Lemma
Habitus

Habitus

aliquando dicitur quedaʒz qualitas animi acq̇sita ex frequentibꝰ actibꝰ vel ex vno multũve hemẽti quo anima faciliter disponit̃ad aliquid faciẽdũ qui differt a dispositio ne.  illa  facili mobił. sed habitus de difficili ẜm Ari. ĩ p̃dicamẽto qualitatis aliqñ dicit̃ vestis seu tegumẽtũ quo ho mo tegitur. de quo in. c. p̃cipimus. xxj. q. iiij. de vi. ⁊ ho. cle. c. deus qui.

De contentis in hoc. §. ⁊ ꝙ habitꝰ vt vulgariter dicit̃ nō faciat monachũ not. in auten. de mona §. j. sed bene facit presumi aliquem qualis est qui eum gestat. l. ij. ⁊ ibi Bart. C. si ser. expor. vene. ⁊ Alex. in. l. item. §. si quis virginem. ff. de iniur. ⁊ in quo ↄsistat clericalis ha bitus. Bal. no. in. l. si qua ꝑ calũniā. C. de epi. ⁊ cle. ꝙ in vestibus et tonsura simul.
¶ Qũo aũt sit peccatum investimento
1
*rum ornatu. vide ornatus.
Quali habitu debẽt vti clerici. Rñ. gl.
2
*in sum. xxj. q. iiij. ꝙ pñt vti pānis etiā p̃ ciosis ẜm cōsuetudinẽ regionis vt ↄfor ment se moribus eorum inter quos vi uunt ⁊ ne vilescat clericalis dignitas. vt. lxxx. di. ep̃i. de quo vide. s̃. clericus iiij. ⁊. j. ornatus.
¶ Qualis debet esse habitus religiosi.
3
*Rñ. similiter ẜm statuta sue regule. ita. tñ ꝙ cōueniat religioni ⁊ penitẽtie. vt xx. q. c. vidua.
¶ Quo tꝑe dʒz vti habitu religiōis. Rñ.
4
*ꝙ oĩ tꝑe seu lectło q̇escẽs seu. l. quocũ loco cosistẽs. vt dicit̃ in. d. c. vidua.
¶ Vtrũ peccet mortaliter religiosus di
5
*mittẽs habitũ. Rñ. ꝙ sic sine causa rōa bili. ⁊ est excōicatꝰ. de quo vide. s̃. excōmunicatio. vij. casu. xxvij.
¶ Vtꝝ liceat tā clerico quā religioso ex
6
*cā rōnabili ocultare habitũ sen trāsfor mare. Rñ. ꝙ sic. vt in. d. c. clerici officia.
¶ Vtrũ vir possit vti veste mulieris vel
7
*econtrario. Rñ. ꝙ nō immo videt̃ pecca tũ mortale si ꝓposito malo vel sine rō nabili causa fit  potest excōmunicari vt. xxx. di. si qua mulier. et ẜm aliquos sunt excōicati. sed nō credo.
¶ Quid de vtẽte habitu monachali vł
8
*alio religioso causa ludibrij. Rñ. gl. ĩ. c. cum decorẽ de vi. ⁊ ho. cle. ꝙ ꝓhibitũ est ⁊ sic videt̃ mortale peccatũ. ⁊ grauiter puniẽdus. vt in aut̃. de san. epi. §. vo. C. de epi. audi. l. minime.
Hebetudo

Hebetudo

mẽtis est grossities ĩtel lectus qua homo non potest pertingere ad cognitionem rei nisi per multa ei sit exposita nec tunc etiam perfecte potest cōsiderare omnia q̃ ꝑtinẽt ad rōnẽ rei. ⁊ dicit̃ hebes eo ꝙ acuto opponit̃: acutum em̃ est penetra tiuũ ita hebes siue obtussum est q nō pōt penetrare. vñ inquātũ ĩportat debi litatẽ mentis circa spiritualia ↄsiderāda sic opponitur dono intellectus quod subtiliter penetrat ⁊ differt a cecitate mentis: quia ista importat oĩmodā priuationem cognitionis spiritualis sed hebetudo non  non totaliter priuat cognitione.
1
*¶ Vtrũ hebetudo sit pctm̃. Rñ. ꝙ in tātum quātũ hʒz rōnẽ volũtarij sicut ⁊ ce citas mẽtis. vt patet in eo qui est affe|ctus circa carnalia ⁊  spiritualibꝰ sub tiliter discutere fastidit vł negligit hec oĩa ex sctō Tho. ij. ij. q. xv. arti. ij. Ex quo patet ꝙ nō est mortale nisi qñ volũtarie ita implicat se terrenis ꝙ omittit illam discutionem que de necessitate salutis est. sicut in confitẽdo peccata vel in cognoscẽdo necessaria ad salutẽ. ⁊ est filia gule ẜm Grego. xxxj. moraliũ.
Edificans

Edificans

Section
in solo alieno de suo de iure efficitur edificiuʒz domini soli. insti. de re. diui §. ⁊ ex diuerso. Secus si in littore maris vt pisca tioni intendat casam edificauerit:  diu casa durauerit sua est vt in. l. in tm̃. ff. de re. diui. Fallit hoc ꝙ edificiuʒz nō efficitur domini fundi qñ hedificatũ est de rebus eccle.  solũ cedit edĩficatio. xij. q. ij. apostolicos ẜm Jo. ibidẽ. ⁊ in. c. inuestiganduʒz de pecul. cle. ⁊ est speciale in ecclesia ẜm Ber. intellige ta men ꝙ ecclesia saluet preciũ soli.

Addo ꝙ meliꝰ scribit̃ sine aspiratione:  edificare venit ⁊ orit̃ ab edibꝰ q ꝑ ae dipthongon nō per h scribi debet Authore Jo. tortellio.
Additio

Additio

Similiter dic ꝙ quando edificās habet tus vel cau sam ĩ re a dño. vt emphiteota feudatarius comodatarius aut inquilinꝰ dñs qui edificauit vt pleniorẽ vsum haberet in re tali: tamen dominus tenetur ei: vt in casu predicto: licet edificauerit in alieno scienter. vt no. in. §. ex diuerso. insti. de re. di. Similiter quando q̇s edificat in alieno solo bona fide credens edificare in suo edificat in alieno: in conscientia tenetur dominus soli vel ad vendendũ fundũ vel satisfaciendũ pro edificio arbitrio boni viri. Si vero quis edificat de alieno in suo solo: tunc edificiũ est suũ. l. adeo q̇dem .§. cũ ĩ suo. ff. de acqui. re. do. sʒz restituet extimationẽ de iure si fuerit cōdẽnatus in duplũ. d. §. cũ in suo. l. gẽma. ff. ad ex hiben. ⁊ si destrueretur edificium posset petere suũ: puta trabem si modo du plũ nō fuerit ↄsecutꝰ ĩsti. de re. di. §. cuʒz in suo ⁊. d. §. cũ in suo sed in ↄscĩa si non fuerit condẽnatus sufficit restituat extimationem solum.
¶ Vtrũ edificās cũ dāno vicini sui te
1
*neatur ad restitutionẽ. Rñ. ꝙ nō si non facit aĩo nocẽdi proximo sʒz sibi ↄsulẽdi l. j. §. deni. ff. de aqua plu. arc. Nā vs ad celũ pōt quis eleuare suuʒz edificiũ si est sibi vtile ⁊ seruitutẽ nō habet. le. altius. ff. si ser. ven. Et tenet gl. ĩ. c. cũ ec clesia de elec in ver. iniuriarũ. Secus si aĩo iniuriandi proximo hoc faceret nā tũc siue denunciatio noui oꝑis sit facta vel nō in ↄsciẽtia tenet̃. d. §. deni.
¶ Vtrũ teneat̃ edificās demoliri edi
2
*ficiũ suis sũptibus aliqñ. Rñ. ꝙ sic qñ post denunciationẽ noui operis siue iu re siue iniuria edificauit. ff. de oꝑi. no. nuncia. l. pretor ait. §. j. extra. eo. titu. per totum.
3
*¶ Qñ q̇s possit edificare castrũ vel noua edificia. vide. s̃. ẽphiteo. §. xviij.
4
*¶ Vtrum quis possit in alieno aliquid facere inuito dño. Rñ. An. de are. ĩsti. de lege suffia. cani. tollen. ꝙ sic qñ facienti prodest ⁊ dño non nocet vt ibid eʒz ⁊ in l. j. §. fi. ff. de aqua plu. arcẽ. Secus si lederet. C. de serui. ⁊ aqua. l. aquam. ⁊. ff. si facit aĩo nocendi tenetur de dolo. d. l. j. .§. deni. ⁊. ff. de dā. in fec. l. proculus.
Hereditas

Hereditas

vocaturas. i. pōdus. xij. vnciaruʒz ⁊ diuiditur in xij. partes que vocantur. xij. vncie que vocant̃ diuersis noĩbus. ĩ. secũx. vncia. s. vna. Alia sextās. i. sexta pars hereditatis que sunt due vncie. Quadrans. i. tres vncie q̃ sunt quarta pars Triẽs. i. quatuor vncie q̃ sunt tertiā pars. Quin cũx. i. quin vncie. Semis. i. sex vncie. Septũx. i. septẽvncie. Bes. i. octovncie. Dodrans. i. nouẽvncie. Dextās. j. decẽ vncie. Decũx. i. vndeciʒz vncie. Appella tio. vero assis. xij. vncie continẽtur vt in sti. de here. insti. §. hereditas. ẜm Jnno. etiam in. c. ex literis de iurepa. Heredi tas est quoddaʒz ius vniuersale: ⁊ ea vẽ dita vel data transit ius patronatus et oĩa iura ⁊ ideo hereditas est successio ĩ vniuersum ius quod defunctꝰ habuit tem pore mortis. le. nihil. ff. de verb. sig. | ¶ Ad q̇s dʒz hereditas deuenire defun
1
*cto aliud nō disponẽte vel ĩualide. Rñ. ꝙ in laicis de iure cōi. ¶ Primoveniũt legitĩ descendẽtes si sunt oĩbꝰ alijs exclusi ⁊ si sunt primi gradꝰ multi equaliter succedũt. Si vero sunt nepotes et vulteriores solũ succedunt in stirpes. i. in eam partẽ quā pater eorũ si viueret haberet: nec distĩguitur an sint mascu li vel femine etiā adoptiui nō emancipati  indistincte oẽs admittuntur. vt C. de suis. ⁊. le. here. aut̃. in successione. Si vero descẽdentes non sunt tunc veniunt ascẽdentes puta pater auus aba nus ⁊ c. cũ fratribus ⁊ sororibus ex vtro  parente cōiũctis defuncto vel eorũ fi lij quos frartes vel sorores seu filios sĩ non habet succedunt ascendẽtes salua semper prerogatiua gradus. s.  pater prefertur auo ⁊ sic eũ excludit ⁊ sic de ce teris. Et sic solũ venit de ascendentibꝰ qui est proximior defuncto cũ fratribꝰ si sunt in capita sed cũ filijs fratrũ ĩ stir pes exclusis fratribꝰ ex vno parẽte tm̃. Si autẽ dicti ascendẽtes sunt in equali gradu puta ex parte patrisin primovel secundo ⁊ ex parte matris similiter in primo vel secundo ⁊ hmōi: sic equaliter paterni pro dimidia ⁊ materni pro alia dimidia succedũt uis sint plures per sone ex parte vna  alia. puta auus et auia ex vna parte ⁊ ex alia solum auus vel auia vt in aut̃. de here. ab inte. §. j. ⁊ ij. in autẽ. defuncto posita. C. ad tertu. ⁊ quod ibi no. in glo. Aliter qui est in proximiori gradu defuncto siue paternus siue maternus sit admittitur: vt in d. auctẽ. defuncto ꝙ si nec ascendentes sint veniũt: collaterales. Et primo fratres ⁊ filij alicuius fratris premortui q̇ s. erant cōiuncti ex vtro parente defuncto de cuius hereditate agitur non tamen in capita sed in stirpes quo ad filios fratrũ p̃mortuorũ ipsi fratres bñ succedũt in capita: ⁊ isti p̃ferunt̃ fratribus qui sunt vno parẽte solũ vt. C. de legi. here. aut̃. cessante. Dicit tamẽ bar. in. l. oẽs. C. communia  succe. ꝙ quan do parentes veniunt ad successionem in bonis quesitis ex linea materna pre feruntur parẽtesex linea materna: ⁊ in bonis paternis parẽtes ex linea pater na. l. iij. C. de bo. mater. similiter quādo sunt duo filij ex diuerso matrimonio p̃ferũtur in lucro matrimonij illi qui sũt nati ex illo matrimo. alijsnatis ex alio: sed si ex dispositiōe testatoris vel legis aut statuti diceretur ꝙ succedant agna ti prout sunt in gradu proximiores tũc in tali casu veniũt filij fratrũ p̃mortuo rum cũ patruis iuxta aut̃. cessāte. C. de legi. here. no. glo. cōiter approbata in. l. cum ita. §. in fideicōmisso. ff. de lega. ij. ¶ Sed nunquid cum fratribus prefa
2
*tis veniāt filij alterius fratris. Rñ. ẜm Gu. ꝙ non. ff. quod cũ eo qui in alie. po. l. sʒz si ex parte.
¶ Vtrum filij filiorum prefatorum fra
3
*trum preferātur fratribus ex vno parẽ te solũ. Rñ. ꝙ sic.
¶ Vtrum filij fratrum soli sine patruis
4
*⁊ amitis superstites admittũtur in ca pita. Rñ. Aʒzo. ⁊ Hosti. ꝙ sic quāuis sint filij diuersorum fratrum sed non nepo tes. s. nati ex eis.
¶ Secũdo non existentibus predictis
5
*vel aliquo eorũ veniunt fratres ex vno latere tm̃ coniuncti ⁊ eorũ filij qui preferuntur patruis defuncti.
¶ Tertio prefatis non existentibꝰ pre
6
*feruntur qui gradu sunt proximiores defuncto. ⁊ si pares sunt pariter admituntur vt. C. de leg. here. aut̃. post fratres: ⁊ extenditur hec computatio vs ad decimum gradum ⁊ vltra etiāvt ha bet̃. xxxv. q. v. c. ad sedem. licet imperator solũ dixerit de decimo gradu expres se. Et prefata successione tam ascendẽtium quā descendentium seu collateraliuʒz cessat omnis differentia tam sexus  emancipationis: hoc tamen attento vt cum agitur de successione patris solo consanguineos admittas: de rebus vero maternis vterinos. filij vero naturales tamen vel spurij ẜm ange lum in aut̃. qui. mo. natura. effi. sui §. fi. fi sunt ex eodẽ patre nō ex eadẽ matre non succedunt adinuicem vnus alteri. | Si vero sunt ex eadẽ matre tunc vnus succedit alteri ab intestato  cognoscũ tur adinuicẽ. l. ij. ff. vnde cogna. Si ꝟo vnꝰ spuriꝰ decederet relicto fratre spurio ⁊ alio legitĩo ex ea mr̃e tũcvenit le gitimꝰ ⁊ excluditur illegitimꝰ  qñ de successiōe tractat̃ ille frater p̃fer t̃ q̇ plu ribus nexibus est cōiunctus. vt dictuʒz est. De successiōe vero fratrũ ad inuicẽ serua q dictũ est excepto ꝙ frater legi timus nō succedit fratri suo illegitimo ex parte patris nec ecōtrario  nō est illi agnatus nec ille ipsi ⁊ durat in infi nitũ quous memoria possit haberi de cognatione. insti. de gra. cogna. ꝑ totũ. ¶ Prefatis aũt oĩbꝰ ascendentibꝰ de
7
*scendẽtibꝰ ⁊ collateralibus deficienti bus veniet vir ad successioneʒz vxoris ⁊ vxor viri. vt. C. vñ vir ⁊ vxor. l. vnica q si nō est veniet fiscus. vt. C. de bo. vacā. l. j. si vero vxor esset sine dote ⁊ pauꝑ et maritus nō habet nec descẽdentes nec ascẽdẽtes sed solum agnatosvel cogna tos tunc succedet viro ab ĩtestato in q̃r ta parte hereditatis. vt in aut̃. de exhi. re §. qm̃ vero. ⁊ idẽ dic de viro paupere circa bona vxoris ⁊ alie tres partes he reditatis erũt agnatorũ vel cognatorũ. si vero esset pactum vel statutũ an consuetudo cōtra oĩa vel aliquod predicto rũ illud serua si tale est quodiuri cōmu ni possit derogare.
¶ Si vero loquimur in clericis ab ĩte
8
*stato moriẽtibꝰ distinguit̃ aut sint bōa ꝓpria clerici de q̇bꝰ libere poterat disponere. De quibꝰ dictũ est. s̃. clericus. xiij. Et in talibꝰ succedũt agnati ẜm ꝙ dictũ est. s̃. Si vero nō habet succedet ecclesia cui seruiebat tẽ pore mortis vel altare si solũ seruiebat altari quod habebat bona distincta ab ecclesia ipsi al tari deputata vt no. xij. q. vl. c. vl. in aut̃. de ecclesia. titu. §. si quis episcopus. Fal lit hoc in p̃sbyteris ex seruitute ꝓmotis ad sacerdotium cum consensu duorum quia de eorum bonis si ab intestato de cedunt fiunt quatuor partes quaꝝ vna episcopo altera ecclesie tertia pauperibus ⁊ quarta parẽtibꝰ assignetur et si nō sint idonei vt puta heretici. xxiiij. q. ij. sane ⁊ huiusmodi episcopꝰ ĩ vsum ecclesie distribuat vt ĩ. c. ij. de succes. ab in te. nec est abrogatũ vt ibi doc. communiter tenent licet gl. voluerit ꝙ sic si ꝟo sunt bona ecclesie: de quibꝰ disponere clerici nō possunt succedit ecclesia vt in c. j. de succe. ab inte. ⁊. c. j. ⁊. c. relatuʒz el. ij. ⁊. c. requisiti de test.
¶ Quid de successione in feudis vide
9
*s̃. feudũ. §. vj. cũ sequẽtibꝰ ⁊ emphiteo sis vide emphiteosis. §. v. cũ duobꝰ se. ¶ Quid de seruis manumissis decedẽ
10
*tibꝰ ab intestato. Rñ. ꝙ succedẽt descẽdentes vel ascẽdentes vel collaterales ẜm ꝙ dictum est excepto ꝙ patronꝰ vẽ dicat partẽ non tamen totuʒz: vt insti. de suc. lib. §. sed nostra constitutio ⁊ ibi vide de eorũ successione. bar. in. l. defuncto. C. si ĩ frau. patro. dicit ꝙ sivnꝰ patro nus viuit prefertur filio alterius patro ni ⁊ filius patroni prefertur nepoti alterius patroni.
¶ Vtrũ clerici laicis succedāt ẜm ꝙ di ctum est ⁊ eo ordine. Rñ. ꝙ sic indubitā ter. quia iura preallegata non excipiũt eos immo etiā religiosi. Jntellige q̇ pos sunt habere proprium in cōmuni etiaʒz si dum laici erant commiserunt vicium ĩgratitudinis vt. xix. q. vl. c. fi. fallit hoc in feudis de quo. s̃. feudum. §. ix.
¶ Vtrũ filius aliqñ excludatur ab he
11
*reditare patris vel alius de predictis. Rñ. ꝙ sic ĩ. v. casibus. ¶ Primo si pater fuit hereticus quia ipso iure bona hereticorum sunt confiscata de here. c. cuʒz secundum lib. vj.
¶ Secundo si pater cōmisit crimen le
12
*se maiestatis. l. quisq̇s. C. ad le. iul. ma. ⁊. vj. q. j. c. si quis. hoc aduerte tamen ꝙ pena ĩcapacitatis nō extẽdit̃ ad filios nisi qñ crimẽ est cōmissum in eũ qui nō recognoscit superiorẽ: secus si est commissum in eũ qui recognoscit superiorẽ  licet sit crimẽ lese maiestatis vt. l. j. ff. ad. l. iul. ma. nō tamen quo ad in capaci tatem quo ad filios ẜm. Sali. d. l. quisquis. Et etiā aduerte ꝙ crimẽ lese maie statis committitur a subdito tātuʒz cle. | pastoralis de re iudi. ¶ Tertio si pater erat patronus vel habebat aliquod ius seu feudũ in ecclesia quod deberet trāsire ad filios ⁊ ipse interfecit vel mutilauit rectorẽ vel clericũ illiꝰ ecclesie  ipso iure perdit omne ius ⁊ dignitatẽ ⁊ ad filios nō perueniet. de penis. c. ĩ qui busdā  talia deuoluũtur ad ecclesiam cui iniuria facta est ĩmo filij taliũ vs ad quartā generationẽ in clericoꝝ collegio nullatenus debẽt admitti: nec in aliq̃ religione possunt esse p̃lati nisi fue rit cũ eis dispẽsatũ. vt in. d. c. in quibusdam. ep̃s tamen dispensare pōt. ex quo cōditor canonis non sibi reseruat. ar. c. nuper. de sen. excom. ¶ Quarto si filius vel aliꝰ qui potest succedere furioso debitam curā nō impẽderit sed succedet il le qui eũ in sua domo proprijs sumptibus vs ad finem vite procurauit euacuata etiā institutione illius qui neglexit. si modo talis ĩscriptis ammonuerit eos vt curā heberent. vt in aut̃. vt cũ de app. cog. §. causas. vbi etiā dicit gl. ꝙ lʒz nullus extraneꝰ eũ procurauerit tamen hereditas ab agnatis aufertur. vt. ff. de his q̇. vt indi. lʒz vbi institutꝰ indignus iudicatus est successiōe qui ꝑ negligen tiaʒz suā ⁊ culpā id egit vt mulier aqua institutꝰ fuerat moreretur vbi dicit gl. s. nō adhibendo medicum vel malum. ¶ Quinto si in captiuitate eos quibus succedere deberet mori per suam negli gentiaʒz permisit. vt in. d. §. causas: ⁊ sic succedet ecclesia ciuitatis ex qua oritur vt ibidem. ⁊ etiā in casibus in quibꝰ po test exheredari vt. s̃. exheredatio. §. j.
¶ Vtrũ filius possit exheredari per pa
13
*trem. Rñ. vt. s̃. exheredatio. ⁊ frater fratrem ⁊ vir vxorem ibidem.
¶ Vtrũ dñs q̇ de ↄsuetudine totũ acci
14
*pit q erat illius q̇ sine filijs mortuus est teneat̃. Rñ. ẜm Hosti. si talis cōsuetu do prescripta est excusat̃  potest allegare ꝙ hoc pactum ab initio fuerit  terra sua erat.
¶ Quō succedẽt filij illegitimi. vide. s̃.
15
*Filiꝰ. in prin. cũ se. verũ est ꝙ Aʒzo. tʒz ꝙ naturales tantum succedunt adinuicẽ. de succe. cog. §. vulgo. sed hoc contradicit in aut̃. qui. mo. na. eff. sui. §. siliũ sed tu dic vt. s̃ §. vj.
¶ Quis succedet dānatis ex aliquo de
16
*licto ad mortẽ. Rñ. ꝙ descendentes vel ascẽdẽtes ẜm ꝙ dictũ est. s̃. sʒz collaterales nō nisi vs ad tertiũ gradũ vxores vero taliũ solũ habebũt dotem ⁊ dona. ante nup. Si ꝟo dotẽ nō habuerint accipiẽt partẽ legibꝰ diffinitā. Glos. di cit tũ ex tenore luctarent̃ siue habebant filios siue nō ⁊ si neminẽ p̃dictoꝝ hẽant fisco applicāt̃ vt. C. de bo. dā. au. bona. ¶ Vtrũ bona ĩgrediẽtis religionẽ ab ĩ
17
*testato ꝓueniāt monasterio. Rñ. pa. ĩ. c. j. pñtia de ꝓba. ꝙ quo ad fratres minores nō quo āt ad p̃dicatores ⁊ alios mẽ dicātes sic nō tñ vt immobilia aut iura perpetua sibi retineāt sʒz vt vendant et imploratiōe officij iudicis. Jtẽ dic in oĩ bus alijs relictis preter ꝑ religionis ingressum ẽt ĩ fratribꝰ minoribꝰ. s. ꝙ pe tẽt ĩploratiōe officij iudicij ⁊ vt vendāt quo aũt ad alios religiosos. nō mẽdicā tes indubitanter succedit monasteriũ. ¶ Sed quero q monasteriuʒz succedet
18
*cũ māducātes nullũ habeant et aliqui trāsferant̃ ad placitũ prelatoꝝ. Rñ. pa. vbi. s̃. ꝙ nō proueniũt in predictis monasteriũ particulari sʒz erũt ĩ ptāte illiꝰ qui preest vt ꝓuideat ꝓut sibi videbit̃. ¶ Vtrum nouitio morienti ab intesta
19
*to succedat monasterium. vide. j. nouitius. §. xj.
¶ Quid si ingrediens erat vsufructua
20
*rius solũ. Rñ. pa. vbi. s̃. ꝙ transibit ĩ mo nasterium vsufructus sed solũ durabit in vita ingredientis ⁊ non plus.
¶ Quid de collatis tali ingrediẽti ea le
21
*ge vt nō alienent̃. Rñ. Jo. an. tʒz ꝙ succe det monasterium per ar. le. j. ff. de fun. dotali. ⁊. l. pater. §. iuliꝰ agripa. ff.  leg. iij. ⁊ in eo quod not. de iure patro. ex literis. pa. vbi. s̃. ↄtrariũ tʒz q̇daʒz alij per ar. l. peto lucij titij. §. fi. ff. de leg. ij. facit quod legitur ⁊ no. in. l. si ita quis. §. ea. l. ff. de verb. ob. Ego vero sic concordo sic distinguendo. si prohibita est alienatio vt in familia remaneat sic est vera opi|nio Jo. an. per. d. l. peto. §. fi. a ↄ̃rio sensu. Si ꝟo vt ad extraneũ perueniat pro hibitũ est sic nō succedet monasteriuʒz. ¶ Sed quero quando accipiet q sibi
22
*debet̃ aliq̇s ex hereditate ingrediẽtis siue fecerit testamẽtum vel nō. Rñ. pa. vbi. s̃. bar. dicit ꝙ quādo mors ista ciui lis operat̃ oẽm effectũ quẽ mors naturalis sicut est in ingrediẽtibꝰ ordinem minoꝝ q̇ nihil in cōi vel ꝑticulari possunt habere: tũc statim habebit post in gressum cũ effectu. i. ꝓfessionem expres sam arg. l. deo nobis. C. de epis. ⁊ cle. sed quādo nō operatur oẽm effectũ in hoc quẽ mors naturalis: puta  habẽt saltẽ in cōi tũc dʒz expectare mortẽ natura lẽ ipsiꝰ ingrediẽtis ⁊ ĩterim dispositio si fecit erit in suspẽso. Et cũ hac opinio ne trāsit. Cy. ⁊ do. Anto. ⁊ pa. in. d. c. in p̃sentia. limitat tamẽ nisi in testamẽto aliter de tempore determinasset  ill erit seruandũ. Jtẽ limita vera predicta nisi quo ad filios legitimos: q̇ legitimā habebũt ex equitate statĩ post ingressuʒz. nō aũt alimẽta ẜm p̃dictos doc. q veꝝ credo qñ legitima eis sufficit. aliter nō saltẽ in cōscĩa sʒz vel monasteriũ dabit eis statim q debent habere ex bonis ĩgressi vel statim alimẽta p̃stabit. donec eis talia bona dederit. facit ad hic. d. l. deo nobis. §. nā ⁊ maritus. ⁊ q no. ibi glo.
¶ Hereditas qũo diuidit̃ ĩter fratres q̇ habent peculium castrense vel quasi
23
*aut aduẽtitiũ. vide peculium per totũ.
Heres

