Lemma
Cabella

Cabella

Vide. j. pedagium et talia quia pro eodem accipiuntur vel quasi.
Calix

Calix

nō dʒz esse de ere. aut auricalco: aut cupro nec de ligno. nec de vitro nec de cristallo vel lapide: de con se. dist. j. vasa. et. c. seq. sed dʒz esse de auro vel argento aut stagno. c. calix. de conse. dist. j.
1
*¶ Quis pōt consecrare calicẽ ⁊ patenā Car. in cle. attendentes de sta. re. vidct̃ sentire ꝙ ep̃s ⁊ etiā abbates qui vtuntur insignijs pōtificalibꝰ qñ hñt ex cōsuetudine. quia ista suijt potiꝰ dignita tis  ordinis. Sed Ge. ĩ. c. abbates. de priuile. lib. vj. dicit ꝙ licet hec glo. sit ꝓ ipsis abbatibus. tamẽ debent abstine re propter vnctionẽ que fit in eius con secratione. c. vnico de sacra vnctione.
¶ Quomodo execratur. Rñ. ẜm pet. de pał. q cōsecratio calicis fit in superficie. Et ideo si calix argenteus consecra tus deauretur indiget recōsecratione. Secus credo si de auratio cadit ꝓpter vsum quia non reconsecrabitur. nec est simile incalice do aurato sicut ĩ pariete ecclesie. qui decrostatus indiget recon secratione vt in gl. c. ecclesus. de conse. di. j. sed in perdiitone auri q ita subti liter ponitur non videtur si ita consecratio in suꝑficte ipsiꝰ quin remaneat in argento ⁊ ita seruat consuetudo. Si militer si amittat formam suā execrat̃. ar. c. j. de cōse. ec. vel al. ⁊ quia districta forma iam non est calix si reparat̃ erit nouus calix. ⁊ ideo consecrandus. Secus si formam non amisit uis aliqua liter lesus fuerit.
Calumniator

Calumniator

quis dicatur vide supra accusatio. §. octauo.
Cambium

Cambium

Vide infra vsura. primo .§. lj.
Canonica

Canonica

portio dicitur  est cano nibus approbata ⁊ debi ta iure decretorum. x. q. j. de his ⁊. c. decernimus. ⁊. xvj. q. j. constitutũ. ⁊ ĩ. Cle. dudum de sepul.

De hac canonica portione tota ma | teria tractatur per Pet. de peru. in tracta. canonicarum portionum. per titu. vbi quibus debetur ⁊ qua actione petatur ⁊ per quas: ⁊ a quibus ⁊ quando no. Bal. in suo magi. in versi. canonica portio per totum.
¶ Quotuplex est canonica portio? Rñ.
1
*ꝙ duplex. vna q̃ debet̃ episcopo ab oĩbus ecclesijs totiꝰ diocesis. de qua habes. x. q. in. c. de his. ⁊. c. se. in gl. ⁊ de te sta. c. officij. ⁊. c. se. cuʒz concordantijs in gl. Alia que debetur ecclesie parrochia li. de qua habetur. de sepul. per totũ in decre. ⁊. vj. ⁊ Cle.
¶ Quota est canonica portio episco pa
2
*lis. Rñ. secundum gl. in. c. requifisti. de testa. c. tertia vel quarta secundum con suetudinem.
¶ Quota est canōica portio parrochia
3
*lis. Rñ. q iura sunt diuersa ⁊ ideo erit quarta quia in illa omnia iura concor dant. licet quedā dicant mediam. quedam tertiam. ff. de arbi. l. diem. §. si plu res. ⁊ de arbi. c. si ex tribus. li. vj. nā in dubijs sequimur quod minimũ est. ff. de le. ij. l. si ita relictuʒz in fi. ff. de re. iur. l. semper. ita no. Archi. in. c. cuʒz quis de sepul. li. vj. ⁊ Jnn. in. d. c. req̇sisti. ⁊ Ber. in. c. certificari. de sepul. ⁊ hoc verũ. nisi consuetudo esset dandi medietatem. vel tertiam. quia tunc ista esset debita. vt in. d. c. certificari. Et sic intellige iura q̃ videntur dicere quod est tertia vel medietas.
¶ Vtrum consuetudo. valeat qua nihil
4
*datur episcopo vel parrochlali eccłie. Rñ. Host. in sum. ti. de sepul. tenet q nō. Similiter ⁊ Gofre. cũ sit irrationabilis capitu. fi. de consuetu. ⁊ contra iu ra de sepul. capitu. j. do. pe. de perusio. in tractatu. de canonica portione. Et Jnnocen. in dicto capitulo requisisti. te nent quod consuetudo valet dummodo sit prescripta spacio annorũ. xl. facit c. de quarta. de prescrip. ⁊ q notat Jo. in. d. c. certificari.
¶ Vtrum prescrĩptione etiam sicut con
5
*suetudine possit in totum tolli. Rñ. Se cundum Hostien. vbi. s̃. et. d. pe. ꝙ sic. sed requiritur titulus vel cursus temporis cuius contrarij memoria nō existat. ⁊ ita loquit̃ capitulũ primũ de pre scrip. lib. vj. Ratio quia ius commune est pro ecclesia parrochiali vel episcopo. Et ideo vbicun presumptio est ↄ̃ possidẽtem oportet quod titulum alle get ⁊ probet per quẽ talis presumptio tollatur.
¶ Vtrum per pactũ possit renuntiari
6
*dicta quarta. Rñ. Secundum archi. ca pitu. pactum de pac. lib. vj. quod quan do damnificatur ecclesia non valet pa ctum. Secus vbi non damnificaretur quia valeret sine autoritate superioris factum. l. non eo minus. C. de procuratoribus.
¶ Aquibus debetur quarta episcopa
7
*lis. Rñ. Scm Hostiẽ. in sum. tit. de sepul quod debetur ⁊ potest peti ab omnibus ecclesijs. j. propriam diocesimcō stitutis. vt. xvj. q. j. constitutuʒz siue sint capelle monachorum vel a: iorum reli giosorum vel monasteria. Vel alia pia loca siue sint conuentualia. vel q̇euis alia in ciuitate vel extra vt de offi. ord. conquerente de testa. officij. ⁊ capitu. re quisisti etiam si sint exempta. nisi ĩ priuilegio fiat specialis mentio de preiudicio episcopalis quarte. de deci. dudum. §. vlti. ff. ne quid in loco pu. l j. §. merito. Pa. vero in. d. capi. officij. tenet contrarium. scilicet ꝙ solum debeatur ab ecclesijs episcopo subiectis non ab exemptis seu subiectis immediate pa pe. ⁊ di cit ꝙ sic communiter ten et̃. pe. vero in prefato tractatu limitat pa. verum dicere quando legans eccłie exem pte non est subditus episcopivel exem ptus similiter alias debeat̃. Sed verior videt̃ opi. pa. quia ista quarta datur ep̃is ratione sollicitudinis quam debet habere in ecclesijs sibi subiectis vt patet. in. d. c. conquerente. non respectu legantium.
¶ Sed nunquid exempti tenent̃ solue
8
*re quartā canonicā pape. Rñ. abbas in c. requisisti. de testa. ꝙ sic. ⁊ sequitur do. pe. vbi. s̃. Legatus tamen de latere pe | tere nō poterit quia nō est diocesanus exẽptorũ de ṗuil. c. autoritate li. vj. ĩ gl. ¶ De quibꝰ debetur quaria canonica ep̃alis. Rñ. ꝙ de oĩbꝰ legatis factis qui buscũ ecclesijs vel pijs locis ẜm ꝙ di xi in. §. p̃cedẽti. ⁊ etiā quarta decimaꝝ ⁊ quarta eoꝝ que veniũt occasiōe fune ris vt in. c. req̇sisti de test. si ibi pa Fallit hoc in. vij. casibus ẜm do. pe. vbi. s̃. ¶ Primus qñ relinquit̃ aliquid pro or namẽtis eccłie seu vestibꝰ videlicet cũ legat sericũ ꝓ planeta vel ali ornamẽ tũ pro altari vt no. doc. in. c. fi. de testa. Ex quo sequit̃ ꝙ si legatur aliquid vt fiat chorꝰ vel pictura vel maiestas vel calix vel hmōi nō det̃ quarta.  ista est fabrica ad lōgeuũhonorẽ dei. d. c. fi. ⁊. l. j. C. ne. fi. fal. Jste imagines ⁊ cruces ap pellant̃ signũ dei. l. ticia. §. seia. ff. de au ro et argẽ. leg. ⁊ Jnn. in c. cũ ad sedẽ. de resti. spol. dicit ꝙ cruces ⁊ calice sũt ornamẽta ecclesie. ¶ Scs qñ legatur ꝓ prefatis ornamentis redimẽdis ornan dis seu reparādis. vt dicit Jnnoc. in. d. c. fi. Jdem dic cũ legat̃ ꝓ libris necessarijs diuino officio. Siłr qñ legatur pro monumẽto fiẽdo  religionis interest monumẽta cōstrui vel exornari. l. j. §. in terdictũ. ff. de mor. infe. ¶ Tertius quā do legat̃ pro fabrica ecclesie repatione indigẽte ⁊ portio pro fabrica nō habet̃: vel si hr̃ nō sufficit. Si vero ecclesia nō indiget fabrica soluetur q̃rta ẜm Host. reliquum seruabitur pro tꝑe necessario ad fabricam. ¶ Quartꝰ quādo legatur ꝓ luminaribꝰ oleũ pro lampade vel ce rei hmōi. ¶ Quintꝰ quādo legat̃ ꝓ an niuersario celebrādo an annuati. c. cũ creatura. de cele. mis. ¶ Sertꝰ quādo le gat̃ pro. vij. xxx. ⁊ hmōi ẜm Hosti. in. d. c. fi. ¶ Septimꝰ quādo relinquit̃ ad ꝑpetuũ cultũ diuinũ puta q festũ vniꝰ sancti fiat annuatim vel dicit̃ officium in vna capella  in hmōi cōsistit cultꝰ diuinꝰ. c. fi. de rescri. lib. vj. ¶ Octauus fallit ẜm Pau. in. d. c. requisisti in obla tionibus de quibus non debet̃ quarta vt olim. ¶ Nonus fallit ẜm eundeʒz in donatiōe in vita de qua etiā nō debet̃. c. de his. de sepul. ⁊. c. j. de sta. mona.
¶ Vtrũ debeat̃ quarta ep̃o de relictis
10
*factis hospitali. Rñ pau. in. d. c. officij. ꝙ sic si est religiosum puta autoritate episcopi constructum etiā ẜm Joā. an. si relictum fuisset factum pauperibus talis hospitalis  presumitur habuisse respectum ad locumnō ad personā. Secus si relictum esset pauperibꝰ simpliciter  non deberetur. l. nulli. et. l. si quis ad declinandam. C. de epis. et cle. si vero hospitale nō est religiosum licet diuersa sit opi. tamen tene cũ pau. ibidem ꝙ si hospitale est edificatum auto ritate iā defuncti sic ep̃s habebit quar tam  ep̃s habebit curā vt r in autẽ. de ec. tu. §. si q̇s.  nō pōt ampliꝰ redire ad prophana. Si vero edificator viuit sic non debetur quarta ⁊ relictum vide tur factũ pauperibꝰ cũ talis locus non sit capax quia edificator potest eum de struere. c. inter dilectos. de dona. et ibi Jnnoc. Et ex dictis patet ꝙ de relictis istis fraternitatibus nō debetur quarta. vt tenet pet. qui. s̃. Limita tamẽ pre fatum dictum Joan and. de pauperibus simpliciter verum scilicet quando legatur in genere pauperibꝰ ẜm Bal. Jta q inter personas distribuatur et non inter loca vtputa quia testator iubet cuilibet pauperi dari tunicam vel certam quātitatẽ pecunie quia legatur vt singularibus ꝑsonis. ⁊ sic non dent̃ quarta ep̃o. c. ex parte el. iij. de verb. si. ałs legando pauperibus in genere ve ster legare hospitali quod est in ciuita te vbi testator habet domiciliuʒz. casus est in. d. l. si quis ad declinandam. ver. vbi aũt. ⁊ ideo deberet̃ quarta contra. Jo. an. ⁊ eũ sequẽtes ⁊ sic verum credo quando est tali hospitale ꝙ pauperea cōiter ibi mittantur. secus in hospitali bus vbi pauci pascuntur. Et sic intelligo. Joan. Andree.
¶ Vtrum debeat̃ quarta ep̃o de legato
11
*facto alicui vt singulari ꝑsone. Rñ. do. pe. vbi. s̃. ꝙ nō sicut quādo legat̃ clerico nō hñti administrationẽ vel p̃lationem seu alicui canonico vt in. d. c. req̇|sisti. §. fi. vel cũ legat̃ leprosis morantibus in tali loco seu domo vel cũ legat̃ heremitis aut istis fratribus qui morā tur in aliquo loco vel aliquibꝰ mulieri bus ꝓ dote vł viduis ꝑegrinis ⁊ hmōi in quibꝰ cessat. d. c. ex parte. el. iij. vide q no. Jnno. in. c. relatũ. de sepul.
¶ Vtrũ debeat̃ quarta ep̃alis de lega
12
*tis pro male ablatis. Rñ. do. pe. vbi. s̃. quod nō  sunt debita nō legata siue restitutio sit certa siue incerta.
¶ Vtrum debeat̃ quando subditus le
13
*gat ecclesie extra diocesim ↄstitute? Rñ. ꝙ nō. ita tenet Abbas. in. c. requisisti. ⁊ Jnn. in. d. c. officiũ. ⁊ Jo. an. in. d. c. certi ficari. Et ita consuluit. Joan. de monte merello. Hoc intelligo nisi consuetudo vel prescriptio aliud habeat. c. cum inter. de ver. sign. el. ij.
¶ De quibus debetur canonica paro
14
*chialis. Rñ. ꝙ de oĩbus que veniũt ratione funeris. ⁊ de omnibus legatis fa ctis ecclesie apud quā elegit sepulturā de sepul. per totum ⁊ in clem̃. dudũ. eo. titu. Fallit hoc in. xiiij. casibus ẜm do. Pet. vbi. s̃. ¶ Primus qñ per cōsuetudi nẽ vel prescriptionẽ nihil soluitur ẜm ꝙ dictũ est. ¶ Scs qñ per priuilegiuʒz pape eximitur a prestatione. de reli. do mi. c. constitutus. de testa. c. officij. in fi. de sep. in nostra huiusmodi sunt hodie fratres minores ⁊ predicatores per pri uilegium. ¶ Tertius qñ legat̃ ad vsus priuilegiatos de quibus. in. c. fi. de testa. qui sunt. vij. casus primi de quibus nō debet̃ quarta ep̃alis de quibꝰ. s̃. in §. ix. ¶ Quartus qñ eccłie donat̃ dona tione inter viuos. vt in. d. c. de his. §. si vero. ¶ Quintus quando post electionem sepulture in aliquo monasterio sa nus existens illud intrat: ⁊ in eo profitetur ante moriatur ⁊ ideʒz dico si intrauit cũ proposito absolute mutandi vitā. quia desinit esse parrochianus al teriꝰ ecclesie ar. c. beneficiũ de reg. lib. vj. Si vero non fecit professionẽ nec ha buit absolute ꝓpositũ vitam mutandi debetur quarta ẜm archi. in. c. cũ quis de sepul. lib. vj. ⁊ videtur veriꝰ ẜm ge. ibidẽ licet alij dicāt cōtra:  religiosus cẽset̃ cōtrahere domiciliũ ĩ monasterio facta ꝓfessione tacite vel expresse. non ante vt dicit archi. ⁊ Joā. in. c. statutum de rescri. lib. vj. Et idẽ vr̃ dicẽdũ de leproso q̇ intrauit domũ leprosorũ ꝙ nō debet̃ ẜm Gu. secus de illo qui recipit̃ in cōfratrẽ qui tñ retinet bona sua quo ad ꝓprietatẽ  debet̃ q̃rta. c. cũ ⁊ plantare de priui.  nō transit in religionẽ. Secꝰ si solum sibi retinuisset vsumfru ctũ suoꝝ bonoꝝ:  gauderet ṗuilegio religiōis. c. vt ṗuilegia de ṗui. ¶ Sextꝰ qñ quis legat ecclesie in qua non sibi elegit sepulturā nec sepelit̃ ibideʒz ẜm glo. ordi. in. c. j. de sepul. ⁊ idẽ Jnno. ĩ. c. lj. de sep. ⁊ Arch. in. c. ij. eo. ti. li. vj. lʒz in c. placuit. xiij. q. ij. tenuisset ꝙ deberet̃ hoc idẽ ꝓbat Jo. an. ĩ. c. j. ⁊. c. certificari de sepul. in gl. ⁊ in cle. dudũ. §. veꝝ. vbi reprobat opi. Hosti. tenẽtis cōtrariũ in d. c. ij. ⁊ est opi. ꝟa. alia hosti. reprobata ẜm do. Ant. in. d. c. certificari. nā talia debẽt esse subiecta q̃lia p̃dicata. xxxij. q. ij. apłs. ¶ Septimo fallit qñ de facto sepelit̃: vt puta.  erat ibi interdicta ecclesia vel ciuitas fuit tñ de facto et ↄ̃ voluntatẽ fratrũ sepultꝰ in eoꝝ eccłia ⁊ multa oblata. Nā ẜm Fede. ↄsi. cxix. et sequit̃ Ge. in. d. c. j. de sepul. lib. vj. non debet̃ q̃rta. Rñ  talis tꝑe interdicti nō pōt eligere sepulturā apud mẽdicā tes vt no. Jnn. de ṗuil. c. vt preuiligia ⁊ c. cũ ⁊ plātare. ⁊ de pe. ⁊ re. q ĩ te. uis liceat ipsis recipere mortuaria vt orẽt ꝓ defunctis si cũ pnĩa decesserũt. xj. q. iij. quicũ intra. facit q no. Jnn. in. c. tāta de exces. p̃la. Jtẽ  quarta dent̃ rō ne iniurie facte eccłie parochiali. d. c. certificari. ergo nullā iniuriā ei facit ex quo ibi nō poterat sepeliri. ĩmo plꝰ dicit idẽ Fede. ꝙ si mẽdicātes spōte eũ ta li tꝑe sepeliũt nō debet̃ quarta. sʒz tenẽ tur tan violatores interdicti. cle. j. de sepul. ⁊ in. c. si canonici de offi. or. li. vj. tunc enim soluʒz debetur quarta quando sepeliunt in casu a iure concesso. secus si sepeliũt in casu a iure prohibito vt in. c. ex parte el. j. ⁊. c. cum liberum. et | in. c. i nostra i fi. de sepul. ⁊ ibi dicit Jnno. ꝙ quando de facto non de iure sepelitur debent corpus ⁊ oblationes q̃ ratione sepulture sacte sunt. sed non le gata facta nō ratione sepulture vel occasione ipsius. ⁊ ita patet ꝙ si de facto sepelitur contra voluntatem illius cu ius est ecclesia ꝙ non tenetur ad quar tam aliquam. sed tenetur et corpus et omnia qua ratione sepulture habuit re stituere sed non quartam de legatis fa ctis non ratione sepulture vel eius occasiōe. Similiter non debentur de his que amici de bonis ipsorum tunc offerunt. ¶ Octauo fallit quando ecclesia parochialis erat interdicta ex culpa sua et non parochiani. tunc ecclesia nō habebit quartam: siue parochianus se pelliatur alibi ex electione sua siue nō. vt quia alibi est sepulchrum suorum maiorum ẜm Pet. et no. Ge. in. c. j. de se pul. libr. vj. ¶ Nono quando reuocat electionem quam fecit legando ⁊ alibi eligit sepulturam ⁊ sepelitur quia paria sunt non eligere ⁊ electam mutare. ff. de adi. lega. l. j. ⁊. ij. Sed primo casu non debetur. vt. s̃. dictum est ergo nec in secundo. Jta consuluit Fed. consi. x. Gem. in. d. c. j. videt̃ tenere ꝙ reuocata electione sepulture. reuocetur ⁊ legatũ et dabit̃ illi ecclesie vbi elegit sepeliri: quia subrogatus debet intelligi subrogatus cuʒz omnibus qualitatibꝰ onere et honore. l. j. §. hec actio. ff. si quis test. li. esse ius. fue. ⁊ ideo onus etiaʒz emolu menti commutatur ⁊ ecōtra. l. alunne. .§. seia. ff. de adi. leg. Et dicit veruʒz nisi aliter cōstet de volũtate legātis. ¶ Decimo quando licet elegerit: tamen non sepelitur ex sacto heredum vel ex facto contingenti circa personā defuncti: pu ta quia moritur nimis longe vel heredes nolũt ad ecclesiā electā deferri:  verba sunt intelligẽda cum effectu. l. j. ff. quod quis iuris. ⁊. l. ea quidem. C. si man. ita fue. alie. tex. est in. c. relatũ. de cle. nō resi. ergo cessabit canonica: ex quo ibi non sepelitur. Jta tenet Fede. vbi. s̃. ⁊ do. Pe. vbi. s̃. Ge. tamẽ in. d. c. j. vester sentire ꝙ isto casu ecclesia nō pri uat̃ legatis sactis gr̃a sepulture vt no. in. c. in nr̃a de sepul. ⁊ ideo forte nec sua quarta ecclesia parochialis. ¶ Vndeci mo cuʒz legatur pro incertis male ablatis ẜm do. pe. vbi. s̃. ¶ Duodecimo qñ legatum est ecclesie parochiali tantum tum est quarta pars legatorum facto rum ecclesie electe ẜm Hosti. in. d. c. offi cij. et do. pe. vbi. s̃. Alij volunt ꝙ nō cōputabitur: sed soluet quartam ecclesie electe: ac si nihil ecclesie parrochiali es set legatum: sicut Gof. Ray. in summa Jo. in. d. c. officij. Fede. consi. iij. Jo. de lig. in. d. cle. dudũ. Tu vero tene ꝙ si cō suetudo esset ꝙ teneretur tantũ legere ecclesie parochiali: tunc vera sit secunda opi. vt nō cōputetur. Si vero dicta consuetudo nō est: sic computabitur. et si minus est supplebitur. sicut filius fa cit in. l. si quando. C. de inoffi. testa. Si plus est legatum ei quā sua quarta nō defalcabit̃. ¶ Tertiodecimo qñ tꝑe testamenti ⁊ legati nō elegit sepeliri. sed postea tꝑe mortis elegit sepulturam fa cit. c. relatũ. de sepul. in. ij. gl. Ber. in. d. c. de his. dicit se dubitare. sʒz ego credo teneri nisi fiat donatio ĩter viuos ⁊ nō in fraudẽ. ¶ Decimo quarto quādo pa rochianꝰ nō potuit audire diuina: nec percipere eccłiastica sacramẽta in sua parochiali ecclesia ꝓpter vacationem longo tẽpore: ⁊ alibi elegit sepulturam ẜm Bald. in suo tractatu. De hoc ratio quia que legantur pro labore: cessante eo cessat ⁊ legatum. l. seio. in fi. ff. de annu. leg. Cum ergo quarta detur pro ad ministratione sacrametorum ⁊ celebra tione vt patet in. d. cle. dudũ. §. veꝝ ibi. cum mercedis exhibitio patet ꝙ non debetur quia cessante causa finali cessat effectus de quo in. c. cuʒz cessante. de appella. Hosti. vero ⁊ Jo. in. c. relatum. de sep. ⁊ Pe. vbi. s̃. tenent ꝙ immo debetur: quia vicium prelati non debet nocere ecclesie. Sed ego teneo cũ Bal. ⁊ dico ꝙ vicium prelati nocet ecclesie in acquirendis vt no. pa. in. c. vtsuper de re. ec. non ali.
¶ Vtrũ de legato facto rectori ecclesie
15
*ĩ qua elegit sepulturā ꝓmissis dicẽdis ꝑ rectoreʒz debeat̃ quarta parochialis. Rñ. ꝙ sic etiaʒz debet̃ quarta ep̃alis. vt in. c. cum inter vos de. ver. si.
¶ Vtrũ de donatiōe cā mortis debeat̃.
16
*Rñ. ꝙ sic accedit magis legato  ↄtra ctui. l. fin. C. de dona. cā mortis. cle. dudum. de sepul.
¶ Cui debet̃ canonica portio. Rñ. ep̃a
17
*le. debet̃ ep̃o diocesis. parochialis ꝟo debet̃ eccłie. vbi audit diuina ⁊ ꝑcipit eccłiastica sacr̃a tex. ẽ in. c. cũ q̇s. de sepul. li. vj. vel dʒz ꝑcipere de iure. si vero trāstulit domiciliũ alicubi ⁊ morit̃ ante nouũ domiciliũ acq̇sierit tũc dent̃ eccłie ꝑochiali in qua morit̃ ẜm archi. in. c. j. de sepul. libr. vj. hug. ray. Gof. et Vin. ĩ. c. nos de sepul.  volũt ꝙ ibi dʒz sepeliri si nō elegisset. Sʒz tenẽdo opi. Jnn. in. d. c. nos. ĩsti. de sepul. ꝙ dʒz sepe liri in ecclesia cathedrali: ipsi debebit̃. Si vero hʒz domiciliũ in diuersis paro chijs vt sunt reges. tũc est equũ ꝙ diui dat̃. sed nō credo necessariũ: sʒz dabitur ecclesie in qua morit̃. licet Host. ⁊ Jnn. dicant diuidendā.
¶ Quid si audit diuina in vna. in alia
18
*ꝟo recipit sacr̃a. Rñ. Jnn. ⁊ Jo. in. c. de his. de sepul. Arch. in. d. c. cũ q̇s. q fiet diuisio portiōis. c. j. ⁊. c. relatũ. de sepul. limito si vtra hʒz cimitertũ ⁊ curā. ałs nō. arg. c. si ecclesia. de ↄse. eccl. vel alta. ¶ Quid de istis receptis in cōtractibꝰ
19
*retẽtis bonis suis. Rñ. Hosti. ⁊ Gof. ꝙ sicut nō eximunt̃ a iurisdictiōe ep̃i. ita debetur quarta de legatis per ipsos de quo dic vt. s̃. §. xiiij.
¶ Qũo extrahent̃ iste quarte. Rñ. ho. ĩ
20
*sum. de sep. q extrahetur primo quarta ep̃alis:  antiquior ⁊ dignior demũ parochialis si venit extrahẽda. Si ꝟo prius fuisset quarta parochialis extra cta: sic ep̃s habebit quartā quarte parochialis: ⁊ quartam de reliquis.
Canonicus

