑ suppo situm christus autem est nomen perso ne in duabus naturis hec ex Richar. ĩ iij. dist. ix.
¶ Vtrũ imago xp̃i sit adorāda latria? Rñ. ꝙ considerando eā ꝓut est quedā
5
*res: sic nullꝰ honor ei debetur sicut nec alicui lapidi vel ligno sed cōsiderādo ꝓut est imago xp̃i: tunc  idẽ motus q̇ est in imagine est in imaginato: ideo vnus honor debet̃ imagini et imaginato: ⁊ ꝓpterea cũ christus latria adoretur: sic eius imago:  vt dicit Dam̃. iij. li. c. viij. Honor imaginis ꝓuenit ad prothotipuʒz. i. imaginatũ de hoc ẽ tex. in. c. venerabiles. de cōse. dist. iij. Nec ob. Exo. xxvj. Nō facies tibi imagineʒz ⁊ c.  illud ꝓhibitũ fuit pro eo tempore quo deus naturam humanam non assumpserat: quia tunc figurari nō poterat. Secus in humanitate assumpta propterea imagines sunt libri simpli cium ad eorum instructionem recte a sanctis inuente: vt in. c. perlatum. de conse. di. iij.
¶ Vtrum crux xp̃i sit adorāda latria?
6
*Rñ. ꝙ honor siue reuerẽtia nō debetur nisi rationabili creature. Jnsensibili vero nō debet̃ nisi rōne nature rōnalis. Et hoc dupliciter. Primo inquātũ representat creaturā rōnalẽ. Secundo inquantũ ei cōiungit̃ quocũ modo. Prĩo mō solent hoĩes venerari imaginẽ regis. Sco mō eins vestẽ. Vtrũ aũt venerantur homines eadem veneratione qua regem. Si ergo querat̃ de cruce qua christus fuit crucifixus an sit adoranda? dico ꝙ vtro modo est venerāda. Primo  representat figuraʒz. christi extensi in ea. Secundo ex contractu eius ad christi mẽbra: ⁊ hoc est  eius sanguine est perfusa. Vnde vtro modo adoratur adoratione eadem cum xp̃o. s. latrie. Et ideo crucem | alloquimur ⁊ deprecamur quasi ipsuʒz xp̃ʒz. Si vero loq̇mur de cruce xp̃i ĩ alia materia. s. lapidis ⁊ ligni ⁊ hmōi: sic ve neramur tantũ eā vt xp̃i imaginẽ quā veneramur adoratiōe latrine: vt dictũ est. Aliqui tñ vt Tho. tenẽt ĩ. iij. q. xxv. ꝙ crux xp̃i in qua pependit nō adorat̃ eadẽ adoratione. s. latrie cũ verbo cum non pertineat ad personaʒz eius quasi pars eius: sed rōne hyperdulie in qua est quedā res xp̃i rōne cuiꝰ vestes simi liter ⁊ alia q̃ ad humanitatẽ eiꝰ referũ tur hyperdulia adorant̃: sʒz sanctꝰ Bona. in. iij. di. ix. dicit ꝙ illa crux vt ẽ res quedā nō dʒz adorari latria nec dulia sʒz adoratione cuiusdā honoris ⁊ reueren tie tan instrumẽtũ nostre salutis. Si cut etiā reuerentur sacramẽta pro eo ꝙ sunt instrumẽta nostre salutis ⁊ quelibet harum potest teneri.
¶ Vtrũ mater xp̃i sit adorāda latria?
7
*Rñ. ꝙ nō cũ sit pura creatura.  tamẽ est mater dei q est excellentissimũ ita ꝙ excellẽtiꝰ pure creature cōuenire nō pōt ideo sibi non tantũ cōuenit honor dulie sed etiā hyperdulie q̃ dicit̃ dulia maior ẜm glo. Here. iiij. c.
¶ Vtrũ. sanctoꝝ reliquie aliquo modo
8
*sint venerāde? Rñ. ꝙ sic. vt vult Aug. j. de ciui. dei. quando aliquis afficit̃ ad aliquẽ: ea que sibi de eo relinqunt̃ post mortẽ veneratur non tantũ corpus et eius partes: sed etiam aliqua exteriora: vt vestes ⁊ hmōi Manifestũ est aũt ꝙ sanctos dei venerari debemꝰ inquātum sunt membra xp̃i filij ⁊ amici ⁊ intercessores nr̃i. Et ideo reliquias sanctorum qualescun in eorum memoriā honore congruo venerari debemꝰ. Vnde ⁊ xp̃s eas honorat in eoꝝ presen tia miracula faciendo.
¶ Quid aũt sit latria. vide. j. Latria et
9
*dulia. in. c. suo.
¶ Vtrũ aliq̇s possit adorare aduersa
10
*riũ sine peccato? Rñ. ꝙ non etiā si xp̃s fore credat̃: nisi interius vel exterius conditio exprimat̃ actualiter:  ipsa nouitas rei insolite cōsiderationẽ ⁊ attentionẽ actualẽ requirit sicut dicitur de beata vigine: ꝙ cogitabat qualis es set talis salutatio. Jn adoratione vero hostie sufficit hanc conditionẽ habere habitualiter scʒz. si consecratio debita est facta pro eo ꝙ hostie consecratio est consueta.

De adulatione ⁊ ꝙ sapientibus et sapiẽtie amatoribus nō conueniat po nit. Sp. iij. de adula. §. nũc de exordijs. versi. aduocatꝰ. igit̃. ⁊ ꝙ adulator possit accusare. not. Ludo. Ro. sing. suis in versi. adulator.
Adulatio

Adulatio

q̇d est? Rñ. ẜm Alexā. in ij. tractatu de adulatiōe est peccatũ ex sermone vane laudis ali cui exhibito intẽtione cōplacẽdi. Laudare em̃ aliquẽ de quo nō est laudādꝰ vel plus est laudādꝰ vel non eo sine quo fieri dʒz peccatũ est. Et de hac. xxv. di. §. alias. vj. q. j. sunt plurimi. xlvj. di. sunt nōnulli. ⁊. xj. q. iij. nemo peritorũ. ¶ Vtrũ adulatio sit peccatũ mortale?
1
*Rñ. ẜm Alex. vbi. s̃. ꝙ triplex est genꝰ adulatiōts. Primũ q dicit malũ bonũ fouẽdo peccatorẽ in peccatis: ⁊ hoc est mortale. Q intellige si malũ tale esset mortale ẜm gl. in. d. c. sunt plurimi ꝑ. c. sunt nonnuili. xlvj. dist. Secus si illud malũ q laudat esse veniale.  tũc adu latio esset veniale peccatũ. xxv. dist. ałs et. xlvj. dist. clericꝰ qui. Scm genꝰ adu lationis est quod fit intentione nulli nocendi: sʒz vt alicui ꝓsit vel cōplaceat vel aliā vtilitatẽ cōsequat̃: et laudat in illis q̃ non sunt peccata: ⁊ illud est veniale. Si ꝟofit intẽtione nocẽdi alteri: lʒz alteri ꝓsit est mortale videt̃ em̃ facere libidine mortali. Tertiũ genꝰ est cir ca ea q̃ non sunt pctā: ⁊ nec ꝓdest nec obest sʒz tantũ cōtẽptũ dei gñat: ꝓpter assiduitatẽ ⁊ est mortale. s. vel in eo cui adulat̃: vt puta  ꝑ adulationẽ morta liter peccat in superbiā vel alio modo vel in eo qui adulat̃ puta non timere deũ offendere ⁊ etiā dat cāʒz alteri peccādi mortaliter ex adulatione laudare aũt aliquem non mendaciter ad sineʒz bonum vitium non est nec adulatio. cō cor. Tho. ij. ij. q. cxv.
¶ Vtrũ ĩpetrās bñficiũ ꝑ adulationẽ
2
*teneat̃ resignare? Rñ. Alex. vbi. s̃. ꝙ dʒz reduci ad munꝰ ab absequio. vñ si non seruiret ei ĩ alio nisi ĩ hoc ꝙ sibi adula ret̃ credo ꝙ ĩdigne reciperet ⁊ resignare teneret̃ sicut ille q̇ seruit in turpi offi cio. Turpe aũt officiũ r cui est annexũ peccatũ. hec Ale. Sed tu de hoc dic latius. vt. j. Simonia. v. §. iiij.
¶ Vtrũ dare adulatoribꝰ sit peccatũ?
3
*Rñ. ꝙ tale pctm̃ est dare q̃lis est adula tio ꝓpter quā dat. Si veniale: veniale. si mortale. mortale. vt pʒz. lxxxvj. d. c. do nare et duobus. c. seq. Et sic intellige. Tho. ij. ij. q. clxviij. Dare tñ adulatori nō ꝓpter adulationẽ sed ꝓpter pietatẽ ad sustẽtationẽ nature nō est peccatuʒz vt in dictis. c. no. idẽ dic de dantibꝰ hy strionibus: vt in dictis. c.
¶ Clericis adulatio prohibet̃. ⁊ si exer
4
*cent adulationẽ degradādi sunt. xlvj. d. c. clericus. el. j.
¶ Adulatio fit quatuor modis ẜʒz. alex.
5
*vbi. s̃. Primo laudādo bonũ q nō habẽt. Secũdo augendo bonũ q habẽt plus sit. Tertio laudādo malũ quod hñt dicẽdo bonuʒz. Quarto minuendo malũ ip̃m. s. dicẽdo nō tā graue pctm̃. Primi duo modi sunt venialia pctā ni si immisceat̃ cōtẽptus dei: vel in eo qui laudat vel in eo q̇ laudat̃. tertius ⁊ q̃r tus modus est pctm̃ mortale si malum sit mortale. facit. d. §. ałs. in glo.

Ad ꝓpositũ eoꝝ q̇ hic dicunt̃. et ꝙ adulter nō dicat̃ q̇ adulteriũ mandat. l. j. §. ne autẽ. ⁊ ibi Bar. ꝟ. tu altiꝰ consi dera. col. j. C. de cadu. tol. ⁊ quō puniat̃ no. in. l. uis. la. ij. ⁊ ibi Sali. ⁊ doct. C. de cad. tol. ⁊ in aut̃. sed hodie. eod. titu. Bar. in. l. adulteriũ incestu. in prin. ĩ. j. oppo. ⁊ latius in pe. col. ff. eo. tit. ⁊ ꝙ sit fori eccłiastici etiā si nō agat̃ ad thori separationẽ. no. Ro. sing. d. l. xx. ĩci. nos sumus in materia. Fely. in. c. cũ sit. col. vij. ꝟ. subdit marianus. de consti. Cel. ĩ apostil. ad Bar. in. l. ticia. nu. ij. ver. sed dubitat̃ in apostil. in eo. ꝟ. ff sol. ma. et in apostil. ad Bal. in. l. quotiẽs. nu. iij. in. ꝟ. fit accusatio. C. de iudi.
Adulterium

Adulterium

est alieni thori viola tio: vnde r adulteriũ q̃si ad alienũ thorũ accessio. xxxvj. q. j. §. cum ergo. ⁊ aliqñ est simplex. scʒz quādo solũ alter est solutꝰ qñ duplex s. quādo ambo sunt coniugati.
¶ Quot modis cōmittit̃? Rñ. ẜʒz. Alex.
1
*ij. ij. tract. de adulterio ꝙ ꝓprie est solũ quādo q̇s accedit ad alienā vxorẽ. Secũdo esset quādo cōiugatus peccat cũ soluta. Tertio ẜm quandā iuris interpretationem est quando quis ita ardẽ ter amat vxoreʒz ꝙ etiā si nō esset vxor cuberevellet cũ eavel ecōtrario vxor vi rũ. sic intellig. c. origo. xxxij. q. iiij.
¶ Vtrũ sit maximum mortalium pec
2
*catorum? Rñ. qui. s̃. ibidem ꝙ non quo ad deum: sed est grauius incestus vel contra naturam: licet quo ad penaʒz sit grauissimum.
¶ Que est pena tā viri  vxoris adul
3
*terātis? Rñ. ẜm Jnn. ĩ. c. tue. de ꝓcu. ꝙ olim erat pena capitis. C. de adul. l. castitati. hodie vero priꝰ verberata retru ditur in monasterio. C. de adult. aut̃. sʒz hodie. Et est alia pena:  ẜm Ponor. ĩ. c. plerũ. de dote post di. re. mulier per dit dotẽ: ⁊ vir donationẽ propter nuptias si matrimoniũ separetur ꝑ sentẽtiā iudicis ecclesiastici: ałs nō ẜm. Jo. an. Panor. tñ ibidẽ tenet ꝙ si est notoriũ adulteriũ: quia tũc cũ possit ꝓpria autoritate vir expellere vxorem ⁊ econtrario lucratur:  si petet obstabit ei ex ceptio adulterij. perdet etiā mulier do nationẽ ꝓpter nuptias quaʒz ex pacto aut statuto debeat lucrari soluto mr̃imonio. Bona vero parafernalia nō ꝑdit ẜm doct.  in penis verba debent restringi. regula odia. de regu. iur. lib. vj. uis glo. in. d. c. plerum teneat ꝙ perdat. Est ⁊ tertia pena quia amittit ius petendi ⁊ debitũ. de quo. dicā. j. de bitũ. §. vij. Si tamen recōciliātur recuperat omnia: vt in. d. c. plerum.
¶ Vtrum mulier adultera teneatur re
4
*uelare filium quem de adulterio suscepit. et quō tenetur satisfacere? Rñ. uis diuersi diuersimode hic dixerunt | ego credo opi. Panor in. c. officij. de pe. ⁊ re. iniustissimam. q̇ dicit sic: aut nullũ imminet periculũ ⁊ verisimiliter vt sibi credet̃ vel pōt ꝓbare. et sic tenet reuelare aut nō pōt probare: nec sibi credetur: ⁊ sic nō tenetur  induceret sibi scandalũ sine aliq̃ vtilitate. ar. ij. q. vij. plerũ boni. Aut imminet periculum sibi vel alteri. ⁊ sic nō tenet̃:  in reuelādo imminet periculũ animaꝝ in nō reuelando solũ periculũ rerũ. Et inter duo mala minus est eligendũ. xij. dist. c. nerui. Satisfaciat ergo de suo quātũ pōt dānificatis. sicut sunt qui nutriunt puerũ vel priuant̃ hereditate propter ip̃ʒz: ⁊ doleat nō posse plene satisfacere: ⁊ si ip̃a nō pōt satisfacere tenet̃ adulter si scit vel ꝓbabiliter credit ꝙ sit eius fi lius si modo hoc facere nō pōt sine scādalo. ar. c. fi. de iureiurā. ałs nō. nec obstat regula qui scandaliʒzauerit. de reg. iux. vbi r. Vtiliꝰ em̃ scādalũ nasci permittitur  veritas deseratur:  intelligitur in iudice ⁊ teste non in denũciatione ẜm eundem Panor.
¶ Vtrũ filiꝰ qui est in possessione filia
5
*tionis teneat̃ credere matri dicẽti eum esse spuriũ vel suppositũ? Rñ. Pa. in. c. per tuas. de ꝓba. ꝙ nō. Et tenẽt. doc. ĩ l. filiũ. ff. de his q̇ sunt sui vel alie. iur. ⁊ l. si vicinis. C. de nup. ⁊ ibi dicũt fatuũ fuisse illũ q̇ regno renũciauit ꝓpter dictũ mr̃is. Et dicit. Pa. vbi. s̃. etiam. hoc ꝓcedere si ambo parẽtes negarẽt eum filiũ vt ꝓbat̃ in. c. trāsmisse. in fi. iuncta glo. in versi. iudicis q̇ fi. sint leg. ⁊ text. cũ gl. ĩ. l. j. §. ij. ff. de car. edict. ⁊. l. si posthumꝰ. ff. de libe. ⁊. posthu. Et hoc verũ nisi ꝓbẽt tꝑe cōceptionis nō cōcubuisse simul: vel ꝓpter absentiaʒz vel ꝓpter infirmitatẽ: immo plꝰ dico etiā si ꝓbaret̃ ꝙ adulterabat̃ cum quodā alio tꝑe cōceptionis dũmodo vir eius habitaret cũ ea censebitur nihilominus talis filius legitimus: vt in. l. miles. §. defun cto. ff. de adul. Ratio  in dubio debemus fauore filiorum sic interpretari. vt no. Pa. ĩ. c. ĩtelleximꝰ. de adul. ⁊ facit. d. l. si vicinis. ⁊. l.  semꝑ. ff. de in ius vo. ¶ Vtrum aũt dictus filius post cōple
6
*tam prescriptionem debeat sibi facere cōscientiā de successione in bonis si ꝓbetur vel sibi constet nō fuisse legitime conceptũ? Rñ. ꝙ non vt patebit ex his que no. in tit. de prescrip. §. xlvij. Secus ante cōpletā prescriptionẽ: quia si credit ⁊ ex scrupulosa cōscientia existimat veruʒz matrẽ dicere ⁊ se esse illegitimũ: sic tenetur abstinere a bonis patris pu tatitui nisi esset talis cōditionis ꝙ alio modo non posset viuere:  sic necessita tem vite posset capere: maxime nō existentibus alijs quibus deberet̃ in tan ta necessitate: et ꝓponere satisfacere si ad pinguiorẽ perueniret fortunā. Veꝝ est si de cōsumptis bona fide durante nō tenetur ẜm Host. ⁊ Ro. ⁊ tũc constituitur in possessione filiationis ⁊ ĩcipit prescribere quādo inceptus est nominari seu reputari pro filio legitimo: vt no. in. d. c. per tuas.
¶ Vtrũ adulteriuʒz cōmittat̃ sine dolo?
7
*Rñ. ꝙ nō ptʒz. in. l. si ex lege. ff. de adul. vbi errātes in iure excusant̃ a pena incestꝰ ⁊ adulterij. facit. c. incretiā. ałs est sub. c. ꝓposito. xxxij. q. v. Et hoc intellige ẜm gl. in. d. c. nō quo ad culpā:  pec cat mortaliter quicũ eum cōmittit ex metu: siue ex ignorātia vel errore iuris. Secus in ignorātia facti que excusat a culpa puta  credit viꝝq̇ erat adulter. Siłr qñ cōmittit ex coactione absolute dũ tñ in aĩo nō consentiat. Sed quo ad penā distingue ẜʒz Panor. ĩ. c. ⁊ sic neces se sit de do. post di. re. ꝙ aut loq̇mur de pena corporali: vel pena ꝑditionis pro prie substantie vt dotis seu donatiōis ꝓpter nuptias ⁊ si excusat error etiam iuris. vt. d. l. ij. ar. iij. aut̃. ĩcestas nup. C. de incest. ⁊ inuti. nup. Et licet Jo. and. ⁊ communiter doct. in. c. ⁊ si necesse teneant contrariũ. s. ꝙ error iuris non ex cusat a pena tamẽ Bart. in. l. qui contra. C. de incest. est cum Panor. quia nō est in dolo qui errat. vide. j. dolus. §. j. ⁊ ij. Aut loquimur de pena perditionis lucri: ⁊ sic error non excusat: nisi sit iustus: vt in. l. ne passim. C. de iur. et fac. | igno. similiter excusat a dolo mentis etiaʒz conditionalis: vt ĩ. d. c. propo sito. ¶ Qũo dicit̃ notoriũ adulterium. Rñ.
8
*Pa. in. c. intelleximus adulte. publice dicitur adulterata quando stat in domo cum publico concubinario et conuincitur notorie de adulterio quando habet eam in mẽsa in domo ⁊ in lecto. vt in. c. fi. et in. c. tua de coha. cle. ⁊ mu. vnde ĩ. l. furẽ. ff. de fur. et in. l. capite. v. ff. de adulte. No. ꝙ adulterium dicitur notoriũ quando vir ⁊ mulier deprehẽduntur in latebris se osculantes ⁊ huiusmodi artibus propĩquis adulterio facit. l. si quis non dicam rapere. C. de epis. ⁊ cleri. Jtem quando passi admittit viros cause adulterij: vt in. l. palam. in prin. ff. de ri. nup. ⁊ quod not. in. c. cũ in diosi. de vsur.
¶ Vtrũ spurij possint institui heredes
9
*⁊ quomodo succedunt. vide. j. filius. §. j. iij. ⁊. iiij.

