DAmnatus
per sententiam ad mortem an possit disponere de
rebus suis vide alienatio.
.§. xxiiij.
¶ Vtrũ dānatꝰ ad mortẽ possit fugere
* |
de carcere vel quomodocun dic vt. j.
fugere. §. j.
¶ Vtrũ hñtes de bonis alicuius dāna
*ti ꝓpter crimẽ eius postea restituit̃ per
ṗncipẽ ad bona sua teneant̃ restituere
Rñ. Ge. ĩ. c. uis. de rescrip. li. vj. ꝙ aut
restitutio facta p̃iudicat iuri q̃sito tertio. qui ea legitime habuerat ⁊ sic non
tenet̃ restituere q̇ ea habuit nō fit in
tegratio in tali casu ⁊ iste est casus. d. c.
uis ⁊ in iuris alleg. in glo. ibidẽ ⁊ faciũt no. per Bar. ⁊ Bal. in. l. gallus. §. ⁊
quid si tm̃. ff. de lib. ⁊ po. Aut ꝑ restitutionẽ principis tali factā nō preiudica
tur nisi ipsi cōcedenti ⁊ sic reintegrat̃
ad oĩa q̃ amiserat ⁊ sic oĩa sunt sibi resti
tuenda. ⁊ sic ꝓcedunt iura alleg. ꝓ alia
ꝑte in. d. gl. ar. c. cũ dilecti de dona. cu
ʒz
ibi no. Hoc t
ʒz Jo. de imo. ⁊ no. ꝙ ista fa
ciũt ꝓ legitimato post mortẽ testatoris
vñ nō p̃iudicet veniẽtibꝰ ab ĩtestato ẽt
si nō audiuerũt hereditatẽ talis legi
timatio est quedā restō natalis. l. fi. de
nata. Secꝰ si nō ante mortem testatoris preiudicat quia nullũ ius adhuc
habebat. l. post emācipationẽ. ff. de lib.
leg. vide etiam. j. gratia. §. j.
Damnificatus
vtrum furtiue ⁊ se
crete possit sibi satisfacere vide. j. furtum. §. xl.
DEbitum
coniugale iō r
sub pena mortalis pctĩ vir vxori ⁊ vxor viro petenti reddere tenetur ẜʒz
cōiter docto. ⁊ apłm. j. cor. vij.
nisi ex rationabili causa excusetur ⁊ assignant̃ a doc. vij. cause ꝓpter quas nō
tenentur redddere.
¶ Prima r ꝓhibitio sctẽ ecclesie. nam
*ↄ̃ interdictũ eccłie est pctm̃ mortale ac
tus ↄiugalis. eccłia autẽ ꝓhibet ne q̇s
cōsumat mr̃imoniũ certis tꝑibꝰ de q̇bꝰ
j. mr̃imoniũ. iij. ĩpedimẽto. ij. Similiter
ꝓhibet eccłia ne añ bñdictionẽ ↄiũgāt̃
qñ q̇s ducit eā q̃ alteri nō fuit cōiuncta
ꝑ matrimoniũ. Vnde ẜm Rod. cognoscens ante benedictionẽ vbi est cōsuetudo ꝙ benedicant̃ peccat mortaliter q̇
dam tamen vt dicit Ri. in. iiij. di. xxxij.
q. j. vltima. argu. iij. dicũt hoc esse verũ
respectu actus petendi non respectu
actus reddẽdi reddẽs nō peccat
ẜm Tho. ĩ. iiij. ea. di. Ego vero istud de bñdictiōe limito verũ nisi ex rationabili
causa moueretur ad petendũ puta pro
pter fornicationẽ euitandā cum nō pos
sit cōtineri: ⁊ vxorem ducere vt benedicatur nō possit ꝓpter dotẽ habendam
⁊ hmōi nec tũc mortaliter peccaret:
nisi esset scādalũ in prima. ar. eoꝝ q̃ dicā. j. obedientiā. in prin. Alber. ẽt dicit
dictũ Ro. est nimis durum. ⁊ hoc etia
ʒz
videt̃ sentire Jnn. ⁊. d. An. in. c. j. spō.
quia licet cōsuetudo habeat vim legis
tamẽ lex nō obligat ad mortale nisi fit
preceptiua de elec. c. generali. li. vj. ⁊ sic
nō videtur ꝙ peccet mortaliter quādo
etia
ʒz simpliciter cōsumaret ante benedictionẽ. nisi vt dixi esset scandalum ⁊
ideo vbi nō imminet scandalũ consulẽ
dum esset istis sponsis qui faciunt pec
cata multa mortalia ante tẽpus cōductionis ꝙ quādo notũ est matrimoniũ
in patria cōsumarẽt. ex quo ducere non
possunt propter dotem habendam.
¶ Sed nũquid totiens peccat mortali
*ter quotiens exigit sine rationabili cā
ante benedictionẽ tenẽdo opi. Ro. Rñ.
ꝙ nō nisi prima vice nisi nouo cōtẽptu
exigat. Ex quo sequitur ꝙ possit in isto
casu negare debitũ sine peccato nisi ser
uet statutum ecclesie.
¶ Secũda cā dicitur impotentia quas
*quis nō potest reddere debitum salua
incolumitate sui corꝑis. ẜm Ri. ĩ. iiij.
dist. xxxij. ar. j. q. j. deus nō obligauit vi
rum mulieri contra ordinem nature re
fectum que per prius attendit ad actũ
nutritiue: quo cōseruatur propriũ indi
uiduũ quo ad actũ gñatiue q̇ ordinat̃
ad cōseruationẽ speciei ⁊ ideo nō tenet̃
ad actũ gñatiue in notabile preiudiciũ
incolumitatis corporis proprij.
¶ Vtrũ teneat̃ reddere debitũ leproso
*Rñ. ẜm Ric. ĩ. iiij. di. xxxij. art. iiij. q. ij. ꝙ
sic l
ʒznō teneat̃ cohabitare nō ẽ sic pe
riculũ in reddẽdo sicut in cohabitādo
vide. j. leprosus. §. ij.
¶ Vtrũ furioso vel fatuo sit reddendũ
Rñ. ẜm Ri. vbi. s̃. ꝙ quotienscun pōt
reddi sine periculo ꝓprie ꝑsone tenet̃.
¶ Vtrũ reddẽs se ĩpotẽtẽ ad reddẽdũ
*peccet. Rñ. ẜm Ri. ĩ. iiij. di. xxxij. ar. j. q.
j. ꝙ ille q̇ mō illicito sciẽter reddit se im
potẽtẽ peccat mortałr: nō aũt ille q̇ mō
licito puta ieiunādo. orando bona intentiōe si tamen sit rōnabile obsequiũ
quia uis se reddat minus potentem
non tamen totaliter impotentem.
¶ Tertia cā dicit̃ crimen adulterij. vñ
*vir vxori adultere. vł ecōuerso nō tenẽt̃
si ino cẽs est reddere debitũ ẜ
ʒz Ri. ĩ. iiij.
di. xxxv. ar. j. l
ʒz q̃ advinculũ nō possit
tñ pōt eā dimittere q̃ ad cohabitationẽ
⁊ hoꝝ. Fallit hoc ĩ. viij. casibꝰ. ¶ Primꝰ
si ip̃e sit formicatus. xxxij. q. vl. c. j. c. pe.
et vl. de adul. ⁊. c. significasti. de diuor.
¶ Scs si vxor vi opp̃ssa sit ea cā. q. v.
ita ne. ¶ Tertiꝰ si credebat maritũ pro
babiłr mortuũ. xxxiij. q. j. cũ ꝑ bellica
ʒz.
¶ Quartꝰ si alter sub specie mariti cognouit eā. xxxiiij. q. ij. in lectũ. ¶ Quĩtꝰ
si maritꝰ tradidit eā adulterādā p̃sertĩ
ĩuitā. de eo q̇ cog. ↄsang. vxo. sue discre
tionẽ. ¶ Sextꝰ si maritꝰ post adulteriũ
cognouit tollerauit eā ar. xxxij. q. j. si q̇s
vxorẽ. ¶ Septimꝰ si mr̃imonio ĩ in fide
litate ↄtracto vir dedit vxori libellũ re
pudij ⁊ vxor alteri nupserit. si ↄuerte
ret̃ vir tenet̃ eā accipere. c. gaudemus.
de diuor. ¶ Octauꝰ ẜm aliquos vir ab
stinẽdo ↄ̃ volũtatẽ vxoris ei occasionẽ
dedit. xxvij. q. ij. si tu. Et placet mihi: l
ʒz
contrarium teneat glo. ibidem.
¶ Vtrũ placet exigẽdo debitũ scienter
*ab adultero innocẽs. vel reddẽdo. Rñ.
ẜm Ri. vbi. s̃ q. ij. ꝙ aut est correctꝰ vel
paratꝰ corrigi. ⁊ sic nō peccat. Si ꝟo sit
incorrigibilis: tenet̃ eũ dimittere: ⁊ sic
peccat mortałr cognosẽdo. tex. est in. c.
si vir. de adul. ⁊ ĩ. d. c. si q̇s vxorẽ siue sit
manifestũ siue occultũ dũmō sciat ip̃a.
Quẽ tex. sic limito ĩtelligẽdũ qñ innocẽti nō ĩminet ꝑiculũ fornicatiōis ⁊ de
negādo debitũ ↄuerteret̃ adulter. sed
qñ ex denegatiōe efficit̃ peior ⁊ ex redditiōc nō facit tot pctā. ⁊ inocẽti fit eua
sio fornicatiōis nō video mortale pctm̃
exigere ⁊ reddere ꝙ etiā t
ʒz hu. de ca. no.
in. iiij. di. xxxiij. q. j.
¶ Vtrũ possit vir vxori adultere neces
*saria ministrare. Rñ. ꝙ nō si negando
emẽdaret̃ vtiliꝰ esuriẽti panis tollit̃
cũ de cibo securꝰ iusticiā negligit. v. q.
v. c. nō oĩs. ⁊ male meritꝰ d
ʒz egestate la
borare. l. bōa fides. ff. po. §. j. ⁊ de alijs
penis adulterij. vide. s̃. adulteriũ. §. iij.
¶ Vtrũ teneat̃ inocẽs ad p̃ceptũ eccłie
*reddere adulterio debitũ. Rñ. ꝙ si adul
teriũ pōt ꝓ bare ĩfra paucos dies nō te
net̃ ar. c. solet de sen. ex. libr. vj. Si vero
nō pōt ꝓbare tenetur. ar. xj. q. iij. c. j. Et
idẽ in casibꝰ in quibꝰ separari pōt ma
trimoniũ: vt. j. matrimoniũ. iiij. in ṗn.
¶ Quarta cā dicit̃ votũ emissu
ʒz ab am
*bobus de communi consensu. vt. j. ma
trimonium. iij. impedimento. v.
¶ Quĩta cā r honestas: puta petit
*ĩ eccłia vł ĩ publico. nō tenet̃ sibi red
dere debitũ nisi honesto mō. j. cor. xiiij.
oĩa honeste ⁊ ẜm ordinẽ fiāt in vobis.
¶ Sexta cā ẽ scādalũ. Nā vbi eẽt scādalũ cōsũmare mr̃imoniũ añ adhibitas
*aliquas solẽnitates ẜ
ʒz morẽ patrie nō
tenet̃ reddere. añ illaꝝ obseruātiā nō
tñ mortałr peccaret reddẽss
ʒz bñ exigẽs
si sine rōnabili cā faceret vt. s̃. dixi. §. j.
¶ Septima cā est religio quā q̇s vult
*intrare quia nō tenent̃ reddere. sed d
ʒz
sibi stat. tp̃s. j. q ingredi teneat̃. c. ex
publico. de ↄuer. cōiu. vñ si nulla istaꝝ
causaꝝ inest cōtracto matrimonio per
verba de presenti tenet̃ exactꝰ reddere.
¶ Vtrũ nō reddẽs petenti non vult
*cōcipere excusetur. Rñ. ꝙ nō. A fortiori
peccat mortaliter qui ex ira vel alio ma
lo fine non vult reddere.
¶ Vtrũ teneatur petere. Rñ. Ri. vbi. s̃.
*xxxij. di. q. ij. j. ar. ꝙ nō. nemo tenetur
vti iure suo. Quod verũ credo nisi in ca
su quādo nō petẽdo alter caderet ĩ aliquod mortale: quia tunc tenetur.
¶ Vtrũ teneat̃ reddere nō petenti. Rñ.
*Ri. vbi. s̃. q. ij. ꝙ sic. nō tm̃ petẽti. expres
se. s
ʒz ẽt petẽti ꝑ aliq̃ signa ꝑ q̃ cōiecturat alteꝝ affectare sibi reddi debitũ cō|
ĩugale: alias si non petit tacite vel expresse nō tenet̃ reddere. Auertere ante
ʒz
alterũ ne petat nō licet nisi cũ debita
sanctimonia. Vnde dicit Aug. de ancona ꝙ si ex negatiōe debiti alter scādali
ʒzatur non excusatur a mortalidenegās
quod limita nisi ex aliqua causa predictarum faciat.
¶ Vtrũ cōtracto mr̃imonio cũ vna clādestine ⁊ publice postea cũ alia teneat̃
prime reddere debitũ. Rñ. ꝙ si nō pōt
reddi sine scādalo puta eccłia excōi
cat eũ ⁊ hmōi q tenet̃ non reddere:
ab omni specie mali est abstinẽdum. j.
thesalo. vltimo. alias sic.
¶ Sed nunq̇d cohabitabit cum secunda ad preceptũ ecclesie. Rñ. q sic. ⁊ necessaria ministrabit. si mō pōt facere sine periculo coitus seu adulterij cum di
cta sca qñ cũ periculo ꝓbabili tunc
patiat̃ excōicationẽ ⁊ nō cohabitet. sed
necessaria ministrabit separatus tuʒz
pōt cũ prĩa etiā nō cohabitabit qñ sine
scādalo cohabitare nō pōt. ⁊ ibi ĩputet
qui sic cōtraxit ⁊ iō cōsulendũ est tali ꝙ
patriā mutet vbi cũ prima sine scanda
lo cohabitare possit.
¶ Vtrũ actꝰ mr̃imonialis sit pctm̃. Rñ.
*ẜm Ale. in. iij. parte sũ. ĩ. vj. precepto ꝙ
nō. sed fit pctm̃ ẜm eũdẽ sca sce trac.
de adul. qñ priuat̃ istis circunstantijs.
¶ Prima r recta intẽtio puta exce
*dit fines mr̃imonij facturus cũ quacũ alia vł cũ ea etiā si nō esset sua coiret
vel cōstituit ibi finẽ vltimũ ⁊ sic est mor
tale pctm̃. xxxij. q. iiij. origo ⁊. c. liberorũ
Aduerte tñ ꝙ hoc ĩtelligit̃ qñ hoc actu
cogitat vt sic mortale actibꝰ nō habi
tibus meremur vel demeremur ẜ
ʒz Pe.
de pal. in. iiij. di. xxxij. q. iij. D
ʒz ergo intẽtio sistere ĩfra limites mr̃imonij. si ta
lis actꝰ d
ʒz esse sine pctō: hoc est ꝙ nō co
gnosceret si nō esset sua legitima vxor ⁊
idẽ dic de vxore erga virum sufficit tñ
ẜm Ricar. in. iiij. dist. xxxj. q. pe. q actu
vel habitu hāc intentionem habeat.
¶ Sca r cā. nā ex triplici cā sine pctō
*exigit̃ ⁊ reddit̃ ẽt cũ merito ex ṗmis dua
bus ṗma ꝓlis ꝓcreāde. ẜa debiti reddẽ
di. tertia fornicatōisvitāde. cōiter tñ te
nẽt̃ ꝙ sit pctm̃ veniale exigere cā fornicatiōis vitāde ĩ se. vide gl. in. c. quicq̇d
xxxij. q. ij. Alia ex cā cognoscere estpctm̃
aliqñ mortale aliquando veniale. vt in
§. seq. patebit.
¶ Vtꝝ si fiat cā satiāde libidĩs sit pctm̃
*mortale. Rñ. ꝙcāonistaꝝ. xxxij. q. iiij. ĩ. c.
origo. ⁊. c. liberoꝝ ⁊ theologoꝝ ĩ. iiij. di.
xxxj. ⁊. xxxij. fuit diuersa opi. Alij tenẽt
ꝙ sꝑ ẽ mortale coitꝰ ↄiugał cā saciādeli
bidinis ⁊ r qñ p̃uenit voluptatẽ ⁊ cogitationẽ manibꝰ ꝓuocando ⁊ calidis
vtẽdovt possit pluries coire sed magis
cōiter tenẽt̃ ꝙ nō ẽ pctm̃ mortale dũmō
si nō eẽt vxor nō facere ⁊. d. c. origo ⁊
liberoꝝ exponũt qñ ita finałr q̃rit delectationẽ ꝙ ẽt si nō eẽtvxor nō curaret ⁊
hec opi. ẽ magis rōnabilis: apłs dicit
hẽat vnusq̇s suā propter delectationẽ
inea ⁊ nō in alia q̃rẽda ꝓpter fornicationẽ vitā dā nec sequit̃ q ponat ibi fi
nem nō vltimũ hāc. s. Bo. Ri. ⁊ Alex.
⁊ cōiter theo. tenet ⁊ pl
ʒz pro ista sca
opi. est gl. Aug. j. ad cor. vij. in prin. vbi
dicit. Cōiugalis cōcubitꝰ generādi gr̃a
nō habet culpā cōcupiscẽtie vero faciẽ
de. sed tñ cum cōiuge habet culpā pro
pter thori fidem venialẽ hec ille.
¶ Vtrum cognoscere vxorem causa sa
*nitatis sit licitũ. Rñ. Ri. i. iiij. di. xxxj. ar.
iij. q. ij. ꝙ ẜm quosdā sic. vel forte potest
dici ꝙ sit veniale pctm̃ ⁊ hoc veriꝰ ⁊ sequitur Tho. in. iiij. di. xxxij.
¶ Tertia r modus debitꝰ naturalis
*⁊ hoc dupliciter. ¶ Primo quo ad vas:
quia si fiat extra ⁊ ibi emittatur semen
indubitanter est mortale grauissimum
xxxij. q. vij. ca. adulterij. ¶ Sco quo ad
modum standi naturalẽ qui quide
ʒz est
vt mulier jaceat in dorso vir aũt in vẽtre incũbat ei quia sic faciliꝰ concipiũt
mulieres nisi per accidẽs impediatur.
Deuiatio aũt ab isto est lateralis cōcubitus ⁊ maior sedentis ⁊ iterum maior
stantis vel vxore supergrediente maxi
ma horum est eorum qui retro more iu
mẽtoꝝ hũc vltimũ modũ q̇dā ĩdistincte reputāt mortale l
ʒz in vase fiat Pet.
|
de pał. vbi. s̃. Hen. boich. in. c. inq̇sitioni de sen. ex. tenet ꝙ suꝑ gressio mulierum: siłr est mortale nisi aliqua necessi
tate vel rōnabili causa fiat puta ĩfirmi
tatisvel periculi aborsus sic ꝑuertẽs
vsum ⁊ ritum sacramenti scienter etiā
in accidẽtalibus peccat mortałr sicut
tales gl. Ray. tenet ꝙquelibet deuiatio
a modo naturali si fiat cā voluptatis
ampliꝰ sic q̃rẽde solũ ꝙ est pctm̃ morta
le. Tho. ꝟo. in. iiij. di. xxxj. in literadicit
ꝙ. quidā dicũt fore signũ mortalis con
cupiscẽt ie aliqñ vero pctm̃ veniale. ali
quādo nullũ qñ ex iusta causa puta infirmitatis. vel ꝓpter periculũ ꝓlis suf
focande. Albe. in. iiij. dist. xxxj. dicit̃ q
nihil eorum que facit maritus cũ vxore seruato vase debito ẜm se est mortale sed pōt esse signũ mortalis cōcupiscẽtie. tu ꝟo detestaberis oẽs istas deuiationes ⁊ periculosas fore declarabis ⁊
persuadebis vt desistant tũ poteris
tñ snĩam nō p̃cipitabis. vxor ꝑmitti
tur vt in ea hō delectet̃ ꝓpter fornicationẽ vitādā. Et iō hoc tenebis ꝙ qua
litercũ opus incipiat̃ qũocũ fiat.
dũmō in vase debito semẽ emittat̃ ⁊ ta
liter ꝙ mulier retinere eũ possit nō erit
mortale de se. Secꝰ si mulier taliter sta
ret: ꝙ ex hoc semẽ retinere nō posset
esset mortale uis ĩ vase emitteret. Et
ẜm hoc cōcordant predictos doct.
¶ Sed quid de eo q̇ fricationibꝰ oscu
*lis ⁊ tactibꝰ delectat̃ nō intendẽdo venire ad actũ ↄiugalẽ. s
ʒz finẽ in his ponere. Rñ. Pet. de pal. vbi. s̃. tenet ꝙ est
peccatũ mortale. Sed ego non credo
nisi se vel alterũ ad pollutionẽ extraor
dinariam prouocaret ⁊ sic tene per ea
que. s̃. dicta sunt.
¶ Quid de illo q̇ ante cōplexionẽ actꝰ
*se retrahit. nec semẽ emittit etiā extra
vas ne hẽat plures filios. Rñ. pe. vbi. s̃
ꝙ nō peccat mortaliter: nisi ex hoc mulier ad seminandum prouocaret̃. idẽ di
cit de eo q̇ ne hẽat filios abstinet: l
ʒz
appetere nō plures habere possitpa
scere. nec tenetur actũ incohatũ cōsum
mare vxore nō petente. ⁊ cadẽ ratione
videtur ẜm eunde
ʒz posse dici de mulie
re q̇ post est cognita a viro vadit statim ad mingẽdum vel sc cito erigit vt
emittat semẽ ne concipiat. Sed de opi.
valde dubito ꝓpter. c. aliqñ. xxxij. q. ij.
ꝙ videtur innuere q sit pctm̃ mortale
Sed posset dici ꝙ. d. c. loquit̃ qñ quis
ex sola voluptate hoc facit vel qñ post cōceptio est facta querit aborsum s
ʒz
Pe. intelligit qñ hoc fit ex rōnabili cā.
puta nō possunt eos pascere ⁊ hmōi
⁊ ante concipiatur in ventricula ma
tris ⁊ sic posset teneri. licet sit periculo
sa. Dare autem vel recipere venena
sterilitatis omnino est mortale. vt ĩ. d.
c. aliquando.
¶ Quarta r tp̃s debitũ. Nā tꝑe festi
*orationis ⁊ cōionis est abstinendum.
¶ Vtrũ peccet mortaliter q̇ exigit siue
*reddit tꝑesolẽnitatis. Rñ. ẜm cōiter doc.
in. iiij. di. xxxij. ꝙ non limitat sctũs Bo.
ibidem arg. iij. q. ij. nisi ↄscĩa obliget:
credit mortale vel nisi ĩterueniat sacre diei cōtẽ ptus. Alex. tñ sca sce in
trac. de adulterio. tenet ꝙ si cognoscit
ꝓpter delectationẽ. s. explendā q est
mortale q veru
ʒz credo qñ interuenit
cōtẽptus sacre diei ꝓpter talẽ delectationẽ faciẽdā. Et sic cōcordat gl. que in
summa. xxxiij. q. iiij. cũ Ale. ↄcordat ałs
nō circũstātia que nō cadit sub spāli ꝓhibitiōe nō pōt mutare speciẽ pctĩ
nisi vt dictũ est qñ rōne cōtẽptus. Nā
nullo iure cauet̃ ꝙ de p̃cepto nō cogno
scatur vxor in festo. s
ʒz. c. xxxiij. q. iiij. sũt
de consilio vt patet intuenti. ⁊ sic etiam
tenet Ri. in. iiij. di. xxxij.
¶ An possit cōicare q̇ reddidit. Rñ.
ẜm
*Ale. vbi. s̃. ⁊ sco. in. iiij. di. xxxij. ꝙ sic nec
de necessitate precepti tenetur abstine
re: sed non d
ʒz ꝓpter reuerentiā sacramenti de bono cōsilio nisi forte solẽ nitas aliud suaderet vt r de pollutione.
j. Euch aristia. iij. §. xxix. Jdem tenet gl.
in. c. sciatis. xxxiij. q. iiij. de exigente dũ
modo non causa satiande libidinis ex
egerit. sed tu breuiter dic vt in. d. c. xxix
cum seq. ¶ Quinta r qualitas perso
*ne cum qua est concubitus vt non sit
|
mẽstruata vel vicina partui.
¶ Sed nũquid peccat mortałr qui co
*gnoscit tꝑe mẽstrui. Rñ. ꝙ casus dubiꝰ
est inter doc. Sed saluo meliori iudicio
mihi videt̃ distinguẽdu
ʒz. vt colligo ex
dictis ac rōnibus theologorũ. ĩ iiij. di.
xxxij. Aut ex tali coitu p̃t fieri gñatio ꝓ
babiliter aut nō. Si nōvt puta senex
vel sterilis vel fluxũ h
ʒz ⁊ hmōi ⁊ tũc nō
est pctm̃ mortale. nec in erigente nec ĩ
reddẽte ẜm cōiter doc. Nec ob. ꝙ illud
leui. xv. ⁊ E
ʒzec. xviij. r preceptũ mortale: quia non est mortale respectu turpitudinis ałs esset peccatum mortale
etiam quando habet continuũ ⁊ ad q̇cun cuiuscũ turpitudinis ire quod
est contra doc. cōiter. Est ergo respectu
periculi ꝓlis mortale solũ. c. intelligen
tia de verb. sig. Si ꝟo potest fieri gñatio ꝓbabiliter vt cũ non h
ʒz cōtinuũ flu
xum vel est debite etatis etiā distingue
aut cōsiderat periculũ prolis. s. ꝙ possit
generare leprosa que alio tꝑe generare
tur sana. ⁊ cōtennit propter suā delecta
tionẽ habendā ⁊ sic mortałr peccat. ta
ʒz
exigẽs quā reddens isto mō. Aut licet
cōtennat periculũ ꝓlis: tñ exigit vł red
dit ꝓpter fornicationẽ vitādā in se vel
in alio nō ṗnci paliter ꝓpter delectatio
nẽ ⁊ sic non peccat mortaliter exigens
vel reddens: tenetur hō magis diligere salutẽ suā vel ꝓximi bonũ corporis proximi aut nō considerat periculum prolis nec de generatione. ⁊ tũc
si exigat causa fornicationis vitande in
se vel in alio. vel debiti reddẽdi nō pec
cat mortaliter. licet concipiat̃ proles le
prosa: cũ det operā rei licite: l
ʒz nō debitā diligentiā posuerit tñ nō reputabitur ad mortale ar. eoru
ʒz que no. in. c.
inebri auerũt. xv. q. j. Si autem solũ exi
git cā libidinis vł reddit tũc ex futuro
euentu cognoscetur si peccauit mortałr
vel nō querit̃ si ꝓles generabit̃ leprosa
reputabit̃ mortale: dedit operā rei il
licite. ar. c. j. p̃sũ. Si ꝟo generet̃ lepro
sa erit veniale. Jō añ euentũ debet cōsi
teri tā de mortali. c. iuuenis. de spon.
*¶ Qui de exigẽte tꝑe ꝑtui vicino. Rñ.
Ri. in. iiij. di. xxxij. ar. iij. q. ij. ꝙ si sine pe
riculo aborsusvir pōt carnałr copulari
sue vxori pregnāti pōt exigere sine mor
tali. ⁊ mulier sibi tenetur reddere: quia
matrimonium non solum est in officiũ
sed etiā in remediũ. Si aũt nō pōt sine
ꝓbabili periculo aborsus nō debet nec
reddere nec exigere. imo ẜm Pe. de pal.
vbi. s̃. peccat mortałr tā reddens exi
gens nō curat occidere aiam paruuli vna cũ corpore. Aduerte ꝙ maius est
periculũ aborsus in principio cōceptꝰ
Rō: uis ẜm auicẽ. matrix mulierũ
post impregnationem claudatur. tamẽ
per declarationẽ mouetur aliquando
⁊ aperit̃. ⁊ sic materia nōdum perfecte
coagulata disꝑdit̃ ⁊ effundit̃. ⁊ iō vituperat. Hic accedẽtem añ pregnantẽ. in
d. c. origo nō tñ erit pctm̃ mortale ex qͦ
nōdum est sormatus si hoc nō intẽdit.
*¶ Vtrum immediate post partum pos
sit exigi. Rñ. Ri. vbi. s̃. ar. iiij. q. j. ꝙ nō
congruo donec sit purificata. non tñ
de ne cessitate est abstinendũ limitat
pe. de pał. vbi. s̃. nisi mulier esset ex par
tu infirma. ⁊ esset ei periculũ mortis vł
aggrauatiōis infirmitatis. ⁊ pl
ʒz: ⁊. c. ad
eius. v. di. ⁊. c. si causa. xxxiij. q. iiij. ⁊. q.
vij. c. non solũ loquuntur de honestate.
¶ Sexta r conuenien tia loci. nō de
*bet fieri in loco sacro. vñ si est cōsecratus locus peccat mortałr tamẽ exigẽs
quā reddẽs ꝓpter contemptũ sacr̃i
ẜm Alex. vbi. s̃. si non sit necessitas ꝓpter
quā non possit cognoscere in alio loco
vt puta violẽter sunt reclusi ꝑ longũ tp̃s. tũc esset de bono ↄsilio abstinere nō de precepto concor. Ri. in. iiij.
Sed Pe. de pal. vbi. s̃. tenet indistincte ꝙ est mortale sed nō credas ei nec
valet eius ratio. s. ꝙ nulla sit necessitas
sicut in vrina. immo maior ꝙ quis stet
iuxta ignem longo tꝑe ⁊ nō calefiat nec
etiā alia ratio. s. ꝙ locus poluitur quia
polutio nocturna in somnis etiam po
luit tñ nō est pctm̃: iō tene cũ alex. ⁊ Ri.
Decanus
idem est q archidiaconus. et ideo dic. vt. s̃. archidiaconus.
Ego dico ꝙ ꝓprie r decanꝰ q̇ decẽ
clericis preest. vt ꝑ Archi. ca. in capit. l.
di. ⁊ si est ĩ ciuitate: habet iurisditionẽ⁊ primũ locũ ĩ choro: ideo r habere
dignitatẽ vt per Pa. c. cũ inter vniuersas. in ver. decanum. de elec. ⁊ not. rota
deci. ccccxlviij. incipi. fuit dubitatũ in
no. decani aũt rurales nō hñt dignitatẽ. vt ꝑ Cardi. in cle. ij. in fi. in ver. deca
ni rurales. de rescrip.
Decima
alia predialis. scʒz de his q̃
ꝓueniũt ex predijs. Alia ꝑ
sonalis. s. de his q̃ ꝓueniũt ex negotiatiōe. artificio. scĩa militia. venatione et
hmōi industrijs ꝑsonaꝝ. Alie mixte sicut que proueniũt de aĩalibus ⁊ eoꝝ fe
tibus que partim sunt prediales a pre
dijs. vnde viuũt. partim personales ꝓpter custodiam ⁊ eorum curam. de hoc
habet̃ in. c. apłice. ⁊ in. c. pastoralis. de
deci. ⁊ de parochijs. c. fi.
¶ Vtrum sint de precepto dande tem
*pore gratie. Rñ. Alex. ĩ. iij. parte sum. ꝙ
sic quecũ cum necessitas est ⁊ petunt̃
a ministris ecclesie: vel etiā si non petũ
tur. dummodo sit consuetudo regionis
vt in. c. peruenit. sed melius in. c. in ali
quibus. de deci. in fi. dicit̃. Jlle quippe
decime necessario soluẽde sunt que debentur ex lege diuina. vel consuetudine approbata.
¶ Sed nunquid consuetudoexcuset ab
*solutiōe decimaꝝ. Rñ. vt colligo ex ale.
vbi. s̃. Solutio decimevno modo est de
iure nature ⁊ morale scilicet intũ cōscientia dictat q deus honorādus est
de ꝓpria substantia. ⁊ ꝙ aliquota pars
substātie detur ad sustentationem ministrorum dei ⁊ hec fuit semper in precepto. vñ Gene. xlvij. sacerdotibus egy
pti cibaria ex horreis publicis ministrabant̃ alio modo dicit̃ iudiciale pre
ceptum intum determinat. certam. s.
decimam partem dandā ministris
ẜm rationem equitatis mutue distributio
nis vt fit equalitas dati ⁊ accepti inter
seminantem spiritualia et temporalia
Dantẽ ẜm q possibile est: ⁊ hoc fuit in
lege tn precepto simpliciter. Exo. xxiij.
⁊ numeri. xviij. ante legẽvero fuit de cō
silio. vt patet ge. xxviij. vbi Jaco. voluit
decimas. q facere nō potuisset si fuisset in precepto. ¶ Tertio modo solutio
decime est quid cerimoniale tum ad
aliquam significatione
ʒz sicut ⁊ omnia
an tique legis facta scm illud. j. cor. x.
Oĩa in figura cōtigebant illis. Qui em̃
decimā dat que est perfectionis signu
ʒz
eo q denariꝰ numerus est perfectus
quasi primus limes numerorum. vltra
quẽ numeri non procedunt sed reuertuntur ab vno nouẽ partibꝰ reseruatia
protestatur quasi in quodam signo ad
se pertinere imperfectionem. perfectionem vero que erat futura per xp̃m esse
expectandam a deo vnde cũ iudicialia
hodie non obligent nisi prout recipiũtur ab eo qui potest. patet q isto sco
modo decime sunt de iure positiuo ꝓut
vero sunt cerimonialia hodie prohibẽtur. ⁊ in hoc cōcor. Ri. in. iiij. dist. xvij. et
sanctus Tho. secũda secũde. q. lxxxvij. ⁊
hoc tene. licet Jnno in Rub. de deci. et
Ho. teneāt ꝙ simpliciter sint de iure di
uino morali ⁊ naturali. q nō est verũ
nisi vt dictum est. ⁊ in hoc decipiuntur
multi canoniste. Cum ergo queritur an
consuetndo excuset a solutione ipsarũ.
dico quod si sacerdos qui ministrat spi
ritualia petit propter indigẽtiam ⁊ sustentationem non excusatur propter cō
suetudinem quin teneatur dare tā prediales quam personales: quia nulla cō
suetudo potest contrarius naturale et
morale. ⁊. viij. dist. que contra. Similiter nō potest consuetudo excusare quin
homo teneatur ex aliquota parte substantie sue honorare deum excusare au
tem potest cōsuetudo ⁊ excusat in alijs
casibus si sit prescripta. Nam quod detur sacerdoti non indigenti decima ex
institutione ⁊ precepto ecclesie solũ est
tempore gratie. Et hoc videtur innuere Host. in. c. a nobis. de deci. cum dicit
q consuetudo excusat a decimis ⁊ predialibus nō soluendis cũ nō petunt̃. ꝓ
quo facit. c. suggestũ. e. ti. q esse nō pōt
si eẽt p̃ceptũ morale. Nec ob. xiij. q. j. §
|
his ita. ⁊. xvj. q. j. reuertimini. c. decime
⁊. c. in sacris. ⁊. c. decimas. ⁊ de decimis
ꝑrochianos. ⁊ in. c. tua nos. ⁊ ĩ. c. tua no
bis ⁊. c. cũ nō sit in hoĩe. ⁊. c. ĩ aliq̇bꝰ r
ꝙ a deo sunt ĩstitute vel diuĩa lege precipiunt̃ ibi accipit̃ lex diuĩa ꝓ lege
mosa yca. vt p
ʒz. xiij. q. j. §. his ita q̇de
ʒz
filios gr̃e nō ligat: nisi quo ad moralia.
vt p
ʒz di. v. §. j. ⁊. vj. di. §. his ita ⁊ de pur.
post par. c. vnico. vel nisi vt dixi iudicia
lia p̃cipiant̃ ab eccłia. vt facit in decimis. vt ĩ ti. de deci. in multis. c. ⁊ ĩ aliq̇bus alijs vt p
ʒz de ĩiur. c. j. xxiij. q. iiij. et
vj. ⁊ tũc l
ʒz si preceptũ legis diuine date
moysi. nō tñ obligat vt tale. s
ʒz vt p̃ceptũ eccłie. Et iō male reprehẽdũt aliq̇
canoniste theologos q̇ dicũt decimas
nō esse de iure diuino. negāt q̇n fue
rint p̃cepte a deo ĩ lege veteri. s
ʒz nō
obligāt vt lex diuina intũ sunt iudicialia p̃cepta: s
ʒz solũ vt p̃cepta ecclesie.
Jntũ aũt sũt a iure naturali ⁊ morali
bñ sunt de iure diuĩo debite etiā hodie
Et iō ↄclude ꝙ si minister eccłie ĩdiget
ꝓpter sustẽtationẽ ⁊ petit ꝙ nō excusat̃
ꝓpter ↄsuetudinẽ ↄ̃riā. si aũt nō ĩdiget
tenet̃ soluere ẜm ꝙ cōsuetudo se h
ʒz vel
decimā vel vigesimā. aut trigesimam
aut si nihil soluit̃ excusat̃ dũmō ↄsuetu
do sit p̃scripta ꝑ ea q̃ dixi. s̃. cōsuetudo.
Santiꝰ tm̃ eẽt eas ĩtegre soluere. ⁊ pro
hoc facit. c. a nobis de dec. vbi r ꝙ q̇libet tenet̃ soluere decimas. nisi a p̃statio
ne eaꝝ spāliter sit exẽptꝰ. ꝙ quidẽ esse
nō posset si essent simpłr de iure diuĩo
ar. iiij. di. erit. facit etiā ꝙ not. arch. xvj.
q. j. ⁊ sequit̃ pa. in. c. in aliquibꝰ de dec.
¶ Vtrũ papa possit dispẽsare ne q̇s de
*cimas soluat. Rñ. Ale. vbi. s̃. ꝙ p̃ceptũ
de decimis ĩtũ ẽ iudiciale pōt eccłia
ordinare q̇ ⁊ quas debeāt reciꝑe et qui
soluere: sicut fecit ĩ multis religiosis. vt
s̃. dictũ est ⁊ hoc intelligit rōne necessi
tatis vel vtilitatis. aliter nō d
ʒz facere.
¶ S
ʒz q̃rit̃ qñ dari debẽt. Rñ. vt r in. c.
*cũ hoĩes de deci. ꝙ statim fructibꝰ collectis. Et hoc ad prediales. quo ad ꝑso
nales debẽt solui ĩ fine anni. S
ʒz tu dic
ꝙ ẜ
ʒz ↄsuetudinẽ p̃scriptā sunt soluẽde
⁊ si pereunt peribũt illi qui est in mora
alias non sed cui debentur.
¶ De quibꝰ debẽt solui. Rñ. ꝙ de oĩbꝰ
*fructibꝰ terraꝝ. arboꝝ: animaliũ. pisca
tionũ. venationũ. ficuũ pẽsionũ. in olẽdinoꝝ. etiā aduentum balneoꝝ: fullonioꝝ lapidicinioꝝ methalarioꝝ. Jte
ʒz
de negocijs ⁊ artificijs ⁊ ceteris bonis.
vt colligitur. xvj. q. j. ⁊. q. vij. et de deci.
in multis. c. sed hodie consuetudo seruauda est.
¶ Vtrũ illicite acq̇sitis. Rñ. al. vbi. s̃.
*ꝙ in ꝑsonalibꝰ ẽ distinguẽdũ aut trāsfert̃ dñium in acquirẽte. ⁊ sic tenet̃ dare s
ʒz eccłia nō d
ʒz reciꝑe diu ꝑsona est
in scelere ne videat̃ approbare eiꝰ mores. s
ʒz si correxerit poterit reciꝑe sic in
meretrice ⁊ histrione ⁊ hmōi. si aũt dominũ nō trāsfert̃: sicut ĩ vsura. furto ra
pina ⁊ hmōi sic non tenet̃ nec ecclesia
pōt recipere. Si ꝟo decime sunt p̃diales indistincte quilibet tenet̃ tũcũ
peccator ⁊ iudeꝰ ⁊ inuasor. ⁊ eccłia pōt
reciꝑe: nō dantur intuitu ꝑsone. sed
quasi ex censu debito p̃diorum. facit. c.
de terris. de deci. Non tenent̃ tamẽ iudei soluere ꝑsonales decimas cũ nō ꝑci
piant sacramẽta: nec audiant diuina.
dicti. c. de terris.