Canonicus

dʒz facere que ad cano nie officium spectant: et si puer est per aliũ. vt de. eta. ⁊ quali. c. ij. ff. de decurio. l. spurij. §. minores.

De canonico ⁊ qũo ponat̃ in posses sione canonicatus no. Bal. ĩ. l. ij. col. xij. ver. suꝑ sco pũcto. C. de serui. ⁊ an pos sit per testes probare titulum sui cano nicatus. no. Ray. ꝙ sic in. l. si qua per ca lumniam. C. de epis. ⁊ cle. per. c. ij. de cle. peregri.
¶ Vtrũ possit esse laicus. Rñ. ẜʒz Vin. ꝙ
1
*nō pōt tñ laicus ex iusta cā habere pre bendā. extra de cōsti. c. cũ. M. ferrarien sis. ⁊ ibi Pa. hoc tenet.
¶ Jn quo sunt interrogādi. vide. j. Jn
2
*terrogationes.
Canonisatio

Canonisatio

sanctoꝝ ẜm Jnno. in c. audiuimus. de reli. et ve. san. est canonice ⁊ regulariter sta tuere ꝙ aliq̇s honoret̃ pro sancto puta ꝙ fiat officiũ pro eo solẽne sicut ꝓ alijs sanctis q̇ sunt eiusdẽ cōditiōis. vt si cōfessor fiat officiũ cōfessorum. si martyr martyrum.
¶ Que requiruntur in canoniʒzatione.
1
*Rñ. Jnno. vbi. s̃. ꝙ regulariter ꝓbatio nes de fide ⁊ excellentia vite: ⁊ miracu lis eius. extra de testi. venerabili fratri nostro.
¶ Vtrum oratio sit fundẽda ad nō san
2
*ctũ. Rñ. Jnn. vbi. s̃. ꝙsic ad aliquẽ virũ q̇ credit̃ bonꝰ ⁊ ꝓ se intercedat ad deũ quia deꝰ fidẽ illorũ attendens etiā si il le nō essetbonꝰ p̃ces eoꝝ acceptaret. ar. xxxij. di. §. verũ. xv. q. vl. c. fi. nō tñ licet de eo facere officiũ solenne vel preces solennes.
¶ Vtrũ alius  papa possit canoniʒza
3
*re. Rñ. Jnno. ibidem quod non.
Cantus

Cantus

in ecclesia inuẽtꝰ est ad pro uocandā cōpunctionem in animos auditorũ. xxj. di. cleros ante fi. de conse. di. v. non mediocriter.
¶ Vtrũ cantus theatrales sint cātẽdi
1
*in ecclesia Rñ. ꝙ non. nec in modũ tra gediarum. sed cantandũ est cuʒz cordis deuotione. xcij. di. cantantes ⁊. d. c. non mediocriter. ⁊. xxxviij. distin. sedulo. xij. q. j. quia.
Capitulum

Capitulum

potest sede vacāte absoluere ab excōicatione taʒz iuris  hominis a q̃ ep̃s absol|uere possʒz nisi. a sede apostolica spāliter sit ei interdictum. ca. vnico. de ma. ⁊ obe. lib. vj.