Jnquantum iste dicit prohibitum aduocare posse consulere in camera. cō trarium vt puto est verius per ea que no. Feli. in rub. de fi. instr. verũ cũ etiā quedā idẽ tenet Cel. ĩ apostil. ad Gar. post eũ. ⁊ Alex. in. l. j §. postulare. nu. j. ver. vlti. iste. §. in apostil. in ꝟ. possunt in camera consulere. ⁊ ꝙ illiteratus nō possitesse aduocatus. no. gl. in. l. ij. C. de postu. licet bene procuratores. l. j. §. ad uocatos. ff. de var. ⁊ extraor. cogn. licet etiam appellatũ aduocatorũ veniant procuratores largo modo. l. iij. §. j. in fi. ff. quod quis iur.
Aduocatus

Aduocatus

r ille qui in iudicio apud eum qui iurisditioni preest desideriũ suũ vel amici exponit vel alterins desiderio contradicit. l. sciendum. §. j. ⁊ ibi per doct. et. l. paulus la. j. ⁊ ibi Bar. ff. de le. ⁊ ideo cō sulens in camera: non proprie dicitur aduocatus: ita ꝙ prohibitus aduocare non censetur prohibitus in camera cō sulere vel allegationes in scriptis face re ẜm Panor. ĩ ru. de postu. ⁊ tenet Bar. in. l. j. ff. de var. ⁊ extraor. cog. Et dʒz esse iurisperitus ⁊ studuisse per quinquennium saltem ⁊ iuramento doctorũ pro batus. l. nemini. et. C. de adi. iud. et no. Bar. in. d. l. j.
¶ Sed qui si sunt qui repelluntur ab
1
*aduocando? Rñ. ꝙ multi. de q̇bus. iiij. q. vij. infames. ⁊ est verius. Non cuicũ  datur ꝙ postulet. immo negatur. Ad ditus pene seruꝰ puer actor arene Luminibus carens mulier muliebria pas sus. ⁊ multi alij repelli possunt quos omitto solummodo dicam de his qui sine peccato aduocare non possunt: qui sunt in triplici differentia scilicet heretici ⁊ ceteri excommunicati. Secũdi clerici. Tertij religiosi. de quibus latiꝰ prosequemur.
¶ Heretici ⁊ infideles excommuni ca
2
*ti propter suspitionẽ heresis nullo mo do possunt aduocare. l. nemo. C. de postu. et. l. nemo. la. ij. C. de episco. audi. de pe. distin. j. nemo vel in foro de here. excom. el. j.
¶ Excōicati etiā repellunt̃. xj. q. iij. ex
3
*cōicatiōes.  excep. c. exceptionẽ ⁊ om̃s supradictos: ⁊ quẽlibet ipsoꝝ admittẽs iudex grauiter peccat: vt patet in. d. ca. nemo vel ĩ foro ⁊ in. d. c. excōicamꝰ. el. j. ¶ Vtrũ ep̃i et alij superiores possint
4
*aduocare pro alijs? Rñ. ꝙ non corā ecclesiastico vel ciuili iudice. vt. xj. q. j. re q̇ dẽ. lxxxviij. di. perl atum. ⁊. c. episcopꝰ xiiij. q. v. deni. xxj. q. iij. per totum.
¶ Vtrum sacerdos possint aduocare?
5
*Rñ. ꝙ nō pñt ne coram ecclesiastico vel ciuili iudice nisi in. iiij. casibꝰ vt ĩ fi. de posthu. extra ne cle. vel monachi. sa cerdotibus. xv. q. ij. c. vni. xiiij. q. v. deni . Primus casus est ꝓ se. secũdus pro ecclesia sua. tertius ꝓ personis sibi cōiunctis: ⁊ hoc intellige qñ non possunt habere aliuʒz vel ita bonũ. persone aũt cōiũcte sunt in isto casu vs ad quartũ ḡdũ. C. de epis. ⁊ cle. aut̃. licẽtia. C. de ad uo. di. iu. l. petitionẽ. q̃rtꝰ casꝰ est ꝓ miserabilibꝰ ꝑsonis: ĩtellige miserabiles ꝑso nas oẽs illas q̃ ꝑ se ꝓprias cās nō pñt ministrar̃ vł eccłiastico auxilio ĩdigẽtes lxxxvj. di. c. fi. in fi. ⁊. lxxxvij. di. defen siones. C. qñ impe. ĩter pu. ⁊ vi. per tot. | Jn criminali vero corā seculari iudice nullo modo possunt: vt. j. dicam. §. j.
¶ Vtrũ diaconi vel subdiaconi benefi
6
*ciati vel nō bñficiati possint aduocare Rñ. ꝙ corā seculari iudice nō pñt. c. j.  postu. nisi pro causa sua: vel eccle sie fue vel miserabiliũ ꝑsonarũ ẜm Spec. tit. de aduo. alleg. d. c. j. in quo gl. dicit etiā ꝙ pro miserabilibꝰ ꝑsonis lʒz alle gat. d. c. fi. Et sic ptʒz ꝙ ĩ oĩ casu possunt in quo ⁊ sacerdotes ĩ foro seculari pñt. Coram aũt ecclesiastico pñt ẜm Jnno. in. d. c. j. beneficiati tñ nihil querent ꝓ salario: sʒz oblata spōte recipere pñt. xv. q. ij. c. vnico sed gl. dicit ꝙ nō seruat̃  nemo iudicat stipendijs. c. cũ ex officij de prescrip.
¶ Vtrũ in minoribus ordinibꝰ consti
7
*tuti possunt aduocare? Rñ. ꝙ si sint bñ ficiati nō possunt nisi corā eccłiastico iudice. c. j. de postu. limita hoc ẜm Pa. ⁊ Host. qñ hñt sufficiẽs bñficiũ ad eoꝝ sustẽtationẽ:  sinō hñt pñt ꝑ aduoca tionẽ acq̇rere sibi etiā si sũt diaconi vel subdiaconi. Si aũt nō sunt beneficiati possunt tam corā eccłiastico  etiā se culari in causa ciuili. Jn causa aũt criminali nullo modo possunt coram seculari iudice. ne clem. vel mo. c. snĩam. xxiij. q. viij. his a q̇bꝰ. lj. di. aliquātos. quidā tñ dicũt eos posse ꝓ reis postu lare ⁊ appellare ⁊ appellationẽ ꝓseq̇. ar. xxiij. q. v. c. j. ⁊. c. eos Sed tutius est in totũ abstinere. d. c. sniam. vt not. d. glo. in. d. c. aliquantos.
¶ Vtrũ religiosus possit postulare Rñ.
8
*ꝙ nō nisi cũ vtilitas monasterij expos ceret abbate imperāte. c. ex parte. de postu. Et extẽdit̃ etiā ad canonicos re gulares vt ibidẽ patet. Et ibi di. Pa. ꝙ opʒz ꝙ predicta duo siłia cōcurrāt ałs nullo modo etiā corā ecclesiastico iudi ce esse aduocatꝰ vel ꝓcurator pōt. Si vero p̃dicta duo cōcurrant: pōt etiam corā iudice seculari. ar. in. c. j. ⁊. c. fi. eo. ti. Jntellige in causa ciuili tantum.
¶ Vtrũ ꝓpter lucrũ applicādũ mona
9
*sterio abbate ĩperāte possit monachꝰ esse aduocatꝰ vel ꝓcurator? Rñ. Jnno. in. c. cũ. J. ⁊. A. de sen. ⁊ re. iudi. ꝙ etiam pro laico potest esse aduocatus ⁊ procurator monachus ꝓpter vtilitatẽ mo nasterij. Et ita r ꝙ do. Lap. seruauit. sed ↄ̃riũ ꝙ nō possit tenet. Jo. an. Ego aũt dico cũ Pa. in. d. c. ex parte fore ma gis honestũ ⁊ equũ vt abstineat ar. c. nō magno. ne cle. vel mo. ⁊. xvj. q. j. alia est cā. aduerte tñ q clerici ⁊ monachi solũ ꝓhibẽt̃ vt dixi: postulare qñ indifferẽter exercere volunt talia officia ẜm Jnn. in. c. vnico de ob. ad ratiosecus si volunt solũ assumere in vna causa. Et hoc sequitur Arch i. in. c. ꝑuenit. lxxxvj. dist. Et placet ⁊ videt̃ equũ licet. Colle in. c. dilecti. de arbi. teneat ꝙ nec etiā ĩ vna causa: ⁊ forte melius.
¶ Vtrũ aduocatus teneat̃ gratis ꝓ im
10
*potente aduocare? Rñ. Pa. ĩ. c. j. de offi. iudi. Host. distinguit sic aut est potẽs ad soluendũr ⁊ sic est vera opi. Goffre. qui dicit ꝙ nō tenet̃: sed iudex dʒz sibi cōstituere salariũ ẜm facũdiā ⁊ ꝓ modo litis ⁊ cōsuetudinis patrie vt. l. j. §. in honorarijs. ff. de va. ⁊ extraor. cog. Aut est ĩpotẽs ⁊ tenet̃ gratis aduocare lege diuina hoc precipiẽte Matth. xxij. Diliges ꝓximũ tuũ sicut teipsum Et credo ꝙ peccat mortaliter qñ scit ta lẽ impotẽtẽ incurrrere notabile dānũ ex defectu aduocati: si requisitus eũnō adiuuat gratis. Secus si leue dānum  tunc essetveniale. Et similiter iudex peccat mortaliter vel veniałr sicut aduocatꝰ si sciẽs talẽ impotentẽ nō ꝓuidet sibi de aduocato: precipiẽdo alicui iploꝝ ꝙ gratis aduocet ꝓ tali impotẽ te. Et si ei nolũt obedire. pōt ⁊ dʒz eisin terdicere offm̃ aduoc ationis. l. ꝓuiden dũ. C. de post. ar. l. mortis est. ff. de penis ⁊ in. l. j. ff. de offi. p̃fect. vt. ⁊ in. d. c. j. Et etiā cauere ne potentior offendat aliā partẽ: vt no. Bar. in. l. illicitas. §. ne po tentiores. ff. de offi. presi.
¶ Vtrũ aduocare possit quis cōtra eũ
11
*a quo recepit bñ ficia sine vitio ingratitudinis? Rñ. ꝙ non pōt: vt ptʒz in ca. de post. imoposset donatio reuocari. ar. d. c. fi. iuncto. c. fi. de dona. Sed aduerte |  beneficiũ datũ pro mercede laboruʒz ⁊. seruitiorũ nō ẽ gratuitũ bñficiũ. facit l. aquiliꝰ regulus. ff. de dona. ibi dona tio facta magistro rōne discipline non est mera donatio ⁊ iō reuocari nō pos set ratione ingratitudinssʒz solũ modo qñ donatio seu beneficiũ est gratuitũ fallit hoc qñ pro se vel ꝓ parte vel matre impotente: aut pro alia miserabili ꝑsona aduocat vt colligit̃ vt specu. in titu. de aduo.  tunc pōt sine vitio ingratitudinis.
¶ Vtrũ aduocatus teneat̃ ad restitu
12
*tionẽ si per imprudentiā aut negligẽtiā suam admisit causam cliẽtuli? Rñ. Host. vt recitat Spe. in tit. de aduo. ꝙ tenet̃. ar. l. ibidẽ iuris. ff. ad. l. aquil. Et breuiter tenet̃ ẜm eundẽ. Host. qualitercũ eiꝰ vitio ꝑdat̃. ar. l. si vero ideo ↄ̃ emptorẽ. ff. de euic. Secus si ex qualitate causa: vel defectu probationũ:  tunc vitiũ est materie non artificis. ff. ad. l. aquil. ĩ. seruus seruum. §. si calicẽ. De quanta aũt vel quali negligẽtia vł iperitia teneat̃. vide. j. culpa §. v. ⁊. vj. Multo magis tenet̃ si dolo suo cliẽtulꝰ amisit causam. ff. de iudi. l. si fi liusfa. l. di. sepe.
¶ Vtrũ aduoctꝰ fciẽ ter de fendẽs cau
13
*saʒz inuistā teneat̃ ad restitutionẽ? Rñ. ꝙ vltra mortale pctm̃ q cōmisit tene tur ꝙ Monar. tit. resti. ad oẽ q amisit ille contra quem patrociniũ p̃stabat: siue ꝑ maliciā siue ꝑ ꝑtinatiam vel fal sitatẽ: ⁊ etiā cliẽ tulo si eũ decipit dās ei intelligere eũ hr̃e causam iustam:  aliter non litigasset ar. C. de admi. tu. l. non est ignotum.
¶ Quid si ignorabat iniustā cām? Rñ.
14
*ꝙ si hec ignorātia ꝓuenit ex culpasua vt puta  nō ẽ peritꝰ in iure: aut  nō ĩq̇siuit a cliẽtulo vt debuit debita merita cause credo ꝙ similiter teneatur ad restitutionẽ: non solum illi contra quem aduocauit verũ etiam clientulo suo si aliter nō litigastet ẜm modum culpe ⁊ regulas de quibus. j. culpa. §. v. Si vero prefata ignorantia ꝓuenit ex qualitate negocij vel falsa informa tione vel mala cliẽtuli excusat̃. Tenet̃ tñ eā dimittere post cognoscit iniusticiā cause. l. rẽ nō nouā. §. patroni. C. de iusti. Et salariũ receptũ restituere te net̃ ẜm Mona. ti. de aduoca. Q credo necestariũ qñ ex culpa sua ꝓuenit talis ignorantia: ałs nō credo nisi de cōsilio Et sic tenet Hostien. his concor. Tho. ij. ij. q. lxxj.
¶ Vtrũ a duocatꝰ possit petere salariũ.
15
*Rñ. ꝙ cā nōdũ incepta pōt petere ꝓut vult nisi ĩ casu vbi alius bonus nō in ueniretur. arg. eorũ que no. in. l. j. C. de epi. au. Cā ꝟo incepta vel finita vel qñ aliꝰ bonusnō inueni ret̃: nō pōt petere nisi moder atũ attent a qualitate cause laboris ⁊ consuetudine regionis ⁊ ido neitate aduocati: vt colligit̃. iij. q. vij. §. arcentur in tex. ⁊ gl. Aduerte hic ꝙ ad uocato ⁊ ꝓcuratori: non licet facere pa ctũ de quota litis ne etiā de certa  titate vel re cũ hac cōditione si vincat  est eadem rō sicut ⁊ de promissione quote litis q̃ ideo ꝓhibita est: ne per fas ⁊ nephas intẽdat ad victoriā cause vt possit cōseq̇ ꝓmissum. Sʒz qñ simplicit̃ ꝓmittit̃ aliq̇d certũ: siue titas siue res ꝓmercede siue vicat siue perdat: ⁊ etiā sivltra hoc ꝓmittit̃ aliq̇d no mine palmarij q est modicũ quid: nō magnũ. sic valet pactũ:  cessat ratio predicte prohibitionis in isto casu. Et ẜm hoc cōcor. doc. ⁊ gl. in. l. sumptus. ff. de pac. ⁊. l. j. in verbo. ⁊ si noĩe palmarij ff. de va. ⁊ extra or. cog. ⁊. l. si q̇. C. de po stu. ⁊. l. litẽ. C. de ꝓcu. ⁊. l. salariũ. ff. mā. q̃ multum intricate ⁊ varie loquuntur. Jtẽ nota ꝙ aduocatꝰ ⁊ ꝓcurator nō pōt accipere salariũ q excedat centũ aureos in vna cā. l. j. §. in honorarijs. ff. de va. ⁊ extra ord. cog. ⁊ in gl. j. d. l. salariũ. Jtem non possunt predicti aliquẽ ↄtra ctũ facere cā inepta ⁊ nondũ finita cũ clientulo. C. de postu. l. q̇sq̇s. ⁊. iij. q. vij. .§. item si quis.
¶ Vtrũ salariꝰ de publico possit aliq̇d
16
*petere ab aliqͦ particulariter? Rñ. Pa. ĩ. c. j. de postu. ẜm Jnn. ꝙ nō ab aliqͦ li tigāte: sic nec pōt salariatꝰ medicꝰ ab | aliquo cōstituto in infirmitate: sʒz a nō litigantibꝰ vel sanis licite recipiũt:  salaria sunt cōstituta talibꝰ solum pro litigantibus ⁊ infirmis. probatur in. l. antepe. C. de profes. ⁊ me. li. x.
¶ Vtrũ q̇s possit aduocare pro vtra
17
*parte? Rñ. Spe. in ti. de aduo. ꝙ sic. ar. xl. v. di. disci plina q̃si ĩ fi. ⁊ ibi gl. extra de postu. p̃l. bone memorie. el. j. quasi ĩ princ. Q verũ credo ĩ casu dubio: ałs nō:  diu cā est dubia pōt aduocatꝰ patrocinari sine peccato ẜm Rod.
¶ Vtrũ aduocatus possit vtideceptiōe
18
*cōtra eũ qui habet iniustā causam. dic vt. j. bellum. §. xix.
AFfinitas

AFfinitas

quid sit ⁊ quomo do impediat ma trimonium. vide infra matri monium tertio impedimen to. xv.

De affinitate ⁊ per quos incipiat: no. bal. in. l. affinitatis post prĩ. ꝟ. ⁊ no. ꝙ filiꝰ. C. cōia  susce. gl. ĩ. l. nō facile. ff. de gradi. ⁊ ibi Dy. in versi. non sunt af fines bar. in. l. q seruius. ff. de cōdi. ob causam vbi que affinitas matrimoniũ impediat.
Agnati sunt

Agnati sunt

qui ꝑ viriles sexus ꝑ sonas cognitione cōiũ cti sunt. nā in agnati cognatis intelligunt̃ vt genus in specie vñ fratres ex eodẽ patre: filius fratris nepos et huiusmodi agnati sunt. At q̇ per feminini sexus cognitionẽ iũgunt̃ nō agnati. sed naturali ratione cognati sunt. sicut filij sororis vel amitte. ff. de legi. tute. l. sunt autem.