Heres

Section
aliqñ ꝓximũ. i. primũ signifi cat nō vlteriorẽ. vt. ff. de verb. fig. l. scieñ. sʒz regulariter nomẽ heredis ꝑ multas successiōes accipit̃. vt. d. l. sciẽ dũ. ⁊. l. vl. C.  here. ĩsti. vbi heres hr̃dis testatoris dicit̃ heres. vide gl. ĩ. ex trāsmissa. de fi. p̃sby. Aliquādo. tamẽ descẽ dẽtes post primũ heredẽ vocant̃ ꝓhere des. vt tenet glo. in. c. fin. de pecu. cleri. uis alias ꝓheres dicat̃ qui se putat heredem cũ nō sit. ff. de pe. here. in. l. ꝓ herede ⁊ ĩst. de ĩterdi. §. adipiscẽde. Ali qñ quilibet descẽdens cui relinquitur. aliquid dicit̃ ꝓheres. vt ĩ. d. l. gl. Noĩe vero suoꝝ heredũ nō veniũt extranei he redes. de quo per Bar. ⁊ alios in. l. gallus. ff. de libe. ⁊ posthu. Q limita verũ in his que non transeunt ad heredes extraneos.
Additio.

Additio.

Et extraneꝰ heres r q̇ nil attinet uis ꝓprie in statutis heres extraneꝰ dicat̃ q̇libet q̇ tꝑe mortis nō est in potestate moriẽtis etiā si sit filius emācipatꝰ ẜm Ang. are. ĩsti. de here. qua li. ⁊. di. §. ceterum.

Heres r ꝓprijssime is q̇ est heres re⁊ noĩe nō qui est heres ex re certa. no. Bal. in. l. si nō speciali. col. pe. C. de test. nec is qui agi ⁊ cōueniri nō pōt vt heres. Jdẽ Bal. in. l. quotiẽs. in prin. C. de here. insti. ⁊ no. in. l. cũ a matre. C. de rei vẽdi. ⁊ an veniat bonorũ possessor. no. ꝙ sic in. l. j. §. bonorũ. ⁊ ibi Bar. Ludo. et doc. ff. ad trebel.
¶ Vtrũ deꝰ ĩstituerit ꝙ aliq̇s sit heres.
1
*Rñ. ꝙ sic vt patet in. c. nō oĩs. xxxij. q. ij. et. q. iiij. dicit ibi eijce ancillā ⁊ c. Non enim erit heres filius ⁊ c. ad gał. iiij. c.
¶ Vtrũ heres ĩstitutꝰ solũ in certa re q̇
2
*ꝓprie nō dicit̃ heres sʒz legatariꝰ vt in l. quotiẽs. C. de here. insti. possit in foro aĩe nō dato alio herede adire totā here ditatẽ ẜm ꝙ vult. l. j. in. §. si ex fundo. ff. de here. insti. Rñ. pa. in. c.  ingrediẽti bus de testa. ꝙ Fe. consi. cxxvj. ⁊ multi alij doc. in sacra pagina cōsuluerunt ꝙ sic  ius humanũ nō cōtrariũ diuino dʒz seruari in foro aĩe. Ergo licite poterit limitant tñ dummodo dolose nō sit inductꝰ testator ad instituendũ eũ in certa re: vt puta:  persuasit ꝙ nō posset habere regressum ad alia bona.
¶ Quid si ita sit ĩstitutꝰ in certa parte
3
*hoc addito. et volo ꝙ de bonis meis plꝰ nō possit petere sʒz sit ↄtẽꝰ ⁊ c. ⁊ insti tuitur alius heres vniuersalis qui nō vult adire hereditatẽ: an supra scriptꝰ possit ip̃e eā adire. Rñ. vr̃ ꝙ sic. arg. d. §. si ex fundo. ⁊. d. l. quotiẽs. Sʒz cōtrariũ est verũ ꝙ non pōt. vt in. l. quotiẽs. §. sʒz si duo. ff. de her. inst. vbi patet ꝙ. §. pre dictus si ex fundo. et predicta. l. quotiens habet locum quando volũtas te | statoris est simplex. ⁊ nō restricta expres se: vt in casu isto. Et iō veniẽt succeden tes ab intestato:  testm̃ non reperitur habere heredẽ ⁊ nō pōt q̇s ꝓ ꝑte decedere intestatus ⁊ ꝓ parte testatꝰ. l. ius nostrũ. ff. de re. iur. Si dicis qũo potest ꝓhibere ꝙ non plus peteret. Rñ. per. l. domus. §. fi. ff. de vsufr. vbi testator prohibet ius accrescendi. ⁊ casus est in. l. j. ff. de iniusto. ru. test.
¶ Vtruʒz heres teneat̃ ex delicto vel q̃si
4
*delicto defuncti. Rñ. vt colligo ex bar. ĩ l. j. ff. de ṗuatis delictis. ꝙ aut actio ẽ pe nalis ex vtra ꝑte. vtputa qñ petit̃ pena que est applicāda parti. Nam tam ex ꝑte rei  actoris ẽ penalis. Et sic nō tenetur aliquo iure. Si vero actio est pe nalis ex ꝑte rei ⁊ prosecutoria rei ex ꝑte actoris: vtputa  ago pro satisfactione damni mei ⁊ sic de iure ciuili si delictũ fuit commissum circa cōtra ctũ qui quidem contractꝰ tenuit sic tenet̃ heres  nō fundat̃ intentio actoris immediate ex delicto sʒz e ↄ̃ctu: puta  agit̃ actiōe comodati vel dopositi ⁊ hmōi ⁊ non ex dolo vel delicto. Casus est ĩ. l. ex depositi. ff. de ac. ⁊ obl. ⁊ ex ↄ̃ctibꝰ ibidẽ ẽ bonꝰ tex. in. l. si hoĩem. §. dat̃ actio. ff. depositi si vero fuit commissum delictũ circa cōtractũ qui nō tenuit vtputa  dolꝰ dedit cām ↄtractui  nō tʒz vt in. c. dilecti. de emp. ⁊ vẽ. sic nō tenetur  cum agere nō possit ex cōtractu cũ nō sit oporteret agere ex delicto ↄ̃ heredem ⁊ crimina morte extingũtur. xxiij. di. quarũdā. ⁊ nullus post mortẽ pōt accusari. xxiiij. q. ij. c. j. ff. de bo. eo. qui an. sen. mor. si cōsci. l. vl. xxxiij. q. ij. admonere. nisi in casi bus heresis. xxiiij. q. ij. sane vel si hereti cos instituit heredes de here. c. si quis ep̃s. vel si ĩ crimine notorio decessit. vt no. ĩ gl. d. c. quorũdā. ⁊. xxiiij. q. ij. in sum ma. vel dic gñałr qñcũ cōmissit defun ctus crimen propter q ipso facto pena sit inflicta a lege sicut in heresi ⁊ crimine lese maiestatis:  tũc accusat̃ ⁊ agit̃ cōtra heredẽ nō vt puniat̃ ex illo delicto sed vt bona auferātur ab eo que in com missum ceciderunt. Fa cit. l. cōmissa. ff. de publi. ⁊ tex. bonꝰ in. c. ij. de p̃scrip. li. vj. alias nō tenetur heres ꝓ quocũ de licto cōmisso a defuncto siue in contractu nullo siue extra omnem cōtractũ nisi in duobus casibus. ¶ Primus si lis fuit contestata cum defuncto vt. l. vnica. C. ex deli. defun. Ratio  in iudicio qnasi contrahimus vt in. l. iij §. idẽ scribit. ff. de peculio. Et ideo videtur initꝰ contractꝰ cũ defuncto ꝑ cōtestationem litis. ¶ Scs si aliquid peruenit ad he redem ex delicto defuncti  intantum tenetur ⁊ non plus vt in. d. l. vnica fallit in cōditiōe furtiua  in. l. si pro fur. ff. de cōdi. fur. dicit tex. furti actio penā petit legitimā cōditio rẽ ipsam ⁊ sequitur cōditio rei furtiue:  rei habet ꝓsecutioneʒz heredem quo furis obligat: nec tm̃ si viuat seruus furtituꝰ sʒz ⁊ si de cesserit. s. viuo fure vel mortuo de iure aũt canonico tʒz bar. indistincte teneri qñ quis agit ꝓ satisfactione dāni ↄ̃ heredẽ ⁊ hoc sequunt̃ cōiter doc. ⁊ sic intel ligende sunt gl. in. c. ex p̃sentiũ de pi. de sol. c. j. de rapto ĩ literis de vsu. tua nos. Jntellige inquātum hereditas se exten dit. Et placet in cōscĩa licet pa. ĩ. c. fi. de sepul. solum admittat verum qñ defun ctũ penituit  iura canonica loquunt̃ ꝙ tenetur qñ defunctũ penituit. vt not. gl. singularis in. c. a nobis el. ij. de sen. ex.  tũc agitur ex quasi ↄ̃ctu nō ex deli cto. Si vero nō penituit nō tenet̃ ẜm eũ deʒz. pa. ⁊ gl. d. c. a nobis nisi quatenus de iure ciuili tenetur.
¶ Vtrũ heres teneat̃ soluere legata ĩ te
5
*stamẽto minꝰ solẽni facta. Rñ. ꝙ in foro iudiciali. nō de quo dicẽdũ vt in. l. si ve ritas. ⁊. l. fi. C. de fideicō. s. sed in foro aĩe pendet hec questio ex alia scilicet vtrũ ex voluntate defuncti oriatur obligatio naturalis. ⁊ cōiter vltramōtani tenent ꝙ nō. cismōtani ꝙ sic. De quo vide ꝑ ca nonistas in. c. fi. de sol. ⁊ ꝑ Bald. ⁊ legistas in. l. cũ quis. C. de iuris ⁊ facti igno rantia. ⁊ ibi dicit Albricus ꝙ opinio cismontanorum est communis opinio: et sic tene eam quia verior ex qua opinione. d. Ant. motus dicit se consuluisse in | facto in quo tātũ vnus testis fuerit ad hibitus tenebatur heres ĩ foro anime. pau. aũt in. c.  pleri de immu. eccłia ruʒz distinguit ꝙ aut defunctus nō egit solenniter relinquere sed totuʒz cōmisit fidei heredis. ⁊ sic tenet̃ ciuiliter ⁊ natu raliter. Et sic in vtro foro casus est no tabilis ẜʒz vnā lecturā quā sequit̃ Bar. in. d. l. fi. Aut nō cōmisit fidei heredis sʒz simpliciter relicta fecit sine solennitate debita ⁊ indistincte tenet̃ heres ĩ foro aĩe si ei de hoc cōstet. Rō  solẽnitates fuerunt inducte ad falsitatẽ tollendaʒz vbi ergo constat ꝙ nulla falsitas interuenit debet cessare ⁊ dispositio legis et seruari equitas ⁊ obligatio naturalis q̃ oritur ex dispositione defuncti. l. eũ am plius. §. is natura debet. ff. de reg. iur. ⁊ pro hac opinione facit quod no. Jnno. de elec. in. c. ꝙ sicut. ⁊. l. testamẽto. C. de fideicommis. ego dico ꝙ si erat legans doctus ⁊ non erat necessitas que excluderet solennitatem debitam et sic non valeat quia videtur voluisse potius illudere si vero erat ignorans vel forte non potuit solennitatem obseruare sic valeat in conscientia alio non constante de mẽte. vide de hoc. j. testamentum. .§. ix. ⁊. x. ⁊ legatum. ij. §. viij.
¶ Vtruʒz heres teneatur satisfacere ex
6
*cōtractu vel quasi defuncti in quo ipse defunctus erat obligatꝰ vltra vires he reditarias. Rñ. ꝙ si fecit inuẽtariũ nul lo modo tenetur si vero nō fecit inuẽta riũ in foro anime nō tenetur ẜm Joan. an. ⁊ do. Ant. ⁊ Pa. in. d. c. pleri. Jn fo ro vero cōtentioso sic vt in. l. fi. C. de iu. deli. Fed. tamẽ consilio. xxj. dicit ꝙ etiā teneatur in cōsciẽtia vltra vires: sʒz pri ma opinio videtur equior quo ad conscientiam.
¶ Vtruʒz hereditate exausta per legata
7
*possitheres aliquid de ipsis legatis de trahere. Rñ. ꝙ aliqñ detrahit̃ falcidia aliqñ trebellianica aliqñ legitima. de qͦ dic vt. j. legitima. similiter añ oĩa dedu cere pōt expẽsas funeris ⁊ alias necessarias quas fecit cā hereditatis vt ĩ testō ⁊ ĩuc̃tario ⁊ hmōi  sic dʒz esse immunis a grauamine sicut est a lucro in. l. scimꝰ .§. ⁊ si prefatam cum quin. §. sequenti bus. C. de iure delibe.
¶ Vtrũ heres sciẽter soluẽs legata. nec
8
*retinẽs sibi falcidiā possit repetere vel si ignoranter vide solutio. §. xxj.
¶ Quid si plures sunt heredes an q̇li
9
*bet teneat̃ insolidũ ad oĩa debita vel le gata. Rñ. ꝙ regułr quilibet tenet̃ soluʒz pro parte hereditaria. C. de act. here. l. ꝓ hereditarijs. Fallit hoc in. vij. casibus. ¶ Primꝰ qñ defunctꝰ aliter disposuit. ff. de le. ij. cũ ab vno. ¶ Scs si obligatio sit ꝓpter impẽsas funeris vxoris  nō solũ obligant̃ heredes. sed ⁊ vir ẜm portionẽ quā habẽt: puta si vir hʒz cẽtũ et heredes. cc. tũc vir tenetur ꝓ tertia et heredes solũ ꝓ duabus. ¶ Tertiꝰ si bo na defuncti erāt expresse vel tacite hypothecata debitoribꝰ quia vno existẽte non soluendo tamen alij obligantur.
¶ Quartꝰ in alimẽtis legatis quando sic per iudicẽ est diffinitũ vel defunctũ l. iij. in ṗn. §. j. ff. de alimẽ. lega. ¶ Quin tus quando res legata possidetur ab vno insoliduʒz. d. l. pro hereditarijs. ⁊. ff. como. l. sed mihi. §. heres. ¶ Sextus qñ obligatio ↄsistit ĩ ĩplẽdo pollicitationẽ factā a defuncto ad honorẽ dei vel san ctoꝝ vel reipub. ff. de polli. l. j. §. si q̇s et l. ex pollicitatiōe. ¶ Septimus qñ obli gatio est indiuidua. ff. de verb. oblig. l. in executionibus. §. serua. ⁊ de hoc habes in glo. d. l. pro hereditarijs.
¶ Quid si heres est pupillus nunquid
10
*differetur solutio debitorum vel legato rum. Rñ. ꝙ non. vt. l. sub pretextu. C. de act. here.
¶ Vtrum dilatio restitutionis facta ab
11
*herede pro longe statutum in purgatorio defuncti ⁊ quomodo episcopus potest compellere heredes non exequentes vel alios executores ⁊ multa alia. ad hoc vide supra. Executor.
¶ Vtrum herres rogatus restituere he
12
*reditatem possit alienare aliquid de ea Rñ. ꝙ nō. C. communia de le. l. fi. nisi in casibus positis in aut̃. res que ibidem posita qui sunt isti. scʒz causa dotis ⁊ do|natiōis propter nuptias. ⁊ loquitur in liberis nō in extraneis.
Additio.

Additio.

Jtem dic ẜm Barto. in di. auc. ꝙ potest alienare pro ponẽdo filiam in monasterio. Similit̃ pro causa alimẽtorũ quando non pōt substẽtari aliunde ⁊ idem pro redimen do filio capto ab hostibꝰ: potest tamen retinere sibi quartā trebelliāicā vt ĩ ca. Raynutius ⁊. c. Raynal. de testamẽtis. Si vero rogatus ẽ restituere quicquid supererit de hereditate tũc ad minus quartā partẽ seruabit substituto. vt. C. ad treb. aut̃. cōtra rogatꝰ ⁊ vide de hoc in gl. j. d. c. in presentia. Aduerte ẜʒz gl. in. d. c. in presentia ꝙ lʒz quis ex liberis testatoris sit pure rogatꝰ restituere hereditatẽ nulla facta mẽtione de filijs: si tamẽ postea habuerit filios vel nepotes substitutio euanescit. C. de fideicōmis. l. cũ acutissimi. C.  insti. ⁊ substi. l. generaliter. ff. de cōdi. ⁊ de. l. cũ auus vide. j. substitutio. §. xiij.
¶ Vtruʒz bona ingredientis religionẽ
13
*nō capace vt sunt mendicātes q̇ nec in cōi debẽt habere sint propinquoꝝ. Rñ. cōis opinio est ꝙ ad succedẽtes ab ĩtestato veniāt per autenticā. ca. bona. C. de bo. p̃scrip. Sʒz hoc limita nisi p̃dicta bona fuerĩt ei relicta sub cōditione si decesserit sine liberis restitueñ.  tunc debẽt erogari ad pias cās. Casus ẽ sin gularis in aut̃. de san. epi. §. sed ⁊ hoc pñti ĩ fi. Et hoc sequitur ange. in dispu tatione que incipit. nobilis quidā gñe hec oĩa limita vera nisi imploratione officij iudicis ea vellent vẽdere ⁊ p̃ciũ in suas necessitates conuertere.  succederẽt. vt. s̃. hereditas. §. xvij. dictũ est. ¶ Vtrñ heres dedicans se monasterio
14
*excludat substitutũ. Rñ. gl. ĩ. d. c. pñtia ꝙ sic si est priuatus ⁊ etiam cum rogatus est restituere priuato. Secus si sub stitutus vel cui rogatus est restituere esset ecclesia vel locus religiosus vel alia pia causa quia nō excluderet vt in d. §. sed ⁊ hoc pñti. vnde sumpta est aut̃. nisi rogati. C. ad treb.
¶ Sed q̇d si non ingreditur monaste
15
*riũ sʒz efficit̃ clericus. Rñ. gl. in prefate c. in pñtia. ꝙ nō euanescit substitutio nisi duo cōcurrant. ¶ Primũ vt perpetuo maneat in ecclesia. ¶ Secundũ vt redditus expẽdātur in pias causas vt in prefata aut̃. dicitur. Sed Pa. ibidẽ restringit ad clericũ conuersum alicui monasterio: sʒz magis placet vt simpliciter intelligatur sicut gl. intelligit.
¶ Vtruʒz conuersio seu dedicatio sui ip
16
*sius ⁊ suarũ rerũ ecclesie seculari euacuet substitutionẽ. Rñ. gl. ĩ. d. c. in p̃sen tia ꝙ aut sit clericus ⁊ dic. vt. §. precedẽ ti. Aut nō fit clericus. Et sic nō expirat lʒz alij dicant ꝙ etiā expirat. sed primũ verius. Secundũ equius.
¶ Quid si quisingreditur religionẽ in
17
*fraudẽ substituti. Rñ. Pa. in. d. c. in pre sentia. abbas tenet ꝙ nō euacuat. substitutionẽ  dolus ⁊ fraus nemini patrocinatur. c. sedes de rescrip. et placet cōmuniter doc. facit. xx. q. iij. §. fi. vbi in ductio facta cā bonoꝝ impedit acquisitionẽ ergo fortiꝰ qñ fraus interuenit. ¶ Vtrũ heres institutus cũ ↄditiōe si
18
*ne liberis ex se legitime descẽdentibus vel ex corpore suo nascẽtibꝰ si ĩgrediat̃ monasteriuʒz euanescat substitutio. Rñ. pa. in. di. c. in pñtia. post diuersas opi. recitatas cōcludendo cum bar. ⁊ Cy. in l. si ita q̇s. ff. de leg. ij. ꝙ euanescit. ⁊ credo sit verior. concor. Archi. et Joan. xix. questio. vlt. c. si qua.
¶ Sed quid si non ĩntrauit sʒz instituit
16
*monasterium heredem. Rñ. Archi. di. ca. si qua. ꝙ non euanescit substitutio secundum Go.
¶ Vtrũ heres teneat̃ soluere legatum
22
*cā dotis tactũ si illa ingrediatur mona steriũ. Rñ. Pau. ĩ. d. c. ĩ presentia ꝙ sic ⁊ idem si esset ei relictum causa donatio nis propter nuptias.
¶ Vtrum substitutio expiret facta sub
21
*ista cōditione si ingredit̃ monasteriuʒz vel si nupserit vel nō nupserit. Rñ. pa. ĩ d. c. ĩ pñtia ꝙ non  cōiter tenet̃ ꝙ habet̃ cōditio ꝓ nō adiecta ĩ substitutiōe q̃ ĩpedit religiōis igressuʒz sicut illa q̃ in pedit matrimoniũ carnale. l. cũ tale. ff. | de cōdi. ⁊. demon. l. ij. C. de indic. vidui. Et ideo mulier nō tenet̃ restituere relictum sibi cũ onere restituẽdi si nupserit. l. quotiẽs. ff. de condi. ⁊ demon. vbi legatũ factũ si nō nupserit tʒz uis faci ant cōtrariũ. l. filie. ff. de cōdi. ⁊ demon. Jdẽ dicit Albri. ĩ. l. deo nobis. C.  epis. ⁊ cle. ꝙ puella cui relinquũtur centum si nupserit. Si ꝟo religionem ĩtrauerit 50. ꝙ nihilominꝰ si intrauerit habebit cẽtũ  ĩ casu p̃dicto oĩs cōditio dilatio ⁊ grauamẽ remissa intelligũtur cũ pre dicta institutio succedat loco debiti bo norũ subsidijvt est expressuʒz. C. de inof. testa. l. qm̃ in ṗoribꝰ ⁊ hoc dicit verum in filia cui bonorũ subsidiũ debet̃ sʒz in extraneā nō sed solũ si cōditio exiet et etiā nō haberet filia qñ legitima eẽt silegata ⁊ ist eẽt vltra bonorũ subsidiũ. Et de hoc vide eundeʒz ibidem diffuse. ⁊ in. d. l. qm̃ in prioribꝰ. Ri. malũ disputauit ⁊ tʒz ꝙ si relinquat̃ alicui centũ si nupserit. ⁊. 50. si ingrediatur religionẽ ꝙ nihilominus ingrediẽdo habebit cẽ tum nec distinguit an sit filia vel extranea ⁊ est veruʒz ⁊ sic tene.
¶ Statuto cauet̃ ꝙ filie extantibꝰ ma
22
*sculis filijs nō succedāt sed debeant de bonis paternis dotari ⁊ eẽ cōtente. q̃ritur si patre mortuo q̇ reliquit filiũ ⁊ filiā ⁊ ante frater sororẽ dotaret mortuus est relicta filia sua dicta amita de beat habere solũ dotem vel tan hẽs. Rñ. albri. ĩ. l. publico. C. ad. l. iul. adul. q̇dā tenẽt ꝙ sic.  neptis nō succedi. vt masculus sed veriꝰ vr̃ ẜʒz Hugolinũ de la fōtana ꝙ succedet neptis nō amita. Ratio:  ex morte pr̃is iam ius fuit q̃sitũ filio ⁊ illud transmitit filie vt. C. de ca. tol. §. in nouissimo.  in hoc rep̃sentat ꝑsonā pr̃is sui. ar. C. de hẽ. vł ac. vẽ. l. empta. ⁊ sufficit semel ius fuisse q̃sitũ. vt. ff. q me. cā. l. videamus de quovi dẽ. s̃. feudũ. §. viij. sed si filius premortuus fuisset añ patrẽ relicta filiavera es set opinio prima  tale statutũ est factuʒz per masculos conseruatur agna tio vt. ff. de vẽ. inspi. l. j. §. pe. Ergo non debet porrigi ad sexum femineũ vt in d. l. publicovide. s̃. excōmunicatio. j §. xx. Qũo frater potest admittere sororeʒz infraudem creditorum.
¶ Vtrũ hẽs teneatur seruare ordinẽ in
23
*soluẽdo creditoribꝰ vel legatarijs. Rñ. ꝙ sic  creditoribꝰ prius satisfacere dʒz siue ex cōtractu vel quasi aut dilecto vł quasi sint postea legatarijs. si tñ prius soluat sine dolo legatarijs prius veniẽtibꝰ nō poterit ĩquietari acreditoribꝰ si ni hil ei remasit de hereditate sʒz habebũt regressum cōtra legatarios. quis anteʒz in creditoribꝰ sit preponendus vide. j. restitutio. ij. §. xvj.
¶ Quis pōt hẽs institui. Rñ. ꝙ oĩs qui
24
*nō ꝓhibetur a iure. ar. de spon. cũ apud ⁊ quis ꝓhibeatur. Rñ. ꝙ. xiij. ¶ Primo hereticus aut paganus de he. c. si quis episcopo.
¶ Secundo credentes receptatores et defensores hereticoꝝ. de hẽ. c. excōicamꝰ el. j. §. credẽtes. ¶ Tertio apostata. ¶ Quarto collegiũ illicitũ. ¶ Quĩto de portatꝰ. C. de he. insti. l. j. ¶ Sexto dāna tus ob crimẽ famosum. ¶ Septimo. ĩse cutor cardinaliũ de penis. c. felicis lib. vj. ¶ Octauo excōicatus: nā q̇ tempore institutionis vel mortis vel aditionis hereditatis erat excōicatus nō valet in stitutio secꝰ si post institutionẽ fuit excōicatus sed ante mortẽ absolutus vel post mortem fuit excōicatus ⁊ añ aditionem absolutus tenet institutio. ff. de he. insti. l. sed si ĩ cōditione. §. solemus. ⁊. l. si alienum. §. in extraneis. ¶ Nono spurij nati ex dānato coitu. de q̇bus. s̃. filius in principio. ¶ Decimo ĩcestuosi cum monacha. xxvij. q. j. si q̇s solicitauerit in gl.
¶ Vndecimo crimẽ lese maiestatis cōmittẽtes  pe. di. j. c. si q̇stñ in militibꝰ. ¶ Duodecimo simoniaci ẜʒz aliquos  dānificantur ledentibus maiestatem. ¶ Tertiodecimo illi qui nō possunt ha bere nec in proprio nec in communi. vt sunt fratres minores cle. exiui. §. cupiẽtes de verb. significatiōibus. de materia heredis. vide supra. Hereditas. et infra legatum et testamentum.
Heremita