De ca pitulo an cōsequat̃ iura episcopatus ⁊ q̇d possit sede vacanti. no. plene Bar. in. l. vbi absunt. ff. de tuto. ⁊ cura. da. ab his. ⁊ intelligit̃ semꝑ ep̃o ĩ omni actu etiā si soli episcopo conueniat vt ꝑ Bal. in. l. j. oppo. C. de cōtrata. ¶ Vtrũ possit dispensare in casibus in
1
*quibus ꝑmittit̃ep̃o dispensatio. Rñd. Fed. consi. xxix. ꝙ sic. ⁊ no. Pau. in. c. cũ olim. de ma. ⁊ obe.
¶ Vtrũ possit dare cōfessorẽ seu absol
2
*uere in casibꝰ episcopo reseruatis. Rñ. Pa. vbi. s̃. quod sic.
¶ Vtrũ ptās capituli cōsistat in maio
3
*ri. parte. Rñ. Mo. eo. ti. ꝙ in matori ⁊ sa niori. Jta. ꝙ totũ capitulũ dicitur facere q maior ⁊ sanior pars facit. c. cũ in cũctis de his q̃ fi. a. ma. par. ca. Fallit hoc in tribꝰ casibꝰ. ¶ Primus. qñ aliquid est pluribꝰ cōmune non vt collegiatis: sed vt singulis.  tũc non valet quod fit a maiori parte sed oportet cōsentiāt singuli. ff. de serui. rusti. predi. l. per fundũ. de cōsti. c. cum oẽs in glo. ¶ Scs qñ maior pars capituli delinquit ⁊ propterea est priuata ptāte sua. vt in. c. bone memorie. el. j. ⁊. c. cũnobis de elect. cũ si. ⁊. c. gratũ de postu. prela.  tũc tota potestas capituli residet in maiori parte q̃ nō deliquit no. Pau. in c. de his q̃fi. a ma. ꝑte. c. ¶ Tertiꝰ ĩ ele ctiōe romani pōtificis. vbi opʒz q due partes consentiant. c. lʒz. de elect.
¶ Sed q̃ dicitur maior pars capituli ⁊
4
*sanior. Rñ. Mo. ꝙ illa q̃ nitit̃ maiori rōni ⁊ pietati. viij. ↄi. sane. quippe presumitur. tñ semꝑ ꝓ maiori parte. ⁊ illi statur nisi ↄ̃riũ ꝓbet̃. lxj. di. nullꝰ. ⁊ d. c. j. de ele. dudũ. el. i. Multa tāgũt doc. de ptāte capituli. in. d. c. cum olim que nō pertinẽt confessoribus. vide ibi.
Caracter

Caracter

quid est. Rñ. sanctus bona. in. iiij. di. vj. q. j. prime patris. ẜm cōem opi. est quedam spũa lis qualitas anime. Vñ nō est passiovł potẽtia anime. ĩmo est habitꝰ ĩ prĩa spe cie qualitatis accipiẽdo cōiter habitũ prout comprehẽdit oẽʒz qualitateʒz ani mam disponentem siue facile mobilẽ siue perfectam: siue imperfectam. Vñ dicicur habitꝰ  est ꝑpetuus. ⁊  non ꝑficit. sʒzadvlteriorẽ ꝑfectionẽ disponit i. ad gratiam potest dici dispositio.

De caractere an imprimatur in di gnitatibus secularibus. no. ꝙ nō in. l. iij. C. de dig. lib. xij.
¶ Ad q̇d dat̃. Rñ. sctũs. Bo. vbi. s̃. q. ij.
1
*ꝙ ad quatuor. ¶ Prĩo ad significāduʒz. ¶ Sco ad disponẽdũ. ¶ Ttertio ad assimilādũ. ¶ Quarto ad distĩguẽduʒz. nā cũ sit signusacr̃ale signat gratiā gra tũ faciẽtẽ nec solũ signat: sʒz disponit ad eā  vsus sacr̃oꝝ nō est tm̃ in significā do. sed etiā in disponẽdo: ⁊  disponit ad gr̃aʒz habet aliquā similitudinẽ cũ gr̃a q̃ est similitudo dei. Jdeo aliquo mō cũ signat̃ deo. ⁊  oẽs ↄfigurat deo ⁊ sic vni assimilat gregẽ dñi inter se. et sic distinguit ab his q̇ nō sũt de grege dñi. vel etiā  distinctionẽ facit in eo de grege ẜʒz aliā ⁊ aliā rōnẽ assimilādi. ¶ Vtrũ ĩprimat̃ ĩ oĩbꝰ sacr̃is. Rñ. sctũs
2
*Bona. vbi. s̃. d. c. iiij. ꝙ nō nisitm̃ ĩtribꝰ sacr̃is. ¶ Prĩo ĩbaptismo ĩ quo fides gi gnit̃. ⁊ distĩguit̃ ppłs ĩfidelis a fideli. ¶ Sco in cōfirmatiōe ĩ qua fides roboratur ⁊ hō vt pugil ad pugnādũ vn gitur ⁊ ab infirmis discernit̃. ¶ Tertio in ordine in quo virtꝰ multimoda datur ⁊ homo vt sctũs ad ministeriũ tem pli a laico separatur.
¶ Vtꝝ sit ĩdelebił. Rñ. sctũs Bo. vbi. s̃.
3
*q. v. ꝙ sic. Rō est ex ꝑte cāe volũtarie. s. dei ĩprimẽtis ⁊ ex parte. subiecti nō est ṗncipałr ĩ effectiua q̃ maxie vertibilis est sʒz in tota imagine ⁊ prĩcipaliter in cognitiua  imago principaliter cōsistit in cognitiua vt r in lib. de spiritu ⁊ aĩa: tũ ex parte finis quia non datur ad actum alicuiꝰ virtutis vel scientie sʒz ad actum distinguendi.
Carcer.

Carcer.

Vtrũ q̇s possit se includi fa cere ĩ arcto carcere ad pnĩaʒz ꝑagendam. Rñ. Pa. in. c. veniens. de re cu. ꝙ sic ex illo. c. ⁊. c. que vere. xvi. q. j. |
Carceratio ꝙ est meri imperij. not. Bar. ⁊ Alex. ĩ. l. iij. ff. de iurisd. oĩmiudi. ⁊ que sit pena carceris fracti. no. ĩ. l. j. ff. de effract. ⁊ ibi per Ang. ⁊ Spe. ĩsti. de presum §. ij. ꝟ. violentia.
¶ Vtrũ liceat ĩcarcerare aliquẽ. Rñ. ꝙ sic ẜʒz ordinẽ iusticie. s. aut in penā aut in cautelā. Et hoc pertinet ad euʒz qui vłr habet de actibꝰ ⁊ eiꝰ vita. dispone re. alius nō pōt nisi ad horam ne aliq pctm̃ faciat vel vt iudici representet ẜm Tho. sca sce. q. lxv.
¶ Vtrũ cedeus bonis possit incarcera
1
*ri ꝓ debito. Rñ. ꝙ nō. Nā vt tenet Pa. in. c. lator de pig. nō pōt quis etiā ꝑ pa ctũ se obligare carcerari ꝓ debito renũ ciādo bñficio cessiōis bonoꝝ  est con tra bonos mores. Jdẽ tenet Dy. ꝑ. §. ele gāter. l. alia cā. ff. sol. matri. ⁊ Ri. allegat glo. in autẽ. immo. C. de ac. ⁊ ob. ⁊ putat verũ bar. in. d. §. elegāter nisi in duobus casibus.
¶ Primus si alienauit oĩa suabona in
2
*fraudẽ creditorum casus est in. l. fi. ff. de his que in frau. cre. ꝙ tenet Dy. in .§. si quis in frau. insti. de act. ¶ Scs si debitor tꝑe quo cōtraxit sciebat se nō soluẽdo esse. vt. ff. de iure. do. l. pe. Naʒz in istis duobꝰ casibus nō dabit̃ sibi bñ ficiũ cessiōis bonorũ. Et plʒz mihi ista opi.  equa ⁊ sequẽda ĩ ↄscĩa. lʒz alij cōtrariũ teneāt ꝙ. s. possit incarcerari sim płr. Adde etiā ꝙ teneri facere aliquẽ ĩ carcere ꝓ debito. aliqñ est cōtra preceptũ caritatis ꝓ ximi. vt puta qñ in nul la culpa ẽ de dāno ꝓximi. ⁊ nō heat vñ satisfaciat ip̃e nec sperat̃ ꝙ aliquis ꝓ eo sit satisfacturus. secꝰ si fuit ĩ culpa  tũc ad penā posset detineri q bñ no. ¶ Vtrũ incarcerās aliquẽĩiuste teneat̃.
3
*Rñ. ꝙ siue sit iudex siue nō tenetur de oĩ dāno ei dato ad restiōnem. ⁊ etiā de iniuria sibi satisfacere arg. c. penale. cũ ibi no. xiiij. q. v. ⁊ quicũ priuatus ali queʒz incarcerauerit: etiaʒz pro manifesto crimine capite punitur de iure ciui li. vt. C. de coarta. l. omnes. lib. xij. cōmit tit em̃ crimeʒz lese maiestatis. ⁊ vltimo suppliciopunitur quisquis habet car cerẽ ad detinẽdũ aliquẽvt. C. de priua. car. l. vnica. Veruʒz intelligit glo. s. publice accusatũ. Secus si ad detinendũ proprios seruos ne fugiant.
¶ Vtrũ ille qui iurauit redire ad car
4
*cerem teneatur. Rñ. pau. in. c. sivero de iure iurā. ꝙ sic etiam si sit sibi periculũ mortis dũmō carcer nō sit iniuriosus  quo dicit glo. sing. in cle. pastoralis. in ꝟbo violentā iniuriā. de re iudi. ꝙ nō tenetur tunc redire.
¶ Vtrũ contractus gesti ꝑ incarceratũ
5
*valeant. Rñ. pa. in. c. accedẽs. de ꝓcu. ꝙ detẽtus in carcere: publico ⁊ iuste si est dānatus pena capitali nō valẽt q: est effectus seruus pene ⁊ bona sua ve niunt ad succedẽtes ab intestato. nisi ĩ crimine lese maiestatis vt in autẽ. bo na damnatoꝝ. C. de bo. dā. vnde etiam nō pōt disponere ad pias cās ẜm Jo. an. in. c. ij. de vsu. li. vj. Si nō est sic dānatus valẽt. vt no. in. l. q̇ ĩ carcerẽ. ff. q me. cā. etiā cũ eo q̇ eũ fecit detinere: vt dicit bar. ibidẽ. Aut detinetur in carce re. iniurioso. ⁊ sic cũ illo q̇ eũ tenet non valẽt sʒz debẽt rescindi actione q metꝰ cā di. l. q̇ in carcerẽ. Cũ alio aũtvalẽt ni si ad hoc ñ tineat̃. iuxta no. ĩ. c. dñs. de sec. nup. De capto ab hostibꝰ in bello nihil dico  hodie vt dixi. s̃. Bellũ nō efficit̃ seruus de cōsuetudine. ⁊ iōvalẽt cōtractꝰ ꝑ eũ facti. lʒz secꝰ sit de iure vt in. l. eius qui in prin. ff. de testa. ⁊ in. l. diuus. ff. de iure fi. ⁊ no. secundum eũdem pa. vbi. s̃. ꝙ nō dicitur liberatus a carcere qui custoditur. et ideo opʒz sit in loco tuto. vt no. Barto. in. d. l. qui in carcerẽ cōtra practicā illorum qui educunt aliquem de carcere ⁊ custoditur ibi per familiam.
¶ Not. ꝙ iudex debet visitare carcera
6
*tos ⁊ facere ꝙ hẽantnecessaria. vt. C. de epi. audi. l. iij. ⁊ pōt liberare eum queʒz videt ad nullius instantiaʒz vel sine de licto aut cā debita detẽtũ ex mero officio. vt not. Bart. in. l. si quis vxori. §. si fugitiuum. ff. de fur.
Caritas

Caritas

est secundum Aug. rectissima aĩ affectio que diligitur. |
De charitate ⁊ ꝙ ordinata ĩcipit a seipso. l. preses. C. de serui. ⁊ aqua. Jteʒz prefert suis extraneis. l. cũ acutissimi. et ibi Bal. in. j. nota. C. de fideicō.
¶ Vtrũ teneamur ex caritate diligere
1
*deũ ex toto corde tota aĩa ⁊ tota mẽte sicut dicitur. Ma. xxij. Rñ. S. bo. in. iij. di. xxvij. q. vlt. ꝙ nō ꝑ exclusionẽ affectꝰ extranei. s. ꝙ nihil sit ĩ amore nostro ni si deus. nec in cogitatiōe. nec in mẽte. quia impossibile est sic implere in hac vita. sed per exclusionẽ affectus cōtra rij sic tenẽtur hoc est ꝙ nihil diligamꝰ supra deum vel equaliter ipsi deo.
¶ Qui sũt diligẽdi ex caritate. Rñ. ẜm
2
*sanctũ bo. ĩ. iij. dis. xxviij. ar. j. q. j. ⁊. ij. q summũ bonũ vel cui summũ bonũ est natũvniri velvnit̃ ꝑ cognitionẽ ⁊ amo reʒz hoc aũt bonũ vnit̃ vel ꝑticipat̃ ab aliq̇bꝰ in actu vt in blĩs. A q̇busda in habitu vt in iustis viatoribꝰ. Aq̇busdā in potẽtia solũ vt in malis viatoribꝰ. Jn q̇busdā nullo modo reducibile ẽ ad actũ vt in dānatis ⁊ creaturis irra tionabilibꝰ. ¶ Primi sunt maxime ex caritate diligẽdi. ¶ Secũdi minus  primi. ¶ Tertij minꝰ  secũdi.
¶ Quarti nullo modo sint diligẽdi ex
3
*caritate uis amore queʒz in cludit vł imperat caritas inquantum dei creatu re possunt diligi nō ita ꝙ caritas feratur directe ad ipsos sed ad deum cuius sunt creature.
¶ Vtrum sit aliquis ordo caritatis de
4
*precepto. rñ. S. bo. vbi. s̃. q. vlt. ꝙ sic ẜʒz Aug. de doc. christiana. ¶ Et primo su per omnia diligẽdus est deꝰ. ẜʒz ꝙ nos sumus tertio ꝙ iuxta nos ẽ. s. proximꝰ quarto ꝙ. j. nos est. s. corpus proprium ⁊ corpꝰ proxi. de pe. dis. ij. c. caritas est. ¶ Vtruʒz prefatus ordo attendatur pe nes affectuʒz. ⁊ effectũ. Rñ. S. bo. vbi. s̃. di. ix. q. vj. ꝙ attenditur penes vtrun sed sciendum ꝙ effectus accipitur ali quando pro motu. Et sic est quedaʒz ra tionalis eligẽtia. est aũt iste affectus aliquādo a caritate elicitꝰ. s. quo quis optat alteri summum bonuʒz ⁊ tum ad istum affectuʒz debet esse ordo quia magis mihi  patri ⁊ magis ṗmi  alij debeo optare vitā eternā. Aliquādo effectus est a caritate imperatus. vt est ille quo quis optat alteri aliq bonũ tẽ porale q est ordinatũ ad cōserua tionẽ naturalẽ ⁊ sic ẜʒz diuersas ↄditio nes ordo pōt p̃dictus posterari affectꝰ aũt quādo accipit̃ nō ꝓ motu sʒz ꝓ pas sione. idem est ꝙ quedā muliebris cō placẽtia. ⁊ isto modo minime respicit̃ a caritatis ordine quia potius respicit sensualeʒz experientiā  rationis eligẽ tiā sicut patet ꝙ plus delectatur quis cũ videt amicũ  de ṗme absolute. uis plus diligat pr̃eʒz cuiꝰ signũ est  plus faceret pro patre. Effectus auteʒz est triplex.
¶ Primus respicit salutẽ anime. ⁊ hũc respicit ordo caritatis principaliter.  primo debeo ꝓcurare saluteʒz meam  ꝓximi ⁊ prius patris  extranei. ¶ Se cundus respicit sustẽtationẽ vite. ⁊ tũc respicit minꝰ principaliter. quia ẜʒz diuersas ↄditiōes ⁊ opportunitates de bet homo magis ⁊ minus esse benefi cus in collatiōe alicuius temporalis. ¶ Tertius est in collatiōe beneficij ecclesiastici. ⁊ tũc minime respicit  in taliuʒz collatione dignitas meriti soluʒz est attendẽda. ⁊ parum vel nihil propinquitas sanguinis.
¶ Vtrũ homo teneat̃ excaritate subire
5
*mortẽ ꝓ xp̃o. rñ. ẜʒz. S. b. vbi. s̃. q. ij. Aut adest necessitas vel deferẽdi iustitiam vel amittẽdi vitā. ⁊ sic quilibet tenetur magis mori dilecto deo. ꝙ eo offẽso vi uere. ⁊ hoc dico si dat̃ optio vel ꝙ iusti cia deferat̃vł q vita perdat̃. Addo q cuʒz quisvidet ꝙ ꝑ mortẽ suā pōt fides leruari vel iusticia. ⁊ persecutio nō est ꝑsonalis sʒz vniuersalis: tũc te netur de precepto sustinere morteʒz. vnde prela tus tenetur se morti exponere quando videt ꝙ ex fuga sua sequetur dispẽdiũ in fide vel in iustitia in ecclesia. similiter q̇libʒz sicut fecit tho. cātuariẽsis. aut est soluʒz oportunitas manifestādi diuinā gloriā ⁊ edificādi ecclesiā. Et isto mō ẽ suꝑerogatiōis nō necessitatis ad | ꝑfectionẽ nō oẽs tenent̃. Si aũt homo daret se morti pro xp̃o: eo ꝙ vitā suam habet exosaʒz. mortalissime peccaret.
¶ Vtrũ hō existẽs ĩ caritate teneat̃ ad
6
*ꝑfectionẽ. Rñ. ẜm sctm̃ bo. vbi. s̃. q. iiij. quod. v. modis obligat̃ q̇s ad aliquid. ¶ Primo ꝓpter diuinũ mādatũ: ⁊ sic non magis obligat̃  alij nisi ex equo  maiorẽ. gr̃aʒz hʒz. ¶ Sco obligatur ꝓ pter votũ emissum. ⁊ sic solũ q̇ fecit te nent̃ nō q̇ nō fecit. ¶ Tertio ꝓpter susceptũ officiũ ⁊ sic quilibet tenet̃ ad illā ꝓfectionẽ q̃ req̇rit̃ necessario ad ill officiũ sicut in p̃lato regimẽ subditoꝝ. ¶ Quarto ꝓptervitandũ scandalũ. vñ tũc tenet̃. ad oꝑa exemplorũ qñ aliter scādalũ sequeret̃. ¶ Quĩto ꝓpter ↄsciẽtie iudicium quod dictat de necessitate fiendum.
¶ Vtrũ caritas semel hĩta possit amit
7
*ti invia. Rñ. ẜʒz cōiter doc. ĩ. iij. di. xxvij. quod sic ⁊ aliter tenere esset erroneũ.  caritas nō tollit vertibilitateʒz arbitrij j. Cor. x. tu qui stas vide ne cadas.
¶ Quō amittit̃. Rñ. ꝑ peccatũ mortale
8
*solũ ꝑ quod volũtas auertit̃ a deo vñ Aug. suꝑ ge. li. viij. dicit ꝙ hō deo presente sibi illuminat̃ ꝑ caritatẽ. absente vero ↄtinue tenebrat̃ a quo nō locoꝝ ĩ teruallis sʒzvolũtatis auersiōe discedit̃. ¶ Qũo recuperat̃. Rñ. quod ꝑ peniten
9
*tiā q̇ tollit auersionẽ illā. Vñ. aug. li. v. cōte. Penitẽtia ẽq̃dā res optĩa ⁊ ꝑfecta oẽs defectus reuocans ad perfectum. ¶ Vtrũ quis possit scire certitudinali
10
*ter ĩ hac vita se hr̃e caritatẽ. Rñ. q nō eccle. ix. nẽo scit vtrũ odio vł amore sit dignus. Et rō vna est ꝓpter caritatis ⁊ dilectiōis acq̇site similitudinẽvt dicit Ber. de amore. Alia ꝓpter diumaʒz dispẽsationẽ per quā deus claudit oculos seruoꝝ suoꝝ ne extollāt̃. Aliqui tñ dicũt quod hoc est verũ loquẽdo de ca ritate finali ꝓ oĩt ꝑe ⁊ absolute sʒz accipiẽdo ꝓ caritate aliquo mō nō pōt hō scire certitudĩe fidei se caritatẽ hr̃e puta cũ adultꝰ bñ dispositus baptiʒzat̃vł q̇s suscipit sacramẽtũ pnĩe sine obice peccat mortalis in volũtate inherẽtis. ¶ Vtrũ opera bona fctā extra caritatẽr
11
*valeāt. rñ. ꝙ nō quo ad premiũvite eter ne: vł quod ad diminutionẽ pene debi te peccatis directe. sʒz bñ valẽt indirecte.  qͦ dicā. j. pnĩa. §. xiiij. ⁊ satisfactō. §. vj. ¶ Vtrũ bona facta ĩ ca ritate ⁊ ꝑ pctm̃
12
*morta. mortificata reuiuilcāt ꝑ verā pe nitẽtiā. rñ. ꝙ sic ẜʒz cōit̃. the. ĩ. iiij. d. xxiij
Castitas