Agnatorũ appella qui veniāt. gl. ⁊ bar. in. l. j. §. dñi. ff. ad sylle. Bal. in aut̃. successione ꝟsi. vl. q̃rit̃. C. de suis ⁊ legi. ⁊ agnati ⁊ cognati sint hodie cognati: no. in autẽ post fr̃es. C. de suis ⁊ legi. ⁊ quo ad que Bar. post gl. ij. §. fi. ꝟsi. an vero hodie. ff. de le. ij.
ALchimia

ALchimia

vtrũ liceat? Rñ. Oldra. in consilijs suis tenet ꝙ sic. qũo non faciant per artem magicam vel per aliam legibus odiosam vt dicit. l. vnica. C. de thesau. quia tales metallarij sunt qui labore ꝓprio sibi ⁊ reipublice commoda cōparant. C. de metal. lib. xj. Et iura propter publicam vtilitatem que ex eorum officio videt̃ resultare fauent eis. nā possunt inuito dño ingredi fundũ ad metallũ inquirẽdũ. l. iij. ⁊. l. quosdā. ⁊ ibi no. C. de me. q ałs non licet. l. vnica. ⁊. ff. de acqui. re. do. l. iij. Rō est:  vbi dicit̃ in li. de ꝓprietate rerũ. in. c. de alchimia. omnia metalla procedunt ex eodẽ prin cipio. s. ex sulphure ⁊ argẽto viuo: sed ex virtute elementorũ q̇ hñt maiorẽ in fluentiā in vno loco  in alio ĩ vna mi neria sit stannũ: ĩ alia argẽtũ. Cũ ergo ars imittet̃ naturā. ff. de adop. l. adop. nō igit̃ est peccatũ si per virtutẽ q̃ est in elementis aut herbis archimiste de stāno volũt facere argentum  cũ sit ex eodẽ principio: ⁊ in habẽtibꝰ symbo lũ facilior sit trāsitus. ĩsti. q̇. mo. tol. ob. .§. j. Cũmulte ꝟtutes sint ĩfinite herbis ⁊ lapidibꝰ. xxvj. q. v. nec mirũ circa me diũ. Sed his nō obstantibꝰ credoꝙ sit illicita ex multis respectibꝰ: tũ ṗmo  nullꝰ inuenit̃ q̇ habeat verā hmōi artẽ licet dicat̃ de multis: sʒz falsum ex ex periẽtia. tũc  videmꝰ ꝙ cōiter ipsam faciẽtes cōsumũt ⁊ a cōiter accidẽ tibꝰ est standũ. Vñ de ipsis dicit̃. ij. Thim̃. iij. semꝑ addiscentes ⁊ nun ad veritatis scientiā ꝑuenientes: experiẽtias multas faciũt ⁊ nun ad ꝑfectũ attin gunt: tp̃s vitam cōsumunt: nec id q operant̃ hʒz veritatẽ cũ aurovel argẽto sed solũ apparentiā: ĩdeo sunt semper cōdenādi alchimiste. Et hoc euidẽter probat̃:  nemo in publico eaʒz vult fa cere vt appareat ꝙ male agũt.  odiũt lucẽ: ⁊ si aliqñ aliq̇d veri faciũt: aut fit cũ damno cōputatis expẽsis vel ex ali qua deceptione imponendo aurũverũ vel aliqua diabolica fallacia. q̃ vt eos attendere faciat hmōi facit eis verum auruʒz ex appositione auri veri: occulte aliquando. Cũ ergo fit tale excercitum contra vtilitatem publicam: vt ptʒz ex cōsumptione rerum: ⁊  vt communi|ter faciunt ex eis monetā falsam: ideo simpliciter sunt condemnandi eam facientes.
Alea

Alea

vide. j. Ludus. §. iij. cum sequẽtibus.
Alienatio

Alienatio

quid dicitur? Rñ. ꝙ proprie et stricte est omnis actus per quā transfertur dñium. dicit tex. C. de fun. do. l. j. ⁊ ẜm glo. in. c. nulli liceat. de reb. ec. nō alie. ⁊ eaʒz sequũtur docto. ibidem. Largissime autẽ aliena tio r datio ĩ emphiteosim ⁊ locatio ad longum tempus: vt voluit Jac. de bel. in aut̃. de non alie. §. quia vero. Et quā do sola possessio in alium trāsfertur: vt not. Jnno. de re. ec. nō alie. c. ep̃i. ⁊ Albe. in aut̃. hoc ius por. C. de sa. san. ⁊ c. Sed cōtra videt̃ tex. in. c. nulli licet. vbi dic. Alienatiōis aũt verbũ cōtinet cōditionẽ. s. vendere sub cōditiōe. alij habent cōductionẽ ad longũ tp̃s donationeʒz: vẽditionẽ ꝑmutationẽ et emphiteosim ad perpetuũ cōtractũ. hec tex. sed scm verbũ cōtinet denotat propriam naturā vocabuli: vt dicit Bar. in. l. affinitates alias incipit. l. q̇ eoꝝ. ff. de postu. §. itẽ pōpo. vbi dicit se dānasse gl. ĩ. l. gallus. §. vt institues. ff.  lib. ⁊ pohstu. Et sic cōsuluisset ꝙ vbi statuto cauetur q tutela solũ venia matri ⁊ auie. ꝙ etiam ꝓprie venit pro auus ⁊ noĩe nurus pro nurus: ⁊ noĩe filij venit nepos ⁊ prone pos nisi addatur aliq̇d quod faciat determinationẽ ad certam personā: ita li mitat Bar. in. d. §. vt instituẽs ⁊ no. idẽ in. l. liberorũ. ff. de ver. sig. Pa. in. c. nulli liceat dic ꝙ in materia fauorabili et larga: vt. d. c. nulli est veꝝ: sʒz in materia odiosa venit nisi quod dixit cōtractus per quẽ trāffertur dñium propterea in rebus eccłie alienādis accipitur alienatio: vt. d. c. nulli ẜm glo. ibidem.

Quid veniat appellatiōe alienatio nis not. in. l. fi. C. de reb. eccle. nō alie. in stituarij. §. j. quibus alie. nō liceat. ⁊ ad quesitum. iiij. versi. vide. glo. in rub. ca. que sit long. consue. ⁊ in. l. fi. §. necessita tem. ⁊ ibi Bal. versi. ⁊ ex predictis dicimus. iuncto versi. ideo dicit Archi. col. v. C. de bo. que libe.
¶ Alienatio de fratre ad sororẽ non est
2
*ẜm Jnno. eo. titu. alleg. C. de fideicom. voluntatis.
¶ Que requirũtur in alienatiōe rei eccle siastice? Rñ. Panor. in. c. cum aposto lica. de his que. fi. a prela. ꝙ. v. Primo tractatus. s. an expediat vel non. Secũ do consensus capituli. Tertio ꝙ fiat ꝓ vtilitate ecclesie. Quarto autoritas superioris. Quinto subscriptio. ⁊ hec ponitur. in. c. tua. de his que fi. a prela. in ca. j. eod. titu. et. c. nulli de reb. ecclesi. non alie.
¶ Vtrũ subscriptio requiratur necessa
3
*rio? Rñ. Pa. in. c. j. de his que fi. a p̃la. ꝙ Jnno. dat vnā regulā ꝙ nũ requiratur subscriptio nisi in casibus a iure ex pressis. Rñ.  regulariter in qualibet dispositiōe sufficit cōsẽsus. nec requiri tur scriptura. l. pactũ. C. de pac. vide gl. in. c. j. de censi. lib. vj. ⁊ ideo venditionẽ permutationẽ: ⁊ donationem prelatus facere nō pōt: nisi de consensu capituli ⁊ subscriptione canonicoꝝ. Albe. in. d. aut̃. hoc ius. tenet ꝙ subscriptio in alie natiōe rei eccłiastice regulariter nō ẽ necessaria: nisi in tribꝰ casibus predictis. s. venditione permutatiōe ⁊ dona tiōe: vt in. d. c. tua. ⁊ in casibus no. per Archi. in. c. sine exceptione. xij. q. ij.
¶ Que sunt cause legitime alienatio
4
*nis reꝝ ecclesiasticaꝝ. Rñ. Panor. in. d. c. nulli liceat: ꝙ sunt quatuor. Prĩa ne cessitas si debita vigent. ⁊ ecclesia non pōt satisfacere de fructibus. Secunda vtilitas. s. vt habeat rem meliorem. et ista ponuntur in aut̃. hoc ius. C. de sa. sā. ec. ⁊. r. q. ij. c. hoc ius. Tertia pietas xij. q. ij. aurũ. ⁊ c. sanctoꝝ. Quarta com moditas: vt quia res est magis damno sa ꝙ vtilis ecclesie: vt in. c. terrulas. xij. q. ij. ⁊ ibi plene in glo.
¶ Vtrũ oĩs alienatio rei eccłiastice sit
5
*ꝓhibita sine prefata solẽnitate vel aliqua de p̃fatis causis? Rñ. ẜm doc. in. c. nulli liceat ꝙ nō. sʒz immobiliũ ⁊ noĩe immobiliũ reꝝ cōprehẽdũt̃ ea q̇ seruā do seruari pñt. facit. l. tutores la. ij. C. | de admi. tu. ⁊. c. tua. de his q̃ fi. a p̃la. ẜʒz Albe. in. d. aut̃. hoc ius tʒz ꝙ mobilia q̃ etiaʒz seruari pñt alienari possunt sine predicta solẽnitate vt oues ⁊ c. nisi sint ad diuinũ cultũ deputate:  tunc seruabitur. auten. propterea. C. de sa. san. ec. s. vt non vendantur nisi ꝓ necessita te ⁊ vtilitate ⁊ placet.
¶ Vtrũ pecunia sit de his q̃ seruando
6
*seruari pñt. Rñ. Pa. ĩ. d. c. nulli liceat. ꝙ nō:  retẽta nihil operat̃. lxxxviij. dist. eijciens. ⁊ no. in. c. cũ plures in fi. ff. de admi. tuto. vbi tutor dʒz pecuniā pupil li ponere in emptiōe p̃dioꝝ. Q veruʒz credo nisi in duobꝰ casibꝰ. Primꝰ cum pecunia eccłie esset deputata ad emẽda bona immobilia:  tũc iudicat̃ bonũ immobile nec posset mutari. tex. est simgu. ⁊ ibi Bal. et Ludo. de ro. l. iij. §. q̇d ergo. ff. de ↄ̃. iudi. tu. ⁊ vtil. actio. Et ꝑ hoc tenuit Albe. xxiiij. q. iij. ꝑte statu torum. ꝙ qñ statuto cauetur ꝙ mulier lucretur dimidiā partẽ bonorũ ĩmobi lium mariti decedẽtis sine liberis ꝙ lu crabit̃ partẽ pecunie deputate ad bona ĩmobilia emẽda:  illa pecunia iudicabit̃ vt ĩmobilis: sʒz Bal. ẽ ↄ̃rius. ĩ. l. cetera. §. fi. ff. de leg. j. ⁊ allegat mirabileʒz tex. in. l. cũ ĩ fundũ. §. si fundũ. ff. de iur. dot. Et istud credo verũ quo ad dictũ statutũ:  iura adducta per Albe. ff. de here. insti. l. ex facto. §. ceterũ. la. ij. loquunt̃ in actu fauorabili vltime volũtatis: siłr et cle. ne romani de elec. Et cũ p̃fatum statutũ sit cōtra cōem dispositionẽ iuris ergo illa iura ad hoc non debẽt allegari. Similiter. l. si nō sũt. ff. de aur. ⁊ arg. le. §. q̇d ergo ponit casum vbi argentũ ceptũ sabricari habetur ꝓ facto ⁊ nō pro infecto fauore minoris. Scs casus est quādo pecunia esset in magna quantitate facit. c. licet hely. de simo. vbi accusatur prelatus ꝙ male expẽdit non modicam pecuniam. ergo non potest ea vti sicut fructibꝰ: secus si esset modica quātitas. Et sic limito di ctũ Panor. ⁊ ita intelligas. d. c. nulli.
¶ Quid est illud quod seruando serua
7
*ri pōt? Rñ. ẜm Ange. §. quia parum. in gl. singłaris in. l. vnica. C. si aduer. vsu. auten. de nupt. ꝙ dicit̃ omne illud q nō consumitur triennio ⁊ est. Hoc limi to qñ tale quod seruatur pōt producere frustũ sic seruatũ: ałs nō. arg. l. j. §. fuit quesitũ. ff. ad trebel. ⁊ ita ĩtellige gl. in d. §. fuit q̃situm. ⁊ facit tex. in. l. aristo. §. fi. cũ. l. seq. ff. de iur. deli. Et sic q̃ vsu cō sumunt̃ nō sunt de illis que seruando seruari possunt. Fallit in pecunia vt di ctum est: quia est casus specialis.
¶ Vtrũ iura actiones ⁊ noĩa debitorũ
8
*censeant̃ mobilia vel immobilia? Rñ. Pa. ĩ. d. c. nulli ꝙ nō ꝓprie:  mobile et immobile clauditur aliqͦ termino: vt. ĩ. momentũ. ff. de ꝟb. sig. Et iō cũ sint q̇d incorporale sunt ĩ tertia spẽ: vt ptʒz in. l. a diuo pio. §. in vẽditiōe. ff. de re iudi. Jō ↄsuluit Oldr. ꝙ si ṗnceps relinq̇t bo na immobilia distribuẽda nō veniunt pene nondũ exacte. Vnũ tñ no. si quis volẽs cō prehẽdere totũ pr̃imoniũ suũ facit solā mentionẽ de mobilibꝰ ⁊ ĩmo bilibꝰ: tũc iura actiōes. ⁊ noĩa debitoꝝ sunt ĩmobilia si adherẽt ĩmobilibꝰ. Si ꝟo adherẽt mobilibꝰ sunt mobilia. et ideʒz de annuis redditibꝰ. Et sic limita cle. exiui. §. cum annui redditꝰ. de ꝟbo. sig. facit gl. ĩ. c. ij. de reb. ec. nō alie. li. vj. Alienari tñ nō pñt sine debita solennitate ⁊ cā:  seruando seruari pñt uis Dy. vt no. Albe. ĩ. d. aut̃. hoc ius ↄsulue rit posse alienari: q posset teneri post factũ vel etiā ante ex magna causa.
¶ Vtrũ mobilia p̃ciosa eccłie censeant̃
9
*immobilia? Rñ. ꝙ sic vt colligit̃ ex. l. lex qui tutores. C. de admi. tu. ⁊ ex glo. in. c. ep̃us. qui mancipium. xij. q. ij. simul iunctis. Jdẽ tenet Panor. in. d. c. tua de his que fi. a prela.
¶ Vtrũ p̃fata forma requirat̃ in oĩ alie
10
*natiōe reꝝ ĩmobiliuʒz eccłiaꝝ? Rñ. Pa. vt refert Gemi. ĩ. c. de re. ec. nō alie. li. vj. q̃si in fi. ꝙ tractatꝰ non requirit̃ nisi in eccłijs cathedralibꝰ nō in eccłijs inferioribus sʒz sufficit ↄsensus superioris. Sed ego credo verum dictũ Panor. qñ ecclesie inferiores nō habẽt capłm ałs nō. ar. cle. j. de re. ec. non alie. Causa au|tẽ legitima. l. vt necessitas vel vtilitas semꝑ requirit̃: vt ĩ. d. cle. j. Et lʒz non di cat nisi de necessitate vel vtilitate etiā pōt fieri ꝓprietate. Rō  vbicũ statu tũ vel ↄstitutio loquit̃ in materia iuris ⁊ aliquos casus excipit nō per hoc firmat regulā in nō enumeratis ↄtra ius cōe antiquũ quinĩmo in casibꝰ nō exce ptis supplet̃ a iure cōi. facit. c. ad audienti. j. cũ ibi no. de cle. nō residẽ. facit gl. ⁊ Bar. ĩ. l. serui. ff. de vsucap. vbi no. volũt ꝙ si vnũ ius ponit regulā et excipit aliquos casus cũ dictione taxa tiua ꝙ nihilominꝰ excipiuntur alij casus q̃ reperiunt̃ a iure excepti in alia ꝑte iuris. facit. c. qm̃ frequẽter iũcta gl. j. rñ. vt lit. non contest. facit gl. in. l. j. C. de ↄdi. inde. q̃ videt̃ velle ꝙ excep. vno casu a regula videntur excipi oẽs simi les. Satis est em̃ vnũ positũ exẽpli gra tia. arg. l. nō possunt. de legi. c. trāsla. de cōsti. Et q dicit̃ ꝙ exceptio firmat regulā in nō exceptis: vt. ĩ. c dñs. xxxij. q. vij. ⁊. in. c. qm̃. de cō. lepro. vbi di. dñs. Nō lʒz dimittere vxorẽ excepta cā fornicationis: dʒz ĩtelligi ꝙ firmat regulā in casibꝰ nō similibꝰ ⁊ nō specifice exce ptis. sacit. l. j. ff. q vi aut clā. c. cũ dilecta. de confir. vt. l. Distingue tñ ꝙ si ca sus cōsimiles non excipiunt̃ specifice alibi tunc in materia fauorabili exten dit̃: ⁊ pia ꝑ idẽtitatẽ rationis: vt sentit gl. in. l. j. illud. C. de sa. san. ec. secꝰ ĩ materia restringibili: vt no. ĩ. l. j. C. de pac. qui fi. di. vide q no. in. c. cũ inter alia de immu. ec. ⁊. d. c. cũ dilecta. et. d. c. qm̃ quot nota. qui a facit ad multa.
¶ Quid si episcopꝰ non habet capitu
11
*lũ:  ecclesia est destructa ꝓpter guerras ⁊ hmōi? Rñ. Panor. in. c. j. de his q̃ fi. a prela. dicunt doc. ꝙ loco canonicorũ aduocet aliquos clericos honestos ar. lxv. di. si forte. ⁊. l. vbi absunt. ff. de tu to. ⁊ cura. da. bonꝰ. tex. xvij. q. iiij. nulla res. Et hoc est vtile seruare etiā in alie natione ecclesie inferioris.
¶ Vtrũ necessitate occurrẽte q̃ nō pati
21
*iur vt habeat̃ recursus ad superiorẽ licite possit fieri alienatio sine eiusdẽ su perioris licẽtia vide. j. iuramẽtũ. iij. §. j. ¶ Quis dicat̃ superior: vt ꝓ licẽtia ad ip̃m recurrāt̃ in cā alienationis rei ecclesiastice? Rñ. ꝙ in nō exẽptis est ep̃s ꝓprius. Jn exẽptis est p̃latus ipsoruʒz sub q̇bꝰ sunt vt abbates in ecclesijs sibi subiectis: ⁊ ministri minorum quo ad monasteria sancte Clare: ⁊ ꝓuincia les p̃dicatoꝝ quo ad sua monasteria. Jta elicit̃ ex no. ĩ. clemẽ. j. ⁊ ꝑ Cardi. in c. statuimus. de transac.
¶ Vtrũ recipiẽs rẽ eccłie sine obserua tiōe solẽnitatis teneatur eā restituere Rñ. ꝙ sic ẜm Mo. titu. de alie. etiā cũ fructibꝰ. nec pōt repetere p̃ciũ ab eccle sia. xij. q. ij. non liceat. x. q. ij. hoc ius in aut̃. de nō alie. §. j. Limita hoc verũ ꝙ nō repetit p̃ciũ ab eccłia. nisi ↄuersum fuisset ĩ vtilitatẽ ecclesie arg. c. j. de deposi. Do. ⁊ aliā limitationẽ ẜm. d. Ant. ꝙ qñ cā legitima fuit alienationis lʒz nō sit seruata forma non tenet̃ in ↄsciẽ tia:  solennitates adinuente sunt ad euitādum deceptiōes. Et ideo qñ deceptio nō subest si fuit cā legitima alie nādi nō tenet̃ restituere in consciẽtia. q bene not. recitat Pañ. in. c.  pleri de immu. ec. ⁊ est equissimum.
¶ Vtrum prelatus ecclesie possit renũ ciare exceptioni competenti eccłie aut transigere euidenter in dānũ ecclesie? Rñ. Pa. in. c. j. de depo. ꝙ not. ẜm Jnn. ibidẽ: nisi ex spāli ↄcessiōe pape facit. l. preses. C. de trāsac. ⁊. l. cōtra iuris ciuilis regulas. ff. de pac. Ex quo infert̃ ꝙ nō pōt cedere liti ⁊ cause aut trāsige re nisi sit cā euidẽs ⁊ debita solẽnitas si actio sit ad rẽ immobilẽ: iuxta no. in c. nulli liceat. de re. ec. nō alie. Si vero sit ad rem mobilẽ pōt. vt no. gl. ĩ. d. aut̃. hoc ius. Et hoc est veriꝰ ꝑ. l. cũ hi. §. si cũ lis. ff. de trāsac. ⁊. l. nō solũ. C. de pre. mi. uis aliqui teneant indistincte ꝙ transigere potest. vt not. Alb. in. d. aut̃. hoc ius.
¶ Vtruʒz p̃latus solus possit repudiare legatũ sine solẽnitate p̃fata? Rñ. vt colligo et ↄsil. xj. Pau. de ca. ꝙ nō sʒz donationem sic. ⁊ dicit ꝓbari ⁊ bene ex. l. | magis puto. §. fundo. ff. de re. ea. q̃ sub tu. Rō diuersitatis est.  in donatione non acquiritur donatario nisi volenti et non ignoranti: sed in legato sufficit factũ testatoris solius acquiritur enim ignorāti. lʒz reuocabiliter. l. cũ pater. §. surdo. ff. de leg. ij. ⁊. d. §. fundũ ergo legatũ est q̃sitũ ip̃o facto. Et sic intellige no. ꝑ doc. ĩ. c. vt suꝑ de re. ec. nō alie. ⁊ in c. tua de his que fi. a p̃la. Et mihi placet uis Fede. cōsi. j. cōsuluerit ꝙ etiā legatũ pōt repudiare. Et cũ Fed. ẽ. Jnn. in. c. ij. de dona. Bar. in. l. iubemus nul lā. C. de sa. san. ec. vbi bene distinguit. ⁊ Pa. in. c. j. de do. ⁊ contu. vbi late posuit: sed eos nō sequor nisi qñ q legat̃ esse de his que alienari sine solẽnitate possunt ante factũ: sʒz post factũ sic si le gitima cā subesset. Et idẽ dic in qͦcũ ꝓhibito alienari sine aliqua solẽnitate vel consensu alterius.
¶ Vtrũ iconomus ecclesie cui cōmis
17
*sa est in aliquo casu alienatio possit illā facere ↄsanguineis suis? Rñ. Pa. in c. vt suꝑ de re. ec. nō alie. Legiste tenẽt ꝑ aut̃. q̇buscũ modis. C. de sa. sanc. ec. positā. x. q. ij. ꝙ nō: nec aliꝰ administra tor cuiuscũ cōditiōis sit: sʒz Pa. dicit nō esse verũ in p̃lato: sed bene in icono mo ⁊ alijs. Ego tñ credo ꝙ in cōsciẽtia si ex cā legitima facit excuset̃: ⁊ valeat talis alienatio. ar. c. j. de coha. cle. ⁊ mu. in tex. ⁊ in glo.
¶ Quid dicit̃ perpetuũ? Rñ. gl. x. q. ij.
18
*hoc ius. Prĩo ꝙ durat vs ad. xxx. annos. ĩsti. de ꝑpe. ⁊. tẽp. act. Sco ꝙ durat diu viuit cui ↄcedit̃. ff. ꝓ so. l. j. et c. precarie. x. q. ij. Tertio ꝙ durat diu pẽsio soluat̃. insti. de loca. §. adeo. Et sic omnis talis cōtractꝰ ꝓhibet̃ sine solen nitate et in causis de quibus supra dictum est.
¶ Vtrũ terre inculte date ad culturaʒz
19
*cũ ꝓmissione dandi eas in emphitheo sim: possint dari post culturam ipsarũ? Rñ. Pa. in. c. ad aures. de. re. ec. nō alie. ꝙ sic extirpantibꝰ siue eoꝝ heredibus alijs nō nisi seruata debita solennitate:  nō sunt amplius terre siluestres. ¶ Vtruʒz sede vacante possint alienari
20
*bona ecclesie? Rñ. Pa. in. c. j. ne se. vac. ꝙ aut sunt bona q̃ seruādo seruari nō possunt: tũc in ecclesia ep̃ali iconomꝰ siue capitulũ sine alia licentia poterit sicut dicimꝰ in tutore. l. ex q̇bꝰ tutoris. C. de admi. tu. ⁊. l. tutor q̇ repertoriũ. ff. eo. Si ꝟo bona seruari pñt: tũc in eccle sia ep̃ali nō poterũt alienari sine licen tia pape solũ. ar. d. c. j. ⁊ ĩ. c. j. de re. ec. nō alie. li. vj. Jn ecclesia ꝟo inferiori tũc si magna vrget necessitas ⁊ ecclesia diu est vacatura: nō pōt cōmode expectari creatio prelati: tũc in istis duobꝰ casibus dicit Jnn. ꝙ dabitur curator bonis: ⁊ per illũ fiet alienatio: nec prius poterit fieri etiam per archiep̃ʒz ante sit datus administrator ecclesie vacan ti. vt in. d. c. libr. vj. facit. l. iij. ff. de cura. bo. da. ⁊. q no. in cle. ij. de re. ec. nō alie. ⁊ concor. Aug. ⁊ Hug. similiter nō valet alienatio facta a scismaticis vel intrusis. de scisma. c. j. xij. q. ij. alienationes. Et tenet̃ q̇ eā recipit restituere nō solũ rem: sed etiā fructus perceptos et qui ꝑcipi poterũt a iusto possessore. c. grauis. de rest. spo. Et est excōicatus q̇ innittitur talibus alienationibus vt. j. excommunicatio. vij. casu. ix.
21
*¶ Vtrũ prelatus habẽs bona distĩcta a bonis capituli possit illā ↄcedere ali cui ad vitā ipsius prelati. sine capituli cōsensu alia solẽnitate? Rñ. Pa. in. d. c. cōtinebat̃. de his q̃ fi. a prela. ꝙ Fed. cō si. lj. tenet ꝙ sic. vide doc. in. c. veniens. de trāsac. ⁊ maxime cā pietatis ꝑ text. iũcta gl. xv. q. j. possessiōis. vide. Archi. in. c. j. de reb. ec. non alie. lib. vj.
22
*¶ Vtrũin alienatiōe rei minoris requi ratur aliqua solennitas? Rñ. Jnn. in. c. j. de re. ec. non alie. lib. vj. ꝙ sic. s. cause cognitio ⁊ decretum ⁊ causa legitima. C. de pre. mi. l. minorũ. ⁊. l. si minores. ⁊ ff. de re. eo. qui sunt sub tu. l. magis puto. §. non passim. ⁊. §. si es. et. §. se. et hoc verũ etiā in immobilibus p̃ciosis ẜm eundẽ ibidẽ ałs habet cōtra possidẽtẽ rei vendicationẽ cōtra tutorem aut curatorem personalẽ actionem tutele vel | negocioruʒz gesto. d. §. si ex. ⁊. §. seq. C. de premio. l. si p̃ses. Et dicit ibidẽ Jnnoc. ꝙ decretuʒz est snĩa ⁊ non imponit̃ sine cause cognitiōe: ⁊ ideo in scriptis ẽ dādum. C. de sen. ex pe. reci. l. ij. de re. eo. q̇ sunt sub tu. l. j. et. d. §. si es. ⁊. d. l. minorum. Sepe tamen in iure decretum vo catur autoritas. l. j. C. de mi. et .l. j. C. quando decre. opus non est.
¶ De alienatiōe possessionis date sub
23
*conditione non alienetur. vide. j. dona tio. §. xlvij.
¶ Vtrũ valeat alienatio facta per euʒz
24
*qui commisit capita le crimẽ etiam ad piam causam? Rñ. Jnno. in. c.  ꝓpter de elec. ꝙ alienatio tenet dũmodo fiat añ snĩaʒz. l. post cōtractā. ff. de dona. ⁊. l. si q̇s post hac. C. de bo. dā. q̃ precipit ꝙ bona illius qui capitale commisit crimen publicentur intelligenda est post snĩaʒz inuẽta: vł ex suspicione pene alie nata vt. ff. de dona. cau. mor. l. si aliq̇s. Fallit in crimine lese maiesta. vt in gl. d. l. post contractum similiter heresis: vt in. c. cum Secunduʒz de here. li. vj.  sunt in commissum a die commissi criminis vide. j. hereticus. Jdem dic in quocun crimine q ipso facto bona ipsum perpetrantis essent confiscata. ¶ Vtrũ alienatio ĩ fraudẽ creditoꝝ vel patrono valeat? Rñ. Jnno. vbi. s̃. ꝙ nō
25
*qnia venit reuocanda. vt. ff. de his que in frau. cre. per totũ. immo plus uis non sit facta in fraudẽ: si tamen fraus ex ipso facto reuocatur. l. omnes. §. lutius. ff. eo titu.
¶ Vtrum alienatio reilitigiose valeat.
16
*vide. j. cessio: in principio.
¶ Vtrũ alienatio fundi dotalis vel re
27
*rum donatarum propter nup. valeat vide. j. dos. §. xj. ⁊. xij.
¶ Qui prohibeantur alienare: vide. j.
28
*dona. §. iiij. cum sequentibus.
¶ De alienatiōe bonoꝝ mobiliũ q̃ ser
29
*uādo seuarr non pñt facta ꝑ eccłiasticas ꝑsonas vide. j. clericus. j. per totũ.
Alimenta