Heremita

dicitur qui vere ⁊ purā solitariam eligit vitam xvj. q. j. qui vere.
¶ Vtrũ possit habere propriũ. Rñ. gl. ĩ
1
*d. c. q̇ vere. ꝙ sic ⁊ est tex. xix. q. iij. §. eↄ̃. ¶ Que est strictior vita an heremitarũ
2
*an religiosorũ. Rñ. gl. vbi. s̃. dicit ꝙ mo nachorum. Jn tellige in heremitis. qui non sunt religiosi.
¶ Vtruʒz heremita gaudeat priuilegio
3
*clericali. Rñ. gl. vbi. s̃. ꝙ sic. ⁊ dicit ꝓba ri ꝑ. d. c. q̇ vere sʒz iudicio meo nihil ꝓbat nisi ꝙ sunt digni honore. Et ꝓpter ea dico cũ Jo. de ligna. ĩ cle. ꝑ literas de prebẽ. ꝙ sicut laici nati sunt ita laici ꝑseuerāt ⁊ sub iurisditiōe ĩperatoris cũ eis non adueniat aliq̇d eripiẽs eos ab ipsius iurisditiōe. q duplex ẽvalʒz receptio ordinis vł cōuersio ad ali re ligionẽ approbatā. ĩ. c. fi. de rel. do. xvij. q. iiij. si q̇s suadẽte.  sen. exc. nō dubiũ cũ similibꝰ. ⁊ sequit̃ pa. in. c. nullus de fo. cōpe. lʒz sit equũ dicere ꝙ sunt ecclesiastice persōe ⁊ deforo ecclesiastico ꝑ. c. nulla rōne. xciij. d. ⁊. c. si āt. xj. q. iij.
¶ Vtruʒz religiosi possint vitā heremi
4
*ticā eligere. Rñ. ꝙ sic de lnĩa suoꝝ p̃latoꝝ ⁊ cellas siue habitacula in heremo siue locis vbi nō sit hoĩm habitatio de ꝓpinquo caꝑe ⁊ murare possunt etiam religiosi mẽdicantes. vt. ĩ. c. cũ ex eo. de excessu p̃la. li. vj. Sed p̃lati nemini debẽt dare lnĩam nisi iā in societate ꝑfectis cũ sit ꝑiculosissimũ solitarie habi tare ĩ ꝑfecto cui dr̃. Ve soli:  cũ cecide rit nō hʒz subleuātẽ. ideo sctũs tho. sca secũde. q. clxxxviij. dicit ꝙ vita socialis necessaria est ad exercitiũ perfectiōis  mutuo se instruũt verbo exemplo. et correctione que ad ꝑfectionẽ perducũt Solitudo aũt cōpetit iā ꝑfectis q̇ alio ruʒz regimine non indigent. Et ideo si abs exercitio precedẽti talis vita assumat̃ periculosissima nisi suppleatur ꝑ diuinā gratiam. hec ille.
Hereticus

Hereticus

est ẜm Archi. ĩ. c. quicun  de here. li. vj. primo q̇ tenet contra quatuor cōcilia. Jtem qui aliter sentit de sacramentis. s. corpore xṗi. baptismate. cōfessione. ⁊ alijs  sa crosancta predicat ⁊ obseruat ecclesia et. c. ad abolendā de here. Jtẽ q̇ conat̃ auferre priuilegiũ ecclesie romane sibĩ a xp̃o traditũ. vt ĩ. c. oẽs. xxij. d. q est vt sit caput oĩm eccłiarũ. Jtẽ dubius in fi de. c. dubius de here. Jtẽ oĩs scismaticꝰ xxiiij. q. iij. inter heresim. Jtẽ omnis simoniacꝰ. j. q. j. quisquis. Jtẽ oĩs precisus ab ecclesia. iiij. q. j. in. c. ij. Jtẽ oĩs in terpretās male sacrā scripturā. xxiiij. q. iij. heresis grece. Jtẽ q̇ nouā opinionẽ ĩuenit. xxiiij. q. iij. hereticus est. Jtẽ qui trāsgreditur precepta apłice sedis. xix. di. nulli. Jtẽ q̇ nō tenet articulos fidei. Sʒz loquẽdo de heretico ꝓprie. vt sit excōmunicatus Et subiaceat alijs penis cōtra hereticos statutis. Dic ꝙ tria requirunt̃ ẜʒz Alexā. de ales secunda secũ de ti. de heresi.
¶ Primum falsa credulitas in rationabili. j. ẜm gl. xxiiij. q. iij. §.  vero sermo ꝙ erret in articulos fidei ⁊ eius sacramentisvt in. ca. ad abolendā de hereti. Addit Pau. in cle. vnica de vsu ꝙ etiā ille qui falsam et extortā expositionem in diuinis scripturis ponit contra id quod tenet ecclesia. Jntelligo. s. pro articulo fidei est hereticus. glo. tamen in cle. j. §. sane. de vsu. dicit indistincte de tenente aut gignente peruersum dogma vel falsas opiniones ꝙ hereticus est Card. in. d. cle. ẽt voluit hoc extendere ad tenẽtẽ contra canones. ⁊ młti doc. ibidẽ. sed ego dico clarius. ꝙ falsa credulitas contra fidem est dupliciter. Primo directe ⁊ principaliter ⁊ hoc est oẽ quod est cōtra articulos fidei. Sco indirecte ⁊ secũdario sicut ea ex quibꝰ sequitur corruptio alicũius articuli sicut dicere aliquid falsum in scriptura diuina contentum quia est corruptio illius articuli de spiritu sancto qui locutus est per prophetas. Similiter dicere ꝙ ecclesia male determinauit in aliquo circa fidem est contra illud san ctam ecclesiam catholicam ⁊ huiusmodi. ¶ Secundum quod requiritur vt quis sit herericus est peruersa volun|tas ⁊ ĩn concupiscibili. ¶ Tertium impugnatiōis ꝑtinacitas ex parte irascibilis. s. ꝙ pertinaciter hoc teneat.  lʒz quis erret in fide ⁊ alijs predictis. Si tñ paratus est corrigi nō est hereticus tex. est. xxiiij. q. iij. dicit apłus ⁊. c. q̇ ĩ eccłia ⁊ gl. ibidẽ ⁊ gl. in. c. nec licuit. xvij. d. ⁊ tex. pla. ĩ. c. hec estfides. xxiiij. q. j. ⁊ ĩ c. dānamꝰ de sum. tri. in verbo ꝑtinaci ter. ꝓpterea dicit lau. ꝙ q̇ errorẽ nō defendit immo paratꝰ est intelligere rationẽ nō est putandus hereticus. Simi liter ille q̇ dubitat ex animi infirmitate no tñ ꝑtinaciter insistit. Et ad abolẽ dam de hereti. intelligatur quādo in dubio ꝑtinaciter insistit.