¶ Qui tenẽtur dare decima
ʒz. Rñ. Ale.
*vbi. s̃. ꝙ oẽs laici tā pauperes diuites. Jtẽ etiā iudei de p̃dijs. d. c. de terris. vt. s̃. in. §. p̃cedẽti. xvj. q. j. decimas.
Jtẽ clerici de rebus patrimonij sui nisi
deseruiant illi eccłie cui debent̃. e. c. ij.
Jtẽ Alex. dicit ꝙ vbi esset consuetudo
ꝙ de fructibꝰ possessionũ eccłie possent
testari in morte siłr tenerentur de ipsis
ad decima
ʒz. et sic intellige. c. ij. de deci.
itẽ religiosi nisi sint exẽ pti ṗuilegio se
dis apłe sicut sunt monachi albi tẽpla
rij. hospitalarij ⁊ hierosolomitāi ⁊ mul
ti alij de quo no. in. c. suggestiũ. cũ mul
tis. c. se. de deci. Dicit tñ Ale. vbi. s̃. ꝙ
ṗuilegiũ de nō soluẽdis decimis nō li
berat eos q̇n teneant̃ soluere in tribꝰ
casibꝰ. ¶ Primꝰ cũ pactiōe tenent̃:
priuilegiũ nō reuocat pcm̃ p̃cedẽs nisi fieret mẽtio specialis in eo. vt in. c. ex
|
multiplici. de deci. ¶ Scs cum parrochialis ecclesie cui debebant̃ enormit̃
ledit̃. arg. d. c. suggestũ. ¶ Tertius cu
ʒz
eas soluẽdo tacita renũciant ṗuilegio
s
ʒz de hoc vide gl. ⁊ doct. ĩ. d. c. suggestũ.
¶ Cui debeant dari. Rñ. ꝙ p̃diales de
*bẽt dari illi eccłie in cuiꝰ parrochia p̃diũ sitũ vt in. c. qm̃ de deci. ⁊ ĩ. fi. ꝑoc.
nisi aliud habeat ↄsuetudo. in. c. j. ⁊. ij.
⁊ in. c. ↄmissu
ʒz ⁊ multis alijs. c. de deci.
Personales vero debẽt dari eccłie parrochiali in q̃ audiuit diuina. vel vbi re
cepit eccłiastcca sacr̃a. xvj. q. j. c. questi.
Mixte vero debẽt dari vbi consuetudo
est vel si nō est cōsuetudo. si pascuntur
in vna debẽtur illi parrochie. Si vero
partim in vna partim in alia diuidant̃
facit q not. c. apostolice. de deci. et pa.
no. diffuse in. c. cum contingat. eo. titu.
¶ Vtrũ soluẽdo ei qui de iure ecclesia
ʒz
*nō tenet sed de facto excuset̃. Rñ. ꝙ nō
si scit. nisi ex iusto metu excuset̃. vel nisi
ꝑ tollerantiā ecclesie q̃ cũ nō ↄtradicat
vr̃ cōsentire ẜm Rod. Et hoc vltimũ ve
rũ nisi placet eis ecclesiam fraudari.
¶ Vtrũ clericꝰ q̇ h
ʒz sufficiens patrimo
*nium vñ viuat ẜm statum sue persone
possit decimas recipere. Rñ. Ale. vbi. s̃.
ꝙ sic. vt ꝓcurator ĩ necessitates pauperũ vel vtilitates eccłie expẽdendas. nō
aũt in vsus ꝓprios cōuertẽdas imo si
in ꝓprios vsus cōuertit cōmittit sacrilegiũ si in malos incurrit iudiciũ. facit
c. qm̃ in fi. xvj. q. j. ⁊. c. pastor. j. q. ij.
¶ Vtrũ decime possint p̃scribi. Rñ. q
*layci nullo mō pñt p̃scribere vt eis soluant̃ de p̃scri. c. cām. s
ʒz clerici si parrochiā hñt pñt de p̃scri. de q̃rta. si ꝟo non
hñt nō pñt. siłr ⁊ de religiosis dicẽdũ ẽ
ar. eoꝝ q̃ no. iij. c. placuit. de p̃scrip. ⁊ in
c. cum contingat. ⁊. c. seq. de deci.
¶ Cui soluet qui antiquitꝰ nō soluit et
*nũc vult satisfacere. Rñ. ꝙ nō ei q̇ p̃scri
psit s
ʒz eccłie parrochiali ẜm Ro. ⁊ Ray.
Q verũ credo si eccłie parrochiali. tũc
erant soluende. alias secus.
¶ Vtrũ sacerdos parrochialis possit re
*mittere decimas non solutas tꝑe p̃terito. Rñ. ẜm Ro. ꝙ sic in totũ vel in partẽ
ex quo in posterũ vult abstinere ⁊ facere debitũ suũ. sed mihi vr̃ ꝙ non possit
nisi sit pauꝑ cui remittuntur arg. c. sin.
xvj. q. j. cũ sint ṗauperũ non possunt
in nō pios vsus cōuerti nā ⁊ suꝑ alimẽ
tis legatis nō v
ʒz transactio sine iudicis autoritate. l. cũ hi q̇bꝰ. ff. de trāsac.
¶ Vtrũ layco possit ↄcedi decima. Rñ.
*ẜm docto. in. c. ad hec. de deci. ꝙ nullus
cōtractus pōt iniri cum layco de decimis ꝑ quẽ dominium directũ vel vtile
transferat̃ in ip̃m videt̃ alienatio q̃dam vt ꝓbat̃ ꝑ tex. cũ glo. in cle. j. de re.
ec. non alie. Sed cōcessio ad modicum
tempus q̃ nō videt̃ alienatio bene potest fieri ⁊ etiā ad tempus vite alicuiꝰ
ex causa ⁊ cũ autoritate prelati ẜm glo.
in. c. quāuis eo. ti. ꝓpter dubium vite pōt dici modicu
ʒz tẽpus. Sed de hoc
dicto glo. dubito propterea que dixi. s̃.
alienatio. §. xviij. ⁊ potius credo ꝙ nō
possint cōcedi ad vitā alicuius nisi au
toritate pape ⁊ hoc intelligo in layco q̇
laycaliter viuit secus in layco conuerso ⁊ religioso cui concedi possent scm
ꝙ not. docto. in. d. c. quāuis. Jus vero decimandi nullo modo potest cadere in layco cum sit spirituale vt in dictis. c. no. ⁊ hoc intelligo sine autoritate pape qui solus pōt ẜm not. in. c. ij. de
iudi. ⁊ tutiꝰ est in foro anime si ex hoc
papa facit ałs non. vt no. do. An. in. c. a
nobis. de deci. ⁊ sequitur Pau.
¶ Vtrũ laycꝰ habẽs in feudũ decimas
*secura ↄsciẽtia teneat. Rñ. ꝙ si scit se ha
bere post ↄcilium Laterañ. ꝙ fuit celebratum. Mcclxxix. sine autoritate pape
non potest tenere: vt not. in. c. prohibemus. de deci. Si scit se habuisse an illud concilium vel post sed cum autoritate pape ⁊ ex causa sic potest tenere. Si
vero ignorat: an ante vel an interuenerit autoritas pape seu causa legitima
tunc. Ho. vt refert Joan. an. in. c. cũ apo
stolica de his que fi. a p̃la. tenet q non
pōt tenere. Jdẽ Arc. ⁊ Jo. mo. c. ij. de deci. lib. vj. S
ʒz Jo. an. tenet cōtrariũ qñ cō
munis. est opinio ꝙ autoritate pape vł
ante illud concilium fuerint ↄcesse que
|
opi. mihi placet maxime vnus quis
foro aĩe p̃sumẽdꝰ ẽ bonꝰ nisi cōstet de
malo. ⁊ iō d
ʒz credere ꝙ p̃decessores sui
non tenuissent nisi cum bono titulo.
¶ Vtrũ talis laicꝰ possit eas trāsferre.
*Rñ. ꝙ nō in laicum quocũ titulo ex
quo trāsferat̃ dñiu
ʒz vtile vel directũ ⁊
l
ʒz gl. in. c. ꝓhibemꝰ. de deci. tenuerit ꝙ
autoritate ep̃i posset tñ cōiter nō tenet̃
⁊ bene. Jn aliā aũt ecclesiā vel religiosum locum bene pōt donare: vt in. c. cũ
apostolica. de his que fi. a p̃la. ⁊ hoc de
cōsensu dyocesani. Pignorare aũt non
potest ẜm Joan. an. sed Host. tenet ꝙ
sic. ⁊ Pau. placet ⁊ mihi vt cui plus liceat ⁊ minus.
¶ Vtrũ eccłia possit sine symonĩa redi
*mere decimas ab aliquo iusto detento
re. Rñ. ꝙ pōt redimere qñ ex tali pecunia nullũ ius de nouo acq̇rit ałs nō l
ʒz:
vt no. in. c. dilectus. el primo de symo.
¶ Vtrũ liceat clericis acciꝑe in pignꝰ
*decimas detẽtas a layco. Rñ. Ale. vbi
s̃. ꝙ sic sicut quālibet aliā possessione
ʒz
laycus detineret iniuste nec tenent̃
fructꝰ cōputare ĩ sorte
ʒz dũmodo hmōi
decime nō pertineant ad ałs ecclesias.
s
ʒz ad suas ad ałs si ꝓhibetur: vt ĩ. c.
interdicimus. de deci.
¶ Qũo ⁊ qñ religiosi tenent̃ facere con
*scientiam ⁊ predicare. de decimis. vide
excommunicatio. vij. casu. xliiij.
¶ Que ẽ remuneratio fideliter soluen
*tiũ decimas. Rñ. ꝙ multiplex. prĩa habundantia fructuum. Sca sanitas de
quibꝰ Mał. iij. ⁊ in. c. reuertimini. ⁊ in
c. decime. xvj. q. j. Tertia bonitas ṗncipatus. xvj. q. vij. maiores. Hoc tollit fiscus ꝙ non accipit christus.
Defensio
Vtrũ sit licita ad sue persone tuitionẽ ne ledatur.
Rñ. ꝙ sic vt in. l. vt viʒz. ff. de iusti. ⁊ iur.
⁊ ibi Bar. ⁊ Bal. ⁊ alij in. l. scientiā. §. q̇
cũ aliter. ff. ad. l. acquil. etiaʒz religiosis
sine licẽtia suꝑioris quādo licentia comode haberi non potest ẜm Jo. de li.
in tractatu de iusto bello Ratio hec
cōpetit de iure naturali di. j. ius naturale ⁊ quo ad actus naturales religiosi
nō censent̃ mortui. xvj. q. j. c. placuit. el.
ij. l. deo nobis. C. de epis. ⁊ cle. ⁊ etiā aduersus suũsuperiorẽ pōt q̇s se defende
re. ar. c. ex parte. de accu. ⁊ hec veꝝ si ille contra quẽ se defendit iniuriose vult
eũ ledere. quia si iuste ⁊ ordine iusticie
seruato procedere nō posset sine peccato se defendere. alias sic dummodo fiat
defensio cum moderamine inculpate
tutele. Jstis. n. duobus concurrentibꝰ.
s. ꝙ sit ad repelleñ. iniuriam ⁊ cum mo
deramine inculpate tutele licet. Aduer
te hic ꝙ non licet percusso repercutere
etiam incontinenti: quia hoc esset vindicta. l. non est singulis. ff. de reg. iur. ni
si timeret de percussione geminata faciunt not. per Jnno. in. c. olim causam.
de resti. spo. ⁊ ꝙ no. in summa. xxiij. q. j.
facit. l. iiij. in prin. ff. ad. l. acqui.
*¶ Vtrum defensio possit tolli per papam vel principem vel lege
ʒz vniuersa
lem: vel municipale
ʒz. Rñ. Alb. in. l. om
nes. C. de epi. ⁊ cle. quidem dicũt ꝙ nō
cũ sit de iure naturali. ⁊ videtur expres
su
ʒz in cle. pastoralis. §. pe. de re iudica.
dominus Gabrieł de osseletis ĩ suo tra
ctatu tenet ꝙ si statuto cauetur ꝙ possit procedi nulla data defensione ꝙ va
leat ⁊ ꝓ hoc facit. quia licet a populo sit
spẽs defensiōis. tñ tollitur in multis ca
sibus: vt. C. quorum ap. nō re. per totũ.
Jdem quia iura volunt in multis casibus nullam dari defensionem. vt. C. de
sic. l. fi. in fi. C. de adu. l. j. adulterij. C. de
fal. mo. l. ij. cum similibus. nec ob. ꝙ de
fensio sit de iure naturali. vtrũ est in
defensione manuali ⁊ de ista loquitur.
d. l. vt vim sed defensio danda per iudi
cem reo petenti vel nō petenti est de iu
re gentiũ vel ciuili ⁊ ideo per aliud ius
tolli potest. ⁊ hoc dicit esse veriꝰ Albri.
ibidem.
¶ Vtrũ defensio ꝓ rebus liceat. Rñ. ẜ
ʒz
*Jnn. in. d. c. olim ⁊ Bar. in. d. l. vt vim. ⁊
gl. ⁊ doc. in. l. j. C. vnde vi. ꝙ sic ⁊ pro rebus auferendus ne auferantur ⁊abla
tis vt recuperentur. Et hoc veꝝ ĩ ablatis si incontinenti fit idest ante ad
alia negocia diuertat. tex. est. ff. de vi et
|
vi. ar. l. idem est. §. cũ igit̃ qui armatus.
Et dicit pa. in. c. significasti sco de ho
mi. ꝙ r ĩteruallum qñ relicta prima se
diuertit ad alia nō necessaria. Secꝰ si co
medit vel bibit vel cōgregat amicos ⁊
hmōi. ff. ꝟ. ob. l. ↄtinuꝰ. ṗmo Rñ. ff. de
du. re. l. ij. §. vl. C. vñ vi. l. j. ⁊ cũ hoc scit
a iure cōcessu
ʒz nō requiritur autoritas
superioris nisi de bono cōsilio nec inci
dit talis in excōicationẽ si persona a q̃
aufert esset ecclesiastica etiā si in ꝑsonā
ĩmittit manũ qñ ałs recuperare nō poterat vt colligit̃. ĩ. d. c. olĩ. ⁊. d. c. significa
sti nisi a ꝓposito modũ excedat vt ĩ. d. c.
olim ⁊. d. c. significasti. ⁊ de appella. c. si
gnificauerunt.
¶ Vtrũ quilib
ʒz de populo possit quẽli
*bet defendere impune. respondet Bar.
in. l. si quis in seruitute in fin. ff. de fur.
⁊ in. d. l. vim ⁊ ibi glo. ⁊. xxiij. q̃stio. viij.
§. j. in glo. ⁊ Cy. ⁊ pe. in. l. j. C. vnde vi.
ꝙ sic consuluit tamẽ Bar. in. d. l. vim ad
tollendũ oẽ dubiũ ꝙ faciat sibi manda
ri vt ip̃m defendat clamando defendite vel currite ⁊ similia vt not. Bal. in. d.
l. j. quia tunc oẽs licite ⁊ impune facit
in ar. l. gracus. C. de adul Aduerte tñ ꝙ
irregularitatem nō effugit qui pro alte
rius defensione aliũ occidit de quo vide. j. homicidium. iij. §. iij.
¶ Quid r moderamẽ inculpate tutele
*Rñ. gl. ĩ. d. l. j. multũ laborat sed bar. ibi
⁊ in. l. furẽ. ff. ad. l. cor. de sic. dicit q inculpata tutela est id facere sine quo ałr
se defendere non potest sine periculo ꝑ
sone vel rerum vnde non debet pati ꝙ
dānificetur in aliquo si damnũ est irrecuperabile ałs secus vt in. d. l. furẽ. Ex
quo infert ꝙ etiā si non possum effugere quin me percutias nisi te interficia
ʒz
ꝙ licite te interficio eũ iniuria perso
nalis sit maior realis vt in. l. in seruo
rum in fi. ff. de penis ⁊ ꝓpter realẽ irrecuperabilẽ possum te interficere vt ĩ. d.
l. furẽ. ergo fortius ꝓ ꝑsonali facit glo.
de resti. spo. olim el. j. ad fi. ⁊ glo. in. c. sisignificasti el. ij. de homi. Et istud tenet
Flo. in. d. §. que cum aliter Bald. vero
in. d. l. j. dicit quod tria debent esse vt si
moderamen. ¶ Primum equalitas vt
fit cu
ʒz armis. vt. ff. de vi ⁊ vi. arma. lege
prima. §. vim vi. Sed ego hoc credo verum quando potest repellere. quia paruus vix cum armis potest se defendere
a magno qui cum pugno forte eum interficeret ar. in. q. vij. §. tria. ¶ Secundũ
tẽporis vicinitas. quia si post esset vindicta contra. c. seditionario. xlvj. distin.
¶ Tertium talis et tanta quāta est necessitas. ¶ Adde quartũ ꝙ intentio sua
feratur vt se defendat. quia actus ex in
tentione nemo accipit non ex eo quod
est per accidens. j. preter propositu
ʒz in
actus moralibus. Vnde duo effectꝰ ex
vno actu possunt venire. puta proprie
vite conseruatio ⁊ inuadentis occisio.
Si ergo intenderet occisionem vt finẽ.
sic nō liceret sine pctō mortali. Si autẽ
suā defensionẽ. sic denominabit̃ defensio non occisio cũ debebeat denominari actus mortalis. nisi ab eo ꝙ intendit
nō ab eo ꝙ est p̃ter intẽtionẽ. cũ sit causa per accidẽs vt pt
ʒz. v. ethi. c. iiij. ⁊ sic
non erit peccatum.
¶ Quid si excedit modũ. Rñ. ẜ
ʒz Jnno.
*Ho. ⁊. d. Ant. in. c. olim causam. de resti.
społ. ꝙ si excedit a ꝓposito sic tenet̃ de
dāno. Si aũt nō a ꝓposito sic nō tenet̃
ad aliquam satisfactione
ʒz nisi forte ad
cautelā facit. l. si ex plagijs. §. tabernariꝰ. ff. ad. l. acq̇. nec excōicationẽ ĩcurrit.
vt no. in. d. c. olim. el. j. ⁊. d. c. significasti.
el. ij. l
ʒz Ray. dicat ꝙ est tutiꝰ ꝙ petat ab
solutionẽ vel dispẽsatonẽ. ⁊ est bonum
qñ comode pōt haberi. Dicit tñ. d. Ant.
in. d. c. olim ꝙ q̇ insequit̃ ꝑcussorẽ de fa
cto ⁊ vulnerauit nō d
ʒz puniri vt dolosus. sed vt culpabilis inconsultus ca
lor vicio calũnie caret. l. j. §. queri posset
ff. ad turpilia. ij. q. iij. §. notandum tex. ĩ
l. si adulteriũ. §. imperatores. ff. de adul.
glo. xxiiij. q. j. §. j.
Defunctus.
Degradatio.
duplex quedam verbalis quedam actua
lis. Et hec actualis fit sic. quando clericus indutus vestibus sicut si in offi|
tio esset dispoliatur cũ verbis ad hoc
cōgruis. vt habetur in. c. degradatio.
penis. li. vj. ⁊ dicit Ge. ĩ. d. c. ꝙ actualis
degradatio est executio ꝟbalis deposi
tiōs ꝓpterea tenet ꝙ pōt fieri sine numero ep̃oꝝ. sed nō verbalis. oportet
fiat a ꝓprio ep̃o ⁊sit debitus numerus
ep̃oꝝ vt in. d. c. in tex. ⁊ in glos.
De his duabꝰ degradationibꝰ. de
quibus hic tāgitur. no. gl. in. l. ij. §. sʒz et
si cũ. ⁊ ibi doc. ff. de infa. vbi no. ꝙ degradatio actualis fuit adinuẽta ad in
star exautoratiōis de qua ibi de qͦ vide
Bar. in. l. q̇ vno exauctorato. ff. de re mi
li. ⁊ Bal. in auten. p̃sbyteri. C. de epis.
et cle. ⁊ an debeat fieri degradatio cleri
ci ad mortẽ cōdẽnati prius executio.
no. bal. ꝙ sic in. l. j. C. an seruus ex fac.
suo. ⁊ an requirāt̃ duo ꝓcessus no. Bar.
in. l. ij. §. ignominie causa. ff. de infa. ꝙ
quando fit ab eodem iudice ꝙ sufficit
vnus alias duo requiruntur.
¶ Vtrũ verberās clericũ degradatum
*sit excōmunicatus. Fuerũt opi. sed pl
ʒz
mihi opi. gl. in. d. degradatio. ꝙ verberās degradatũ actualiter nō sit excōmunicatus. s
ʒzdegradatũverbaliter sic.
⁊est securior opi. dicit tñ Pa. ĩ. c. ad abo
lendā de hereti. veꝝ nisi post verbale
ʒz
sequatur incorrigibilitas. tũc perdit
etiā ẜ
ʒz vnũ intellectũ. c. cũ non ab hoĩe
de iudi. ⁊ abs alia traditione posset
comprimi per iudicem secularem.
¶ Vtrum iudex secularis possit iudica
*re degradatũ actualiter. Rñ. ẜ
ʒz no. ĩ. d.
ca. degradatio. ꝙ uis tutius esset vt
traderet̃ ꝑ iudicem ecclesiasticũ. tñ ex qͦ
actualiter degradatum est potest per
tex. prefati capłi.
¶ Vtrũ degradatꝰ ↄficiat celebrando.
*Rñ. ẜ
ʒz Ar. de cōse. di. iiij. in. c. ostẽditur
ꝙ sic ⁊ ista est verissima opi. caracter
a deo impressus in aĩa per hominẽ nō
pōt auferri. l
ʒz gl. l. di. dixerit contrariũ
in. c. accedens. ⁊ multi alij.
¶ Vtrum degradatus teneatur dicere
*officiũ si est in sacris. Rñ. ẜ
ʒz Ro. ꝙ sic ꝙ
ꝓbatur ꝑ. c. dolẽtes de cele. miss. quia
ex quo oĩbꝰ ordinatis precipitur. ⁊ iste
ordinatus sit ⁊ caractere
ʒz habeat licet
degradatus offici u
ʒz dicere tenetur nō
tamẽ debet dicere Dñs vobiscũ. ⁊ silia
que ad dignitate
ʒz ordinis pertinent.
¶ Quis potest restituere degradatum
depositũ. Rñ. ꝙ solus papa. c. j. ⁊. ij. l. d.
Sic ⁊ preses prou ĩcie nō pōt restitue
re quẽ dānauit. ff. de qō. l. j. in fine
Delectatio
in cogitatione vtru
ʒz sit
*peccatum mortale vide. s̃. cogitato. §. ij.
Delegatus
est is cui a sũmo pontifice vel ordinario cuʒz
cōmittitur cā qͦ ad ecclesiasticos. Siłr
dico de ĩperatore ⁊ alijs dominis quo
ad secularia.
De materia de qua in li. §. tāgi
tur de varijs generibꝰ delegatoꝝ ideo
in pluribus locis doct. l. de hac inateria tetigerunt sed quia in prin. hic tan
git de delegato pape ⁊ principis. ⁊ illi
nō possunt cognoscere nisi in loco insignivbi fit copia ꝑitoꝝ vt omnis ꝑ rom.
sin. cccclvij. inci. si al legatur causa.
¶ Quis potest delegare. rñ. ꝙ quilibet
*ordinarius ⁊ quilibet qui ex ordinari a
iurisditione aliquid potest.
¶ Quis potest esse delegatus in eccle
*siastico foro. Rñ. ꝙ delegatus pape nō
pōt esse quis nisi sit in dignitate cōstitutus vel personatum habẽs: aut cano
nicus ecclesie cathedralis vt in. c. statu
tũ de rescri. li. vj. ⁊ ꝙ habeat ad minus
xx. annos nisi ex certa sciẽtia papa causam commiteret nō existenti in dignitate vel minori de of. dele. cũ vicesimũ
de elec. cũ in cunctis aliorum pōt quilibet esse qui nō prohibetur. veru
ʒz est
ꝙ cause spirituales vt decimis. de iu
re patronatꝰ ⁊ huiusmodi non pñt delegari laicis sed clericis tantum de iu
di. decernimus.
*¶ Vtrum guardiani ordinis nostri mi
noru
ʒz ⁊ priores fratrum mendicantiũ
habeāt dignitatẽ. Rñ. Ge. in. c. nullus
de elec. glossa. hic tenet ꝙ sic. Et iō pos
sunt esse delegati pape facit ꝙ no. Pa.
in capitnlo causa
ʒz de iudicijs. et in capitulo cũ olim de maiorita. ⁊ obediẽtia
|
⁊ Car. ĩ cle. ij. de rescri. ⁊ ibi gl. pa. tamẽ
ĩ. d. cle. ij. distinguit de priore ꝙ aut h
ʒz
supra se ĩ monasterio superiorẽ sicut q̇
ẽ sub abbate ⁊ iste nō habet dignitatẽ
s
ʒz ille q̇ non habet supra se superiorem
ĩ monasterio hab
ʒz dignitatẽ uis nō
sit perpetuus sufficit ꝙ posset esse.
¶ Quid pōt delegari. Rñ. ꝙ q̃dā perti
*nent ad ordinem ep̃alem: vt consecrare
ordinare ⁊ ista delegari nō pñt nō habẽti illũ ordinẽ: alia oĩa possũt delegari nisi ꝓhibeantur a iure. hec habent̃
de offi. or. q sedem. de conse. ec. aqua.
¶ Quid pōt delegatus. Rñ. Ge. ĩ. c. pre
*sentium de testi. ex gl. in. c. solet de sent.
ex. li. vj. que dicit ꝙ delegata potestas ẽ
stricti iuris. ⁊ iō id solũ pōt ꝙ ẽ ei ↄmis
sũ: ⁊ sine quo causa expediri nō potest
off. dele. c. j. ⁊. c. prudentia ⁊. l. ad lega
tũ. ff. proc. ⁊ id propter quod facilius
expediri posset causa non venit nisi expresse comitatur.
¶ Vtꝝ legatꝰ possit subdelegare. Rñ.
*ꝙ delegatus a prĩcipe pōt subdelgare
no. ĩno. ĩ. c. pastoralis of. dele. facit. l. j.
ff. offi. eiꝰ cui man. ẽ. iu. ⁊. c. suꝑ q̃stio
nũ. ⁊. c. fi. e. ti. ⁊ hocverũ nisi quando cer
tum ministeriũ ei committitur limitat
Jnn. ĩ. d. c. fi. magno ministerio sicut
predicare crucẽ. dispẽsare cũ irregulari
penitẽtiam iniungere absoluere excōmunicatos. ⁊ hmōi. vel qñ per rescripti
verba cōp̃hẽditur ꝙ ẽ electa Jndustria
vel fides eius sicut qñ dr̃. Cōfidimꝰ de
tua industria: vel ꝑsonaliter exequaris vel quando negocium non est bene
expedibile per alium. Fallit in legato
sedis apostolice qui etia
ʒz in predictis
potest sebdelegare: vt in. d. ica. si patet.
Delegatus autem ab inferiore nō pōt
nisi sit delegatus ad vniuersitatẽ causarũ. ff. de iudi. l. cũ pret or. §. j. ff. quis ⁊
aquo ap. l. j. §. j. vel nisi hoc sibi speciali
ter concedatur ẜm Joan. ꝑ. c. is cui deoffi. de li. vj. vł nisi quando vnum articulum totius cause committeret cle. j.
de offi. deleg.
¶ Nũquid poterit subdelegare nō exi
*stenti in dignitate vel ꝑsonatu ne ca
nonico eccłie cathedr alis. Rñ. ꝙ nō vt
cōmuniter tenet̃ in. d. c. statutum.
¶ Quid de snĩa duo delegatoꝝ discor
*dantiu
ʒz. Rñ. ꝙ depẽdet ex delegāte vt
acceptet quā voluerit. Secus si in snĩa
arbitroꝝ ex cōpromisso nō t
ʒz similit̃
p̃sidẽtes loco pape ĩ cōcilio generali ni
si oẽs cōsentiāt in actu gerẽdo nihil fa
ciũt: vnius cōtradictio ĩficit totũ no.
Pa. ĩ. c. nō est de reg. ⁊ ĩ. c. pe. de sta. mo.
Secus in snĩa duoꝝ ordinarioꝝ discor
dantiũ q̃ tenet pro reo niss in causa ma
trimonij libertatis ⁊ testĩ ⁊ in hmōi fauorabilibus: quia tũc tenet pro actore
vt in. c. vl. de sen. ⁊ re iud. intellige si agit vt matrimonium ⁊ huiusmodi teneant aliter valeret pro eo qui vt valeat agit vel se defendit.
¶ Vtrũ quis teneat̃ acceptare subdele
*gationẽ in casu qͦ subdelegare pōt. Rñ.
Jnno. in. c. pastotalis. of. del. ꝙ sic ni
si qñ constat ꝙ delegatus maliciose se
exoneratvt in tex. p̃fati. c. pastoralis. nā
tũc nō tenet̃: ⁊ si vellet eũ cogere iusta ẽ
appellatio eius secus si nō cōstaret. et
est differẽtia inter delegatũ a principe
et ab inferiore. delegatus s principe
pōt cogere oẽs ẽt si nō sint sui fori. C. q̇
ꝓ sua iuris. l vnica. ff. de mune. et ho. l.
muneꝝ. §. iudicādi exceptis aduocatis
q̇ alibi ĩ foro suo recipere iudiciũ nō
possũt cogi. C. de aduo. d. iu. l. sancimꝰ
in fi. delegatus ab ordinario nō potest
cogere hoĩe
ʒz alterius fori. ff. de iurisdi.
om. iu. l. vlt. ff. de tu. ⁊ cu. dat. ab his. l.
j. offi. or. pastoralis ĩ prin. ⁊ in gl. p̃fati. c. pastoralis de of. dele.
*¶ Vbi pōt cognoscere delegatus pape
vide. s̃. cōmissio.
¶ Qñ expirat iurisditio eiꝰ. Rñ. re inte
*gra expirat ꝑ scĩa
ʒz mortis delegātis. l.
eius qui in prin. ff. si cer. pe. de of. dele.
gratum. Jtem per mortem illius cōtra
quam mandatur remtegra de rescri. significauit ⁊ młtis alijs modis. vt in. c.
quonia
ʒz abbas de of. dele. ⁊ in multis
alijs locis que omitto.
*¶ Qũo potest absoluere excōicatos a
se vide. s̃. abso lutio. ij. in princ. ⁊. §. j
|
¶ Quid si delegatus nō vult facere fide
ʒz de mādato suo. ⁊ propterea aliq̇s
nō vult ei credere cũ nō teneatur. vt in
c. cũ in iure of. dele. ⁊ cũ excōicat. Rñ.
ẜ
ʒz doc. in. d. c. ꝙ nō tenet delegatꝰ nō
habet autoritatẽ excōicādi nisi q eẽt
sibi rebellis: ⁊ cũ talis nō sit ex iurisdictiōis defectu nulla est excōmunicatio.
Demẽtia
si est perseuerans. excusat a culpa tum ad factum in ipsa cōmissum. xv. q. j. aliquos
xxxij. q. vij. quẽadmodũ ⁊ ab irregulari
tate. vt in cle. vnica de homi.
De demẽte ⁊ quis dicatur demẽs
⁊ multas circa illu
ʒz questiones ponit
Bal. in aut̃. ex causa. col. C. libe. prete.
¶ Vtrum qui aliqñ fuit demens possit
*promoueri ad ordines vide. s̃. corpore
viciatus. §. viij.
Demoniacus.
an possit promoueri vide. s̃. corporeviciatus. §. viij.
¶ Quomodo in dubio possit probari
an quis sit demoniacus. Rñ. ꝙ si ꝑ. xxx.
dies carnibꝰ indifferetervesci cogatur:
et maxime edinis que demones prouo
cāt. vt hr̃ ĩ. c. ij. vij. q. ij. in. tex. ⁊ in glo. si
nullam sentiet lesionem apparebit ꝙ
non sit demoniacus.
Denunciatio
quadruplex prima
euangelica quia ab
euāgelio sumpta mat. xviij. ⁊ requirit.
vj. ¶ Primũ ꝙ si frater. i. christianꝰ. ij.
q. iij. ad mẽsam. lʒz infidelis posset nũ
ciari si cōtra legẽ nature vel cōtra legẽ
eos in moralibꝰ offẽdit papa habet
iurisditionẽ in eos in istis casibꝰ de qͦ
j. iudeus. §. xxvij. ałs non. ¶ Secunduʒz
ꝙ p̃cedat secreta monitio ĩ qua vt emẽ
detvel desistat obsecrādus ẽ. ¶ Tertiũ
ꝙ peccatũ nō sit oĩno ocultũ. sʒz ꝙ possit ꝓbari ꝑ testes si esset oĩno occultuʒz non haberet locum ⁊ sequitur Pa.
in. ca. nouit de iudi. ij. q. j. si peccauerit
immo si etiam vnus solus testis esset
non posset denunciari ad penitentiaʒz
imponendam.
¶ Quartum ꝙ si nō desistit vel emendat se ad eius monitioneʒz adhibeat te
stes qni sciunt: vel cũ quibus possit eũ
cōuincere. ¶ Quintũ ꝙ si se non corrigit dicatur prelato ⁊ denunciet̃. ¶ Sex
tũ ꝙ ꝓbet se eũ bis monuissevt. j. dicā.
De materia que in hoc. §. tāgitur. ⁊
an ⁊ qualiter denunciatio ⁊ accusatio
differāt no. Bal. ĩ repe. l. edita col. lxvij.
C. de edẽ. vbi dicit ꝙ denunciatio dicit̃
quādo denũcians se non subscribit ad
penam tallionis nec concludit: sed accusatio sit. ⁊ an debeat denũciatio maleficiorũ fieri in scriptis. Bal. in. l. fi. co.
pe. C. de nego. gest. tenet ꝙ sic cuʒz succe
dat loco libelli.
¶ Vtrũ quilibet teneatur ad supradi
*ctā denũciationẽ. Rñ. do. cano. in. d. c.
nouit ⁊ si peccauerit varie loquũtur. s
ʒz
vr̃ mihi dicẽdũ ꝓ cōcordia ꝙ si loqua
mur prout est solum fraterna correctio
sic tene opi. Arc. ĩ. d. c. si peccauerit ꝙ ẽ
omnibꝰ de p̃cepto ꝙ ẜ
ʒz dixi. s̃. correctio
fraterna. Et ista correctio solum proce
dit ab actu caritatis. ⁊ ista proprie nō
dicitur denũciatio euāgelica nec tene
mur de denũciatiōe ꝓprie euangelica
req̇rũtur supradicta. si vero loquat̃ et
tunc distinguo ẜ
ʒz Jnn. in. d. c. nouit ꝙ
āt loquimur pctō ꝑpetrato qr̃cipit
augmẽtũ vel młtiplicationẽ seu cōtinuatiōe
ʒz mali ⁊ etiā de perpetrando ⁊
sic q̇libet qui credit se eā posse ꝑficere
sine graui detrimẽto puta non opor
teret eũ desistere a negocijs suis vł incurrere in ĩmicitiā vel aliud periculũ
tenetur de precepto. xxij. q. v. ca. hic vr̃
quod verum in: elligo qñ talis est prelatus per quem finis huius denũciationis obtineri possit qui est vt vel ille
emendet nam si vellet ad aliud ꝓcedere prelatus peccatore emendādo se nō
potest de iure ẜm doc. in. d. c. nouit
per istam viam non queritur nisi peni
tentia peccati vel si corrigi non vult ad
terrorem aliorum excommunicetur: et
taliter prouideatur ꝙ ceteri timeant.
si vero talis nō sit prelatus vel nō possit sine graui damno eam prosequi sic
nō tenetur nisi solum qui ex officio h
ʒz
cui dr̃. lxxxiij. di. Error cui nō resistitur
|
approbatur ⁊ c. cu
ʒz si. sivero loquamur
de peccato perpetrato quod nō habet
cōtinuationem sic dico ꝙ solum tenen
tur qui habẽt ex officio. rō quia hoc ꝓcedit ab actu iusticie ad instruẽdũ alios per exemplũ q quidẽ pertinet adsu
periores. xj. q. iij. precipue. ⁊. xxiij. q. iiij.
duo ista.
¶ Vtrũ denuntiationẽ euangelica
ʒz sꝑ
*debeat p̃cedere admonitio de qua. s̃. di
ctũ est. Rñ. ꝙ si peccatũ est publicũ nul
la req̇ritur mẽitio ẜ
ʒz Arch. ĩ. d. c. si peccauerit iuxta illud peccantẽ corā omni
bus argue. xlv. d. s
ʒz illud si vero peccatu
ʒz est ocultu
ʒz ⁊ tardatio denunciatio
nis inferret nocumẽtũ ꝓximo temporale vel spirituale puta traditio ciuitatis heresis ĩfectio ⁊ hmōi similiter sine
monitiōe denunciabitur nisi constet ꝙ
ad eius monitionẽ desistet nā quilib
ʒz
debet corrigi vt si potest eius fama nō
ledatur. Si vero nō fit nocumentũ pro
ximo nisi ipsi peccāti solum debet precedere duplex monitio. Vna ꝑ monẽtẽ
solu
ʒz q̃ per iuramẽtum ipsiꝰ h
ʒz probari. Alia permonẽtẽ ⁊ vno testevł duobꝰ
⁊ per ipsos probatur. limitat Ric. ĩ. iiij.
di. xix. ar. iij. q. j. qui cōcordat cu
ʒz supra
dictis nisi ꝓbabiliter crederet nō profi
cereper secreta
ʒz monitione
ʒz: s
ʒz potius
ille irritaretur cōtra corrigẽtẽ ⁊ premo
nitus subterfugia quereretvt corigi nō
posset iuxta ill ꝓuerb. ix. Noli arguere derisorem ne oderit te. non debet
tunc monere ałs sic.
¶ Qui admittũtur ad hāc euangelicā
*denũciationẽ. Rñ. ẜ
ʒz gl. in. di. c. sipecca
uerit et nouit ꝙ admittuntur omnes
infames mulieres minores nisi ꝑmaneant in crimine similiter etiā ad testi
monium. Limitat Jnn. in. d. c. nouit si
solum penitentia de crimine queritur
vt debet fieri in ista ⁊ non aliquod tem
porale nec directe nec incidẽter tũc
tantum legitimi testes admittũtur
ẜm eundem Jnno.
¶ Vtrũ sit ordo iuris seruādus ĩ ea. Rñ.
*ẜ
ʒz Jnn. ĩ. d. c. nouit ꝙ nō. arg. c. j. dolo
⁊ cōtu. ¶ Secũda dr̃ canonica q̃ a cano
*nibꝰ inuenta est tñ q̃ habet ortum
ẜm Jnn. l. veteri. ⁊ ista est duplex. quedam
specialis cōpetẽs illi soli cui ĩterest ha
bere bonum prelatum ⁊ fit vt quis de
bñficio āmoueatur ⁊ requiritur trina
monitio ẜm cōmuniter do. ⁊ facit gl. ij.
q. vij. c. qua propter. alia est generalis ⁊
publica ⁊ hoc ẜm Jnn. etiā locũ habet
in criminibus ꝑpetratis si crimina re
cipiũt augmentũ propter multiplicationẽ actuũ vel ꝓpter cōtinuationẽ in
iurie ałs nō nisi solũ de ꝑpetrandis et
de hac hr̃ de iureiu. c. quẽadmodum in
fi. quo vero ad ꝑpetrāda hr̃ de despon.
ĩpu. c. ad dissoluendũ. xxij. q. v. hoc vr̃ ⁊
nō op
ʒz in ista gñali p̃cedat secreta mo
nitio ẜ
ʒz glo. in. d. c. ad dissoluendum.
¶ Tertia dr̃ iudicialis ⁊ hec ẽ duplex
*Quedā publica q̃. s. ↄpetit ex officiopu
ro in qua nō req̇ritur monitio s
ʒz iudex
ex officio suo ⁊ per denũciationẽ suorũ
officialiũ ĩ ea ꝓcedit ⁊ h
ʒz locũ tantũ in
notorijs vt in. l. ea quidẽ. C. de accu. ⁊ so
lũ iudex q̇ habet merũvel mixtũ ĩperiũ
tales denũciatores ↄstituere pōt vt ĩ. l.
j. §. quies quo. ff. de offi. p̃fec. vr.