Alimenta

alimẽtorum appellatione vestimenta et calciamenta intelliguntur in legatis. vt. ff. . alimen. ⁊ ciba. leg. Jdem dico si legatus est victus: vt. ff. de ꝟ. si g. l. ꝟbo. victue. Secus si cibaria sunt relicta: vt. ff. de ali. ⁊ cib. le. l. añ pe. Jtʒz noĩe alimẽtorum veniunt medicine ẜm Dy. Ang. ⁊ Jnno. in. l. si cum dotem. §. si cum maritus. ff. sol. ma. per. l. verbo victus. cuʒz se. vbi est casus. ff. de ver. sig. probatur ĩ. l. legatis. ff. de ali. ⁊. ci. lega. ⁊ Bal. in l. in rebus. ff. commo. uis dixerit cōtrariũ in. §. si maritus per copulā que ponit̃ int̃ diuersa: vt no. glo. in rub. ff. de iur. ⁊ fa. ign. Hoc nō ẽverũ  vbi po nitur inter genꝰ ⁊ spẽm: vt ĩ siłi no. gl. in. l. j. C. de ser. ⁊ aqua. sed appellatōe ci barioꝝ nōveniũt medicine ẜʒz Ang. in d. §. si maritꝰ. Siłr nomine alimōie ve niũt necessaria vite ẜm Pa. in. c. cũ ẜʒz. de prebẽ. ⁊ patet ex. c. nō lliceat. de prebẽ. in fi. lr̃e. Et nomẽvite necessaria im portatvestes: cibos: medicinas ⁊ hmōi sicut dicimus de alimẽtis legatis ĩ. d. l. legatis ⁊ ibi. tenet Bart. ꝙ ille cui debetur. alimenta debet habere expensas pro studio necessario sine quo viue re nō posset ẜm cōdecentiā persone: pu ta grāmaticā ⁊ hmōi: secus de expẽsis in studijs ĩ quibꝰ dicitur militare: sine quibus bene potest viuere et honeste secundum condecentiam sue persone. Jdem not. in. l. de bonis. §. nō solum. ff. de carbonia. edic.

De materia alimẽtoꝝ. vide glo. in l. qui pupillũ. ff. vbi pupil. edu. deb. ⁊ ĩ l. de bonis. §. nō solũ. ⁊ ibi glo. Bart. ff. de carbo edic. bart. ĩ. l. legatis. in. ij. oppo. ff. de ali. ⁊ ciba. leg. ⁊ in. l. legatis in j. q. versi. quero vtrũ. ⁊ ibi in apo. Celsi post barto. ĩ eo. versi. eo. ti. ⁊ qñ debeāt prestari⁊ quo tꝑe. not. iā Celsus ĩ add. ad preal. bar. in. l. cum hi. §. vult igitur versi. quero circa me. vt. in eo. versic. ff. de transac.
¶ Quis tenetur ad alimenta prestan
1
*da? ẜm Aʒzo. in sum. C. de alen. liber. et mona. in titu. alimenta. ꝙ primo parẽtes liberos ⁊ liberi parentes alere tenẽtur: ⁊ omnia onera innicẽ sufferre. vt ptʒz. C. eo. ꝑ totũ nō. tñ  ere alieno. vt. ff. | eo. titu. l. si quis. §. parẽs. No. tñ ꝙ noĩe patris hic ventũt ascendẽtes ex linea paterna. ⁊ mr̃is noĩe ex linea materna. Est tñ differẽtia:  mater nō tenet̃ nisi patervel ascendẽtes ex eius linea de sierint vel sint egẽtes. vt. l. si q̇s §. verũ. ⁊. l. nō quẽadmodũ. ff. e. ti. Fallit hoc ẽt qñ filij pñt sibi sufficere in alimẽtis. vł ex bonis suis vt ex art: ficio. Limita ẜʒz Barto. nisi sit nobilis cui nō deceat talẽ artẽ exercere. ⁊ idẽ puto ĩ liberis circa parẽtes suos. ff. eo. l. si q̇s. §. sʒz si filiꝰ. Nec distiguo an sit emācipatus vł ne. an sit legitimꝰ vel ne:  de iure canoni co tā pater  mater tenẽtur alere spurios vt not. Jnn. ĩ. c. ij. de reg. ⁊ Pa. ĩ. c. cũ hr̃et. de eo. q̇ du. in ma. quā pol. per adul. Fallit etiā. vt. j. filius. §. xxj. Sco vir vxorẽ. ⁊ vxor virũ si vir sit inops et vxor locuplex. C. vñ vir ⁊ vxo. aut̃. preterea. ff. solu. ma. l. si cũ dotẽ. ff. ad sylle. l. j. ff. de iur. do. l. mutꝰ. Et hoc verũ nisi vir vel vxor esset ĩ culpa quominꝰ exhi beret debita obseq̇a alteri. at. l. iulia. §. offerri. ff. de act. emp. cũ si. Tertio frater fratrẽ si egeat ẜm glo. in. l. parentẽ. C. de alen. li. ⁊. d. l. si q̇s a liberis. Et eā approbat Saly. ĩ. d. l. parẽtũ. dicẽs esse rōnabile.  si tenet̃ alere fratrẽ natura lẽ tm̃ vt ĩ aut̃. lʒz. C. de natura. li. multomagis naturalẽ ⁊ legitimũ. ar. ff. de ad mi. tu. l. tutor ẜʒz dignitatẽ. §. ĩ soluẽdis. Quarto seruꝰ a dño. ff. de adi. le. l. cũ plu res. §. pe. Alioq̇n fiet q ẽ ĩ. l. ij. ff.  his q̇ sũt lui vł alie. iur. ⁊ in. l. si sanꝰ. C. de lati. liber. tol. Quito socer nurũ suā. di. l. si quis. Sexto tutormatrẽ pupilli ⁊ so rorẽ si egẽt. l. si post in prin. ff. de tutel. ⁊ no. ꝙ alimẽta debẽt p̃stari ẜm ↄsuetudinẽ regiōis arbitrio boniviri. ⁊ ẜm fa cultatẽ debẽtis ⁊ dignitatẽ legatarij ẜm Bar. intractatu de duobꝰ fratribꝰ facit l. alimẽta. ff. de alimẽ. ⁊ ciba. leg. ⁊. l. cũ hi. §. cum in persona. ff. de transact.
Altare

Altare

duplex est ali stabile quod quidẽ in eccłia cōsecrata nō pōt cōstrui nisi q ep̃s ꝓpriꝰ cōsecrauit vel consecrari permisit. s. ab ep̃o. lxviij. d. c. uis ⁊ de cose. dist. j. c. nullus el. ij. Aliud aũt r viati cũ. s. in via portādũ vł portabile ẜm Jo. an. in. c. qm̃. de pri ui. li. vj. Et no. ꝙ istud altare portabile aliquādo fit ex tabula ⁊ lapide ita ꝙ lapis est sigillũ ⁊ sepnichrum est in ligno. Aliqñ vero fit ex lapide solũ ita ꝙ in ip̃o lapide est sepulchrũ. Aliqñ cum lig no ⁊ lapide ita tñ ꝙ tn lapide est se pulchrum ex sigillum ⁊ ponit̃ lignum pro augenda eius latitudine. Aliquā do fit in lapide solo sine sepulchro et reliquijs. Et istis quatuor modis solummodo potest fieri et debet esse latum ꝙ super eo possit stare hostia et ca lix arg. c. concedimus de conse. dist. j.
¶ Vtrum debeat esse consecratum ab episcopo tam stabile ꝙ viaticum? Rñ.
1
*ꝙ sic. d. c. nullos. ⁊ di. ca. concedimus. ⁊ c. ꝙ in dubijs. de conse. ec. vel alt.
¶ Quomodo execratur altare? Rñ. ẜm Pa. in. c. proposuisti. de cōse. ec. vel alt. ꝙ duobus modis. Primo quando mẽ
2
*sa altaris est amota. i. quando tabula superior de loco cui cōpaginatur amouetur Scm Jnno. in rubri. predi. ti. ⁊ Host. in. co. j. eo. ti. Et hoc verum in altari. stabili. ⁊ lʒz in ip̃a mensa fit forma cōsecrationis. tñ si remoueat̃ mensa a strictura execrat̃ altare:  ↄsecratio in telligit̃ prĩcipaliter in cōiunctiōe lapi dis superioris ⁊ stricture ĩferioris. Se cus si totũ trāsferatur cũ sibi coherẽtibus secus in portatili:  nō execratur nisi amoueatur illud paruũ sigillũ cōtinens cōsecrationẽ qñ factũ est itaꝙ in lapi de fit sepulchrũ. Sed qñ lapis est pro sigillo in ligno: tũc ẜʒz Jo. an. ĩ. c. ligneis eo. ti. amoto lapide a ligno ẽ exe cratum. Qñ vero est factũ tertio modo: tũc si lapis amoueat̃ a ligno Ab. ⁊ Jo. an. ĩ. d. c. ligneis. tenet ꝙ nō execrat̃:  cōsecratio est in ipso lapide. Pa. ibidẽ dubitat  cũ recipiat formaʒz ab ip̃o li gno ⁊ lapide puta  lapis est ita par uus ꝙ nō sufficit ad formā altaris via tici sublato ligno. ẽ verũ dicere ꝙ alta re patit̃ enormẽ lesionẽ. Tu dicas verũ esse qñ lapis est ita paruus ꝙ non pōt cōtinere calicẽ cũ hostia: eo modo | quo debet suꝑ ip̃m poni ad celebrādũ. alias vera est opi. abb. ⁊ io. an.
¶ Sco mō execrat̃ qñ enormit̃ est fra
2
*ctum. d. c. ligneis. ⁊ ibi dicit pau. ꝙ vbi cũ contingat enorm is fractura in a tari execratur.  vr̃ perdere formā secꝰ si fractura nō sit enormis. Jsto solũ mo do execrat̃ altare portatile quarto mō dictum ⁊ nō alijs modis. ⁊ no. eundeʒz pau. in gl. ĩ. d. c. j. ꝙ enormit̃ frāgitur ⁊ execratur altare stabile si aliq̇s de lapi dibꝰ tāgentibꝰ ip̃aʒz cōsecrationẽ vł sigillũ est amotꝰ. ⁊ no. qñ fit cōsecratio al taris fit vnũ foramen paruum immen sa lapidea altaris vel ante altare: vel in latere dextro. et post consecrationeʒz clauditur lapide paruo ⁊ dicitur ille la pis sigillum: quia denotat illud consecratuʒz. ⁊ ibi ponuntur reliquie ⁊ nomẽ episcopi consecrātis. ⁊ sancti ad cuius honorem consecratur.
¶ An aũt possit poni corpus xp̃i conse
3
*cratum ꝓ reliq̇a. inno. cũ cōsilio assistẽ tiuʒz. Rñ. ꝙ nō fert̃ tñ ꝙ leo papa dedit ꝑtem corporalis. ⁊ corꝑis xp̃i ĩ cōsecra
8
*tiōe cuiusdā ecclesie. hec pau. in. d. c. ꝓposuisti tenet astẽ. li. vj. ti. xxxix. ꝙ alta re portatile pōt cōsecrari sine reliquijs allegat. c. cōcedimꝰ. de conse. di. j. Et iu ra q̃vident̃ cōtraria dicit ꝙ loquuntur in altari stabili. Et ꝙ nō sint necessarie facit Rica. in missalibꝰ antiq̇s q̃ dicit ꝙ si reliq̇e nō fuerint omittatur illa ꝑticula illiꝰ oratiōis q̃ dr̃ post cōfessionem. s. Oramꝰ te dñe per merita sancto rũ tuorũ quorum reliquie hic sunt ⁊ c.
4
*¶ Vtrum execrata eccłia execret̃ altare Rñ. pa. ĩ. d. c. proposuisti. ꝙ nō  ecclesia pōt destrui abs hoc ꝙ destruatur altare. Secꝰ si poluatur  tũc etiā poluitur altare ⁊ indiget reconciliatione. hoc intellige de stabili altari: nō de via tico seu portatili.
¶ Vtrũ plura altaria possint eadẽ die
5
*in eadẽ ecclesia consecrari. Rñ. ꝙ sic sicut ⁊ plures ep̃i eodẽ die consecrari. c. cum sis de conse eccle. vel alta.
¶ Vtrũ altare in ecclesia cōsecrata pos
6
*sit dirui sine licentia. ep̃i. vr̃ ꝙ nō ar. c. placuit. de conse. di. j. secus in non con secrata. arg. a ↄ̃rio ẜm glo. in. c. uis. p̃alle. Jdẽ dic  ereciōe ꝙ ⁊ de dirutiōe. ¶ Vtrũ sacerdos possit consecrare alta lre. Rñ. ꝙ non. xxvj. q. vj. ministrare.
¶ Vtrũ ĩn altari in quo ep̃s celebrauit
7
*possit p̃sbyter eodeʒz die celebrare. Rñ. ꝙ nō. de conse. di. ij. c. fi. nisi de licentia episcopi: aut necessitate cũ episcopus nō potest perficere. vj. q. j. nihil hec glo. in dicto. c. fi.
Alternatiua