Castitas

etiā inuenit̃ in mr̃imo nia li ↄiugio. tex. notabilis est in. c. nicena. ⁊. c. aliter. xxxj. di. ⁊ ar. in. c. vt clericorũ. de vi. ⁊ hone. cle. ⁊ glos. in c. quod a te. de cle. coniu.

Castitas qñ p̃sumat̃. no. in. l. eũ qui. infi. C. de epi. ⁊ cle. et qualier intel ligatu. ꝟbũ caste viuere. bal. no. ĩ. l. deo nobis. col. xiiij. versi. iuxta p̃dict a que ritur. C. de epi. ⁊ cle. glo. ⁊ docto. in aũt. sui relictũ. et ibi. Bald. col. iiij. versicu. no. ꝙ anima mariti post glo. inversicu lo nuptijs. C. de indi. vidui. tol.
¶ Vtrum mulier que mortuo viro cuʒz
1
*alio ↄ̃hit amittat legatũ sibi factũ sub ista cōditiōe. si castevixerit. Rñ. Bar. in l. mulier. §. cũ ꝓponeret̃. ff. ad tre. ꝙ nō nisi aliud senserit testator: vel habeat vsum loquẽdi:  ꝟba dubia debent in ↄ̃ctu ĩtelligi ẜʒz cōeʒz opi. facit quod no. idẽ Bar. ĩ. l. labeo. ff. de sup. le. ⁊ ĩ. l. oẽs ppłi. ff. de iust. ⁊ iu. ⁊ ĩno. ĩ. c. olim. de ꝟ. sig. ⁊ gl. in. c. nōnulli. de rescrip.  cōis vsus loquẽdi p̃fert̃ ꝓprie significationi ꝟboꝝ ĩ quacũ materia idem Bar. in. l. v. que incipit. Gñaliter. C. de secũ. nup. ꝙ lucret̃ tʒz ⁊ fac̃ ille tex. cũ au. sua. Jdẽ iʒz pau. ĩ. d. c. vt clericoꝝ. ⁊ addit ꝙ caute addat si caste vixerit ĩ viduitate vide ꝓ hoc q legit̃ in. l. vnica. C. si sec. nup. limitat ang. ĩ autẽ. quō opʒz epi. §. hoc  deo veꝝ si nubat tm̃ semł ꝑ tex. ĩ l. boues. §. hoc sermōe. ff. ꝟ. sig. ꝑ quẽ tex. dicit ꝙ si q̇s reliq̇t sua bōa ꝓ maritādis mulieribꝰ ĩdistĩcte ꝙ ĩtelligit̃ so lũ  mulieribꝰ prĩa vł sca vice ↄtrahẽ tibꝰ nō de tertio nubẽtibꝰ. siłr dicit idẽ ang. idẽ ꝙ si p̃dicta ꝟba caste vixerit ꝓ ferũt̃ a lege sic lucrat̃ legatũ. etiā trās eũdo ad scavota:  oẽs nuptie sũt ho neste. sʒz si ꝓferaut̃ a marito filio vł eiꝰ | herede. q̇ ledunt̃ ꝑ trāsitũ ad sca vota sic ꝑdet. si aũt ꝓferant̃ ab alijs puta a cōsanguineis vxoris aut extraneis: sic non perdet per secunda vota: sed bene transeundo ad tertia connubia.
Castratus

Castratus

vtrũ possit ordinari. vide. j. corpe viciatꝰ. §. j.
Casus

Casus

ep̃is reseruati q̇ sunt. Rñ. ꝙ de casibus a iure reseruatis modica est controuersia inter doctores. Cōiter em̃ doctores se remittũt ad glo. in. c. si ep̃s de pe. ⁊ remi. lib. vj. q̃ ponit sex casus. ¶ Primus est de excōicatiōe maiori: ⁊ hoc intellige de illa quā cōditor canonis sibi vel alteri reseruauit.  allegat. c. nuꝑ. de sen. excō. ⁊ iō dic vt. s̃. absolutio. j. §. ij. ¶ Scs de blasphemā te publice deũ vel sctōs. Hoc veruʒz siłr qñ denunciat̃ ep̃o ⁊ pōt cōuinci.  alleg. c. ij. de male. q q̇dẽ loquit̃ de foro ↄtentioso: vt pʒz intuẽti ergo vr̃ ꝙ si nō denũciat̃ ep̃o nec ↄ̃ eũ aliq̇d ꝓcedit: ꝙ in foro aĩe possit a ꝓprio sacerdote absolui cũ pena nō debeat. excedere casuʒz suũ. vt. s̃. dixitblasphemia. §. iiij. ¶ Tertius de sortilegijs alleg. c. ij. de sortil. sʒz nihil facit:  si faceret potiꝰ esset casus reseruatꝰ patriarche  ep̃o  pr̃iarche cōmittit̃ illiꝰ sacerdotis absolutio ⁊ dispẽsatio: ⁊ iō nō vr̃ reseruatꝰ. ¶ Quartꝰ cōmutatio votoꝝ seu dispẽsatio. ⁊ hoc veꝝ est ꝙ ꝑtinet ẜm cōiorẽ opi. ad ep̃os c. j. de voto. ¶ Quintꝰ est restō incertoꝝ alleg. c. cũ sit de iudeis. sʒz nō facit vt. j. restitutio. ij. §. xiij. nisi ĩ manifestis vsurarijs. vt dicet̃. j. vsura. ij. §. viij. ¶ Sextꝰ est cōtractus matrimonij. interdictum ecclesie allegat. c. j. ⁊. c. vlt. de ma. ↄ̃. inter. eccł. ↄ̃. ⁊ ẽ verũ quō ep̃s p̃ciperet ali cui ne ↄ̃heret ꝓpter aliquam rōnabilẽ cām. ⁊ talis cōtẽneret:  tũc ad ep̃m esset mittẽdus ꝓpter honorẽ. ar. c. graue. de p̃bẽ. ¶ Septimus clādestinũ ma trimoniũ ↄ̃ctũ. de clā. despō. c. cũ inhibitio. sʒz nihil dicit de hoc. c. ill. Ho. tñ ti. de pnĩa ponit primũ scm ⁊ q̃rtum ⁊ post ponit ꝓ quarto scm eũ de solẽni pnĩa allegat. l. di. c. miror. ⁊. c. in capite. Sed hec tm̃ pro notorio imponi debet vt. pʒz. xxvj. q. vj. c. vlt. in tex. ⁊ in gl. Vbi ergo talis pnĩa a p̃latis cōiter non im ponit̃ ꝓ talibus. nō video quin ĩferior possit absoluere. ¶ Quintꝰ ẜm Ho. ẽ di spẽsatio irregularitatis in clerico. ⁊ cōcedẽdũ est. ¶ Sextꝰ de incẽdiarijs ante denũciationẽ. Et satis facit ad hoc. c. pessimā. xxiij. q. viij. ĩ. verbo si q̇s aũt archiep̃s vel ep̃s. Et intellige de incen diarijs qui dolo hoc fecerint: vł fieri fe cerint auxilio vel cōsilio aut mandato vt ibidẽ. ¶ Septimꝰ si audiuit ep̃s cōfessionẽ alicuius: ⁊ eũ noluit absoluere ab aliquo peccato:  tunc inferior non debet se intromittere. xxj. dis. inferior. Mo. in sum. ti. de penitentia ponit solum quatuor de prefatis. de re. iu. li. j. ti. xv. ponit. vij. de predictis. Benedictꝰ x. in extrauagāti reuocata per Bonifa cium. in cle. dudũ. de sepul. ponit quattuor de predictis. Et sic patet q̇d tenẽduʒz de casibus de iure reseruatis quia in veritate nō sunt nisi. v. vt patet sed de casibus ꝑ consuetudineʒz reseruatis est magna diuer sitas inter doc. quibus dā ponẽtibꝰ plures quibusdā pauciores. Gl. in. d. c. si ep̃s sic dicit. Solet epi scopis reseruari pnĩa oĩm publicorum enormiũ criminũ oppressiōes filioꝝ ex proposito vel casu cuiuslibet homicidij falsi testimonij vel instrumenti. periurij. Jncestus. corruptiōes monialiũ coeuntes cũ brutis ⁊ his similia. Sʒz certe nō potest dari certa determinatio.  vnaque diocesis habet cōsuetudinẽ suam. nec est vna cōsuetudo generalis in oĩbus diocesibꝰ quo ad hoc. ĩmo ali qñ ep̃i vno anno reseruāt sibi plus aliqñ minꝰ sicut eis videt̃. Vnde tene ẜm spe. in reꝑtorio ĩ regula suꝑ q̇bꝰ sit penitẽs ad ep̃ʒz remittẽdus ꝙ ꝓprius sacerdos pōt absoluere ab o ĩbꝰ q̃ specialiter a iure non sunt reseruata ep̃is vel alijs vel q̃ nō sũt ipsis sacerdotibꝰ directe vel ꝑ aliquā cōsequẽtiā ĩterdicta. ar. c. atsi clerici.  iudi. ⁊. c. nuꝑ. ĩ fi. de sen. exc. ⁊ ĩ. c. ĩter corꝑalia. de trāsla. p̃la.  talis hʒz ordinariā iurisditionẽ suꝑ popolũ sibi commissum a iure. de pe. dist. | vj. c. placuit. de pe. ⁊ remis. c. oĩs. sʒz aduerte ẜm eũdẽ spe. ꝙ ep̃s directe vel ali qua ↄsequẽtia seu ↄsuetudĩe pōt interdicere dictis sacerdotibus aliquos casus ne absoluāt. ¶ Primo si talis sacer dos commisit crimẽ ꝓpter q meretur tali ptāte priuari. ¶ Sco qñ ad vtilitatẽ cōitatis expedit: ałs nec pōt obligare sacerdotes parochiales quin ab soluāt. facit. c. de ecclesiasticis priuilegijs. xxv. q. ij. c. priuilagia el. j. ⁊ el. ij. ibi dẽ no. etiā ꝙ uis talis. sacerdos habeat autoritatẽ absoluẽdi ab aliqͦ casu ꝙ nō dʒz absoluere si videt expedire saluti aĩe ↄfitẽtis sʒz remittere ad superio rẽ  vt dicit apłs. ij. cor. xiij. Ptātẽ dedit deꝰ in edificationẽ nō in destructio nẽ. Siłr lʒz ep̃s sibi ꝓ cōi vtilitate reseruasset aliquẽ casum: ⁊ sacerdos videret in aliquo singulari nō expedire saluti eiꝰ ĩmo obesse si remiteret̃ ꝙ pōt absol nere iuxta no. ꝑ pau. in. c. q dilecto. de cōsan. ⁊ affi. ⁊ in. c. at si clerici de iu. Et sic collige q sacerdos parochialis de iure pōt absoluere ab oĩ excōicatiōe ẜʒz ꝙ dixi. s̃. Absolutio primo et ab oĩbus pctĩs excepto crimine incẽdiariorum ⁊ cōtrahẽtis cōtra interdictũ ecclesie ma trimoniũ. ⁊. ab eo a qͦ ep̃s noluit eũ absoluere post audiuit eũ ĩ cōfessiōe. et quādo publica pnĩa est imponẽda: nisi ep̃s ꝓpter eius delictũ: vel ꝓpter vtilitatẽ aĩaꝝ ei interdixerit aliquoꝝ alioꝝ absolutionẽ pctōꝝ. Dispẽsare autẽ vel in irregularitate. aut votis vel alijs q̇buscũ nō pōt nisi spāliter ei ↄcedat̃. tenet etiā hen. in primo quolib. q. xxv. ꝙ p̃lati nō possũt sibi reseruare nouos casus vltra illos qui de iure eis reseruant̃ nisi ex cā legitima. Et hoc verum quo ad sacerdotes qui habẽt curā aĩarum. Quo vero ad alios bene possunt tot quot volunt: excepto quo ad minores et predicatores de quibus dic vt j. confessio. iij. §. xxviij.
Casus

Casus

fortuitus est repẽte rei euentꝰ qui p̃uideri nec resisti potest vt colligitur in. l. in rebus cōmodatis in prin. ff. cōmo. vt mors seruorum sine culpa: hostiuʒz incursus piratarum vel naufragiũ. Jncendiũ: fuga seruoꝝ qui custodiri non solent. vt ibi ponit̃. Vbi no. ꝙ vbi diligẽtissimus preuidisset nō est casus fortuitus. veluti si domũ quā ruiturā diligẽtissimus preuidisset. nō preuidisti ⁊ ꝓpterea equm in ea dimisisti qui perijt ex ruina. Secꝰ si ex teremoto: aut subito impetu ventorum.