¶ Quedā ṗuata q̃ competit leso ꝓ suo
interesse ⁊ ista qñ ĩ foro ciuili ⁊ pla
no expedit̃ etiā si nō p̃cessit monitio vt
qñ ille q̇ ꝓponit nō pōt agere puta
seruus vel ptāti alteriꝰ subditus. insti.
de his qui sunt sui vel ali. iu. §. pe. ff. de
of. prefe. vr. l. j. §. q autem. ⁊ idem dic
de religiosis conquerentibus de iniustis grauaminibus suoꝝ p̃latoru
ʒz. Jtẽ
de his q̇ spectāt ad forum venale vt iu
sto precio vendantur. Jdem de rusticis
oppressis. in foro autem canonico requiritur triplex monitio ẜm Hos. ⁊ cōmuniter doc. in. d. c. nouit. s
ʒz pa. ibide
ʒz
tenet sufficere binam sicut in euāgelica ⁊ hoc credo verũ ꝙ d
ʒz precedere mo
nitio nisi timor ĩpediret eā et licet iudex eccłiasticꝰ ĩdistincte admittat nũ
ciationẽ euāgelicā. non tñ istā nisi qñ
crimẽ est ecclesiasticũ de sui naturavel
rōne pacis vł iuramẽti vł crimẽ notori
um nō auditur ĩ foro se culari vł qñ est
miserabilis ꝑsona q̃ eā ꝓpōit. Jtem qñ
|
ꝓpter potentiā se non potest iuuare in
foro seculari quia eius dominus vel
tyrannus et hec differt ab euangelica.
¶ Primo quia non admittitur nisi ille
cuius interest. Jtẽ ille cuius ĩterest nō
repellitur p̃texru criminis. Jte
ʒz in ista
nō recipiunt̃ nisi legitimi testes. Jtẽ in
ista nō solũ requirit̃ vt corrigat̃ pctm̃
vt in illa sed etiā vt res restituatur et le
sus seruetur indẽnis. Jtem in ista ꝓce
ditur iudicialiter vnde danda est ĩ scriptis fienda litis conte. ⁊ sententia scriptis ferenda non ĩ illa l
ʒz ista expediatur de plano. et ideo dicitur iudicialis
quia in iudicio fit ⁊ iudicialiter proceditur licet non vsquequa. Jn illa vero non et de hoc vide Pau. in. d. c. nouit
diffuse.
¶ Quomodo formabitur libellus seu
*denũtiatio ĩ ista iudiciali. Rñ. ẜ
ʒz Jnn.
in. d. c. nouit sic domine iudex talis t
ʒz
librum meum cōtra conscientiam et in
periculum anime sue cum ad me perti
neat. Jdeo peto officium vestrum vt co
gatis eum ad penitẽtiā ⁊ restitutionẽ.
¶ Quarta dicitur regularis. ẜm di
*uersas religiones ⁊ religiosorum cōstitutiōes expeditur ⁊ ꝓcedit̃ simpłr ⁊ de
plano ⁊ nō pōt appellari ẜm Jo. an. fa
cit. c. reprehensibilis. de ap. ⁊ ad istas
vltimas nemo obligatur nisi qñ a suo
prelato cogitur: vt. j. patebit.
¶ Vtrũ teneat̃ quis denunciare alicui
*eis peccatum quod ipse q̇ ↄmisit ignorat. vide. s̃. correctio. ij. §. vj.
¶ Vtrũ prelato precipienti denunciā
*dũ peccatum alterius teneatur subditus obedire nisi seruata forma euangelica. Rñ. si peccatum est publicũ vel in
nocumentum ꝓximi fiendum dic ꝙ sic
vt. s̃. patet in prin. idem dic quādo nō
sperat̃ correctio l
ʒz nō sit in nocumentũ
vt. s̃. dictum est. §. j. si vero peccatu
ʒz nō
est ad nocumentũ ꝓximo ⁊ ocultum et
speratur correctio si secrete corrigatur
vt cōmuniter d
ʒz p̃sumi nisi sint signa
ꝓbabilia in cōtrariũ tũc dico ẜm Ric.
vbi. s̃. ꝙ publicā denunciationẽ d
ʒz pro
cedere secreta monitio ex p̃cepto diuino cōtra q p̃latus nō potest precipere
nec subditus obedire ⁊ si frater se corri
git debeo desistere a publica denuntia
tione: ⁊ sic intellige. ij. q. j. si peccauerit.
ij. q. vij. accusatio. nam ex precepto dei
teneor si possum sine detrimento bonĩ
spiritualis illius quem corrigo fama
ʒz
ipsius non ledere quia preciosior tẽporalia ⁊ valet ad bona temporalia vt
de test. c. testimonium de exces. prela. in
ter dilectos. Jtem ad bona spiritualia
quia multi timore ĩfamie a peccato re
trahuntur qui quādo se infamatos cō
siderant sine freno peccant. vnde glo.
super illud Math. xviij. vade ⁊ corripe
eum ⁊ c. dicit ne publice correctus vere
cundiam perdat qua perdita in pecca
to remaneat secretam autem denuntia
tionem non est necesse precedat monitio. ⁊ ideo siue secrete monuerim siue
non. siue secrete correxerit. sed ad mea
ʒz
monitionem siue non tenet̃ secrete denunciare prelato p̃cipiẽti: valet ad
p̃cauẽdas peccata recidiui nec est in fa
me fratris p̃iudiciũ si talis est prelatꝰ
qualis esse debet rō est quilibet tene
tur obedire suo prelato in his que ꝑtinent ad eorũ officium ⁊ nō sunt contra
deũ vel animā sed sic obedire nō est cō
tra deum imo ẜm deum ⁊ intentionem
euangelicā in qua nō solũ dñs intẽdit
peccatorẽ corrigere sed etiā correctio de
reciduo p̃cauere nō ẽ opus valentibus. Mat. ix. ⁊ sic prelatos medicos vo
luit esse est etiā de his q̃ ꝑtinẽt ad offi
cium p̃latorum. Vñ Ber. lib. de dispẽsa
tione ⁊ p̃cepto. c. v. dicit regularis pro
fessio qua se minor sponte subdit maio
ri cum allegat ⁊ communis equidẽ pa
cti reo: vtrũ necessitate teneri vinum
fidelis cure alterum fidelis obedientie. Cura autem non est tantum ad curandum s
ʒz etiam ad preseruandum a
peccato quod fieri non potest nisi peccator correctus in quo ẽ pronitas dere
licta cognoscatur nec pōt cognosci nisi
ꝑte q̇ solꝰ nosti ergo teneris dicere ad
bonum fratris tui. Vñ videmus quod
semel lapsus in pctm̃ carnis facilius
|
relaxabit̃ ĩmo vix retinet̃ huius snĩa
est aug. suꝑ leui. v. c. ⁊. xxij. q. v. c. hoc vi
det̃ itẽ Gual. in sum. Guil. de mara. et
cōiter oẽs doc. ordinis nr̃i et sanctus
Tho. in quoł. si tñ ꝑ signa valde ꝓbabilia ⁊ p̃sumptiōes q̃si violẽtas crederet̃ ꝙ p̃latꝰ ex illa denũciatiōe fratrem
infamare vellet tũc crimẽ oculum fratris tam veraciter correcti sibi denũcia
ri nō debet ⁊ hoc qua de denũciatione
publica dixi vera sunt ẜ
ʒz sanctũ Tho.
ij. ij. q. xxxiij. ar. vij. in grauibus peccatis nō in leuibus que fame non derogant. Nec ob. his dictũ Aug. in regula
qui dicit ꝙ peccatũ fratris priꝰ debet
ostendi p̃posito testibus quia vt dicit Ri. vbi. s̃. q. ij. ibi loquit̃ ẜm ꝙ p̃positus est singularis ꝑsona que potest ⁊
d
ʒz ꝓdesse magis aliꝰ q̇libet s
ʒz osten
dere p̃lato tan ecclesie. i. sicut in loco
iudicis residenti d
ʒz sequi testiu
ʒz indu
ctionem vt dictũ est in princi. huius. c.
similiter exponit Tho. vbi. s̃. q. viij.
¶ Quid de eo qui iurauit denunciare
*oẽ crimẽ q sciuerit. Rñ. ꝙ tale iuramẽ
tũ debet interpetrari vt denunciet mō
debito facit. c. ex parte tua de cler. nō re
si. cũ si. Et ideo si loquimur ne denũcia
tiōe publica sic nō pōt nisi primo monuerit peccantem sco ꝙ possit ꝓbare
eius dictum. Tertio ꝙ monuerit eum
presente vno vel duobus ꝑ quos possit
ꝓbare monitionẽ ⁊ quarto ꝙ noluerit
se cōuertere istis deficiẽtibꝰ si reuelaret faceret ↄ̃ ius diuinũ ⁊ sic peccaret
mortaliter vt no. Theo. ⁊ Cano. maxĩe
in. d. c. si peccauerit quod limita veru
ʒz
de omni peccato occulto quod non ha
bet nocere proximo vt dictum est. s̃. si
vero loquamur de denunciatione secre
ta fienda prelato: tunc dic ꝙ tenetur siue probare possit siue non siue monue
rit indistincte si modo p̃latus sit qualis esse d
ʒz ałs non vt puta crudelis
bestialis vel diffamator ⁊ hmōi ĩ
tali nō d
ʒz nisi vt pius pater orando mo
liẽdo caritatiue inducendo fratre
ʒz ad
corrigendum ⁊ si nō pōt dimittat eum
deo ⁊ a ꝑte probat̃ in. d. c. si peccauerit.
¶ Quid si iurauit vel ꝓmisit nō denũ
*ciare. Rñ. ꝙ si intẽdebat qñ ꝓmisit vel
iurauit ꝙ etiā adp̃ceptũ superioris vel
etiā sine p̃cepto suꝑioris in peccato cō
mitttẽdo nō reuelare mortaliter peccauit ꝓmittẽdo et tenet̃ nō ob. iuramẽto
⁊ ꝓmissione denunciare in casu in quo
denunciatio cadit sub p̃cepto. Jn alijs
aũt casibꝰ in quibꝰ est de cōsilio nō tenet̃ s
ʒz bñ pōt denũciare nō obstante ta
li iuramẽto vel promissione sine pecca
to ẜm no. xxij. q. iiij. ĩ multis capitulis.
¶ Vtrũ ep̃o vel alio suꝑiore p̃cipiẽte vt
quilibet qui scit q̇s fecerit tale furtum
teneatur reuelare sub excōicatiōe late
snĩe sit reuelandũ q̇cq̇d aliq̇s scit. Rñ.
vt colligo ex. s̃. dictis ⁊ per ea q̃ dicā. j.
inquisitio. §. j. ꝙ aut ep̃s h
ʒz infamatu
ʒz
aliquẽ de aliquo⁊ nō plene ꝓbat̃ ad
monet vt qui scit dicat tũc ĩdistĩcte tenetur deponere quicq̇d scit l
ʒz nō p̃cesse
rit monitio ⁊ l
ʒz nō possit ꝓbare. tunc
non venit vt denunciet sed vt testificet̃
de eo. quod scit facit. c. j. de testi. cog. et
quod ibi no. Fallit hoc in parẽtibus et
filijs qui nec etia
ʒz volentes ad testimonium aduersus se inuicẽ admittuntur
tex. est in. l. parẽtes. C. de testi. et. iiij. q.
iij. §. itẽ parẽtes ⁊ intelligitur solum de
ascendentibus ⁊ de descendẽtibus nō
collateralibus ẜm gl. in. d. §. item. Nec
etiam debẽt compelli vxor contra virũ
nec socer aduersus generum priuignũ
sobrinum sobrinam ⁊ ex sobrinis natũ
⁊ eos qui in priori gradu sunt vt. iiij. q.
iiij. §. itẽ. l. iul. ponitur in. l. lege iul. iudi
ciorum publicorum. ff. de testi. vbi dicit
glo. sobrini sobrine sunt qui ex feminis puta consobrinis descendunt sicut
consobrini quasi consorbrini. vt instit.
de gra. §. iiij. et. vj. Hoc limito quando
proceditur criminaliter secus si ciuiliter. vt. j. familia. §. vij. Si autem non ex
tat infamia contra aliquem sed in generali inquirit quis fecerit tale quid
vt fit communiter sic tenetur talem ad
monere ẜm ordinem euangelicum vt
prouideat ⁊ emendet quod fecit et satisfaciat ep̃o p̃cipienti alias si noluerit
|
tunc si pōt ꝓbare tenet̃ reuelare aliter
erit excōicatus s
ʒz si ꝓbare nō posset nō
tenet̃. Jta t
ʒz gl. in. c. sacerdos. de pe. di.
vj. ⁊. vj. q. j. c. si oĩa ⁊. q. ij. placuit ⁊. d. c. si
peccauerit. ij. q. vij. plerũ facit. c. si sacerdos de off. or. ⁊ ratio est quia tũc req̇
ritur vt denũciator non vt testis q no.
quia sepe venit in practica ⁊ per hoc in
fert Joā. de pla. insti. de pub. iu. q puniẽs illum qui scit aliquẽ cōmisisse cri
mẽ lese maiestatis nō denũciauit cũ
ꝓbare nōposset ꝙ tenet̃ ei ad oẽ dānũ.
Et idem tenet bal. in quodā cōsilio q
incipit alleg. sint multa. vñ qñ r
qui scit intelligit̃ de sciẽtia ꝓbabili. l. q̇
accusare. C. de edẽ. facit. l. nostris. C. de
calũ. si tñ esset talis p̃latus q̇ secrete ꝓuidere vellet deberet sibi secrete tan
patri dicere. xxij. q. v. c. hoc vr̃ sed cũ cōi
ter requirāt vt ꝓcedāt iudicialiter nō
tenetur nisi de eo q probare pōt. ⁊
ẜm limita q. j. dicam furtũ. §. xlj. ⁊ vide q
dicam. j. familia. §. viij.
Depositum
est quod custodiendũ
alicui datum est vt. ff.
depo. l. j. in prin.
De materia huiꝰ. §. ⁊ ꝙ de re ꝓpria
fieri nō potest no. in. l. qui rẽ. ⁊ ibi Bar.
ff. de po. ⁊ qua. act. petatur ꝑ creditoreʒz
no. glo. in. l. acceptaʒz. C. de vsu. vbi etiā
in. viij. q. dicit ꝙ dñiũ depositi est ĩ aere
donec creditor consentiat quo facto est
apud creditorem. ⁊ est depositum contractus nominatus. sed pactum de deponendo nō. no. Bar. in. l. iurisgentiũ.
in prin. ff. de pac.
¶ Jn quibus consistit depositum. Rñ.
*glo. in. c. bona fides. eo. titu. ꝙ in rebus
mobilibus ⁊ se mouentibus nisi forte
vbi a pluribus res que est in cōtrouersia ꝓ sequestro deponit̃ vt in. c. exaĩata
de iud. ⁊ in. l. licet. ff. depo.
¶ Vtrũ dñium ⁊ possessio transferatur
*in dopositarium. Rñ. ꝙ nō sed remanet
apud deponentem. d. l. licet.
¶ De qua culpa tenetur depositarius.
*Rñ. ꝙ regulariter nō tenetur nisi de do
lo ⁊ lata culpa quia communiter fit gra
tia deponetis tantum vt placet in. d. c.
bona fides. ⁊ in. d. l. j. §. vlti. sed in duobus casibus tenetur etiam de leui.
¶ Primus si mercedem accipit ꝓ custo
dia. d. l. j §. si quis seruum ⁊. d. c. bona fi
des. ¶ Secundus si cōuenit vt teneretur. d. l. j. §. si ↄueniat vbi dicitur cōtractus ex ↄtẽtione legẽ accipiunt dũmō
non conuenĩat vt non teneatur de dolo
hec conuentio est contra bonos mores ⁊ contra bonā fidẽ ⁊ ideo non est se
quẽda. d. §. si conueniat. ⁊ tribus casibꝰ
tenetur de leuissima. ¶ Primus si causa depositarij apud eum sit res deposita. ¶ Secundus si deposito se obtulit
intellige quādo diligẽtissimũ excludit.
¶ Tertius si cōuenit vt in. d. l. j. §. sepe
euenit de casu fortuito non tenetur nisi
fuerit ĩ mora restituẽdi vel ex pacto cō
uenerit. d. c bona fides.
¶ Vtrum ecclesia teneat̃ ꝓ deposito fa
*cto prelato ecclesie si perijt. Rñ. ꝙ nō vt
p
ʒz. in. c. j. de depo. nisi sit versum in vtili
tatẽ ecclesie vt ibidẽ secus si factũ fuisset prelato cũ consensu capłi ⁊ alijs solẽ
nitatibus q̃ requiruntur vt obliget̃ ecclesie est factũ ecclesie depositũ tunc
⁊ sic tenetur aliqui tamẽ tenent ꝙ si de
positũ sit factũ apud sacristam deputa
tum ad custodiam vasorum ⁊ depossto
rum a prelato ⁊ toto capło ecclesia tene
tur vt in gl. in. c. j. eo. ti. siłr qñ prelatus
est cōsuetus bene administrare ⁊ gubernare bona eccłie p̃sumet̃ in vtilitatẽ ec
clesie ↄuenisse. ita dicit arch. ĩ. c. hoc hu
ius. x. q. ij. ⁊ Bar. ĩ. l. ciuitas. ff. si cer. pe. ⁊
latiꝰ ꝑ bal. ĩ aut̃. hoc ius. C. sa. san.
⁊ c. ¶ Sed quis ꝓbabit versum in vtilita
*te
ʒz ecclesie. Rñ. ꝙ ille q̇ dicit. l. eiq̇. ff. de
ꝓ ba. ẜm Jnn. ĩ. d. c. j. ⁊ dicit speciale hoc
in deposito ⁊ ĩ mutuo vt. d. aut̃. hoc ius
.§. his creditor. x. q. ij. sed in deposito nō
credo ego verum nisi qñ ꝓ eius satisfafactione oporteret vẽdere res immobiles ecclesie sed quando potest satisfieri
de fructibus nō oportet ꝓbare versum
in vtilitatem ecclesie vt in. d. §. is credi
tor. Similiter nec in alijs contractibus
excepto mutuo. vide opi. diuersas. c. ꝙ
quibusdam de fideiu.
¶ Vtrũ depositariꝰ possit res suas ꝓpo
*nere depositis qñ ambas saluare non
pōt. Rñ. ẜm distinctionẽ positā. s̃. cōmo
datum. §. xvj. ⁊ l
ʒz. d. c. bona fides videa
tur velle eum esse in dolo si casu aliquo
habet saluas suas depositis perditis
intellige verum quo ad presumptionẽ
que cessat in foro anime.
¶ Quid si depositũ reddat̃ s
ʒz deteriora
*tũ. Rñ. ꝙ tenet̃ quasi redditũ non sit vt
dicit tex. in. l. j. §. si res deposita q intellige si dolo deterioratũ sit vł etiā culpa
qñ de culpa tenebat̃ tũc tenet̃ restituere vel totā extimationẽ si deterioratio talis sit ꝙ inutile factũ est deponẽti
aut si nō saltẽ quāto deterius ar. eoꝝ q̃
no. in. l. j. in princ. ff. de edil. edic.
¶ Quid si heres aut alius distraxit de
*positũ factũ mortuo. Rñ. ꝙ si dolose fecit tenet̃ si aũt ignorās rẽ depositā ⁊ bo
na fide distraxit nō tenet̃ nisi de eo q
ad eũ ꝑuenit. Siłr dic in cōmodato vt ĩ
l. j. §. vltimo. ⁊. l. sed ⁊ si non heres. ff. eo.
ti. Quod si minus vendidit vel preciu
ʒz
nōdum exigit sine dolo tũc actiones tā
tum prestabit deponẽti. aut cōmodāti
vt in. l. ij. ff. depo. Si vero rẽ possit redimere ⁊ prestare nec velit nō caret culpa
l. dolo vi. l. plane. ff. deposi. iuncta. l. dolus. ff. man. Et ideo tenetur.
¶ Vtrũ depositor possit reuocare depo
*situm semꝑ qñ vult. Rñ. ꝙ sic. d. c. bona
fides etiā si deposuisset vt sibi reddere
tur certo tꝑe vt in. d. l. j. §. si deposuero.
¶ Vtrũ semꝑ sit reddendũ depositũ qñ
*petit̃. Rñ. ꝙ regulariter sic ar. d. §. si deposuero ⁊. d. c. bona fides ĩmo denegās
cōmittit furtũ ⁊ cōdẽnatꝰ suo noĩe efficit̃ ĩfamis. C. deposi. l. q̇ depositũ. ⁊ no.
suo noĩe si ꝓcuratorio. tutorio. curato
rio vł defensorio noĩe ↄdẽnet̃ nō efficit̃
ĩfamis. vt in. l. furti. §. si q̇s alieno. ff. de
his q̇ no. infa. Fallit tñ hoc sc
ʒz ꝙ tenea
tur reddere in. iiij. casibꝰ. ¶ Primus qñ
quis gladio deposito efficitur furiosus
⁊. sic eum petit nō tenetur etiam si iuras
set semper reddere qñ. petet. xxij. q. ij. ne
quis. ¶ Scs si deponẽs post depositũ
fuit deportatꝰ ⁊ bona eiꝰ publicata sũt
in publicũ deferẽdũ est depositũ nō
ei q̇ deposuit vt. l. bona fides in prin. ff.
deposi. ¶ Tertiꝰ qñ fur ⁊ dñs cōcurrũt
in petitione. dñs p̃ponit̃. d. l. bona fi
des. ¶ Quartus qñ fur deposuit apud
dominiũ cui surripuit vel apud ꝓprietarium. vt in. d. l. bona fides.
¶ Vtrũ cā cōpẽsationis possit retinere
*depositũ. Rñ. ꝙ nō vt. ĩ. d. c. bona fides.
⁊ est singulare in deposito. l
ʒz in alijs sit
secꝰ per regulā. xxij. q. vij. dñs q veru
ʒz
est de cōpensatione directa. sed de compensatione indirecta loquẽdo bene po
test fieri in cōscĩa simpliciter de q̇buscũ
vbi. s̃. cōpensatio. §. ij. l
ʒz quo ad eorũ
cōtẽtiosum foret distinguendũ presertim qñ dolose denegat facere debitũ.
¶ Vtrũ depositarius possit vti re depo
*sita. Rñ. ꝙ nō alias cōmittit furtũvt. l. q̇
furtũ. ff. de cōdi. fur. Fallit hoc in duobus casibus. ¶ Primus si pecunia non
obsignata deponat̃. l. quintꝰ. ff. deposi.
secus si signata. l. si saculum. ff. deposi. ⁊
idẽ dic de quibuscũ q̇ cōsistunt in nu
mero pondere ⁊ mensura eadem rōne.
¶ Scs si putauit dominiũ ꝑmissurũ.
ff. de fur. l. qui rẽ. in prin.
¶ Vtrũ aliquis possit rẽ suā apud aliũ
*depositam furtim accipere. Rñ. ẜm. s.
Tho. ij. ij. q. lxvj. ar. v. ꝙ non grauat
depositarium ad restituendum vel se
ostendendũ immunẽ. ⁊ ideo si facit tenetur eum reuelare q verum intelligo
nisi ipse depositarius sciuisset rem depositam iniuste detentam a deponente
vel nisi vero domino eā petente simul
cũ vsurpatore eā sibi denegasset cu
ʒz
iniuste eā teneat videt̃ ꝙ sine pctō furtum possit auferri ar. l. ancille. C. de fur.
⁊. l. bona fides. ff. depo.
¶ Qui credendum est qñ depositũ non
*est ostẽsum depositario seu tabernario
vtputa deposuit bursam vel saculu
ʒz
plenũ. tñ nō ostendit quid erat intus ⁊
tũ. Rñ. Math. ĩ cle. ne in agro. de sta.
mo. in. §. sane ꝙ non credetur deponen
ti nisi probet ne stabitur eiꝰ iuramẽto quia iuramentum nō datur nisi quā
do precedit semiplena probatio vt in. c.
|
fi. q metus causa vide. j. nauta. §. j.
¶ Qũo teneat̃ tabernariꝰ ⁊ nauta hu
*iusmodi de his que deponunt̃ ap eos
vide. j. nauta in princ.
¶ Ad q̇d teneatur deputatus ad custo
*diam libroꝝ vide. s̃. custos in ṗnc.
Derisio
ẜm sctm̃ Tho. sca. sce. q.
lxxv. est cum aliquismalum
alicuius persone vel defectũ in luduʒz
vel risum ponit vt erubescat ⁊ verecun
detur Et propterea differt a cōuicĩo seu
cōtumelia quia sicut finis ipsius est vt
tollat honorẽ sic deridẽs ĩtẽdit vt erubescat. Fit aũt derisio in ꝟbo cachino
et sic est derisio. Aliqñ fit naso rugato ⁊
sic est subsānatio aliqñ factis ⁊ sic ẽ illusio tñ in fine idẽ suntvt no. gl. suꝑ p̃s.
Qui habitat in celis irridebit eos.
¶ Vtrũ sit mortale pctm̃. Rñ. qui. s̃. ibi
*dem ꝙ sic qñ irridẽdo oĩo peruipendit
aliquẽ ⁊ tā vilem existimat vt de eius
malo nō sitcurandũ. sed sit ꝓ ludo habendũ ⁊ tanto grauius to magis te
net̃ reuereri eũ. ¶ Vñ irrisio dei est gra
uissimũ peccatũ ¶ Scm locũ tenet irrisio scr̃oꝝ ⁊ sctōꝝ. Tertiũ parentũ et
p̃latorũ ꝓpterea chā fuit maledictꝰ. ij. q
vij. snĩa. xv. q. v. c. j. ¶ Quartũ iustorũ q̇
grauis est quia multi bene agẽdo retrahunt̃ irridere aũt de malo ꝓximi in
tum est leue seu paruũ ⁊ sine notabili
vtilitate proximi vel perturbatiōe erit
veniale pctm̃ ẜm. Alex. secunda secun
ti. de derisione.
Desperatio
est quādo ex falsa extimatōe ꝓpter peccata q̃
fecit vel bona q̃ omisit desperat de dei
misericordia credens deũ nolle vel nō
posse sibi parcere: vel in gratiā recipere
¶ Vtrũ sit grauissimũ peccatorum. Rñ.
*ꝙ ex parte nr̃a est grauius odium
dei quia per spẽ reuocamur amalis et
introducimur ad bona ꝓsequẽda. ideo
sublata spe hoĩes ĩfrenate labũt̃ ĩ pctā
⁊ a bonis retrahunt̃. Vñ. gl. suꝑ illud ꝓ
uer. xxiiij. si desꝑaueris. Nihil execrabi
lius desperatiōe quā q̇ h
ʒz ⁊ in generali
bus huius vite loboribꝰ. ⁊ q peius est
in fidei certitudiue cōstantiā ꝓerdit. et
Jsi. de sum. bo. perpetrare flagitiũ aliquod mors est desperare est descẽdere
in infernũ. Odiũ tñ dei ꝙ ꝓuenit ex eo
ꝙ volũtas hoĩs diuine bonitati contra
riatur scm se est grauius pctm̃ similiter infidelitas. ⁊ intellige q est grauis
simũ pctm̃ qñ homo sciẽter ⁊ aduertent̃
tenet q deꝰ nolit parcere penitentibꝰ ⁊
gratiā dare redeũtibus sicut motus
spei q̇ conformiter se h
ʒz ad extimationẽ verā laudabilis est meritoriꝰ sic mo
tus oppositus. s. desperationis q̇ se cōformat existimationi false de deo est vi
ciosus ⁊ mortale pctm̃ ⁊ grauissimũ secus si desperatio esset in subito ⁊ indeliberato motu cum aliquotiẽs ex complexione nature causetur. esset venia
le. vel nullũ peccatum hec ex Tho. ij. ij.
q. xx. ⁊ Alex.
¶ Desperatio aliqñ ꝓuenit ex accidia
* propter tristitiā quā cōcipit erga bo
nũ desperat posse per se vel per aliũ illud perficere. Aliqñ procedit ex luxuria
qua homo deditꝰ delectatiōibusvenerets fastidit bona spũalia ⁊ nō sperat
ea quasi bona ardua aliqñ ex auaritia
que hoĩem qui habet multa restituere
ligat vt desperet. Aliqñ ex nature complexione: quia homo melẽcolicus incidit in eam.
¶ Vtrũ sit de aliquo desperādũ in hac
*vita. Rñ. q non. c. nemo. de pe. dist. vij.
xxvj. q. vj. c. is q̇ in infirmitate ⁊. c. si pre
sbyter. ⁊. c. agnouimus.
Detractio
est aliene fame ꝑ occulta verba denigratio. Et
dicitur occulta respectu eiusde quo r:
in eius abñtia proferunt̃. Et differt
scm Tho. sca sce. q. lxxxiij. a cōtume
lia: contumeliosus per aperta verba
dicta in faciẽ intendit derogare honorĩ
detractor vero ĩ abñtia ꝓximi eiꝰ famā
ledit ⁊ sic patet ꝙ in modo quia iste occulte. ille aperte ⁊ in fine differt iste
famā ille honorem auferre intendit.
Materiā huiꝰ. §. vide per spe. in ti.
de accu. ver. item q est conspirator. et
peccant in: spiritum sanctum. c. homici
dium. j. distin.
¶ Quot modis fit detractio. Rñ. scm
*Ale. sca sce tracta. eo. q. vij. modis.
¶ Primus est occultatiuus qñ. ꝙ esset
manifestādũ necessario ad honorẽ ⁊ sa
lutẽ animaꝝ nōvult ꝓpalare: vnde Gilbertus. Grauis inquit rapacitas. cũ ve
rā alteriꝰ gloriā ⁊ si mẽdatio nō corrũpis silẽtio preteris. ¶ Scs est negatinus sc
ʒz cũ negat sciẽter alteriꝰ bonũ. s.
dicẽdo non est verũ q talis sit bonus.
¶ Tertius est deprauatiuus. s. cũ dicit
bonũ factũ. sed mala intẽtiōe. seu secuta tot scādala sunt ⁊ hmōi cōtra ill.
xj. q. iij. c. Vhe qui dicitis ⁊ c. ¶ Quartus
est venenatiuꝰ. s. cũ mala imiscent̃ bonis sicut fit cōiter dicũt prius bona
postea addunt mala⁊ hmōi. ¶ Quintꝰ
est publicatiꝰ. s. cũ occulta pctā manife
sta his quibꝰ nō debet aut ordine quo
nō debet. ¶ Sextus est augumẽtatiꝰ. s.
addẽdo vel ex modo loquẽdi aggrauā
do factũ. ¶ Septimꝰ est inuẽtiuꝰ. s. falsa crimina imponẽdo siue p̃dicti modi
fiant verbis claris. siue obscuris. siue si
gnis vel literis aut alio modo equiualẽti factis ⁊ signis loquimur de spō.
cum apud. ⁊. c. tue.
¶ Vtrũ sit mortale pctm̃. Rñ. vt colligo
*ex doctrina alex. vbi. s̃. ⁊ tho. vbi. s̃. q
tripłr r q̇s detractor. ¶ Primo modo
solũ formałr ⁊ hic est ille q̇ dicit occultat negat ⁊ c. qͦdā q̃ de se nō sunt in infa
miā proximi sed tñ ea intẽtionevt diffa
met̃ ⁊ talis semper peccat mortałr facit
c. cũ volũtarie de sen. exc. cũ similibus.
Nō tenet̃ tñ ad restitutionem fame.
¶ Sco modo r q̇a detractor materia
liter tm̃ ⁊ est ille q̇ nō animo infamādi
sed ex loquacitate vel alio mō indebito
occultādo negādo verba profert. ĩ infa
miā proximi ⁊ si talis occultatio. negatio ⁊ c. de se infamāt. puta sunt cōtra
honestatẽ vite ⁊ morũ ⁊ apud illũ vel illos quibus occultat negat ⁊ c. sequit̃ in
famia proximi ↄ̃ quẽ tałr detrahit. tũc
mortałr peccat. ar. c. sepe cōtĩgit. c. hi q̇
l. di. si vero de se talia nō infamāt puta
possunt ĩtelligi ita de culpa veniali
sicut de mortali. sicut cũ quisdicit talis
est magnus superbus alter auarus ira
cũdus ⁊ huiusmodi. que possunt accipi ⁊ pro primo motu qui est venialis. ⁊
etiā ꝓ pctō mortali. tũc nō peccat mortaliter talis proferens ex loquacitate:
si proximi audiẽtes scandaliʒzant̃ est
eis ĩputādũ cũ faciāt cōtra illud. estote misericordes. de reg. iu. in meliorẽ
partẽ debebāt interpretari. Jdẽ dicẽdũ
in his que sunt modice importātie pu
ta pctā venialia que cōiter nō infamāt.
Jdẽ siłr dic ẜm sco. in. iiij. di. xv. q. iiij. de
eo qui ex loquacitate dicit se audiuisse
aliqua mala infamatoria proximi. Ratio talis ex natura actꝰ nō aufert illi
famā in opinione audiẽtis: qui cito
credit leuis est corde. dũmodo aliquid
nō addat quo prouocent̃ audiẽtes ad
credendũ: tũc esset mortale ẜm Lan.
vbi. s̃. Similiter si ille cui dicit habebat eũ pro scelerato iā infamatꝰ erat
apud eũ de alijs ⁊ si nō de isto. ¶ Tertio mō r quis detractor materialiter ⁊
formałr qñ. s. occultat vel negat. vel dicit verba ĩfamatoria ⁊ cũ intentiōe infamādi. ⁊ talis sine dubio magis mortaliter peccat raptores rerum. vj. q.
j. ex merito. ⁊. c. deteriores. Et quod detractio sit mortale pctm̃ ex se facit. c. accusatio. ij. q. vij. ⁊. c. nemo peritoꝝ. xj. q.
iij. ⁊. c. homicidioꝝ. de pe. di. j. ⁊. c. clericus. el. ij. xlvj. distin.
¶ Vtrũ ille q̇ per detractationẽ suā ab
*stulit famā ꝓximi teneat̃ ad restitutionẽ. Rñ. ẜm oẽs doc. in. iiij. di. xv. q sic si
cut q̇ res rapuit alienas. distingue tñ
sic. aut occultatio negatio ⁊ siłia de sui
natura erāt ĩfamatoria ⁊ ea occultauit
negauit ⁊ c. ei q̇ bonā opinionem habe
bat de ꝓximo ei quibꝰ nũc malā habet
nec sciuit aliũde. ⁊ sic indistincte tenet̃.
s. si dixit verũ sine mẽdatio excusando
proximũ. s. ꝙ male dixit. ⁊ q nō credat
si occultauit reuelādo ⁊ hmōi. Si vero
imposuit falsum dicẽdo se mẽdaciũ dixisse etiā si deberet remaneret infamatus magis tenet̃ seruare famā iuste
ꝓximo iniuste sibivñ si in publico di
xit retractet in publico si in occulto. ĩoc
|
culto. Fallit hoc in. vij. casibus. ¶ Primus qñ sequeret̃ maior infamatio vt
puta nō ampliꝰ forte recordant̃. ⁊ ꝓ
pterea qñ vult restituere famā dicat de
eo malo q dixi de tali. nō credatis nec
specificet quid. Scs casus qñ restitutio nō posset fieri sine periculo ꝓbabili
alicuiꝰ mortalis pctĩ vel mortis corporalis ⁊ hmōi: tũc cũ tale malũ sit preponendũ. fame nō tenet̃ aduertẽdũ tñ
ẜm doc. ꝙ qñ restō fame nō pōt fieri infamator tenet̃ ad aliq equiualẽs in re
bus. ar. c. ecclesie scẽ Marie. vt li. pẽ. ni.
inno. ¶ Tertiꝰ qñ dixit his quibꝰ debe
bat. puta. p̃lato ꝑ denũciationẽ aut accusationẽ. vel his qui poterāt prodesse
nō obesse. ¶ Quartꝰ qñ talia de sui natura nō erāt in famatoria puta poterāt interpretari in pctm̃ veniale. ¶ Quĩ
tus qñ dixit qñ se audiuisse nihil ipse
addẽda ex quo credulitatẽ faceret ⁊ sic
nō tenet̃ ad restitutionẽ ẜm Sco. ĩ. iiij.
⁊ Land. ⁊ Asteñ. tñ Asteñ. q si sequat̃
ĩfamia nihilominꝰ tenet̃ uis simpłr
dixerit se audiuisse nihil addẽdo. Sic
vero dicit q vr̃ durũ dicere ꝙ exeat ge
nus peccati venialis qñ ex cōsideratione talia refert. ¶ Sextꝰ casus est qñ ille
cui dixerat sciuit per aliā viā postea vt
puta q tũc erat secretũ nũc publicatũ
est per alios. ¶ Septimus qñ ille oĩno
erat infamis saltem apud illos cũ quibus detraxit de eo.
¶ Vtrũ ille qui infamauit ꝓximũ indi
recte. s. negādo crimẽ sibi ĩpositũ ab ac
*cusatore in iudicio aut denũciatore teneat̃. Rñ. ẜm sco. vbi. s̃. q nō tenet̃ pec
catũ suũ in iudicio cōfiteri nisi modo ⁊
ordine de qͦ. s̃. Cōfessio delicti ⁊ iō sibi
imputet q̇ accusat de quo nō pōt proba
re cōcor. Ri. ibidẽ. ar. v. q. iij. debet tñ ꝑ
verba sobria excusare eũ dicẽdo nō cre
datis ꝙ maligne ꝓcesserit sed sic crede
bat aut aliq̇s eũ seduxerit ⁊ hmōi.
¶ Vtrũ audiẽs detractionẽ peccet mor
tałr. Rñ. ẜm Tho. ij. ij. q. iiij. ar. iiij. ꝙ cō
sentire ꝑ audiẽtiā detractiōi pōt eẽ du
pliciter. Vno mō directe qñ. s. q̇s ĩducit
*aliũ ad pctm̃ detractiōis ⁊ placet ei ꝑꝑ
odiũ ꝙ h
ʒz ad eũ cui detrahitur ⁊ sic est
eq̃le pctm̃ cũ detractore. Et iō si detractio erit mortalis sic ⁊ auditio ad ro. nō
solũ qui faciũt sed qui cōsentiũt. facit.
c. nō solũ. xj. q. iij. Alio mō ↄsentit q̇s in
directe. s. qñ si resistit cũ resistere possit.
Et hoc cōtingit aliqñ nō pctm̃ ei pla
ceat sed propter timorẽ humanũ vel ne
gligẽtiā. aut verecũdiā ⁊ tũc aliqñ est
mortale puta p̃latꝰ q̇ tenet̃ cōpescere
vel ꝓpterscādalũ aut preponit. timo
rẽ humanũ caritati de ei alias veniale
est. concor. alex. vbi. s̃.
¶ Vtrũ infamās seip̃m dicẽdo aliqua
*mala q̃ nō cōmisit peccet mortałr. Rñ.
q si facit ꝓpter tormẽta euitāda sicut
faciũt illi q̇ ad torturā ponunt̃ nō peccat sed licite fieri pōt talis cōfessio fa
cta tali metu nōvalet nec etiā si fiat cōtra aliũ s
ʒz si nō fiat ex tali metu peccat
mortaliter ⁊ tenet̃ retractare. ar. c. non
sunt audiẽdi. xj. q. in. gl. tñ. ĩ. c. j. xv. q. vj.
tenet ꝙ etiā si facit ꝓpter. tormẽta peccat mortałr s
ʒz ei nō credo non est mẽ
dactũ ꝑnitiosum nisi forte ĩ casu qñ ratificaret post tormẽta ex q̃ ratificatione
esset occidẽdus ipsevel aliꝰ dānificādꝰ
sic mortałr peccaret ⁊ teneret̃ retractare quo ad id q false. dixit de alio s
ʒz
quo ad id q dixit de se si propter dolo
rem tormentorũ quẽ timeret iterum sibi infligi potiꝰ preeligeret mori ip̃m
pati credo non tenerentur de necessita
te retractare.