Alternatiua

penalis seʒz Bar. in
1
*l. vbicun. C. de ser. fu. si verba dirigũtur iudici: tũc optio est iudicis: puta cuʒz dicit puniaturvel condemnetur. Si vero diriguntnr reo puta soluat millevel exhibeat mediatẽ ⁊ hōmi. tũc optio datur reo. Si vero ꝟ ba non diriguntur nec iudici nec reo: puta dicit statutũ sit pena pedis ⁊ hu iusmodi: tũc ĩ penis corporalibꝰ electō est iudicis. l. j. §. expillatores. ff.  effra. Jn pecuniarijs vero erit rei. ar. l. plerũ . ff. de iur. do. ⁊ similis distinctio fit in legatis per dy. de reg. iu. li. vj. ⁊ doc. ĩ. l. lucio. ff. de le. ij. Si vero legatũ simpli citer fit alternatiue nō magis referendo verba ad heredem  ad legatariũ. tunc clerico est legatarij: vt puta lego ticio fundũ vel vsumfructum vendica bit ticio quod voluerit vt ĩ. d. l. lucio.

Vide gl. in. l. si is. §. vtrũ ita in eo. ꝟ si. ⁊ ibi ĩ apostili. Celsi ad. d. gl. in. ꝟsi. sufficit vnā esse verā. ⁊ in add. Bar. ibi in ꝟsi sũt proprie. ff. de re. dub. Jo. fab. post gl. ĩst. de iure ꝑso. in prin. nu. j. ĩ ꝟsi. disiũctiua. ⁊ debitor alternatiue an habeat electionẽ: not. bal. post glo. in l. cum proponas. nu. iiij. in versi. alter natiua. C. de transact.
¶ Vtrum quādo quis tenetur ad alte
2
*rũ duorum sub alternatione possit dare quo cũvoluerit. Rñ. gl. in. c. inter ce teras de rescri. ꝙ sic insti. de here. insti. .§. pe. C. de cōdi. inde. l. pe. ⁊. d. l. plerun . ff. de le. ij. l. si ita. extra. de prebẽ. referẽte. contra insti. de lega. §. si generaliter. Soluit gl. predicta vera prima iura: nisi eligens fuerit in mora. ff. de op. | nisi eligens fuerit in mora. ff. de op. le. l. mācipioꝝ. ff. de lega. l. statu liberum .§. ṗmo. ff. de solu. l. stichuʒz. primo. Rñ. ff. de peti. here. l. itẽ. §. idẽ recte ait. Vnde talis si loco ⁊ tempore debito offerat alterum cui tenebatur ⁊ noluit recipere liberatur debitor. Vnde si periret vel alio modo alienaret: non propter hoc teneretur ad alterum ex quo solus creditor est in culpa per iura primo allegata. Sed si nullus sit ĩ culpa debens duo alternatiue puta stichum aut pam philum. si perijt periculuʒz pri mi ad venditorem periculum secundi ad emptorem pertinet. l. datio. §. si emptor. ff. de act. emp. ⁊ ven.
Ambitio

Ambitio

secundum Alexan. secunda secũde tractatu. de aua ritia. q. vij. est appetitus potentie. Potentia autem potest appeti prout per illam acquiritur honorificentia et sic reducitur ad superbiam vel prout est apparens sufficientia vel habundantia et sic reducitur ad concupiscentiaʒz
7
*oculorum. Vnde Augusti. primo cōfe. auaricia possidere vult multa. ⁊ tu domine possides omnia. Potẽtia vero di citur in possessione omnium vnde glo. super illud. Cognoui quoniaʒz dominꝰ meus es quoniam bonorum meorum non eges ait. Quantũlibet auarus si mul sufficit tibi deus: ⁊ enim auaritia terram querit possidere totam. adde celum: adde quod plus est qui fecit celum et terram. et ideo Augusti. in lib. de vera religiōe. Ambitio seculi super bos facit concupiscentiam curio sos et in li. confes. Jussistivt contineam a con cupiscentia carnis concupiscentia ocu lorum et ambitio seculi.

De ambitione et quale sit pecca
1
*tum et  graue. not. bal. in. l. si quemquam. C. de epis. et cle. Cardinalis in clementina. j. in. iij. notabi. de regula et in clementina fina. de. elect. et quis dicatur ambitio. ibi nota. idem. j. versi. quem etiam de. conces. preben.
¶ Vtrum ambitio sit peccatum morta
1
*le? Rñ. ꝙ non semper: sed primo ratione finis ⁊ est tunc quando in tali appe titu constitui finem. s. quia paratus es set quodcun mortale committere pro consequendo potentiam vel honorificentiam: vel secundo ratione rei que appetitur: vt puta que appetiuit vel plura beneficia ecclesiastica. ar. c. quia in tantum de preben. nisi in casu licito de quo dic vt. j. clericus. iij. §. ij. vel aliquod beneficium vel officium seculare vel ecclesiasticum sciens se indignũ ratione criminis vel ignorantie ⁊ huiuscemodi quia tunc mortale. Ratio  vult quod lex prohibet. similiter dico cum appetit beneficium aut dignitatem que habet curam animarum prin cipaliter propter honoreʒz videtur mor tale ratione predicta: facit in ar. c. statuimus. lxj. distin. ⁊. c. lʒz. vij. q. ij. ⁊ optime. c. miramur. lxj. di. ⁊ hoc intelligo si fit deliberatio voluntatis: alias venia le peccatum communiter est.
Amor

Amor

sui est quando quis ni mis diligit seipsum: querendo delectationes corporis nimis ⁊ quietem carnis et procedit ex luxuria que est peccatum mortale solum si propter eum non implet precepta vel facit contra. Aliter communiter est veniale qui tamen amor sui est ille qui aliquando cō ducit vs ad contemptum dei: vt dicit Augusti. et ab isto procedit pruden tia carnis de qua. j. prudentia.
Amicitia

Amicitia

vide infra diligere per totum et. j. placere.
Amor seculi

Amor seculi

est filia luxurie: de quo vide infra diligere §. iij.
Angaria

Angaria

est opus personale et munus mere personale. munus autem mere personale dicitur quod potest labore corporali expleri sine detrimento rerum. vt in lege numerum. la. ij. ff. de mu. ⁊ ho. ꝑ angaria vero in quihuscun consistit. vt vult gl. in. l. nemi|nem. C. de sa. san. ec. ⁊ bene quia dictio perget vt. l. vrbana. §. ꝓuocare. ff. de. ꝟ. si. ⁊ no. in. c. si constiterit de ac. ⁊ sic est munus mixtũ: sicut angaria mere ꝑso nale est.
Appellatio

Appellatio

est a minore ad maiorem iudicem prouoca tio ẜm Canones. ij. q. vj. omnis oppres sus ⁊. c. sequenti. ⁊. c. placuit.

De appel. quid sit gl. ⁊ Bar. in. l. sit minoris. ff. de admi. tu. Bald. in. l. eos .§. ne temere. C. de appel. ⁊ vbi proprie fiat. no. in. l. quod creditor. ff. de appel. ⁊ in. l. j. §. dies. ff. qñ appel. sit. Reliqua hic diffuse examinantur.
¶ Quando est appellandum. Rñ. ꝙ. j.
1
*x. dies a die late snĩe vt. C. de ap. aut̃. hodie vero fallit in absente ex probabili: vel notoria causa quia talis infra x. dies a tempore quo sciuit sententiaʒz latam potest appellare. vt. C. quomodo et quando in. l. ab eo. ff. quando appel. sit. l. j. §. fi. ⁊ hoc verum nisi sit cōtumax vere in non comparendo vel veniẽdo ad iudicium quia tunc non auditur ni si veniat iudice sedente adhuc pro tribunali. lege diuus. ff. de in integ. resti. secus si fuisset contumax restituendo: quia potest appellare. lege creditor. ff. de appel.
¶ Vtrum appellatio interposita post
2
*excommunicationem vel interdictum vel suspensionem ab officio: vel ad ingressu ecclesie tollat ipsarum censurarum effectũ. Rñ. ꝙ nō tex. est in. c. is cui de sent. ex. li. vj. et hoc verum quando tales censure absolute sunt inficte. Rō quia secum trahunt executionẽ. c. pastoralis. de app. secus esset si sub conditione forent posite vt puta si nō solueris hinc ad mensem excommunico te vel suspendo vel si non feceris hoc vel illud:  tunc si ante conditiōis euẽ tum appellauerit legitime bene suspẽ dit: vt in. c. preterea. el. ij. de appel.
¶ Quid si dicat excommunico te si ap
3
*pellaueris. Rñ. Jnn. in. d. c. preterea ꝙ appellatio suspendit effectum. sed du bium esset si dicit excōico te si disposue ris ad appellandũ. ⁊ tunc dico ꝙ in ca su in quo talis prelatus nō pōt ꝓhibe re appellationem non erit excōicatus. alias sic.
¶ Vtrum excommunicatus post legiti mam appellationem sit euitandꝰ. Rñ.
4
*ꝙ nō. vt no. in. c. licet. de sen. ex. li. vj. et c. pastoralis de appel. Veruntamen si excommunicatus nominatim speciali ter ⁊ expresse infra tp̃s a iure vel a iudice determinatum appellationẽ non fuerit ꝓsecutus vt debuit eo lapso poterit publice excommunicatꝰ denũcia ri ⁊ tunc erit euitādus tā in iudicio  extra ⁊ ab actibus legitimis remouen dus. d. c. licet. ⁊ debet reputari ꝓ excōmunicato post talem denunciationem donec sententialiter fuerit declaratum appellationẽ ante excōicationẽ fuisse interpositam.
¶ Sed vtrũ talis post denunciationẽ
5
*excōicatiōis ⁊ desertionẽ appellatiōis celebrās aut ingerẽs se diuinis efficia tur irregularis. Rñ. arch. ĩ. d. c. lʒz ⁊ seq̇tur ibidem Ge. ꝙ nō  ex quo appella tio legitima fuit ante excōicationẽ po sita ipsam excōicationẽ suspendit: ⁊ licet post desertionem appellationis de nuncietur excommunicatus: nō tamẽ excommunicatur nec vere est excōicatus. vt ibi patet.
¶ Vtrum a qualibet snĩa vel grauami
6
*ne possit appellari. Rñ. ꝙ sic est homi nis de iure canonico: de iure ciuili nō ab ĩterlocutoria nisi qñ iudex in crimi nali vel ciuili negocio questionem per tormenta interlocutꝰ est contra. l. ante snĩam. ff. de app. reci. facit gl. in. l. ante snĩe tp̃s. C. quoruʒz ap. non re. Realiter aũt non appellatur ab interlocutoria. vt in. l. ij. C. de epi. au. rō  grauamen quod per eam infertur potest reparari per appellationem a diffinitiua. sed quādo nō posset reparari liceret. Quidam tamen tenent ꝙ etiam ab interlocutoria potest appellari semper vt. l. ait pretor. §. quid tñ. ff. de mino. sed pri mum verius.
¶ Vtrũ q̇s possit appellare a declara
7
* |tore pene legis videt̃ ꝙ nō  a pena le gis nō pōt appellari. l. si qua pena. ff. de ꝟ. sig. ⁊ ĩ. c.  nos. ⁊ ibi gl. de appel. sed tu. dic ꝙ a declaratore potest. gl. est sing. in. c. cupientes. §. ꝙ si per. xx. dies. de elec. lib. vj. quod no.
¶ Vtrũ q̇s possit appellare a denũcia
8
*tione aut declaratiōe excōicatiōis seu alteriꝰ cẽsure. Rñ. pa. in. c. peruenit de ap. ꝙ sic  hec non est snĩa iuris a qua nō licet appellare. c.  de appel. sʒz iudi cis declarātis q̃ est hoĩs: facit ad hoc gl. no. in. c. cupientes de ele. li. vj. ⁊ hoc verũ nisi notorius excessus:  notoriꝰ criminosus non auditur appellās: facit quod no. Jnn. ĩ. c. ex ꝑte el. j. de ver. sig. qui dicit ꝙ in notorijs nō requirit̃ proprie sententia: sed fit quedam iuris executio: ⁊ tex. in. c. qm̃. de filijs presby. Quod limita verũ qñ excessus est ita notorius ꝙ nulla tergiuersatione pōt celari.
¶ Quis pōt appellare. Rñ. ille cuiꝰ in
9
*terest alias ꝑ aliũ facta nō valet. l. j. ff. de ap. non re. ⁊. c. ex ore. de hijs que fi. a ma. parte. c. nisi qñ ꝓuocaret pro eo qui ducitur ad suppliciuʒz. vt. l. non tantũ. ff. de appel.
¶ Vtrum religiosus possit appellare.
10
*Rñ. ꝙ nō a correctione suoꝝ p̃latorũ si fiat ẜm statuta ordinis vel regule. c. ad nostrā. ⁊. c. reprehensibilis. de appel. et c. cum speciali. eodem titulo.
¶ Vtrũ appellatio extraiudicalis sic
11
*annullet post facta sicut. iudicialj. Rñ. ẜm Jnn. in. c. ex ꝑte. el. j. de ver. si. ꝙ sic facit. c. ad audiẽtiā. de ap. in hoc tñ est differentia ẜm eũdẽ Jnn. in. c. j. de his que fi. a ma. ꝑte. c.  iudex q̇ ꝓcedit in forma iudicij debet audire legitimas exceptiōes ⁊ nisi audiat iuste appellat̃ ab eo. sed secus est in eo q̇ nō vt iudex sʒz vt priuata ꝑsona ꝑficit factũ suũ:  ista in forma iudicij nō ꝓcedit nec pro cedere potest. ⁊ ideo non ditet quin ꝑficiat factum super quo appellatur nec reuocabitur nisi probetur veritas cau se: nec imputabitur ei si non audit con tradictionẽ vel appellationẽ aduersarij nisi ꝓbet ꝟitatẽ cause appellatiōis vt de elec. c. cũ dilectus. ⁊ melius. c. cuʒz ĩter canonicos. iũcto q no. ĩ. c. ĩterposi ta in gl. in. ꝟ. sʒz etiā de ap. ⁊ sic collige ꝙ appellatio extraiudicialis dʒz fieri ex cā ꝓbata a iure vel ciuili vel cōsuetudinario vel canonico.
¶ Sco ꝙ tenẽt gesta etiā post appellationẽ ip̃ʒz nisi approbata ꝟitate cāe. ¶ Tertio no. ꝙ eo ipso approbat̃ veritas cause quo nō ꝓbatur contrarium. ¶ Quarto ꝙ snĩa excōicationis non tʒz post appellationẽ ex causis legitimis interpositā: etiā si nō ꝓbat̃ veritas. q quartũ ẽ speciale in excōicatione ⁊ cōtra. s̃. dicta. ⁊ est rō  nũ dʒz q̇s excōicari nisi cā ꝓbetur. ij. q. j. nemo de hoc. vnde Jnno. ĩ. c. dilectis filijs de ap. qui in hoc concordat.
¶ Vbi et a quo est appellādũ. Rñ. ꝙ a
12
*iudice q̇ ꝓnũciauit ⁊ vbi ius reddi cōsueuit. nā regłr q̃ ad cās agẽdas pertinẽt in eo loco dicũt fieri ⁊ agitari. ff. de inter. act. l. voluit. §. ꝙ ait. ⁊ corā iudice q̇ sentẽtiā tulit si eius sit copia nō ꝑ vi cos vel ortos. ff. qñ sit ap. l. j. §. dies et fi nō vult iudex reciꝑe ap pellationeʒz pu nitur. l. iudicibus. ⁊. l. quoniam. C. eod. ¶ Ad que est appellādũ. Rñ. ad suꝑio
13
*reʒz ⁊ gradatim. ff. e. l. ĩperatores. ⁊. C. e. l. ad dictos. si ꝟo a delegato appellatur ad deleganteʒz. C. e. l. p̃cipimus. §. eorũ. si aũt a delegato delegati. seruet̃ forma posita. C. q̇ ꝓ sua iurisdi. l. vnica. ĩ fi. ⁊ ĩ gl. ibidẽ: ⁊ ꝓpterea dat cautelaʒz. Rap. fulg. ĩ. l. eo casu. C. de ap. ꝙ ep̃s vel aliꝰ ordinarius deleget cām  si appellat̃ a snĩa deuoluetur ad ipsuʒz q̇ iteꝝ dele get cām appellationis qui pōt delega ri vt. l. cũ post snĩam. C. de appel. no. gl. ⁊ Ang. in. l. eos in prin. C. eod. tit. ⁊ si ite rũ appellet ad eum reuertet̃ ⁊ cũ nō liceat apparet tertio loco nō exibit ꝙ de eius officio.
¶ Qualiter est fienda. Rñ. si in cōtinẽ
14
*ti fit sufficit viuaʒz vocẽ sine scriptis. C. eo. l. litigatoribus si fit incōtinẽti tunc dʒz porrigere libellũ appellationũ. j. x. dies. C. e. aut̃. hodie qui libellus debet | continere nomen appellantis et eius aduersarium ⁊ nomen iudicis a quo et ad quem appellatur. hoc not. l. j. §. fi. ff. eo. forma sic ego ticius dico sententiaʒz nullam quā tuli stis domine iudex. B. contra me condẽnando me sempronio in. x. libras persoluendas ⁊ si aliqua est ego sentiens me grauatum ad talem iudicem appello in scriptis petẽs apo stolos ⁊ c.
¶ Vtrũ appellare liceat. Rñ: ꝙ sic quā
15
*do sit ex confidentia iuste cause vel ad declinandum in debitum grauamen iudicis. quia hoc fit autoritate iuris. et quod sit iuris autoritate nō hʒz calũniam. et ꝙ liceat appellare ex causis ex pressis habetur. in. c. pastoralis de ap. si vero appellet quis causa afferende more. ⁊ animo aggrauādi aduersariuʒz sic non potest fieri sine peccato mortali si est in notabile detrimentuʒz proximo ⁊ tenetur ei ad restitutionem quia. q. vj. c. quicun cōcor. Tho. ij. ij. q. lxiij:
¶ Not. ꝙ timens iniuriam inferri sibi
16
*ab aliquo iudice ⁊ accipiens iter eundi ad principem precipe illi ne sibi in iuriam inferat per hoc videtur positus sub ꝓtectione principis vt sic istud pre ceptum cum areptione itineris habeat vim cuiusdam appellationis extraiudicialis facit ꝙ notat Bart. in. l. de pupilo. ff. de no. ope. nunc. ⁊ Jnno. ⁊ Joā. an. in. c. vt debitꝰ de ap. facit. c. dilecti. el. j. ⁊. c. ad audientiā de ap. vbi patet ꝙ areptio itineris ad superiorẽ cōstituit eũ sub eius ꝓtectiōe. ⁊ sic punit̃ ĩferẽs tali iniuria dũ ius cōtẽnit ⁊ eũ sub cuius protectione se posuit. vt not. Pa. in c. in causis de electio.
Apostasia.