Casus fortuitus quis dicat̃. ⁊ Bal. in. c. j. in ti. quib. mo. feu. amit. no. ꝙ est qui de facili nō euenit. ⁊ cui ꝓuidentia hoĩs nō pōt resistere ⁊ hoc proprie. improprie vero quando culpa precedit vt incendiũ ⁊ furtum. l. si vendita. ff. de pe ri. ⁊ cō. rei vendi. Jdem Bal. ⁊ doc. in. l. que fortuitis. C. de pig. act.
¶ Vtrũ furtũ sit casus fortuitꝰ. Rñ. pa.
1
*in. c. vnico. de como. ꝙ gl. iuris ciuilis vi dent̃ ↄ̃rie sʒz ipse dicit ꝙ si ꝑ violentiaʒz subtrahit̃ est fortuitus nisi fueris ĩ cul pa trāseundo ꝑ loca periculosa ar. l. nō est verisimile in ṗn. ff. q. me. cā. Si aũt claudestine. ⁊ tunc si ab ea ꝑsona a qua diligẽtissimꝰ precauisset. puta a vili fa mulo. nō est casus fortuitꝰ. alias sic facit q nō. in. l. q̃ fortuitis. C. de pig. ac.
¶ Vtrũ quis teneatur de casu fortuito
2
*Rñ. tex. in. d. c. vnico ꝙ sic in tribus casibus. ¶ Primꝰ quādo culpa precessit puta comodaui tibi equuʒz vt ires mediolanũ ⁊ iuisti placentiā ⁊ incidisti in latrones imputabit̃ tibi. vt hic ⁊ in. l. si vt certo. §. sed interdũ. ff. como. ¶ Secũ dus qñ precessit mora puta nō reddidi sti quādo debuisti ⁊ fortuito ꝑdidisti. tibi imputabitur vt in. d. c. vnico ⁊ ĩ bo na fides depositi. Hoc veꝝ. cōscientia. nisi eodẽ mō fuisset peritura apud dfiʒz  tũc nō tenet̃ nisi de eo in quo eũ dānificauit per non factā restitutionẽ rei tꝑe debito. ar. c. fi. de iuiurijs. Sed quā do dubiũ est an fuisset peritura vide. j. mora. §. vl. ¶ Tertiũ quādo pactũ ĩtercessit vt teneretur de fortuito. vt. in. d. c. vnico ⁊ bona fides. limitat nisi adueniat culpa eius cui permisit.  sic non teneret̃. l. cũ ꝓponas. C. de nau. fe. et. l. qui officij. §. fi. ff. de ↄtrahen. emp.
¶ Sed q̇d si generaliter renunciauit ⁊
3
*nullus casus fuit expressus. puta dicẽdo. ꝙ volebat teneri de oĩ casu fortuito. an teneat̃. Rñ. ꝙ lʒz varia sit opi. vt refert. Bal. ĩ. l. j. C. como. ego dico tñ ẜʒz io. an. ĩ. d. c. vnico ꝙ nō tenet̃ facit. l. sʒz ⁊ si in. §. quesitũ. ff. si quis cau. Q verũ est infallẽter in ↄscĩa nisi casibꝰ in quibꝰ specialiter fuisset renũciaturus si fuissent expressi. ar. c. fi. de off. vi. li. vj. ⁊ no. accursius in. d. §. quesitũ. ⁊ bñ  contra eũ q̇ legẽ dicere potuit apertiꝰ est inter petratio facienda de re. iur. li. vj. ⁊ in. l. quicquid. ff. de ver. ob. dicit̃. Quicquid astrigẽde obligatiōis cā dictũ est: id ni si palā ꝟbis exprimatur omissum intelligendum est.
¶ Sʒz q̇d si aliqui casus fuerũt enume
4
*rati specialiter. ⁊ postea secuta fuit renũciatio gñalis. Rñ. ẜm. Bar. d. §. q̃sitũ ꝙ ꝑ illā gñalẽ renũtionẽ nō veniũt casus maiores expressis. sed solũ cōsimiles exp̃ssis. Q q̇dẽ veꝝ est gñaliter in oĩbꝰ odiosis: sicut hic. Secꝰ esset in fauorabilibꝰ vt no. in. cle. nō pōt. de ꝓcu. ⁊ Jnno. in. c. sedes de rescrip.
¶ Sʒz q̇d si renũciatiōi gñali ĩteruenit
5
*iuramentũ. Rñ. Jo. an. vbi. s̃. ꝙ nō obli gat Ratio ẜm ip̃m est  iuramẽtũ non obligat vltra cōsensum iurātis. facit. c. veniẽs el. prĩo. ⁊ q ibi no. Jnn. de iureiurādo. ⁊ hoc credo veꝝ in casibꝰ ꝓ qui bus specialiter si fuissent expressi cōsen sisset. pro quibus facit. c. tua nos cũ ibi notatis de sponsal. Cōcordat Bal. vbi s̃. Ratio  iuramentũ hʒz vim casus ex pressi. l. cũ pater. §. si quis matrem. ff. de lega. ij.
¶ Vtrũ extimatio faciat venire casum fortuitũ. Rñ. ẜm Jo. an. in. d. c. vnico et
6
*Bar. in. l. si vt certo. §. nũc vidẽdũ. ff. co mo. ⁊. l. j. eo. ti. qñ sumꝰ in ↄ̃ctu. cuiꝰ nature nō repugnat q dñiũ trāsferatur tũc extimatio facit emptionẽ. vt. l. plerũ. ff. de iure. do. ⁊. l. quotiẽs. C. eodeʒz. Et sic extimatio facit ꝑiculũ oẽ ⁊ como dũ recipiẽtis. l. necessario ĩ ṗn. ff. de peri. ⁊ co. rei vẽ. ⁊. d. l. qͦtiẽs ⁊ plerũ ẽt de terioratiōis. vt. l. si extimatis. cũ. l. se. ff. so. ma. exemplũ cũ mulier dedit viro rẽ extimatā: vt ĩ. d. l. plerũ. vł q̇s extima tā rẽ tradit. ita q extimatio cedat̃ non res vt in. d. §. nũc vidẽdũ Si aũt sumꝰ in cōtractu de cuiꝰ natura ẽ vt solũ pro ꝑte dñiũ trāsferat̃ ⁊ ꝓ ꝑte nō sicut ẽ in societate sic periculũ partis solũ si exti matio fit trāsit ĩ accipiẽtẽ. vt. l. cũ duobus. §. dāna. ff. ꝓ socio. Si aũt sumꝰ ĩ cō tractu cuiꝰ nature repugnat dñij. trāslatio vt in locato ⁊ hmōi. sic extimatio nō facit emptionẽ nec trāsire periculũ casus magis ꝙ teneat̃ ex natura ↄ̃ctꝰ Nec ob. ꝙ Bar. vbi. s̃. vultvt aliq̇d ope ret̃ ⁊ sic si tenebat̃ de lata solũ teneatur de leui. si de leui tũc de leuissima si de leuissima: tunc de casu.  hoc nō teneo sic nec. Pa. in. d. c. vnico. Sʒz dico ꝙ ope rat̃ extimatio tũc solũ vt sciat̃ preciũ si deterioraret̃ vel ꝑderet̃ ex vicio recipiẽtis ⁊ sic releuatur dñs ab onere ꝓbādi veꝝ p̃ciũ rei. Si aũt res extimata daret̃ cũ pacto ꝙ aut res vel extimatio redde ret̃ sic facit transire periculũ perẽptionis: sed non deteriorationis vt. d. l. plerun in fi.
Cathecismus

Cathecismus

quid est. Rñ. ꝙ est ille exorcismꝰ q̇ fit ante ianuā eccłie suꝑ baptiʒzādo. Vñ dici tur cathecismus a cathetiʒzo. i. instruo vel doceo. Jdeo cathecismꝰ instructio vel doctrina dicit̃ de hoc ĩ. c. ꝑ cathecismum de co. spi. li. vj. ⁊ in. c. ante baptismum de conse. di. iiij.

Cathecismi materia tangitur per legistas in. l. nulli. C. ne sacrum baptis. reite.
¶ Vtrũ ↄtrahat̃ aliqua cognatio spũa lis in tenẽtibus cathecismo sicut in ba
1
*ptismo. Rñ. ꝙ sic q̃ ĩpedit matrimoniũ contrahẽdũ. sed non dirimit. contractũ vt in. d. c. per cathecismum.
¶ Ad q̇d tenet̃ qui tenet in cathecismũ Dic. vt. s̃. baptismus. viij. in fi.
2
*¶ Ad quid valet cathecismus. Rñ. ẜm
3
*Tho. in. iiij. distinctio. vj. ꝙ minuit po testatem demonis. ne tantum possit in corpore ⁊ anima vide. j. exorcismus  idem est.
Causa

Causa

dicit̃ multiplicit̃ aliqñ cā pia vide. j. legatũ. ij. in ṗn. cā ciui lis cuiꝰ finisẽ comodũ ꝑtis. seu aliquo rũ sine alterius punitiōe. Jn hoc tracta tur de pecunijs ⁊ possessionũ negocijs ⁊ hmōi. vt in. xiiij. q. ij. suꝑ prudentiam tuā. Causa criminalis cuius est finis punitio pctĩ vel vindicta publica: vt in c. at si clerici ⁊ in. c. cũ nō ab hoĩe. de iu di. ⁊. d. c. suꝑ prudẽtiātuā. ⁊. xvij. q. j. fra ter nr̃. circa mediũ. Cā mixta est q̃ participat de vtro. de ꝓcu. c. tue. Et lʒz gl. videant̃ varie ponẽdo pecuniariā penā aliquādo ꝓ ciuili aliquādo ꝓ crimi nali. vt in. l. p̃tor. in ṗn. ff. de sepul. vj. et in. l. vnica. C. quando ci. ac. crimi. pre. Tamẽ cōcordat q quādo pecuniaria pena applicat̃ fisco: criminalis est sicut tʒz Jnn. in. c. qualiter ⁊ qñ. el. ij. de accus. ⁊ est gl. ⁊ Bar. in. d. l. pretor. §. j.  sic in tẽditur vindicta publica ꝑ penā pecuniariā: sicut ꝑ penā corporis. Si vero applicatur fisco pro interesse fisci: ciuilis est vt in. l. j. C. de his qui. vt indig. Nec obstat. c. per tuas. de symo. ⁊ quod ibi notat. Pau. in rubrica de iudi.  illud. c. loquit̃ de ammonitione a prelatiōe. que est ciuilis: quia facit ad bonũ subditorũ habere bonũ prelatuʒz. Et ta li non imponitur pena debita delicto. sed nō permittitur exercere quod ei nō cōuenit. s. prelationem ad quā est indi gnus. Jtem nō dicũt doc. ꝙ precise est agere ciuiliter quādo pena applicatur ꝑti sʒz etiā alio modo. sicut ĩ. d. c. ꝑ tuas hoc sequit̃ gl. ⁊ Bar. ⁊ Ang. in. l. iij. ff. de se. vio. ⁊ Bar. in. l. fi. in questiōe. Quero qũo cognoscā. ff. de pri. delic. Jtem glo. Alber. ⁊ Saly. in. l. j. C. de se. vio. ⁊ gl. in l. aut dānũ cũ infamia. in prin. ff. de pe. ⁊ communior est opi. de hoc no. d. Ant. in rubri. de iudi.
¶ Noĩe cāe intelligit̃ de cā ꝓpinqua
1
*nō remota. vide gl. in. c. de cetero. de ho mi. Et no. ꝙ cā remota r occasio. facit l. q̇ domũ in fi. ff. loca. Vñ faciẽs turrĩ: ẽ occasio homicidij illiꝰ q̇ ascẽdit ⁊ se p̃ci pitauit. Jpsa ꝟo ẽ cā ꝓpinqua. Qñ aũt q̇s teneat̃ ꝓ cā remota no. gl. in. c. sicut nobis. de testi. q̃ distinguit. Aut dabat operā rei licite. ⁊ si adhibuit diligẽtiā debitā. nō tenet̃. xxiij. q. v. de occidẽdis. Si ꝟo nō adhibuit tenet̃. l. d. sepe. ff. ad l. acq̇. q̇ occidit. §. pe. Si aũt dabat oꝑaʒz rei illicite. ĩputant̃ ei semꝑ oĩa q̃ ĩde sequũt̃. l. di. c. quātũ dixit.  ĩiur. c. fi. ff. ad l. aqui. l. itẽ Mella. ĩ ṗn. ij. §. itẽ ⁊ cũ eo.
Qr dixit iste dixit cām dici multiplex. Tu dic ꝙ cāꝝ tria sunt gña ciuilis. s. crimĩalis ⁊ spũalis. vt no. Spe. ĩ ti. de ↄtu. §. sequit̃ videre paulo post ṗn. ꝟsi. ad huiꝰ aũt. ⁊ in ti. de iuris. om. iudi. ꝟ. et breuiter. ⁊ de oĩbꝰ generibꝰ causarũ tangit idẽ Spe. ti. de offi. om. iudi. §. fi. et in titu. de inceden. quest. per totum. ¶ Cā eccłie nō r cā ꝓpria rectoris vñ
2
*ĩ cā eccłie sue pōt esse iudex. ij. ṗ. vij. c. si q̇s erga ep̃ʒz ĩ gl. facit. c. fi. de postu. vbi ponit vt diuersa ꝓ se vel ꝓ ecclesia. Et hoc veꝝdũmō aliꝰ ↄstituat̃ q̇ agat noĩe eccłie vt ĩ. c. ĩsuꝑ. de testi. Similiter pōt esse testis in cā eccłie quādo aliꝰ ẽ cōsti tutꝰ q̇ agat noĩe eccłie. d. c. ĩsuꝑ. Sʒz no. ꝙ lʒz canonicꝰ possit esse testis ꝓ cōcani co suo cōtra extraneum  nō dicit̃ domesticꝰ eiꝰ sed eccłie tantũ ẜm Hug. vt in gl. d. c. suꝑ prudentiā. xiiij. q. ij. nō tñ pōt esse iudex pro eo cōtra extraneũ  minor cā repellit aliquẽ a iudicio  a testi. de offi. dele. c. cum. Rñ. canoni.
3
*¶ Cām ꝓpriā palā ẽ eā esse cuiꝰ emolumẽtũ vel damnũ ad aliquẽ suo noĩe pertinet. ca. biduum. §. palam. ij. q. vj.
4
*¶ Cā cōis vtrius est. vt. ff. de ri. nup. l. illud. Et iō testis nō pōt esse in re cōi sibi cũ alijs nisi ĩdirecte. vt legatariꝰ q̇ pōt esse testis in cā testamẽti in quo sibi est aliq̇d relictũ. insti. de testa. §. lega tarijs sed cā vniuersitatis nō videtur singularis ꝑsone. vt in. c. q̇ manumittitur. xij. q. ij. ⁊ ibi vide doc. in. d. §. legata rijs. cum limitationibus suis.
¶ Causa alia impulsiua que occasionẽ
5
*remotam prestat sicut Calfurnia que importune postulando cām dedit. vt mulier nō possit postulare. vt in. l. j. §. sexum. ff. de postu. Et ista cessante non cessat effectus. alia finalis. et ista regu|lat dispositionẽ. c. cũ cessante causa. de appel. l. gñaliter. C. de epis. et cle. ⁊ ibi Bal. multa dicit de hac materia. c. gña liter. vj. q. j. Hec cognoscit̃ ex. v. Primo quando illud quod exprimitur in viā cause respicit vtilitatem tā alterius  etiam partium. l. titio centum. in prin. ff. de cōdi. ⁊ demō. puta dono tibi centũ vt inde facias fieri capellā in tali eccle sia que illa indiget ⁊ hmōi. Si vero respiceret solũ vtilitatẽ illius qui debet implere ⁊ non sit pia: sic presumit̃ causa impulsiua. d. l. titio. §. sed si filio. Vñ si lego tibi. x. vt caligas emas nihilominus tenet legatũ. lʒz nō emas. Simi liter sivt fundum. Sʒz sivt emas fundũ alteri minus industrioso nō valet nisi caueat. vt ibi. Secudo cognoscitur qñ exprimitur pius actus in viam cause. l. si quis pro redemptione. C. de dona. ⁊ l. si ego. ĩ prin. ff. de iur. do. ⁊ vult Bar. ĩ l. ij. §. fi. ff. de dona. vt puta dono tibi cẽ tuʒz vt facias hospitale: nā hospitale ꝙ fiat erit cā finalis. Tertio cognoscit̃ qñ ĩgerẽdo actũ exprimit̃ ab hoĩe cā vbicũ  lex req̇rit de necessitate eā ad validi tateʒz actꝰ  tũc intelligit̃ finalis vt actus sustineat̃. l. sʒz si mors. §. fi. cũ. l. seq. ff. de do. ĩter vi. ⁊ vxo. vbi r ꝙ donatio facta vxori ad restaurationẽ ediũ igne cōbustarũ valet vs ad earũ reparationẽ. ⁊ nō in plus. Quarto vbicun nō pōt esse alia rō illa censet̃ cā finalis l. uis. vbi gl. C.  fideicō. Vñ q̇ legat iter ad fōtẽ vr̃ legare ⁊ haustũ. ff.  ser. ru. pre. l. itẽ si. Quinto vbicun lex ex primit cāʒz censet̃ finalis gl. est notabilis in. l. cũ tale. §. legato cām falsaʒz. ff. de cōdi. ⁊ demō. quā ad hoc ponderat ang. ĩ. l. sciendũ. ff. de edi. edic. ⁊ bar. in d. §. fina. cuius sunt ista dicta.
¶ Est ⁊ alia cā que est cātiua alicuius
6
*effectus sed non sufficiẽter ⁊ efficaciter ⁊ talis nō tenet̃ ad restitutionẽ dāni da ti proximo licet peccauerit. Est ⁊ alia q̃ ẽ cātiua ⁊ inductiua alicuiꝰ effectꝰ suf ficienter ⁊ efficaciter ita ꝙ sine ea non sequeretur. ⁊ talis tenetur ad restitutionem vltra peccatum commissuʒz. Et de ista loquitur. c. fi. de iniur. Quod no.  facit ad multa.
Cautio