De cōtẽtis ĩ hoc. §. ⁊ an hericꝰ sit is q̇ est dubiꝰ in fide ⁊ anis q̇ in dubijs ar ticulis ⁊ vbi est disceptatio ĩter maiores eligit vnā ꝑtẽ q̃ sibi magis plʒz no. Bal. ꝙ nō in. ij. C. de testa. mili. secutus Jnn. in. c. ne innitaris. de ↄsti. ⁊ ꝙ ẽ infamis no. idẽ Bal. ⁊ bar. ĩ. l. j. C. de sum. tri. ⁊ Bar. ĩ. l. cassius. de sena. nec potest eligi in papaʒz aut ep̃m idẽ Bal. ĩ. trac. scis. col. xiij. ⁊ si est ↄdẽnatus ab inq̇sito re hẽtice prauitatis et traditus iudici scłari puniẽdus pōt puniri sine nouo processu. no. Bart. in. l. magistratibꝰ. ff. de iur. om. iud.
¶ Qua pena puniunt̃ heretici proprie.
1
*Rñ. vt colligo ex diuersis iuribꝰ ꝙ vltra mortale pctm̃. xiiij. penis. Prima ꝙ ip̃o fctō sũt excōicati  qͦ. s̃. excōicatio. v. casu. xvij. Nec dũ hereticꝰ excōicat̃ sʒz etiā suspectꝰ  heresi nisi ad arbitriũ ep̃i se purgauerit. ca. ad abolendā. §. laicꝰ de hẽticis ⁊ de sen. ex vt fame. ⁊ si excōica tionẽ ꝑ ānũ sustinuerit aĩo ĩdurato tũc velut hereticꝰ ↄdẽnabit̃. c. excōicamꝰ. §. j. de hereti. cũ cōtumatia  hered. li. vj. req̇rit̃ tamẽ vt specifice sit vocatꝰ vt de fide respondeat ẜm Jo. an. ibidem ⁊ se de tali suspitione purget.
¶ Sʒzq̇d si sit occultꝰ oĩno puta  tenet heresim in corde solũ an erit excōicatꝰ. Rñ. gl. ĩ. §. j. xxiiij. q. j. ꝙ sic idẽ tenet ray. ⁊ Gof. ⁊ Jo. de anco. in suis sũmis. e. ti. ⁊ gl. ĩ cle. j.  here. quā sequit̃ Car. q̇ alle gat. multa iura ad hoc Arch. aũt ĩ. c. cũ q̇s de here. li. vj. Allegat multa ꝓ ⁊ ↄ̃. ⁊ finaliter relinquit disputationi. Sʒz sal uo meliori iudicio mihi vr̃ dicẽdũ q si heresis sit solũ ĩ corde nec aliq̇d ostendatur signo vel opere ꝙ nō est excōicatus ⁊ hoc tʒz pe. de palu. in. iiij. ⁊ Ho. in c. mulieres de sen. ex. ⁊. sequitur gl. ĩ. c. cũ q̇s de sen. ex. li. vj. loquẽdo de eo q̇. ra tā hʒz verberationẽ clerici solũ in corde ꝙ nō est excōicatꝰ qͦ ad eccłiam nec ob. iura q̃ allegat gl. ĩ. d. cle. j.  cōcedo ꝙ si aliquid precipit ecclesia in opere faciẽdũ extravel nō facieñ. cũ tali intẽtio ne vel aĩo ꝙ faciẽs cōtra ligatur etiam quo ad ecclesiā licet ecclesia non iudicet ex quo occultũ est. Et ita loquunt̃ iura per. d. gl. allegatam nam in. d. cle. ij. inquisitor obmittẽs procedere cōtra cōscientiā ligat̃ ecce q precipit̃ fiẽdũ cle. j. de sta. mona. loq̇t̃ de actu exteriori qͦ q̇s ad curias ṗncipũ vad it eo aĩo vt offẽdat. Ecce p̃cipit abstinẽdũ ab acces su tali aĩo. Et oĩa alia sꝑ hñt opus annexũ faciẽdũ vł nō faciẽdũ si bñ atten dat̃. Et iō tũcũ sit occłtũ tale opꝰ fa ctũ tali aĩo vel nō erit legatꝰ. Secꝰ vbi cogitatiōi cordis nihil addit̃ oꝑis.  solũ deũ hñt vltorẽ. C. de iureiur. l. iureiurādi. xxxiij. dist. habuisse. ⁊ 50. de. §. sʒz ill. ꝟ. qͦꝝ. Si vero altq̇d oñdat ĩ signo s. ꝟbis factis ⁊ hmōi sic erit ligatꝰ tũcũ sit occultꝰ. Et sic pʒz ꝙ eccłia ligat oĩno occulta ⁊ tñ nō ligat ea q̃ solũ ↄsistũt ĩ corde sine aliquo opere adiũcto fa cto vł omisso ⁊ sic cōcord. doc. in hoc.
3
*¶ Quid de illo q̇ osculat̃ sepulcrũ ma chometi vł aliq̇d facit ad eiꝰ veneratio nẽ sicut alij ĩfideles. Rñ. ale.  ale. sca sce ti. de apostasia ꝙ si faciũt  ita cre dũt ⁊ iō ꝓfitẽt̃ sic sũt apostate hẽtici. ⁊ excōicati. Si ꝟo hoc faciũt solũ ꝟbo vł ꝑꝑ metũ nō in corde sic peccāt mortali ter nō tñ sũt hẽtici nec excōmunicati. ¶ Sca pena ẽ ꝙ nemo cũ hereticis dʒz habere nego ciationẽ ne in domo vel terra sua eos tenere vł fauere. facit. c. si cut ait eo. ti. ⁊ ẜm pa. ibidẽ extẽditur. d. c. ad omnes hereticos licet loquatur  | tolosanis ⁊ no. ꝙ lʒz cũ nullo excōicato sit parti cipādũ tamẽ cũ he reticis mul tominꝰ: vnde lʒz nō excōicent̃ oẽs ꝑticipantes cũ eis eadẽ excōicatiōe tamen credẽtes fautores receptatores defensores hereticoꝝ bene ligant̃ vt pʒz. s̃. ex cōicatio. v. casu. xvij. posset tamẽ aliq̇s sine peccato participare cũ eis ĩ his q̃ spectāt ad eorũ salutẽ. Similiter et filij vxor ⁊ hmōi q̇ iudicio boni viri aliter comode facere nō possunt nec inest periculũ ꝑuersiōis ⁊ etiā ceteri in casibꝰ ĩ q̇bꝰ lʒz ꝑticipare cũ excōicatis de q̇bꝰ habes supra excommunicatio. viij.
¶ Tertia pena est ꝙ bona ip̃oꝝ ip̃o fa
5
*cto qͦ crimẽ incurrũt heresis applicant̃ fisco ĩ terris. s. imperij si sunt seculares iudicis secularis in terris vero ecclesie vel si sunt clerici applicanturfisco eccle sie nisi clericorum bona essent ecclesie vel ipsi haberent stipẽdum ab ecclesia  applicabunt̃ ecclesie a qua stipẽdiũ habebāt vel cuius erant vt in. c. vergẽtis eo. ti. hic in. c. cũ ẜm. e. ti. li. vj. Verũtamẽ executio ipsiꝰ cōfiscationis vel oc cupatio dictoꝝ bonorum non fiet donec per aliquam ꝑsonaʒz ecclesiasticam fuerit sententiatũ super prefato crimine heresis cōtra ip̃m hereticũ in. d. c. cũ scm de quo vide. j. Pena. §. iij.
¶ Sed q̇d si in vita ipsoꝝ hereticorum
6
*nō fuit snĩatũ ↄtra ip̃os hereticos. Rñ. pa. in. c. fi. ꝙ si post mortẽ ipsorũ senten tiatũ fuerit suꝑ eoꝝ crimine nihilominus applicabunt̃ fisco. vt in. c. ij. de rescrip. li. vj.  cōfiscatio fuit facta in vita ipsoꝝ eo ipso ꝙ inciderũt in heresim Et de hoc est tex. in. c. accusatꝰ. eo. ti. li. vj. in. §. in eo vero casu.
¶ Quid si hʒz filios catholicos. Rñ. ẜm
7
*glo. in summa. xxiij. q. vij. ⁊ in. c. vergentis. eo. ti. ꝙ nihilominus cōfiscantur et sic nihil habebunt de bonis parẽtũ filij nec etiam agnati. Vnde per. d. c. vergentis corrigit̃ aut̃. de nestorianis. C. de hereti. que volebat. vt denoluerentur ad filios vel agnatos catholicosbo na hereticorum quod ⁊ sequitur archi. in prin. xxiij. q. vij. et Cy. in. l. quisquis. C. ad. l. iul. maiestatis. gofr. dicit hoc ve rũ ĩ terris eccłie sʒz nō ĩ alijs ⁊ istud vltĩ mũ ẽ magis piũ uis primũ sit veriꝰ. ¶ Quarta pena est ꝙ heretici credẽtes receptatores defensores ⁊ fautores ip̃o rũ filij vs ad scam gñationẽ nullũ eccłiasticũ beneficiũ vel officiũ publicũ adipisci possunt vt in. c. ij. e. ti. li. vj. hoc intelllige de secũda generatiōe ꝑ lĩ neā patris q̃ est filiꝰ ⁊ nepos sʒz ꝑ lineā maternā nō nisi ad primũ graduʒz. s. filiā extẽdit̃ vt ĩ. c. statutũ el. ij. eo. ti. li. vj. ⁊ etiam nisi emẽdati tales heretici fau tores receptatores ⁊ alij essent ⁊ re incorporati ecclesie parati ad penitẽtiam ꝑagendam fuissent vt in. d. l. statutuʒz.
9
*¶ Quinta pena est ꝙ si q̇s vir eccłiasti cus ad p̃ces heretici fautoris receptatoris ⁊ alioꝝ similiũ pestilẽtiũ dignita tes personatꝰ ⁊ q̃cũ alia ecclesiastica beneficia sciẽter est adeptꝰ ipsis est pri uatꝰ ip̃o facto ⁊ ĩhabilis ad similia. Si vero ignoranter solummodo sit habitꝰ est priuatus vt. d. c. quincun libr. vj.
10
*¶ Sexta pena est ꝙ filij hereticoꝝ ipso facto quo snĩatũ est cōtra eoꝝ parentes de heresi efficiunt̃ sui iuris ⁊ effecti intelligunt̃ a die cōmissi criminis. vnde emācipatio facta nō valet post ↄmissuʒz crimen vt in. d. c. quicun.
11
*¶ Septima pena est ꝙ vxores q̃ cōtraxerũt matrimoniũ cũ illis quossciebāt hereticos amittũt dotes ipso facto secꝰ si ignorabant iʒz postea scierint. vt in. c. decreuit eo. ti. li. vj.
12
*¶ Octaua ꝙ appellare nō pñt heretici credẽtes receptatores fautores ⁊ defen sores eorum vt in. c. vt inquisitionis ne gocium eo. ti. li. vij.
13
*¶ Nona est ꝙ contra hereticos credẽtes ⁊ alios p̃dictos admittunt̃ excōica ti ⁊ participes vel socij criminis ad testimonium vt in. c. in fidei fauorem eo. ti. li. vj. ⁊ officiales licet sint excommunicati possunt contra eosdem suum exercere officium si requisiti fuerint ab ipsis vel inquisitoribus vel eorum dele gatis et licite possunt eos requirere vt in. c. presidẽtes. eo. tit. li. vj.
¶ Decima ꝙ hereticis siue sint ↄiũcti
14
*siue extranei nihil ẽ relinquẽdũ seu nō pñt ĩstitui heredesvt ĩ. c. si q̇s ep̃s cũ. c. sequẽti ⁊ q ibi no. de her. secꝰ faciẽtes si sunt ep̃i vel clerici sunt excōicādi ẽt post mortẽ vt in dictis capłis notatur. ¶ Vndecima ꝙ vasalli hereticoꝝ ⁊ q̇cũ
15
* alij q̇ hereticis aliq̃ obligatiōe erāt astricti vt famuli liberti ⁊ hmōi ip̃o fa cto liberant̃ vt dicit̃ ⁊ notat̃ in. c. fi. e. ti. Propterea si aliq̇s ꝓmisisset eis hereticis soluere sub pena vel iuramẽto cer to die nō tenet̃ vt no. gl. ibidẽ ⁊ hoc intellige si est manifestũ ip̃m hereticũ in cidisse perfidiā. Et dicit phił. idẽ etiā si sit occultꝰ dũmō ꝓbari posset sʒz Jo. an. limitat dictũ suũ veꝝ si ad ꝓbationẽ ꝓcessum est:  tũc ꝓbatio facit delictũ manifestuʒz vt in. c. cũ olim de ꝟbo. sig. Secus si nō est ꝓcessuʒz ad ꝓbatio nẽ. Pan. ꝟo ibidẽ vult ꝙ a die cōmissi criminis sunt liberi uis nō possit allegari p̃dicta absolutio nisi in cā mani festatiōis ꝑ snĩam. ego teneocũ text. ꝙ eo ipso ꝙ est manifestũ in heresim inci disse tales absoluti sunt quātuncum snĩa nō feratur cōtra eos  ꝑ exceptionem eorum petitionem elident.
¶ Duodecima pena est ꝙ dānati pñti
16
*bus secularibꝰ potestatibꝰ aut eoꝝ bay liuis relinquant̃ aĩaduersiōe puniẽdi clericis prius a suis ordinibꝰ degrada tis vt ĩ. c. excōicamꝰ el. j. e. ti. ⁊ ista aĩaduersio ẽ pena ignis de ↄsuetudĩe lʒz de iure sit pena mortis vt ĩ. l. arriani. C. de her. iũcta. l. vltimũ suppliciũ. ff. penis. ¶ Sʒz q̃ro q̇d si hereticꝰ dānatꝰ per ec
17
*clesiaʒz velit redire nũq̇d ei parcet̃. Rñ. Jo. an. ĩ q̃dā apostilla ĩ. d. c. excōicamꝰ. tenet ꝙ sic. ⁊ idẽ gl. singularis ĩ. c. excōi camꝰ el. ij. eo. ti sed lʒz istud sit humanũ tamẽ ego credo de iure ↄ̃riũ. Nā vt acceptet̃ opʒz ꝙ cōtinuo post deprehẽsionẽ erroris ad fidei catholice vnitatem spōte recurrat ⁊ errorẽ suũ ad arbitriuʒz p̃sidẽtis publice abiuret ⁊ satisfactionẽ ↄdignā exhibeat vt ĩ. c. ad abolẽdā eo. ti. q nō facit q̇ expectat cōdẽnationẽ ⁊ dictũ. c. excōicamꝰ el. ij. q videt̃ ↄ̃riũ lo quit̃ de dep̃henso nō ↄdẽnato Arch. ta mẽ ĩ. c. vt cōmissi eo. ti. li. vj. dicit ꝙ rela psis dũtaxat nō parcitur semel tamẽ la psis parcẽdũ est ex quo volunt ad fidẽ redire: ⁊ vt dixi hoc est mitius.
¶ Vtrũ rediẽs spōte ad veritatẽ fidei ⁊
18
*recōciliatꝰ recuꝑet bona. Rñ. ꝙ nō sʒz so lũ modo euitat penā mortis. Et ꝙ oliʒz debebat detrudi in perpetuũ carcereʒz ad agẽdā pnĩam hodie ꝑ inquisitores vna cũ p̃sidẽte pōt cōmutari vt in. c. vt cōmissi eo. ti. li. vj. Et similiter recuperabit bona si ex mĩa ei ↄcedant̃ aliter nō vt in. d. c. vergentis.
¶ Tertiadecima pena ꝙ nullꝰ clericꝰ
19
*dʒz ei p̃bere eccłiastica sacramenta ne tradere eccłiastice sepulture: ne eleemosynas aut oblatiōes eorũ recipere aliter clericꝰ priuādꝰ est suo officio regularis sua priuilegia ĩ illa diocesi vbi ↄ̃fecerit nō ei seruent̃ vt ĩ. c. excōicamꝰ el. j. eo. ti. Hodie tñ q̇cũ tradiderit ec clesiastice sepulture est excōicatꝰ ip̃o fa cto ꝑ. c. q̇cũ eo. ti. li. vj. de quo. s̃. excōi catio. vij. casu. xxviij. Sʒz hec oĩa limita nisi peniteāt ⁊ signa manifesta penitẽ tie ĩ eis apꝑeāt  tũc eccłiastica sacramẽta possunt ⁊ debẽt dari etiā si forent relapsi vt in. c. super eo. de here. lib. vj. ¶ Quartadecima ꝙ nullꝰ tabellio pu
20
*blica instr̃a vel scripta ꝓ hereticis credentibꝰ ⁊ fautoribꝰ ⁊ ceteris facere pōt nec aduocatꝰ in aliqua cā vel facto pōt eis pr̃ociniũ p̃stare nec litigātibꝰ sub eoꝝ examine aliter ipso facto sunt suspensi ab officio ⁊ ꝑpetuo infames vt ĩ c. si aduersus. eo. titu. Jntellige ẜm pa. ibidẽ nisi reuertant̃ ad fidem  tunc possunt predicta pro eis impendi.
21
*¶ Qua pena puniũtur credẽtes fauto res receptatores ⁊ defensores heretico rũ. Rñ. ꝙ. xviij. penis. prima  sunt excōicati ipso facto de quo supra excōicatio. v. casu. xvij. Sca ꝙ si post excōicationẽ infra annum satisfacere contempserint ex tunc ip̃o iure sunt infames vt ne ad publica officia seu ↄsilia seu ad eligẽdos ad hmōi aliquos ne ad testimonium admittunt̃: sunt intesta|biles etiā nec ad successionẽ admittũtur nullꝰ eis cogat̃ rñdere suꝑ aliqͦ negocio. sed bñ ipsi alijs si sunt iudices ⁊ dāt snĩam nulla est nec aliq̇s pōt cām agitare sub eis. Si aduocati sunt non sũt admittẽdi ad patrociniũ si tabellio nes instr̃a ꝑ eos cōfecta nihil valẽt sed cũ autore suo dānant̃. Si ꝟo clericꝰ fue rit ab oĩ officio ⁊ bñficio deponat̃. Hec hñr in. c. excōicamꝰ el. j. e. ti. Ex quibus collige. xij. penas ↄtra p̃fatos. Adde q̃rtā q̇ntā octauā nonā tertiādecimam ⁊ quartādecimā in p̃cedentibꝰ. §. dictas. ¶ Quis dicat̃ credẽs hereticis. Rñ. ar
22
*chi. in. d. c. q̇cun eo. ti. lj. vj. ꝙ ille q̇ ore ꝓprio dicit se velle mori in fide talis he retici vel q̇ dicit se credere erroribꝰ eorũ ad hoc de peni. di. j. c. potest. siłr q̇ ado rauerit reuerentiā suo more exhibuerit cōsolationem vel cōmunionẽ in morte seu in ĩfirmitate ab hereticis receperit vel similia ꝑpetrāt q̃ ad ritum eorum ꝑ tinẽt credẽtes dicunt̃  plus factis  ꝟbis loq̇mur. ar. de appel. dilecti el. ij. ⁊ loquor de his factis in quibus error ex primit̃  ĩ alijs factis vtvisitare eos vł alimoniā p̃bere nō est credere sʒz potiꝰ fauere. credẽtes tamẽ eoꝝ erroribꝰ here tici sunt. c. excōmunicamus el. ij. eo.
¶ Quis r receptator. Rñ. archi. vbi. s̃.
23
*ꝙ ille q̇ sciẽter recepit hereticos ⁊ si nō frequẽter  lʒz ẜm grāmaticũ sit verbũ frequẽtatiuũ tamẽ ĩ iure ꝓ simplici ver bo ponit̃ vt ꝓbat̃. ff. de recepta. l. fi. ĩ iu re ciuili receptator r q̇ latẽter recipit ⁊ celat vt ↄseruatꝰ manꝰ iudicis euadat vt. l. j. ff. de recepta. ⁊. l. ↄgruit. ff. de officio p̃sidis ⁊. l. vlt. C. de his q̇ la. occul. et sic accipit̃ etiā de iure canonico nisi solum in casu isto hereticorum ratio quia specialiter omnis receptio prohibetur vt in. c. sicut ait eo.
¶ Qui dicũtur fautores. Rñ. archi. vbi
24
*s̃. ꝙ si sunt persone q̃ publica potestate fungantur ex sola omissione dicuntur fautores. puta si ab ecclesia condemna tos nō fugant vel nō puniunt sicut debent ⁊ precipitur in. c. ad abolendā eo. ⁊ in. c. excommunicamus el. j. eo. hoc ꝓbatur. xxiij. q. iij. qui potest ⁊. q. v. qui vi cijs. ⁊. q. viij. p̃terea ⁊. xvij. q. iiij. §. q̇ aũt. Jtẽ dicit idẽ archi. ꝙ si prelati non faciunt carceres ad custodiā hereticoruʒz vel siłia q̃ ad eoꝝ offm̃ ꝑtinent ex auaricia nō dicunt̃ fautores  id in fauorẽ hereticoꝝ nō faciunt. Secus si propter eos nō faciunt. Si sunt priuate ꝑsone lʒz nō capiant hereticis ex omissione so la nō dicuntur fautores sed si celāt eos post iurauerũt ĩdicare pñt dici fauto res cũ peccẽt mortaliter in hoc celādo veritatẽ. xj. q. iij. q̇squis. Jdeʒz dic de pri uatis astrictis ꝑ iuramẽtũ ad indicādũ ⁊ celāt in casu ĩ quo tenent̃ ĩdicare quod quādo fit vide. j. ĩquisitio. §. xj. secus in alijs priuatis nō astrictis  nisi omittāt dolose nō dñr fautores ex ↄmis siōe vero oẽs dicunt̃ fautores quia vel ꝟbis excusāt eos vel laudāt ⁊ hmōi. vñ si p̃dicta verba ꝓuocant simplices ad amorem hereticorum ⁊ deuotionẽ quā habent ad ecclesiam habeāt minuere ⁊ talia nō dicant̃ ex lubrico lingue quia lubricũ lingue ad penā nō debet trahi ff. ad. l. sul. maie. l. famosi. tũc fautores dicunt̃. xj. q. iij. nō solũ. ij. q. j. c. fi. Multo magis fautores sunt q̇ facto eis fauent puta alimoniā ministrādo ipsos liberando vel per q̃ liberari possunt dādo ⁊ siłia ad hoc. xxiij. q. iiij. est ĩiusta. ff. de furtis. l. si pignore. Et idẽ dicit in eo q̇ p̃cibus eos liberat. ar. xiiij. q. vj. eod. ti. ¶ Qui dicant̃ defensores. Rñ. qui. s̃. ar
25
*chi. ꝙ quicũ defendẽtes errorẽ hereti coꝝ ⁊ tales dicunt̃ heresiarche item dicunt̃ defensores illi q̇ ꝑsonas ipsoꝝ defendunt resistendo viribus vel potentia ne ad manus iudicis veniāt puniẽdi vel examinādi ⁊ de hoc. xxj. q. v. ꝑ totum. xxvij. q. j. si custos. vel ne fiat execu tio vt in. c. ex lr̃is de officio delega. not. tñ ꝙ defendens hereticũ ne ledat̃ a pri nata vel q̇ in iudicio eidẽ pr̃ocinat̃ credẽs eũ habere iustā cām non r defensor vel fautor etiā si postea appareat ꝙ nō erat iusta cā  hec est iusta defensio que talibus reseruat̃. Secus si cōtra cō scientiaʒz ei patrocinatur quia desensor | est. ita no. Car. in clemẽ. j. de penis.
¶ Qũo heretici fautores credentes. de
26
*fensores receptatores eoruʒz ⁊ etiā infa mati de heresi recipiant̃ ad pnĩam. Rñ. ꝙ ad arbitriũ ep̃i priꝰ debẽt abiurare er rorẽ ⁊ premittere ꝑ scripturā ꝙ tenebũt firmiter fidẽ catholicā ⁊ hoc publice vł priuate sicut crimẽ ẽ publicũ vel priuatum. j. q. vij. quotiẽs. de cōfe. di. ij. ego be regariꝰ ⁊. d. c. ad abolẽdā. postea dʒz absolui ẜʒz eccłie formā de qua hr̃. xj. q. iij. cũ alijs desen. exc. cũ desideres. ⁊ postea imponi q talibꝰ solet iniungi vt ĩ dictis. c. qͦtiẽs ⁊ ego. si tñ tp̃s nō adest ⁊ signa pnĩe in extremo demōstrẽt possunt absolui sine solẽnitate p̃fata ẜm Host. ⁊ Jnno. in. ca nobis el. ij. de sentẽ. excom.
Hermafroditus

Hermafroditus

dicitur ille q̇ habet vtrũ sexuʒz. scilicet virilem ⁊ femineum.

De cōtẽtis in hoc. §. ⁊ ꝙ hermafroditus incalens magis in sexu masculino  femineo dʒz imponi in baptismo nomẽ masculi. ⁊ ecōtra. vt no. Bal. in. l. quotiẽs. in fi. C. de suis ⁊ legi. ⁊ Ang. in l. de q̇bꝰ. ff. de legi. iudicat̃ em̃ ẜm sexuʒz in quo magis incalet. l. q̃sitũ ⁊ ibi doct. ⁊ Alex. ff. de li. ⁊ post. ⁊ ĩcidit ĩ penā. l. si q̇s in tantā ẜm Bar. ⁊ Bal. ibi. C. vnde vi. ⁊ dʒz semel confiteri in anno sicut hō masculus ⁊ femina. Joā. de por. ĩ. l. ij. in ṗn. de ꝟb. obl. ⁊ Ant. de bu. in. c. omnis vtrius. de pe. ⁊ re. ⁊ succedit ĩ feudũ ẜʒz Bal. in. l. quotiens. ⁊ in. l. j. C. q̃ sit long. ↄsue. vbi ꝙ gratis nō precio potest ĩ eo vnum ex fratribus preeligere.
¶ Vtrũ possit esse testis in testō. Rñ. gl.
1
*iiij. q. iij. idẽ idonei. ꝟ. hermafrodita q nō sicut nec mulier ĩsti. de testa. §. testes ĩ iudicio. tñ sic eo modo quo mulier. Et hoc ĩtelligo qñ magis hʒz de femina  de viro. Secꝰ esset si sexꝰ virilis magis incalesceret si vero parilitas gl. p̃dicta nō determinat sed dicerẽ nō admitti ni si quatenus mulier admittitur.
¶ Vtrũ possit ordinari. Rñ. ꝙ nō  est
2
*monstruosus. ar. xxxvj. di. illiteratos. et xlix. di. c. vlti. Si tamẽ ordinat̃ ⁊ sexꝰ vi rilis magis incalescit recipit caracterẽ alias nō etiā si equaliter incalesceret s_e cundum Rodo.
¶ Vtruʒz possit contrahere ⁊ an debeat
3
*cōtrahere cũ viro vel cũ muliere. Rñ. gl. predicta ꝙ sexus magis incalescẽs debet attendi ⁊ sic determinari.
Hironia

Hironia

est mendaciũ in verbis vel factis dictum vt quis minꝰ extimetur  seipsum existimet vt puta cum aliquis asserit de se aliq vile q in se nō recognoscit. aut negat aliquod magnũ q tamẽ extimat in se esse ⁊ est aliquādo peccatũ veniale quādo id q dicit vel ostẽdit in se esse vel nō esse nō est scādalũ nec ꝓprie fame vel alteriꝰ. Aliqñ est mortale quādo esset in scādalũ ꝓpriũ vel alioꝝ vel quādo hoc fieret ex inordinata ambitiōe vt p̃ficeret̃ alicui prelature spũali: puta  vadit male vestitus ⁊ despectꝰ ꝓpter hoc solũ vt p̃ficiat̃ ⁊ deliberate ⁊ intellige si est indignus vel si ꝓpter honorẽ soluʒz ⁊ hmōi ẜm ꝙ dixi ambitionẽ esse mortale de qͦ vide. s̃. ambitio. ⁊ de tali r eccłia. Qui nequit̃ se hũiliat ĩteriora aũt eiꝰ plena sunt dolo ałs esset veniale pctm̃ talis ambitio cũ tali hironia ⁊ sic intellige ⁊ dictũ aug. in. c. cum humilitatis. xxij. q. ij. minora tamẽ de se dicere salua ꝟitate ⁊ maiora abscōdere ꝓpter humilitatatẽ nō est hironia nec pctm̃ ẜm genus suũ sed ẜm sctm̃ Tho. ij. ij. q. cxiij.
Histrio

Histrio

quis dicat̃. Rñ. ꝙ ille qui de persona sua ludũ facit.

De contentis in hoc. §. ⁊ ꝙ ordinari nō possit. vt in. ver. fi. not. gl. in. l. ij. §. fi. ff. de infa. ⁊ nō pōt illi donari ĩmo dona tio illi facta reuocat̃. no. in. l. affectiōis. ff. de dona. titu. generali.
¶ Vtrũ sit pctm̃. Rñ. sctũs Tho. ij. ij. q.
1
*cxlviij. ꝙ nō si fiat moderate ⁊ loco ⁊ tꝑe ꝑsonis cōgruis ⁊ gestibus vel ꝟbis ho nestis vt ꝓ subleuatione alicuius vnde licite tales recipiunt aliquid ꝓ mer cede ⁊ sic non intelligitur de istis. capi. donare. ⁊. c. qui veneratorbus. lxxxvj. di. nec. c. ꝓ dilectione. de conse. di. ij. alias autem ludum facere de persona cũ gestibus inhonestis aut turpibꝰ seu ĩ lo|co aut tẽpore ꝓhibito est mortale peccatũ vt patet ꝑ. d. c. pro dilectiōe in quo denegatur ci corpus christi ⁊ talibꝰ do nare est peccatuʒz mortale si fiat pro eorum ludo exercendo. secus si fiat ꝓpter necessitatẽ ad naturā sustẽtandāvł ne ab eis infamarẽtur. ẜm Ro.
¶ Vtrũ tales hystriones ꝓhibiti pos
2
*sint ordinari. Rñ. ẜm gl. ĩ. d. c. donare ꝙ nō vt in. c. maritꝰ. xxxiij. di.  infames sũt. iiij. q. j. c. j. ⁊ de his qui no. infa. l. ij. .§. vlt. limitat tamẽ pa. ĩ. c. cũ decorẽ de vi. ⁊ ho. cle. verũ quādo bis exercuit ar tẽ illā in publico. facit. l. palam. ff. de ri. nup. xxv. q. ij. ita nos. Jnno. vero i. d. c. cũ decorẽ. vult vt sit infamis ꝙ habeat hoc officiũ in curia vel ꝙ assuescat se in illo actu alias nō sit infamis ⁊ ẽ opinio magis pia ⁊ mihi placet.
Homagium

Homagium

est quado quis facit promissionem alteri genibus flexis ⁊ manibꝰ intra manus illius positas ita ꝙ efficitur homo illiꝰ nulliꝰ alteriꝰ fidelitate salua ⁊ talis ap pellat̃ homoligius ⁊ fit solũ imperatori vel regi ⁊ huiusmodi qui nō habẽt suꝑ se superiorẽ ⁊ talis homoligius differt a vasalitico in quo reseruat̃ saltẽ impe ratoris fidelitas vel autoritas nec potest q̇s homoligius vniꝰ ⁊ vasallus al terius vel pluriũ de quo homagio no. in gl. cle. pastoralis in. §. rursus. ver. hō ligius de re iudi.
¶ Vtrũ sit simonia ꝓ re spũali puta be
1
*neficio ecclesiastico homagiuʒz exigere. Rñ. ꝙ. sic vt est tex. in. c. ex diligẽti de simo: ⁊ in. c. fi. de re. iur. ratio  homagium est seu cōtinet temporale comodum illius cui prestatur quia efficitur eius subditus ⁊ obligatur sibi ad certa seruitia fidelitatis aũt iuramẽtũ bene pōt exigi sine simonia  tm̃ obligat vt sibi fit fidelis ⁊ p̃statur potius dignitati  persone ⁊ hoc verum quādo est in tali diguitate cui bet̃ fidelitas talis alias etiā esset simonia ẜm vnā lecturā in. d. c. ex diligenti.
Homicidium.

Homicidium.

j. dicitur: voluntarium quod animo ⁊ intentione occidendi homineʒz perpe tratur cũ effectu. vnde dicit̃ homicidiũ hominis ab homine facto occiso ⁊ ist cōmittitur facto p̃cepto cōsilio defensio ne ⁊ dissuasione cooperatiōe aĩatione ⁊ auxiliatione. Pro quorũ declaratione multa dubia subinferunt̃.