Diaconus
debet assistere sacerdoti
bus ministrare in omni
bus que agunt̃ in sacramẽtis xp̃i predi
care euāgeliũ donare pacẽ annũciare.
xxv. di. perlectis. §. ad diaconũ. ⁊. xciiij.
dist. in multis capitults.
¶ Vtrum possit dispensare corpus xp̃i.
Rñ. ꝙ non de cō. di. ij. peruenit nisi necessitate cogẽte de iussu ep̃i vel presby
teri. xciij. dist. presente vel si longe esset
*episcopus vel presbyter ⁊ necessitas co
geret posset si sine alia lnĩa ea. distĩ. c.
diacones.
¶ Vtrũ diaconus inductus ad cantan
dum euangeliũ possit cantare in cho|
ro. Rñ. Hus. in. c. sctẽ romane. xcvij. di.
tenet q nō ⁊ si facit excōicatꝰ est. vt in
d. c. sed verius credo ꝙ illa prohibitio
tantum locum habeat in ecclesia roma
na in cardinali propter verbum ibi po
situm in hac sede imo credo mereatur
si ideo cantat vt chorũ adiuuet forte
pauci sunt. si vero faceret quasi contẽnens officiũ suũvel ex iactātia sic pecca
ret ⁊ ita posset intelligi dicta ꝓhibitio
prefati. c. quo ad rationẽ prohibitiōis
sed nō quo ad penā excōicationis: iso
lum locũ habet in cardinali. vt. s̃. dixi.
*¶ Quomodo vtitur stola. vide. j. sacerdos. §. v.
Dialetica
dissuadetur in. e. nōne et
in. c. vino. ⁊. §. hinc etiaʒz.
xxxvij. dist. per totum.
Dies
festus qñ incipit. Rñ. vt colligi
tur ex glo. in. c. qm̃. de fer. ⁊ glo.
in. c. pronunciandum. de conse. dist. iij.
q diuersis respectibus diuersis horis
incipit quo ad officiũ incipit in vesperis quo ad esum carniuʒz incipit a cene
termino limita nisi protraheretur vltra
mediam noctẽ cena ⁊ qñ dies sequens
dies ieiunij. vel sexta feria sicut quo
ad ieiuniũ incipit in media nocte. sic ⁊
abstinẽtia carniũ ⁊ r terminus cene.
media nox qñ dies ieiunijvł sexta feria
sequit̃ scm Pa. in. d. c. qm̃ quo vero ad
cessationẽ ab operibus seruilibus
ẜm pa. in. c. j. de ferijs. incipit ẜm consuetu
dinẽ pr̃ie. facit. c. qm̃ eo. ti. Et ideo si est
consuetudo q incipiant festare in ma
ne tenenda est dũmodo cessent vs ad
aliud mane. si in sero sic serua. Vnũ tñ
est notandum q licet consuetudo pos
sit determinare qua hora sit incipiẽdũ
festũ nō tñ pōt diminuere quin ad minus per. xxiiij. horas nō cessemꝰ ab ope
re seruili semel in eba. quia isto modo
est de iure diuino quod consuetudo nō
potest diminuere licet possit augerevel
declarare pōt etiā consuetudo augere
vel faciamus festũ plus per. xxiiij. ho
ras vt pater in. d. c. qm̃ ꝙ limita nisi au
geret taliter ꝙ sabbatuʒz videremur festare quia tunc nō valet ar. c. quidā de
aposta. incipit etiā dies alijs respectibus alijs horis: sed nihil ad conscientiā ⁊ ex predictis patet q̇d dicendũ de
barbitonsoribus ⁊ alijs artificibus qui
laborāt vs ad mediā noctem vel vs
mane diei festi. quia licet sint inducendi vt desistāt nō tñ condẽnandi de mor
tali ex quo sic est consuetudo dummodo protrahant festum postea vs ad se
quens mane ita quod per. xxiiij. horas
ipsum seruent quod not.
Arg. die duplici naturali. s. ⁊ artificiali. vide in. l. mors romane. ff. de fer. ⁊
l. ita vulneratꝰ ad. l. aquil. vbi de naturali qui cōtinet etiam noctem ⁊ habent
vbi. xxiiij. horas artificiales. ꝟ. xij. l. j. ff.
de mā. nō crescens nec decrescens estate nec hyeme gl. ⁊ Bar. cepo. in. l. ij. §. fi.
ff. de ver. sig. ⁊ aduerte ꝙ dies in statutis intelligit̃ de artificiali ⁊ nō de naturali. vt no. Pau. de cast. in. d. l. mors. ⁊
Fed. de senis consilio. ccxlix.
¶ Vtrũ die assignata ad aliquid faciẽdum alicui teneatur sine alia monitione. Rñ. q sic quia tũc dies interpellat
pro homine de locato. c. potuit. C. de cō
trahẽ. ⁊ cō. sti. l. magna. C. de iu. emph.
l. ij. facit. c. ij. de conces. pre.
¶ Quot miliaria continet q̃libet dies.
Rñ. q in iudicijs scm. ll. xx. vt. l. j. ff. si
*q̇s ca. ⁊. ff. de ver. sig. l. in itinere ⁊ quod
libet miliare habet mille passus. ⁊ qui
libet passus. v. pedes vt. d. l. in itinere
in tex. ⁊ in gl. sed in cōtractibus standũ
est arbitrio bon viri vt attẽta qualitate ⁊ conditione promittentis limitet. vt
ff. de ver. ob. l. cōtinuus §. cũ ita sed gl.
in. c. nonnulli. de rescrip. vult q attendamus cōmunem vsum loquendi scm
quem assignabuntur miliaria ⁊ ideo si
cōsuetudo est q dentur. xxv. illi stabit̃
⁊ de illa intelligentur rescripta sed iudicio meo arbitrio boni viri est relinquendũ q̇ tñ a cōi cōsuetudine recedere non debet cũ sit optima interpres. l.
de cōsue. c. cũ dilectꝰ. ff. de. ll. ĩ. si de ĩterpretatiōe nisi sit cā euidẽs ali dicẽdi.
Diffamatio
vide. s̃. detractio. ⁊ no
ta. quod potest quis
|
ĩmplorare officium iudicis vt compellat diffamantem cessare ⁊ iudex tenetur vt in. l. diffamari. C. de inge. et ma.
not. Jnnocen. in. c. conquerente de offi.
or. propterea dicit tex. in. d. l. diffamari
statum ingenuoru
ʒz siue errore siue ma
lignitate quorundam per iniquum est
idest valde iniquum.
Ad propositum eorum qui hic dicũ
tur an proferens in aliquem aliquod
verbum iniuriosum dicatur eum diffamasse. vide Bar. in. l. turpis. ff. de leg. j.
vbi dicit ꝙ sit si contra veritateʒz ⁊ si in
quem. Jta not. Ang. in. l. ij. ⁊. iij. de lib. ⁊
post. Are. in tract. malefi. in versi. verba
iniuriosa.
Diffidatus
an possit occidi impune ⁊ rebus spoliari. vide. s̃. assasinus. §. iij.
Dignitas
est ẜm archi. c. j. de consue. lib. vj. administratio
rerum ecclesiasticarum cum iurisditione propterea habere dignitatem est ẜʒz
pa. in. c. de multa de preben. habere iu
risditionem. s. quo ad forum contentiosum etiam in modicis causis ẜm pet. de
anch. in cle. si dignitatem de preben. sicut archipresbyteri in ecclesia pictauiẽ
si qui excommunicant suspendunt et
absoluunt. vñ quilibet rector seu prior
ecclesie collegiate dicitur habere digni
tatem vt no. pa. in. cle. j. de ele. ⁊ in cle.
ne. in agro de sta. mo. ⁊ dñi de ro. deci.
clxvj. pro hoc facit tex. in. c. idemnitatibus de ele. li. vj. vbi abbatissa dicit̃ habere dignitatem. hoc tenet Car. in cle.
ij. de rescri. ⁊ ibi est glo. que dicit hoc esse apprebatam opi. abbatis in hoc limitat Jnno. in. d. c. de multa: si est perpetua allegat. c. ij. de sta. mo. §. fi. ⁊ licet
non sit perpetua dummodo possit esse
perpetua sicut est in ministris ordinis
minorum sufficit non dicitur esse perpe
tuum q est in potẽtia perpetuũ vt no.
Car. ĩ. d. cle. ij. tex. est pro hoc in. c. clericos in ꝟ. ꝑpetua. iuncta glo. de cōha. cl.
⁊ mu. item dicitur dignitas si in ecclesia vbi est reputetur pro dignitate ⁊ ha
beat administrationem temporaliũ rerum ꝑpetuā licet nō sit munerata inter
dignitates ecclesia sticas ẜʒz Jnn. ibidẽ
ministri autem qui sine penitꝰ iurisditione exercent officium aliquod sicut ꝓ
curatores sindici ⁊ sacriste q̇ pulsant cā
panas nō habẽt dignitatẽ etiā si essent
perpetui secus si haberẽt iurisditionẽ.
ff. de of. procō. cesa. l. vlti. ẜm eundẽ Jnno. Siłiter dicitur dignitatis que appellatur aliquo noĩe de dignitatibꝰ iuris vt archidiaconus ⁊ huiusmodi etiā
si nō exerceret officium ẜm Jun. ibideʒz
ex quibꝰ patet ꝙ vicartus episcopi nō
habet aliquam dignitatem ẜm pa. vbi
s̃. ⁊ differt a personatu dignitas per
sonatus ẜm archi. vbi. s̃. est quedaʒz pre
rogatiua ĩ ecclesia sine iurisditiōe vt ha
bere stallum honorificum in choro ĩ ca
pitulo in optionibus in processionibꝰ
in vocibus dādis ⁊ similibꝰ plus alij
sui ordinis canonici ⁊ nō tan alij di
gnitate cōstituti uis ẜm Jnn. vbi. s̃.
aliquando accipiat̃ pro dignitate. Officium vero ẜm eundẽ arch. vbi. s̃. est administratio rerum ecclesiasticarum sine
iurisditione sicut sindici procuratores
castaldi de quibus. j. q. iij. saluator Jteʒz
vice dominus et similes qui sicut pice habent referre tunc habent officium
non dignitatem.
Adde ad propositum corum que in
hoc. §. dicuntur ꝙ appellatione dignita
tis nō venit pōtificalis. vt. per Philip.
fran. ca. auaritie. post prin. ibi nō venit
episcopatus de elec. lib. vj. ⁊ an ⁊ ĩ quo
differt dignitas personatus: officium
⁊ prebẽ. not. Cardi. in cle. ij. §. j. de eta. ⁊
qua. ⁊ in cle. j. de preben.
¶ Vtrum succesor in dignitate tenea
*tur ex contractu inito cũ precessore suo
Rñ. pa. ĩ. c. j. de ꝓba. ꝙ sic si fuit initus
nomine dignitacis etiā si fuerit initus
cũ subdito suo ita tenet Cy. in. l. digna
vox. C. de legib. ⁊ Jo. an. ⁊ communitcr
sequẽtes etiam si talis sit papa vel im
perator facit. l. cesar. ff. de publi. ⁊ etiam
talis obligatio est de iure naturali cui
princeps submittitur. sacit cle. pastoralis. §. ceterum. de sen. ⁊ re iudi.
¶ Vtrũ dignitas possit appeti vel q̃ri.
*Rñ. ꝙ dignitas eccłiastica nō. ĩmo ipso
iure efficit̃ indignꝰ ⁊ d
ʒz repelli. j. q. vj.
sicut is qui. dignitas vero secularis siẽ
dignus ⁊ aptus potest appeti ⁊ peti et
ab eo qui pōt eā dare etiam mediante
pecunia dũmodo palā det̃ ⁊ petatur. vt
ff. de polli. l. j. §. j. ff. de decu. l. eos. ⁊. ff. de
offi. p̃to. l. barbarius. in princi. Secus si
ctā: vt. C. ad. l. iul. rep. l. fi. in prin. ibi nō
ambitu vel p̃cio. similiter licet dare pecuniā vel petere vt cōfirmet̃: vt no. glo.
sing. in. d. l. eos facit ꝓ his oĩbus gl. in
l. vnica. ff. ad. l. iul. de ābitu. Similiter
licet emere militiā. ff. de ac. emp. l. credi
tor §. inter vẽditorẽ q limita si q̃rit̃ vt
ꝓsit vt nō p̃sit sic peccat de quo vide
s̃. ambitio. §. j. ⁊. j. offm̃. §. ij. Aristo. tñ. j.
polli. c. v. dicit ꝙ licite appetitur princi
patus si tria concurrant. ¶ Primo q
habeat amorẽ ad cōsistentẽ polliciam.
¶ Sco potentiā maximorum operu
ʒz
principatꝰ. ¶ Tertio virtutẽ ⁊ iustitiā
in vnaqua politia eā q̃ ad politiā ꝑti
net. vñ ẜm eu
ʒz l
ʒz sciẽti se hẽre predicta
tria appetere prĩcipatũ ꝓpter vtilitatẽ
reipublice s
ʒz nō l
ʒz ei eũ petere. vnde di
cit. ij. poli. c. vj. nō bene statutũ est ip̃m
petere qui principatu significabitur.
¶ Vtrum quis possit habere plures di
*gnitates ecclesiasticas simul: vide. s̃. be
neficium. §. xxxv. cum seq.
¶ Vtrũ ep̃s possit dispensare cũ eo qui
*xx. h
ʒz annũ solũ vt possit hẽre dignitatẽ eccłiastica
ʒz sine cura aĩarũ. Rñ. ꝙ sic
c. ꝑmittimꝰ. de eta. ⁊ quali. li. vj. officiu
ʒz
quā tũcũ vile r dignitas qñ fit ṗncipe mandāte. tex. est in. l. nemo p̃fectus.
C. de digni. et sic verificat̃. l. vnica. C. de
man. prin. vbi r ꝙ nulli credat̃ se man
dato principis venisse nisi inscriptis
ostẽdat ⁊ additur nec vllius dignitate
terreri siue tribuni siue notarij siue comitis proferat dignitatem hec ibi.
Dilapidator
dicitur prelatus qui
res ecclesiasticas alie
nat ⁊ male expendit qui debet deponi.
xij. questio. ij. apostolicos. et. xvij. q. iiij.
nullus rex.
Dilapidator quis dicatur. Bal. no.
in. l. ĩ fideiussor. §. fi. ff. qui satisda. cog.
vbi dicit ꝙ etiam qui in suos vsus conuertit. Jtem no. Ang. in. l. si seruꝰ. §. ait
pretor. ff. de acqui. here. Jtem ⁊ quis cō
mittit delictum ex quo facit bona confiscari et in quo differt a dissipatore no.
idem. l. si pro ea. co. j. C. manda.
¶ Vtrũ suspecto de dilapidatione de
*beat dari coadiutor. Rñ. ꝙ sic. vide in. c.
venerabili. de officio delega. et. c. licet
hely. §. quia vero. de symo.
Diligere
deum debemus ex toto cor
de ⁊ c. de peni. di. ij. §. chari
tas est. vide. s̃. charitas.
¶ Vtrum teneamur diligere inimicos.
Rñ. sanctus Bo. in. iij. di. xxx. q. iiij. ⁊. v.
ꝙ est affectus ⁊ effectus dilectionis du
plex. ¶ Primus innocentie quo nolumus nocere ⁊ isto modo est in precepto
vnde quilibet tenet̃ nō optare eis malum inquantũ malum est. i. per se possu
mus tamẽ per accñs optare eis malum
puta si credimus ꝙ sit expediens sibi
vel eccłie vel comitati sed inferre qͦ ad
effectum nō licet nisi sit officialis cui cō
petit ⁊
ʒzelo iusticie faciat vel ĩ casu per
misso a iure. alius est affectꝰ ⁊ effectus
beneficentie. ⁊ hec est duplex quidam
a charitate elicitus quo quis optat alij
summũ bonũ vel bona spũalia. s. gr̃am
⁊ gloriam ⁊ iste est in precepto erga inimicos. quidam est charitate imperatus
quo quis optat alij bonum tẽporale et
prosperitatẽ transitoria
ʒz ⁊ iste nō est in
p̃cepto nec ad affectum nec quo ad effectum nisi in casu necessitatis est tamen
perfectionis optare talia inimico nisi
ꝑ accidẽs inquātũ putant̃ ei vel alijs
nociua vel si est inimicus ecclesie: aut
comitatus tũc esset imꝑfectiōis opta
re sibi bona tꝑalia. ĩtellige tñ ẜm Alex.
in. iij. parte sum. trac. de charitate ꝙ est
p̃ceptũ affirmatiuũ q non obligat ad
semꝑ. i. cũ nō sumus in consideratione:
aut dormimꝰ s
ʒz solũ ꝓ loco ⁊ tꝑe qñ de
hoc cogitamus vel necessitatis casus
occurrit. Limita etiā p̃dicta ẜm sanctũ
Bo. vbi. s̃. q. v. ⁊ Ric. ibide
ʒz arg. j. q. j. in
|
effectibus specia libus sed quo ad affectus generales tenet̃ quis p̃cepto di
ligere inimicos puta quis orat ĩ gene
rali ꝓ ppło p̃dicat facit elemosynam
generalẽ ⁊ hmōi tenet̃ nō excludere
eos a talibꝰ ⁊ etiā tenet̃ ad effectũ salutationis ẜm Ric. ibidẽ ꝙ cōiter impe
ditur nisi casu quādo timeret eos prouocari ad malum aliquod vel aliud in
conueniens oriri.
¶ Vtrum teneamur remittere signatā
*coris. Rñ. ẜm. Ric. vbi. s̃. q. ij. ꝙ sic si. pe
petit veniā actionẽ aũt nun vel dic
ẜm Alex. vbi. s̃. ꝙ est rancor q̇ cōmittat̃
appetitũ vindicte ⁊ hunc dimittere est
p̃cepti: vt. s̃. patet ⁊ est punitio quā cōmittat̃
ʒzelus iustitie ⁊ hāc nullus tene
tur remittere de necessitate no. tamẽ q̇
sunt q̃dā signa ꝓpinqua q̃ gerũt ꝓbabilẽ suspitionem rancoris vt cu
ʒz quis
nun vult loqui iniuriāti vel cum ob
uiat diuertit vel toruo vultu respicit ⁊
hmōi ⁊ talia nulli l
ʒz tenere siue añ satisfactionẽ siue post ab oĩ specie mali est abstinendum. nam ex talibus signis patet inimicitia facit. c. ij. de renun. lib. vj. et. l. dolum. C. de dolo. vide
quod no. in. c. cum adrianus. lxiij. di.
vbi glo. vult ꝙ quando quis aliu
ʒz non
salutat presumitur esse inimicus qua
ʒz
limitat Pau. in. c. repellantur. de accu.
veram quando erat solutus salutare.
Sunt alia signa remota vt nō cōuersa
amicabiłr nō faceret sibi mutua seruitia nō cōtinue cōuersari. ⁊ huiusmodi ⁊ si hoc facit vt magis viuat in pace ⁊ ille magis cognoscat delictũ suum
non peccat ałs petenti veniā ⁊ satisfacienti pro posse nō poterit sine peccato
veniali tamẽ ista denegarevide de hoc
j. iniuria. §. vj. ⁊. vij.
¶ Vtrum diligere mundũ sit peccatu
ʒz.
*Rñ. ẜm Alex. ij. ij. trac. de auaricia. q. ij.
ꝙ aut diligit̃ ad necessitatẽ. ⁊ sic nō est
pctm̃. vnde Beda suꝑ Joan. ij. vtimini
mũdo ad necessitatẽ nō ad voluptate
ʒz
aut diligit̃ ad voluptatẽ ⁊ suꝑfluitate
ʒz
⁊ sic est ꝓhibitũ. ⁊ l
ʒz ordinate quis pos
sit amare mũdũ tñ difficile est qm̃ ẽ occasio peccacorũ aut diligitur mundus
vt finis in eo cōstituatur ⁊ ꝓpter se ⁊ li
cet nō fit in eo aliquid appetendũ propter se. tamen extimatur in eis sufficiẽ
tia cum non sit: ⁊ sic cadit sub prohibitione talis dilectio ⁊ istis duobus modis dicitur nolite diligere mundum. j.
Jo. ij. ⁊ nomine mundi intelligũtur tẽporalia. est etiā diligere mundum. i. lōgo tempore velle stare in mũdo ꝓpter
delitias. ⁊ sic est veniale peccatum sed
perpetuo velle stare nō pōt etiam sine
mortali peccato si est deliberatio volũtatis ẜ
ʒz Pe. de pał. in. liij. dist. xxj. velle
stare ꝓpter ꝓlongari solũ non est pecca
tũ s
ʒz si vt magis mereatur ⁊ meliꝰ ope
retur est meritorium.
Diligentiam
qualeʒz tenetur quis
ponere ĩ rebus alienis vide. s̃. commodum. §. xj.
Diocesis
est vbi episcopꝰ. xvj. q. iij.
c. quicuu.
De diocesi. q̇d sit ⁊ an veniat appel
latione territorij vel districtꝰ no. Alex.
in. l. pupillꝰ. ff. de ver. si. ꝙ nō. ⁊ an ciuitas. ⁊ econtra idem in. l. ij. eo. ti. ꝙ nō ꝑ
c. rhodulphus de rescrip. gl. in. c. accepimus. de eta. ⁊ quali.
Discere
debet q̇libet ante doceat.
xxiij. dis. c. his igitur in fi. et
xxxvij. di. relatum. ⁊. lxj. di. c. in sacerdo
tibus. ⁊. xvj. q. j. si clericatus. ⁊ qui recu
sat discere diaboli membrũ est. xxxviij.
di. nullus. ⁊ sacerdotes debẽt semper
sacris literis intẽdere similiter predica
tores. xxxvj. di. §. ecce. ⁊. xxxviij. di. ignorantia etiam senes. ⁊ Aug. dicit se libẽter a iuniore adiscere. xxiiij. q. iij. si habes circa medium.
Disciplina
ẽ vltrix male vite. xxiij.
q. v. c. ad fide
ʒz nō amat
filium aut seruum qui eum nō discipli
nat eadem. q. c. non putes. Mali sunt
flagellandi non interficiẽdi. xxiij. q. v.
c. j. ⁊. ij. ⁊ per totam. q. facit elemosyna
ʒz
qui per disciplinam corrigit. xlv. di. et
qui emendat eum misericordia est tem
peranda. c. disciplina. xlv. di. ⁊ citra effu
sionem sanguinis ar. de rap. c. in archi
|
episcopatus vide. s̃. correctio. j.
Discordia
vtrum sit peccatum mor
tale. Rñ. ẜm Tho. ij. ij. q.
xxxvij. arg. j. ꝙ discordia est peccatum
intum concordie contrariatur quod
quidem potest esse dupliciter scilicet ꝑ
se aut per accidens per se. i. cum scienter et ex intentione si accipitur per se
in humanis actibus ⁊ motibus dissen
tit a bono diuino ⁊ bono proximi ĩ quo
tenetur consentire ⁊ tunc est mortale ex
genere suo propter contrarietatem ad
caritatem et hoc est quando cognoscit
tale quid ẜm rationem esse fiendum ta
men non vult alijs assentire ne videatur sequi op. aliorum tan minus sapiens vel ex odio aut displicentia ad
alinʒz cui queritur prouideri vel alia ex
causa. Et sic intellige. c. oblatiōes diffidentium. xc. di. ⁊ ca. abijt. xj. q. iij. et ca.
ismael. distinctiōe. lvj. Limito hoc in re
bus alicuius importātie alias esset ve
niale sicut in pueris patet. primi etiaʒz
motꝰ huius discordie sunt veniale pec
catũ ꝓpter imperfectionẽ actus quādo
autem discordia est per accidẽs q est
quando in actibus humanis est preter
intentionem sicut cum vnus dicit ⁊ cre
dit bonum tale quid alius opinatur cō
trarium tunc non est peccatũ nisi sit cũ
errore circa ea q̃ sunt de necessitate salutis. vel cum pertinatia indebita
caritas est volũtatũ vnio nō opinionũ.
De discordia ꝙ diuersitatẽ cordiũ
signat gl. est in cle. j. §. j. de iureiu. ⁊ ibi
per Car. ⁊ ꝙ illi sit obuiandum. et in. c.
suscepimus. de homi.
Discretio
est mater omnium virtu
tum. j. q. v. presentium de
officio custo. c. j. est necessaria in prelato in corrigendo. l. di. ponderet predica
tori. xliij. di. sit rector. §. vl. ↄfessori. xxiij.
q. iiij. his qui de pe. di. j. quam penitet
de pe. et re. communis.
Dispensatio
est iuris communis
relaxatio facta cum
cause cognitione ab eo qui ius habet
dispensandi ẜm gloss. j. q. vij. §. multorum alias est. §. nisi rigor. ⁊ addit dispẽ
sare est diuersa pensare naʒz oĩa hoc de
quibus ibi fit mẽtio pẽsare debet q̇ dispensare vuli et que sint illa infero in
questione sequẽti ⁊ ideo ẜm Ber. in li.
de dispensatione ⁊ p̃cepto prelati sine
causa rationabili vel saltem dubia sed
pro sola voluntate dantes licentiam ve
niendi contra legem sunt dissipatores
non dispensatores.
De dispensatiōe quid sit not. Bal.
q̃ latius diffinit isto ĩ addi. ad Spe.
in tit. de dispen. versi. j. ⁊ in Spe. ibidẽ.
.§. j. vbi dicit ꝙ ẽ rigoris mitigatio vel
penalitatis moderatio facta per habẽtẽ autoritatẽ ex publica autoritate vel
vtilitate vel alia rōnabili equitate quā
lex ciuilis indulgẽtiā vocat. ⁊ ibi ideʒz
Bal. ver. ij. ponit qualiter dispensatio
rigor et equitas differant.
*¶ Que sunt cause legitime dispensandi. Rñ. vt colligo ꝑ totā. q. vij. prĩe cause sunt sex. Prima tp̃s ibidẽ. c. necessaria. ⁊. c. ꝙ pro remedio. nā defectus nr̃i
tꝑis quibꝰ nō solũ merita sed corpora
ipsa defecerũt districtionis illius non
patitur manere cẽsurā. xxxiiij. di. frater
nitatis tue. ¶ Secũda vtilitas valet vt
alij facilius reuertant̃. xxiij. q. iiij. ipsa
pietas. et. j. q. vij. tali. ¶ Tertia q̃litas
ꝑsone ⁊ meriti ⁊ sciẽtie. d. c. tali ⁊. c. didi
ci cũ alius eque dignꝰ non sit. ¶ Quar
ta religio. lxxviij. di. c. monachꝰ de sẽ. ex.
c. cũ illoꝝ. ¶ Quinta multitudo ratiōe
scandali vitādi. l. distin. vt cōstitueret̃.
¶ Sexta necessitas. d. c. tali.
*¶ Vtrũ dispẽsatio necessario requirat
cause cognitionu
ʒz. Rñ. pa. ĩ. c. diuersis
de clericis ↄiu. ꝙ ĩ ṗncipe nō. s
ʒz sufficit
sola ipsius voluntas in his que sunt iu
ris positiui solũ vt no. ĩ. c. cũ ad monasterium de sta. mo. s
ʒz inferiore sic vt no.
gl. in. d. §. nisurigor vñ si fiat sine cogni
tiōe cause est dissipatio non dispensatio ⁊ venit pumendus egit contra le
gem vide bonam glo. in. c. ij. de scis. vbi
plene no. doc. tenet tamen quo ad eum
qui dispensauit non pōt contraueni
re ne eam reuocare ex quo egitfactum
in quo potuit dispẽsare. licet nō tene
|
q̇ ad superiorẽ. vt no. gl. ĩ. d. c. diuersis.
¶ Vtrũ dispensatus sine causa legiti
*ma sit tutus quo ad deũ. Rñ. vt colligo
ex Jnn. in. d. c. cũ ad monasteriũ ⁊ Pa.
in. c. nō est voti de voto ꝙ aut loquimur
papa aut alijs si pap. aut loq̇mur
in his que sunt iuris diuinivt ĩvoto iu
ramẽ to ⁊ hmōi. ⁊ sic non pōt dispensa
re sine iusta cā aliter dispẽsatus nō est
tutꝰ qͦ ad deũ si autẽ subest iusta causa
tenet dispẽsatio ⁊ est tutꝰ ẽt in voto ca
stitatis ⁊ proprietatis ẜ
ʒz Jnno. vbi. s̃.
Si ꝟo loq̇mur his q̃ sũt iuris positiui pōt sine causa ⁊ est tutus in ↄscientia eius est destruere cuius est cōdere nec princeps tenetur legibꝰ suis ligatus. s. digna vox. C. de le. lĩtat tamen
Pau. de płitate beneficiorũ in qua nō
potest sine causa lita. ⁊ ita tenet. Jo. an.
in. c. de multa. de prebẽ omnia bona
ecclesiarum sunt dei vt in. c. cũ ex eo de
elec. li. vj. ⁊ ideo nō est tutius taliter di
spẽsatꝰ de qͦ dic vt. s̃. beneficiũ. §. xxxv.
Ex quibꝰ infert pa. ꝙ nō est tutus reli
giosus cu
ʒz quo dispensat sine causa iu
sta vt transeat ad latiorẽ religionẽ siłr
si preficitur eccłie curate cā ltĩa nō sub
sistẽte puta nō est aptꝰ ad offm̃ predicādi vel exercitium cure. Vnde dicit
gl. sing. in. c. mōachivagātes. xvj. q. j. ꝙ
religiosus ꝓmotus ecclesie seculari nō
vt prosit sedvt presit peccat mortaliter:
facit cōtra votũ suum. Si loquimur
de alijs a papa sic clarũ est ꝙ nō est tutus quo ad deũ nec ṗmo ad ecclesiāvt
notat. Jnn. vbi. s̃. cuicũ alio apapa
cōcedit̃ dispẽsare intelligitur ꝙ hoc fa
ciat ex cā legitima. ⁊ ideo debet fieri cũ
causa cognitione quod no. bene.
¶ Jn quibus potest dispensare papa
*vide. j. papa.
¶ Jn q̇bus casibus pōt ep̃s di spẽsare
*Rñ. ꝙ gl. in sum. l. d. ⁊ ĩ. d. §. nisi rigor. ⁊
doc. ĩ. c. at si cleri de iudicijs satis confu
se loquunt̃ ⁊ cōtrarie. Sed tu dic clare
ꝙ aut dispẽsa tio est in faciendo cōtra
canones vel cōcilium ⁊ sic non potest
nisi hoc ei expresse a iure cōcedatur. ca.
dilectus de tẽpo. or. ⁊ sic intellige opi.
que dicit ꝙ nō potest nisi ea concedat̃
expresse. vt in. d. c. dilectus. ⁊ sic colligo
ep̃is cōceditur dispẽsatio in omnibus
criminibus minoribus adulterio nam
peccās mortaliter notorie. notorietate
iuris nō potest promoueri. xxv. di. primũ ita in gl. ⁊ promotus deponitur.
l. dist. qui semel. ⁊ ideo indiget dispẽsa
tione que episcopis in criminibus mi
noribus adulterio cōceditur generaliter vt no. in. d. c. at si clerici. cōcedit̃ etiā
in aliquibꝰ maioribusvt de heretico ⁊
scismatico. l. d. presbyteros in gl. Jtẽ in
sacrilego. l. dist. si quis presbyter ⁊ qͦmo
do in istis ⁊ multis alijs dispẽsat. j. sub
ijciā. Jn tribus tam en casibus potest
ep̃s dispẽsare contra canonem ⁊ concilium licet ei expresse non concedatur.
¶ Primo ratione consuetudinis vt
cōsuetudo prescripta habet vt dispensare possit. c. fi. de consue. xj. q. j. quicũ
cōsuetudo enim facit valere dispẽsatio
nem que alias non valeret ar. de cele.
mis. pernitiosus. cum suis concor. et. ar.
de trans. ca. fi.
¶ Secundo ratione magne necessitatis vel vtilitatis de nouo mergẽtis et
in excogitato tempore cōstitutionis
tũc ep̃s potest dispensare vt tenẽt dñi
de ro. ⁊ Jo. de lig. ĩ. d. c. at si clerici ⁊ seq̇
tur pau. ibidẽ ⁊ Bal. no. in. l. omnes po
puli. ff. de iustic. ⁊ iur. ⁊ Bar. ĩ. l. si hoĩe
ʒz
ff. mā. ponit exemplum quod in ciuita
te perusij fuit factu
ʒz statutum ne quis
deferret arma ⁊ tamẽ priores possent
dare licentiā portandi propter briga
ʒz
ciuitatis quam de nouo habet ⁊ etiam
statuere quia est casus nouus nō preuisus a statuentibus etiā si iurassent
seruare illud statutu
ʒz vt no. Bal. j. Rñ.
C. qui adue. bo. pos. ⁊ Bar. in. ij. cōstitutione. C. §. quibꝰ facit. d. l. si hominem
vbi procurator generalis ex noua causa ꝓhibet speciali ꝓcuratori ne exequa
tur manumissionẽ sibi cōmissam ⁊ bñ
vt ibi ex quibꝰ cōcludo ep̃
ʒz posse dispẽ
sare in gradibꝰ ꝓhibitis in matrimonio qñ ĩped mẽtũ ẽ ocultũ ⁊ ad papā ñ
pōt haberi recursus ⁊ seꝑatio ñ pōt fie
|
ri sine notabili scādalo sicut sepe euenit in mulieribꝰ que cognite fuerunt
ad consanguineis viri ante contraheret matrimonium.
¶ Tertio quādo ea nō dicit dispẽsatio
nem posse fieri licet aliter expresse non
indulgeat. ꝙ tũc ep̃s pōt. ar. c. nup. de
sẽ. ex. ita tenet Jo. de lig. ⁊ Jo. cald. ⁊ ori
ginaliter fuit dictũ Jnn. ĩ. c. dilectus de
tẽp. or. frustratorie intelligeret̃ pa
pa q̇ sꝑ pōt indulgere ⁊ hoc etiā tenet
gl. in. c. postulast. de cle. ex. Aut dispẽsa
tio est suꝑ eo. q iam est factuʒz vt tolle
ret̃ ⁊ sic pōt ep̃s nisi ꝓhibeat̃ vt. in. d. c.
nuper. ar. ad hoc. xxij. q. vr̃ hoc vł. ⁊ sic ĩ
tellige secũdā opi. illoꝝ q̇ dicũt ꝙ ep̃s
pōt dispẽsare nisi in casibꝰ vbi expresse
ꝓhibet̃ sibi. Sʒz vt clariꝰ scias qñ ei cō
cedit̃ ⁊ quomō ⁊ qñ ei ꝓhibet̃ hoc r̃colli
go quo ad forũ cōscientie ꝑtinent qua
si ꝓ tabula totiꝰ istiꝰ summe. ⁊ ṗmo quo
mō dispẽs at cũ apostata vide. s̃. aposta
sia. §. vj. ⁊. j. irregularitas. j. §. xxvij. Jtẽ
in bis baptiʒzato vide baptismꝰ. vij. §.
ix. ⁊. x. ⁊ irrgularitas. j. xxiiij. §. Jtẽ cũ eo
q̇ recipit bñ ficiũ de manu laici vide be
neficiũ. §. xij. Jtẽ in clerico ↄiugato vt
habeat bñficiũ vide bñ ficiũ. §. xv. itẽ il
legitimo vt habeat beneficiu ibidẽ. §.
xvij. cum multis. §. se. Jtem quomodo
quis habeat beneficia plura ibidẽ. §.
xxxviij. itẽ in bigamo vide bigamia. §.
ix. itẽ vt quis contrahat matrimonium
sine bannis vide. s̃. clandestinum. §. j.
item cum clerico existente in studio ne
promoueatur ad sacerdotium ⁊ super
residentia vide clericus. vij. §. v. Jtẽ in
viciato in corpore vt promoueat̃. vide
corpore viciatꝰ. §. j. Jtẽ in quibꝰ criminibꝰ dispensat vide crimen. §. v. Jtẽ in
dignitate cũ eo qui hʒz. xx. an. vide. s̃. di
gnitas. §. iiij. Jtẽ in pugnante ĩ duello
vide duelluʒz. §. j. itẽ in etate quomodo
pōt dispẽsare vide etas. itẽ quomodo
dispẽsat cum filio illius qui occidit sa
cerdotẽ ecclesie aqua habebat feudum
vide hereditas. §. xij. iteʒz quomodo dispensat cũ homicida vide homicidiuʒz
ij. §. j. §. x. ⁊ homicidiũ. v. §. j. ⁊. ij. ⁊. iiij.
item cũ eo qui est in bello iniusto vide
irregularitas. j. §. v. itẽ quomō dispẽsat
cũ infami vi im famia. §. xij. Jteʒz qũo
dispẽsat cũ prelatis ne ab officio amoneantur qñ procedit inquirẽdo vide. j.
inq̇sitio. §. ix. itẽ quomō dispẽsat cũ illo q̇ ligna ꝓ hereticis ↄburẽdis posuit
vide irregularitas. j. §. xviij. Jtem qũo
dispẽsat ĩ eo q̇ ordinat̃ in excōmunicatiōe exñsvide ibidẽ. §. xxij. item cũ eo q̇
duos ordines sacros vno die accepit
ibidẽ. §. xxiij. itẽ cũ acolito q̇ ministrat
ad baptismũ bis vni collatũ vide ibidẽ. §. xxiiij. Jtẽ qũo dispẽsat cũ eo q̇ suscepit ordinẽ ab ep̃o excōicato vel q̇ resignauit ep̃atui ibidẽ. §. xxx. ⁊. xxxj. Jtẽ
quomō dispẽsat cũ eo q̇ suscepit ordines extra tẽ pora debita ibideʒz. §. xxxv.
itẽ cũ eo q̇ ministrat ĩ ordine quẽ non
hʒz ibidẽ. §. xxxviij. itẽ cũ publice penitẽ
teibidẽ. §. xlix. itẽ cũ illegitimo ibidẽ. §.
iij. tẽ cũ filio illiꝰ q̇ occidit sacerdotẽ ec
clesie aqua habeat feudũ vide. j. hereditas. §. xij. itẽ impedimẽtis matrimo
nij vide matrimoniũ. iij. impedimẽto.
xviij. §. itẽ in solẽniter penitẽtie. vide
pnĩa. §. v. itẽ quomodo dispẽsat cũ ordinatis a scismaticis vide scis. §. iiij. itẽ
qũo in simoniaco ĩ ordine vel in beneficio vide. j. simo. vj. §. ij. ⁊. iij. itẽ in alia
simonia ibidẽ. §. v. itẽ cũ sortilegijs vide sors. §. iiij. itẽ qũo dispensat cũ pugnāte ĩ torneamẽtis vide. j. torneamẽtũ. §. vlti. itẽ quomō dispensat in voto
scti Jacobi ⁊ ierłʒzvide. j. votũ. iiij. §. vj.
Jtem in voto castitatis ibidem. §. ix.
¶ Vtrũ ep̃s in casibus in q̇bus dispẽ
*sare potest possit hoc facere sine capło.
Rñ. arch. in. c. is q̇. de fi. p̃lb. li. vj. tenet
ꝙ non sed ego teneo cum glo. ĩ. c. cũ ex
eo. de el. li. vj. ꝙ sic.
*¶ Vtrũ abbas vel aliꝰ prelatꝰ religiosorũ possit dispensare cũ suis subditis.
Rñ. ꝙ non nisi intum eis a iure vel
regula aut per priuilegium conceditur vt no. Jnno. in. c. ij. de eo qui fur. or.
susce. ⁊ do. Ant. in. di. c. at si clerici ⁊ ibi
dicit pa. ꝙ est communis opi.