Cautio

simpliciter dicta regulariter ĩtelligit̃ nuda ꝓmissio vt. l. sancimꝰ. C. dever. sig. Fallit in cautiōe expressa a lege p̃toria. vt. ff. de p̃to. stip. l. p̃torie. la. j. Et sic intelligegl. in. c. prio igit̃. de cōse. di. iiij. Jtẽ ẜm gl. in. l. pe. ĩ fi. ff. de pe. he. qñ est ꝑsona suspecta. vt l. si fideiussor. §. fi. ff. qui sa. co. quia tũc debet cauere cum fideiussoria. Sed cũ addit̃ idonea vel sufficiẽs: intelligit̃ de pignoratitia vel fideiussoria: vt. ff. de fi deicom. li. l. ergo  diu. §. adici. ita vide gl. in. c. ad nr̃am. el. jde iureiur. ⁊ in c. vlti. de pig. ⁊ in. c. ex publico. de conuer. cōiu. Si vero dicitur cautio medio cris: tunc venit obligatio omnium bo norũ. tex. est sing. in. l. filio. in fi. ff. vt le. nomine cane. Si vero dicitur cautio cō petẽs intelligitur arbitrio iudicis ẜm aliquos. vel ẜm alios fideiussoria vel pi gnoraticia. vt in gl. l. si debitori. ff. deiu di. no. tamen Bald. in. l. vniuersa. C. de p̃ct. impera. of. ꝙ quando statuto caue tur ꝙ cauet̃ idonee: qñ cōpromissum pe titur intelligitur arbitrio iudicis. ⁊ in l. oẽs. C. de epis. ⁊ cle. dicit tenet̃ quis dare fideiussores: ⁊ nō potest: tũc tenet̃ obligare omnia bona sua meliori mo do qui potest. Si vero dicatur. satisdet vel satisfaciat. fideiussoria intelligitur vt in. d. l. j. qui satisda. cogan. et ẜʒz gl. in. d. l. penul.

Cautio idonea vt paucis absoluā. dicitur ẜm qualitatem ⁊ conditionẽ ꝑ sone. vt per Bal. in aut̃. cui relictũ col. iij. versi. item nota ꝙ idonea cautio. C. de indic. vidui. tol. et in. l. sciendum. C. quorum apppel.
Cecitas

Cecitas

mentis ẜm tho. secunda secunde. q. xv. ar. prĩo ꝓuenit dupliciter. Primo ex hoc ꝙ auertit se spontanee a cōsideratione primi principij intelligibilis secundũ illud psal. Noluit intelligere vt bene ageret. Alio modo per occupationem mentis circa alia que magis diligit  dictum principum secundum psal. Super ce|cidit ignis. s. concupiscentie ⁊ nō vide runt solẽ. Et sic pʒz ꝙ est pctm̃. ⁊ a Gre. xxj. mora. ponitur filia luxurie.
¶ Sʒz vtrũ sit mortale? Rñ. ꝙ sic qñ sic
1
*nō vult intelligere necessaria ad salutẽ xxxviij. di. c. qui ea. siłr qñ ita occupat̃ in tꝑalibus: ꝙ omittit necessariā vaca tionẽ quā deo tenet̃ exhibere. vt in die bus festiuis in q̇bus ẜm Ri. in. iij. dis. xxxvij. arg. iij. q. iiij. ĩ aliqua hora tenet̃ deovacare mẽte vel hmōi. secus si omit tit que non sunt necessaria ad salutem  tunc est peccatum venale.
Cedere

Cedere

bonis dʒz q̇ soluere nō valet creditoribus suis. Et valebit ei ad tria. primũ ne incarceret̃. l. j. C. qui bo. ce. po. de quo vide. s̃. Carcer. §. ij. ẜm ne excōicet̃. ⁊ si erat excōicatus dʒz absolui recepta idonea cautione de soluẽdo debito si ad pinguiorẽ fortunā venerit de solu. c. odoardus Tertiũ ꝙ nō cōdẽnet̃ nisi in tũ facere pōt ha bita rōne ne egeat: necem̃ fraudādꝰ est alimẽtis quotidianis. ff. de re iud. l. sũt q̇ in id ꝙ facere possunt: ⁊. ff. qui bo. ce. pos. l. is q̇ ⁊. l. q̇ bonis. ⁊. l. si debitores. Nec ob. c. ꝑuenit. de fideius.  ibi non cesserat bonis. limita tñ tertiũ: qñ non cōuenit̃ rōne delicti. qui si cōueniretur rōne delicti: non haberet̃ respectus ne egeret etiā in clerico. vt no. Pan. in. c. olim nobis. de rest. spo. Qũo vero sit vi de. j. solutio. §. xxiij.

De materia cedẽtis bonis ⁊ an nu dus exulet ⁊ an cogat̃ mendicare not. Bar. in. l. qui cedit ĩ. vlti. q. ff. de ces. bo. gl. in. l. ij. iij. ver. possit. C. q cũ ⁊ iuste de act. §. fi. vbi ꝙ non deducit ne egeat sed tamen ꝙ non dʒz spoliari. vestibus in. l. j. C. qui bo. ce. pos. ⁊ Bart. in. l. diuꝰ in prin. ff. de bo. dan. ⁊ remanet obliga tus naturaliter tantum  ciuili obligatione liberatur Bal. in. l. cum quis col. ix. ver. vj. exẽplum. C. de iur. ⁊ fact. igno. per glo. in. l. vbicun in versi. teneri. ff. de fideius.
Celare

Celare

peccatum alicuiꝰ propter pe cuniā vel gratiam: aut cōsan guinitatẽ simonia est vt in. c. nemo. de simo. vbi glo. ⁊ Jnno. dicit ꝙ rō est  q̃ libet tenetur alterius peccatũ ad peni tentiā indicare. xxiiij. q. iij. tam sacerdo tes. Secus aũt in ind icatiōe furis. vł serui fugitiuivt capiat̃  licite merces accipit̃. ff. de offi. p̃fec. vrb. l. solẽt. et. ff. de cōdi. ob. tur. cām. l. iiij. §. vlti. Nec ꝓ prie dicit. Jnno. ꝙ est simonia vbi ex gr̃a q̇s nō iudicat. sʒz dʒz puniri sicut simoniacus. tu dic ẜm gl. ĩ. l. iiij. §. si tibi. ff. de ↄdi. ob. tur. causam. ꝙ ille q̇ nō te netur ꝑ officiũ vel actionem vel iudicẽ reuelare furẽ licite accipit aliq̇d. vt in dicet sed accipere vt non indicet turpi ter accipit  ↄ̃ publicā vtilitatẽ q̃ est maleficia puniri. vt. ff. de fideius. l. siq̇s a reo. §. pe. Et sic ptʒz ꝙ rōne naturali non tenet̃ q̇s indicare  tũc non liceret accipere ꝓ indicando. vt. ff. de condi. ob tur. cau. l. j. in fine. ⁊. l. ij. j. Rñ. Q tñ lʒz vt in. d. §. si tibi quod limito verũ de indicatione q̃ sit prelato vt puniat. secus de illa que fit alicui vt ꝓuideat:  teneretur.
Censura

Censura

ecclesiastica q̇d comprehẽ dat. Rñ. ꝙ interdictum suspensionem ⁊ excōicationem: de verb. signi. c. querenti.
Census

Census

est q̃dā pensio q̃ de prouẽtibus soluit̃. j. q. iij. quesitum. vel potest dici census quicquid annua tim soluitur in quātitatevel summa. ff. de censi. l. etatem.

De censu ⁊ quid sit ⁊ an sit signum subiectionis ⁊ ecōtra an nō soluere sit vsurpatio libertatis. no. Bal. in. l. plures col. ij. versi. no. ꝙ non soluere. C. de fide instru. ⁊ in. l. data. col. xvj. C. qui ac cu. non pos. ⁊ in aut̃. q̇bus mo. natur. effi. sui. §. si quis.
¶ Cẽsus nouos imponere ecclesijs aut
1
*veteres augere prohibetur oĩbus episcopis ⁊ prelatis in. c. prohibemus de censi. etiam si eripuerunt eas de manu laici. vt in c. ecclesijs. eo. titu. Dicit tñ Pau. in. d. c. prohibemus ꝙ hoc veruʒz est ad vtilitatem eorum pro priā vt in cle. ij. de re. ec. non alie. Secus esset ad vtilitatẽ alterius ecclesie. rationabili | causa subsistente ⁊ a prelato iurisditio nem habente episcopalem ⁊ in eccłia pleno iure sibi subiecta.  tunc potest vt no. Jnno. in. d. c. prohibemus. ⁊ facit. c. preterea. eo. titu.
¶ Quis pōt imponere cẽsum. Rñ. ꝙ q̇
2
*cun hʒz ius in re tali. vt insti. de vsufru. §. sine testamento.
¶ Quod argumẽtũ prestat census. so
3
*lutio. Rñ. ꝙ aliqñ subiectionẽ de censi. c. oĩs aĩa. Aliqñ prestitā libertatẽ vel ꝑ ceptam protectionem vt in. c. percepimus. de priui.
Certum

Certum

dicit̃ id de quo ꝓprio nomi ne vel indubitata circũ locutione cōstat. vt in glo. de priui. c. cũ ⁊ plātare. Jnsti. de exhereda. li. §. noĩatiʒz vbi r ꝙ q̇ vnũ filiũ solũ hʒz noĩatim ex heredat siue dicat. tit iũ filiũ meũ exhe redo. siue filiũ meum exheredo.
Cassatio

Cassatio

a diuinis officijs alia generalis. ⁊ hec eq̇parat̃ ĩterdicto. ita ꝙ posita generali cessatione ab eo qui pōt vel de iure vel de cōsuetudine in loco aliquo. si quisibi celebrat est irregularis ⁊ religiosus talem cessatio nem non seruās est excōicatꝰ ipso facto si matrix ecclesia seruat. Et sic ĩtellige cle. j. de sen. ex. ⁊ Jnn. in. c. nō est nobis de spō. Cessatio vero specialis est illa que solũ in aliqua eccłia ponit̃. Et hec non comparatur interdicto. Vnde cele brans in eadẽ ecclesia nō efficit̃ irregularis nec religiosus excōicatꝰ si nō sernat uis talis ecclesia esset matrix. Et sic intellige glo. ij. capitu. si canonici de offi. ordi. li. vj. ⁊ Jnno. in. c. dilectis filijs de appel.
¶ Que est pena imponẽtis generaleʒz
1
*vel specialẽ cessationẽ indebite. Rñ. ꝙ illi qui imponũt tenent̃ restituere oẽs fructus quos interim ab ecclesia perce perunt. Jn qua cessatum est etiā si talis eccłia sua erat. ⁊ ipsi ecclesie. Jt em tenent̃ de omni dāno quod alij incurrũt ꝓpter talẽ cessationẽ. d. c. si canonici. ⁊ ibi Ge. dicit ꝙ lʒz. d. c. loquit̃ de capitulo canonicorũ tñ idẽ erit in alijs q̇ ipsam cessationem imponunt.
¶ Que est pena illius qui dat cām ces
2
*sationi. Rñ. tenet̃ ad oẽ intercesse q ca nonici. aut alij incurrerũt. ⁊ ad aliquā aliā satisfactionẽ extimandā arbitrio superioris in recōpẽsationẽ cessationis facte in ecclesia. d. c. ij canonici.
¶ Que requirunt̃ ad hoc vt cessatio de
3
*beat seruari? Rñ. ẜm Jo. an. in. c. uis de offi. or. li. vj. ꝙ. x. ¶ Prĩo ꝙ hi q̇ cessant habeāt ex ↄsuetudĩe. vł alio iurc. ¶ Sco ꝙ cōuocent̃ absentes ad ↄ̃ctādũ  cessatione. ¶ Tertio ꝙ tractẽt diligẽter. ¶ Quarto ꝙ de cessando deliberẽt. ¶ Quinto ꝙ sit manifesta offensa: vel ĩiuria. ⁊ ẜm Jnno. ⁊ Host. dʒz esse no toria. ꝙ si nō esset nulla ↄsuetudo ꝓdes set:  esset ecclesijs onerosa de consue. c. j. ⁊. c. cũ venerabilis  ille ↄ̃ quẽ cessatur non dʒz cōuinci ꝓbādis sʒz apertis ⁊ notorijs maxĩe in cultu diuino tol lẽdo. C. de acti. ⁊ obli. l. negātes. ¶ Sex to ꝙ sit cā rōnabilis. ¶ Septimo ꝙ an te cessationẽ instr̃o publico vel patentibus literis autentico. Sigillo munitis cām cessationis exprimāt. ¶ Octauo ꝙ illud instr̃m vł lr̃as tradāt ei con tra quẽ cessant. ¶ Nono ꝙ requirāt illum. vt emẽdet competẽter iniuriam ꝓ pter quā cessare volunt: ꝙ si non fecerit tunc locum habet cessatio. ¶ Decimo ꝙ post cessationeʒz vtra ꝑs iter dʒz arripere ad sedẽ aposto licam infra mẽ sem per se vel per pro curatores sufficiẽ ter instructo. ⁊ continuatis diebꝰ quā cito poterunt se sedi apostolice representent vt discut iatur quid super hoc sit agendum. his non seruatis non ser natur cessatio. Similiter si pars que posuit cessationem eam non seruauerit ab alijs non seruetur similit er hoc no. Jo. mo. ⁊ Gari. in. c. si canonici. de offi. or. li. vj. in quo. c. reprobatur consuetudo illorum qui in aggrauatiōe cessatio nis imagines crucis vel aliorum sanctorũ prosternunt: vtricis supponũt vel lapidibus ⁊ huiusmodi. ⁊ qui talia fa ciunt grauiter sunt puniendi vt ibidẽ.
Cessio