De cōtentis hic ⁊ ꝙ triplex sit homi cidium no. de peni. di. j. homicidiorũ et ꝙ primũ homicidiũ fuit cōmissum per Cain in ꝑsonā abel fratris sui glo. no. in. l. si quis homicidij. C. de accu. ⁊ punitur tractatus homicidij ꝓut no. bart. in. l. ⁊ si amici. de adul. per. c. j. de homi. li. vj. ⁊ plꝰ punit̃ recẽs  antiquuũ gl. in. l. si diutino. ff. de pe. ⁊. facit ꝙ homici da tan ꝑsona vilis repellat̃ a testimonio in cā graui nisi cũ tortura no. Bal: in aut̃. si dicat̃. C. de testi.
¶ Vtrum homicidiũ voluntarium ab
1
*homine factum vt est homo sit peccatũ mortale. Rñ. ꝙ sic semꝑ  cōtra p̃ceptũ nō occides exo. xx. immo terribile pecca tuʒz vt patet. 50. dis. c. si q̇s volũtarievbi vult tex. ꝙ ĩponat̃ ei pnĩa vt semꝑ. s. ho ris statutis iaceat ad ianuā eccłie ⁊ cōio nẽ in exitu vtte sue nō recipiat dicit gl. si nō fecerit predictam pnĩaʒz ⁊ notant̃ dixi esse mortale peccatuʒz homicidium voluntarium ab homine vt homo est. Nō aũt ab homine vt a lege siue vt est legis minister  nō est peccatum dum modo non desijt ipsius ordo iusta causai ustus animus deest. iusta causa quā do aliquis sine demerito occidit. iustus animꝰ cum exliuore vindicte occidit. iu stus ordo cum occidit ille cui lex nō cōmittit vel cum occidit nō eo ordine quẽ lex statuit de quo. xxij. q. v. in. c. reos ⁊ ꝑ totam. q.
¶ Vtrum liceat alicui occidere seipsuʒz
2
*aut mutilare. Rñ. ꝙ nō sine mortali pec cato.  nemo membroruʒz suoꝝ est dñs xxiij. q. v. si nō lʒz ⁊ in. l. lber. homo la. j. ff. ad. l. aquil. ꝓpterea dicit Aug. in. d. c. si non licet. His ergo exceptis quosvł lex iusta generalitervł ipse fons iustitie de is specialiter iubet occidit quis q̇s homi nẽ vel seipsum vel quemlibet occiderit | homicidij crimine tenetur hec ille. Fal lit hoc in mutilatione que fit causa me dicaminis que licet. Et de hoc. lv. di. ca. si quis el. ij. ⁊. iij.
¶ Vtrũ liceat alicui occidere seipsũ ne
3
*aliquis cogat eũ ad pctm̃. Rñ. ꝙ nō vt i d. c. si nō licet. ⁊. xxiij. q. iiij. displicet. Vñ hiero. in. c. non est nostrũ. xxiij. q. v. dicit vnde ⁊ in persecutiōibus nō lʒz mihi ꝓpria manu perire abs eo vbi castitas periclitatur hec ille. Et lʒz aliqui ex hoc dicto dixerint ꝙ vbi castitas impugna tur lʒz se occidere hoc est falsum vt pʒz in preallegatis. c. Et ideo hec dictio abs pōitur inclusiue sicut ibi. Pulchre sunt gene tue abs eo. q intrinsecus latet. Sic ⁊ dictio vs etiā inclusiue ponirur ff. de pigno. ac. l. j. xiij. q. ij. ebrō. Et q le gitur de sanson qui se interfecit ⁊ idem de aliquo alio dicẽdũ ꝙ hoc fuit ex spe ciali reuelatiōe dei vt r in. d. c. si nō lʒz. ¶ Quid si iudex occidat malefactorem
4
*ordine iustitie nō seruato. Rñ. ꝙ peccat mortaliter sicut ⁊ qñ ex animo vindicte vel ex cupiditate occidit  iuste q iustum est exequeris dicit tex. in deutero. ⁊ no. in. d. c. reos q credo veruʒz nisi ex aliqua vrgenti causa hoc faceret⁊ noto rie cōstaret occisum dignũ morte. Et ꝓ hoc facit. c.  occidẽdis. ⁊. c. officia sʒz me lius. c. nō frustra. iij. q. v.
¶ Vtrũ liceat occidere furẽ. Rñ. gl. ĩ. ca.
5
*cum homo. xxiij. q. v. ꝙ latronẽ insidias in itineribus ⁊ nocturnũ de populatorem agrorum licet cuilibet occidere. C. quando liceat vni sine iudi. l. j. ⁊. ij. latro nem seu furẽ nocturnum similiter licet diurnũ vero non nisi armis se defẽdat vt in. c. si perfodiens de homi. Limitat tamen pa. in. c. j. de homicidio ⁊ predicta gl. verum quando aliter non potest comprehendi. Facit. l. furẽ. ff. de sicca. ⁊. c. ij. de homi. Limitant etiā sco dicẽ tes ꝙ qñ fur nocturnus vel diurnus co gnoscit̃ ⁊ res possunt rehaberi ꝑ iudicẽ ꝙ nō lʒz occidere. ⁊ facit q no. bar. ĩ. vj. l. furẽ. aliter sic ⁊ non solũ ꝑ eum cui fu rat̃ sʒz ẽt ꝑ quẽlibet irregularis tñ erit tā iste occidẽs  ẽt iudex de quo ĩ p̃cedẽti dubio dctm̃ ẽ ẽt si ẜuaret ordinẽ iustitie. ¶ Vtꝝ vxor a viro filia a pr̃e ↄmittẽdo
6
*adulteriũ simul cũ adultero possit occi di. Rñ. ꝙ pr̃ in ipso actu in domo ꝓpria vel in domo generi pōt ĩterficere vtrũ ff. de adul. l. nec in eo. ⁊. l. se marito etiā ignoscit̃ si occidat adulteꝝ quo ad miti gationẽ pene. C.  adul. l. gracchꝰ. si mō cũ adulteꝝ dep̃hẽdat ĩ domo sua cum adultera vt. l. marito. ff. de adul. ałs nō  iure antiquo sʒz de iure nouo pōt post tres nũciatōes fctās vbi occidere vt ĩ aut̃. vt liceat matri ⁊ auie. §. pe ⁊ vlti. dicit tñ gl. ĩ. ca. inter hec. xxxiij. q. ij. ꝙ lʒz tales ⁊ similes excusent̃ a pẽa ciuili nō tñ excusant̃ a cłpa seu a pctō homicidij vñ in. c. q̇cũ ꝑcutit. xxiij. q. vl. r. q̇ sine aliqua publica administratōe maleficum furẽ sacrilegũ. adulterũ ꝑiurũ vel quẽlibet criminosum ĩterfecerittrucida
30
*uerit aut mẽbris debilitauerit velut ho micida iudicabit̃ ⁊ tāto grauiꝰ to nō sibi a deo ↄcessaʒz ptātẽ vsurpare nō timuit. Aduerte tñ ꝙ aliud est qñ lex aliquid ꝑmittit nō puniẽdo vt in occidẽdo adulteꝝ. Et sic nō lʒz sine mortall pec cato ali ẽ qñ lex cōcedit sicut qñ diffidat aliquẽ vt ĩ. c. ꝓ hũani de homici. li. vj. ⁊ similibꝰ  tũc si aliq̇s talẽ occidit nō aĩo vindicte ẜm ʒzelũ iustitie sic non peccat ẜm Jo. an. ĩ addi ad spe.  facit vt minister legis ꝙ lʒz. xxiij. q. v. nō ẽ crudelis ⁊ sic concordat istudq hic dicitur cum eo quod dicitur in dubio precedẽti ille autem qui aliquem occidit defen dendo se vel proximũ nō proprie dicitur homicida.
¶ Vtrũ sit homicida q̇ ꝑcutit mulierẽ
7
*pregnātẽ. Rñ. ꝙ si partus erat iā forma tus⁊ ex ꝑcussiōe ĩterijt homicida est. secus si nō erat formatꝰ. hoc ꝓbat̃. ff.  pe nis. l. si q̇s aliq̇d. §. qui abortionis.
¶ Vtꝝ letaliter aliquẽ ꝑcuttẽs qui per
8
*cussus postea ab alijs occisus est sit ho micida. Rñ. ꝙ sic vt ẽ tex. in. c. significasti el. ij. eo. titu. siłr si nō appareat an le taliter ꝑcusserit vel ne tñ homicida ẽ. Jtẽ homicida est si animũ occidẽdi ha buit ⁊ percussit quamuis non letaliter | si postea ab alijs percussus interijt vt in d. c. significasti.
¶ Mādato seu precepto cōmissum ho
9
*micidiũ ĩputat̃ nō solũ mandatario sʒz etiā mādanti  vt r in. c. mulieres de sen. ex. Js vere cōmittit cuius mādato delictũ cōmitti ꝓbat̃ ⁊ iō sic peccat mor taliter aut excusat̃ sicut si ipse faceret ⁊ perinde determinādũ est de mādatori bus quo ad irregularitatẽ sicut de mādāte ꝑcuti clericũ qͦ ad excōmunicationem vt. s̃. excommuicatio. v. casu. j. §. xxxj. ⁊ tribus se.
¶ Vtrũ p̃latus hñs iurisditionẽ tẽpora
10
*lem q̇ iniũgit suo officialiꝙ suꝑ tali ma leficio inq̇rat ⁊ iustitiā exequat̃ sit irregularis ⁊ homicida si officialis mādatũ exequens aliquẽ occidi faciat. Rñ. ꝙ nō:  dicit tex. in. c. ep̃sne cle. vel mo. li. vj. ꝙ licet clericis nō liceat cās sanguinis agitare eos tñ cũ iurisditōeʒz habẽt tẽporalẽ debẽt ⁊ possunt metu irregularitatis cessante alijs  legare hoc ibi. ¶ Cōsilio etiā efficitur quis homicidia
11
*qñ ex cōsilio seq̇t̃ homicidiũ nec solũ qñ cōsiliuʒz est directe de morte alicuiꝰ sed etiā qñ ↄsulit̃ in causa propinq̃ ad mor tem. s. aliq̇d ex quo sequit̃ mors. vt not. pa. in. c. ad audiẽtiā. e. ti. ⁊ hoc intellige quo ad causaʒz ꝓpinquā ẜm Jnno. ibi vbi ↄsulit̃ res illicita ex qua mors seq̇tur sʒz vbi ↄsulit̃ res licita puta ↄsuluit vt maleficꝰ capiat̃ vel vt exponat se ꝓ patria vel fide xp̃iana  lʒz homicidiũ sequit̃ nō imputat̃ ei. facit. xxiij. q. viij. omni timore ⁊ melius. c. hortatu. ⁊ precibus adriani ⁊ sic nō est homicida ẜm eũ. sed ↄ̃ est q no. ho. in. c. ex literis. de exces. p̃la. ⁊ ꝑ pan. in. c. j. de furtis ⁊ est tex. in. c. si q̇s viduā 50. di. ⁊ in. c. sicut di gnũ eo. ti. ⁊ ibi determinat̃ ꝙ clericꝰ vel alius interrogatus de pena delicti si rñ det ꝙ est mors est homicida si casus in minet de pñti ꝑ dicta iura. Sʒz ego con cordādo dico ꝙ dicit verũ Jnno. quo ad pctm̃: sed quo ad irregularitatem dicit verũ Jnno. qñ ẽ ĩ ↄsulẽdo rẽ licitā ⁊ nō homicidiũ: ⁊ qñ homicidium posset nō acciꝑe lʒz verisiłr debeat euenire. Sicut dictũ est. s̃. Bellũ ꝙ lʒz p̃latis dicit pugnate viriłr ⁊ hmōi. Et dictũ Host. ⁊ Pa. ĩtelligit̃ quo ad irregularitatẽ: non quo ad pctm̃ in eo q̇ cōsuluit suꝑ morte q̃ infalibiliter exequet̃  dicũt ꝙ si nō ĩ minet casus de pñti ꝙ lʒz clericꝰ ↄsulet ꝙ est pena mortis puniẽdus malefator nō propterea est homicidia. s. quo ad re gularitatẽ. nec etiam quo ad pctm̃. nisi malo aĩo hoc faciat. vt. j. irregularitas primo. §. iiij.
¶ Vtrũ cōsulẽs alicui vt aliũ interfice
12
*ret: qui volẽs interficere interfectꝰ ẽ sit homicida. Rñ. ꝙ quo ad pctm̃ mortale ẽ ĩdubitatũ. quo aũt ad homicidiũ qui dā. vt Jnno. ⁊ hos. in. d. c. ad audiẽtiā re ferũt ꝙ si verisiłe erat ꝙ nō poterat interfici ab illo nō erit homicida nec cōsequẽter irregularis. Si ꝟoverisiłe fuit ꝙ poterat ĩterfici. sic erit homicida. Sʒz Jo. an. ĩ. c. fi. e. ti. li. vi. ⁊ pa. ĩ. d. ca. ad au diẽtiā tenẽt indistincte talẽ cōsultorem homicidā cẽseri quo ad penā irregularitatis. Et in istud magis assentit etiā Jnno. ⁊ est verius.
¶ Quid de eo qui consulit in genere ꝙ
13
*adulteri sunt occidẽdi vel alij qui tñ de iure nō sunt occidẽdi. Rñ. ẜʒz Ro. si repu tabat̃ iuris peritus ⁊ errauit nō in api cibus iuris. Sʒz in iure claro ⁊ certo. sic est irregularis si cōsultus ex suo cōsilio cōfisus aliquẽ occiderit. Si vero non erat reputatus ꝑitꝰ sʒz simplex vel idio ta aut errauit ĩ subtilitate aliq̃ in q̃ sũt opi. diuerse. sic nō erit irregularis dũmō casꝰ nō ĩmineret  pñti. vt. s̃. dcm̃ c̃. ¶ Vtrũ cōsulẽs alicui vt aliquẽ inters
14
*cere uis ille cui dedit cōsiliũ ꝑ multũ tp̃s steterit ante in terfecerit sit homi cida. Rñ. ẜm Jnno. vj. Pa. recitat ⁊ seq̇ tur in. d. ca. audiẽtiā. ꝙ sic quia debebat reuocare consilium. Et si putabat amicum non desistere debebat hoc inimico intimare vt caueret alias nō eua dit uis voluerit de consilio nō credo tamẽ ꝙ debebat reuelare specifice illũ cui dedit cōsiliuʒz sed bono modo serua ta eius fama auiset inimicum. ⁊ sufficit ex quo cōsiliũ reuocauit.
¶ Quid de ↄsulẽte alicui. vt se exponat
15
*pro patria vel iure suo. Rñ. Jnno. ĩ. d. c. ad audientiā. ꝙ nō est homicida nec ir regularis etiā si interficiat̃. xxiij. q. iij. ꝓ mẽbris. ⁊. q. viij. hortatu. Si tñ sciret eũ ibi moriturũ sic videt̃ homicidia ⁊ irregularis ẜm Jnno. ⁊ Host. ibidẽ quos li in ita. qñ cōsuluit ꝓiure proprio ita se exponere. sʒz secꝰ esset si cōsuluisset ꝙ ꝓ xp̃o mortẽ sustineret vel ꝓ ecclesia etiā pro patria. quia licet sciat moriturũ nō est homicida. nec irregularis. Et sic in tellige Jnno. ⁊ Host. vbi. s̃.
¶ Defensiōe ↄmittit̃ homicidiũ. puta
16
*associādo homicidā ad factũ homicidij vt eũ si oporteat defendat ⁊ talis uis ẽt ei homicidiũ dissuadeat tñ ẜm Ho. homicida erit. Facit. c. henricus de cle. pu. in due. Nec ĩ hoc distinguit̃ an ałs esset facturus vel ne quo ad irregulari tatem sed quo ad restitutionẽ bñ est distinguẽdũ. quia si alias erat facturus non tenetur.
¶ Permissione etiā. cōmitit̃ homicidi
17
*um nō prohibẽdo cũ pōt. vt ptʒz in. c. nō ĩferẽda. ⁊. c. sequẽti. ⁊. c. fi. xxiij. q. iij. Sʒz licet gl. in. d. c. nō inferẽda hoc referat solũ ad prelatos tu tñ dic ꝙ cũ iura loquātur vniuersaliter. Jō est distinguen duʒz in illis qui nō sunt p̃lati nec hñt ex officio an dolose omittant̃ ꝓhibere ⁊ sic credo homicidas si aliquis occiditur. Si vero non dolose hoc nō prohibẽt. sʒz ex negligẽtia vel pusilanimitate. aut  nolunt se ĩmiscere rumoribꝰ vel nolunt aliũ hmōi rumoribꝰ immisceri sicut mr̃ filiũ vxor virũ ⁊ hmōi nō credo esse homicidas. Et ad hec faciũt notata ĩ. c.  te de sen. ex. ꝑ. Jo. an. ⁊ sequẽtes lʒz pec cent ⁊ forte mortaliter qñ sine periculo omni pñt obuiare per iura preallegata non iñ sunt irregulares nō obuiātes ni si dolose vt occideret̃ desisterẽt.
¶ Vtrũ cũ q̇s vult aliquẽ ĩterficere iniu
18
*ste nisi ego dẽ sibi aliquā certā pecuniā meā tenear. Rñ. gl. ĩ ṗn. lxxxij. di ꝙ q̇dā dicũt sic q̇dā nō ip̃a vr̃ tenere ꝙ ñ nisi sit p̃latꝰ sed ego credo ꝙ siue sit p̃latus siue nō ꝙ tenet aliter pctm̃ mortale nō euadit si mō hʒz vltra necessitatẽ sue vi te ⁊ illoꝝ q̇bꝰ tenet̃ ꝓuidere  sicut tenetur existẽti in extrema necessitate sub uenire sic ⁊ tali ex quo alio modo nō po test eũ a morte liberare.
¶ Vtꝝ nō reuelās tractatũ hōicidij sit
19
*homicida si sequit̃. Rñ. pa. ĩ. c. petrꝰ. e. ti. Aliq̇ dicũt ꝙ nō sufficit ꝙ prohibuerit. Jo. an. distinguit ꝙ aut dolose nō re uelat ⁊ erit homicida aut nō dolose nō reuelat ⁊ nō erit homicida ⁊ hoc placet Pa. ibidẽ. Ego credo ꝙ si nō reuelat illis q̇ possunt ꝓdesse ⁊ nō obesse ꝙ erit homicida tũcũ prohibuerit. Et de hoc vi Jnno. in. d. c. petrus.
¶ Vtrũ iniuriatus ab aliquo audiens
20
*amicos suos vel parẽtes velle vindica re sit homicida si nō ꝓhibeat expresse. Rñ. ẜm gl. ĩ. d. c. petrꝰ ꝙ si homicidiũ se quit̃ erit homicida nisi expresse ↄ̃dicat:  tractantibꝰ talia si nō ↄ̃dicit videt̃ cōs entire. Similis casus est. j. q. iiij.  prelatus.
¶ Cooperatiōe ẽt cōmittit̃ homicidiũ
21
*vñ ĩ. c. sicut dignũ. §. j. e. ti. r q illi q̇ ad capiedũ ip̃ʒz aĩo feriẽdi aut occidendi accesserĩt sʒz manꝰ ĩ eo nō ĩposuerint tñ ex quo mors secuta ẽ homicide sunt fa cit etiā. c. studeat. 50. di. vbi ꝑcutiẽs ali quẽ q̇ ĩterijt ex ꝑcussiōe siue directe. pu tavulnꝰ letale fuit siue occasiōalit̃: pu ta ex ꝑcussione de equo cecidit vel de alio loco ex qͦ casu ĩterijt homicida est. Et sic intellige de cooꝑatiōe simili in q̇ cũ homicidio. vt puta  multi vulne rauerũt de quo ẽt. xxiij. q. vlti. c fi.
22
*¶ Vtrũ exhibẽs pñtiā suā ĩ bello iniu sto animādo ↄsulẽdo vel inimicis timo rẽ incutiẽdo sit homicida si aliquis ibi occidit̃. Rñ. pa. in. c. significasti. eo. ti. ꝙ sic secus esset in bello iusto. vt. s̃. belluʒz ⁊ in. c. petitio tua. in. gl. e. titu.
23
*¶ Vtrũ exhibẽs pñtiā suam vbi fit homicidium sit homicida ⁊ irregularis. Rñ. ꝙ sic si est prelatus ibi habens iuris ditionẽ ẽ homicida ⁊ irregularis  ex. prela. c. ex literis. Alij vero nō vbi ex so la curiositate siant ad videndũ: peccāt tamẽ grauiter clerici.
¶ Vtrũ inq̇sitor hereticorũ sciens ꝙ cũ
24
*pronũciauerit talẽ hereticum occideret̃ efficiat̃ irregularis ꝓnũciādo. Rñ. ẜm Host. d. c. ad audiẽtiā de ho. ꝙ nō. xxiij. q. viij. legi. ⁊. q. v. si audieris. ¶ Aĩatiōe incurrit̃ homicidiũ vt pʒz in. d. c. sicut di gnũ. limitat tamẽ pa. ibidẽ verũ quando ĩcitatio seu inaĩatio ẽ ad homicidiũ spāliter  tunc tenet̃ secus esset si esset incitatio ad odiũ in genere  nō teneret̃ de delicto postmodũ inde secuto. idẽ dic quādo aĩatio ẽ ad factũ licitũ lʒz homicidiũ sequat̃: sicut cũ prelatus hortat̃ in bello iusto vt viriliter pugnẽt de hocvide. s̃. bellum. §. iiij.
¶ Auxiliatiōe ẽt cōmittit̃ homicidium
25
*vt in. d. c. sicut dignũ. vnde dicit pa. ĩ. d. c. ꝙ p̃stans quodcũ auxiliũ quātũcũ modicũ in delicto cōmittẽdo tenetur etiā custodiẽdo vestimẽta sʒz distingue si vis bene ĩtelligere ꝙ aut auxiliũ p̃pa ratur ad perpetrandum factum legitimum ⁊ iustũ: ex quo tamen facto sequit̃ homicidiũ. Et sic nō tenetur de tali homicidio talis auxiliator quo ad pctm̃ sʒz quo ad irregularitatem. Si auxiliatus fuit directe homicidio bene tenet̃ secꝰ si ĩdirecte sicut dictũ ẽ de auxiliante pu gnātes in bello iusto ⁊ hmōi. Aut prestatur auxiliũ suꝑ facto illicito ex quo sequitur hmicidiũ. Et sic homicida reputatur quātũcũ auxiliũ sit ĩdirectũ ⁊ sic loquitur. d. c. sicut dignuʒz. Similiter si auxiliũ prestat̃ suꝑ homicidio per petrando siue iuste siue iniuste incurri tur irregularitas: si homicidiũ factũ ẽ. ¶ Vtrũ clericus accōmodans arma al
26
*teri sit irregularis si ille ĩterficit. Rñ. ꝙ si in bello iusto vel vt se defendat cōtra iniuriātẽ nō erit. Secus si in bello iniu sto. c. fi. de homi. de materia homicidij quo ad irregularitatẽ: vide. j. irregulari tas. j. §. j. cum multis sequentibus.
Homicidium. ij.

Homicidium. ij.