¶ S
ʒz ĩ q̇bꝰ casibꝰ cōceditur abbati vt
|
dispẽlare possit Rñ. ꝙ in. x. ¶ Primo ĩnouitio vt promoueatur ad sacros ordines. lxxvij. di. monachus. ¶ Sco cũ
apostata monachovt possit ministrare
⁊ ascendere ad alios ordines ar. l. d. c.
fi. nisi in apostasia sit ordinatus vt de
apostatis. c. fi. ad papā tũc pertinet
vt ibidẽ. ¶ Tertio cũ illegitimo mona
steriu
ʒz intrante vt ꝓmoueatur ĩ. c. j. de
fi. p̃sby. ¶ Quarto ꝙ nō cōfiteantur et
eucharistiā sumant semel in mẽse cle.
j. de sta. mo. Quĩto ꝙ monachus detur
in capellanũ eccłie parrochialis si ep̃i
⁊ populi cōsensus accedat. lviij. d. c. j. ⁊
xvj. q. j. doctos cũ multis alijs capitulis. ¶ Serto ꝙ monachus hẽat ꝓpriā
cellā. j. septa mōasterij ex causa. xviij. q.
ij. nullꝰ. xx. q. vl. c. fi. ad fi. Septĩo ĩ ieiunijs cibis ⁊ esu carniũ silẽtio ⁊ operibꝰ
manuũ ad que tenetur monachus vt
de cōsec. d. v. nō mediocriter ⁊. c. carnẽ
⁊. c. nũ sta. mo. c. cũ ad monasteriũ.
Sed host. in. d c. cu
ʒz ad monasteriũ de
esu carniũ videtur tenere ꝙ nō potest
sed cōtra ipsum est gl. Jnno. ⁊ pa. ĩ. di.
c. cum ad monasteriũ immo dico plus
ꝙ potest dispẽsare in omnibus regule
exceptis tribus votis per ar. a cōtrario
in. d. c. cum ad monasterium in fi. lĩtat
pau. ibidẽ dũmodo sit dispensatio nō
dissipatio vt puta ꝓ necessitate ⁊ alijs
de quibus. s̃. §. j. ¶ Viij. in irregularita
te qua. s̃. abbas. §. xiiij. ¶ Nono ĩ ob
seruātijs regule remittẽdis. xx. q. vlti.
c. fi. in. gl. de conse. di. v. carnẽ saltem in
his q̃ nō sunt de substantia ar. de vi. ⁊
ho. cle. deus pro cuius declaratiōe notādum ẜ
ʒz alex. ꝙ in regula beati bñdi
cti queda
ʒz sunt pure spiritualia vt cari
tas humilitas ⁊ ceterevirtutes. ⁊ ĩ istis
nō potest abbas disponere. Quedā sũt
partim spiritualia ⁊ parti
ʒz corporalia
vt cātare psallere orare ⁊ hmōi ⁊ istis
potest abbas disponere. nō tñ ẜm libitu
ʒz voluntatis sed ẜ
ʒz ꝙ bonũ ⁊ equu
ʒz
viderit expedire ẜm occurrẽtia q proprie est dispẽsare. Quedam vero sunt
que sunt in obseruātijs corporalibꝰ pu
ta comestio carniũ fractio ieiunij ⁊ hu
iusmodi ⁊ tũc si talia a regula p̃cipiũt̃
vel prohibẽtur nō pōt abbas ea mutare nisi ẜ
ʒz ꝙ cōuenit caritativt dicit bea
tus benedictus in regula. j. ꝙ subsit ra
tionabilis cā ałs nō. Ratio: quia licet
abbas presit subditis regula tamẽ p̃est
abbat i ⁊ subditis ⁊ iō eiꝰ oĩa p̃ponẽda ⁊ cũ dicitur in regula beati Bñdicti
ꝙ oĩa dispositione abbatis fiant intelligitur de illis de q̇bꝰ regula expresse
nō precipit vł ꝓhibet si tñ abbas monacho multũ laborāti cognita necessi
tate ꝑsone p̃cipiat ꝙ carnes māducet
debet sibi obedire aliter siex sola volũ
tate precipiat nłlo mō debet sibi obedire vñ beatus benedictus in .
Quādiu militāt caritati ĩmobiliter fi
xa sunt precepta regule ita. s. ꝙ mutari
nō possũt nec ab ipsis p̃positis sine of
fensa. Quid autem debeat facere talis
moāchus cui precipitur aliquid q est
cōtra regulam ⁊ dubitat de causa legi
tima vel in cōscientia timet vide. j. reli
giosus. §. xxix. ⁊ q hoc dicit Alexā. deabbate serua in quocũ prelato cuius
cũ religiōis si ei permittitur ex regu
la dispẽsatio sicut fit ministris fratru
ʒz
minorũ qui possunt dispensare in oĩbꝰ
exceptis tribꝰ votis ⁊ que sunt contra
dei precepta ẜ
ʒz dir. li. ij. ti. xix. ẜ
ʒz ꝙ con
uenit caritati. ⁊ hoc ĩnuit beatꝰ Frāciscus cũ dicit si qui fratru
ʒz scirent et co
gnoscerẽt se non posse regulā spiritua
liter obseruare ad suos ministros beant ⁊ possint recurrere. s. vt dispensentur si conueniat caritati vt dictũ est. et
sic patet in quibus ⁊ quando possunt
prelati religio sorum dispensare in regula. quod bene no.
¶ Vtrũ potestas dispẽsandi sit late in
terpretāda. Rñ. ẜ
ʒz pa. ĩ. c. fi. de symo. ꝙ
*sic qñ datur ptās dispẽsandi nō expres
sis personis dispẽsandistā ṗncipijs
beneficiũ. Et sic sentit gl. in. d. c. fi. ⁊ sic
intellige bar. ĩ. l. iij. ff. de ver. ob. vbi dicit ꝙ si datur potestas alicui legitimā
di filiũ adulterinũ. itẽ incestuosu
ʒz pote
rit legit imare adulterinũ ⁊ ĩcestuosu
ʒz
simul ĩ materia larga sub simplici
|
veniũt mixtavt in. l. si ita. ff. de li. ⁊ post
hu. secus si exprimerẽt ꝑsone cũ quibꝰ
debet fieri dispẽsatio ar. in. c. si cui de p̃
bẽ. li. vj. omnis recessus a iure cōmu
ni odiosus vt est tex. in. c. fi. de fil. p̃sby.
li. vj. ⁊ in. c. ꝙ dilectio de ↄsan. ⁊ affi. et
sic distingue canonistas tenẽtes ↄtra
bar. i. c. per venerabilẽ qui fi. sint le. ad
de ẽt q dico. s̃. bñficiũ. §. xx aduerte ta
men ꝙ licet dispensatio sit stricti iuris
vt puta cōtra ius est ⁊ stricte sit ĩter
petrāda quādo. s. exprimuntur ꝑsone
vt in. d. c. ꝙ dilectio ⁊ in. c. j. ⁊. ij. de fi. p̃s
by. li. vj. nihilominus extẽditur ad necessaria cōsecutiua seu ad depẽ dẽt̃ia ex
eo super qͦ est dispensatũ quādo ałr nō
imprimeret actũ validũ suꝑ eo in quo
dispẽsatur vt. s̃. beneficiũ. §. xxiij. facit
gl. ⁊ pa. in. c. tantu
ʒz de preben. ⁊ gl. ĩ
c. si quis in clero. vij. q. j. qui dicũt ꝙ di
spẽsatus super pluralitate beneficioꝝ
vr̃ dispẽsatus suꝑ residẽtia vide ꝙ no.
host. in. c. cũ in cunctis de elec. ⁊ gl. ĩ. c.
nō pōt de preben. li. vj. ⁊ de hoc vide. s̃.
clericus. vij. §. j.
¶ Sed nũq̇d extendet̃ di spẽsatio ĩ af
*finitate ad publice honestatis iustitiā.
Rñ. pa. in. c. nō debet de cōsan. ⁊ affi. ꝙ
nō. nisi in narratione affinitatis vnu
ʒz
cōprehendat aliud ẜ
ʒz gl. in. arbore affi
nitatis secꝰ est in dispensatiōe qñ solũ
gradꝰ remotior ẽ exp̃ssus de quovi ma
trimoniũ. iij. ĩpedimẽto. vj. §. vlti.
¶ Quid si impetretur dispensatio taci
*ta veritate vel ex falla causa. Rñ. ꝙ nul
la est vt in. ca. ij. de fi. presbyte. lib. vj. et
idem de qualibet gratia alia vt not. in
c. ad audientiam. el. ij. de rescrip. ⁊. di.
c. non potest.
¶ Vtru
ʒz superior assumẽdo aliquẽ ad
*aliquod officium videatur dispensare
eidem in impedimẽto quod h
ʒz ad ali.
Rñ. Jnno. in. c. preterea de te. co. ⁊ in. c.
veniẽs de fi. presby. videtur sibi contra
dicere ⁊ gl. in. c. si quis sine. lxxx. di. ⁊. in
c. qui in aliquo lib. di. sed ego sic dist in
guo ꝙ aut impedimentum est notoriũ
superiori ⁊ tunc si est princeps intelligetur dispensatus si vero est inferior si
potest disp ensare ⁊ subest cā similiter
est dispẽsatus: ałs nō facit ꝑ hoc quod
no. Jo. an. ĩ. c. ij. de scis. aut ĩpedimẽtũ ẽ
occłtũ superiori tan iudici ⁊ sic nō in
telligit̃ dispẽsatꝰ s
ʒz sibi ĩputet ꝙ ill ta
cuit facit. c. cum non ignores de prebẽ.
et tenet bar. ĩ. l. ij. C. si seruus vel liber.
ad decu. aspi.
*¶ Vtrũ ptās dispẽsandi suꝑ irregularitate vel illegitimitate concessa a papa alicui duret post mortẽ pape. Rñ. s
ʒz
cōsi. l. xxviij. ꝙ sic gratia semel facta
ꝑ papā in ꝑsona
ʒz aliqua
ʒz non expirat
per morte
ʒz pape vt est casus de offi. de
le. super gratia lib. vj.
¶ Vtrũ per mortẽ illiꝰ cui cōcessa erat
*talis autori tas expiret dispẽsatio iam
facta si ille dispẽsatus vsus nō fuit tali
gratia puta di spensatus fuit vt posset
ordines accipere vł in prelatũ eligi nō
accepit ordines nec fuit promotus añ
morte
ʒz dispẽsantis an poterit ordinari vel ꝓmoueri. Rñ. fede. vbi. s̃. ꝙ sic et
ꝙ nō expirat dispẽsatio canonice se
mel facta ex superueniẽti facto nō retra
ctat̃ casus est in. c. ex tua de fi. p̃sby. facit q no. de accus. ca. de his bñficia. in
cōcessa ĩtẽpestatiue reuocari nō debẽt
de cōmo. c. vnico. de re. iu. decet li. vj. fa
cit q no. de elec. li. vj. in gl. c. cũ ex eo. ⁊
ibidem in nouella Jo. an.
Disputare
de fide publice vł oculte cuicun laico ꝓhibi
tũ est ⁊ si contrafacit d
ʒz excōmunicari
de hereti. c. quicũ. §. inhibemꝰ qͦ li.
vj. hec quo prohibitio fit ĩ. c. sicut in
vno corpore eo. ti. ĩ decretalibꝰ s
ʒz ĩ. l. ne
mo. C. sũ. tri. ꝓhibet̃ ne dũ laicis s
ʒz ẽt
clericis publice turbis coadunatis disputare fide. sctũs aũt Tho. sca sce
q. x. ar. vij. t
ʒz fore illicitũ de fide disputare qñ q̇s disputat aut dubitat fi
de ⁊ per disputationem experiri vult
talis ĩfidelis ẽ aut disputat corā
simplicibꝰ ⁊ titubātibꝰ q̇ nō sũt solicitati ab infidelibꝰ sicut ẽ ĩ terris fideliũ
q̇ tāto firmiꝰ credũt to nō audiũt mo
tiua ⁊ argumẽta infideliũ sed disputa
re ad confundendũ errores etiā coram
|
simplicibꝰ qui sunt solicitati ab hereti
cis vel infidelibus nitentibus corrũpe
re in eis fidẽ si est sufficienter ĩstructꝰ ⁊
aptus ad cōfundẽdũ errores nō solum
nō est ꝓhibitũ. ĩmo est necessarium disputatur ne taciturnitas esset cōfirmatio erroris pro quo facit. l. quoniam. C.
de epis. et cle. et. xxiij. q. vj. vides simili
ter licet ad exercitium coram instructis
⁊ firmis in fide disputare ad quod facit. c. in mandatis. xiiij. dist. pro hac distinctione Tho. ꝓbanda. vide de hoc
xcvj. dist. nos in gl. ⁊ Jnn. ĩ. c. ij. de summa trinitate.
Diuinatio
a persis fertur inuenta.
c. j. xxvj. q. iij. vnde diui
ni dicti sunt quasi deo pleni diuinitate
enim se esse plenos simulant et astutia
fraudulenta hominibus futura coniectant vt ibidem.
Diuinatio ꝙ sit ꝓhibita adeo ꝙ di
uinatores nō sunt cōsulendi. l. nemo ⁊
ibi Saly. C. de male. ⁊ mathe. ⁊ qualiter puniatur no. ĩ. l. ij. C. de sacra paga.
ꝙ de iure ciuili pena capitis vt ibi de
iure aũt canonico qualiter no. Roma.
sin. cccccclxvj. incip. scis tu.
¶ Quot modis fit diumatio. Rñ. vt pa
*tet. xxvj. q. iij. §. j. ⁊. c. j. ⁊. q. v. c. nec mirũ.
ꝙ multis modis. vnde nuncupatur di
uersimode. vñ diuini dicunt̃ aliquādo
arioli. aliquādo auspices. aliquādo au
gures. aliquādo nigromantici. ⁊ multis alijs nominibus ẜ
ʒz ꝙ diuersimode
quis vult scire futura que omitto nō
est necesse: vide ibi si vis. ⁊ de hoc vide
j. sortes. §. iij.
¶ Qũo aũt demones possunt scire fu
*tura q̇ nō habẽt certā ⁊ infallibile cām.
Rñ. sctũs Bo. vbi. s̃. ⁊ elicit̃ ex. c. sciẽdũ
est. xxvij. q. iiij. ꝙ ex. iiij. ¶ Primo ex ingenij acrimonia vt qñ cōsiderāt ad q̇d
ĩclinat̃ affectio nostra. ¶ Sco ex multa experiẽtia q̃ cōfiderāt in talibꝰ accidere talia. ¶ Tertio ex dolosa cantela
quando scilicet proponunt aliquid facere ⁊ predicũt. ¶ Quarto ex aliena do
ctrina. vt quādo permittitur vt a bono
angelo adiscant.
Diuortium
est viri ab vxore vł ecōuerso legitima separa
tio. legitima dico vt nō fiat sine lege vel
rōne quos deus cōiunxit hō nō sepa
ret. xxxj. q. j. §. obijcitur. ⁊ dicitur diuortium a diuersitate mẽtiũ vel hi q̇ ma
trimoniũ distrahunt in diuersas ꝑtes
eunt. l. j. ff. de diuor. de quo dic vt. j. matrimonium quarto.
Quod diuortium de iure canonico
nō possit fieri no. Bar. ĩ. l. reꝝ. ĩ prin. ibi
non pōt fieri diuortiũ de iur. cañ. ff. re.
amo. ⁊ oĩno ꝑ Bal. ĩ. l. ij. C. de secũ. nup.
⁊ per cano. in. c. gaudemꝰ. de diuor. Et
ꝙ possit pena apponi ne fiat ẜm Pau.
de cast. et Alex. in. l. si ita stipulatus. de
verb. obli.
Diuturnitas
in malo auget pecca
tum de consue. c. fin.
dicitur tāto grauiora sunt pctā quāto
diutius infelicẽ aĩam detinẽt alligatā
cum suis concor.
Doctor
dicit̃ a docẽdo. vñ ⁊ noĩe doctoꝝ veniũt magistri ⁊ econtrario ẜm Pau. in. c. j. de loca. Vñ tex. in
l. q̇bꝰ p̃cipua. ff. de verb. si. dicit cuiuslibet discipline p̃ceptores magistros ap
pellari a monẽdo vel monstrādo ⁊ hoc
ẜm ethimologiā vocabuli. Nā doctores dicũt̃ a docẽdo sicut magistri a ma
gistrādo. facit tex. ĩ ꝓhemio cōpillationis decretaliuʒz vbi papa omnes magi
stros doctores appellat sʒz nomine scho
larium non veniunt doctores nec magistri nisi. n. larga significatione.
De cōtẽtis in hoc. §. ⁊ ꝙ doctor debeat vocari dñs no. gl. ĩ. l. j. ff. si. cer. pe.
⁊ in. l. sciendũ. ⁊ibi Bal. C. de ↄdi. stip.
⁊ q habeat dignitatem no. Bar. Bal.
⁊ Saly. in. j. consi. C. §. ideo.
¶ Vtrum interpretatio doctorum necessitet. Rñ. ẜm Pau. ĩ. d. c. vestra. de co
*habi. cle. ⁊ mu. ꝙ nō nisi inquātũ iure
ꝓbatur vel ratione valida. vt no. in. c.
j. de postu. prelatorũ. de quo vide. j. opi
nio. §. j.
¶ Vtrum doctor vel magister possit re
probari. Rñ. ꝙ sic vt ẽ tex. ĩ. l. ij. C. de ꝓ
*fes. et me. nota. Barto. in. l. sed ⁊ repro|
bari. ff. de excu. tu. in ṗn. vbi text. dicit
de medico ꝙ pōt reprobari ⁊ ẽ tex. etiā
de medico ĩ. l. vt gradatim. §. reprobari. ff. de mu. ⁊ hono. sed non sine causa.
l. pomponius scribit. ff. de neg. ge.
¶ Vtrũ doctore damnato intelligant̃
*⁊ eiꝰ oꝑa seu libri reprobari. Rñ. ꝙ sic
vt p
ʒz per. c. fraternitatis tue. de here.
¶ Vtrũ allegatiōes sint faciende a do
*ctoribꝰ ĩ ↄsilijs. Rñ. pa. ĩ. c. vestra de. co.
cle. ⁊ mu. ꝙ in cōsilio decisiuo nō sicut
nec in snĩa vt dicit̃. c. sicut nobis in gl.
de sen. ⁊ re iu. secus in cōsilio postulato
aꝑte ratio diuersitatis ĩ prĩo est approbata fides ↄsultoris in secũdo nō et
ideo nō creditur ei nisi quatenꝰ ꝓbet.
¶ Vtrũ doctor ꝓmotꝰ corruptis docto
*ribꝰ debeat gaudere priuilegio doctorũ. Rñ. Archi. in c. de quibusdam locis.
xxxvij. di. ꝙ nō allegat tex. in siłi ĩ. l. vni
ca. ff. de ac. ec. facit tex. iũcta gl. in. l. j. C.
de anno. cj. li. xj. vbi dicitur ꝙ stipẽdia
sunt tradenda nō ꝓ titulis dignitatu
ʒz
vel numero scholariũ s
ʒz ẜm merita ⁊ iō
gl. ibidẽ dicit p̃ferri debere peritos sco
lares imperitis doctoribus intelligit
pa. in. c. clerici de iudi. de antecessione
non de electione. Ego credo ꝙ etia
ʒz in
vtro debet preferri.
¶ Quis d
ʒz precedere. Rñ. pa. in. d. c. cle
*rici ꝙ theologus post ipsum canonista
post canonistam legista post medicus
vide ibi sivis.
Dolus
aliquando bonus ⁊ licitus ⁊
accipitur ꝓ solertia. sicut qñ
q̇s aliq̇d simulat ne damnificet̃ a proxi
mo vt in. l. j. ff. de dolo. in tex. ⁊ gl. exem
plificat de capto a ianueñ. q̇ simulauit
se cōtractũ q quidẽ licet. vt. ff. de neg.
ge. l. at qui natura. §. cũ me. ex. ff. de le.
ij. l. cũ pater. §. titio. ⁊. ff. si quis ob cau.
te. l. aũt. §. si patronꝰ. ⁊ de hoc vide. j.
simulatio. sʒz cōiter dolꝰ accipit̃ in malo ⁊ sic diffinit̃ in. d. l. j. a labeone dolus
malus est oĩs caliditas fallacia machinatio ad circũueniẽ. falleñ. ⁊ de cipiendum alteꝝ abhibita sit tacendo in aĩo
calliditas vt. ff. de act. ⁊ emp. ⁊ ven. l. j.
fit mẽtiẽdo in verbo fallatia. ff. de fur. l.
falsus. §. si qui fit arte verboꝝ machina
tio. ff. de act. ẽp. ⁊ven. l. iulianus. §. ideʒz
ad circũuenieñ. s. reddendo singula sin
gulis. s. circũuentionẽ calliditati fallẽtiā fallẽtie deceptionẽ machinatiōi po
nit̃ adhibita. s. ↄ̃ ius ⁊ bonos mores ꝓ
pter dicit̃ iam doli boni hoc ĩ gl. ibidẽ
⁊ adde ẜm Ge. ĩ. c. si compromissariꝰ. §.
si vero de elec. libr. vj. ꝙ q̇s dolose facit
quando scienter rem sibi ꝓhibitā facit
differt aũt dolus a fraude fraus pro
prie ꝑ facta fit sʒz dolꝰ ꝑ verba ⁊ facta.
De dolo ⁊ quid sit. no. Bal. ĩ. l. q̃ for
tuitis. col. iij. C. de pig. act. vbi dicit ꝙ ẽ
malitia prorũpens in dānũ alteriꝰ. vbi
etiā po nit an sit idẽ ꝙ malicia ⁊ an dicat̃ sine volũtate. ⁊ qũo ꝓhibet̃ reipsa
no. Alex. post. Bar. in. l. metum. ff. quod
me. cau.
¶ Vtrũ ignorantia iuris excuset a dolo
*cōsequẽter a pena ad quā incurrendā
requirit̃ dolus. Rñ. Cy. in regula igno
rantia lib. vj. ꝙ sic licet iuris error sit
lata culpa: non tamẽ est dolus vt. ff. de
his qui not. infa. l. j. vbi ẽ gl. sing. facit.
l. j. ff. de abige. facit quod no. Bar. in. l.
si quis in tantam. C. vnde vi. vbi dicit
ꝙ si minor credens sibi licere rem propriā sine cuiuscun autoritate occupat non incurrit penam. d. l. si quis
non est in vero dolo. allegat. l. j. C. si aduer. delic. sequitur do. Ant. in. c. j. de dolo. ⁊ contu. ⁊ allegat. l. si ex causa. §. si in
commissum. ff. de mino. ⁊ quod not. in
l. j. §. nunciatio. ff. de noui ope. nũ. pro
hoc ꝙ excusat ignorātia a dolo est tex.
et ibi Bal. sed et si lege. §. scire. ff. de pe.
here. vbi error iuris excusat ab inuasio
ne ne quis dicatur predo. Jdem t
ʒz Saly. in. l. senatus. C. de his sibi ascribi
aliquid in testamento in. ij. col. ẽ casus
⁊ ibi Bar. in. l. in lege. ff. de siccar. idẽ te
net Ang. ĩ. l. si quis id. §. doli. ff. de iuris.
om. iu. vbi allegat Bar. fortius dixisse
ꝙ etiam ignorātia iuris naturalis excusat a ꝟo dolo ⁊ ad. l. ij. C. de ĩ ius vo. q̃
videt̃ cōtraria. Rñdet ꝙ ibi nō require
bat̃ verus dolꝰ sed p̃sumptus ⁊ ita tenuit do. Butr. ĩ. l. regula. ff. de iur. ⁊ fac.
|
igno. limitat hoc Ang. ĩ. l. ij. ff. ꝙ quis
iur. verũ nisi tot sit doctor vł assessor cui
turpis ẽ iuris ignorantia. ⁊ idẽ ang. in
d. l. senatꝰ. dicit ꝙ creditur alleganti se
ignorasse ius ad excludẽdũ dolũ. et per
consequẽs a pena que esset imponẽda
propter dolum ⁊ dicit ibi esse casum. ex
predictis collige ꝙ vbi ius vel statutũ
requirit verum dolus ꝙ ignorans tũ
cun sit culpabilis nō ĩcurrit penā ipsius licet alio modo sit puniẽdꝰ ẜm mo
dum culpe vbi vero ius vel statutũ requirit dolum presumptum sic ignorās
crasse ⁊ supine nō excusatur quia est in
dolo p̃sumpto. hoc patet in censuris ec
clesiasticis que cũ requirant dolum pre
sumptũ taliter ignorans eas non euitat vt patet. in. c. animaru
ʒz periculis. de
consti. lib. vj. secus. si esset in leui culpa
ignorātie. q bñ no. facit ad multa.
¶ Vtrum iniusta causa excuset a dolo.
*Rñ. ꝙ sic ⁊ quẽlib
ʒz ita no. bal. ĩ. c. vt ani
marũ in prin. ij. col. de cōsti. li. vj. vbi di
cit ꝙ perturbās aliquem in possessione
ex iniusta causa putans sibi licere excu
satur a pena statuti punientis in centũ
q requirit dolũ per no. in. l. plagij criminis. C. ad. l. fauiā. de plagi. not. etia
ʒz
Jo. an. in titu. de arbi. in addi. ad spe. ⁊
ꝙ excusat a pena legis etiā iniusta cau
sa. no. in. c. j. infi. de elec. lib. vj. Jdẽ Jo.
an. ⁊ bal. in aut̃. generaliter. C. de epis.
⁊ cle. ⁊ multis alijs ⁊ sequitur. d. Ludo.
de roma. col. xxviij. in Rubri. de arbi. est
pro hoc glo. in. l. vnica. §. fin. in magna
glo. ff. si quis iurisdicẽ. non obtemper.
est Barto. ⁊ Ange. in. l. j. in fi. ff. de abigeis. Jnno. in. c. de seruorum. de seruis
non or.
¶ Vtrum lata culpa equiparetur dolo.
*Rñ. ꝙ aut loquimur de actionibus descendentibus ex delicto vel quasi tunc
quo ad penam corporalem dic vt in. §.
seq. Quo vero ad penam pecuniaria
ʒz ⁊
tunc si lex vel statutum expresse requirit ad dolum non equiparatur vt dicit
bar. in. l. in actiōibus. ff. de in li. iu. ⁊ gl.
in. §. suspectꝰ ĩsti. de sus. tu. vñ dicit bal.
in. l. si q̇s id q. ĩ fi. colũ. ff. de iuris. om.
in. ꝙ quando delictu
ʒz circũscribitur ꝑ
dolũ nō sufficit culpa secus in his in q̇bus culpa venit punienda allegat. d. l.
senatus. ⁊. d. l. plagij criminis accusatio ⁊ vt no. Ang. in. d. l. si quis id. §. doli
ꝙ vbi fit mentio de dolo requiritur verus dolꝰ. Si vero lex vel statutũ non re
quirit expresse dolũ sed simpliciter loq̇
tur fit lata culpa dolo equiparatur in
actionibus descendentibus ex contractu vel quasi. d. l. ꝙ nerua. Vnũ etiā notabis ꝙ ignorantia affectata q̃ est quādo q̇s noluit vel dissimulauit scire eq̇pollet scientie. c. eo. de temp. or. lib. vj. ⁊
ideo est dolus non culpa.
¶ Vtrũ pena corporalis sit imponẽda
*sine dolo. Rñ. ꝙ nũ sine doli interuẽ
tu. gl. ⁊ Bar. in. l. in actionibus. ff. de in
lit. iur. ⁊. d. §. suspectꝰ ⁊ bar. in. l. j. ff. si q̇s
te. lib. esse ius. fu. ⁊ Bal. ĩ. l. opera data.
C. qui accu. nō pos. ⁊ casus est in. d. l. in
lege vbi dicit bar. ꝙ in penis corporali
bus vel infamiā irrogantibus lata cul
pa nō equiparatur dolo ⁊ glo. ĩ. l. ĩ actio
nibus. ff. de in lit. iur approbata cōmuniter ⁊ bar. ĩ. l. ꝙ nerua. ff. deposi. ⁊ ĩ. d. l.
in lege dicit ꝙ in causa sanguinis statꝰ
vel fame lata culpa nō equiparatur do
lo ideo verꝰ dolꝰ requirit̃ in illis. Ang.
tamẽ in. l. in actionibꝰ. ff. de in. lit. iurā.
tenet contra ⁊ dicit cōsiliũ paduanum
consuluisse ↄtra bar. in hoc. sed iudicio
meo si consideret̃. l. j. C. de noxa. verior
est opi. Bar. ⁊ iura q̃ Ang. adducit in cō
trarium continent casum specialem.
¶ Vtrum incurrat quis snĩam excōica
*tionis a iure promulgatā sine dolo vide. j. excōicatio. vij. casu vlti. §. ij.
¶ Vtrũ quis possit pacisci vt nō teneat̃
*de dolo. Rñ. ꝙ vt est tex. ĩ. l. j §. ↄueniat
ff. depositi quia hec cōuentio est contra
bonam fidẽ ⁊ bonos mores. ⁊ iō nec sequenda dicit tex. ibidem.
¶ An qui possit tenere bona
ʒz alicuius
*que ex statuto ad eũ venerũt ꝓpter delictum alicuiꝰ si ipse dolose egit vt ille
delictũ cōmitteret. Rñ. pa. in. c. postula
stis de conces. preb. ꝙ non ⁊ bene facit
tex. ibi. in fi. cum sua glo.
¶ Vtrũ dolus annullet ↄtractũ spālem
*puta votũ ⁊ hmōi. Rñ. pa. ĩ. c. cũ dilecti
de emp. ⁊ vẽ. ꝙ non nec pōt q̇s excipere
de dolo qñ fuit inductus ad bonum
nō est ꝓprie dolus puta dolo induxi te
ad religionem tenet ingressus facit q
legitur ⁊ no. in. c. cũ dilectus ꝙ me. cau.
⁊ vide glo. in. l. a diuo. ff. de ritu nupt. q̃
hoc tenet etiam in matrimonio.
¶ Vtrũ dolus annullet ↄ̃ctũ tꝑalẽ pu
*ta venditionẽ ⁊ hmōi. Rñ. ꝙ aut dolꝰ ꝑ
ↄ̃hentes dat cām ↄ̃ctui puta dolo ĩduxi ad vendendũ ꝙ nō eras venditurus
⁊ sic in ↄ̃ctibus bonefidei nō t
ʒz ẜ
ʒz glo.
⁊ Paul. in. c. cum dilecti. de emp. ⁊ vẽ. et
glo. in. l. ij. C. de rescin. ven. ⁊ gl. cũ bar.
in. l. eleganter. ff. de dol. ⁊ placet l
ʒz pet.
teneat ↄtrariũ. Jn ↄ̃ctibus aũt stricti iu
ris t
ʒz ↄ̃ctus s
ʒz agẽs ex eo elidit̃ ope exceptiōis. ff. de ver. ob. l. si quis cũ aliter
⁊. C. de pac. l. cũ postea. si ꝟo ꝑ aliũ a ↄ̃hẽtibꝰ dat cām ↄ̃ctui etiā bonefidei t
ʒz
ↄ̃ctus s
ʒz agit ↄ̃ mediatorem de dol. d. l.
eleganter §. j. ff. de ꝑsone. l. ij. ⁊. iij. tenet̃
etiā ille ꝓ quo factus est intum factꝰ
est locupletior vt. l. fi. ff. de eo per quem
fac. erit. in prin. ⁊ nō plus. Aut dolꝰ nō
dedit cām cōtractui sed incidit in ↄtractum puta eras vẽditurus. s
ʒz dolo ĩduxi te ad minus vẽdendũ ⁊ hmōi. ⁊ sic te
net ↄ̃ctus s
ʒz in ↄ̃ctibꝰ bonefidei aget ex
eo cōtractu vt suppleat p̃cium. vt. ff. de
act. emp. ⁊ ven. l. iulianus. §. si venditor
erit tamẽ in arbitrio emptoris vel supplere precium vel restituere rem si dece
ptio sit vltra dimidiā iusti precij. c. cum
causa. de empt. ⁊ ven. ⁊. l. ij. C. de rescin.
ven. ⁊ in ↄsciẽtia etiā si deceptio fit minus dimidia in cōtractibus stricti auris aget de dolo. d. l. elegāter. §. non solũ in fi. aut dolus nec dedit causam ↄ̃ctui nec incidit in ↄ̃ctum: s
ʒz re ipsa eue
nit sine dolo ⁊ facto ꝑtis vt puta ambo
ignorabat iustu
ʒz p̃cium: sic nō est pctm̃
nec restituere tenet̃ nisi repetat̃ si a prĩcipio nō plꝰ emisset etiā si sciuisset plꝰ
valere puta nō expediebat plus sibi
emere. si aũt plus emisset a principio si
sciuisset ⁊ est deceptio notabilis tenet̃
restituere rem vel supplere p̃cium ar. d.
l. si quis cũ aliter vbi equipat̃ deceptio
q̃ venit re ipsa ⁊ ex ꝓposito ⁊. d. c. cũ dilecti. secus in modico. Et ita intelligo
do. Ant. in. c. pleri. de immu. eccl. si
ꝟo vter rei valorẽ sciebat tũc dic. vt. j.
emptio §. vij. ⁊ ẜm predicta ĩtelliges. l.
ij. C. de rescin. vẽ. ⁊ in. l. cause. §. pomponius. ff. de mino. ⁊. c. cum dilecti. ⁊. c. cu
ʒz
causa de emp. ⁊ ven. vbi dicit̃ licere cōtrahentibus vs ad dimidiam se decipere in cōtractibus bonefidei.
Domesticus
quis dicitur vide. j. fa
miliaris.
Domicilium
potest laicus. habere
in pluribus locis
ẜm Jnno. in. c. ex parte de foro compe. si mo
do vtrobi instructus sit allegat. l. assumptio. ff. ad munici. ⁊. l. senatores. ff.
de sena. ⁊ loquitur hic de instructo de qͦ
in. l. quesitum. §. sed et si fundus. ff. defun. instru. ⁊ instru. lega. vbi accipitur
pro omnibꝰ pertinẽtijs necessarijs ad
vsum. Addit Jnn. ibidẽ etiā si haberet
maiorẽ partẽ bonoꝝ suoꝝ vel familia
ʒz
vel si nihil habet assidue tñ ibi conuer
satur. C. vbi sena. l. ij. ⁊. l. eiꝰ. §. si quis ne
gocia. ff. ad munic. Sola tñ domus. nō
constituit domicilium. ff. ad munici. l. li
bertus ex sola. Ex quo infero ⁊ ex. d. l. as
sumptio. ⁊. d. l. senatores quod domicilium habet vbi quis est oriũdus. d. l. se
natores. Et similiter vbi pater suꝰ fuit
oriundus itẽ vbi volũtarie sibi elegit.
i. deferẽdo maiorẽ parte suoꝝ bonoru
ʒz
⁊ clericus vbi beneficium obtinet req̇rens residentia
ʒz pro hoc est tex. in. c. cũ
nullus clericum de temp. ordi. libr. vj.
Jtem vbi fuit ordinatus vt glo. in. l. he
res absens. §. apud labeonẽ. ff. de iudi.
Jtem mulier ratione matrtmonij. Jtem
ratione militie. Jtem ratione possessionis. Jtem ratiōe cursus temporis. s. de
cennij ⁊ multis alijs modis. vt no. d. gl.
Sed dicta loquitur quo ad forum non
quo ad domicilium. Jtem ratione manumissionis. l. assumptio. ff. ad munici
pa. Jtem vbi consequitur quis dignita
tẽ efficitur ciuis vnde. s̃. Ciuis Quo ve
|
ro ad cōfessionẽ ⁊ sacramẽta necessaria
nō volũtaria si alias nō habet ibi domiciliũ requirit̃ vel ibi habitet per ma
iorẽ partẽ anni ẜm Jnno. in. c. oĩs de pe
niten. ⁊ remis. ⁊ nō faclat in fraudẽ pro
prij sacerdotis facit. c. q̃. xvj. q. j. de deci.
ad apostolice nisi se trāsferat cũ animo
ibi remanẽdi statim q hospitiũ cōstituit in aliena parochia cũ aĩo ibit re
manẽdi statim fit parochianꝰ illius de
paroch. c. vl. de deci. ad apostolice. Q
est cōtra ep̃os qui dispensant in votis
cũ scolaribus vel conferũt eis ordines
nō habẽtibus domiciliũ nō possunt
non sunt necessaria sacramenta. hoc
tenet Pa. in. c. nullus de paro.
De domicilio ⁊ q nō mutetur per
dignitatẽ sed nouũ acquirat̃ not. Bar.
in. l. senatores per illũ tex. ff. de senato.
nec etiā per sponsalia. l. ea que. la. ij. et
ibi glo. ff. ad muni. ⁊ Alex. in. l. pe. ff. de
iur. om. iud. vbi bene per matrimoniuʒz
vbi etiā quid ꝓprie veniāt appellatione domicilij. Et qñ dicat̃ mutari ⁊ quot
⁊ quibus modis perdat̃ no. Bal. ĩ rub.
C. si a non conde. iudi.
Dominica dies
est instituta loco
sabbati: eo die
inchoauit mundus Ge. primo Christꝰ
surrexit a mortuis. de conse. dist. iij. sabbato. Jtem spiritussanctus datus apostolis ⁊ tex. dicit quicquid a deo est con
stitutũ insigne in huius dignitate diei
est gestũ. Jn hac die mũdus sumpsit ex
ordium in hac per resurrectionẽ⁊ mors
interitũ ⁊ vita accepit initiũ. lxxv. dist.
quod die in fi. Quomodo est de p̃cepto
⁊ quando incidit ⁊ quid fiendum vide
s̃. dies. ⁊. j. feria.
Dominium
est ius habẽdi possidẽ
di. fruẽdi: ⁊ vtendi. ac
disponendi de aliqua re pro libito voluntatis vel ẜm aliquẽ determinatum
modũ a quadam superioritatevel auto
ritate diffinitum.
De dñio ⁊ q sit triplex no. in. l. j. ff.
si agrovecti. Barto. in. l. si quis. §. dicta.
versi. quero quotuplex est dñium. ff. de
acq̇. pos. ⁊ Bal. in. l. in rebus. C. de iur.
dot. ⁊ q illius appellatione venit no.
idẽ Bar. in alleg. l. j. vbi per Alex.
¶ Dominium in ⁊ super hoĩes an sit se
*cundũ ieg naturalẽ. ẽ Rñ. ẜm Alex. in
iij. parte summe. q est loqui de natura
ante pctm̃. ⁊ sic ei repugnat seruitus. et
est loqui de natura post peccatum. ⁊ sic
lex naturalis dictat necessariũ dñium
ad coercendũ malũ vnde Augu. in lib.
de ciui. dei sicut deus homini ⁊ animꝰ
corpori ita ratio debet dominari ⁊ imperare libidini.
¶ Dominiũ rerũ an sit scm legẽ natu
*re. Rñ. alex. vbi. s̃. q lex naturale circa
cōionẽ ⁊ proprietatẽ dictat differenter
dictat aliquid debitũ aliquid bonu
ʒz ⁊ aliquid equũ. vt debitũ dictat
ĩ statu necessitatis oĩa sint cōia. Et hoc
modo cōmunicatio est in precepto ad
sustentationẽ personarũ. ⁊ inde sumit̃.
oĩa q̃ vultis vt faciāt vobis hoĩes ⁊ vos
eadẽ facite illis. Mat. vij. Respectu etiā
personarũ quo ad multiplicationẽ pro
lis dictat q sit vxor propria ẜm oẽ tp̃s
ẜm illud principiũ. Q tibi nō vis fieri
alteri ne feceris. Thobie. iiij. ⁊ hoc mō
appropriatio est in precepto. vt ĩ bonũ
statu nature institute dictabat oĩa cōia
ĩ statu ꝟo lapse dictat bonũ esse hr̃e ꝓpriũ tñ res cōes negligũt̃ tũ cōio
parit discordiā dictat vt equũ q̃dā esse
cōia vt aerẽ. mare. littora. ⁊ quedā appropriabilia: sicut sunt ea q̃ in nulliꝰ bo
nis sunt que occupāti cōceduntur ⁊ sic
intellige dñiũ rerũ esse de iure naturali: naturali eq̇tate: inductũ est. vt insti. de reꝝ di. §. singuloꝝ. ff. de ac. re. do.
l. j. §. cũ quis insti. de iure na. §. q vero.
¶ Qũo acquirit̃ dñiũ rerũ. Rñ. q qua
*drupłr. ¶ Prĩo autoritate legis natura
lis vt ea que in nullius bonis sunt sint
occupātis. vt insti. de reꝝ di. §. singulorũ. ¶ Sco autoritate principis q̇ pōt
ex iusta cā rẽ alicuiꝰ ei auferre ⁊ alteri
dare vt no. Jnno. ⁊ cōiter doc. in. c. q̃ in
eccłiaꝝ de ↄsti. ⁊ legiste in. l. fi. C. si ↄtra
ius vł pu. vti. vt puta ꝑꝑ delictũ puniẽ
dum ⁊ huiusmodi. ałs nō. vt ibidẽ r ⁊
nō solũ principis s
ʒz etiā ꝑ statuta infe
|
rioꝝ habentiũ autoritatẽ a principe sic
statuẽdi. vt in. d. c. que in ecclesiaꝝ no.