Apostasia.

secundum Alexan. secũda sce tractatu de apo stasia est temerarius a statu fidei: obedientie ecclesiastice vel religionis recessus. Et sic collige triplicẽ apostasiā. vt etiam no. gl. in. c. j. de apo. Jn prima fuit iulianus apostata vt in. c. iulianꝰ. ij. q. iij. ⁊ quicũ recedit a fide. ij. q. vij. nō potest. Et isti ẜm Host. in. d. c. j. sunt vere heretici. ⁊ in ipsis hñt locum oĩa iura de hereticis ex quo pʒz ꝙ ip̃o facto sunt excōicati. c. excōicamus de hereti. el. j. ⁊ sco ⁊ ita tʒz Jnno. in. d. c. j. nec te stamentũ facere possunt vt. j. testamẽtũ. §. j. Jn sca sunt oẽs xp̃iani q̇ nollũt obedire suis p̃latis ecclesiasticis. viij. q. j. sciẽdũ. sʒz aduerte ꝙ aut iste inobediens ideo nō obedit pape. seu canonibus:  nō credit ꝙ habeāt potestatẽ condendi canones ⁊ iste debet puniri vt hereticus. xix. di. nulli fas est. et ibi dicit Hu. ꝙ est excōicatus ⁊ hereticus ⁊ scismaticus. c. lʒz de ele. c. excōicamus de here. c. j. de scis. ⁊ pa. in. cle. j. de eta. ⁊ quali. dicit ꝙ est infamis ⁊ no. gl. vj. q. j. infames ⁊. gl. in. d. c. gñali de ele. li. vj. ⁊ ibi Gemi. aut ideo nō obedit non  non credat eũ habere potestatẽ. sed  cont ẽnit ⁊ tale grauiter debet puni ri. d. c. nulli fas est. si vero nō vult obedire ex quadā cōcupiscẽtia q̃ ip̃ʒz tenet. tũc mitius punit̃ de quo vide. j. inobe diẽtia in ṗn. ĩ. iij. sunt large oẽs q̇ ꝑdũt deum per peccatũ mortale iuxta illud. xxxviij. di. c. fi. ⁊ Eʒze. Ecce ego mitto te ad gẽtes apostatrices ⁊ c. Proprie ꝟo ĩ ista tertia ipse sunt apostate illi q̇ recedũt ab ordie suo. sine sumpte religiōis vt in. d. c. j. ⁊. l. di. c. vlt. de quibꝰ loquit̃ Ang. xlvij. di. c. tũlibet dicẽs. Nun peiores  q̇ in monasterijs defecerũt. Pro cuius declinatione querẽda sunt aliqua dubia.

Ad materiā apostasie quis dicat̃ apostata. not. in. l. apostatarũ. C. de he reti. gl. ĩ epistola ĩter claras. C. de sum. trini. Bar. in rub. C. de aposta. ⁊ an pos sit per papā ad episcopatũ vel aliā dignitatẽ promoueri not. Bart. in. l. barbaris. co. x. versi. sed quid si papa. ff. de offi. p̃to. ⁊ an possit creari doc. no. Bar. in. j. consi. C. §. hec q̃ necessario. col. iij. ad fi. versi. quero circa hec.
¶ Vtrũ clericus in sacris qui dimittit
1
*solũ habitũ sit apostata. Rñ. pa. ĩ. c. tue de apo. ꝙ sic. ar. c. j. de voto. li. vj. secus si esset in minoribus ẜm Jnno. in. d. c. tue. licet alij contrariũ teneant scilicet ꝙ sint apostate tales existentes in mi|noribꝰ: sed mihi placet opi. Jnn. ꝙ nō per rōneʒz quā facit pa. in. d. c. tue  in cle. fi. devit. ⁊ ho. cle. nō punitur solũ ex desertiōe habitꝰ nisi dimittāt ⁊ tōsurā ⁊ ꝑ oĩa incedāt vt laici: ⁊ hoc verũ nisi tales existẽtes in minoribꝰ habeāt beneficiũ quia si tenẽt beneficiũ ⁊ dimittunt habitũ sunt apostate. d. c. fi. l. di. ⁊ quod ibi no.
¶ Vtrũ peccẽt clerici apostatātes. Rñ.
2
*Aler. vbi. s̃. ꝙ sic ĩ prima vice  faciũt cōtra illud q dixerũt. Dñs pars here ditatis mee ⁊ c. nō tñ postea si sunt ĩ mi noribꝰ tātũ nec credo etiā ꝙ tales peccent mortaliter taliter apostatādo per c. vlti. de vi. ⁊ ho. cle. ⁊ per. c. Joānes de cle. cōiu. ⁊ q no. gl. in. d. c. tue nisi retinerent beneficium si quod habebant: quia nullum votum secerunt nec cōtra aliquod preceptũ faciunt. ⁊ propterea dicit Alex. vbi. s̃. ꝙ nō efficiũt̃ ĩfames si solũ erāt in minoribus sʒz alij aposta te sic. iij. q. iiij. si q̇s a vero. ij. q. iij. si aũt. Ri. tñ in. iiij. dist. xxiiij. tʒz ꝙ etiā habẽs primā tonsuram nō potest eam deserere sine peccato mortali quod limitat verum nason: nisi causa rationalis euʒz moueat ad dimittẽdũ sed quando solũ ex sola libidine laicandi deserit tunc peccat mortaliter sed ꝙ nō peccet mortaliter videtur verius per iura prealle. Alij autem qui sũt in sacris. semꝑ sunt in peccato mortali. ⁊ sunt cohercẽdi vt redeant ad sumendum habitum ⁊ tonsuram: vt in. d. c. tue. quomodo autem si vxorem accepit dispensatur cum eo. vi de. j. bigamia. §. viij. ⁊. ix.
¶ Vtrũ in minoribus ordinibꝰ exñtes possint renuncare clericatui. Rñ. pa. in
3
*d. c. tue ꝙ non verbo vt in. c. si diligẽti. de fo. cōpe. sed facto si exercẽdo actum omnino cōtrariũ clericatui. vt not. in. c. j. de aposta. vel quādo monitꝰ nō vult resipiscere: ⁊ idem in alijs casibus a iu re expressis de quo dic. vt. j. excōmunicatio. v. casu primo. §. xxij. cum seq.
¶ Vtrũ religiosus recedẽs in consulto prelato suo: ⁊ non subijciẽs se alterius
4
*obedientie sit apostata proprie? Rñ. ẜʒz Jnnocen. in. c. fi. de renunc. ⁊ in. c. ĩtelleximus. de eta. ⁊ qua. ꝙ sic tuncun retineat habitum ⁊ tonsuram:  oportet ꝙ ingrediatur monasterium si vult euitare apostasiam de quo not. in. c. ex parte. de tempo. ordi. et in ca. ioannes de regula.
¶ Vtrum religiosus intrans monasterium magis latum sit apostata. Rñ. gl. in. c. fi. de apo. et in capi. ex parte. de tẽpo. ordi. ꝙ non proprie: an autem large sit apostata vide. j. religio. §. xxxiiij.
¶ Vtrum recipiens ordinem sacruʒz in apostasia proprie habeat ipsiꝰ ordinis executionem sine dispensatiōe. Rñ. pa. in. c. fi. de apo. ꝙ non si erat religiosus apostata tumcun peniteat et solus papa dispensat cum eo: secus si minorem tantum suscepisset quia episcopus posset dispensare: hoc intelligo si nō sit religiosus exemptus quia super exemptum nullam habet episcopus autoritatem: vt patet. j. exemptus. §. vj. sallit hoc si in tali apostasia dimisisset habitum ⁊ sic suscepisset postmodũ ordines quia cum esset excōmunicatus. c. vt pe riculosa. ne cler. vł mo. li. vj. solus papa poterit dispensare. vel melius dic ꝙ ha bebit locum quod dicitur in. c. cum illo rum in fi. de senten. excom. de quo vide s̃. abbas. §. xiiij.
¶ De clericis vel monachis contrahẽ
7
*tibus matrimonium. vide. j. bigamia per totum.
¶ Vtrũ religiosus apostata sit requirẽ
8
*dus vide. s̃. abbas. §. xvij. ⁊ de eius bonis vide. j. monasterium. §. vj.
¶ Vtrũ xp̃ianus qui propter timorem
9
*mortis facit aliquẽ actuʒz infidelitatis exterius: puta reuerẽtiā idolo licet inte rius teneat fidẽ peccet mortaliter? Rñ. ꝙ sic licet ꝓprie nō sit apostata nec excō municatus facit ꝓ hoc. c. sicut sanctiꝰ. xxxij. q. iiij. ⁊ quod ibi not.
¶ Vtrũ liceat xp̃iano sine apostasia por tare habitũ ĩfideliũ vt. j. ĩfidelitas. §. ix.
Aqua benedicta

Aqua benedicta

aliquando fit ad reconciliationem ecclesie polute sanguine vel | femine: ⁊ hec bñdicitur ab episcopo so lum cum vino ⁊ cinere: vt in. c. aqua. ⁊ ĩ c. proposuisti. de conse. ec. vel al. aliquā do fit ad aspergendum hoĩes vel domos. ⁊ remouendam ster ilitatem rerũ humanarum: ⁊ ad multiplicationẽ ceterorum bonorum: ⁊ ad defensionẽ hominum aduersus insidias at versutias diaboli: ⁊ ad delẽda peccatavenia lia ⁊ hec bñdicitur a sacerdotibus cuʒz sale vt in. c. aqua. de cōse. di. iij. nec credo ꝙ diaconi possint hanc bñdicere. ar. d. c. aquam. ⁊ in. c. per lectis. §. ad p̃sbyterum. xxv. di. r ꝙ bñdicere bona dei est officiũ presbyterorum non diaconi: ⁊ mandatur omnibꝰ sacerdotibꝰ vt eam faciant in. d. c. aquam. ⁊ consue tudo interpretatur vt omni die dominico benedicatur.
¶ Vtrum aqua non sacrata addita sa
1
*crate efficiat̃ sacra? Rñ. secunduʒz regu lam glo. in. c. quod in dubijs de conse. ecc. vel al. ꝙ sic quia dicit ꝙ sacrum tā dignius trahit ad se non sacruʒz. xiij. q. ij. non existimemus: ⁊ alijs concor. q intellige verum ẜm pa. in. d. c. q in dubijs in liquoribꝰ ⁊ in his q̃ mixtio ne cōfunduntur nec facio casum an sit maior titas aque. non bñdicte quaʒz bñ dicte ratione p̃dicta fallit hoc in sacramẽto sanguinis xp̃i:  liquor addi tus non miscet̃ sanguini cuʒz sit ibi san guis in venis sed solum cōmiscetur ac cidentibꝰ illis: ⁊ propterea non efficit̃ sanguis xp̃i: vt no. in. c. cum Marte de celeb. missa.
¶ Vtrum aqua bñdicta sit cā remissio
2
*nis pctōrũ venialiũ sicut cetera sacramẽta? Rñ. ẜm pe. in. iiij. di. ij. ꝙ non:  non est sacramẽtum. sed remissio q̃ fit ꝑ ipsam sit per modum meriti non sacramẽti. Aqua enim bñdicta datur ad remouendum prohibẽs remissionẽ ⁊ disponendum ad deuotionem ⁊ dolorẽ peccatorum.
Arbiter

Arbiter

est secundum Jnn. in. c. q̇n tauallis de iureiuran. ille qui eligitur vt iudex. s. vt procedat seruato in substantialibꝰ ordine iudicij. ff. de arbi. l. j. ⁊. l. qualẽ. Arbitrator est secundum eundem ibidẽ qui eligitur vt aliquid existimet vel quid sibividea tur de aliquare dicat sine ordĩe iudicia rio vel ea arbitretur. insti. de emp. §. p̃cium. ff. de ꝟ. ob. l. si q̇s arbitratu. ff. de le. iij. l. fideicommissa. §. sic fideicōmissum. Jn multis differt arbitrator ab ar bitrio de quibꝰ no. do. pa. in. d. c. quintauallis q̃ omitto.