casuale dicitur: ꝙ preter voluntateʒz euenĩt: ⁊ ex casu fortuito. de quo. l. di. §. ecōtra. cũ multis capitulis sequẽtibus.
Ad propositum eorum que hic dicũ tur qualiter puniatur homicidiũ si vnꝰ ex pluribus proiecit saxũ vel cultellum ⁊ hō mortuus est ex illo ictu: ⁊ ignorat̃ quis eoꝝ ꝓiecerit no. Spe. in ti. de homi. ꝟsi. pone q̃tuor. ⁊ an homicidiũ cōmissum ꝑ ebrietatẽ sit casuale ⁊ an puniatur pena mortis. no. Abb. in. c. sicut. de test. ꝙ nō: ⁊ si cōmittat̃ in ꝑsonā affinis vel amici p̃sumat̃ casuale nō dolosum. glo. ⁊ doc. ĩ. l. j. C. de sicca. ⁊ Bal. in l. fi. in. xx. oppo. C. de here. institu.
¶ Vtrũ sit homicida quo ad culpā vel
1
*penaʒz qui a casu hoĩem occidit. Rñ. vt colligo ex gl. ber. ĩ. c. sicut. de homicidio ꝙ aut dabat operā rei licite ⁊ adhibuit oẽm diligẽtiā quā debuit. Et sic excusa tur ac si nō fecisset. c. ex lr̃is el. j. ⁊. c. dilectꝰ. eo. ti. ⁊. l. dist. si duo. Si ꝟo nō adhibuit bitā diligẽtiā ĩputaret̃ ei quo ad culpā ⁊ penā. s. irregularitatis. l. di. clerico faciẽte pōt dispẽsari cũ eo vt ĩ ordi ne suscepto ministret ẜm Joā. in. d. c. de clerico. l. distin. Si vero dabat operam rei illicite: siue adhibuit diligentiā vel nō imputatur ei vt in. c. quantum. l. dis. Ex quo patet quid tenendum de multis questionibus.
¶ Quid de clerico qui rixā faciẽs super
2
*uententibus eius amicis occiderũt eũ cũ quo rixabatur. Ad quā respōdendũ est: ꝙ est homicida ⁊ irregularis ita no. pa. in. c. Petrus. eo. ti. ⁊ doc. ibidem. ⁊ fa cit tex. ibidem limitat tamen pa. si rixā illicite exercebat ałs non  si fuit sine culpa: factum aliorum nō dʒz sibi impu tari. c. significasti el. ij. eo. tit. limita hoc etiam ẜm ho. in. d. c. ad audientiam. ve rum si non prohibuit quātũ potuit. Si militer non esset homicida nec irregularis: si inimici illius cũ quo rixā facie bat suꝑuenissent ⁊ occidissent quānis rixa fuisset illicita:  non intuitu clerici eum occiderunt: sed propter inimicitiā quā habebant cōtra. eum ita not. doc. in. d. c. significasti el. ij.
¶ Quid de eo qui percussit latronẽ qui
3
*asportabat res suas ex qua percussione fugere non potuit. ex quo ab alijs postea occisus ẽ. Rñ. ꝙ est homicida ⁊ irregularis ẜm cōmuniter doc. ĩ. c. significa|sti. el. ij. eo. ti. ⁊ ĩ. c. de cetero. ibidẽ  dedit operā rei illicite. Sʒz si tenemꝰ ꝙ ẽt clericꝰ licite ꝓ defensiōe reꝝ possit ꝑcutere nō erit irregularis dũmodo letaliter nō ꝑcusserit: nec aĩo occidẽdi fecerit ⁊ magis placet  opinio doc. ꝙ dictũ. c. de cetero loquit̃ de cā ꝓpinqua homici dij vt sit irregularis. Secus in cā remota. vt ẽ ĩ casu isto ex quo casu nō habuit aĩm occidẽdi. Et ꝓ hoc facit. d. c. signifi casti. ⁊. c. exhibita. e. ti. ff. loca. l. q̇ domuʒz ĩ fi. ⁊ vr̃ sẽsisse gl. ĩ. d. c.  cetero. ⁊ ĩ. c. tua de homi. nisi forte dicas ꝙ lʒz daret operā rei licite: tñ debuit cogitare ꝙ si vulneraret eũ nō valẽs fugere ꝙ occideret̃. ex quo erat verisimile. ⁊ sic erit irregularis. Sʒz mihi nō placet. Nā vt hr̃ ĩ. d. c. tua clericꝰ vulnerās grauiter furẽ ingressum suā domũ: lʒz fur postea captus sit duciꝰ ad officialẽ: q̇ officialis mittẽs clerico p̃dicto: vt exponeret si qua sciret de p̃dicto fure ĩtersignia: sed nũcijs tribuens cultellũ ⁊ sotulares quos a fure abstulerat si ĩ nullo alio se impediuit li cet talis fur occidatur nō est irregularis ergo nec a fortiori predictus.
¶ Quid de eo q̇ vidẽs latronem clama
4
*uit: ex quo clamore captꝰ fuit ⁊ occisus latro. Rñ. ꝙ est homicida ⁊ irrregularis vt tʒz Jnn. ⁊ Host. ⁊ sequit̃ Pa. in. d. c. significasti el. ij. etiā si nō habuit aĩm ad mortẽ:  debuit cogitare de homicidio q cōiter sequit̃ ĩ tali clamore ⁊ hoc credo veꝝ ẜm pa. ibidẽ si cōiter sequit̃ ałs nō ex quo aĩm nō habuit vt occideretur similiter nō est irregularis qñ clamauit ꝓ sua liberatione  ille volebat eũ ĩter ficere. Secus si pro rebus vel alijs vt. j. dicetur homicidium.
¶ Quid de ludẽte cũ p̃gnāte q̃ disꝑgit̃.
5
*Rñ. ẜm Jo. an. ⁊ sequit̃ Pa. ĩ. c. sicut ex li teraꝝ. e. ti. si cōditio ludi erat gracilis ⁊ ludus fuit licitꝰ rōne ꝑsone vt  maritus frater vel alia ꝑsona cōiuncta non erit irregularis  nō est in culpa aliq̃ eo q ludus leuis nō est ꝓhibitus ĩ pre gnāte dũmodo ꝑsone cōueniat ludenti cum ea alias sic.
¶ Quid de clerico vel quocun alio q̇
6
*implorat officium iudicis ꝓ recuperan dis suis rebus licet sciat ꝓ certo ꝙ sine sanguinis effusiōe nō poterit recupera re. Rñ. ꝙ nō est irregularis ẜm Jo. an. ⁊ est tex. in. c. ij. eo. ti. li. vj. dummodo premittat ꝓtestationem ꝙ nō intendit ad vindictam sanguinis ⁊ hoc tene lʒz vin centius tenuerit cōtrariũ  ita declara tum est in. d. c. ij. ⁊ credo veꝝ qñ alio mō nō pōt recuperare. ⁊ sic intellige p̃fatuʒz c. ij. quando mortem non intẽdebat sed recuperationẽ suam  si intentio erat maculata erit irregularis si mors vel mutilatio est secuta ẜʒz Host. ⁊ sic intelli ge. c. ex lr̃is. de exce. prela. ⁊. xxiij. q. v. c. ij. ⁊ de pe. di. j. c. ꝑiculose. Jdẽ tene etiaʒz si furem capiat ⁊ iudici tradat ẜm limi tationem predictam.
¶ Quid si post suspẽsionẽ seu occisionẽ
7
*letetur ⁊ habeat gratũ. Rñ. ꝙ nō erit irregularis quia lex promotionis attẽdit factum. xv. q. j. c. fi.
¶ Quid de sacerdote qui ꝓ edificatio
8
*ne ecclesie vł domus aduocauit aliquẽ in adiutoriũ qui casu interijt. Rñ. ꝙ nō est irregularis si nihil de contingentibus omisit. c. fi. eo. ti.
¶ Quid de ludente cũ alio q̇ a casu oc
9
*cidit sociũ. Rñ. ꝙ si ludebat cuʒz ꝑsonis cũ q̇bꝰ erat licitũ ⁊ ludo licito ⁊ verisiłr ex cōditiōe ludi talis casus euenire nō debebat nō est irregularis vt pʒz in. c. la tor. eo. ti. vbi clericꝰ ludẽs cũ clerico q lʒz ⁊ nihilominꝰ vnꝰ ipsoꝝ alterum acci piẽs ⁊ ꝓsternens ad terrā cultellũ sibi ĩfixit mortuꝰ est ⁊ tñ ꝓstratꝰ nō est irregularis  cōditio ludi nō erat ꝓsternẽdi. ⁊ iō nō fuit ĩ culpa sʒz ꝓsternens. Si ꝟo nō ↄsiderauit cōditionẽ ludi ex qua tale q̇d euenire poterat erit irregularis vt ĩ. c. cōtinebat̃. eo. ti. vbi volẽs equita re suꝑ sociũ q̇ hẽbat falcẽ in latere occisus est ⁊ sociꝰ est irrrgularis  cōditio ludi erat vt q̇ tetigisset baculũ alterius suꝑ euʒz eq̇taret ⁊ iō debebat deponere falcẽ ex q̇ ludi ista erat cōditio si tñ ꝓhi buisset ne eũ eq̇taret tʒz. pa. ĩ. d. c. ꝙ nō es set irregularis. Hos. tñ ⁊ lij tenẽt ꝙ etiā ꝓpter ludi cōditionẽ  potuit eueni|re. sʒz pa. opinio magis plʒz pōt tñ ep̃s dispẽsare ĩ casu: quo efficit̃ irregularis vt ĩ subdiaconatus officio ministret si subdiaconus erat vt in. d. c. cōtinebat̃. ¶ Quid de eo q̇ dat poculũ amatoriũ
10
*ex qͦ seq̇t̃ homicidiũ uis nō intẽderet. Rñ. ꝙ homicida ẽ ⁊ irregnlaris vt no. pa. ĩ. c. si aliq̇s. e. ti. facit. l. si q̇s aliq̇d §. q̇ abortiōis. ff. de penis. rō  dat operā rei illicite secus si nō sequit̃ homicidiũ puta  fetꝰ nōdũ erat formatꝰ  lʒz pec cet mortałr q̇cũ dat aliq̇d ad potañ. vel ex libidine vel odio ⁊ hmōi vt non possit gñare aut cōcipere vel nasci soboles concepta vt pʒz in. d. c. si aliq̇s. tñ irregularis est vt ibi glo.
¶ Quid de eo q̇ ĩsequẽs aliũ q̇ ex fuga
11
*cecidit ⁊ mortuꝰ est. Rñ. ꝙ ẽ homicida si fugiẽs timebat de graui malo sibi in fligẽdo nisi fugeret secꝰ si de leui et cā ludi. vnde pan. ĩ. c. exhibita eo. dicit ꝙ si q̇s ꝓijcit lapidẽ vt aliũ ꝑcutiat dũmō ꝑcussio nō possit esse grauis ⁊ aliꝰ ne ꝑcutiat̃ fugiẽs cadat ⁊ occidat̃ non erit irregularis vel si ꝓijceret lapidẽ a remotis ⁊ aliꝰ timẽs fugeret ⁊ corruẽs interiret siłr nō est irregularis. secꝰ si vt grauiter ꝑcuteret vel iactus potuisset grauẽ ꝑcussionẽ facere nisi aliꝰ fugisset  tũc tenet̃ de homicidio  tũc noxiꝰ esset ludus etiam in pueris.
¶ Quid de illo puero q̇ vesicā porci in
12
*flatā violẽter frāgẽs ex terremotu mulier grauida expauefacta fugiẽs disꝑsa est. Rñ. ꝙ nō est homicida nec irregularis per doctrinā Pa. in. d. c. exhibita. uis Jnn Abbas ⁊ Vicẽ. videant̃ sen tire ꝙ tā ĩ isto  ĩ p̃cedẽti ĩputet̃ ei homicidiũ. Sʒz mihi vr̃ durũ nec tex. ĩ. d. c. videt̃ velle vnde nō q̃libet cā dʒz attẽdi sʒz ꝓpinqua ad hoc vt sit irregularis. fa cit. ff. ad. l. cor. de siccar. l. nihil ĩterest in gl. Nō em̃  faber facit cultellũ est homicida si tamẽ aĩo nocẽdi facit ⁊ mino rẽ diligẽtiā adhibuit tũc ↄsiderat̃ cā re mota ẜʒz Ber. ĩ. c. de cetero. ⁊. c. p̃sbytero rũ de homi. vnde q̇cũ ꝑcutit aliũ vul nere nō mortifero tñ ex imperitia medici vel incuria vel expositiōe ad labores ⁊ sudores ille morit̃ nō est irregularis ẜm Ber. in. c. exhibita de homici.
¶ Quid de clerico q̇ venādo vel se exer
13
*cẽdo iaculũ ꝓiecit ⁊ aliũ a casu interfe cit. Rñ. ꝙ tenet̃ de homicidio⁊ ẽ irregularis siue adhibuerit diligentiā vel ne  dabat operā rei sibi illicite. c. hij qui arborem. §. si vero. 50. distinctione.
¶ Quid de custodiẽtibꝰ ĩfirmos q̇ ad
14
*eoꝝ petitionẽ dederũt eis vinũ vel ali q̇d hmōi. Rñ. ꝙ si certũ ẽ eos mortuos ꝓpter hoc ⁊ ipsi hec potuerũt p̃uidere ꝙ irregulares sunt nō debẽt tamẽ face re sibi hanc conscĩam ꝙ ꝓpter hoc sint mortui ẜm Rodo. quādo bono aĩo id fe cerũt nisi sit euidẽs culpa vel dissoluta negligẽtia. Et si habẽt cōscĩam debent deponere ad ↄsiliũ boni viri nisi ↄ̃ p̃ce ptũ medici exp̃sse dedissent  nō excusarent̃ vt no. in. d. c. tua nos de homici. idẽ dic de vertẽtibꝰ infirmos vnde vel apostema frangit̃ vel anelitus obtura tur ⁊ suffocatur.
¶ Quid de ꝑentibꝰ q̇ a casu ꝓprios fi
15
*lios occiderũt. Rñ. si ex culpa graui vł leui tenet̃ de homicidio vt pʒz ingl. c. fi. de his q̇ ꝓpri. fi. occi. Nā dat̃ eis ꝓ cul pa graui penitẽtia. vij. vel. v. annoꝝ ꝓ leui triũ. Si aũt nulla culpa p̃cessit nō tenent̃. No. tamẽ ẜʒz Host. ⁊ Pa. ⁊ alios doc. in. d. c. fi. ꝙ si culpa sit occulta siue grauis vel leuis nō dʒz dari pnĩa publi ca ↄ̃ q faciũt multi q̇ ĩponũt publica pnĩam de qua in. c. 50. dist. ⁊ male  fieri nō dʒz talis pnĩa nisi crimen adeo fuerit graue ꝙ totā ↄmouerit vrbẽ vt. i d. c. in capite. collocare tamẽ apud se filios tenellos parentes nō debẽt aliter sunt ĩ culpa. ij. q. v. ↄsuluisti. ⁊eis ĩputat̃ homicidiũ si sequit̃ nisi forte ita paupe res essent ꝙ nō possent eos pānis foue re ↄ̃ frigora  tũc tenẽdo apud se in le cto si debitā faciunt diligẽtiā in reliq̇s nō tenent̃ aliqua culpa  duobus ma lis ↄcurrẽtibꝰ minꝰ eligit̃. xiij. dist. ner ni. ⁊ ideo si est minus periculũ colloca re penes se  aliter tenere excusantur. ¶ Quid de tenẽtibus aĩalia puta vrsũ vel leonem que aliquẽ interfecerunt | Rñ. si nō fuerũt in aliqua culpa nō tenent̃ de homicidio ałs sic. puta  erāt ferocia ⁊ nō tenuerũt ligata ⁊ hmōi. ar. c. hi q̇ arborẽ ⁊. c. sepe. 50. di. ⁊ q no. ĩ. c. de occidendis. xxiij. q. v. Et hoc rene lʒz hos. in. c. ad audiẽtiā de hoĩ. videat̃ tenere ꝙ nullo modo sit irregularis. nisi fuerit in malitia vel lata culpa. ar. l. j. ⁊ fi. ff. si quadru. pau. feci. di.
¶ Quid de illo q̇ vocat milites ad defẽ
17
*sionẽ sui iuris si aliq̇s ibi occidat̃. Rñ. nō dicunt̃ de homicidio. vt ĩ. d. c. de occidẽdis. et. q. iij. eadẽ cā. c. maximianꝰ. ¶ Quid de medico cui p̃ter volũtatẽ in
18
*firmꝰ mortuꝰ est in manibꝰ seu sub cura. Rñ. si ista quatuor ↄcurrāt nō hʒz cul pā. Primũ ꝙ istud officiũ sibi cōueniebat  nō erat ei ꝓhibitũ exercere sicut ẽ clericis ⁊ religiosis cirurgiā ĩ. c. snĩaʒz ⁊. c. nō magno ne cle. vel mo. ¶ Scm si erat peritꝰ ĩ arte. ¶ Tertiũ si exhibuit oẽm diligẽtiā ẜm artẽ. ¶ Quartũ si in formauit de his q̃ sunt ↄ̃ria egritudini infirmi. Nā istis seruatis nō ĩputat̃ ei homicidiũ. ita no. pa. ĩ. c. ita vos. eo. ti. alias tenet̃ de eta. ⁊ qualit. c. ad aures. ¶ Quid de eo q̇ ĩpellit̃ in aliũ ⁊ ille mo
19
*rit̃ vel de eo q̇ declinās eũ q̇ volebat ꝑcutere ꝑcussus est aliꝰ ex tali declinatione ⁊ occisus. Rñ. ẜm Hug. in. c. sepe. 50. di. nō est irregularis: nec homicida nisi in fraudem fecerit.
¶ Quid de eo q̇ mādauit aliquẽ ꝟbera
20
*ri ĩhibẽdo ne ĩterficiat vel mutilet. Rñ. si mādatariꝰ ĩterficit vel mutilat seu in terficit̃ vel mutilat̃ ꝓpter talẽ ꝑcussionẽ faciẽdā homicida iudicat̃ mādator  mādādo in culpa fuit. c. is q̇. eo. ti. l. vj. qm̃ verisiłr hoc posse euenire debuit cogitare ibidẽ. Jdẽ dic de eo q̇ mandat aliquẽ capi qñ verisiłr mors poterat cō tingere ⁊ hoc qͦ ad eũ q̇ iuste ⁊ ex officio mādat. Secꝰ in alijs:  qualitercun mors sequatur irregulares sunt quam uis verisimiliter nō debebat euenire. ¶ Quid de illo q̇ volẽti fugere inimi
21
*cos propter timorẽ mortis consuluit vt remaneret ⁊ pacẽ ꝓcuraret ꝓpter ꝙ re māsit ⁊ occisus est. Rñ. nō tenet̃ quādo bono animo fecit habẽs ꝓbabilẽ cām credẽdi ꝙ ex remāsiōe nō ĩmineret peri culũ: puta  inimici erāt eiꝰ cōlanguinei vel tales amici ꝙ eos poterat cohibere: secꝰ esset si nō habuit ꝓbabilẽ cāʒz credẽdi vel si habuit nō tamẽ fecit quā tũ potuit.  sic imputaretur ei homici dium. vt in. c. tua nos eo.
¶ Quid  eo q̇ misit puerũ ad adaquā
22
*dũ equũ monẽs vt caueret a flumine q̇ submersus est. Rñ. si rōnabiliter poterat dubitari est irregularis aliter non. ¶ Quid de illo q̇ cũ corrigia que habe
23
*bat gladiũ verberans famulũ interfecit. Rñ. ꝙ est irregularis.  ꝓbabiliter debebat credere occasionem non remo uendo gladium.
¶ Quid de illo qui interrogatꝰ de ma
24
*lefactore ipsum eis ostẽ dit. Rñ. si ꝓbabiliter potuit cogitare ꝙ ad morteʒz eũ quererent est irregularis alias non. de hoc etiā habes. j. irregularitas in prin cipio Et ibi vide multos casus.

Homicidium. iij.

cōmittitur neces sitate. s. defensio nis que quādo ⁊ quomodo liceat vide s̃. defensio.
¶ Quid si violentia infert̃ rebꝰ solum
1
*Vtrũ occidẽs ꝓ ipsis saluādis excuset̃. Rñ. pa. in. c. significasti el. ij. eo. ꝙ nō cle ricus nec etiā ꝓ ipsis recuperādis vt in. c. suscepimꝰ eo. Si ꝟo est laicus de iure ciuli est clarũ ꝙ pōt impune occidere. si aliter saluare nō poterat eas vt in. l. furẽ. ff. de sicca. ⁊ in. l. ita. ff. ad. l. aq̇. ⁊ hoc habebit locũ in omni foro cō tẽtioso seculari. Sʒz quo ad irregularitatẽ tam clericus  laicus occidẽs vel mutilās pro ipsis saluādis erit irregularis. vt pʒz in. c. suscepimus eo. No. gl. xxiij. q. iij. in principio. An auteʒz peccet mortaliter occidẽdo pro rebus saluandis dic vt. s̃. defensio. §. iij. ⁊. v.
¶ Quid si violẽtia infert̃ ꝑsone solum
2
*vel ꝑsone ⁊ rebꝰ simul. Rñ. pa. in. d. c. si gnificasti ꝙ aut pōt euitare fugiendo aggressorẽ ⁊ sic clericꝰ tenet̃ fugere ꝑ. d. c. suscepimus in laico. no. Bar. in. l. j. C. vnde vi. videt̃ tenere ꝙ nō tenet̃ fugere | quia fuga est iniuria vt. l. itẽ apud labeonẽ. ff. de iniur. ⁊ dicit Cyn. in. l. si ex plagijs. §. taber narius. ff. ad. l. aq̇. ꝙ fuga reddit fugiẽtem vilior ẽ. Ergo sicut lʒz ꝓ iactura rerũ multo magis ꝓ iniuria corporali que est maior iniuria. l. in seruoꝝ. ff. de penis. Tu dic ꝙ siue in cle rico siue in laico si potest fugere nō licet occidere vel mutilare aliter incidit ĩ penā irregularitatis ẜm Ray. ⁊ Ber. Go. tñ tenet ꝙ post peractaʒz penitẽtiā poterit in susceptis ordinibꝰ ministrare sine dispẽsatione sed non ascendere ad maiores ⁊ ita intelligit. c. de his cle ricis. Si vero aliter nō pōt fugere nec euadere nisi mutilet vel occidat sic lici te tā clericus  laicus occidit vel mutilat ⁊ sine oĩ pena irregularitatisvt in cle. vnica. eo. ⁊ sine oĩ peccato ita ꝙ statim presbyter posset celebrare ẜʒz Jo. de ligna. tractatu de iusto bello. Facit. ca. olim el. j. de restitu. spoliato dummodo non faciat. animo. vlciscendi facit pro hoc. ca. ij. eo.
¶ Quid si interficit ꝓ defensione perso
3
*ne alterius quā aliter nō poterat salua re. Rñ. ꝙ licet hoc possit sine oĩ peccato quādo volebat iniuste talẽ personā in terimere tñ irregularis efficit̃ vt no. in d. cle. vnica eo. vide. s̃. clericꝰ. ix. §. vlti.
Homicidiu.

Homicidiũ.

iiij. s. spirituale cōmittitur in anima solum multis modis. ¶ Primo prelatus non arguens. xliij. di. ephesis. ¶ Secundo aducens subditos in desperationẽ pro pter austeritatem. xlv. di. recedite.
¶ Tertio quicũ defraudet res ecclesie. xij. q. ij. qui christi ⁊. c. quiabstulerit. ¶ Quarto nō soluẽs legata defunctorũ. xiij. q. ij. q̇ oblatiōes cũ duobus. c. se. ⁊ dicũtur mẽbra diaboli. xij. q. ij. cuʒz de notisimā. Quĩto  rebꝰ alienis faciẽs elemosynas. xiiij. q. v. imolans. xvj. q. j. decime. ¶ Sexto alios ad maluʒz pronocās de cōse. dist. iiij. q̃ris de pe. di. j. noli. ¶ Septimo decimas debitas nō soluẽdo. c. fidelissĩe. ¶ Octauo prouocās ad iuramentũ quem scit false iura turũ añ. questi. v. ille. ¶ Nono odium alteri gerẽdo de pe. di. j. homicidiorum j. Jo. iij. Decĩo alteri  trahẽdo. d. c. homicidioꝝ ⁊. vj. q. j. summa ĩiq̇tas. ¶ Vn decimo moriẽti penitẽtiā negādo. xvj. q. vj. agnouimꝰ. ¶ Duodecimo  se ma lũ suspitionẽ dando. xj. q. iij. non sunt audiẽdi. ¶ Tertiodecimo oppressiōeʒz vel iniustitiā aut iniquitatẽ exercendo de pe. d. j. oĩs. Quartodecimo causa libidinis explẽde vel odij meditatione ho mini vel mulieri aliquid faciẽdo vł ad potanduʒz dādo vt nō possit gñare aut cōcipere vt in. c. si aliqui de homicidio.
Homicidium.

Homicidium.

v. quo ad penam. s. irregularitatis ⁊ ałs de iure canonico. Vtrũ oĩs homicida sit irregularis. Rñ. ꝙ sic quilibet qui occidit post baptismũ per industriā ⁊ per insidias vt no. Pa. in. c. j. de homicidio ⁊ ibi patet ex tex. ⁊ etiā est irregularis oĩs homicida volũtarie occidens siue ex iustitia siue legis aut canonis permissione siue ex vindicta siue sine peccato siue cũ peccato solũmodo excipit̃ ille q̇ occidit nō valens aliter euadere ⁊ hoc intelligo si habet occidẽsvsuʒz ra tiōis  oĩs furiosus infans ⁊ dormiẽs si occidũt nō sũt irregulares cle. vnica eo. ti. vnde iudex quātũcũ ex iustitia procedit est irregularis. lj. dist. aliquantos ⁊ accusator aut testis vel etiam notarius sententiam scribẽs vel proferẽs aut attestationem scribens vellegens dum publicantur. Aduocatus intellige contrarium vel etiaʒz pro reo si mors infligatur accusatori. assessor ⁊ quilibet alius officialis in causa mortis vel mu tilationis membri irregularis est. vt not. in. di. ca. aliquantos ⁊ per totum extra ne cle. vel mo. sententiam et in gl. in summa lib. di. Et non solum quando quis interficit vel mutilat per se is sed etiaʒz exmandato consilio defensio ne. permissione. cooperatione. animatione. auxĩliatione secundum ꝙ. s̃. in. j. ca. huius tituli declaratum est fore ho micidas solum excipio quo ad irregularitatẽ eum q̇ non obuiat cum possit  lʒz sit homicida ẜʒz ꝙ dixi. s̃. nō tamẽ | credo erit irregularis nisi ẜʒz ꝙ. s̃. dixj. Homicidiũ. j. §. xvij.  lex promotiōis factũ requirit. xv. qō. i. si quis nō iratꝰ. Et pro his oĩbus facit. c. sicut dignũ e. ti. etiā si occisus vel mutilatus sit paganus. 50. di. clericũ. homicida ꝟo casualis in casu in quo ei imputatur simi liter irregularis est alias non. Et qui sunt dictũ est in. ij. c. huius tituli homi cida. siłr ex necessitate nō excusatur ni si ꝓ euasione sue ꝑsone. vt dictũ ẽ. c. iij. huius ti. homicida ꝟo spiritualis nul lo modo irregularis efficitur ꝑ baptismũ etiam tollitur irregularitas homicidij añ commissi vt. s̃. baptismus. vij. .§. iij.