¶ Tertio per consensum illius cuiꝰ est
⁊ istud fit per donationẽ per permutationem. per venditionẽ per mutui dationem ⁊ huiusmodi.
¶ Quarto iure ciuili ꝙ statuit vt vsuca
pionibꝰ p̃scriptionibꝰ adoptiōe: deportatiōe cessione: additiōe bonorũ posses
sione. ⁊ hmōi de quibꝰ oĩbꝰ habes. ff. de
acqui. re. do. in gl. l. j. ⁊ insti. de rer. di. cũ
multis titulis seq. ⁊ de his que ad nos
ꝑtinent dicā in capłis suis. Aduerte tñ
differẽtiā inter spũalia ⁊ nō spũalia.
ĩ spũ alibꝰ ex solo ti. sine traditiōe dñiũ
trāsit in aliũ. vt est tex. in. c. si tibi absen
ti. de prebẽ. li. vj. tenet Jnn. ⁊ cōiter approbat̃. in. c. inter cetera: de preben. secꝰ
in alijs rebꝰ in quibꝰ req̇rit̃ traditio ad
trāslationẽ dñij nec sufficit solꝰ titulus
nisi ĩ re data eccłia. de quo. j. ĩmunitas.
.§. xxxj. nec sola traditiōe trāsfert̃ dñiuʒz
nisi aliqua iusta cā vera vel putatiua
vera p̃cesserit. l. nũ nuda traditio. cuʒz
ibi no. ff. de ac. re. do.
Dominus
alicuius regni ducatus
comitatus vel ciuitatis.
aut terre quis dicat̃ legitimus. Rñ. q
dominiũ iuste ⁊ legitime acquirit̃ aut
iusto bello puta pugnādo cōtra infide
les. vel contra aliquẽ rebellẽ autoritate
superioris vel principis. vt. s̃. bellũ patet aut legitimā successionẽ aut per cōsensum seu electionẽ populi habẽtis libertatẽ sibi eligẽdi dñm aut per institutionẽ principis seu suꝑioris hñtis iu
risditionẽ ĩ tali ciuitate aut castro. aut
per legitimā p̃scriptionẽ cũ bona fide
factā vel emptionẽ. ꝑmutationẽ. donationẽ aut alio iusto titulo de quibus in
suis capitulis. q̇ vero alia via ĩtrat fur
est ⁊ latro: ⁊ resignare tenet̃ si pōt sine
notabili ꝑiculo aĩaꝝ corpoꝝ aut reꝝ te
net̃ etiā ad restitutionẽ oĩm reddituuʒz
quos habuit ab illis locis sicvsurpatis
⁊ vt homicida est iudicādus tum. ad
eos quos fecit per se vel per officiales
suos occidere vel mutilare. lʒz illi digni
fuerint ꝓpter maleficia propter errata.
xxiij. q. v. si nō lʒz nec pōt absolui nisi di
sponat se ad satisfaciẽdũ ⁊ dimittẽdũ si
titulũ iustificatũ habere nō pōt arg. de
pe. di. v. fallas. intellige qñ hoc est clarum q habet iniustũ titulũ. vel nullũ
secus in dubio. vel cũ dimittere nō pos
set sine periculo animaꝝ corpoꝝ aut re
rũ. puta populꝰ se poneret in seditio
ne ⁊ hmōi sic nō tenet̃ resignare nisi voluntate solũ qñ sciret ꝓ certo. vel qñ talia nō imminerẽt. c. si res. xiiij. q. vj. idẽ
dic de officialibꝰ qͦs tales tyrāni ponũt
ĩ officijs ꝙ nec salariũ pñt recipere nisi
esset. tale offm̃ q esset necessariũ reipublice vł vtile: tũc nō peccarẽt recipiẽ
do nec salarium restituere tenent̃: de qͦ
in. c. j. literis. de rest. spo. ⁊ in. c. nihil. de
elec. per doctores.
De domino ⁊ in hoc. §. cōtentis ⁊ ꝙ
non possit vasallos vel castrũ subditis
suis ĩuitis alienare no. Bal. c. j §. j. quo
tꝑe miles. in li. feu. ⁊ ĩ. l. debitores. C. de
pac. pau. de ca. l. ex hoc iure. ff. de iust. et
iure. fa. l. inuitus. ff. de fideicō. Jteʒz nec
eis irrequisitis. secundum doct. vbi. s̃.
¶ Sed nunq̇d ciuitas pōt sibi eligere
dñm. Rñ. ẜm Ho. ĩ. c. nouit de iu. ꝙ nulla ciuitas p̃t se dare alicui dño nec pōt
titulũ dñij iustificare. hoc esset ĩ preiudiciũ imperatoris quo ad illas q̃ ei
subijciuntur vel pape quo ad sibi subie
ctas. Q verũ est nisi ex priuilegio vel
cōsuetudine haberet ius eligẽdi: cō
suetudo dat iurisditionẽ. de arbi. c. dile
cti. C. de emāci. lib. l. j. ⁊ vlt. siłr nec dñs
pōc cōponere super iure superioritatis
in preiudicium suorũ subditorum ipsis
nō consentientibus. vt no. Pau. in. c. fi.
de maio. ⁊ obe.
¶ Vtrũ dñis habẽtibus manifeste in
*iustũ vel nullu
ʒz titulũ teneant̃ subditi
obedire. Rñ. q nō dicit tñ Tho. ĩ sum.
ꝙ advitādũ scādalũ suũ⁊ alioꝝ bonũ ẽ
obedire ⁊ reuereri in eis q̃ nō sunt contra deu
ʒz. xj. q. iij. iulianus. sed habẽtibꝰ
iustũ dominiũ tumcun mali sint te
nentur eis subditi obedire in licitis⁊ q̃
eis p̃cipere pñt. j. pe. ij. obedite dñis ve
stris nō tm̃ bonis ⁊ c. ⁊ ad ro. xiij. qui po
|
testari resistit ⁊ c.
¶ Vtru
ʒz dñs possit ponere exactiones
*suis subditis vide. j. tallia.
¶ Vtrũ dñs teneat̃ ex fctō familie. Rñ.
*vt colligo ex. d. Ant. ⁊ Jo. lig. ac Pau.
in. c. licet de resti. spol. ⁊ Bar. in. l. ne q̇d
ff. de incẽ. rui. nau. q sic qñ familia eiꝰ
deliquit in officio seu ministerio ĩ quo
ipse dñs est prepositus ⁊ ipse vtit̃ opere talis familie: sibi imputatur qui
talẽ elegit honestā debebat ponere.
l. j. §. familie. ff. de pub. ciuiliter tñ tene
tur non criminaliter. vt. d. l. ne quid. Ex
quo patet q potestas seu rector tenet̃
ex maleficio suoꝝ officialiũ. l. si post. C.
de asses. idẽ dic de capitaneo ꝙ tenetur
ex delicto suorũ armigeroꝝ natura hos
pite ⁊ similibus addũt tñ. s̃. dicte doct.
q si officiũ erat publicũvt potestatis ⁊
hmōi sufficit exhibere malefactore
ʒz. vt
in. d. §. familie secus si officiũ non erat
publicũ vt nauta ⁊ caupones⁊ hmōi. l.
vnica. ff. de fur. aduer. nau. si vero fami
lia non deliquit in officio dñi nō tenet̃
dñs quo ad foru
ʒz iudiciale. sed quo ad
cōscientiā sic si est in culpa nō corrigẽdo eam. nā tenet̃ verbo ⁊ exẽplo eā cor
rigere ⁊ si aliquis eorũ est incorrigibilis tenet̃ eũ expellere nisi qñ p̃sumeret
q efficeretur peior nā tũc faciat ꝙ pōt
⁊ excusat̃ alias non talibus r error
cui nō resistitur approbatur. lxxxiiij. di.
*iij. error cum simi.
¶ Qũo aũt famulo infirmāti debeatur
merces. vide familia. §. ij. qñ tenetur de
robaria que fit in eiꝰ dominio. vide pe
dagium. §. viij.
Donatio
dicitur a dono quasi dono datio. ff. de donationi.
causa mor. l. senatus. §. j.
De cōtentis in hoc. §. ⁊ q donatio
sit cōtractus noĩatus not. Bar. in. l. iurisgentium. vers. quid de donatione. ff.
de pac. ⁊ Alex. in. l. fi. ff. de cōdi. ob cau.
q est verũ nisi in aliud pactũ. cadat. vt
no. bar. in. l. aristo. de dona. ⁊ Alex. in. l.
qui ratione §. flauius. ff. de ver. obliga.
*¶ Donatio proprie est qua aliquis dat
ea mẽte vt statim velint accipientis fie
ri nec vllo casu ad se
reuertr
et propter
nullā aliam causam facit vt libertatẽ
⁊ munificentiā exerceat. ff. de donat. l. j.
in prin. ⁊ hec donatio proprie r vt ibi
⁊ etiā r simplex. vt. C. de do. ante nup.
l. fi. §. j. ⁊ absolute. vt. d. l. senatus. §. j. et
inter viuos. vt insti. de dona §. alie. nec
obst. illi verbo vllo casu ad se reuerti. C.
de reuo. do. l. fi. illa reuocatio fit pote
state legis non contrahentium.
*¶ Quot sunt species donationis. Rñ.
q uis glo. in. l. j. in princ. ff. de dona.
dicat tot quot sunt diuersitates voluntatum. tamen glo. in. l. res vxoris. C. de
dona. inter virum ⁊ vxorẽ. tantum tres
explanat.
¶ Prima r donatio inter viuos q̃ sim
pliciter vocatur donatio. ¶ Secunda
dicitur causa mortis. ¶ Tertia dicit̃ in
ter virum ⁊ vxorem. de prima hic dicaʒz
de secũda in. c. ij. ⁊ de tertia in. c. iij. seq.
adde ⁊ aliam que dicitur propter nup.
de qua in. c. iiij. se.
¶ Donatio q̃ r ĩter viuos quadruplex
*est. alia simplex et absoluta simplici
ter quis donat de qua in. d. l. j. in princ.
¶ Secũda est conditionalis de qua in
d. l. j. §. ij. que est quando q̇s donat sub
conditione vt si fecerit vel si venerit et
hmōdi. ¶ Tertia est modalis. vt. C. de
dona. sub modo. l. j. ⁊. ij. et est qñ donat
vt tale q̇d fiat. ⁊ de hoc vide. s̃. cōditio.
¶ Quarta est remuneratiua beneficiorũ de qua in. l. aquilius regulus. ff. de
dona. vbi r nō esse merā donationem.
sed officiũ magistriremuneratũ quadā
mercede ⁊ propterea ista non reuocat̃
causa ingratitudinis.
*¶ Quis nō pōt donare donatiōe inter
viuos vt sciat̃ q̇s pōt donare ↄñr et cui
pōt donari. Rñ. q. xxiij. sunt qui donare non pñt. hic nō loquor de donatione
q̃ r remuneratiua: sed tm̃ de simplici
vel conditionali sen modali.
*¶ Primus q̇ non est cōpos sue mentis
sicut furiosus amẽs ⁊ hmōi. xv. q. j. meri
to: cle. si furiosus. de homi. ⁊. l. iulianꝰ.
ff. de cu. fu. nec curo. an sit ei datꝰ: curator in cōscia ex quo nō est sane mẽtis
|
nō tenet facit. l. modestinꝰ. ĩ fi. ff. de do.
¶ Scs ꝓdigus. vt in. l. j. ff. de cura. fu.
*⁊ hoc verũ post curator est ei datꝰ vel
interdicta est ei alienatio. vt. l. is cui. ff.
de ver. ob. etiā si vere nō esset ꝓdigꝰ secus in tutore dato pupillo qui est adul
tus ⁊ in curatore ista pẽdẽt a natura
s
ʒz esse ꝓdigũ a declaratiōe iudicis
ẜm bar. ibi nec sufficit p̃coni
ʒz atio q nullꝰ
cōtrahat cũ tali requirit̃ interdictio
q̃ debet fieri ipsi prodigovel saltẽ dona
tio curatoris ẜm Bart. in. d. l. is cui vel
salte
ʒz snĩa declaratoria q sit prodigus
ẜm Ange. de are. insti. q̇. nō est permis.
face. testa. §. Jtem prodigus.
¶ Tertiꝰ minor. xxv. an. nisi ratum ha
*beat post cōplexum. xxv. vt. C. si ma. fac.
ra. ha. l. vlti. vel nisi cum autoritate tutoris vel curatoris. vt. l. pupillꝰ. ff. de ac
qui. re. do.
¶ Quartus filiusfamilias. vt. l. filiusfa.
*ff. de do. fallit si est filiꝰ in dignitate
ẜm Jnn. ĩ. c. grādi. de sup. neg. p̃l. li. vj. alle.
d. l. filiꝰ vel sit filiꝰ senatoris vel alteriꝰ
dignitatis pōt si pr̃ dedit ei liberam
administrationẽ peculij nisi spāłr pr̃ si
bi denegauerit itẽ si filiusf. h
ʒz liberā pe
culij administrationẽ⁊ iusta rōne motꝰ
donet vt matri ⁊ siłibꝰ cōiũctis ꝑsonis
p̃t ałs nō. Jtẽ si h
ʒz peculiũ castrẽse vel
quasi pōt vt. d. l. filiusfa. in tex. ⁊ glo. itẽ
in casibus de quibus in. §. seq.
¶ Quintꝰ seruꝰ religiosus vł monachꝰ
*⁊ siłes q̇ nihil habẽt ꝓprij. xij. q. j. nō di
catis nisi de lnĩa suꝑioris. vt ibidẽ. Fal
lit in religiosis ⁊ monachis si hñt legitimā administrationẽ ⁊ ex cā ltĩma donẽt: sed sine rōne iusta nō pñt. d. l. filsus
fa. ĩ ṗn. ⁊. xij. q. j. tua. Jntellige de mo
bilibꝰ ⁊ q̃ seruādo seruari nō pñt. vt. s̃.
alienatio. Jtẽ si de lnĩa p̃lati stat ĩ scholis cũ cōsilio maioris partis cōuẽtꝰ: vel
in ꝑegrinationẽ vadit pōt donare q̃
alij scholares ⁊ ꝑegrini honesti rōnabi
liter facere solẽt vt t
ʒz gl. in. d. c. nō dicatis alle. l. vl. C. ad mace. l. si lōgius. ff. de
iudi. ⁊ etiā donare pñt causa eleemosy
ne ẜm q dicā eleemosina. §. vj.
¶ Sextus abbas ⁊ q̇libet alius prelatꝰ
*religiosus q̇ nihil dare pōt nisi sicut di
ctũ est de filijsfa. qui habẽt administrationẽ. liiij. di. abbati. nisi ꝑ statuta aut
cōsuetudinẽ aliud caueat̃. arg. l. ꝓhibe
re aũt. §. non tm̃ aũt. ff. q vi aut clā. oe
his que fiunt a prela. c. ea noscitur.
¶ Septimus vxor si nō habet vltra do
*tem nisi eleemosinā scm ꝙ dico. j. eleemosyna. §. vij.
¶ Octauus q̇ cōmisit crimẽ lese maie
*statis. C. ad. l. iul. maie. l. vlti.
¶ Nonꝰ hereticꝰ ipso iure bona eiꝰ
*sunt confiscata vt de here. j. c. cum scm
leges. lib. vj.
¶ Decimus q̇ cōtrahit incestas. s. inter
*ascẽdẽtes ⁊ descẽdẽtẽs aut nepharias
i. inter collaterales vel inutiles alias ꝓ
hibitas nuptias: ip̃o iure bonoꝝsuo
rũ dñiũ ꝑditvt. d. c. cũ ẜm. ll. ⁊ in aut̃. de
ince. nup. in prin. ⁊ ibi dicit procedere
ĩ qͦcũ mr̃imonio illicito. dũmō fuerit
sciẽs factũ puta ↄsanguineā ⁊ ius. s. q
ꝓhib
ʒz ałs nō. s. si sciat iuss
ʒz nō fcm̃ aut
fcm̃ s
ʒzm̃ ius error iuris excusat a dolo.
¶ Vndecimꝰ q̇ in aliqua re cadit in cō
*missum puta in agro vectigali ipso vectigali nō solutovel qñ q̇s occultat mer
ces quarũ vectigal est soluẽdũ ipso
iure perdit dñiũ illiꝰ rei. ⁊ hmōi vt not.
in. l. cōmissa. ff. de pub. vbi r. Nā q cō
missum est statim desinit esse eius q̇ cri
men ↄ̃xit dñiũ vectigalis acq̇rit̃ fisco
sc
ʒz vel ẜm ordinẽ ciuitatis ẜm glo. ibidẽ. Jn isto tñ casu ⁊ tribꝰ immediatis
precedentibꝰ licite a donatario retinet̃
q est ei donatũ ante snĩam declaratoriā que requirit̃ ante eis possint aufferri. vt. j. pena. §. iij.
¶ Duodecimꝰ qui cōmisit aliq capita
*le crimẽ a predictis ꝑꝑ ꝙ bona eiꝰ sint
publicāda post cōdẽnationẽ nō pōt do
nare sed añ sicvt. ff. de dona. l. post ↄ̃ctũ
ẜm distinctionẽ. s̃. alienatio. §. xxv.
¶ Tertiusdecimꝰ miles qui meretrici
*vel cōcubine dare nō pōt. l. ij. C. de dona. inter virũ ⁊vxo. ⁊ per glo. ⁊ doc. in. l.
miles ita heredẽ §. młier. ff. de test. mil.
Jdẽ dic de clerico doctore ⁊ aduocato q̇
dicũt̃ milites ꝑ no. ĩ. l. miles. ff. de sent.
|
et re iudic. s
ʒz Cy. ĩ. d. l. ij. ĩtelligit de milite armate militie nō de militibus qui
militāt luxui ⁊ appellāt̃ milites dignitatis ⁊ gaudentes nō milites opere.
¶ Quartusdecimus vir vxori ⁊ econtra
*rio constāte matrimonio. de quo dic vt
j. donatio. iij.
¶ Quintusdecimꝰ pr̃ q̇ filio filieue nō
*p̃t donare aliq̇d pr̃ ⁊ filiꝰ cẽsent̃ vna
ꝑsona vt. C. de impu. ⁊ alijs substi. l. vlt.
fallit ẜ
ʒz gl. in. l. pater. C. de inoffi. dona.
in quatuor casibꝰ. ¶ Primꝰ est cā dotis
⁊ donatiōis ꝓpter nuptias. l. pōponiꝰ
filadelphꝰ. ff. fa. hercis. ¶ Scs est eunti ad castra. nā ei p̃t res mobiles dona
re. l. iiij. C. fami. hercis. ¶ Tertiꝰ est propter aliq diurnũ vt puta ꝓ alimentis.
¶ Quartꝰ est vsus fructus quẽ h
ʒz in ad
uẽticijs quẽ pater pōt donare. ¶ Addo
quintũ qñ v
ʒz filiꝰ est emācipatꝰ arg. de
resti. in integ. c. ↄstitutꝰ. ¶ Adde sextu
ʒz
quando donat propter benemerita
ẜm Bar. in. l. j. C. de colla.
¶ Sextusdecimꝰ q̇lib
ʒz donare ꝓhibet̃
*vltra quingẽtos solidos vt. C. de dona.
l. pe. in fi. q est verũ sine insinuatione
p̃cedẽti. Excipiunt̃. vij. casus. ¶ Primꝰ
in magistro militũ q̇ res mobiles tam
suas ex spolijs hostiũ habitas dona
re pōt militibꝰ. ¶ Scs casus qñ quis
donat ꝓ reꝑatiōe domꝰ rupte ex ruina
vel incendio. ¶ Tertiꝰ in redẽptiōe captiuoꝝ hi sunt ĩ. d. l. pe. ĩ gl. ibidẽ addũ
tur. ¶ Quartꝰ in donatione imperiali.
¶ Quintꝰ in donatione ꝓpter nuptias
vs ad quā titatẽ dotis. ¶ Sextꝰ in donatiōe cā mortis. ¶ Addo ego septimũ
in donatiōe impiā causam vt in. l. sancimꝰ. C. de dona. ⁊ l
ʒz gl. ibidẽ in. d. l. san
cimꝰ velit ꝙ in piā cām nō valeat sine
insinuatiōe nisi vs ad octingẽtos soli
dos tñ tu tene ꝙ valet sicut Bar. in. l. il
lud. C. de sac. san. ec. per idemptitatem
rōnis. d. l. pe. cũ in sinuatione autẽ vs
ad quācun summā facta indist. incte
ab his qui donare pñt. vt in. d. l. pe.
¶ Quid si sit facta donatio duobus de
*maiori. summa quingẽtoꝝ solidoꝝ si
ne ĩsinuatiōe. Rñ. ꝙ nō v
ʒz. tex. test ĩ aut̃.
itẽ a priuatis posita suꝑ. d. l. sancimus.
¶ Quid si donatio sit facta in singulos
*ānos eiusdẽ titatis q̃ singulariter nō
excedit summā sed simul oẽs sic. Rñ. q̇
nō v
ʒz ẜm Hosti. est donatio vna. l. senatus. §. fi. ff. de dona. causa mor.
¶ S
ʒz q̇d si fiat diuisim ꝑ plures dona
*tiōes vltra p̃fatā sũmā. Rñ. Alberi. ĩ. l.
illud. C. de sa. sā. ec. ꝙ nō v
ʒz ad hoc vt
cesset necessitas ĩsinuatiōis req̇rit̃ distā
tia ĩ tꝑe vt. d. aũt. itẽ a priuatis. §. si q̇s.
Fuit. n. impetus quẽ lex ꝑ ĩsinuationẽ
voluit refrenare. C. de ĩoffi. do. l. pr̃. ałr
p̃ualerẽt ꝟba rei ↄ̃. l. ij. ĩ. fi. C. cōia dele.
vbi r nos em̃ nō ꝟbis s
ʒz ipsis rebꝰ legẽ ĩponimꝰ. facit. ff. de ca. pec. l. si forte
nā vnꝰ ĩpetꝰ facit pła eẽ vnũ. ff. ad. l. ac
q̇. l. ill. §. fi. extra de or. co. c. cũ dilectꝰ.
¶ Sed nunq̇d reuocabit̃ tota donatio
*si excedat summā factā sine ĩsinuatiōe.
Rñ. ꝙ nō s
ʒz solũ excessus a dictis. ccccc.
solidis vt ĩ. l. sancimꝰ. C. de dona. q limita verũ nisi fuisset iuramẽto firmata
tũc ĩ nullo reuocat̃ ẜm Jo. an. in addi. ad spe. de fi. iustru. ⁊ q̇d valeat solidꝰ
vide. j. ludus. §. ij. in fi.
¶ S
ʒz q̇d ẽ insinuatio. Rñ. Albri. in. d. l.
*ill ꝙ ↄsuetudo vr̃ admittere ꝙ ĩsinuatio est ꝑ suꝑiorẽ autoritatis p̃statio q
vr̃ ĩnuere gl. ĩ aũt. vt nō fiũt pignora. §.
illud. vñ ad cautelā solẽt hoc ꝟba poni
ꝙ corā eo donatio ĩsinuata sit ⁊ ita cōiter fit l
ʒzꝓprie ĩsinuatio sit p̃existẽtia do
nationis in scripturā autẽticā. redacte
ap cōpetẽtẽ iudicẽ facta publicatio ex
eius autoritate ĩ publica gesta seu acta
facta reductio vt colligit̃. l. in hac. C. de
dona. iuncto. §. illud. in autẽ. vt fratru
ʒz
filij ⁊ ĩ. §. nō habẽte de defẽ. ci. ⁊ in. §. et
hoc ꝑuenit vt nulli iudicu
ʒz vt sic inter
tp̃s donatiōis ⁊ insinuatiōis posset de
liberare an expediant vt in autẽ. de ap
pe. l. intra que tempora circa princ.
¶ An ĩsinuatio possit fieri die feriato.
*Rñ. Albr. in. d. l. illud. ꝙ sic nō exigit
cause cognitionẽ ergo quelibet die potest fieri. ff. quis ordo ĩ bo. pos. ser. l. ij. ⁊
etiā quia est actus voluntarie iurisditionis. C. de fer. l. actus.
¶ Cui iudici d
ʒz fieri. Rñ. Albri. in. d. l. il
*lud ꝙ iudici. l. dona. in fi. C. de do.
¶ Xvij. donare nō possũt qui dominiu
ʒz
*in re quā donare volunt nō habẽt sicut
sunt raptores fures ⁊ hmōi quia nemo
plus iuris in aliũ trāsferre pōt ipse
h
ʒz. l. nemo. ff. de regu. iur. facit. l. traditio. in prin. ff. de acqui. re. do. vide aliquas exceptiones. in. d. l. traditio. sed
nihil ad nos.
¶ Xviij. p̃lati ⁊ alie ꝑsone ecclesiastice q̃
*non possunt res ecclesiasticas mobiles
vel ĩmobiles p̃ciosas alienare sine certa solẽnitate de q̃. s̃. alienatio. res autẽ
mobiles ꝓhibentur in vsus honestos
alienare: vide. s̃. clericus. iij. §. iiij.
¶ Quō ep̃s pōt donare ꝓ construendo
*monastrio: vide ĩ. c. apłice sedis. de do.
parũ ad simplicẽ ↄfessionẽ pertinet.
¶ Xix. illi qui sunt nō soluendo credito
*ribus. vide. s̃. alienatio. §. xxvj.
¶ Xx. illi qui ꝓpter cām illicitā donant
*puta femine ꝓ meretricio. Sed aduerte
ꝙ meretrici publice siue cōcubine val
ʒz
ꝓmissio siue donatio ẜ
ʒz Bar. Bal. ⁊ An
ge. post Cy. in. l. affectionis. ff. de dona.
⁊ in. l. ij. C. de cōdi. ob tur. cām. licet gl.
in. d. l. affectionis. velit ꝙ v
ʒz nō quo ad
actionem. sed quo ad exceptionem. sed
reprobatur a predictis. s
ʒz ꝓ meretricio
facto cũ nupta vidua vel virgine ꝙ de
iure ciuili punit̃ nō valet ꝓmissio sed
donatione facta potior est cōditio possidentis. nisi sit miles. vt dictum est. s̃.
Verũtamẽ fiscus posset aufferre a muliere: vt no. Cy. in. l. ij. ff. de cōdi. ob tur.
cām. ⁊ in tex. l. lutius. in fi. ff. d. iur. fis. ⁊
ista est vera opi. licet alij indistincte velint ꝙ nō valeat ⁊ male: ⁊ idẽ dic de do
natione facta ꝓ quocũ q lege punitur. ⁊ sic intellige. d. l. affectionis.
¶ Xxj. illi qui iudici seu p̃sidi aut alijs
*officialibus quibꝰ est cōstitutũ salariũ
suũ aliquid donant siue añ siue post de
positum officiũ ꝓ aliquo beneficio tꝑe
administrationis p̃stito. nā tā donans
cui donat̃ cōuictus quadrupli pena
plectit̃ vt in. l. fi. C. ad. l. iul. repe. intelligit glo. verũ quādo occulte dat̃ secꝰ si
palā ꝓpter. l. j. ff. de polli. q̃ est cōtra facit ꝓea tex. in. l. barbariꝰ. ff. de offi. p̃fe.
Judices aũt delegati ecclesiastici nihil
possunt recipere nec eis donari: nisi solum esculentum ⁊ poculentũ q in pau
cis diebus possit cōsumi ⁊ mera liberalitate donatum. Jdem dic de conseruatore: vt in. c. fi. de offi. deleg. lib. vj. idem
dic de iudice seculari de quibus vide
iudex. §. ix.
¶ Xxij. illi qui visitatoribꝰ suis aliquā
*pecuniā seu eorum famulis vel quodcũ aliud munꝰ donare volũt de quo
vide. j. visitationem. §. iij.
¶ Xxiij. illi quibus per statuta munici
*palia est ꝓhibitum nisi cũ certo mō do
nare. ⁊ si donationẽ ꝓ aĩa possint ꝓhibere vide imunitas. §. xlvj. ⁊. xlvij.
¶ Vtrum donatio possit fierit absenti.
*Rñ. ꝙ sic siue mittas qui ferat siue iubeas ꝙ ipse penes se q habet de tuo
teneat s
ʒz ignorāti nō pōt in. l. absenti.
ff. de do. fallit quādo donās mittit per
seruũ donatarij ⁊ ea mẽte vt statim fiāt
sua. d. l. absenti.
¶ Vtrum donator teneat̃ de euic. dona
*rio. Rñ. glos. in. l. aristo. ff. de dona.
ẜm A
ʒzo. ꝙ sic hodie cũ assimiletur vẽditio
ni. insti. de dona. §. alie. Sed ipsa glo. di
stinguit. ꝙ aut fuit de ea ꝓmissum ⁊ sic
tenetur. C. de euic. l. ij. nā ꝓ qualibet cā
ꝓmitti pōt de euic. ff. de edil. edi. l. scien
dũ aut nō fuit ꝓmissum ⁊ tũc aut cepit
donatio a donatione siue traditiō ⁊ nō
tenet̃ de euictione. sed de dolo si intercessit aut cepit a pactione vel ꝓmissione. ⁊ tũc agi pōt: vt in. d. l. arist. ⁊. C. de
iur. do. l. j. ff. de verb. obli. l. vbi aũt. §. fi.
¶ Vtrũ donatũ ab eo qui nō pōt dona
*re sit restituendum de necessitate dona
tario. Rñ. ꝙ sic ẜ
ʒz ꝙ patet ꝑ supradicta.
⁊ ẜm supradictas distinctiones.
¶ Vtrũ donatũ ambasiatoribꝰ acquira
*tur eis vel dño. Rñ. ẜ
ʒz Bar. in. l. si ꝟo. §.
itẽ cquid. ff. so. ma. ⁊ ꝑ Cy. in. l. fi. §. sed
cũ in sca. C. de fur. ⁊ ꝑ Guil. in. l. qui ꝓ
prio. in. §. ꝓcurator. ff. de ꝓcurato. ⁊ glo.
vtrobi ꝙ acquiritur ambasi atoribus
si donat̃ tā ꝑsone. facit. l. sociũ qui §. j.
|
ff. ꝓ so. vbi donatũ socio occasiōe societatis cedit donatario nō societati ex qͦ
donatũ est ꝑsone nō societati: secꝰ si do
nat̃ rōne officij: accipit̃ dño. ff. cast.
pec. l. si forte. ⁊. l. miles la. ij. Pa. in. c. po
stulastis. de ↄces. p̃bẽ. dicit ꝙ in dubio
debemꝰ attendere qualitatẽ domi. et si
talis sit res ꝙ potiꝰ credit̃ donata dño
ꝙ ambasiatori vtputa leo ⁊ hmōi. tunc
acquirat̃ dñ o ałs nō. Vel pōt dici ꝙ si
ꝑsona ābasiatoris antea erat nota tũc
videat̃ intuitu ꝑsone. Si vero solu
ʒz est
nota ꝓpter officij sic intuitu officij datu
ʒz videat̃. l. si forte. l. miles. la. ij. l. dotẽ
.§. herditatem. ff. de castren. pecu.
¶ Vtrũ qñ donat̃ vel legat̃ isto modo
*dono vel lego talẽ terrā q̃ est. j. tales cōfines q̃ ẽ. xx. iugerũ. q̃ tñ est. xxx. vel lego
vxori mee talia iocalia q̃ sunt p̃cij centũ ducatoꝝ. ⁊ tñ sunt ducẽtorũ donatarius poterit ne bona cōscientia tenere.
Rñ. Bal. ĩ rub. de emp. ⁊ ven. C. dicit ꝙ
Jo. an. ĩ addi. ad Spe. ti. de emp. ⁊ ven.
refert ⁊ sequit̃ dominũ suũ q̇ fuit Odo
ardus cōsilio. ccxxxij. ꝙ pōt totũ retine
re. per. l. si fundũ sub cōditione. §. si libertꝰ. in fi. ff. de le. j. l. cũ pater. §. pater
qui filio. ff. de le. ij. Sed ipse Bal. dicit
multũ differre: an q̇s exprimat ↄceptũ
suũ incipiẽdo a numero vel mẽsura. vt
puta dono. tibi q̃tuor modia terre in
tali ↄfinio. ⁊ tũc nō veniat plꝰ. vt. l. silq̇s
testō in prin. ff. de leg. j. an exprimat ꝑ
noĩa designātia certā spẽm: vel corpus
determinatũ. l
ʒz postea mẽsuret̃: tunc
mensura est loco demonstrationis. que
falsa nec viciat nec minuit id cui addi
citur. l. demonstratio. ff. de ↄdi. ⁊ de. Fa
cit. l. si venditor. ff. de actio. emp. ⁊ ven.
hoc sequit̃ Petrus in. c. per tuas. de do
na. vbi dicit ꝙ si vir legat talia iocalia
vxori que extimat centũ. ꝙ licet valeāt
duplũ nō poterit heres minuere s
ʒz totũ habebit similiter si minus valẽt nō
poterit plus mulier petere. Jdẽ dicit
de vẽditiōe seu emptione. ⁊ sic solue. l.
pe. ĩ. §. fi. ff. de ac. emp. ⁊ vẽ. ꝑ hāc distin
ctionẽ vel breuiꝰ in emptione dic q si
preciũ taxat̃ ꝑ modia nō habebit illud
plus secꝰ si taxat̃ ꝑ modia idẽ dic ĩ vẽdente si est minꝰ vt teneat̃ ẜm p̃dicta.
¶ Vtru
ʒz donatio mera possit reuocari
*ex pnĩa. Rñ. ꝙ nō arg. c. veꝝ. de ↄdi. appo. facit. d. l. arist. ĩ prin. ⁊ iō dicit Bar.
ĩ. l. fi. ff. de cōdi. ob tur. cām. ꝙ donatio ẽ
cōtractus nominatꝰ. ⁊ no. in. l. iuregen
tiũ. ff. de pac. in prin. Nā h
ʒz nomẽ elegās. nec reuocat̃ pnĩa sicut nec alij cōtractꝰ nominati: vt. l. si pecuniā. in ṗn.
ff. de condi. ob causam.
¶ Vtrũ donatio mera reuocetur ꝓpter
*aliquā cā
ʒz. Rñ. vt colligo ex. l. fi. C. de re
uo. dona. ⁊ ex. c. fi. de do. cũ ibi no. ꝙ sic
ꝓpter vndecim causas. ¶ Prima propter defectũ cause ꝓpter quā res est do
nata. c. q a te de cle. ↄiug. de quo dicvt
j. §. xlvij. ¶ Sca ꝓpter cōditionẽ adie
ctā. c. veꝝ. de cōdi. appo. de quo dic: vt
j. §. xlvj. ¶ Tertia ꝓpter dati enormita
tẽ: puta cũ pater donat tātũ ꝙ fiĩio hereditas nō remanet. xiij. q. ij. si q̇s irasci
tur dic vt. j. casu. x. ⁊. xj. ¶ Quarta cum
donatarius manus violentas iniecit ĩ
donatorem. ¶ Quinta si atrocẽ iniuriā
fecerint. s. verbalẽ aut eũ fugauerit. vel
in carcerẽ itruserit ⁊ huiusmodi. vt differat a p̃cedenti. ¶ Sexta cũ graue dā
num rebus donator intulit puta in tota vel in maiori tꝑe substātie. pōt etia
ʒz
esse citra maiorẽ partẽ substātie. ⁊ ideo
erit arbitrariũ ẜm Jo. an. ĩ. d. c. fi. ¶ Se
ptima quādo inferre p̃sumpsit vite pe
riculũ. l
ʒz effectꝰ nō sit sequutꝰ sc
ʒz ponẽdo insidias. ¶ Octaua si cōuẽtiōes in
donatione positas nō seruauerit quas
ꝓmisit. Hec q̇n. s̃. dicta immediate
habent̃ ĩ. d. l. fi. adde ẜ
ʒz gl. ibidẽ. ¶ No
na si donatariꝰ negligit alere donatorẽ inopẽ q intellige ẜm Cy. in. d. l. fin.
veꝝ si donatio cōsistit in magna re seu
quātitate. ⁊ sic limita. d. gl. ꝑ iura alleg.
in ea que loquunt̃ qñ libertas ẽ donata: vt. l. alimẽta. ff. de lib. agno. ⁊ in aut̃.
vt liber. de cetero. §. illud. ff. de iurepatro. l. diuus. la. j. ⁊. l. ingratus. Vñ donatio facta liberto reuocatur solum ex
obsequio nō p̃stito. ⁊ etiā emptũ ab eo
ex pecunia donata: vt. l. j. C. de reuoca.
|
dona. s
ʒz nō libertas. C. de lib. cā. l. solo.
S
ʒz hoc est spāle in liberto nō in alijs.
vt ex sola nō prestatiōe res ex pecunia
donata empta reuocet̃ vt ĩ. d. l. j. no. gl.
q no. ꝓ istis mulieribus ⁊ simplicibꝰ
que fere oĩa donant ⁊ demũ negligunt̃
alimẽtaria donatario. Si vero sit modicũ quod est donatũ nō reuocatur do
natio ꝓpter alimẽta denegata. ⁊ sic intellige gl. in. l. in cōdẽnatione. ff. de reg.
iu. que vult ꝙ nō reuocet̃ donatio propter alimẽta denegata. Et nota. in pre
dictis causis reuocari donationem per
donatorẽ nō per heredes etiā si talis
ingratitudo sit ↄmissa in donatorẽ nō
ĩ heredes vt in. d. l. ⁊ ca. no. ¶ Decima
causa ex p̃sumpta volũtate donatoris
vt ꝓpter natiuitatẽ filioꝝ suꝑueniẽtẽ
⁊ in hoc sunt varie opi. vident̃ iura
varia vide si placet Bar. in. l. ticia. in. §.
imperator. ff. de leg. ij. ¶ Vndecima cā
est cōtra volũtatẽ donatoris rōne ĩofficiositatis Circa q no. Bar. in. l. si vt al
legatis. C. de inof. do. sic distinguente
ʒz
ꝙ aut donatio est inofficiosare ⁊ cōsilio
⁊ tũc si est facta liberis reuocat̃ quatenus est immoderate factũ vs ad debi
tũ bonoꝝ subsidiũ vt. l. si liquent. C. de
in offi. dona. Si ꝟo sit facta extraneis
si reliquit aliquid filijs sic non reuoca
tur nisi vs ad debitum bonorũ subũdium. l. omni modo. C. de inof. testa. si
vero nō reliquit sic reuocatur in totu
ʒz.
d. c. si quis irascit̃. aut donatio est inoffi
ciosa re solũ: ⁊ sic reuocatur solum quatenus est immoderate gestũ. Exemplificat Aug. in. d. c. si quis ꝙ quando q̇s
irascens filio exheredat eũ ⁊ donat oĩa
sua ecclesie non est suscipiendum
inofficiosare ⁊ cōsilio. si. vero cōputat. x.
filiũ habẽs ipse aliũ vel si habẽs duos
filios. x. cōputat tertiũ vel habẽs. xij. x.
cōputat. xiij. ⁊ oĩbus eque relinquit: sic
non facit inofficiose ⁊ valet.
¶ S
ʒz q̇d si fuit facta monasterio reuo
*cabit̃ ꝓpter suꝑueniẽtiā filioꝝ. Rñ. pa.
in. d. c. fi. ꝙ nō in totũ monasteriũ est
loco filij ⁊ donatio ẽ facta fauore aĩe
s
ʒz solũ reuocabit̃ quo ad legitimā debi
tā hoc idẽ sentit gl. etiā donato ecclesie
xvij. q. vl. c. fi. ⁊ alia gl. xxvij. q. j. c. vt lex
cōtinẽtie. hoc verũ iure fori. s. iuris ciui
le s
ʒz iure poli. i. quadā naturali equita
te reuocat̃ in to. vt sentit gl. in. d. c. fi. et
d. c. si q̇s irascit̃. ⁊ hoc rōne presumpte
voluntatis donatoris.