De arbitio ⁊ arbitratore quid interest si differant ⁊ in quo conueniant vide. C. ⁊. ff. de arbi. Bal. in. l. fi. in ver. iteʒz quia coram. C. de cōtra. emp. Jnn. in. c. quintauallis circa medium ꝟ. itẽ nota differentiam. §. de iureiur. ⁊ Spe. in ti. de libel. concep. §. restat versi. sed nunquid.
¶ Vtrum arbiter permittens transire
1
*tẽpus teneatur partibus? Rñ. ꝙ sic facit tex. in. l. j. §. sciendum. in ꝟ. prodesse iuncto. §. p̃cedenti. ff. de ma. conue. facit q no. in. l. fi. C. de contrahẽ. emp. ⁊ in. l. iij. §. tam ⁊ si neminem. ff. de arbi. ⁊ in. l. ij. ff. pro so. glo. insti. de obli. q̃ ex quasi delic. na. in prin. ⁊ inaut̃. decerni mus. C. de arbi. ⁊ in. l. si q̇s in cōscribẽdo. ĩ fi. C.  pac. q limito verũ qñ ex do lo vel lata culpa hoc facit. alias nō nisi se obtulisset quia tunc teneret̃ etiaʒz de leui. multo magis tenetur ad restitutionem si iniustam dedit sententiam ex dolo vel lata culpa ⁊ etiam leui quā do se obtulit.
¶ Vtrũ arbitrator possit die feriata ꝓ
2
*cedere ⁊ in causa snĩare? Rñ. Pau. in c. conquestus. de ferijs. ꝙ sic:  est ami cabilis compositor ⁊ pacismediator fa cere. c. j. de ferijs. in fi. concor. spe. ⁊ ĩno. in. d. c. quintauallis. Sed tamẽ peccat dicit pau. ibidem si ex suo arbitramen to solum habet̃ respectus ad cōplemẽtũ ↄ̃ctus secus si principaliter intende ret pacẽ vel aliquẽ pium actũ. vt in. d. c. j. ⁊ sic intellige Bar. in. l. si de meis. §. fi. ff. de arbi. qui dicit ꝙ potest ꝓcedere etiā die dñica. ⁊ sequit̃ Pau. in. c. cũ di lectus. de arbi.
¶ Vtrũ femina possit esse arbitratrix
3
* | Rñ. ꝙ sic: nō tñ arbitrix:  hr̃et ꝓcede re iudicialiter: q est offm̃ virile. vt ꝓbatur in. c. dilecti. de arbi. ⁊lin. l. fi. C. de arbi. nisi sit femina q̃ ex dignitate haberet iurisditionẽ. vt regina. vide ĩ. d. c. dilecti. in glo.
¶ Vtrũ monachus possit esse arbitra
4
*tor? Rñ. ꝙ sic:  est offm̃ pietatis reducere discordātes. ad cōcordiā. ar. c. ĩiustũ. ij. q. iij. ff. pro so. l. si societatẽ. la. j. in aut̃. vt iudi. dif. si nō. lxxxvj. di. ꝑuenit ⁊ ꝙ possit esse tʒz Pau. ĩ. cle. ij. de rescrip. req̇rit tñ licentiā abbatis ⁊ idẽ ibi Jo. de ligna. Et rō est  nō habet ne vel le ne nolle. xij. q. j. nō dicatis. Oldr. tñ tenuit ꝙ etiā sine licentia abbatis. Et credo verũ si abbas scit ⁊ nō cōtradicit quia videtur consentire. et sequit̃ car. in. d. cle. ij.
¶ Vtrũ monachus possit esse arbiter?
5
*Rñ. ꝙ nō: nisi de licẽtia abbatis ⁊ vtili tate monasterij. ar. c. ij. de test. li. vj. vbi non pōt esse testĩ executor sine licentia superioris ⁊ vtilitate monasterij licet sit actus fauorabilis: ergo nec arbitrium in se assumere. d. c. non dicatis. hic tenet Bal. in. l. si qui ex cōsensu. C. de epis. au.
¶ Vtrũ arbitrator possit ꝓ bono pacis
6
*sine pctō de iure alterius capere ⁊ dare alteri? Rñ. Pa. ĩ. d. c. quintauallis ꝙ sic allegat. l. sʒz ⁊ si ĩ seruũ. §. si q̇s. et. l. si de meis. §. recepisse. ff. de arbi. ⁊ in no. tex. est iũcta gl. in. c. nisi essent. de preben. facit. c. his que. ⁊ ibi pau. de ma. ⁊ obe. ⁊. c. fi. de trās. ff. ꝓ soc. l. societatẽ. la. ij. §. arbitrorũ. ⁊ nō solũ ĩ casu dubio: sʒz etiā licasu scito: ex quo facit ꝓ bono pacis. Bal. tenet ꝙ nō pōt ⁊ furtum cōmittit. de vsi. feu. Et credo verũ dicat qñ facit fine cā. secus pro bono pacis:  multũ lucratur qui a lite recedit. ar. eorũ que no. in fi. l. luciꝰ. ff. ad treb. ⁊ nisi nimis enormiter lederet partẽ facit quod no. idẽ pau. in. c. si. de trans.
¶ Vtrũ arbiter pro recompensatione
7
*alicuius spiritualis possit iudicare dā num tꝑale? Rñ. Pa. in. c. fi. de re ꝑmu. ꝙ non  cum arbitrium videatur qui dā cōtractus vt in aut̃. vt diffe. iud. §. j. Vnde quẽadmodũ per viā cōtractꝰ nō pōt dari aliquid tẽporale pro spiritua li sine symonia. Sic nec per viam arbi trij. vt hic.
¶ Vtrũ in ecclesiasticis possit compro
8
*mitti ĩ clericũ ⁊ laicũ. Rñ. ꝙsic. c. ꝑ tuas de arbi. nō vt in iudicibus:  laicusest oĩno incapax huius iurisditionis vt ĩ c. decernimꝰ. de iud. ⁊ iurisditio compe teret cuilibet insolidũ ⁊ indiuisibiliter vt no. gl. ĩ. c. prudẽtiā de offi. dele. ⁊ sic mixturā faceret habitabilẽ. ĩ. pediꝰ. ff. de arbi. ⁊ quod no. in. c. cum super. de offi. dele. ⁊ sic q esse non pōt. d. l. pediꝰ tenet tamen glo. in. c. contingit. de arbi. ꝙ etiam de spiritualibus potest cōpromitti in clericum et laicum autoritate superioris.
¶ Vtrũ de rebus temporalibus clerici
9
*possint cōpromittere ĩ arbitros laicos. Rñ. ẜm Jnn. ĩ. c. cōtingit. de arbi. ꝙ sic. facit. c. dilecti. de arbi.
¶ Vtrũ cũ quis iurauit stare snĩe arbi
10
*tratorũ possit sine periurio petere redu ctionẽ ipsius arbitramenti ad arbitriũ boni viri cũ tale arbitramentũ est siniquuʒz? Rñ. Pau. ĩ. d. c. quintauallis mul tas opi. recitat: sed in cōsciẽtia colligo ex eiꝰ dictis sic. Aut deceptio ĩteruen it ex ꝓposito. ⁊ tũc respectu cuiuscũ lesionis pōt peti reductio nō obstāte quo cũ pacto. Ratio  sicut expresse non pōt renũtiari dolus futurus. l. si vnus. .§. ill nulla. ff. de pac. ita nec tacite sub gñalitate verborũ: ⁊ hoc cōiter sequun tur doc. ⁊ r dolus ex proposito quādo sciẽter ꝑ fraudẽ: iram seu odiũ aggrauat partẽ alterā. Aut deceptio interue nit re ip̃a ⁊ sine dolo arbitratoris ⁊ tũc si lesio est modica nō pōt peti reductio vt in. l. si demeis. §. recepisse. ff. de arbi. etiā si renuntiatio nō interuenit: vt pa tet in. c. nisi essent de prebẽ. aut le sit nō modice. ⁊ cōis opi. est vt possit reduci. Sed hoc credo verũ si nō interuenit re nuntiatio. Si vero interuenit renũtiatio. s. vt possit dare vni ⁊ leuare alteri.  renũtiatio aliq̇d operatur. ar. c. si pa | pa. de priui. li. vj. ⁊. c. ĩ his de priui. ⁊ in l. si quando. C. de inoffi. te. Jdeo tũc po terit ratione maxime ⁊ enormis lesionis ⁊ non magne: quia ista maxima le sio in dubio videt̃ excepta. arg. l. oẽs §. lucius. ff. de his qui in frau. cre. ⁊ ꝙ pos sit reduci facit. l. si quis cuʒz aliter. ff. de ver. ob. quia satis estꝙ nō fecit sicut bo nus vir facere debuisset. l. si libertꝰ. ff. de op. li. ⁊ ex quo maxima lesio nō fuit expressa non debet trahi vltra intẽtio nẽ agentis. Jta sentit Bal. in. l. pe. C.  arbi. ⁊ do. Ant. in. d. c. quintauallis. et magna titas dicit̃ respectu ꝑsonarũ vel cause secundũ Bal. alle. l. cum filiꝰ. .§. heres meus. ff. de leg. ij. vide bonam gl. in. c. fi. de re iu. lib. vj. Quid si fuisset dcm̃ vt possit alte ⁊ basse in totũ vel in partem de iure vnius dare alteri. et sic credo non possit si dolus nō interuenit nisi additum fuisset illi ptāti verbũ re strictiuum. s. alte ⁊ basse prout sibi videb itur vel placebit:  hec verba important arbitriũ boni viri. l. thays. §. so rore sua. ff. de fideicō. li. l. j. ff. de le. ij. ⁊. l. quisquis. ff. de le. iij. in prin. vide. j. iudicare. §. iij. ⁊. v.
¶ Qũo debẽt pronũtiare arbitri snĩaʒz.
11
*Rñ. ꝙ in plurali dicendo. Nos arbitri pronunciamus ⁊ c. Excepto in electione q̃ debet fieri in singulari. vice oĩm de re iudi. cũ ab vno li. vj. ⁊ presentibꝰ oĩbus arbitris secundum pa. in. d. c. sa ne de arbi. Verũtñ dicit Bar. in. l. duo ex tribus. ff. de re iu. ꝙ si tertius fuit p̃sens in discrepatione suꝑ meritis cau se: ⁊ dixit quicq̇d voluit ⁊ monitus ab alijs duobꝰ nō vult esse presens nec al legat causam legitimā absentie ꝙ tũc possunt duo procedere sine ipso tertio. ⁊ qũo pōt mutare snĩam vel corrigere vide. j. iudex. §. xxv.
¶ Cōpromissum est in duos arbitrato
12
*res⁊ nō concordant: nunq̇d pōt cōpelli eligere tertiũ: aut iudex possit ip̃e elige re? Rñ. recitat pa. ĩ. d. c. q̇ntaualis. bal. in. c. j. de inues. in ma. fcā dicẽtẽquosdā sapiẽtes ↄsuluisse ꝙ nō: ⁊ plʒz. secꝰ de ar bi.  cōpellunt̃ eligere. c. iij. cũ spāli. de ap. ⁊. l. itẽ si vnus. §. si in duos. ff.  arb. ¶ Arbitrio boni viri qñ dicitur debe
13
*re relinqui vel stari intelligitur de iudice ordinario loci. no. glo. in. c. statutũ de rescrip. li. vj. ⁊ sequitur gemi. in. d. c. statutum. Spe. in titu. de arbi. §. j. ver. sed quis. vbi dicit ꝙ bonus vir cuius arbitrio debet stari dicit̃ iudex loci. l. continuꝰ. §. cum ita. ff. de verb. obl. cocor. lap. abbas.
Archidiaconus

Archidiaconus

multa pōt de iure. Sed  ẜm Jn nocẽ. in. c. j. de offi. Archi. cōstitutiones ⁊ cōsuetudines per diuersa loca preualent in officijs. de cōsue. cum olim de exces. prela. c. ad hec ipsis stabit̃. ⁊ ideo in officio suo faciet ẜm ꝙ consuetudo prescripta sue ecclesie habet. Vbi autẽ non esset talis consuetudo vel statutũ haberent locum capitula totius istius tituli ẜm eundem Jnno. Et sic post epi scopum est vicarius in omnibus ⁊ ha bet curam in clero: tam in vrbe quam in parrochijs habitantes ⁊ ipsos debet de tertio in tertium annũ si episcopus nō pōt visitare. vt in. d. c. j. ⁊. in. d. c. ad hec. Debet auscultare euāgeliũ ⁊ epistolam ⁊ responsoria: ⁊ nullus ea in ec clesia cantet nisi prius ab eo auscultatus ⁊ de eiꝰ iussu: ⁊ ceroferarios ordinare vt in. c. ij. eo. ti. tenet̃ si aliquid ex sua negligentia vel alterius fraude de perijt de rebus ecclesie: nisi pro posse ꝓ uideat. vt in. c. ij. eo. Debet examinare clericos qui sunt ad sacros ordines ꝓ mouendi. c. ad hoc. ⁊. c. ad nostrum. Ab bates ⁊ abbatissas ponit in sede suavt in. d. c. vt nostrum que omnia capitula sunt in. d. ti. de offi. archi.

De archidiacono et quis esse possit. no. Jnno. in. c. cum olim. in glo. sua in ver. diaconatus ⁊ ibi Host. de re iudi. ⁊ an in diuersis ecclesijs no. Panor. c. preterea. de prebẽ. ⁊ ar. sit maior archipresbytero. no. . ꝙ sic. c. officiũ de offi. archi. ⁊ an sititas: not. idẽ ꝙ sic. cle. fi. de preben.
¶ Vtrum peccet archidiaconus respō
1
*dendo episcopo dicenti. Scis hũc esse | dignum. Scio quantuʒz humana fragilitas permittit? Rñ. ẜm Jnno. ĩ. c. vnico de scru. inordi. fa. ꝙ si talis ordinādꝰ presentat a ꝓbis pōt sana cōscientia re spondere: dummodo non sciat aliquid mali de eo. ar. de presum. dudũ. ꝙ si scit aliquid mali de eo quod est secretum: debet obtinere a prelato vt eo absente faciat ordinationem. Et si non pōt vel si de scandalo: tunc etiā pōt sana conscientia dicere: quia nō dicit nisi vt mi nister nō vt ipse: et ecclesia q̃ nihil scit de occultis per euʒz loquit̃: nec dʒz omittendo talia dicere: indirecte publicare crimen fratris secretum. Si vero esset publicum tale crimen. tunc peccaret mortaliter talia dicẽdo. xxij. q. ij. primũ si modo crimẽ est pecccatũ mortale q scit. secus si essetveniale. vt. xxv. distin. §. criminis.
Archiepiscopus

Archiepiscopus

pōt in tota sua prouincia exercere iurisditionem tollendo prauam consuetudinem ⁊ fulminando senten tiam excommunicationis in seruantes eam ẜm Jnno. ⁊ sequitur pa. in. c. ex frequentibus. de insti. ⁊ sentit gl. in sum. ix. q. iij.
¶ Jtem. potest in sua diocesi existens
1
*ratione notorietatis delicti delinquen tes suffraganeorum suorum sua senten tia afficere. ⁊ licet tex. in. c. romana. ĩ §. notoria. de censi. lib. vj. loquatur dum visitat. tamen docto. communiter extendunt in. d. c. ex frequentibus. etiam dum non visitat ratione notorietatis delicti.

De archiepiscopoꝙ sit ordinarius prouincie no. gl. ix. q. iij. c. ij. ⁊ in. c. sicut de exces. prela. Jtem diocesanus indio cesi sua non in prouincia idẽ Car. cle. j. .§. j. q. j. de sup. neg. prela. ⁊ in cle. j. §. j. de priui. et in cle. ij. contra. eo. titu. vbi an sint idem archiepiscopus et metropolitanus.
¶ Vtrũ archiepiscopus possit ablolue
2
*re subditos suffraganeorum suorum? Rñ. Gemi. in. c. perpetuo. de censi. lib. vj. ꝙ non potest ligare vel soluere: nisi dum visitat: vt tex. hic innuit: nec etiā a minori excommunicatione absoluere: vt in. c. nuper. §. in secunda vero de sententia excōmunicationis ⁊ hoc verũ nisi ꝑ appellationẽ causa ad eumde uoluta sit vel in casibus sibi specialiter a iure permissis. de quibushabes in. c. pastoralis de officio. or. in glo. ⁊ in. c. ve nera bilibus. de sententia excom. li. vj. ⁊ in. d. c. perpetuo.
¶ Vtrũ possit ante se crucem portari
3
*facere? Rñ. ꝙ transiens per prouinciā suaʒz potest benedicere populo ⁊ in pō tificalibus: ⁊ sine pontificalibꝰ celebra re: ⁊ celebrari facere tam in locis exem ptis quam non exemptis. Et etiaʒz epi scopꝰ ĩ sua diocesi potest similiter hec. Tamen debent fieri sine violẽtia ⁊ gra uamine exemptorum. cle. archiepiscopo. de priui. multa alia que ad forũ cōscientie ꝑertinẽt tangentia statũ archi episcoporum vide. j. prelatus per totũ. ⁊ ep̃s per totum.

Et an habeat iurisditionẽ no. specu. in tit. de iurisdi. om. iudi. versi. ẜm ea: ⁊ q sit suum officiũ. not. idẽ in cle. dudum. §. si vero. q. vj. de sepul. ⁊ quis possit esse no. lx. dist. c. j. ⁊. ij.
Archipsbyter

Archip̃sbyter

ecclesie cathedralis debet habere curā quomodo alij sacerdotes diuina officia celebrent dubito modo: ⁊ in absentia episcopi: potest fontes benedicere alijs sacerdotibus penitentiam iniun gere. c. ij. de offi. arch. Jsti alio nomine dicuntur decani. vt in. c. ad hec de officio archi.
¶ Vtrũ valeat ab soluere oẽs de episco
1
*patu? Rñ. ꝙ sic oẽs q̇ ad ip̃m ꝓ penitẽtia recipiẽda recurrũt:  est parochialis sacerdos oĩm de ep̃atu. c. officiũ. eo. ti. in ter. ⁊ in glo. ⁊. l. di. in capite.
¶ Vtrũ idem possit archiepresbyter ru
2
*ralis? Rñ. ꝙ nō nisi intuʒz ep̃s ei dat autoritatẽ: plebibꝰ em̃ solũmodo p̃est ⁊ nihil dʒz facere sine relatione ep̃i: aut contra eius decreta. c. fi. eo. titulo.
Argumentatio

Argumentatio

a minori ad maiꝰ vʒz affirmatiue. c. | si in laicis. xxxviij. distin. a maiori ad minus valet negatiue. xxxij. q. v. si pau lus. ⁊ de hoc in. c. cum in cun. de elec. in glo. cum suis concor.
¶ A toto ad partem valet affirmatiue.
1
*xiiij. q. penale est.
¶ A parte ad totum vʒz negatiue. xxxij.
2
*q. iiij. meretrices.
¶ Ab ethimologia nominis. xvj. q. j.
3
*placuit el. j. ⁊. ij. sed non valet nisi negatiue ⁊ nomine appellatiuo: quia ꝓpria nomina imponuntur ad placitum. vt not. Bar. in prohemio infortiati super rub. Limito etiam secundum pa. in. c. j. de iudi. verum quando nomen sumitur essentiali natura sua vt mutuum: te stamentum: quia hoc verum est. Testamentũ est mentis testatio. l. j. ff.  testa. vbi ergo non est testatio mentis nec testamentum similiter mutuum est q de meo sit tuum. l. ij. ff. si cert. pe. vbi ergo de meo non fit tuum non est mutuum. secus quando imponitur nomen ex eo quod deberet inesse in nominato. Vnde imperator dicitur augustus quia au gere debet rempub. si nō auget tamen imperator est. vt not. in prophe. ff. veteris. Papa pontifex dicitur  debet esse pons per exemplaritatem vite. Sed si non facit tamen pontifex est vt in. c. j. de cōsti. li. vj. Sic igitur intellige insti. de tute. in ṗn. ff. de ver. sig. l. bonoꝝ. ⁊. l. maluʒz. C. de defen. ci. l. defensores la. ij. ⁊ insti. de dona. §. est ⁊ alius. C. de fer. l. a nullo. C.  offi. p̃fe. vr. l. j. vbi tex. Scia tis profecto ex ipso noĩe quid p̃fecto de beatur annone. Ex quibus patet ꝙ argumentum potest sumi ab interpretatione nominis. ⁊ sic limita secũdũ bal. de vasallo milite qui arma bellica depo suit illud prouerbium si nomine priue ris nec rem habere mereris esse veruʒz. si nomen significat substātiam vel qua litatem necessariam inesse alicui subie cto vt. ff. de fideic. li. l. luciꝰ. ⁊. ff. de pac. l. tale pactũ. §. si secus si significat solaʒz simplicem demonstrationem. ff. de re. du. l. si cognatis. ⁊ ex hoc pʒz esse verum ꝙ scolares scolas intrantes non attendentes nec studentes non gaudent pri uilegio scholarium vt tenet Joan. de lig. in ꝓhemio cle. adducit no. ꝑ glo. in l. vna. C. de studijs. lib. vj. ro. ⁊ videtur tex. in. l. si quis. C. de dome. prote. ⁊ ideʒz si inhoneste viuunt. C. de curio. et sta. l. agentes alias incipit per id tempus. similiter est veruʒz ꝙ illi qui sunt de col legio alicuius artis: sed artem illā non exercent non gaudẽt priuilegio illius artis: vt not. Bart. in. l. semper. ff. de iu. immu. per illum text. §. negociatores. xvj. q. j. generaliter et hec faciunt tam contra scholares ⁊ artifices quam eorũ rectores qui grauant litigantes cũ eis ratione priuilegiorum ⁊ ideo si hoc est manifestum credo ꝙ teneantur ad restitutionem rectores omnium in quibus plus sunt grauati. ⁊ similiter scho lares si tales sunt ꝙ non gaudeant uis non sit manifestum. Jn nomine au tem proprio sepe sit argu. non validuʒz: ⁊ ideo homines querunt bona nomina. ⁊ dicebat vxor Joan. an. ꝙ si venderentur deberent emi pro magno bono propterea Jo. an. extollit nomen ꝓpriũ in prohemio cle. Similiter accursiꝰ in l. facta. §. si in danda. ff. ad treb. interp̃tando nomen suum. ⁊ hoc euenit quia ex horrido nomine sepe suspicantur ho mines sinistrum putantes a prauo enẽ tu impositum: pro hoc vide tex. cũ glo. in. d. §. si in danda.
¶ Ab autoritate. xxxij. q. j. dicit.
4
*¶ Ab appositione vel cōtrarijs. viij. q.
5
*j. sciendum.
¶ A simili. ij. q. j. multi in glo.
6
*¶ Ab exemplis gentiliũ de ver. sig. fo
7
*rus de conse. di. j. c. j. vide. Bal. ĩ. l. cōuẽ ticulam. C. de epi. ⁊ cle. quomodo multis alijs modis valeat: omitto propter breuitatem.

De arris et an sit contractus nomi natus not. Bart. et Alexan. in. l. ex empto. §. is qui viua. in vltima opposi. ff. de ac. emptionis. Bal. post gl. in. l. ij. in j. q. C. quando lic. ab emp. dif. dicit ꝙnō est nominatio sed innominatus. idẽ te net in. l. cōtractus. ad fi. C. de fi. instru.
Arra

Arra

non precia. sed pignora dicuntur.
¶ Arrarum donatio est argumentum
1
*emptionis vel venditionis: aut alteriꝰ cōtractus: qui tñ ↄ̃ctus valeret sine eis l. q sepe. in prin. ff. de cōtrahen. empt. ⁊ pōt quis ab emptione et venditione discedere post ipsaꝝ dationem nisi sint date nomine arre et pro parte solutionis: quia cum pars precij sit soluta res non est integra. C. quando li. ab empt. dis. l. vnica. Vtrum tamen ille per quẽ stat ne cōtractus perficiatur: qñ solum sunt dato ꝑ arris ipsas perdit q̇ dedit ⁊ qui recepit restituet in duplum. insti. de empt. ⁊ vend. §. in his. ⁊ idem dic de pignore dummodo non sit datum exti matum nomine partis solutiōis. C. de rei vendi. l. precij.
¶ Vtrũ possint interuenire in matri
2
*monio et quomodo faciunt matrimonium vide. j. spōsalia. §. xij. eum sequẽ.
Arrogantia

Arrogantia

est quedam filia suꝑbie qua quis multum se eristimaus ceteros quos infra se videt despicit et quibus non consulendo loqui: sed vix dominādo dignatur. c. j. xl. dist.
¶ Arrogantes dicuntur qui garruli
1
*tatem autoritatem putantes humiliter nesciunt inferre quod docent dist. xlvj. §. j. ⁊. c. j. ⁊ di. xlix. c. hinc ⁊ enim. cir ca medium.
¶ Arrogantia rusticorum nihil impu
2
*dentius. d. §. j.
¶ Vtrum sit mortale peccatum? Rñ. ꝙ
3
*sic quando ex tali superbia vel contentione fit que sit mortalis ⁊ ꝓpterea vide. j. suꝑbia ⁊ cōtẽptio. ałs cōiter pctm̃
Arrogatio.