De cōtentis in hoc. §. ⁊ signāter in versi. seq. ⁊ ꝙ homicida pōt per papaʒz ad ep̃atũ ꝓmoueri⁊ r ep̃s donec remoueatur sed si scienter est ꝓmotus dr̃ cũ eo dispẽsatũ vt no. Jnn. in. c. cũ nostris de conce. preben. ⁊. Bar. in. l. barbarius col. x. ff. de offi. preto.
¶ Vtrũ cũ homicida voluntario solus
1
*papa possit dispẽsare. Rñ. ẜʒz ↄmuniter doc. in. c. sicut dignũ. e. ti. ꝙ sic uis gl. tenuerit ꝙ nec etiā papa possit. Sʒz tu tene cōiter cũ do. ꝙ pōt immo dicit pa. in. c. ego de iureiur. ꝙ cłici possunt vti armis etiā offensibilibꝰ de lnĩa pape  solũ est ꝓhibitũ de iure positiuo. sʒz eo ĩferior nemo pōt dispẽsare tũcũ ẽt sit occultꝰ. c. vl. de tẽpo. ordi. vincentius tñ tenet. ꝙ si om̃ino occultũ est et egit penitẽtiā ꝙ nō ĩdiget dispẽsatiōe.  ecclesie nō est obnoxius  peccatuʒz occultũ. xxxij. q. v xp̃iana. nec de eo pro pter penitentiā q̃ ei satisfecit ⁊ iō celebrare pōt ⁊ vti ordinibus sine alia dispẽsatiōe. Lau. ꝟo. ⁊ Jo. cōcordāt cũ Vi cẽ. si nō dispẽsatio ep̃i interuenit pa. ꝟo in. c. ex tenore. de tẽp. or. tenet ꝙ si ẽ om nino occultũ ꝓut occultũ distinguitur cōtra ꝓbabile sic respiciendo legẽ pro motionis publicā sic non indiget sʒz si aspiciamus ad legẽ cōscientie informa tā ex lege positiua sic ĩdiget dispẽsatio ne q intelligo de dispẽsatione nō papali. sed ep̃ali vt satisfaciat cōscientie. ⁊ ad. c. fi. de tẽpo. or. quod vr̃ cōtrariũ. Re spōdetur ꝙ loquit̃ de dispensatiōe nō papali sed ep̃i q̃ ẽ necessaria vt tʒz lau. ⁊ Jo. ⁊ sequit̃ archi. l. di. de his ⁊ videt̃ tenere ẽt Pa. ne q̇s cōstituat se iudicẽ ĩ cā ꝓpria existimādo oĩno occultũ quod forte nō est q no.  facit ad multa.
2
*¶ Vtrũ cũ homicida casuali q̇ est in cul pa ĩferior a papa possit dispẽsare. Rñ. pa. in. c. cōtinebat̃. e. ti. ꝙ ep̃s pōt dispẽ sare in minoribꝰ solũ vt in. c. ad audiẽ tiā eo. ti. archiep̃s ꝟo vt ↄmissarius pa pe pōt in subdiaconatu tm̃ in diacona tu verovel presbyteratu solus papa dis pẽsat vt in. d. c. continebatur.
¶ Vtrũ mutilatio mẽbroꝝ extra casum
3
*infirmitatis parificetur quo ad peccatum mortale ⁊ quo. ad irregularitatẽ ⁊ eiꝰ dispensationem homicidio. Rñ. gl. singularis in cle. vnica. e. ti. ꝙ sic facit c. aliquātos lj. dist. cũ multis alijsibidẽ. ⁊. c. clericis ne cle. vel mo. ⁊. c. in archiep̃atu de rapto. c. is qui. de homici. lib. vj. ⁊ alijs allegatis in dicta glo.
¶ Vtrum ep̃s possit dispensare cuʒz ho
4
*micida circa beneficium. Rñ. ẜm Host. ꝙ circa simplex potest. sed circa curatũ non sed solus papa ar. c. fi. de fili. p̃sby. No. Pa. in. c. fi. de pug. in due.
¶ Quid si nō mutilat̃ sed debilitat an
5
*sit irregularis. Rñ. pa. in. c. de diacono. qui cle. vel vo. ꝙ non. arg. j. q. j. sicut vrgeri. quia licet membrum debilitatum sit quasi inutile quo ad operationem. tamenvalet saltem ad decorem. ⁊ in pe nis facienda est mitior interpretatio. concor. Gaspar. in. d. c. diacono. Jn con trarium tamen facit q no. Cy. ĩ. aut̃. sʒz nouo. C. de seruis fug. Vnde bar. ĩ. l. ij. ff. de publi. iudi. in fi. dicit ꝙ mutilatio ꝓprie est qñ mẽbruʒz ledit̃ ita ꝙ nō pōt exercere suũ offm̃. Hoc ꝓbatur in. l. idẽ ophiliꝰ in prin. ff. de edil. edic. Trunca tio ꝟo est qñ ex toto abscindit̃ mẽbrum d. cle. vnica. Nō dicit trũcat sʒz mutilat. Et iō intellige ꝙ nō est irregularis qñ q̇s nō debilitat ex toto sʒz qñ ex toto ita ꝙ nihil pōt facere sic teneo ꝙ sit irregularis ꝑ. d. cie. vnicā. ⁊. c. q̇ ꝑcutit. xxx. q. vl. | ¶ Vtruʒz truncatio vel mutilatio digiti
6
*inducat irregularitatẽ. rñ. do. Car. ĩ cle. predicta ꝙ nō. sʒz cũ fit in principalibꝰ mẽbris ẜʒz Lau. alł. c. j.  cle. pug. ĩ due. quod loquitur  mẽbro. Pro quo no. ꝙ mẽbrũ proprie sumptũ ⁊ stricte est ẜm bar. ⁊ Jo. de imo. in. l. ij. circa fi. ff. de pu bli. iudi. pars corporis habẽs officium separatũ ⁊ distĩctũ. sicut manus ad pal pañ. ⁊ pes ad ambulañ. facit ca. singula. lxxxix. d. iuncta glo. Facit tex. ĩ. d. c. sicut vrgeri videor. ⁊ in aut̃. p̃dicta sed nouo iure. Digitus auteʒz nō est ꝓprie mẽbrũ. sʒz ꝑs mẽbri. seu offm̃ mẽbri. vt ĩ l. non sũt liberi. ff. de statu ho. ⁊. d. l. idẽ ophilius. Et iō optime tenendum nō esse irregularem talẽ truncatorem vel mutilatorem.
¶ Qua pena punit̃ pr̃ qui occidit filiũ
7
*vel filius q̇ occidit patrẽ. Rñ. pa. in. c. j.  his qui fi. pro. occi. ẜm leges ponatur in sacco de corio cũ cane simia vipe ra ⁊ gallo. ⁊ sic ꝓijciatur in flumĩe. Si nō hr̃ portatur in insulā a feris uorā dus. l. vnica. C. de his q̇ pa. vł fi. occi. ⁊ l. j. ff. ad. l. pō. de paricidijs.
¶ Qua pena puniuntur alij homicide
8
*clericus dʒz exponi ⁊ sine alia incorrigi bilitate tradi curie seculari hoc intelli ge qñ volũtarie occidit. Si vero a casu tũc gl. in. c. fi. de illis q̇ fi occi. dicit ꝙ si a casu nulla culpa p̃cedẽte sic nulla pe nitẽtia imponit̃ nisi forte ad cautelam  bonaꝝ mentiũ est culpā agnoscere vbi culpa nō est. c. cōsiliũ. §. ij. de obseruā. ieiu. xxv. di. ad eius ⁊ de pe. ⁊ re. ca. quesitũ si vero culpa precedẽte. dic vt s̃. homicidũ. ij. §. xv.
¶ Ad q̇d tenẽt̃ homicide. vide. j. Resti
9
*tutio primo in ver. homicida.
Homo

Homo

constituitur ex aĩa ⁊ corpore altero istorum deficiente nō est homo. vt ptʒz ex̃. c. cuʒz christus de he re. ⁊ in ca. in quadam de cele. mis. et in c. sicut de homicid.

De cōtentis in hoc. §. ⁊ an appella tione hominis in statuto veniat hō nō dũ natꝰ Bal. ꝙ non in. l. cũ in veteres. C. de fideicō. liber. Saly. ⁊ Jacob. butri. aliter dicũt in. l. pe. C. de sicc. ⁊ Bal. ĩ. l. q dicitur. de liber. ⁊ posthu. nec etiam homo mortuus. Bar. no. ĩ. l. promissor. la. ij. de consti. peccu.
¶ Vtrũ liber hō possit dari in pignus
1
*⁊ in subsidiũ aliaꝝrerũ deficientiũ. rñ. ꝙ nō. Facit. c. lator de pigno. ĩmo ꝑdit recipiẽs eũ in pignꝰ debitũ. ⁊ tantũdẽ de suo dare tenet̃ detẽto vel eius ꝑentibꝰ vt no. gl. in. c. ex rescripto de iureiur. ⁊. C. de ac. ⁊ obli. aut̃. oĩno. Vbi dicitur ꝙ quadruplũ restituat. rō  illa q̃ non sunt in nostro ↄmertio obligari nō pñt l. j. §. eā rẽ. ff. q̃ res pigno. Sʒz liber homo nō est dñs mẽbrorũ suorum. l. liber hō la prima. ff. ad. l. aquil. Et iō pulchre dixit bal. in. l. ij. C. de patribꝰ. q̇ fi. distra. ꝙ illa. l. ij. habuit ortũ a legibus antiquis secundũ quas pr̃ poterat occidere filios. l. in suis in fi. ff. de libe. et post. que hodie est correcta. Et ideo solũ permittitur vẽditio causa paupertatis seu egestatis victus  filius sic vẽditus potest se redimere preciũ offerẽdo ipse vel alius pro eo vel mancipiũ: vt in. d. l. ij.
¶ Vtrũ liber hō possit dari in obsideʒz.
2
*Rñ. q de iure non pōt. nisi papam et imperatorẽ. vt no. ĩ. l. obsides. ff.  testa. ⁊. l. diuus. ff. de iure fisci. ⁊ ꝑ euʒz qui nō recegnoscit superiorẽ. vt no. Bar. in. l. famẽ. ff.  pub. iudi. ⁊ in. l. hostes. ff. de cap. ⁊ in. l. j. §. de q̃. ff.  postuł. Tñ  cō suetudine vsurpatũ est ↄ̃riũ ẜʒz glo. ĩ. l. ij. C. de patribꝰ q̇ fi. distra. Et sic facto seruatur vt etiā ciuitas q̃ recognoscit superiorẽ det obsides ⁊ alij similes ⁊ hʒz talis cōsuetudo vim legis: de quibꝰ. ff. de legi. immo videtur licere  iure cōi dare obsides ꝓ pace seruāda secũdum gl. in. c. vt pridẽ. xxiij. q. viij. sed nō pro pecunia vt in. di. c. ex rescripto. ⁊. d. l. ex rescripto. ⁊. d. l. j. quia liber hō non potest obligari. pro pignore nō potest ha beri ĩ eo ius pignoris. sed tantũ ius re tentionis.
Honestas

Honestas

requiritur in omni nego cio  ẽvnũ p̃ceptũ iuris instit.  iusti. ⁊ iur. §. iuris p̃cepta sunt. | hec honestevĩuere ⁊ c. Jn matrimonijs. ff. de ritu nup. l. sꝑ in cōiunctionibꝰ nō solũ ꝙ liceat cōsiderandũ est. sed et q honestũ sit hec ibi. Jn lege dist. iiij. erit aũt in voto ca. magne de voto. Jn iuramẽto. xxij. q. v.  forma. nec fisco rẽ quā vendit retractare permittit̃ ꝓpter honestatẽ. l. vlt. C. ne fiscus rem quam vẽ. em̃. li. x. Nec actio furti daturviro ↄtra vxorẽ. nec patri contra filium vel econtrario ꝓpter honestatẽ. ff.  furtis. l. si quis vxori in prĩ. ⁊. §. j. C. de fur. l. fi. nec arrogato. l. nec ea. §. pe. ff. de ado. ꝓpterea dicit tex. in. l. ex dāni infecti ĩ prin. ff. de dāno infe. honestus modus seruā dus est ⁊ nō immoderata cuius luxu ria sequẽda est ꝓpterea dicitur ĩ. l. filiꝰ qui. ff. de cōdi. insti. nā que facta ledũt pietatẽ extimamus verecũdiam nostrā ⁊ vt generaliter dixerim que contra bo nos mores fiũt. nec nos facere posse credendum est: hec ibi.

De no. hic. ⁊ que sunt honeste persone no. Bar. in. l. j §. si quis ipsi ꝓpri. ⁊ ibi do. de ope. no. nũ. ⁊ Spe. in ti. de pri mo ⁊ secũdo. decre. §. iam de primo effectu ⁊. §. si quid.
Honor

Honor

est maximũ exterioruʒz bono rum vnde potentatus ⁊ diui tie ꝓpter honores desiderabilia sunt. iiij. Ethi.
¶ Cui debetur honor. Rñ. ꝙ solum vir
1
*tuti. ẜm Philo. iiij. ethi.
¶ An sit honor preferẽdꝰ vtilitati. Rñ.
2
*ꝙ sic. ar. i. l. Juli. ff. si quis ob. cā te.
¶ Vtrum possit appeti honor sine pec
3
*cato. Rñ. ꝙ non. Vnde phi. iij. ethi. dicit ꝙ non sunt vere fortes qui propter honores faciũt fortia. Nec ob. ꝙ honor est premium virtutis. iiij. ethi. ⁊ propter ea sit appetib ilis. quia illud est veruʒz ꝙ est premium virtutis ex parte aliorũ qui scilicet non habent magis quod re tribuat propter ea dicit idem Philo. ibidem ꝙ honor est propter virtutem non virtus propter honorem. nec ob. quod idem philosophus dicit ꝙ hono rum amator prius oportet vel vnde non oportet vituperabilis est. Ergo sine peccato aliquando potest appeti  concedo quando non propter seipsum appetitur. Sed ad gloriam et laudem dei vel salutem animarum alias semper peccatum est.
4
*¶ Vtrum sit mortale peccatum inordinatus appetitus honoris. Rñ. ꝙ sic secũdum ꝙ ambitio est mortale peccatũ de quo vide ambitio alias non.
¶ Vtrũ oblatus honor sit suscipiẽdus
5
*Rñ. ꝙ non nisi lecundum ꝙ dicitur. j. q. j. non est in fi. Quisquis igitur sacerdotium non ad elationis pōpam sed ad vtilitatem adipisci desiderat prius vires suas cum eo ꝙ est subitutus honore metiatur: vt si est impar abstineat et ad id cum mctu etiam cui sufficere existimat accedat. hec Grege.
6
*¶ Vtrum querẽti sit dandus. Rñ. ꝙ nō immo auferẽdus. vt prima questio scx ta capitulo sicut his. Fugienti vero est dandus. ibideʒz ⁊ octaua questione pri ma in scripturis.
¶ Vtrum doctor qui in docendo prin
7
*cipaliter querit suum honorem peccet mortaliter. Rñ. Henricus de gandauo primo quolibet. questiōe. xxxiiij. ꝙ qui vtitur aliquo principaliter ad quod nō ordinantur in quo deum cōtemnit pec cat mortaliter. ⁊ sic concludit ꝙ doctor qui principaliter querit honorem suuʒz in docendo. ⁊. sic prefert honorem suuʒz honori diuino peccat mortaliter. quia vt dicit Augustinus libro primo de doctrina christiana. ad fidem spem et caritatem totaʒz militat diuina scriptu ra que principaliter ordinatur ad honorem dei. Jn quo deus contẽnitur si principaliter ad alterius honorem ordinetur. Sed sane intellige ⁊ limita ve rum quando legit aliquid quod est principaliter ordinatum ad honorem dei. vt cum predicat et huiusmodi.  secus credo quādo legit aliquid quod non est principaliter ad honorem dei. vt sunt leges et multe scientie que ad pacem hominum et vtilitatem principaliter ordinantur. quia tunc non cō temnitur deus. Et sic non erit mortale | peccatuʒz. Et de hoc vide. Vana gloria.
Hora canonica