Cessio

actionum an valeat. Rñ. pau. in. c. fi. de ali. iu. mu. causa fac. | colligendo dicta doc. distinguendo sic. ¶ũ querit̃ an valeat cessio actionũ dic aut fuit facta in vltimavolũtate. ⁊ tʒz vt no. ĩ. l. nomẽ. ff.  le. iij. Sic tñ ꝙ si actio erat ĩ iudiciũ deducta ꝑ defunctũ non debet agere legatarius. sed heres oẽm talem vtilitatẽ quam cōsequetur heres dʒz legatario restituere. Et si nihil con sequitur. nihil restituet:  videtur testator legando actionẽ legasse euentuʒz illius iudicij. Et ob hoc ne fiat collusio per heredem pōt legatarius si vult assi stere heredi in iudicio. vt in aut̃. nunc si heredi. C. de liti. Si vero actio nō erat deduc ta in iudicium poterit legatariꝰ post cessionẽagere. vt ibi. Sed cuiꝰ sum ptibus. Rñ. glo. in aut̃. nunc si heres ꝙ si erat litigiosa cum legabatur tũc sum ptu. heredis. l. cũ seruis. ff. de le. j. Si ve ro facta est litigiosa viuo vel mortuo te statore tũc sumptu legatarij. vt. ff. de le. j. l. seruuslegatus. nisi heres fuerit in mora ar. ff. de le. j. l. cũ res. Aut cessio fit inter viuos. ⁊ distingue  aut sit potẽtiori ratione officij seu dignitatis preci pue ⁊ non valet ⁊ ced ẽs debet perdere oẽ ius q habebat. Et iste est propriꝰ ca sus. l. ij. C. ne. li. po. Et hoc verũ ẜm spe. in ti. de cessione actionum. post Vin. qñ sit potentiori malitiose: causà opprimẽ di aduersarium secus si fieret bona fide. car. l. qui stipendia. C. de procu. ⁊ pla cet pau. Si vero cessio sit potentiori nō rōne officij vel dignitatis: sed rōne no bilitatis: vel  ditior vel alio res pectu tũc si fuit facta cessio rōe iudicij mutā di pōt excludi cessionarius ꝑ exceptio nẽ. vt. l. pe. ⁊ q ibi no. ff. de ali. iu. mu. cā fa. nō perdit tñ actionẽ cedẽs: sʒz pu nit̃ ẜm vnam opi.  nō pōt ampliusce dere istā actionẽ alteri: nec pōt in ea cō stituere ꝓcuratorem: sed tenet̃ ipse pro seq̇: vt vr̃ ĩnuere. d. l. pe. gl. tñ. in. d. l. pe. dicit ꝙ ĩ isto casu videt̃ trāstulisse magis rẽ  litẽ: ⁊ sic cessiōariꝰ habebit rẽ si euincat̃ ⁊ cedens expensas litis facit ĩ dānũ suũ. secus si nō fuit facta rōe iudicij mutandi:  tʒz vt patet ex not. ĩ sl. in. l. j. C. ne li. po. Aut cessio q̃ fit. ĩter viuos ⁊ q̃ nō sit potentiori est dubitata. ⁊ dicit̃ dubitata eoipso q est in litigio deducta:  dubius euentus litis: ⁊ sic non potest regulariter alteri cedi ⁊ cedens incidit in viciũ litigiosi. vnde dʒz puniri. vt habet̃ in. l. fi. C. de liti. ⁊ ꝑ gl. ĩ. c. eccłia el. j. ne li. pẽ. fallit ĩ casibꝰ ibi nũeratis. No. hic ꝙ ĩ casibꝰ in q̇bꝰ pōt fieri cessio: ꝙ ꝓsecutio actiōis fiet a cedẽ te: non a cessionario secundum Jnno. in quadā glo. in. d. c. fi. allegat in ar. l. . ff. de aqua plu. Aut actio nō ẽ du bitata tũc regułr pōt cedi titulo donatiōis: vẽditōis vel alio titulo legitĩo. vt ꝓbat̃. C. de he. vel ac. vẽ. l. noĩs vẽditio. ⁊ ĩ. l. ꝑ diuersas. C. man. Pretẽdit̃ tñ siłatꝰ cōtractꝰ ex sex. Primo ex modicitate precij: ⁊ extimat̃ ista actio ẜm dubiũ expẽsas labores ⁊ hmōi ẜm Pau. ibidẽ. ¶ Sco qñ in cessiōe nō exprimi tur titulꝰ: vt qñ dicit cedo actionẽ ⁊ c. nec r ꝓ qua cā vt ꝓbat̃ in. d. l. ꝑ diuer sas. ⁊ tenent cōiter doc. ¶ Tertioqñ ces sio fuit ꝓ ꝑte vẽdita. ⁊ ꝓ ꝑte donata. vt d. l. ꝑ diuersas. Rō  ista cessio est odio sa secus in alijs  vʒz. Et isto casu admittitur sessionarius vs ad titatẽ quā exbursauit. Jn alia ꝑdit actio. vt ĩ d. l. per diuersas. ¶ Quarto qñ cessio pure vẽdit̃. tñ p̃ciũ nō soluit̃ nisi ꝓ ꝑte. ⁊ de reliqua cōfitet̃ recepisse. ¶ Quinto qñ dicit se donare ꝓpter bñmerita. q̃ nō sunt. Fallit in casibꝰ cōtẽtis ĩ. d. l. ꝑ diuersas. vbi nō presumit̃ siłatio. vt pu ta si inter coherdes est facta cessio: vel cũ est facta insolutũ: vel pro minime rei sue: vt cũ domꝰ tua minat̃ ruinā do mui mee ego timẽs eĩ oẽ ius tue. Jtẽ si sit inter legatarios ⁊ fidei cōmissārios vel qñ heres cessit actionẽ legatario. Siłr in societate. s. quando socij sibi ce dunt actionem.

Cedentis actionem materia vltra hic dicta quid sit Bal. no. ⁊ doc. in. l. le gato. C. le. ⁊ an cedere actionẽ cōtra si q̇s possit. Bal. in. l. ij. C. an seruus ex fa cto suo. An autem officium iudicis pos sit cedi. no. Bald. ibideʒz ꝙ sic Bar. in. l. ꝙ si minor. ff. de mino.
¶ Vtrũ clericꝰ possit emere cessionem
1
*Rñ. pa. in. d. c. fi. ꝙ nō:  vilius emere ⁊ carius vendere nō licet ei: sed posset tñ donari ecclesie vel clerico bonafide et tenet nec credo illicitum secundũ pau. ibidem.
¶ Sed q̃rit̃ quando dicit̃ res litigiosa. Rñ. litigiosa res est de cuiꝰ dñio causa mouet̃ inter petitorẽ ⁊ possessorẽ iudi ciaria cōuẽtiōe. vel p̃cibꝰ principi obla tis ⁊ iudici insinuatis: ac ꝑ euʒz futuro reo cognitis. Jta dicit̃ in aut̃. litigiosa res. C. de liti. sed Bar. in. l. j. C. de liti. di stinguit. ꝙ aut agit̃ actiōe reali: ⁊ tũc si cōtẽdit̃ de dñio vel quasi. puta  dicit̃ rẽ suā esse. vel de eiꝰ dñio vel quasi. sic res efficit̃ litigiosa ꝑ simplicẽ cōuentio nẽ vt in. d. aut̃. litigiosa. Si vero nō con tendit̃ de dominio sed de alio iure prin cipaliter: puta hypothecaria et hmōi: sic nō efficit̃ litigiosa. Aut agit̃ actione ꝑsonali ⁊ sic nun efficit̃ litigiosa Aut agit̃ actione mixta: ⁊ sic si est vniuersalis efficit̃ litigiosa ꝑ solā cōtrouersiam. Si vero est particularis: sic efficit̃ litigiosa ꝑ litis ↄtestationẽ cōcordat Jnn. in. c. cũ. M. ferrarĩẽsis de ↄsti. ex hoc pʒz ꝙ quando res non est litigiosa pōt alie nari abs vicio litigiosi. alias nō sine pena litigiosi.
¶ Que est pena litigiosi. Rñ. vt no. ĩ. l.
3
*fi. C. de liti. ꝙ qui sciẽter ex aliquo cōtra ctu rẽ litigiosaʒz acceꝑit restituere tene tur rẽ ⁊ p̃cio eiꝰ priuabit̃ ⁊ fisco applicabit̃. Si ꝟo ignorās rẽ litigiosaʒz eme rit: vel ex alio ↄ̃ctu acceperit: tũc ↄ̃ctus nō tʒz: sʒz cōdẽnat̃ vẽdẽs testituere p̃ciũ ⁊ vltra tertiā ꝑtẽ. Et si ꝑ donationẽ sit facta alieuatio extimabit̃. ⁊ idẽ fiet de p̃cio quo est extimata: vt dictũ est. de cō tractu emptiōis vel alio ↄ̃ctu exceptio casibꝰ donatiōis añ nuptias vel trans actionũ: aut diuisiōts reꝝ hereditariarũ facte vel ꝑ legati: vel ꝑ fideicōmissi cām quibꝰ in. d. l. fi. ⁊ in. d. gl. d. c. eccle sia. el. j. ⁊. ij. q. j.  res in litigio. q̇bꝰ pōt fieri alienatio sine vitio litigiosi.
¶ Vtrum res litigiosa possit alienari
4
*ab alijs inter quos nulla lis est de ea. Rñ. Angelus. in autentica de litigio. quod sic.
CJmiterimm

CJmiterimm

grece dicit̃ a cinis grece ꝙ est dulcis statio aiarum vel potiꝰ corpoꝝ:  ibi cinis mortuoꝝ detinet vel altis ꝙ est ante  ecclesias fieri solet. hec Ge. ĩ c. vnico de consec. eccle. vel alta. lib. vj. de immunitate cimiterij: vide. j. Jmmu nitas: et de eius consecratione et pollutione. vide. j. cōsecratio. iiij. per totuʒz.
De cimiterio ⁊ ꝙ est priuilegiatũ si cut ecclesia ꝑ. xxx. passus circa ecclesiaʒz not. Flo. in. l. quidā hyberꝰ. in prin. ff. de ser. vrba. predi. Ang. aret. in tra. malefi. in. glo. in versic. schalis. et Oldr. cō si. lv. vbi dicit de priuilegio cimiterij multa ⁊ quid veniat appellatione illiꝰ.
Circustatia

Circũstātia

dicit q circũstat actũ quasi extrinsecus extra actus substantiā cōsideratum. Hoc aũt vno modo est ex parte cause. ⁊ sic vel finale. ⁊ sic cōsideramus cur fecerit. sine respectu agentis principalis: ⁊ si quis secerit. Aliquando reipectu instrumen ti: ⁊ sic quo instrumeto: vel quibꝰ auxilijs fecerit. Aliqñ circũstat̃ ex ꝑte mẽsu re: ⁊ sic consideramus vbi vel in quo lo co: aut quando fecerit aliquādo ⁊ tertio ex ꝑte ipsiꝰ actus cōsideramꝰ modũ agendi. puta fortiter vellẽte: si sepe vel semel solum siue cōsideramus obiectũ: siue materiā actus. puta verum patreʒz percussit vel extraneum: siue effectum quem agendo inducit: puta vtruʒz percutiẽdo vel vulnerauerit vel occiderit que omnia cōtinentur in his ꝟsibus. Quis q̇d vbi: quibus auxilijs: cur. qũo qñ ⁊ quotiẽs. Jta tñ ꝙ in q̇d includat̃ nō solum effectus. sed etiā obiectuʒz vt intelligat. ⁊ quod circa quod.
¶ Vtrum cicunstantia mutet speciem
1
*pcti. Rñ. ꝙ circunstantia tripliciter sehabet ad actum peccati. Aliquādo em̃ cicunstantia adueniens actui indifferenter se habet quantum ad rationem ⁊ tũc non dat speciem peccator: nec aggrauat. Nihil enim ad rationem perti | net vt ille q̇ ꝑcutit̃ tali vel tali veste induat̃. Aliqñ ꝟo dr̃am aliquā hʒz ꝑ cōparationẽ ad rōnẽ ĩportās. aliq̇d repu gnās rōni primo ⁊ ꝑ se: ⁊ tũc dat speciẽ pctō: sicut acciꝑe alienũ. Si aũt prĩo et ꝑ se nō importat aliq̇d repugnās rōni: sʒz ꝑ cōparationẽ ad id q prĩo ⁊ ꝑ se rō ni repugnat aliquā repugnātiā hʒz ad rōneʒz. Sicut accipere aliq̇d in magna titate: nihil: repugnās rōni dicit: sed acciꝑe alienũ ĩ quātitate dicit maiorẽ repugnantiam ad rōnẽ. Vnde illa circũstātia aggrauat. Vel sic ẜm philosophũ. v. ethi. ꝙ pctm̃ recipit speciẽ ex in tentione peccātis. Vñ ille qui mechat̃ vt furetur magis est fur. quā mechus.
¶ Vtrũ circunstātia aggrauet peccatũ
2
*in infinitũ. Rñ. ꝙ qñ circunstātia non cōstituit speciẽ nouā. tũc nō aggrauat pctm̃ in infinitũ, vt veniale possit fieri mortale:  peccatum veniale ⁊ mortale nō sunt eiusdẽ speciei: sʒz qñ circũstātia ↄstituit nouā speciẽ pōt cōstituere peccatũ mortale. ⁊ ita aggrauare in infini tũ sicut si quis dicat verbũ ociosum: vt prouocet aliquem ad luxuriam.
¶ Vtrũ circũstātia ꝑsone aggrauet in
3
*ifinitũ. Rñ. ꝙ nō nisi solũ dupłr. ¶ Pri mo qñ ꝓpter ↄditionẽ sui statꝰ ẽ aliq̇d ei necessitate: puta religioso nō accipe re vxorẽ. ¶ Sco rōne scādali q etiā ẽ cōtra p̃ceptũ p̃bere ruinā ꝓximo: aliter non pōt. vt. s̃. per supradicta: hec oĩa ex fran. in. ij. senten.
Citatio