Arrogatio.

veniale erit. vide supra adoptio.
Ars

Ars

balistariorum vtruʒz liceat? Rñ. ꝙ non immo prohibetur sub pe na excōmunicationis inter christianos vt. in. c. vnico. de sagittarijs Quod ẽ ve rum secundum glosam. ibidem ⁊ doct. in bello in iniusto: secus in iusto:  data iusticia licituʒz est quibuscũ armis vti ⁊ pugnare: immo aduersarium deci pere per seditionem parando insidias vt. in. c. dñs. xxiij. q. ij.

De arte sagittādi an ⁊ quibus sit ꝑ missa no. Jnno. in. c. snĩam. in gl. sua in ver. balistarijs. ne cle. vel mo. ⁊ Bar. in l. qui penum. ff. de penu. leg.
¶ Vtruʒz artifices q̇ inter se cōueniunt
1
*ꝙ alios non instruant: aut ꝙ non vendāt nisi certo modo⁊ hmōi peccẽt? Rñ. ẜm Jnno. in. c. significāte. de app. ꝙ sic si fraudulenter faciunt. Secus si ex pri uilegio vel consuetudine. C. de mono. l. vnica intelligit quando fraudulenter faciũt. vel dicit ꝙ locũ hʒz de personis ⁊ rebus: non de loco vel mō: vel dic ꝙ si faciant ex aliq̃ causa legitima ꝙ licet. Secus si ex auaricia: vel in damnum rei publice. Et sic intellige. d. l. vnica.
¶ Vtrum artifices facientes que per se
2
*vel alio admixto non possunt esse vtilia de quibus dicit. l. quod sepe. §. vene ni mali. ff. de contrahen. empt. ꝙ fiagitiose rei nec emptio nec mendatuʒz nec societas valere potest peccent mortaliter? Rñ. ꝙ sic. immo omnia mala eis imputabuntur ex ipsis venientia. ca. fi. de iniur. ⁊ dā. da. ⁊ hoc videtur tenere. Jnno. in. c. j. ne cle. vel mo. qui dicit ꝙ in his nullo modo licet negociari. Sed si posset esse vtile cum aliquo admixto. vt puta pro feris occidẽdis. vel si sint forte gladij vel colores: quia possunt esse vtilia ad aliqua si ad defensio nem vel ad calorem. hominem vel mulierem in casu licito. ⁊ ꝓ bona causa licita est in his negociatio secundũ eundem. Jnn. vbi supra. Et hoc credo veꝝ quando existimat. vel potest existimare. probabiliter ꝙ talis emẽs vel cui ta lia dat: vel facit eis vti ad bonũ. Alias tale erit peccatum talia facere vel vendere aut donare quale peccatum est tali re vti Et ex hoc patet quid dicenduʒz de artificibus qui faciunt taxillos cartas: pompas: curiositates: ⁊ huiuscemo di que vt frequentius sunt mortale pec catũ illis qui ipsi vtũtur.  nō possunt absolui nisi a tali arte abstineant.
¶ Ars siue exercitium corporale extrin | secum vtrum sit licitum. Rñ. quod sic. si hec concurrant.
¶ Primum recta intentio. nam cuius sinis bonus est. i. intentio ip̃m quo bonum est in his que de se nō sunt ma la. Finis ergo vltimus q̇ dʒz haberi est deus. j. Cor. x. Omnia quecun facitis aut in verbo aut in opere ⁊ c. Finis ꝓpinquus debet esse aliquod rōnale. vt subuentio proximi. vel sue necessitatis ad ephe. iiij. Operetur manibus suis vt habeat vnde tribuat necessitatem pacienti. Qui ergo laborat laboret vt corpus exerceatine ocio torpescat: vel vt lucrũ acquirat quo se ⁊ suos gubernare possit vel vt alijs subueniat vnde viuere possint virtutose. ⁊ sic ad gloriā perueniant. Si autem alia intentione quis facit artem aliquā tale est peccatũ: qualis est intentio praua quaʒz hʒz. ¶ Scm ꝙ opus ip̃m nō sit ꝓhibitũ a deo vel ab ecclesia vel a legibꝰ. sicut ẽ ars vsure ⁊ oĩa q̃ nō sunt nisi ad pecca tum vel malum proximorum.
¶ Tertium ꝙ fiat modo debito et cum debitis circũstātijs. s. tꝑe debito nō festiuo. de quo dic vt.j. Ferie ꝑ totũ. Jteʒz sine fraude vel dolo periurijs: mendacijs: ⁊ hmōi:  tale peccatum erit ars quare mala circunstantia cuʒz qua fit. ¶ Quartũ q fiat ab eo q̇ nō est ꝓhibi tus. Naʒz quedā sunt que clericis prohibentur. vt. j. Clericus. ix. per totum.
Ascismus

Ascismus

secũdũ Archi. in. c. ꝓ hu mani  homi. li. vj. dicit̃ a scindo scindis  scindunt animam a corpore. Jsti proprie sunt serui qui subsunt dominio alicuius: ⁊ pro pecunia occidunt homines ad alicuius in stantiā secundum predictũ Archi. alij volunt q sint quidam infideles liberi qui pro pecunia faciliter querũt inter ficere hoĩes nō curātes si se ipsi interficiant̃: sed q sint sub dñio alicuiꝰ vel nō fideles vel infideles. dũmodo ꝓ pe cunia eis data hoĩes interficiũt nō refert ẜm no. de imo. ⁊ sequit̃ Ge. in. d. c. pro humani.

Adde de isto ascismo siue vt veriꝰ dicā: assassiuo. ⁊ quis dicat̃ Bar. in. l. ci cero. de. pe. Ang. in. l. q̇ sepulchra. C. de sepul. vio. ⁊ an puniat̃ nō cōsummato delicto. no. idẽ Ang. q sic. in. l. itẽ ap labeonẽ. §. si curauerit. ff. de iniur. vbi quid in eius mandatore.
¶ Que pena ꝓcurātiũ mortẽ alicuius
1
*ꝑ tales. Rñ. q̇cũ princeps. ⁊ tũcũ magnꝰ p̃latus seu q̃uis alia ꝑsona ecclesia stica vel secularis quẽ piam christianorum ꝑ p̃dictos occidi fecerit vel mandauerit uis mors non sit secuta aut eos receptauerit vel occultauerit aut defensauerit excōicationis ⁊ depo sitionis a dignitate: honore ordine: offi cio: bñ ficio incurrit snĩas ipso facto et etiam cum suis bonis mũdanis oĩbꝰ diffidatus a toto xp̃iano populo ꝑpetuo. Nec requirit̃ alia snĩa post probabilibus constiterit argumẽtis istud scelus cōmisisse. hec in. d. c. ꝓ humani. ¶ Vtrũ tales deffidati possint interfi
2
*ci impune. Rñ. ang. de ꝑu. cōsi. xiiij. ⁊ se quit̃ Ge. ĩ. d. c. pro humani. q sic nedũ ꝑ iudicẽ: sʒz ⁊ quẽcun priuatum. quia idẽ est bannire: ⁊ diffidare quod statue re. ⁊ precipere vt impune possit occidi. vt no. C. de accusa. l. reos. quod in conscientia licet. ⁊ quando fieret ʒzelo iusti cie alias non.
¶ Vtruʒz clericus taliter diffidatus sit
3
*spoliatꝰ oĩ priuilegio clericali. Rñ. Ge ne. in. d. c. pro humani ꝙ sic ⁊ sine alia degradatione pōt occidi vel verberari sine vel alia pena.
¶ Vtrũ bona p̃dictoꝝ sit capiẽtiũ. Rñ. ꝙ sic si sunt bona mũdana. Aduerte tñ hoc ẜm Archi. ibidẽ ꝙ req̇rit̃ priꝰ snĩa
4
*iudicis declarātis ip̃m asasinũ vel fau torẽ taliũ añ liceat ↄtra tales ꝓcedere in ꝑsonis vel bonis. ⁊ ad text. d. c. ꝓ humani rñdet nō requiri aliam snĩam scʒz q̇ det licẽtiā occidẽdi ⁊ hmōi: quia sufficit sit declaratus asasinus vel fau tor. quod no. quia facit ad multa.
Astrologia

Astrologia

nihil refert ad saluteʒz: sed potius mittit in er rorem et ideo a quolibet fideli est post ponenda. xxxvij. di. §. sed contra. xxvj. | q. ij. illud circa fi. ⁊ c. sed ⁊ illud.

De astrologo ⁊ an sit ei credẽdum no. ꝙ sic in. l. i tẽ apud labeonẽ. §. si q̇s astrologꝰ. ff. de. eui c. ⁊ an sit ars ꝑmissa Bar. in. l. geometri. in lect. nyco. de ne apoli. ff. de excu. tut.
Astutia

Astutia

ꝓprie ẜm Tho. ij. ij. q. lv. est cũ q̇s ad cōsequẽdũ aliquẽ finẽ bonũ vel malũ vtit̃ nō veris medijs sed simulatis ⁊ apparẽtibꝰ ꝙ quidẽ est cōtra ronẽ ⁊ cōtra prudentiam ⁊ pactũ. Aliqñ tñ dicit̃ prudentia ꝓpter similitudinẽ: sed ĩproprie vt ꝓuer. prĩo vt detur paruulis astutia.

De astutia ⁊ an ⁊ qñ sit ꝓhibita et qñ ꝑmissa vide tex. ⁊ ibi ang. in. aut̃. de testi §. ⁊ licet. col. ij. ⁊ versi. not. de isto. colla. vij.
¶ Astutia large est quedam apparens
1
*fictio seu simulatio. et potest dupliciter fieri.
¶ Primo ad bonum alteriꝰ ⁊ ad illius malũ iniuste: ⁊ sic nō est peccatũ: vt pʒz xxij. q. ij. in. c. vtilẽ. vbi ponit̃ quomodo xp̃s ⁊ dauid ⁊ alij vsi sint simulatiōe ⁊ sanctitate. ⁊ gl. dicit ibidẽ ꝙ dolꝰ ↄtra hostẽ bonꝰ est. xxiiij. q. ij. dñs. ⁊. xliij. di. ĩ mādatis. ff. de cap. ⁊ postli. re. l. nihil interest. ⁊. xiiij. q. v. dixit. ꝙ verũ credo: dũmodo mẽdaciũ nō dicat̃. ⁊ hostis sit nobis cōtra iusticiam hostis.
¶ Sco modo astutia seu simulatio sit ad fallendum proximum. ⁊ sic semꝑ est peccatũ. xxvij. di. q interrogasti. xij. q. j. certe. Et aliqñ est veniale pctm̃: aliqñ mortale ẜm nocumẽtũ q infert proximo vel intendit inferre ex ea vt puta de re notabili sic est mortale. ar. c. j. xxij. q. ij. ⁊ hoc etiā si fieret ꝓpter bonũ alte rius  nulli facienda est iniuria pro alterius bono. d. c. primuʒz. ⁊ de hac ha bes. j. prudentia. §. iiij.
Auaritia

Auaritia

ẜm Tuliũ est inordinatꝰ amor habendi. ⁊ dicitur inordinatus dum q̇s supra modũ mẽsure querit vel retinet diuitias. Nā bo na exteriora hominis consistere debẽt in quadam mensura. s. vt querat habe re diuitias prout sunt necessarie ad vi tā vel suā cōditionẽ. ⁊ sic auaritia sem per ẽ pctm̃ ẜʒz Tho. ij. ij. q. cxviij. ꝓ cuiꝰ declaratiōe est notādũ vt elicio ex snĩa Alex. ⁊ Tho. vbi. s̃. ꝙ auaritia ↄsistit ĩ tribꝰ. s. appetẽdo: in acq̇rẽdo: ⁊ in retinendo inordinate res temporales.
¶ Vtrũ aũt sit pctm̃ mortale auaritia
1
*q̃ cōsistit ĩ appetẽdo. Rñ. ꝙ sic tribꝰ mo dis: prĩo appetẽdo aliena illicite volũtate deliberata: ita ꝙ ꝓcederet in opꝰ si esset facultas. ⁊isto modo est mortale pctm̃:  cōtra illud p̃ceptũis exo. xc. non cōcupisces rẽ ꝓximi tui. Posset tñ esse veniale pctm̃ propter modicitatem rei appetite: sicut dicitur de furto. j. furtũ. .§. xxxiiij.
¶ Sco est mortale pctm̃ cũ appetit deliberate illicita q̃ sine peccate morta li teneri nō possunt puta bñficiũ ecclesi asticum cum sit indignus.
¶ Tertio posset esse mortale peccatum qñ appetit suꝑflua appetitu suffocāte totaliter mẽtẽ a debita cura sui ⁊ neces saria cōsideratione diuinoꝝ vt pʒz. ĩ. c. idolatria. xxviij. q. j. ⁊ facit. c. cũ oĩs aua ritia. j. q. j. Suꝑfluo igit̃ amore desiderare diuitias: dummodo sit. j. deum. vt puta quia nec illicito modo nec illicita vellet: nec ꝓpter hoc dimittit necessaria ad salutem communiter est peccatum veniale.
¶ Vtrũ auaritia in acquirendo sit mor
2
*tale. Rñ. ꝙ sic duobus modis.
¶ Prĩo si acq̇rit ꝑ illicitũ ↄ̃ctũ diuina vel hũana lege ꝓhibitũ. puta ꝑ vsurā: rapinā: falsum cōtractũ ⁊ huiusmodi. ¶ Sco si acquirit ꝑ opera q̃ sunt peccata mortalia: uis etiā nihil acq̇rāt vt adulterari ⁊ similia. si ꝟo talia oꝑa uis illicita: nō essent pctm̃ mortale tunc auaritia nō esset mortale: vt puta cũ aliq̇s componit verba iocosa ad lucrũ: salua tñ honestate: sʒz esset veniale peccatum: sicut illud per quod querit. ¶ Vtrũ auaritia in retinendo sit mor
3
*tale peccatum. Rñ. ꝙ sic tripliciter.
¶ Prĩo cũ retinet sciẽter ea q̃ restituere tenet̃ ⁊ pōt. c. sepe contingit. de resti. spo. ⁊ totiens quotiẽs pōt restituere et | disponit non restituere ar. d. c. sepe.
¶ Sco cũ retinet ea q̃ sũt vltra suā ne cessitatem et sue familievidens aliquẽ in extrema necessitate: quia tenetur rei de tali superfluo subuenire de precepto vt dicit Ri. in. iiij. distinc. xv. de quo vide. j. elemosina. §. j.
¶ Tertio cum retinet superflua. ratio
1
*ne cōdecentie sui status: quia de ipsis tenetur facere. elemosinas: etiam non existentibus in extrema necessitate secundum Ric. vbi. s̃. et hoc intelligo cũ retinet amore inordinato. secus si tene ret vt loco ⁊ tempore dispensaret: quia non tenetur simul talia superflua dare. Jn alijs autem casibus communiter est veniale.
¶ Que sunt eius filie. Rñ. ꝙ multe. ip̃a
4
*est que fecit meũ ⁊ tuũ ↄ̃ ius naturale q oĩa cōia fecerat. viij. di. qͦ iure. xlvij. dist. sicut. xij. q. j. dilectissimis. ⁊. c. duo. ĩn ip̃a in terrenis facit fortes ĩ celestibꝰ debiles. xl. vij. di. oẽs huius seculi. Jpsa excecat rōnẽ ⁊ gratius facit videre aurũ  solẽ. d. c. sicut. ⁊. xxxvij. di. nōne. ip̃a facit idolatrar̃ ⁊ fornicari. xxviij. q. j. idolatriam. ⁊. j. q. j. cũ oĩs auaritia. Jtem facit adulari regibus vt captent alienas hr̃ditates. d. c. nōne. Jp̃a furtũ rap inā: vsuram. fraudem. falsitatẽ in iustitiā. simoniaʒz. acceptionẽ ꝑsonarũ ꝓditionẽ: turpe lucrũ ĩmisericordiā et inq̇etudinẽ parit. de q̇bus vide in titu lis suis. Et breuiter ip̃a est oĩum malo rũ radix. xlvij. di. bonoꝝ auctori. ⁊. xxiij. di. his igit̃. Jp̃a maiorẽ reuerẽtiaʒz exhibet auro  deo. xlvij. distĩc. sicut. Jpsa excecat mentem. de elec. c. quorumdam. li. vj. ⁊ in. c. auaritie eo. ti. ⁊li. dica tur auaritie cecitas.
Audacia.

Audacia.

vtrum sit pctm̃. Rñ. ꝙ sic ẜʒz ꝙ dicit excessuʒz passio nis qui ꝓprie dicitur audacia. de qua eccle. viij. cũ audace ne eas. ⁊ opponit̃ fortitudini que est contra timores et audacias.
Augere

Augere

an ꝓhibeatur q̇ est prohibi tus acq̇rere. Rñ. Gemi. in. c. cum ex. eo. de exces. prela. lib. vj. ꝙ non quia prohibitus acquirere nouuʒz ius in re non dicitur venire cōtra prohibitionẽ licet augmentet ṗstinum quod habebat ante ꝓhibitionẽ. vt est casus in. c. fina. secundo responso. de conces. prebend. lib. vj. vide. j. loca. §. iij.
Augurium

Augurium

quod fit in consideratione auium ad scientiam futurorum est ex traditione malo rum angelorum. xxvj. q. ij. qui sine.

De hoc et an sit hec ars permissa. no. saly. ⁊ do. in. l. nemo. C. de mal. ⁊ ma the. ⁊ in. l. ij. C. de sa. paga. ⁊ spe. in titu. de accusa. §. ij. versi. Jtem quod est homicidia.
¶ Vtrum hanc arrem exercere sit lici
1
*tum. Rñ. ꝙ vanitas est et superstitio. xxvj. que. ij. ca. illud. Jmmo est idolatrie cultus augurij superstitionibus implicari. xxvj. q. ij. Sed et illud. et sic patet ꝙ est peccatum mortale ⁊ confir matur. hoc. quia in ca. augurijs. xxvj. questi. vj. dicitur ꝙ augurijs seruiens est ab ecclesia separandus. sed de hoc latius vide. infra sortilegium.
Austeritas

Austeritas

indiscreta in vigilijs ⁊ orationibus reprehenditur. de conse. di. v. non mediocriter. et posset esse mortale Peccatum. Vʒz quando notabiliter lederet vitam pro priam et scienter vel ex tali indiscretione que proueniret ex lata culpa vt patet ex. d. capitulo non mediocriter: quod demonstrat eos communiter rapinam.
¶ Austeritas in ĩpetrando est quādo
1
*non cum tranq̇litate corrigit. sed aspere subditos ĩflectere festinat. xlvj. dist. hoc habet.
¶ Austerus nō debet esse dispensator
2
*vbi deus est benignꝰ. xxvj. questio. vij. alligant in fine. Melius est per mansuetudinem peccatores ab errore erue re  per austeritatem in foueam perditionis propellere. xlv. distinct. recedite. quia austeritas immoderata nec correctionō ĩducit nec salutẽ. xlv. di. cũ beatꝰ. ⁊ sic pʒz ꝙ nec młta austeritate ex plcerādisũt subditinenimia begniui | tate dissoluendi. xlv. distin. disciplina.
Loading...