Hora canonica

ꝓut hic accipio ẽ officium diuinum certa hora diei naturalis deo ꝑsoluendum ab ecclesiasticis personis.
¶ Quot sunt hore canonice. Rñ. ẜm gl.
1
*in cle. j. de cel. mis. ꝙ sunt. vij. s. matutinum prima. tertia: sexta. nona. vespere et completorium.
¶ Aquibus debent dici. Rñ. ꝙ ab oĩ
2
*bus eccłiasticis ꝑsonis. facit. c. fi. xcij. di. ¶ Vtrũ oẽs eccłiastici teneant̃ de p̃ce
3
*pto ad oẽs horas canonicas dicẽdas. Rñ. ẜm gl. in. d. c. ij. ꝙ sic. ⁊ eā videt̃ seq̇ Jnn. in. c. j. de cel. mis. sed doc. cōiter in d. c. j. dicũt ꝙ nō omnes tenentur. Sed solũ triplex genꝰ ecclesiasticorũ. ¶ Pri mũ genꝰ est illoꝝ qui sunt beneficiati. hoc patet per. d. c. fin. vbi dicit. ecclesie deputati. s. per beneficium. ⁊ sic soluit̃ opinio gl. predicti. c. fi. Facit. c. cũ sce de prebẽ. ¶ Scm genꝰ sunt existentes in sacris: lʒz nō sint beneficiati. ꝓbat̃ ꝑ. d. c. primũ. ⁊ in. c. dolẽtes. eo. ti. ⁊ q ibi Jnn. Et uis pa. ĩ. d. c. j. dicat esse cuiꝰ  etiam existentes in minoribꝰ uis nō sint beneficiati teneantur ex quo in partẽ dñi sunt assumpti tamẽ ego non credo nisi de bono cōsilio. ¶ Tertiũ ge nus est illorum q̇ per ꝓfessionẽ vel votum ad id faciendum se obligauerũt. c. licet de voto.
¶ Vtrũ clericꝰ beneficiatꝰ existens in
4
*minoribꝰ cũ est absens ex cā legitima et deseruit ecclesie ꝑ vicariũ teneat̃ ad horas canonicas. Rñ. ẜm Pa. ĩ. d. c. j. ꝙ sic. ⁊ hoc est de mẽte Jnno. in. d. c. j. Jo. an. ⁊ est tutius lʒz abbas ⁊ quidam alij dicāt ꝙ nō tenet̃ quos credo dicere verum. si nullā vtilitatẽ in absentia reciperet ab ecclesia nō est vera opinio. cũ nō solũ beneficium detur vt seruiat ecclesie. sed etiā vt oret ꝓ his qui beneficium constituerunt. cōcor. cum hoc car. in. d. clemen. prima.
¶ Vtrũ clericus excōicatꝰ teneatur ad
5
*horas. Rñ. ꝙ si ẽ minori excōicatiōe innodatꝰ pōt ⁊ debet dicere etiaʒz cũ alijs scm ꝙ. j. dicam. Si vero est excōicatꝰ matori excōicatiōe. sic solꝰ tenetur dice re sine Dominus vobiscum. ⁊ etiam de gradatus si est in sacris vel si non est in sacris si tamen tenet beneficiũ. Facit ꝙ legitur et no. in. c. legi. xvj. q. j. in prima glo. ⁊ concor. cōiter doct. in hoc. ¶ Vtrũ papa possit dispẽsare vt prefa
6
*ti non teneantur ad horas canonicas. Rñ. ẜm Pa. in. d. c. j. ꝙ nō q̇n septies in die teneant̃ laudare deũ. Jn modo aũt dicendi dispensare potest.
¶ Vtrũ dimittẽs officiũ ex infirmitate
7
*excuset̃. Rñ. ẜm Jnn. in. d. c. j. ꝙ sic. si est talis infirmitas in q̃ directevel occasio nałr sibi obesset vel obesse timeret̃ si ce lebratiom intenderet. Dicit tamẽ Pa. in. d. c. j. ꝙ si nocumẽtũ esset leue vt ĩ fe bre quartana vel longa vel modica nō excusaretur. si non dice ret.
¶ Quid si ex obliuione aliquā horā di
8
*misit. Rñ. nō credo sit mortale peccatũ dʒz tñ supplere dʒz omisis ⁊ doleat de ne gligẽtia sua. Jnn. aũt ĩ. d. c. j. videt̃ sen tire ꝙ cōfessor posset ei imponere aliaʒz penitentiam etiam si voluntarie dimi sit licet cōsulat vt imponat ꝙ suppleat que omisit nisi quando videret nō pro ficere. sed hoc tenere de bono consilio. ⁊ quod cōfessor possit ei imponere aliud quod sit ad laudem dei. puta. vij. psalmos ⁊ huiusmodi tenet Tho. in quoli. et petrus de pał. in. iiij. dist. xv. etiam si dimisit voluntarie.
¶ Vtrum non habens librũ vel carens visu. ⁊ hmōi excuset̃ si non dicat horas.
9
*Rñ. ꝙ sic. ar. cle. fi. de vita ⁊ hone. cle. dũ tamen suppleat per psalmos vel pater noster et huiusmodi.
¶ Vtrũ prelati obligati ad horas pec
10
*cent mortaliter ipsas omittendo ex negligẽtia. Rñ. Hẽri. de ganda. ĩ quolib. tenet ꝙ peccat mortałr omittendo. nisi rōne infirmitatis vel alterius cause legitime impediat̃ Ricar. vero anglicus ĩ qͦlib. dicit ꝙ si dimittat ex negligẽtia: nō auderem dicere ꝙ mortałr peccaret si vero ex fastidio diuini cultus vel con temptu. sic mortałr peccat. Credo etiā ꝙ consuetudo in hmōi dimissione sit | mortale peccatũ. Hec Ricar. q̃ opinio ẽ humanior ⁊ subdit ẜm Juristas binus actus consuetudinem inducit.
¶ Vtrũ clericꝰ beneficiatꝰ nō dicẽs offi
11
*ciũ teneat̃ restituere fructꝰ. quos interim recipit ab eccłia. Rñ. Jo. cal. in. d. c. j. dicit ꝙ sic:  ꝓpter officiũ dat̃ benefi ciũ. vt. in. c. diuer sis. de cle. ↄiuga. Et iō cũ aliq̇d dat̃ ꝑꝑ cām: cā nō fecuta repetit̃. ff. ⁊. C. de cōdi. cā da. cā. nō se. ꝑ totũ. dñs Card. tʒz ↄ̃riũ ⁊ Pa. dicit ꝙ prima est nimis rigida. sʒz ego credo ꝙ lʒz sit ri gida tamẽ est ꝟa: ⁊ iō sequẽda. Et rñsio Pa. ad motiua Calde. nō ẽ valida:  lʒz dentur redditꝰ vt dicit. c. diaconi sunt. xciij. di. ⁊. c. ij. de p̃bẽ. nō q̇dẽ tñ simplici ter. sʒz vt viuat secũdũ cultũ dei. et facit ꝓ hoc. c. clericꝰ victũ. xcj. di. arguendo a maiori ⁊ hoc tʒz etiā Laudunꝰ in clericis q̇ nō implẽt officia sua. sʒz voluptati bus vacant ꝙ tenent̃ fructꝰ restituere. ¶ Quid debeat dici ꝓ hora. Rñ. card. ĩ
12
*cle. j. de cele. mis. laudunꝰ dicit ꝙ si est ↄstitutio vł ↄsuetudo illa seruet̃. xij. di. nouit  nec hoc vel ill dicere est ĩ pre cepto: cũ diuer si diuersa dicāt. de conse. di. v. in die resurrectiōis. Veꝝ est q cle rici seculares debẽt dicere scm ordinẽ romane eccłie. d. c. ĩ die vel ẜm ecclesiaʒz metropolitanā. xij. di. c. fi. nec reprobat̃ vsus alicuiꝰ eccłie antiquꝰ ẜm laudunũ vbi. s̃. Vbi clerici sunt cōtẽti tribus psalmis lʒz eccłia romana vel metropolitana hoc nō seruet. Secꝰ esset si priua ta ꝑsona hoc sibi faceret. Aduerte etiaʒz  dicit directoꝝ li. j. ti. viij. ꝙ clerici ordinati ad titulum sui patrimonij possunt dicere quodcũ officiũ volunt:  nō obligant̃ ad istam vel illā ecclesiaʒz. Jn regularibꝰ vero dicit seruandā eoꝝ regulam vel statutuʒz in hoc. xij. di. c. fi. Et hoc veꝝ nisi sint priuilegati vt cleri ci ⁊ religiosi q̇ sunt commẽsales domestici alicuiꝰ cardinalis seu episcopi gra tiam ⁊ communioneʒz sedis apostolice habẽtis qui licite se eis conformare de bent vt in cle. fi. de cele. mis.
¶ Quid de eo qui ex dispẽsatiōe est be
13
*neficiatꝰ in duabus ecclesijs. Rñ. ꝙ dʒz dicere officiũ ẜm illā in quā tenet̃ face re residẽtiā: ꝙ si ad nulliꝰ residẽtiā tenet̃. tũc credo ꝙ pōt se ↄformare illi ecclesie in qua se reperit officia celebrare. Si vero dicit per se tũc ẜm Tho. ĩ quolibet. vr̃ ꝙ debeat dicere ẜʒz ordinẽ illiꝰ ecclesie in qua hʒz maioreʒz dignitatem: uis forte in alia habeat pinguiꝰ beneficiũ. q credo de bene esse. nō de necessitate fore verum: cum possit dicere quod vult vt satis pʒz per not. in. c. j. de cele. mis. per Jnno. ⁊ alios docto.
¶ Vtrũ peccet mortaliter qui ad libitũ
14
*suũ mutat officiũ cōsuetũ. Rñ. credo ꝙ sic in clerico p̃bẽdato ⁊ religioso. Secꝰ in alio ordinato ad suũ patrimonium. ¶ Vtrũ monachꝰ p̃positus ecclesie se
15
*culari teneat̃ dicere officiũ monachale. Rñ. ꝙ si ꝑpetuo est assumptꝰ. ⁊ sic trāsla tus sic. cum nihil habeat cōmune cum monasterio. xvj. q. j. ne ꝓ cuilibet nō di cet monachale. sʒz illiꝰ ecclesie ad quaʒz trāslatꝰ est. ⁊ placet Jo. xvj. q. j. c. iij. et Gof. ĩ summa de statu mo. ⁊ Ho. ĩ sum. eo. ti. Secꝰ esset si nō esset trauslatꝰ nisi ad tempus.  dʒz dicere monachale. ⁊ hoc videt̃ sentire glo. in cle. fi. de cele. mis. ⁊ facit tex. ibidem in argumẽtum. ¶ Quid si dicẽdo officium in choro cũ
16
*alijs ex aliq̃ necessitate intermisit psal mum vel lectionẽ. Rñ. ẜm Jnno. in. c. do lentes de cele. mis. ꝙ non tenetur illud reassumere lʒz si cautiꝰ reassumat. dummodo nō subtrahat vocẽ suā ab officio chori. immo plus dico ꝙ etiā si aliquid omisit ex negligẽtia sua. ꝙ nō dʒz supplere subtrahẽdo vocem ab officio cho ri. sed postea suppleat si aliquid notabi le omisit. Si ꝟo esset ꝟsus vel quid minimum suppleat per aliquẽ psalmum vel pater noster. Jdem dic ẜm Hẽri. de gā. in quolibet. ꝙ si quis nō ex malitia. sʒz cũ causa legitima non intersit in ṗncipio officij vel sint ꝙ nō opʒz a capite re incipere vel finẽ ꝑficere ꝓpter ꝑfectionẽ charitatis qua vnũ corpꝰ reputat̃. et ꝙ vnꝰ dixit extimat̃ alter dixisse. Et hoc veꝝ nisi chorꝰ multũ ĩ ṗncipio ꝓcesisset vel multum de fine restraret: hec ille. | ¶ Vtrũ teneat̃ q̇s dicere id q ẜm con
17
*suetudinẽ chori aliq̇s solꝰ dicit vel asso ciatꝰ. quādo dicit officiũ in choro. Rñ. ꝙ nō ẜm Pe. de palu. in. iiij. di. xv.  id q dicit vnus reputat̃ dici ab oĩbꝰ quā do ex aliqua rationabili causa ita est cō suetũ vt solus tale quid dicat.
¶ Vtrũ dicẽs officiũ si p̃termiitat vnaʒz
18
*horā ex obliuione vel q̇d simile. puta le ctionẽ vel psalmũ teneat̃ iterũ reiterare totum. Rñ. vt colligo ex doctrina Jnn. vbi. s̃. sequit̃ Laud. ꝙ nō: sʒz sufficit sup plere q omissum ẽ vnde q̇ dimisit hym num vel psalmũ primi nocturni cũ aduertit. ⁊ est ĩ. iij. nocturno. nō opʒz vt reincipiat disturbando officiũ: vel q̇ dixit tertiā ⁊ aduertit nō dixisse. primam non opʒz dicat iterũ tertiā. sed post officium suppleat omissum ⁊ doleat de negligẽtia. dicit pe. de pał. vbi. s̃. ꝙ q̇ notabilit̃ male dixit officiũ. si vult euadere morta le dʒz redicere totũ. Sed simodicũ dimi sit. puta psalmum vel versum vel dictio nem tenetur illud repetere post officiũ vel aliquid loco eius dicere. si vult euadere peccatum veniale.
¶ Vtrũ debeat dicere pr̃ nr̃ post horas.
19
*Rñ. ꝙ sic post vesperas ⁊ matutinũ de ↄse. di. v. c. id semꝑ ⁊ de ↄsuetudine r ĩ fine oĩm horaꝝ:  matutinum accipit̃ ꝓ oĩ officio vs ad nonā. ⁊ ꝓ vespere oẽ aliud q restat. vt patet ĩ. d. c. id semper ⁊. c conuenit ibidem.
¶ Qua hora sunt dicẽde hore canonice.
20
*Rñ. debẽt dici tꝑe suo. s. matutinum innocte prima ĩ ortu solis ⁊ sic de ceteris: nisi ex necessitate. vt hic. j. dicam.
¶ Sed nunq̇d in sero poterit q̇s dicere
21
*matutinũ sine pctō. Rñ. vt ex predictis patet ꝙ sic: si ex rōnabili causa facit.  ẜm Tho. in quoł. Meliꝰ est si deo debitas laudes p̃ueniẽdo reddamus ⁊ alia honesta officia postea faciamus  si ꝑ vnũ aliud impediat̃. Secus esset si face ret nō ex rōnabili causa:  sic esset peccatum. ar. c. clericus el. j. xcj. distin.
¶ Vtrum sit mortale peccatũ nō dicere
22
*horis debitis sine causa rōnabili. Rñ. ꝙ non nisi quis facere in contemptuʒz dei vel ecclesie: cum nulluʒz ius precipiat ꝙ dicatur horis debitis nisi cle. j. de cele. mis. que videtur preceptiua ꝓpter verbum sancimus. s. ꝙ officium horis debi tis in cathedralibus regularibus ⁊ col legiatis ecclesijs deuote psallatur. ⁊ iō credo ꝙ peccarent mortaliter prelati: si in prefatis ecclesijs horis debitis non facerẽt dicere. ⁊ etiā illi qui vel sunt beneficiati in prefatis ecclesijs vel subditi p̃latoꝝ regulariũ. cũ imponit̃ eis a p̃latis. si non dicerẽt. Nec accipias horā debitā ita ad punctuʒz sed grosso modo ⁊ largo: sicut dicere matutiuũ in aurora vel quasi cẽseatur in media nocte ⁊ hu iusmodi. ałs autẽ a ꝑticularibꝰ ꝑsonis vel in alijs ecclesijs a predictis nō dice re horis debitis erit peccatũ veniale sine rationabili causa. Ex causa vel ratio nabili etiā in p̃dictis ecclesijs liceret: vtputa:  precessio est fienda vel predi catio ⁊ hmōi. Et propterea preueniunt tempus debitum.
¶ Vtrũ matutinum sit dicendũ ante
23
*missa dicatur. vide. j. Missa. §. xlij.
¶ Vtrum idẽ sit de prima. vide ibidẽ.
24
*¶ Vbi debent dici hore canonice. Rñ.
25
*ꝙ in ecclesia vt no. gl. xcij. di. in. c. fi. sed hoc intelligo quo ad clericos qui in ipsa sunt beneficiati propter verbum positum in. d. c. si. ecclesie deputatus. ergo videtur clericus beneficiatus ꝙ peccet mortaliter sine rationabili causa ibi nō dicens officium quia dicit ibi tex. in. d. c. fi. ꝙ qui nō conuenerit deponat̃ a clero. Et quo ad ecclesias collegiatas vel regulares. clarum est ꝙ est de precepto. vt ibi dicatur. vt pʒz in cle. j. de cele. mis. not. Jnn. in. c. j. de cele. mis. quo ad ałs non credo.
¶ Sed nunquid peccet totiẽs mortałr
26
*quotiẽs nō cōuenit. clericꝰ beneficiatꝰ vel religiosus ad choꝝ sine rationabili cā. Rñ. ꝙ nō credo  materia nō vr̃ ita pōderosa: sʒz qñ duceret in cōsuetudinẽ vel qñ offm̃ ecclesie pateretur iacturam in celebratione tũc nō excusarem a mor tali. Et sic limito ⁊ ĩtelligo. d. c. fi. Ex ali qua tamẽ rōnabili cā lʒz p̃latis ⁊ alijs se | absentare. dũmodo officiuʒz dicāt eundo vel stādo in domo sua. Nec ob. c. epi scopus. de cōse. di. iij. Q videt̃ innuere sufficere ep̃o si die dñ ico ad ecclesiā cōueniat.  illud. c. nō dat licentiā absentie. sed nō vult vt pro alia causa  infir mitatis ⁊ similis absit diebꝰ festiuis Et ꝙ alijs diebꝰ debeat interesse facit. c. ꝑ uenit ad nos. vij. q. j. ⁊. c. episcopus ville. xlj. di. cessante ĩtellige impedimẽto.
¶ Quo ad attẽtionẽ seu deuotionẽ que
27
*ritur vtrum peccent mortaliter non dicentes officium deuote ⁊ studiose. Rñ. glos. in clem̃. j. in verbo fructus. de cele. mis. tenet ꝙ sufficit dicere ore. licet non corde. Sed cum ea concurrunt multi ca noniste in. c. dolentes. de cele. mis. Alij autem tenẽt ꝙ est de precepto vt dicat̃ deuote ⁊ studiose per. d. c. dolẽtes: vt sic deuotio denotet attentionem. ⁊ studiositas modũ dicendi. Sed tu dic ẜm Pe. de palu. in. iiij. di. xv. ꝙ attentio ad officium sicut ad quolibet bonum opus po test requiri duplex.
¶ Primũ vt officiũ ab intentione ꝓce
28
*dat. ⁊ isto modo attẽtio requirit̃ ad offi ciuʒz nō solũ ꝓpter meritũ. sʒz etiā ad eui tandum pctm̃.  nullũ opus est merito rium nisi ex intẽtione ꝓcedat aliter nō esset humanũ. cũ homo sit hō ꝑ rationẽ ⁊ voluntatẽ. Similiter ad euitādũ tran gressiōes ꝑcepti.  preceptũ dat̃ hominibus. Et ideo opʒz ꝙ nō ꝓcedat ex sola imaginatiōe que cōmunis est nobis et brutis sed ex deliberatione que requirit attentionem. ¶ Sco modo vt totũ officium attentio concomitetur actuali ter. ⁊ hoc non requirit̃ nec in officio: nec in alijs bonis orationibus vel operibꝰ quia est impossibilis humane fragilitati requiritur tñ ꝙ orās scienter non distrahat mentẽ ab officio. quia hoc nō posset esse sine mortali pctō vel veniali: nam euagatio que est p̃ter intentioneʒz ⁊ ꝓpter p̃cedẽtem occupationẽ licitam nō est peccatum. Sed si ꝓpter illicitaʒz: sed euagatio q̃ est aduertẽtis ⁊ solũ ẜm actũ interiorẽ. licet sit temeraria ⁊ grauis forte. nō tamen est mortale nisi propter contemptũ quia ecclesia nō habet iudicare de interioribus actibus mere: propter quod minister ecclesie licet dicendo officium aliud cogitet non videtur trāsgressor precepti ex natura facti. si autem euagatio mẽtis sit ex hoc ꝙ ali quis scienter se occupat in actn exteriori qui non secum patitur attentionem. sic videtur esse mortale peccatũ ⁊ directe contra preceptum. c. dolentes. de cele. mis. vbi precipit̃ vt studiose pariter ⁊ deuote dicatur. hoc non obseruant qui occupantes se in actu exteriori scienter sibi attentionem subtrahũt. Jdẽ Tho. in. iiij. dis. xv. dicit ꝙ quādo aliquis mẽ tem ex proposito distrahit ad alia ĩ orādo sine culpa nō est ⁊ p̃cipue si in alijs spōte se occupat que mentẽ distrahũt: sicut sunt exteriora opera ⁊ si mẽs ad cō trariũ euagetur erit culpa mortalis. Si autem sine hoc ꝙ percipiamus mens ad alia euagetur vel culpa caret vel mi nima erit nisi p̃cedens cogitatio ex qua ↄtingit euagatio talis esse dicatur ĩ cul pa. hec ille. Et hoc teneas limitando ta mẽ dictum Thome verum quo ad orationẽ que est de p̃cepto sicut est officiuʒz ⁊ huiusmodi. non autem quo ad oratio nem que ex deuotione est ⁊ volũtate solũ. Aduerte tamẽ ẜm Tho. ij. ij. q. lxxxij. ar. j. ꝙ deuotio nihil aliud esse videtur:  voluntas quedam prompte se tradẽ di ad ea que pertinent ad dei famulatum. similiter attẽde ẜm Tho. in. iiij. di. xv. ꝙ requiritur ꝙ attẽtio remaneat in oratione nō per essentiā actus. nec suffi cit ꝙ sit in habitu solum. sed ꝙ sit scm virtutem que est mediũ quid inter predicta duo. Et tunc videtur manere scʒz virtutem quādo accedit ad orationem cum intentione aliquid impetrādi vel deo debitum obsequium reddẽdi etiā si in prosecutione mẽs ad alia rapiat̃. nisi tāta sit euagatio ꝙ omnino depereat vis prime intẽtionis. Et ideo opor tet ꝙ sepius homo cor reuocet ad seip̃ʒz. Et ex his patet quid tenẽ dum de cōfabulantibus ⁊ alias dissolutiōes facien tibus in officio aut ipsum dicentibus | faciẽdo aliquod exercitiũ manuale q bene no. Et ẜm p̃dicta intellige ⁊ limita. d. c. dolentes ⁊ doc. ibidem.
¶ Vtrũ clericꝰ cātans in ecclesia offm̃ diuinũ vt placeat populo peccet. Rñ. pa. in. c. vt q̇squis de vita ⁊ ho. cle. ꝙ sic grauiter. Vnde dicit. Jsido. deũ moribꝰ stimulat qui populum vocibus mulcet. facit q dicitur ⁊ no. xcij. di. c. j. ⁊. ij. de quo tñ vtrũ sit mortale vel veniale vel nullũ. Dic. vt. j. placere.
Horror

Horror

future vite est filia luxurie inquātum reputat bonum eternũ vt bonũ arduũ.  ꝑꝑ delectatio nes veneras nō appetit. ĩmo fastidit bo na eterna ac si nō essent ardua ⁊ sũma.
Hospitale

Hospitale

quod alio vocabulo r si nodochiũ. ali r religio sum. Aliud nō religiosum. hospitale re ligiosum dicit̃ qñ autoritate ep̃i edificatum est. c. ad hec de religi do. ⁊ tunc ꝑ tinet ad ipsum episcopũ non vt disponat de redditibus ad libitũ. Sʒz vt ordi net vt dispensent̃ ad vsum destinatuʒz. ar. cleri.  contingit de reli. domi. Hospitale q nō est religiosum ẽ illud q sine autoritate ep̃i constructum est. nec ep̃s pōt se de eo intromittere. sed patro nus qui edificauit ad libitũ disponetvt in. c. ĩter dilectos. ⁊ ibi per Jnno. de dona. Et quamuis ep̃s exercuerit ibi vnũ ius ep̃ale nō pōt tñ per hoc alia exercere ẜm Fede. consi. xxv.  de possessione vnius articuli nō est inferẽdũ ad alios arti. vt in. c. cum contingat  deci. Nec ob. c. primum de reli. do.  locꝰ de quo loquitur necessario debebat esse subiectus alicui episcopo: ⁊ ideo presumitur ꝓ eo qui exercuit vnum ius in eo. Simile ĩfert Jo. an. ĩ regulaq alicui li. vj. ĩ mercurialibus. ꝙ patronus qui exercuit ius pñtandi alio nō apparẽte p̃sumit ur patronꝰ ex quo ius patronatus ad aliqẽ dʒz pertinere ⁊ alius nō appareat. nisi iste qui exercuit actuspatroni: nō sic ĩ casu nostro  hospitale necessario nō est religiosũ vt pʒz Limita tñ hoc verũ. ꝙ ep̃snon pōt se intromittere qñ non est religiosum ẜm pa. ĩ. c. j. ⁊. c. de sinodochijs de relig. veꝝ nisi patronus qui ipsum edificauit esset mortuus  tũc ad curā episcopi pertineret vt volũ tas defuncti pia madaretur executionĩ vt videtur tex. in aut̃. de ecclesia. titu. §. si quis edificatione. ⁊. §. seq. Vnde licet talis locus non teneatur ep̃o respōdere in ep̃alibꝰ tñ ep̃s curā habere potest ex quo pius locus est. Quod verũ est nisi testator q̇ ipsum edificauit aliter exp̃sse disposuisset  illud seruandũ: vt in d §. si q̇s. Ex quo patet ꝙ quilibet p̃t ho spitale edificare etiā cum oratorio ẜm ho. ⁊ pa. in. d. c. ad hoc. sine alia autoritate. Sʒz in oratorio nō potest celebrarĩ sine licentia episcopi de cons. di. j. c. vni cui. ⁊. d. c. inter dilectos.

De hospitali quod alio nomine dicitur synodochiũ melius dixisset ʒzenodochium vt in. l. orphanotrophos. C. de episco. ⁊ cleri. et ꝙ teneatur acceptare pauperes no. bal. in. l. sancimus. §. sʒz et si quis. C. de lati. liber. tol. ⁊ ꝙ ad ill cō fugiens est tutus sicut cōfugiẽs ad ecclesiam vt in eo. capi. non possit no. bal. in. l. si quis. §. in o mnibus. colũ. xv. de episc. ⁊ cle. ⁊ gaudẽt bona hospitalis eo iure quo bona ecclesie. Bar. no. in. l. om nia per istum tex. eo. ti. ⁊ Alexā. in. l. sem per. §. fi. de iure immu. quod est verũ si sit constructũ cũ autoritate ep̃i. vt not. Bal. in auten. quas actio. C. de sac. san. ecclesi.
¶ Quis pōt prefici ꝓ rectore hospita
1
*lis. Rñ. pa. ĩ. d. c. de sinodochijs ꝙ religiosi non possunt deputari nisi talia ho spitalia habeant curā animarũ vel nisi hospitale esset subiectum monasterio ⁊ monachꝰ deputaretur per abbatẽ tan obedientiarius ẜm Fede. cōsilio. clv. Clerici seculares possunt esse rectores. sed nō possunt haberet in tituluʒz bene ficij. vt in cle. quia cōtingit de reli. do. ⁊ cleri. per litteras. de prebẽ. Laici oẽs possunt cōstitui rectores. dũmō sintviri idonei ⁊ prouidi ⁊ boni testimonij. qui sciant velint ⁊ possint loca ipsa ⁊ iura eorum vtiliter regere vt in clemen. predicta quia cōtingit.
¶ Quid debẽt facere predicti rectores.
2
*Rñ. ꝙ debẽt admodũ curatorũ ⁊ tutorũ iuramentũ p̃stare ac inuẽtarium facere de bonis ipsorũ locorũ ⁊ ānuatiʒz red dere rationẽ ordinarijs sub quibꝰ sunt vel ab eis deputatis alioq̇n collatio ꝓuisio. ⁊ ordinatio taliũ est nulla ipso iu re vt in. d. cle.  contingit. Verũ ꝙ non extendit̃ hoc ad hospitalia militariũ or dinũ aut aliorũ religiosoꝝ: Precipit̃ tamen oĩbus rectoribꝰ sub ostẽtatiōe diuini iudicij ⁊ per obediẽtiā vt redditꝰ in vsus pauperũ ↄuertāt ⁊ nō in alios: Rectores tñ militariũ ⁊ religiosorũ hospitaliũ sufficit ꝓuideant ẜm eoꝝ ordinum instituta ⁊ antiquas obseruātias pauꝑibꝰ. Q est limitādũ qñ q suꝑest exponunt ꝓ fide vel pie ałs nō excusan tur si male expendunt in nō pios vsus quia negari non potest quin tales redditus sint instituti propter pios vsus. ¶ Quid de administratione sacramen
3
*toꝝ ⁊ celebratiōe in ipsis hospitalibus pauꝑibꝰ ibidẽ. Rñ. ꝙ dʒz seruari ātiqua cōsuetudo q̃ ad exercẽda ⁊ ministrāda spiritualia supradicta vt in. d. cle. quia contingit.
¶ Precipit̃ oĩbꝰ ad quos de iure vel cō suetudine vel statuto vel priuilegio ꝑtinei cura hospitalium ꝙ bona deꝑdita alienata indebite: in statũ debitũ redu cant ⁊ reformẽt vt rectores iuxta facultates prouentu ũ insistāt substẽtationi receptioni miserabiliũ personarũ. ĩ quo si negligentes fuerũt ordinarij iniũgit̃ vt ipsi si nō sunt exempta autoritate ꝓ pria sivero exmpta sunt autoritate apo stolica compellant ad predicta facienda per censuram ecclesiasticam compescendo tam eosdem  quoscun contradictores cuʒz dantibus auxiliũ consilium vel fauorem non obstantibꝰ qui buscũ priuilegijs quo ad hoc. di. cle. quia contingit.
Hospitalis

Hospitalis

quomodo debet esse clericus vide. s̃. Clericus. iij.
Hostiarius

Hostiarius

dicitur idem quod ianitor. Nam in veteri testamẽlo primi paralippo. v. Hostia rij electi sunt ad custodiā templi vt nō ingrederetur in illud immundus spiri tus in. omni re. vnde hostiarij dicti sũt eo ꝙ presint hostijs templi. ipsi eniʒz te nẽtes claues omnia intus extracusto diunt at inter bonos ⁊ malos haben tes. iudicium fideles recipiunt. ⁊ infide les abijciunt. xxj. dist. cleros in fi. ⁊. xxv. di. perlectis.
Hosti

Hosti

seruāda est fides ꝓmissa. xxiij. questiōẽ. j. noli. ⁊. xxij. q. iiij. Jn nocens. Quod limita. vt. j. iuramentuʒz v. §. xvij.

De hic dictis posui. s̃. in versicu. fides ⁊ ꝙ capitaneo belli hostem dicipere non licet priuato vero sic. not. Barto. in. l. j. §. non fuit. per illum text. ff. de do lo. ⁊ potest hostis furari ⁊ predari stosti bus. l. ij. ⁊ ibi Bal. C. de commer. ⁊ mer ca. non tamẽ facit suas res alienas hostibus predatas ⁊ si vendat oportet do mino restituat. l. latrones. ff. de capt. et in. l. hostes per bal. C. eo. titu. ⁊ ad quid teneantur hostibus reddere no. Bald. in. l. j. C. de lati. libe. tol. et Alex. in. d. l. hostes.
Humilitas vera

Humilitas vera

requirit tria. Pri mum sui ipsius nihilationem. hoc est ꝙ reputet se omnibus viliorem. Et licet cognoscat se habere aliqua dona dei que alij non habent tanto magis debet in sevisesce re cogitans ꝙ si deꝰ talia alijs dedissʒz gratiores deo essent  ipse. Et sic cũ ve ritate potest se extimare viliorẽ oĩbus ⁊ magis ingratũ. ⁊ hoc est quod voluit di cit Beda in omeł. sabbati tertie dñice q̃ dragesime. Cũ aliũ inquit peccantẽ cō spicimus mox animũ deorsum inclinemus ⁊  abiecti ex nostra fragilitate sumus si nos diuina pietas non sustẽtet humiliter inspiciamus. Hec ille. ex Joan. xiij. cum feceritis hec omnia dicite: quia serui inutiles estis. q. d. ex consideratione humili obligationis quam habemus: quia cum augentur dona ra tiones etiā crescunt donorũ. ¶ Secundum promptā alioꝝ obtẽperationẽ. vũ | de renun. c. nisi cũ pridẽ. tunc veram hu militatẽ ostẽdis cũ per eā locum sublimen effugies. ⁊ tamẽ per obedientiam non dimites nā vera humilitas facitvt quis magis alijs de se credat  sibijp si: quia dicit Gre. si se meliorem alijs nō crederet nequa aliorũ cōsilia sue deli berationi postponeret. Et hoc veruʒz in omni dubio ꝙ potiꝰ dʒz alijs credere  sue opinioni secus in alijs. ¶ Tertium ꝙ requirit humilitas est. vt dona dei q̃ in se habet abscondat ⁊ se solum vilem ab extra demonstret nisi inquantũ honor dei ⁊ bonũ proximi aliud requirit. nam nō esset humilitas quando ꝓ salute proximi ⁊ ad edificationẽ animarum posset ostendere ⁊ predicare dona dei que habet si eaioccultaret:  dicitur Matth. v. luceat lux vestra ⁊ c. Non tamen debet magis vilescere in apparen tia  importet conditio sua ⁊ qualitas respectu eorum cum quibus viuit quia sic potius esset superstitio  humilitas xlj. d. c. quisquis rebꝰ in prin.
Loading...