¶ Vtrũ si sit iuramẽto firmata reuoca
*bitur ꝓpter p̃fatas causas. Rñ. ẜ
ʒz. do.
Ant. in. d. c. fi. ꝙ sic ex subsistentia cōditionis que est in iuramento.
¶ Quid si dictũ sit per pactũ ꝙ nō pos
*sit reuocari p̃textu alicuiꝰ ingratitudinis. Rñ. ꝙ tale pactũ nō tenet equita
ti naturali cōtrarium esset. s. ꝙ aliquis
impune ingratitudinis viciũ ↄmitteret. C. de inuti. sti. l. ex eo.
¶ Vtrũ donatio cōditionalis reuocet̃.
*Rñ. ꝙ pẽdẽte cōditiōe nō pōt ex futu
ro euẽtu pendet. facit. l. potior. §. videa
mus. ff. q̇ po. in pi. ha. nec etiā purifica
ta ↄditiōe est vera ⁊ mera donatio. si
vero cōditio deficiat non reuocatur
ꝙ nō est reuocari nō potest. c. ad dissoluẽdum de despō. id erit ergo perinde
ac si non fuisset donatum.
¶ Vtrũ donatio facta sub modo possit
*reuocari modo nō seruato. Rñ. vt colligo ex no. ꝑ doc. ĩ. c. verũ de condi. ap. ꝙ
aut modꝰ fuit ṗncipalis causa seu fina
lis cōtractus ⁊ ita pōt reuocari. et dicit
Bar. ĩ. l. ij. §. fi. ff. de do. facit. l. cũ. l. C. de
pac. inter empt. ⁊ vẽ. vbi reuocat̃ cōtra
ctus noĩatus nō ĩpleto modo quando
modus fuit cā principalis ↄtrahendi
⁊ sic intellige. l. ea cōditione. C. de rescĩ.
ven. aut modus non fuit causa finalis
donationis ⁊ sic non reuocatur cessante modo facit. l. meuia. ff. de manu. te.
vbi libertas legara tribus seruis sub
hac conditione vt alternis vicibus luminaria accenderent super sepulchru
ʒz
eius non reuocatur uis modus non
impleatur tex. non considerat vt cau
sam finalem libertatis date modũ. sed
vt causam impulsiuā ⁊ simus in dubio
si donatio est in piā causam fauore pie
cause videtur contemplata pia causa
ꝓ finali causa vt videt̃ velle Bar. in. l.
|
ea cōditione. C. de rescin. vẽ. ⁊. l. si pecu
niam. in prin. ff. de cōdi. ob causam. ali
as nō. Ex his infert̃ ꝙ donatio fctā ec
clesie sub modo nō reuocat̃ si modꝰ nō
seruetur nisi expressum fuerit ꝙ possit
reuocari. ratio dōatũ ecclesie sub mō
vr̃ donatũ ꝓ salute aĩe principaliter. c.
requisiti testa. facit gl. ĩ. l. si quis titio
ff. de le. ij. Et iō modus app ositus non
videtur causa finalis s
ʒz impulsiua. ⁊ iō
cessante cā impulsiua nō cessat effectꝰ
nisi sit expresse actũ. ⁊ ꝓ hoc facit. d. l.
meuia. facit tex. in. l. legatũ. ff. de admi.
rerũ ad ciui. perti. iunctis q̃no. ibi bar.
⁊ ĩ. l. legatũ. ff. de vsufru. leg. ⁊ bal. ĩ. l. j.
ff. de his que pene cā relic. ⁊ in. l. cũ alie
nā. C. de lega. nā in. d. l. legatũ ꝓbatur
ꝙ si testator reliquit mille ad honore
ʒz
suũ reipublice. vt inde fierent ludi an
nui vel fabrica q̃ iure impediente fieri nō pñt. ꝙ illa pecunia conuertat̃ ad
aliũ vsum qui cedat in honorẽ testōris
nec reuocatur legatu
ʒz: ad honorem
suu
ʒz est causa finalis.
¶ Pone ꝙ solus p̃latus est qui non ser
uat modũ nũquid reuocabit̃ qñ dictũ
est ꝙ possit reuocari. Rñ. Vin. ĩ. c. verũ
de cōdi. appo. tenet ꝙ non delictum
prelati solus nō nocet ecclesie regula
lictũ lib. vj. Et idẽ sequunt̃ doct. cōmuniter ĩ. c. breui de iureiur. secꝰ si p̃latus
cuʒz capło. Aduerte aliud est si dona
tio sit sub cōditiōe si solus prelatus
eā nō seruat nō valet donatio. ratio
in acquirẽdis solus p̃latꝰ pōt nocere ec
clesie nō in acquisitis vt no. glo. et doc.
xvj. q. vj. §. fi. ⁊ Jnno. in. c. fraternitatẽ
de dona.
¶ Vtrũ cũ dictũ ẽ ꝙ possit reuocari requiratur snĩa. Rñ. ẜ
ʒz Jnn. ĩ d. c. verũ et
host. do. ant. ⁊ Car. ibidem ꝙ sic alij vt
bal. in. c. verum de for. ↄpe. ⁊ ĩ. c. ill de
presump. tenent cōtrariũ ⁊ Ange. in. l.
pe. ff. de pac. ⁊ glo. in autem. vt de cete
ro non fiant commutationes. §. j. sed
verius est primum nemo sibi ius dicit. xvj. q. vj. placuit de p̃bẽ. cum qui. li.
vj. C. vñ. vi. l. si q̇s ĩ tāta ꝙ si dictũ estvt
ꝓpria autoritate: quia tũc poterit vt t
ʒz
Host. in. d. c. verũ ⁊ ĩ. c. cũ dilecti de do. ⁊
cōiter doc ĩ. d. c. verũ. bar. ĩ. l. creditores
in. vj. col. C. de pign. ⁊ no. idẽ bar. ĩ. l. fi.
ff. vt pos. le. nisi esset sacra effecta. l. si q̇s
curialis. C. de epis. ⁊ cle. Limito nisi eẽt
de facto resistens tũc pactũ nō vl
ʒz vt
dicit bar. in. d. c. creditores prestaret enĩ
materiā veniendi ad arma quod nō l
ʒz.
¶ Quid si donatũ aliq̇d sit ecclesie vł al
*teri cũ pctō ꝙ nō possit alienari. Rñ. ẜ
ʒz
do. ant. ĩ. d. c. verũ de cōdi. app. ꝙ aut po
nit post ↄ̃ctũ donatiōis ⁊ nō ĩpedit alie
nationẽ nec aliq̇d operat̃ circa ↄ̃ctũ. l.
donatio ꝑfecta. C. dona. q̃ sub mō aut
añ ↄ̃ctũ ꝑfectũ. i. añ traditionẽ. tñ post
obligationẽ. ⁊ tũc ẜ
ʒz Car. d. c. veꝝ nihil
operat̃ tale pactũ ꝑ glo. ĩ. l. vnica. §. ac
cedit. C. d. rei vx. ac. aut pactũ appōit̃
tꝑe ↄ̃hẽde obligatiōis ⁊ tũc aut reseruat sibi aliquod ius in re quā tradit ꝓ
obligatione ⁊ ẽt apponit ꝓhibitione
ʒz
de alienatione ⁊ tuncvalet alienatio. l.
si creditor. §. fi. ff. de di. pi. iuncta gl. ibi
dẽ ẜ
ʒz literā pisanam q̃ h
ʒz literā negatiuā. s. nullā venditionẽ esse. aut nullũ
ius sibi reseruat. s. alteriꝰ ⁊ tũc ẜm do.
ant. eadẽ est rō vt non valeat alienatio
aut nec sibi nec alteri reseruat ius ĩ re
donata. ⁊ tũc si alienatio sequat̃ v
ʒz. sed
aget q̇ pactũ apposuit ad extimationẽ
l. ea. l. C. de cōdi. ob causam. ⁊. l. pe. ⁊ ibi
Bar. ff. de pac. aut apponitur ꝓhibitio de alia re non alienanda ⁊ non vel
tale pactum. ⁊ ita loquitur. d. l. pe. nisi
paciscentis intersit de non alienando.
quia aget ad interesse. ita no. ĩ. d. l. pe. ⁊
hoc verũ in priuato. Jn ecclesia autem
si alienat sꝑ vr̃ interesse cu
ʒz tali pacto
de non alienando quasi sit fauorabile
aĩe dātis nisi qñ alienaret in calu necessitatis. Jntellige qñ aliter ꝓuideri
nō pōt sic donator si nō voluisset tur
piter intellexisset nec voluisset prohibi
tio. c. sicut hi. xxxvij. di. cũ ibi no. in gl.
ca. j. lxxxiij. di. vel quando alienare. ob
magis piā causam ẜ
ʒz do. an. vbi. s̃. facit. c. l
ʒz de reg. c. peruenit. el. ij. de iureiur. ⁊. c. aurum. xij. q. ij. C. de sac. san. eccle. l. sancimꝰ uis alij teneāt ↄtrartũ.
|
¶ Sed quid si dictum sit ꝙ nō possit a
*lienari: ⁊ si alienetur: tũc liceat ip si he
redibꝰ suis fundũ ad se reuocare. Rñ.
Juriste cōmuniter tenẽt ꝙ non possit
alienari. sed Ber. brix. in questiōi. suis.
q. iiij. tenet ꝙ deequitate canonica pōt
ob piam causa
ʒz: quādo alia nō habet
que como de possit alienare. ⁊ idẽ tenet
gl. ĩ. c. imperator leo. x. q. ij. ⁊ not. ꝙ hec
supraposita distinctiovl
ʒz de omni ↄtra
ctu in quo ab hoĩe alienatiōis prohibi
tio appo nit̃ si āt ꝓhibitio sit a lege et
tũc nłla ẽ aliẽa tio ĩ. l. quẽadmodũ. C.
agri. ⁊ cẽsi. ⁊ co. ⁊ c. eccłia sctẽ Marie el.
j. ⁊ ibi pa. vt lit. pẽ. si aũt ꝓhibitio talis
pōit̃ ab homine in viā testamẽti vł vltime volũtatis tũc dicvt in. l. filiusfa. §.
diui. ff. de leg. j. dicit̃ qũo sine causa nō
pōt op
ʒz ergo causa exprimatur ab ipso
testōre puta vt remaneat in familia et
hmōi vide diffuse ad propositum nostrum. j. legatum. ij. §. xj.
¶ Vtrũ ꝓhibiti donare donatiōe me
*ra cōditionali vel sub modo ꝓhibeant̃
donare ꝓpter bñmerita q̃ dicitur remuneratiua. Rñ. ꝙ nō nō est ꝓprie donatio vt colligitur ex. d. l. acquiliꝰ regu
lus. ⁊ quod no. in. c. si quos. xij. q. ij. ⁊ in
c. cōsensus de re. eccl. nō alie. ⁊ Bal. ĩ. l.
iubemus. C. de sac. san. ec. nisi ꝓhibeāt̃
donare nō habent administrationẽ
in rebꝰ liberā quas volũt donare sicut
sũt primi. ij. iij. iiij. v. vij. viij. ix. x. xj. xij.
xvij. vel pro hibeātur donari ꝓpter legitimā cā
ʒz sicut sunt. xiij. xx. xxj. xxij. vł
qui nō possunt donare nisi in damnu
ʒz
aliorũ vt sunt. xix. vide etiam ꝙ dico. j.
ĩmunitas. §. liij. aduerte hic ꝙ ista ꝟba
quādo quis dicit se donare propter be
nemerita si proferātur ab eo qui libere
pōt donare. tũc inducunt ꝓbationẽ in
ter easde
ʒz ꝑsonas sed si de necessitate
requirerentur benemerita vt valeret
donatio tunc non sufficiunt talia verba enunciatiua: quia non probant benemerita precessisse. l. si forte. ff. de cas.
pecu. ⁊ ibi Bar.
¶ Vtrum talis donatio remuneratiua
*possit reuocari ꝓpter causas q̇bꝰ reuo
catur alia mera vel ↄditionalis vel mo
dalis. de quibꝰ dictũ est. s̃. Rñ. ꝙ nō vt
in. l. si pater. ff. de dona. t
ʒz pa. in. d. c. fi.
ẜm cum iura scripta loquẽtia de donatione non habent locum de hac donatione remuneratiua.
¶ Vtrũ donatũ consanguineo ĩ dubio
*p̃sumat̃ donatũ respectu cōsangunitatis. Rñ. ꝙ sic ⁊ nō respectu remunera
tionis tex. est in. l. tutor. §. que a tutoribus. ff. de exc. tu.
Donatio
ij. causa mortis est cuʒz q̇s
magis vult habere se
eum cui donat magis eum cui donat
heredẽ suũ. dixit tex. in. l. j. ff. dona.
causa mortis et in. l. senatus. §. donatio eo. titulo.
De cōtentis in hoc. §. ⁊ ꝙ dona. cā
mortis dicatur magis ↄ̃ctus vltima
volũtas. no. glo. in. l. ij. in prin. ff. de dote preleg. Bar. Bal. ⁊ Jo. de imo. ĩ. l. qui
ĩ ptāte. ff. de testa. ⁊ ꝙ sit cōtractus stricti iuris habens ꝑ oĩa naturam contra
ctus bonefidei. l. seia. ff. de do. cā mor.
Bal. in. l. cum donatione. ꝟl. vitiat contractum. C. de trāsac. ideo non comprehenditur statuto de vl. voluntatibus
secundum Bal. in. l. hac consultissima.
col. iiij. C. de testa.
¶ Tres sunt species donationis causa
*mortis. Quedā sunt qñ iminente peri
culo mortis. ita dat vt stati
ʒz sit accipiẽ
tis. alia sit nullo metu pñtis ꝑiculi l
ʒz so
la cogitatiōe mortalitatis. vt ab homi
ne sono. Tertia speciescũ donatur cau
sa mortis nō vt statim fiat accipientis
sed tunc demum cum mortuus fuerit
l. ij. ff. eodem. ti.
¶ Conuenit donatio cā mor. cuʒz dona
tione simplici vtra donatio est. itẽ
vtra interviuos ↄficitur ⁊ traditur
differt. ista ex penitentia reuocatur.
illa nō vt. l. q̇ mortis cā. ff. e. Jtẽ ĩ ista
v. testes in illa duo sufficiũt vt. l. fi. C. e.
ti. i dubio p̃sumitur donatio ĩterviuos.
nisi ꝓbetur cōtrariũ vł sit facta mentio
de morte vt no. gl. in. d. l. fi.
¶ Quomō dignoscit̃ a legata. Rñ. ꝙ si
verba sunt cōmunia. vł equiuoca. tũc ꝑ
|
traditionẽ rei vel ꝑ obligationẽ qua se
obligat legatario cognoscit̃ aut qñ nul
lũ istoꝝ interuenit dr̃ legatu
ʒz. vide q
legit̃. ⁊ no. ĩ. l. ij. ⁊. l. marcellus. ff. eo. tit.
¶ Conuenit in multis cũ legato quia
*vtra est vltia volũtas. itẽ vtra q̇
nariũ numerũ testiũ req̇rit. Jtẽ quia in
vtra substitutio locũvẽdicat. vt in. l. j.
C. e. Jtẽ nec ĩsinuationẽ exigit. d. l. fi.
ite
ʒz non est ꝑfecta nisi morte secuta
vt. ff. eo. l. nō vr̃ ⁊ multis alijs de quibꝰ
dic. vt no. ĩ dictis. l. Marcellus. ⁊. l. fi.
¶ Differta legato legatu
ʒz fit nolen
*ti. sed nō donatio cā mortis. Jtẽ sepius
donatũ cā mortis tradit̃ a donāte s
ʒz le
gatum nō. Jtem donatio ĩ singulos
annos estvna legatũ vero plura. l. sena
tus. e. ti. Jtẽ filiusfa. nō legat sed donat
cā mortis cōsensu patris. Jt ẽ l
ʒz testa
mẽtũ falsũ sit vł nullũ do. t
ʒz: l
ʒz nō lega
tũ. ff. de his q̇. vt ĩdi. l. pe. §. vltĩo. ⁊ mul
tis alijs de quibusvide per totum istũ
titu. ff. ⁊. C.
¶ Quomō reuocat̃. Rñ. ẜ
ʒz gl. ĩ. l. nō oĩs
*in prin. ff. si. cer. pe. ꝙ tribꝰ modis tex ẽ
isti. de dona. §. j. ¶ Primꝰ si donatariꝰ
p̃moriatur donator. Secũdus si penitet donasse. ¶ Tertius cessante conditione sub qua donatio facta fuit.
¶ Quid si iurauit non reuocare. Rñ. ꝙ
*potest reuocari in duobꝰ casibꝰ. ¶ Primꝰ ex noua causa vt. j. sepultura. §. xl.
¶ Secũdus si donauit oĩa bōa pñtia ⁊
futura tũc iuramentũ ĩduceretvotũ
captāde mortis ⁊ ideo nō tenet. esset
vĩculũĩq̇tatis petet tñ priꝰ absolutionẽ
a iuramẽto secus si donasset solũ pñtia
ꝙ ĩtelligit̃ qñ q̇s donat oĩa bōa sua nō
addẽs futura. tunc non reuocat̃. de
qua vide ꝙ legit̃ ⁊ no. ĩ. l. fi. C. de pac. ⁊
l. stipulatio hoc modo. ff. de ꝟ. ob.
¶ Quis pōt donare cā mortis. Rñ. q
*oĩs qui testm̃ facere nō pōt donare cau
sa mortis. Excepto filiosami. q̇ licet testari nō possit etiā iubente pr̃e. pōt tamẽ donare cā mortis pr̃e permittente.
l. tā is. ff. eo. ti. Jtẽ q̇ nō pōt donare ĩter
viuos non potest donare cā mortis. l.
filiusfa. ff. de do. vñ dicit bal. ĩ. li de cō
sue. feu. in. Rñ. de ꝓhi. fe. alle. per fe. c.
j. ꝙ qñ nomẽ donationis ponit̃ ꝓhibitiue tũc includit̃ etiā donatio cā mortia: puta statuto cauet̃ ne mulier possit
donare. vñ nec etiā causa mortis: a
qͦ remouetur genꝰ ⁊ quelibet eiꝰ species
d. l. filiusfa. §. pari ratione: s
ʒz quādo no
men donationis ponit̃ permissiue tũc
non includiiur do. cā mortis. nō est
proprie dona. vt. l. j. §. j. ff. dona. vnde
feudatarius cui a dño ꝑmissu
ʒz est donare non potest donare causa mortis
feudum.
¶ Vtrũ donatio cā mortis. valeat facta
*ab eo q̇ capitale crimẽ commisit. Rñ. ꝙ
nō siue sit facta ante crimen cōmissum
siue post. siue ante sentẽtiam siue post
cũ ⁊ testamẽtũ rũpatur ⁊ oĩa publicẽt̃
vt. ff. e. l. si aliquis. fallit ĩ re donata vxo
ri. facta reatũ cōmissum s
ʒz non postea
vt. ff. de do. intervi. ⁊ vx. l. cũ hic status.
.§. si maritus. est tex. cu
ʒz gl. in. l. resvxo
ris. C. de do. inter vi. ⁊ vx.
Donatio
tertio inter viꝝ ⁊ vxorem
constante mr̃imonio non
valet: ratio est ne mutuo amore inuicẽ
spoliarent̃ donationibus non tẽ peran
tes vt est tex. ĩ. l. j. ff. e. intellige si aliter
sit ditior ⁊ aliter pauperior vt ĩ. c. dona
tio. dona. ĩter vi. ⁊ vx. ꝙ intellige verñ in donatiōe pura ⁊ simplici. de qua
s̃. donatio. ĩ prĩ. secus in donatiōe remuneratiua nō ꝓhibetur vt in. l. ꝙ
āt. §. sivir. ff. e. ti. vbi p
ʒzꝙ sivir dōatvnā
rẽ vxori. ⁊ vxor aliam viro fit hincinde
cōpensatio. ⁊ per hoc notabiliter dicit
Bar. in. l. si diuortio. ff. de ver. ob. ⁊ ẽ gl.
in. l. si volũtate. C. de do. pro ꝙ plebeiꝰ
pōt constituere dotẽ nobili cui nubere
vult aĩo donādi. l
ʒz cōferatur in tẽpus
matrimonium est remuneratiua et
nō simplex. Facit ad hoc. l. aquiliꝰ. ff. de
do. et sic limita iura ꝓhibẽtia donatio
nẽ nec solũ ꝓhibet̃ ĩter vi. ⁊ vx. s
ʒz ĩ eos
qui ad eos p̃tinẽt ẽt aut interpositas ꝑ
sonas. vt. l. si spōsus. gñaliter. ff. eo. ti.
De notatis in hoc. §. ⁊ ꝙ reciproca
v
ʒz no. Bal. in. l. si pater puelle. C. de ĩof.
test. ⁊ an. vt alter distribuat ĩ piā causā
|
Fel. no. ꝙ sic ĩ. l. mulier. ff. ad. i. aquil. ⁊
ꝙ factaviro ab vxore pro dote filie Bar.
no. in l. siue vxor per illu
ʒz tex. ff. de dona. in ter vi. ⁊ vxo.
¶ Quid si viro mortis cā donare volẽ
*ti mādat vir ꝙ donet vxori. Rñ. q donatio est nulla. vr̃ ac sivir donaret. l.
idẽ. ff. e. ti. secus si volẽti legare mihi.
mādo ꝙ legetvxori. nō facit donationẽ
ĩter vi. ⁊ vx. l. s
ʒz si vir. §. ꝙ legaturꝰ. ff. eo.
Rō ĩ donatiōe cā mor. vt sine traditiōe trāsfert̃ dominiũ reuocabiliter tñ
l. ij. ff. e. ti. secꝰ ĩ legato ꝙ cedit solũ a tẽpore mortis. vt. l. a titio cũ si. ff. de fu. iō
ĩ ṗmo casu q̃sito dñio viro nō pōt. sed ĩ
secundo sic. nō acq̇rit nisi morte secu
ta. Hoc limita veꝝ qñ iā donauerat cā
mortis. s
ʒz qñ solũ disposuerat dōare va
lebit. si mutato ꝓposito ad instantiam
viri donat vxori quia sic ratio cessat diuersitatis de legato.
¶ Vtrꝝ vłr nō valeat dōatō ĩtervi. ⁊ vx.
*Rñ. ꝙ nō sed fallit in. viij. casibus.
¶ Primꝰ ĩ donatiōe ĩꝑatoris facta cōiu
gi. vł eↄ̃. est tex. ĩ. l. pe. C. e. ti. ¶ Secũdꝰ
si edes vxoris ĩcẽdio exuste sunt donatũ ad eaꝝ extructionẽ a viro v
ʒz. ĩtum
edificij extructio expostulat. l. ꝙ si vir. ff.
e. ti. ¶ Tertiꝰ pōt maritꝰ cōstāte matri
monio remittere vxori dotẽ sibi ab eo
ꝓmissa
ʒz ĩ toto vł parte. vt est gl. sing. ⁊
ibi cy. ⁊ bal. ĩ. l. si cōstante. C. de do. ante
nup. s
ʒz remissio alteriꝰ debiti nō v
ʒz sicut nec assignatio alteriꝰ bitoris. hec
oĩa donationes sunt. d. l. si sponsus. §. si
debitor. ¶ Quartꝰ si ex tali donatiōe nō
fit pauperior q̇ donat uis cui donat̃
fiat ditior: vt si maritꝰ ĩstitutꝰ heres ab
aliquo nō adijt hereditatẽ vt ad vxorẽ
substitutā ꝑueniat. vł si repudiet lega
tũ vt remaneat apud vxore
ʒz oneratam
pro legato ꝑ testatorẽ: vel si rogatꝰ resti
tuere hereditatẽ vxori non detraheret
quartā cā donatiōis vt ĩ. l. si spōsus. §.
si maritꝰ hr̃s. ff. eo. vbi tex. ne eĩ pauꝑior fit q̇ nō acq̇rit. s
ʒz q̇ pr̃imonio suo
deposuit. idẽ dicas qñ dōat rẽ alienā. l.
s
ʒz ⁊ si ↄstāte. ff. e. Jntellige ĩ tali casu qͦ
ip̃e donās nō teneat̃ restituere: vt puta
de lnĩa dñ i dātis sibi liberā facultatẽ
donādi donauit. Quintꝰ si cui donatũ
ẽ nō fit ditior. uis donator fiat pauperior vt si donauit ad emẽda vnguenta
d. l. ꝙ aũt. §. j. Jdẽ si donat vxori pecuniā vt ꝓ cognato suo sportulas soluat
uis ip̃a vxor pecuniam ip̃am mutuo
fuissetacceptura. d. l. si mulier. ff. e. ti. idẽ
dic si soluat vectigal ꝓ ea. ẜ
ʒz ho. Jdẽ si
dat ad oblatiōes faciẽdas vł aliā piā
cā
ʒz ẜ
ʒz eũ dẽ hr̃s ātvxo. si expẽderet ĩutiłr nō ꝑꝑ hoc minꝰ teneret̃. vt ĩ. l. ꝙ de
bonis. ff. ad. l. fal. satis ẽ ꝙ dōatariꝰ
effectꝰ ẽ locu pletior vt no. pa. ĩ. d. c. do. e.
ti. ¶ Vj. qñ dōat ĩ tp̃s finiti mr̃imonij
vt tũc res fiat maritivł vxoris cũ mors
fuerit sequuta. l. s
ʒz iteri
ʒzĩ ṗn. ff. e. ¶ Vij.
qñ dōat cā mor. cuiuscũ spẽi sit ista
do. cā mor. vt in. d. l. s
ʒz ĩterĩ ĩ ṗn. nisi ita
fiat vt nullo mō reuocet̃. nō valeret
ẜ
ʒz gl. ĩ. d. l. s
ʒz ĩterĩ. ¶ Viij. quando vxor
donat viro cā dignitatis vel honoris
adipiscendi. l. ꝙ adipiscende. ff. eo titu.
¶ Qũo ↄfirmat̃ donatio inualida ĩter
*virũ ⁊ vxorẽ. Rñ. ꝙ in duobus casibus.
¶ Primo morte donātis ⁊ nō reuocātis tacite vł exp̃sse. vt. l. j. ⁊. iij. C. e. ti. ⁊. d.
c. dōa. lĩta veꝝ ꝙ morte ↄfirmat̃ i dona
tiōe q̃ nō ẽ vltra. ccccc. solidos: si eẽt
vltra ccccc. solidos. ⁊ sit fcā sine ĩsinus
tiōe nō ↄfirmat̃ morte nisi exp̃sse tũc ap
probauerit. si approbauit exp̃sse ĩ morte valebit vt legatũ q nō ĩdiget ĩsinua
tiōe. ałs non ẜ
ʒz gl. ⁊ Jo. an. ĩ. d. c. dona.
Jtẽ si nō fuerit fciā simplici ꝓmissiōe
si sic nō valeret. l. papi. ff. e. ⁊ ibi bar. r
veꝝ nisi iteruenisset traditio ꝟa vł ficta puta ↄfitet̃ se hũisse: sic ↄfirma
ret̃: req̇rit̃ og traditio in vita donantis
vt do. morte ↄfirmet̃ vt. j. pctm̃. §. xv.
¶ Sed dubitatur an intelligatur iste
*casus de morte naturali tm̃ ꝙ cōfirmet
talem donationem. Rñ. ꝙ non sed etiā
de ciuili distinguendo tamen ex illa
qua perditur libertas ⁊ seruus efficitur hoĩs perimitur donatio vt. l. cum
hic status. §. si donator. ff. eo. Sed ex illa quasi efficitur seruus pene mortis
confirmatur vt. C. eo titu. l. res vxoris.
|
Ratio diuer sitatis ẜm gl. in. d. l. res est.
vbi efficit̃ seruꝰ hoĩs est dominꝰ qui
potest reuocare s
ʒz nō vbi efficit̃ seruus
pene. Hodie tñ ex delicto non d
ʒz quis
dānari vt sit seruꝰ. aut̃. sed hodie. C. eo.
Ex alia aũt morte ciuili ex q̃ mr̃imoniũ
nō dissoluit̃ vt est deportatio et ĩterdictio ignis ⁊ aq̃. ⁊ hmōi nō cōfirmat̃: sed
pẽdet vs ad mortẽ naturalẽ ⁊ si nō re
uocauerit tũc cōfirmet̃. d. l. res vxoris.
Ex alia aũt morte q̇s igredit̃ religionẽ
l
ʒz Vin. ĩ. d. c. donatio teneat ꝙ nō ĩtelligat̃ de ista religione tñ Jo. an. ⁊ Car. te
nẽt ꝙ sic ingrediẽs cẽset̃ mortuꝰ. l. fi.
C. epis. ⁊ cle. ⁊. xvj. q. j. c. placuit el. ij. s
ʒz
opi. Vin. vr̃ verior ĩ mr̃imonio ↄsũma
to ꝑ. d. res vxoris q̃ requirit mortẽ talẽ
qua mr̃imoniũ dissoluit̃: nō est in in
gressu religiōis nisi quo ad exercitiũ s
ʒz
in mr̃imonio nō ↄsummato t
ʒz opinio.
an. ⁊ Car. ¶ Sco ↄfirmat̃ iuramẽto ẜ
ʒz
Pa. ĩ. d. c. donatio. q̇ dicit ꝙ hec est cōis
opi. Bar. in. l. si quis ꝓ eo. ff. de fideius.
⁊ in. l. seiꝰ. ⁊ augeriꝰ. ff. ad. l. fal. idẽ t
ʒz s
ʒz
in. l. j. ff. de dona. ĩter vi. ⁊ vxo. videt̃ tenere ↄ̃riũ ꝑ rōnẽ gl. ĩ. d. c. donatio. vr̃
ↄ̃ bonos mores. Sed dic veꝝ ↄ̃ bonos
mores ciuiles: s
ʒz nō ↄ̃ bonos mores na
turales ↄ̃ quos nō valet iuramentum ⁊
dic ꝙ confirmatur.
¶ Quid si mr̃imoniũ nō tenuit. Rñ. ꝙ
*l
ʒz donatio ip̃o iure valuerit tñ indigna ꝑsona eiꝰ fuit qui nec maritꝰ dici
pōt reuocari poterit. l. si ex volũtate. C.
eo. ti. Jntellige si ignorabāt si ꝟovter
scit ĩpedimẽtũ ⁊ mr̃imoniũ nō tenere
fiscꝰ repetit. ff. eo. ti. l. cũ hic statꝰ. §. vlt.
⁊ si nō repetet poterit tenere bona consciẽtia: l
ʒz de bono consilio deberet dare
pauperibus.
¶ Vtrũ donatio ĩter spōsum ⁊ spōsam
*de futuro teneat. Rñ. gl. p̃fata ꝙ sic alle
gat. l. ĩter eos. ff. e. vbi dicit tex. valeret
ẽt si eodẽ die mr̃imoniũ postea ↄ̃hat̃.
¶ Quomodo reuocat̃ donatio iter viꝝ
⁊ vxo. Rñ. ꝙ in. v. ¶ Primo ꝑ pnĩam. d.
l. cu
ʒz hic statꝰ. ¶ Sco si alienetur res
donata per donatorẽ. l. si maritus tuꝰ.
C. de donat. inter vi. ⁊ vxo. ⁊ in. d. l. cum
hic status. ¶ Tertio quando pignorĩ
obligatur res donata a donatore nisi
aliud exprimatur. d. l. cum hic status.
¶ Quarto si p̃moriat̃ q̇ donationẽ accepit de dona. ĩter vi. ⁊ vxo. c. donatio. ⁊
si moriantur simul t
ʒz ẜm glo. ibidem.
¶ Quinto cũ diuortiũ fit ex displicẽtia
d. l. cũ hic statꝰ nisi exp̃sse voluerit donationẽ vale. l. si ĩteri
ʒz. ff. e. ti. secꝰ si cā
religiōis si tamẽ mr̃imoniũ restitueret̃
post diuortiũ nō reuocat̃. d. l. cũ hic. et
idẽ dic de donatiōe ĩter soceꝝ ⁊ nuru
ʒz
vel geneꝝ: ⁊ inter consoceros q̇ copulatos mr̃imonio ĩ ptāte habẽt. d. l cũ hic
statꝰ. §. oratio. ⁊ inter patrẽ ⁊ filium nō
emācipatũ vide gl. ĩ d. c. donatio q̇ hec
t
ʒz in dubio ꝟo qñ p̃sumat̃ donare vestimenta vide peculium. §. xxj.
Donatio. iiij.
añ nuptias vel ꝑꝑ.
olim dicebat̃ añ nuptias donatio. S
ʒz hodie nō ẽ nisi dona
tio ꝑꝑ nuptias. ⁊ vt. C. de do. añ nup. vł
ꝓpter nuptias ĩ. l. fi. ⁊ fit in recōpẽsatio
nẽ dotis. ⁊ pōt fieri a viro hec donatio
siue prius ↄ̃ctũsit mr̃imoniũ siue post
ↄ̃ctũ. vt. d. l. fi. ⁊ r antiferna ab anti q
est ↄ̃ ⁊ ferna q ẽ dos q̃si cōtra dotem.
De notatis ĩ hoc. §. ⁊ ꝙ quelibet do
natio ob nuptias nō dicatur nuptias.
no. Spe. in ti. de do. ĩter vi. ⁊ vxo. §. iiij.
Pau. de ca. ↄsi. ciij. ⁊ Bal. no. ĩ. l. ij. C. de
bo. q̃ li. ꝙ hẽt tacitā stipulationẽ si mr̃ĩ
moniũ subsequat̃. ⁊ an debeat augere
vel cōstitui cōstante matrimonio si tũc
dos augeatur vel cōstituat̃ not. Ange.
ĩ aut̃ de equali. do. §. j. col. iij. colla. viij.
¶ Vtrũ requiratur equalitas cũ dote ĩ
ista donatione. Rñ. olim si fiebat ibi cō
*stitutione dotis tunc nō requirebatur
equalitas. vt. C. de pac. conuen. tam su
pra do. l. ex morte ⁊. d. l. fi. si ꝟo dos priꝰ
erat constituta oportebat equalitas vt
d. l. fi. §. sancimus. sed hodie qualitercun op
ʒz sit equalitas tam in donatio
ne propter nuptias cum dote quam
in lucro super vtro per auten. equalitas posita suspect. d. l. ex morte.
¶ Vtru
ʒz soluto mr̃imonio donatio ꝑꝑ
nuptias reuertat̃ ad virũ. Rñ. ꝙ sic vt
|
d. l. fi. sicut ⁊ dos. reuertit̃ ad mulierẽ.
C. de re. vxo. ac. l. vnica. §. illo proculdubio. ⁊ hoc veꝝ nisi pactũ illud habeat.
Nā si pactũ est ꝙ lucret̃ donationẽ ꝓpter nuptias. ⁊ vir lucrabit̃ dotẽ ⁊ ecō
tra . d. l. fi. dicit ꝙ pari passu vadũt. s.
quo ad pactũ quale erit de lucrando
donationẽ vel dote
ʒz tale de cōtrario. et
hoc veꝝ nisi ex cōsuetudine sit derogatum. d. autẽ. vt est ĩ multis locis. ⁊ ideo
illa
ʒz serua vt no. in. c. donatio de dona.
inter vi. ⁊ vx.
¶ Sed ad q̇d valet donatio ꝓpter nu
*ptias ex q̇ vxor eā nō lucrat̃ nisi ex pacto spāli vt. d. §. illo. nec fructꝰ habeat
dicte donatiōis vt. C. eo. tit. l. si liberis.
Rñ. ꝙ valet vt sit securior in dote vt di
cit gl. in. d. l. fi. Nā res suas vir alienat
psentiẽte vxore. ⁊ renũtiare pōt iuri hy
pothecario q habet ĩ alijs benis mariti. vt. C. ad velł. l. etiā s
ʒz in. donatione
ꝓpter nuptias alienatiōe aut obligatiōe nō pōt mulier renũciare iuri hypo
thecario ꝓ iure suo ꝙ h
ʒz im hac donatiōe ꝓpter nuptias nec v
ʒz ↄsensus mu
lieris vt. C. ad velle. autẽ. siue auie nisi
interueniat iuramẽtũ vt in. c. l
ʒz de iureiu. li. vj. aut duo alia ↄcurrāt. ¶ Primum ꝙ vxor ↄsentiat post biẽniũ sca
vice. ¶ Scm ꝙ tm̃ sit in facultatibus
viri vt indẽnitati vxoris possit cōsuli.
nō sosũ tempore cōtractus vt quidā dixerũt. sed etiā tꝑe quo vxor agere pōt
vt no. in. d. aut̃. siue auie. vel ꝙ per. xxx.
an. tacuerit l
ʒz sco nō cōsenserit. vt no.
Pa. in. c. ꝑuenit. de emp. ⁊ ven. Jtẽ viro
dissipāte bona sua p̃t agere sic ꝓ dona
tiōe ꝓpter nup. sicut pro dote. C. de iur.
do. l. vbi de qͦ dic vt no. ibidẽ. itẽ ꝓpter
adulterium viri lucratur. vt. s̃. adulterium. §. iij.
¶ Quid si soluat̃ matrimonium aliter
* ꝑ mortẽ nũq̇d pactũ vel consuetudo
poterit facere ꝙ vir lucretur dotem. et
sic mulier remaneat sine dote. Rñ.
ẜm Ho. ꝙ nō. vt no. ĩ. d. c. donatio. de dona.
iter vi. ⁊ vx. Et iō p̃fatꝰ. §. illo. proculdubio loquitur qñ mulier decessit quo casu tunc vir lucratur ratione pacti solu
ʒz
ẜm Ho. sed ẜ
ʒz Car. in. d. c. donatio. etiā
ratiōe cōsuetudinis ꝙ pōt pactũ po
test ⁊ cōsuetudo. vt no. gl. c. nō putamꝰ.
de consue. lib. v.
¶ Querit̃ statuto cauet̃ ꝙ si alter cōiu
*gũ p̃moriat̃ alter lucret̃ dotẽ vel donationẽ ꝓpter nuptias an debeat intelligi de morte naturali. vel etiā de ingres
su religiōis. rñ. ꝙ tm̃ morte naturali nō
de ista ciuili persertim verba statuti
sunt facti ⁊ in facto ↄsistũt. c. j. de cōsti.
nec recipiũt casus fictos. vt. l. iij. §. hec
verba. ff. de neg. gest. ĩmo nec expresse
posset ꝓuidere ꝙ muliere ingrediente
religionẽ vir lucraret̃ ꝑtem dotis cũ libertas religiōis grauaret̃ ꝑ diminutio
nẽ dotis q fieri nō d
ʒz. l. j. §. onerāde. ff.
quarum re. ac. nō dat̃. ⁊ etiā dispone
ret statutũ de rebus persone religiose.
quod nō potest. c. fi. de re. eccle. nō alie.
¶ Quid si ex pacto sit vt lucret̃ alio pre
*moriẽte. Rñ. ꝙ pactũ manet validum
quinĩmo purisicat̃ ꝑ ingressum religio
nis. vt. l. deo nobis. C. de epis. ⁊ cle. ⁊ in
auten. de san. epis. §. si vero constante.
Dos
est q̃dā donatio facta a pr̃e mu
lieri vel ab extraneo vel facta
a muliere ipsi viro pro oneribus matrimonij sustinendis. ita no. Can. Gof.
et Hosti. in. c. raynutius. de testa. ⁊ per
legistas in rubri. ff. sol. ma. ⁊ quippe ꝓpriuʒz patrimoniũ mulierisvt. ff. de mi
no. l. iij. §. sed vtrum in fi.
De notatisin hoc. §. ⁊ q dos dicat̃
ius vniuersale no. in. l. si cũ dotẽ. §. fi. et
in. l. fructus. ff. so. ma. ⁊ gl. in. l. quod di
citur de impẽ. in re. dota. factis. ⁊ in cu
ius bonis fit. Bar. not. in. l. ne eo. tit.
ꝙ qͦ ad onꝰ ꝑsonale ĩpositũ ꝓ rebꝰ est ĩ
bonis mariti ⁊ dotis priuilegia ponũt̃
ꝑ Bar. ⁊ doc. ĩ. l. j. C. de priui. do. ⁊. l. j. ff.
so. ma. et ꝙ cā dotis sit fauorabilior vel
saltẽ eque alimentorum Bar. in. d. l.
de. l. j. ⁊ Bal. ĩ. l. legatũ. C. de cōdi. inser.
¶ Quot sunt eius spẽs. Rñ. due. ¶ Pri
*ma dicitur profectitia ⁊ est que a patre
vel auo vel proauo ⁊ huiusmodi pater
no ꝓ filia vel nepte ⁊ huiusmodi de bo
nis eorum ꝓficiscitur vel que alias de
|
mādato eorũ vel nomine eorum ⁊ ipsi
ratum habent cōstituitur vt in. l. profectitia. ĩ prĩ. ff. de iur. do. etiā si filia esset
emācipata. d. l. profecticia. §. fi. ¶ Secũ
da dicitur aduẽticia ⁊ est illa quam dat
mulier pro seipsa vel quilibet aliꝰ que
alias nō descẽdit a patre vel auo ⁊ huiusmodi. Jtem aduẽticia est si pater cũ
deberet filie cum volũtate. eius dederit
vt. d. l. profecticia. in fi. Jtem est alia di
stinctio aliquādo dat̃ dos extimata ali
quādo inextimata quādo extimata tra
ditur periculũ pertinet ad maritũ. Si
vero inextimata ꝑtinebit ad mulierẽ.
l. plerũ. in prin. ff. de iu. do. Fructꝰ tamẽ ⁊ fetus rerũ dotalium lucratur maritus vt in. d. l. plerũ. de quo ibi vide ⁊
per gl. ĩ. c. salubriter de vsu. ⁊ Cano. ibi
⁊ per Gof. in sum. ti. de dona. in. §. aduẽ
ticia. Limita tamẽ verũ ꝙ fructꝰ lucra
tur si sustinet onera matrimonij. alias
nō sed restituunt̃ mulieri. ff. de vsu. videamus la. ij. §. pe. Jtẽ ꝙ si dos esset in
animalibus debet maritꝰ supplere de
lam natis fetibus capita mortua vt. d.
l. plerun.
¶ Vtrũ dos possit esse sine matrimonio
*presenti vel p̃terito. Rñ. ꝙ nō. C. de do.
ante nup. l. fi. ⁊ ideo solutũ ꝓ dote vbi
matrimonium fuit nullum nō repetet̃
nomine dotis sed cōditione sine causa.
ff. de cōdi. sine cā. l. fi. ⁊ est priuilegiata
hec actio quo ad mulierẽ sicut actio de
dote vt tenent doct. in. c. de prudentia.
de dote pos. di. resti. facit. l. ij. ff. de priuil. cre. ⁊ sic proponeretur ẜm ꝙ. j. dicā.
.§. xj. ⁊ §. xij.
¶ Quāta d
ʒz esse dos. Rñ. ꝙ etiā in mo
*dico pōt cōstitui vt dicit glo. in. l. imperialis. C. de nup. in verbo dotalibus q
est circa medium. l. ⁊ quia dos succedit
loco alimẽtoꝝ vt no. per bar. ĩ. l. titio cẽtũ. §. titio genero. ff. de cōdit. ⁊ de. et per
bal. ĩ. l. j. §. ius naturale. ff. de iusti. ⁊ iur.
Jdeo ẜm hoc extimabitur ⁊ fiet pẽsatis
conditionibus ⁊ alijs qualitatibus.
¶ Vtrũ pr̃ teneat̃ dotare filiā que nu
*psit ↄ̃ eiꝰ voluntatẽ. Rñ. ẜm pa. ĩ. c. j. de
despō. ĩpu. distinguẽdo: aut nupsit indi
gno. ⁊ tũc nō tenet̃. gl. est no. ĩ. c. de rap.
xxxvj. q. j. quod intellige ẜm do. ant. ĩ. c.
accedẽs de ꝓcu. Jmo. ibidem si est ĩdignus turpi indignitate. secꝰ si esset ĩdi
gnꝰ. i. nō turpis cōditionis. Verũtamẽ
poterit minorẽ dotẽ dare ex conditione
ꝑsone. ⁊ faciunt q̃ habent̃ in. l. cum post
diuortiũ. §. gener. ff. de inre do. iũcta gl.
in. l. si voluntate. C. de do. ꝓmis. aut elegit dignũ vel non indignũ ⁊ tũc aut ꝓ
misit dotem. ⁊ sic pater tenet̃ eam dota
re licet pr̃ nō cōsenserit ĩ tali ꝓmissione
tamẽ filia per hanc ꝓmissione
ʒz releuat
patrẽ a debito dotādi: ⁊ ideo tan ĩ rẽ
patris vertat̃ ista promissio tenebit̃ pa
ter de ĩ rẽ verso. ita dicit Bar. ĩ. l. obligā
tur. §. lege. ff. de act. ⁊ ob. per tex. in simi
li in. l. ⁊ iō. §. fi. ⁊. l. filiꝰ. ff. de in rẽ ꝟ. aut
nō ꝓmisit dotẽ. ⁊ sic nō tenet̃: ex qͦ inuenit sibi maritũ sine dote ⁊ maritꝰ teneatur eā alere sicut filiā vt in aut̃. qui.
mo. na. effi. le. §. pe. no. ĩno. in. c. ꝑ nr̃as.
de do. inter vir. ⁊ vx. ⁊ etiā si premoriat̃
relectis filijs tenet̃ sibi relinq̃re quartā
partem suoꝝ bonoꝝ prefatus vir secus
si filios nō habuit. vt no. glo. in. §. pe. ⁊
iō cessat vtrũ debitũ in patre. l. alimẽ
torum ⁊ dotis. primũ quia habet vnde
alat se. s. ex bonis mariti ⁊ dos succedit
loco alimẽtoꝝ. vt. s̃. dictũ est. ⁊ ita tenet
Bar. in. d. §. lege. ⁊ Ange. in. l. si socer. et
Bal. ĩ. l. j. ff. so. ma. ⁊ ĩ. l. fi. C. de do. ꝓmis.
Et sic limita gl. in. c. fi. xxxij. q. ij. q̃ dicit
ꝙ tenet̃ eā dotare verum si ꝓmisit: ałs
nō. Nō tamẽ habebit locũ statutũ quo
cauet̃ vt filia dotata nō succedat in tali
muliere vt no. pau. in. d. c. accedẽs. nec
excluditur a successione saltẽ legitime
sicut ceteri filij multo magis tenet̃ pater dotare filiam que nō cōtraxerit contra eius voluntatẽ ⁊ cōtra patrem pōt
implorari officium iudicis regulariter
vt dotet filiam. l. qui liberos. ff. de ritu
nup. no. in. d. §. lege habentur in. l. fi. C.
de dotis promis.
¶ Vtrum frater teneatur dotare sororẽ
*ex eodẽ patre natam. Rñ. pau. in. c. peruenit de arbi. cōmuniter tenetur ꝙ sic.
not. gl. de laico. in. l. cum plures. §. pe. ff.
|
de admi. tu. ⁊ in. l. nō oĩ. C. e. ti. Rō ẜ
ʒz
Cy. ĩ. d. l. nō oĩ cā dotis est fauorabilior
cā alimentoꝝ. ꝓpterea t
ʒz bar. in. l. fi.
ff. de his qui. vt indig. ꝙ pr̃ pōt relinq̃re filie spurie dotẽ. dos succedit loco
alimentoꝝ. idẽ not. in aut̃. ex complexu.
C. de ince. nup. ⁊ in. l. meuius. §. duobꝰ.
ff. de le. ij. Vnde sicut tenet̃ alimentare.
vt. s̃. Alimẽta sic ⁊ dotare in casu neces
sitatis. Jdem dic ⁊ fortius in clerico q̇
magis tenetur ad charitatẽ vt in. c. j. ⁊
quod ibi no. de emp. ⁊ ven. Et si nō h
ʒz
alia bona potest eā dotare ⁊ aliā cōsanguineam de redditibus ecclesie si est in
ops. q probat̃ per. c. j. de coha. cleri. et
mu. ⁊ in. c. oĩo cōfitemur. xxxj. dist. sicut per. d. c. pōt alere ↄsanguineos pau
peres de redditibus eccłie ergo fortius
dotare. cũ sit fauorabilior. vt dictu
ʒz est.
Quod verũ credo dummodo cōstituat
ad necessitatẽ sue cōditionis nō pōpa
ʒz
tastuositatis. ar. c. negociatorẽ. lxxxviij.
di. sic ergo qui tenetur alimentare tene
tur dotare.
¶ Vtrum vir possit constituere dotem
*vxori. Rñ. pau. ĩ. c. ⁊ si necesse. de do. ĩter
vi. ⁊ vx. ꝙ nō post cōtractum matrimonium. secus si ante matrimoniũ. pōt
vt. l. j. ⁊ q ibi no. C. de do. ante nup. nisi
sit constituta. vt tunc dominium adipiscatur cũ matrimonium fuerit subsecu
tum. quia nō valet. vt in. l. quod sponse.
C. de do. ante nup. quia nec ante matrimoniũ dominiũ trāsiuit noluit. nec
post matrimoniũ nō potuit. vt ibi gl.
fallit hoc in plebeio dotante nobilẽ.
videt̃ donare in recōpẽsationẽ cũ nobilitate: pōt vt. s̃. donatio. iij. in prin.
¶ Vtrũ res emphiteotica possit a patre
*dari in dotẽ sine cōsensu dñi. Rñ. spe. ti.
de loc. §. nũc aliqua. ꝟ. exc. ꝙ sic nō trans
fert plus iuris ipse h
ʒz. vt in. c. nuꝑ.
de do. inter vi. ⁊ vx. nec soluet laudemiũ
quia est alienatio necessaria ẜm Guil. ⁊
bar. in. l. ⁊ ideo. ff. de cōdi. fur. Similiter
pōt dari in dotẽ extranee si inextimata
detur ⁊ soluet laudemiũ. s
ʒz extimata nō
pōt dari nisi filie.
¶ Vtrũ feudatariꝰ ↄsiłr possit. Rñ. Jo.
*an. in. d. c. nuꝑ. ꝙ nō. Jnn. tñ ibi tenet ꝙ
pōt ⁊ eũ sequit̃ pa. ibidẽ ⁊ etiā dicit in
donatione ꝓpter nup. ego concor. sic ꝙ
vera est op. sca in feudo in quo succedit filia ⁊ prima opi. in illo in quo non
succedit sic est rō diuersa ab emphiteosinn qua succedit filia.
¶ Vtrũ vir possit repellere vxorem non
*soluta sibi dote ꝓmissa. Rñ. ꝙ sic vt sen
tit Ho. in. c. ꝑ vestras de do. ĩter virũ. et
vx. Nam dos datur ꝓpter onera: matri
monij sustinenda vt in. d. c. ꝑ vr̃as. ⁊ in
c. salubriter. de vsu. ⁊ in. l. si cum dotẽ. §.
sinautẽ. ff. so. ma. ergo pōt hec onera recusare si non h
ʒz vñ sumat emolu mẽta.
bonus tex. est ibi. ⁊ bal. ĩ. l. fi. C. ad velł.
post Cy. in. l. vxorẽ. C. de ne. ge. ⁊ bar. in
trac. de ali. ex qͦ cōclude eũ nō teneri ad
traductionem dote prius nō soluta: secus de debito coniugali.
¶ Vtrũ maritus ducẽs vxorem sine do
*te teneat eā alere de suo. Rñ. ꝙ sic ẜ
ʒz sta
tum sue persone. vt no. ⁊ volũt Jnno. et
Ho. in. d. c. ꝑ vestras. ⁊ gl. ĩ. d. §. sinautẽ.
Facit tex. in. l. ꝙ si nulla. ff. de reli. rō
ẜm Jnno. ꝑsonam suā dedit pro dote vt
in auten. qui. mo. natura. effi. le. §. pe. et
ff. vt in pos. lega. l. pe. dicitur ꝙ vxorem.
debet alere vt filiam.
¶ Que sunt ṗuilegia dot. Rñ. ꝙ multa
*¶ Primũ oĩa bona viri sũt tacite hypothecata ꝓ dote vt est tex. in. c. ex literis de pig. ¶ Scm non ꝑdit ꝓpter
maleficium viri nec etia
ʒz patris vt no.
glo. d. c. ex literis. Fallit in vxore primi
pilarij qui in eo officio deliquit vt. C. q̇.
mo. pig. ta. contr. l. satis notum. ⁊. C. de
primipil. l. vtilitas. ¶ Tertium preponitur omnibꝰ creditoribꝰ etiā priori
bus q̇ habẽt ꝑsonales actiones vel tacitas hypothecas vt in. l. assiduis. C. q̇
po. in pig. ha. secus habẽtibus exp̃ssas
vt no. glo. in. d. l. assiduis. ⁊ Dy. in regu
la qui prior est lib. vj. Sed tñ dico cum
Pa. in. d. c. ex literis ꝙ si consuetudo est
aliqua illā seruabo. l. si de ĩterpretatione. ff. de le. cũ si. Si vero nō est dico q
fauore mulierum d
ʒz p̃ferri etiā haben
tibus expressas hypothecas: si mu|
liervincit eũ qui ad refectionẽ rei dedit
vt in aut̃. qͦ iure posita suꝑ. d. l. assiduis
qui tñ prefert̃ anterioribus habentibꝰ
expressas hypothecas: vt. l. interdũ. ff. q̇
po. ĩ pi. habe. ergo sivinco vicẽtẽ te mul
tomagis vinco tevt in. l. de accessionibꝰ
ff. de diuer. ⁊ tem. prescri. ad minꝰ casus
dubius ⁊ in facto dubio potior est conditio dotis vt in. c. fi. de re. iu. ⁊ no. ĩ. ca.
ex lr̃is de ꝓba. cũ hac opi. est Pe. ⁊ Cy. ⁊
Jo. an. licet cōiter doc. teneāt cũ gl. in. d.
c. ex lr̃is ⁊ istud priuilegiũ vt preferat̃
creditoribꝰ trāsit ad filios eiꝰ ẜm Alex.
de imo. in. l. etiā. ff. so. ma. ⁊ ibi est glo et
alia. in. l. j. C. de priui. do. licet bar. dicat
cōtrariũ. Sed pōt ĩtelligi opi. Bart. vt
nō loquatur de heredibus suis vt sunt
filij sed extraneis qui nō hñt hoc priuilegiũ vt. l. vnica. C. de pri. do. ¶ Quartũ
ecclesia pōt se impedire de dote nō so
lũ in fauorẽ viduaꝝ. vt in. c. nuꝑ. de do.
inter vi. ⁊ vx. s
ʒz etiā mariti petẽtis sibi
dotẽ promissam. vt in. c. per vestras. eo.
ti. facit q not. Jnnoc. in. c. lator. qui fil.
sint leg. uis alij contrarium teneant
nisi accessorie.
¶ Quintũ viro vergẽte ad inopiā iu
dice iubente pōt dari pecunia dotalis
mercatori cũ pcō. vt capitale sit saluũ.
⁊ de lucro percipiāt vir ⁊ vxor partẽ ho
nestā cōpensato lucro cũ dāno sine vsu
ra. vt. c. ꝑ vr̃as. de do. inter vi. ⁊ vx. Jta
tʒz Jo. an. ⁊ Car. in. d. c. ꝑ vestras. ⁊ Ful.
in. l. cũ duobꝰ. ff. ꝓ so. §. itẽ si in facto et
Bal. in quodā cōsilio incipiẽte viso instr̃o facto inter no. Host. ĩ sum. de vsur.
.§. an aliquo. Pa. ĩ. c. nauigāti de vsu. di
cit se dubitare. Sed ego credo cōtractũ
vsurariũ nisi excuset̃ ẜm ꝙ. j. dico. socie
tas. j. §. vij. ¶ Sextũ fundus dotalis
alienari non pōt etiā de cōsensu mulie
ris. vt no. in. l. iulianꝰ. ff. de fun. do. ⁊. C.
ad velł. aut̃. siue auie. nec etiā in hypo
thecam dari. vt. l. vnica. §. cum lex. C. de
rei vxo. ac. Q verũ est nisi iuramentũ
interueniat. vt in. c. cũ cōtingat de iure
iu. ⁊. c. lʒz de iureiu. lib. vj. Multa sunt et
alia priuilegia in iure. de quibꝰ vide si
plʒz spe. eo. ti. hec omitto nihil ad cōfessorẽ. tene tñ ꝙ his ṗuilegijs gaudet
dũmō mulier sit catholica alias non. vt
C. de here. aut̃. itẽ priuilegium dotis.
¶ Vtrũ eadẽ priuilegia habeat in do
*natione propter nupt. q̃ habet in dote
mulier. Rñ. Pa. post Jnno. in. d. c. ex lite
ris. de pig. q aut mulier agit ad dona
tionẽ propter nuptias tā specialiter
sibi obligatā pro dote ⁊ tũc habet priuilegiũ dotis. agit potiꝰ pro dote
pro donatione ꝓpter nup. Si vero agit
vt eā lucret̃ sic nō gaudet cessant rationes priuilegij dotis sed bñ h
ʒz tacitā hypothecā. l. vbi. C. de iu. do. intelli
ge cōem nō priuilegiarā. vt preferatur
alijs habentibus eā. Jn parafrenalibꝰ
autem habes. j. parafrenalia. §. ij.
¶ Ad quẽ pertinebit dos solut. matri.
*Rñ. q licet maritus de subtilitate iuris efficiat̃ dñs dotis sibi date. vt in. l.
rebꝰ. C. de iure. do. ⁊. l. doce ancillam. C.
de rei vẽ. tñ ad eũ nō ꝑtinet post mortẽ
vxoris nisi in duobꝰ casibus. ¶ Primꝰ
qñ inerat pcm̃ de lucrāda dote vel donatione ꝓpter nup. vt dictũ. s̃. in prece
dẽti. ¶ Scs qñ vxor intestata decedit
deficientibus liberis ⁊ propinquis vir
succedit ⁊ econtra vxor viro. l. vnica. C.
vnde vi. ⁊ vxo. Sed pertinebit ad eum
qui eam constituit si stipulatus est ea
ʒz
sibi restitui siue sit extraneꝰ vt in. l. vni
ca. §. accedit. C. de rei vxo. ac. siue sit pater: si autem non sit stipulatus tũc si est
extraneus qui eā constituit reddet vxo
ri si superest vel heredibus eius. si autem est pater in duobus casibus erit fi
lie Primus si eā emancipauit. Secundus si pater premoriat̃ ante eam alias
filia premoriẽte erit patris etiam si extant liberi ex filia vt dicit Vin. ꝑ. l. dos
a patre. C. solu. mat. cum qua opi. communiter transeunt canoniste. vt dicit
Pa. in. c. fina. de dona. inter vi. ⁊ vxorẽ.
⁊ Bartolus in lege post dotem. ff. solu.
matri. ⁊ glo. in. d. l. dos sed opi. contraria q̃ vult q restituatur liberis preualuit in vsu vt dicit. d. glo. sed filia super
stite et patre et non emancipata. tunc
patri ⁊ filie nec alteri sine consensu al|
leriꝰ reddet̃. l. ij. ff. sol. ma. Si ꝟo est mu
lier que sibi cōstituit dotẽ. tũc reddetur
sibi. d. l. vnica vel heredibus suis nisi
rōne adulterij perdiderit vt. j. dicā. p̃di
cta limita vera nisi sint statuta que aliter disponant vt sunt communiter.
¶ S
ʒz nũquid viro vergẽte ad inopiam
*pōt vxor petere dotẽ cōstante matrimo
nio. Rñ. ꝙ sic fi mō ip̃a eā nō sit cōsumptura. de quo vide in. c. ꝑ vr̃as. de. dōa.
inter vi. ⁊ vx. ⁊ in. l. vbi. C. de iure. do.
¶ Vtrũ vir ꝓpter adulteriũ vxoris lu
*cret̃ dotẽ. Rñ. q sic si ꝑ snĩam fit diuor
tiũ de do. ĩter. vi. ⁊ vx. c. plerũ. vel ꝑ ex
ceptionẽ. vt dictũ est. s̃. adulteriũ. §. iij.
Q limito dũmodo ipse vxori fidẽ non
fregerit etiā vxore ĩscia. in cōscĩa quo
ad lucrũ dotis credo ꝙ illud hẽat locũ
paria delicta mutua cōpẽsatione tollũ
tur. vt dicit. l. viro. ff. so. mat. cũ ↄcor. ibi
positis. ⁊. ff. de do. in. l. si duo cũ alijs cō
cor. vt in. c. intelleximꝰ. de adul. cũ alijs
cōcor. Jtẽ lucrat̃ si vxor intrauit balneũ
cũ. viro alieno ẜm glo. lxxxj. di. nō oportet. Similiter vxor donatione
ʒz propter
nup. si vir cũ muliere alia alleg. l. vl. C.
de repub. Fallit in istis duobꝰ casibus
qñ mulier h
ʒz filios tũc filij habebũt
dotẽ quo ad ꝓprietatẽ ⁊ alia bona matris. sue scm Jo. an. in. d. c. plerũ. Facit aut̃. sed hodie. C. de adulte. maritus
autem vsumfructum habebit.
¶ Vtrũ amissa dote ꝓpter adulteriũ si
*mulieri ↄstet de impedi mẽto tali ꝙ nō
erat matrimoniũ recuperet eam. Rñ. q
nō ꝑꝑ intẽtĩonẽ cũ oꝑe subsecuto. ar. c.
nuꝑ. ⁊. c. vl. de big. hoc tenet Host. Gof.
Lau. ber. ⁊ Jo. sed Tāc. t
ʒz q recuperet
⁊ pl
ʒz magis ne pena excedat casũ suũ.
¶ Vtrũ heredes ꝑ exceptionẽ de adul
*terio possint retinere dotẽ. Rñ. diuersa
fuit opi. s
ʒz mihi pl
ʒz distĩctio dñi Signo
roli de homodeis quā recitat. d. Jo. an.
de sctō Geo. in. c. plerũ. vbi. s̃. aut ma
ritꝰ viuẽs ignorauit adulteriũ ⁊ sic pñt
heredes excipere de adulterio cũ mari
tus nō possit videri dissimulasset ⁊ remisisse: nec potuit remittere ĩiuriā quā
ignorabat. vt. l. nihil interest. §. si cũ: filius. ff. de inof. te. ⁊. l. mr̃. §. j. eod. ti. ⁊. le
gitimā. ff. de pe. he. ⁊. l. vtilitātẽ. ff. de cō
fir. tu. ⁊ idẽ dico si dubitat̃ an sciuit:
p̃sumit̃ ignorasse. l. j §. illud. ff. de li. ag.
⁊. l. mariti. ff. de adul. ⁊. l. veriꝰ. ff. de pro
ba. si vero sciuit ⁊ nō est cōquestꝰ: vt po
tuit de iure nouissimo etiā cōstāte matrimonio. aut̃. sed nouo iure. C. deadul.
sed vxorẽ retinuit cũ fuerit leno. l. si nō
metu. C. de adul. sic cũ heredes tractẽt
de lucro captādo ↄtra ipsos replicabit̃
de lenocinio mariti. l. cũ mulier. ff. solu.
ma. ⁊ sic paria delicta mutua cōpẽsatio
ne tollent̃. facit q no. Jnn. in. d. c. ĩtelleximꝰ ⁊ Ja. de are. in. d. l. cũ mulier. ⁊ in
l. rei. §. j. ff. sol. ma. si vero post scĩam vxo
rẽ nō retinuit. ⁊ tũc si q̃rit̃ de delicto ṗn
cipaliter heredes nō pñt cōqueri imo
accusatio d
ʒz fieri ⁊ iscri ptio cũ modificatione tñ quā facit glos. in aut̃. vt lice.
ma. ⁊ auie. §. vero. sed secũdario sicvt
repellāt petitionẽ dotis. vt in. l. filio. §.
seia. ff. de adi. le. ⁊ sic cōcordat opiniōes
secundum hanc distinctionem.
¶ Vtrũ vidua cōmittẽs stuprũ ⁊ petẽs
*dotẽ a fratre mariti vel herede eiꝰ possit repelli ꝑ exceptionẽ de fornicatione
Rñ. d. Ja. an. vbi. s̃. ꝙ sic de rigore iuris
⁊ ꝑdet dotẽ. ⁊ sic remanebit ap fratrẽ
vel redes mariti ex offensa facta defun
cto. ꝑ tex. cũ gl. ⁊ ꝑ id q no. Bar. ĩ. l. pe.
C. de adul. ⁊. ff. liti. l. fi. ⁊. l. filio. §. si for
te. ff. de iniu. ita determinat Pau. ca.
cōsi. cxix. vide ibi multa pro ⁊ contra.
*¶ Sed nũq̇d pr̃ q̇ dedit dotẽ ꝓ filia ꝑdet eā ꝓ adulterio filie. Rñ. q si nō est
stipulatꝰ eā sibi reddi perdet ⁊ sibi imputet: vt tenet Jo. an. in. d. c. plerũ. et
Accur. in. l. cōsensu. C. de repu. ⁊ ĩ. l. si do
tẽ. s̃. de iu. do. sed Dy. ꝑ. l. ij. §. itẽ si volũ
tate. ff. so. ma. dicit ꝙ si filia est in ptāte
pr̃is nō preiudicat̃ pr̃i quin possit age
re ꝓ dote ⁊ ita siłr dñs Ant. in. d. c. plerũ
per. l. fi. C. de repu.
¶ Vtrũ vir q̇ expulit vxorẽ ꝓpter adul
*teriũ nō notoriũ propria autoritate teneat̃ soluere mutuũ q accepitvxor pro
alimẽtis. Rñ. q sic: adulteriũ nō no
toriũ non priuat ipso iure alimẽtis nisi
|
snĩa lata sit. ff. de dona. l. post cōtractũ
cũ sua materia. ⁊ ad illud q r ꝙ mulieri obstat exceptio adulterij veru
ʒz est
quo ad futura. sed nō quo ad alimenta
que debent̃ ante snĩam latā. ⁊ de hoc in
l. si instituta. ff. de inoff. testa.
¶ Vtrũ frater qui viuẽre pr̃e de bonis
*paternis dotauit filiā teneat̃ illā dotẽ
cōferre mortuo pr̃e vr̃ ꝙ sic per. l. certũ
C. fa. her. ⁊. l. fi. cũ ibi no. S
ʒz bal. in. l. fi.
C. de do. ꝓmis. dicit casum singularẽ vt
nō cōputet: sed ego do tibi gl. in. l. dotẽ
quā dedit auus. ff. de coll. q̃ dicit si tꝑe
mortis patris ↄstabat matrimoniũ nō
esse cōicanda ali. l. filiũ de colla. bo. ⁊. l.
primā. §. fi. ff. de col. dotis.
¶ Vtrũ cōfessio qua vir confitet̃ se rece
*pisse dotẽ constāte matrimonio valeat.
Rñ. q nō nisi appareat de numeratio
ne. nā videt̃ donare bal. in. l. j. in. ij. col.
C. de do. pro. ⁊ Ang. in. l. pe. ff. q̃ res pi.
ob. po. ⁊ bar. in. l. si diuortio. ⁊ ibi legiste. ff. de ver. ob. ⁊ alij. in. l. si volũtate. C.
de do. ꝓ. ⁊ ꝑsumit̃ simulta cōstitutio vt
dicit bar: in. l. j. C. de dona. ante nup. de
hoc hr̃ ĩ. l. j. vbi tex. C. de do. cau. nō nu.
Et hoc verũ nisi vir faciẽdo testm̃ lega
ret vxori dotẽ expressa certa titate:
tũc oĩno vxor eā habebat etiā si ꝓbare
tur q nũ fuit soluta vt no. Ang. are.
insti. de le. §. s
ʒz si vxori. ꝙ limito verũ ni
si vir esset nō soluẽdo creditoribꝰ suis.
¶ Qñ d
ʒz restitui dos. Rñ. ꝙ si ↄsistit in
*rebꝰ ĩmobilibꝰ d
ʒz statĩ restitui sol. ma.
si vero ↄsistit in mobilibꝰ rebꝰ sic. j. annum. C. de re. vxo. ac. l. vnica. §. exactio.
Jntellige tñ in marito si pōt si dolo
malo nō est versatꝰ nō restituet nisi in
tũ pōt idem priuilegiũ habebũt filij
eiusdẽ matrimonij: cauebũt tñ tā maritus filij de restituẽda si ad pinguiorẽ fortunā veniũt. vt no. ĩ. d. l. vnica. ĩ. §.
cũ aũt. ⁊ in. l. in condẽnatione. ff. de re.
iu. ⁊ in. l. etiā. in prin. ff. solu. ma. non tñ
trāsit ad heredes extraneos istud prinilegiũ. l. maritũ. ff. sol. ma. de hoc vide
gl. in. c. mulieres. ⁊ ibi per canonistas.
de do. inter virum ⁊ vxorẽ.
¶ Sed pone qñ fuit data dos erāt res
*immobiles quas vẽdidit maritꝰ ⁊ emit
res mobiles ex earũ precio. rñdeo ꝙ nō
cōputabunt̃ immobiles s
ʒz mobiles. ca
sus est in. l. cũ in fundo. §. si fundꝰ. ff. de
iure do. ⁊ iō limita dictũ. s. ꝙ sint mobiles vel immobiles tꝑe mortis viri. ⁊ ita
iudicabunt̃ nec valebit ꝙ subrogatum
sapiat naturā ⁊ c. nō est verũ hic: ⁊ iō
non statim restituerentur.
¶ Vtrũ maritꝰ vel heredes expẽsas fa
*ctas in dote possint defalcare. Rñ. gl. ĩ
d. c. mulieres ꝙ necessarias sic ip̃o iure
vtiles nō minuũt dotẽ sed petunt̃ act.
mādati vel negocioꝝ gestorũ volũtarie
etiā cũ cōsensu vxoris facte solũ ꝑmittunt̃ abradi si pñt sine lesione rei. C. de
rei vx. ac. l. vnica §. s
ʒz nec. ⁊. l. j. ff. de impẽ. in re. do. fac. S
ʒz hoc nō habet locũ
in expẽsis factis ꝓ exactione vel defen
sione dotis. maritꝰ est dñs fructuum
dotis. ⁊ sic tā dñs ip̃am tuet̃. vt not.
ff. de impẽ. in re. do. fac. l. ij. ⁊ ideo non
poterit repetere. vt tenet spe. ti. de dote
post di. re. §. vl. ver. illud etiā. ⁊ Jo. an.
¶ Vtrũ heredes teneant̃ alere mulierẽ
*relictā infra annũ. Rñ. q sic. Q verũ
est si nō habet aliũde vnde alatur. non
tñ ẜm titatẽ dotis si fructꝰ excederẽt nō tenent̃ nisi solũ ad alimẽta. Et si
aliq̇d de dote restituũt tenent̃ ĩ residuo
alimentoꝝ. ita no. glo. in. d. §. exactio. ⁊
ff. so. ma. l. diuortio. in prin. vñ si pr̃ p̃sti
tit alimẽta filie poterit ea
ʒz repetere ab
hr̃dibꝰ viri. facit q no. bar. j. d. l. diuortio. si vero h
ʒz vñ alat̃ tũc heredes non
tenent̃. ita tenet gl. in. d. §. exactio. ⁊ pro
*batur in. l. extraneo. ff. de ven. in po. mi.
¶ Sed nunq̇d tenet̃ habitare cũ heredibꝰ mariti. Rñ. bar. in. d. l. diuortio q
nō: nō inuenit̃ in iure expressum con
trariũ tñ vr̃ veriꝰ infra annũ r mu
lier q̃si esse in matrimonio. C. bo. ma.
l. fi. ⁊ sic cōsuluit. d. car. q nō poterit ali
mẽta petere si cōtra eoꝝ volũtatẽ alibi
sit demorata dũmō honeste possit ap
eos demorari.
¶ Vtrũ licite mulier possit ꝑcipere cer
*tũ q̇d pro alimẽtis ab heredibꝰ mariti
donec dotẽ sibi restiiuāt. Rñ. ꝙ sic de iu
|
re cōi in extra no. ꝑ Bart. post Cy. C. de
bo. aut̃. iu. pos. autẽ. ei q̇. ⁊. ꝑ Ange. in. l.
titia. ff. so. ma. ⁊ pa. de ca. cōsi. ccclxxxiiij.
⁊ pa. in. c. de prudẽtia. de do. post di. re.
recitat Jo. de lig. in cle. ex graui. de vsu.
⁊ sequit dicentẽ q valet statutũ vt hr̃s
soluat certũ quid pro centenario. Limitat tñ idẽ pa. hoc in ea q̃ nō habetvnde
aliunde viuat: sed nō mihi pl
ʒz ista limi
tatio qñ nō accipit tale quid rōne. lucri
sed ratione interesse lucri cessantis: vt
puta potius vellet habere dotẽ vt eā
implicaret in possessionibus vel alijs
negociatiō ibus: de quibꝰ verisimiliter
tm̃ vel plus haberet alias nō liceret. et
sic intelligo Jo. de imo. in. d. cle. ex graui. post Mat. de mat. qui tenẽt nō licere
sine vsura: puta quia solũ accipit rōne
lucri. vt. j. vsura. j. §. ij. ⁊. ix.
¶ Vtrũ vir licite accipiat possessionem
pignus pro dote soluẽda. vide. j. vsura.
*j. §. xxv.
Dubium
ẜm Jsy. li. ethi. est motus
indifferens in vtrā par
tem contradictionis. vel dic q dubiuʒz
est equalitas rationũ cōtrariarũ scm
philosophum.
De notatis in hoc. §. ⁊ qñ dicat̃ dubiũ no. spe. in ti. de teste. §. vij. ver. not. ⁊
verũ. iij. ꝙ recurrit̃ ad arbitriũ iudicis
⁊ dubitare errare ⁊ ignorare quid diffe
rant no. gl. in rub. ff. de iur. ⁊ fac. igno. ⁊
in. l. de statu. ff. de testa.
¶ Jn dubijs vbi versatur periculũ aĩe
semper tutior pars est eligẽda ⁊ in ip̃is
*q certius est tenendũ. q sine periculo explicari pōt. ita dicit Pa. in. c. iuuenis. de sponsa.
¶ Vtrũ in dubio debeamꝰ interpretari
vt potius q̇s non sit irregularis. Rñ. vt
*colligo ex Pa. in. c. cũ tu fili p̃posite. de
testi. ⁊ in. c. ad audientiā. de ho. Aut lo
quimur in foro aĩe. ⁊ sic debemꝰ interpretari irregularitatẽ. ⁊ sic de alijs vbi
dubitat̃ de aliquo delicto vide gl. in. c.
vnico. de scru. in or. fa. Similiter dicen
dum in foro quasi pnĩali. vt puta nō
agit̃ ad penā ꝓprie sed vt a ministerio
abstineat aut ab alio in qͦ subesset pcm̃
sicut in cōtractu matrimonij. Facit. c. ff
gnificasti nobis. de ho. et. d. c. inuenis.
aut loquimur in foro cōtẽtioso. ⁊ sic debemus interpretari ꝓ nō. maxime vbi
agit̃ de pena. puta celebrauit collatio nō tenuit ⁊ huiusmodi: ĩ penis
melior interpretatio est fienda. vt regu
la in penis ⁊ regula odia. li. vj. ⁊ idẽ dic
in excōicatione ⁊ similibus.
¶ Qũo sunt ĩterpretāda ab alijs facta
*dubia proximorũ. Rñ. c. estote misericor
des. de reg. iu. q in meliorẽ partẽ vide
j. iudicium. §. xvij.
¶ Verba dubia sunt accipiẽda ẜm in
*tẽtionẽ ꝓferẽtis. ff. de re. iu. in ābiguis
⁊ vt res potiꝰ valeat pereat. c. abbate. de ver. sig. alias ẜm cōemvsum. c. di.
contra mortem. vide. s̃. castitas. §. j.
*¶ Jn quo differt dubiũ ab opinione et
fide ⁊ scientia vide. j. opinio. in princi.
*¶ Jn re dubia fidei autoritas est requi
renda romane ecclesie. xj. distĩ. palam.
*¶ Jn rebꝰ ābiguis absolutũ nō debet
eẽ iudiciũ. xxxiij. di. c. habuisse. imo qñ
dubiũ est in persona in facto vel in iure nullo mō snĩa est ferẽda. xxx. q. v. iudi
cantẽ. nō r iteratũ q dubitatur factũ
de presby. non bap. c. veniens.
*¶ Dubio exñte ĩ iure mr̃imonij. tutius
est cōtra statuta hominũ dimittere copulatos disiũgere cōiũctos cōtra sta
tuta dei. c. licet ex quadam de testi.
Duellum
est pugna duorũ vt dicit
ĩ. c. monomachiā. i. singu
lare certamẽ. ij. q. v. ⁊ fit ad probationẽ
alicuius rei ita vt qui vicerit ꝓbasse vi
deatur q est prohibitũ sub pena mor
talis peccati cōtra legẽ dei ibi nō tẽtabis dñm deũ tuũ. Math. iiij. ⁊ r ĩ. d.
c. ⁊ ideo nō solũ offerẽs sed acceptās cũ
dantibus auxiliũ cōsiliũ vel fauore
ʒz ⁊
valẽtibus ꝓhibere ⁊ nō prohibẽtibus
peccāt mortaliter. Ad ro. c. j. digni sunt
morte q̇ consentiunt ⁊ non excusant̃ ex
cōsuetudine vel metu acceptātes: nisi
vt. j. dicā potius debet quis quelibet
mala tolerare quam malo consentire
decernat. xxxij. q. v. ita ne. nec obst. q
Dauid cũ Golla exercuit: autoritate
|
spiritussancti facit. sicut ⁊ Sāson vt dicit glo. in. d. c. monomachiam. xxiij. q. v.
si non licet.
De duello ⁊ quibus casibus ꝑmittatur no. Bar. in. l. ex hoc iure. in princ.
ff. iusti. ⁊ iu. Jac. rebuf. ĩ. l. j. ver. an du
ellum. C. de gladia li. xj. ⁊ in stylo parla.
Par. j. ti. de duello. ⁊ ĩ. iiij. parte arresto
xl. ⁊ quid possit facere victor in victũ ꝑ
duellũ. Bal. no. ĩ. l. j. C. de dedi. li. ⁊ in. l.
his penes. C. depo. vbi ꝙ nō dicitur illicitum q permisit consuetudo.
¶ Que pena est clerici in duello pugnā
*tis. Rñ. ꝙ d
ʒz deponi ⁊ ẽ irregularis tñ
ep̃s pōt dispẽsare dũmodo mors vł mẽ
broꝝ diminutio nō interuenerit. c. j. de
cle. pu. in du. nec solũ efficitur irregularis si ipse pugnat. s
ʒz etiā si aliũ ꝓ se pu
gnare facit. vt in. c. ij. e. ti. ⁊ quicũ hoc
mādat cōsulit aut defendit si modo ho
micidiũ sequat̃ vł mutilatio. vt ĩ. d. c. ij.
dispẽsat tñ ep̃s cũ clerico ĩ bñficio etiā
hñdo solũ ꝓ sustẽtatiōe vt in. d. c. ij. cu
ʒz
ibi no. dũmō nō habeat curā aĩarum.
¶ Sed nunq̇d ille q̇ cogit̃ a iudice tali
*modo ꝙ suspẽdet̃ h
ʒz eũ ꝓ cōuicto ni
si duellũ suscipiat possit suscipere cũ sit
innocẽs. Rñ. diuersa fuit op. vt no. ĩ. c. j.
co. ti. s
ʒz mihi placet ꝙ talis coactꝰ tali
coactiōe licite suscipiat ⁊ etiā in causa
ciuili qñ nō iminet ꝓbabile ꝑiculũ mor
tis sicut licet se defendere ⁊ res suas
⁊ alia facere que de se nō sunt mala sic
pugnare qñ alio modo nō pōt euadere.
facit. c. interfecisti. de homi.
¶ Vtrũ clerici q̇ reliquias afferũt pugi
*libꝰ ad pugnādũ sint irregulares si sequat̃ homicidiũ. Rñ. ꝙ si oĩno sine ip̃is
erāt pugnaturi nō erũt irregulares ałs
sic intellige opiniones diuersas ⁊ concorda ẜm hanc distinctionem.
¶ Quod dictũ est de duello. Jdem dic
*de iudicio aque feruẽtis ferri cādentis.
c. fi. de pur. vul.