Citatio

debet fieri tribꝰ edictis: vel vno perẽptorio: q cōtinere dʒz tm̃ tp̃s quātũ tria edicta nisi necessi tas vrgeat. de dila. c. j. vbi de hoc in gl.
Citatio requirit̃ regulariter in oĩ actu in quo vertit̃ pluris interesse. l. de vno quo. ff. de re iudi. l. nā ita diuus. ff. de adop. nisi in casibus no per Alex. in. l. ne quic. §. vbi. in princ. ff. de offi. procon. ⁊ lega.
¶ Vtrũ qñ iura exigũt trinā monitio
1
*neʒz sufficiat vna vide. j. clericꝰ. ix. §. iiij. ¶ Vtruʒz corporaliter impeditꝰ teneat̃
2
*ꝑ aliũ cōparere. Rñ. pa. in. c. ĩ noĩe dñi de testi. q nō ⁊ actꝰ gestus eo absente est perinde: ac si non fuisset citatus.
¶ Vtrũ snĩa lata ↄtra nō citatũ valeat.
3
*Rñ. Car. in cle. pastoralis ĩ. §. deni. de re. iudi. q si nullo mō fuit citatꝰ ẽ nulla ip̃o iure. de maio. ⁊ obe. c. ĩter q̃tuor. Pa. tñ dicit ĩ. c. cām de rescrip. ⁊ in. c. cũsit de appel. q ĩ fctō notorio cũ certũ sit absenti nullā cōpetere defẽsionẽ pōt ferri snĩa ↄ̃ absentẽ nō citatũ: excepta snĩa excōicationis. c. sacro. de sen. excō. ¶ Sed q̇d si citatꝰ sit nō legitime. Rñ.
4
*car. vbi. s̃. ꝙ debeat haberi pro non fa cta. c. bone. el. ij. de elec.
¶ Vtrũ q̇s possit denũciari excōicatus
5
*nō citatus. Rñ. pau. in. c. ꝑuenit de ap. ꝙ nō vbi excessus nō sit notoriꝰ facit. c. cũ ẜm de hered. li. vj.
¶ Vtrũ p̃lati religiosoꝝ possit subdi
6
*tos ab officijs deponere: suspendere. et hmōi: ipsis nō citatis. Rñ. ꝙ sic si ita hʒz eoꝝ consuetudo. aut cōstitutiones ẜm quas dʒz ꝓcedere ⁊ no. ĩ. c. cũ speciali. ⁊ c.  nos. de ap. ⁊ ĩ. c. cũ medicinalis. de sen. excō. li. vj. ⁊ dicit gl. ĩ. d. c. cũ speciali. quā sequit̃ pau. ibidẽ ꝙ dispositio. c. sacro. de sen. excō. nō est necessario seruāda in religiosis cōtra suas obseruātias speciales. ⁊ ibi dicit pa. hoc ꝓcede re: vbi regula vel cōstitutio religiosoꝝ dat certũ modũ excōicandi religiosuʒz. vt satis sit seruari eā. ⁊ hoc idẽ tʒz Fede. in consi. v.
¶ Vtrũ citatio aliquādo sit nulla. i. nō valeat. Rñ. gl. ĩ. c. si ep̃s. iij. q. ij. ꝙ sic in
7
*viij. casibus. ¶ Primus  in angusta tꝑa. ¶ Secũdus  non exprimit̃ causa citationis. ¶ Tertius  nimis maturat peremptoriũ. ¶ Quartꝰ ratione tẽporis. ¶ Quintus rōne loci. ¶ Sextus rōne iudicis. ¶ Septimꝰ  rescriptum apostolicũ non inserit̃ in ea. ¶ Octauꝰ quando sit spoliatio de quibꝰ vide ibi. Tutius tamẽ est vt semꝑ citatꝰ compareat allegaturus priuilegiũ: vel appel laturus si eũ grauauerit. nisi quādo cō stat eum non esse iudicem suum vt in d. glo. ⁊ in. c. veniens. de accu. in glo.
Citaristis

Citaristis

q̇ varijs vtũt̃ instr̃is licite pōt aliquid dari: ⁊ ta|lia audire vel talibus vti: quādo fit ad laudẽ dei: vel ob aliam iustam causam puta recreationis:  debilis est vel in firmus ⁊ huiusmodi. de cōse. di. iij. ꝑue nit. Ad voluptatẽ aũt vł luxuriā talibꝰ vti vel aliquid dare est peccatum mortale. xcij. di. in sancta. no. hec gl. in. c. do nare. lxxxvj. di.
Ciuitas

Ciuitas

vel vniuersitas non dicitur aliquid facere nisi sit id col legialiter deliberatum: etiam si maior pars illud facit. Jta dicit gl. notabilis in. l. sicut. ff. q cuius vniuer. sequitur bar. in. l. aut facta. ff. de pe. sacit q not. in. l. felices. de pe. lib. vj. ⁊ gl. ĩ. l. aliud. .§. refert̃. ff. de reg. iur. querentes quando vniuersitas delinquit ↄmunis opi. tenet ẜm pau. in. c. ij. de postu. pre. ⁊ Jo. an. in. d. c. felicis. ꝙ est quādo priꝰ aliq̇d fuit deliberatũ in vniuersitate ip̃a. pulsata campana ⁊ alijs requisitis ad congregationem: vnde si omnes huiꝰ ciuitatis facerent delictũ nō diceretur factũ ab vniuersitate sʒz ꝑ singulos vni uersitatis. etiā si facerent pulsare campanam. ⁊ leuarent vexillum nam istud est potius factum singulorũ facit quod no. in. c. cum omnes. de consti. Pau. in c. dilectus. el. ij. de simo.

De ciuitate ⁊ quādo dicat̃ fieri a ci uitate tex. est nō iuncta. gl. in ver. cōsen su oĩm in. l. q̇cũ. ⁊ ibi Bar. C. de omni agro. deser. vbi dicit ꝙ id q fit a maio ri ꝑte not. l. q maior. ff. ad munici. ⁊ q̃ dicit̃ ciuitas ⁊ q̃ villa not. li. j. §. si autẽ. ff. de no. ope. nun. Bart. in. l. si duas. §. grāmatici col. ij. ver. querit glo. que dicuntur in lec. nico. de neapo. ff. de excu. tu. ⁊ an veniant suburbia Bar. ⁊ Alex. ꝙ sic in. l. ij. ff. de ver. sig.
¶ Vtrum destructa ciuitate destruant̃
3
*oĩa priuilegia eiꝰ. Rñ. Jnno. in. c. ij. de no. ope. nun. ꝙ si ecclesia: vel ciuitas. vł alia loca. siue sacra siue prophana autoritate superioris ꝓpter delictũ eorum destruant̃: de cetero nō dʒz vocari clericus illiꝰ eccłie vel municeps illiꝰ ciuitatis. ⁊ ille locus priuilegiũ ꝑdit. vt de conse. di. j. placuit. xvj. q. vij. ⁊ hoc dicimus. ar. ff. quādo di. le. vsufru. ce. l. j. Si autem ab hostibꝰ destruat̃: aut ꝑ tiran nissem vel ⁊ vt reedificetur retinet oĩa ṗuilegia facit. vij. q. j. pastoralis. ⁊. xix. q. iij. que semel idem dicit quando destruit̃ de facto in totũ vel paulatim vt reedificet̃ ẜm angel. de are. insti. de re. di. §. sacrā allegat. l. inter stipulantẽ. §. sacrā. de verb. sig. ⁊ idẽ vr̃ si autoritate suꝑioris trāsferat̃ ad aliũ locũ: vel alij vniat̃. vt no. ĩ. c. j. ne se. va. de reli. do. c.  monasteriũ. ⁊ idẽ intelligit̃ in ciuita te ⁊ alijs locis ꝓphanis. arg. ff. de ↄtra hen. emptio. l. ede sacra.
¶ Vtrũ ciuitatis appellatiōe ali  q
2
*est infra menia veniat. Rñ. ẜʒz po. ĩ. c. ro dulphꝰ. de p̃scrip. ꝙ nō ĩ materia odiosa seu stricta. nisi quādo dispositio cōce pta nomine ciuitatis esset inutilis vel posset fieri francꝰ tũc ↄtinent̃ superbia ⁊ cōtinẽtia edificia ⁊ sic ĩtellige Jo. an. ĩ. c. si ciuitas. de sen. exc. li. vj. sʒz ĩ materia larga seu ĩdiferẽti noĩe ciuitatis ve nit ciuitas cũ suo territorio vt est text. ĩ l. vnica. §. ⁊ vrbe. ff. de offi. p̃fec. vrb. siłr ĩ materia larga noĩe ciuiũ veniũt etiaʒz illi de comitatu ⁊ de toto territorio. vt ĩ l. qui ex vico. ff. ad muni. ⁊ ĩ. l. nō dubito ff. de capti. ⁊. l. qui cōtinentibꝰ. ff. de ꝟ. sig. ⁊ per Bar. ĩ. l. j. ff. ad muni. vide bonam glos. in. c. j. de vsur. lib. vj. Sed in materia stricta secus: licet contrariũ vi deatur tenere Bar. in. l. j. ⁊. l. mille passus. ff. de ver. sig. ⁊. l. nam q liquide. §. si ita legetur. ff. de pe. lega. que volunt ꝙ mille passus a muro comprehendātur. t̃ellige quando subiecta materia ita requirit in speciali.
¶ Vtrũ natꝰ in aliqua ciuitate ex parẽ
3
*tibus qui ibi non habẽt domiciliũ sit ciuis. Rñ. ꝙ nō ẜm bar. ĩ. l. filios. C. demu. ⁊ orig. lʒz. in. j. filij. ff. ad munic. licet dubitatiue loquat̃ pa. vbi. s̃. tʒz ꝙ non. ¶ Vtruʒz ciuitas censeat̃ iure minoris.
4
*Rñ. Jnn. in. c. j. de resti. in inte. quod sic Et tñ dr̃ia inter minorem ecclesiā rempublicā ⁊ ciuitatẽ in ĩtegrũ restitutiōe licet lex dicat ꝙ respublica fungit̃ vice minoris. C. qui. ex cau. mal. l. pe. ⁊. C. de | iure repu. l. rẽpublicā. C. de sac. eccł. l. fi.  pupillo. ⁊ ẽt minori nō currit hodie vsucapio aut p̃scriptio. x. vel. xx. annoꝝ in rebꝰ q̃ seruādo seruari pñt. siue sint mobiles siue immobiles. C. de admit. tut. l. lex q̃ tutores in fi. Jō suꝑ eis nō ẽ necessaria restitutio ĩ ĩtegrũ: lʒz añ tp̃s huiꝰ legalis curreret ↄ̃ minorẽ nō ↄ̃ pu pillũ. ff. de acqui. re. do. l. bonefidei emptor. §. j. Sʒz ↄ̃ ecclesiā ⁊ rẽpublicā ⁊ ciuitatẽ currit vsucapio ⁊ p̃scriptio⁊ alie tꝑales ⁊ ꝑpetue p̃scriptiōes. sed dat̃ ei restitutio sicut minori:  p̃dicti fingũt̃ esse in vltima instā tia minoris etatis. Prescriptio aũt. xxx. vel. xl. an. certũ ẽ ꝙ currit ↄ̃ oẽs p̃dictos sʒz dat̃ eis restitutio ex verbis gñalibꝰ edicti q̃ sunt. Si q̇d cũ minore gestũ erit. ⁊ c. Pupillꝰ aũt ab his p̃scriptionibꝰ seruat̃ illesus. C. de p̃scrip. xxx. annoꝝ. l. sicut. Quod aũt ciuitati det̃ restitutio in ĩtegrũ nō plʒz Jnn. vbi. s̃. arg. l. nihil ĩterest. ff. ad ma ced. sʒz. Bar. ĩ. l. respublica. C. q̇. cau. ma. poss. Jac. bu. tʒz ꝙ sic saltẽ ex clausula ge nerali:  ex quo regit̃ ꝑ administratores hʒz iustā causaʒz petẽdi restitutionẽ. Hoc etiā tenet Bal. ibi ⁊ est verior opi. lʒz gl. in. d. l. teneat ↄ̃riũ facit ꝓ hoc. l. sʒz ⁊ hi q̇. ff. de publi. vbi ciuitas r respublica. Sequit̃ hec Jo. an. ĩ addi. ad spe. ti. de in ĩte. resti. vbi post multas opi. re sidet ĩ opi. Odof. q̇ tʒz ꝙ nō solũ ciuitas sed ẽt castrũ ⁊ villa possunt petere restō nẽ in integrũ: cum ibi sint multe ꝑsone vidue ⁊ pupilli. ⁊ lʒz Bar. post but. in. d. l. respublica nō admittat nisi in villa ⁊ castro populosa. Bal. tñ ⁊ Ja. de are. te nẽt ẽt in villa nō populosa ex q̇ regit̃ ꝑ alios ⁊ ibi sint minores ⁊ mulieres. et hāc opi. Pa. in. c. j. de resti. in ĩteg. dicit iniq̇orẽ facit q not. ĩ. l. rẽpublicā. C. de iure reipu. ⁊ in. d. l. sʒz ⁊ hi. vbi r ꝙ qlibet municipiũ dicitur respublica.
Ciuis.

Ciuis.

Vtrũ efficiat̃ ĩ loco vbi cōseq̇tur q̇s dignitatẽ. Rñ. bar. in. l. j. ff. ad munici. ꝙ sic. sacit. l. municeps .§. miles. ff. eo. ⁊ q notāt doc. ĩ. c.  ĩ tm̃ de p̃bẽ. vbi ↄcludũt ꝙ clericꝰ sortit̃ domiciliũ vbi est bñ ficiatꝰ si residere ĩ eo tenet̃: ałs nō sicut hi quibꝰ dispẽsatum est suꝑ pluralitate beneficiorum.
¶ Vtrũ dicẽsvolo te hr̃e ꝓ ciue efficiat
1
*ciuẽ si hẽt autoritatẽ. Rñ. q sic vñ statutũ q dicit ꝙ talis hẽat̃ ꝓ ciue efficit ciuẽ. arg. optimũ ĩ. c. ex ꝑte. de spō. ⁊ q no. Bar. ĩ. l. si maritꝰ. ff. de adul. ⁊ in. l. si is q̇ ꝓ emptore. ff. de vsuca. Rō ẜm pa. ĩ d. c. ex ꝑte.  vbi actus depẽdet a mera volũtate loquẽtis. paria sunt dicere ꝙ vult talẽ hr̃e ꝓ vxore vel ciue. sicut dice re te duco ĩ vxorẽ vel facio ciuẽ. Et sic si statutum dicit ꝙ scholares tan ciues debẽt tractari: ex hoc creati sunt ciues rōne predicta. Et iō dictio tan ponit ꝟitatẽ nō similitudinẽ. Et hoc veꝝ quā do ꝟba ⁊ materia subiecta patiuntur.
Clamor

Clamor

est filia ire q̃ quis clamat cō tra aliquẽ ↄsuse ⁊ inordina te. aut furiose loquit̃. ⁊ ẜm se est veniale pctm̃ ꝑ accidẽs posset esse mortale rō ne scandali quando illud preuidet vel debuit preuidere ⁊ non curat desistere a clamore tali.
Clandestinum

Clandestinum

matrimoniũ quādo dicat̃. Rñ. gl. in c. cũ inhibitio de clā. despon. q tribus modis. ¶ Primo cũ nō hñtur testes. vt in. c. q nobis. eo. ti. ¶ Sco cum nō sit cũ solẽnitate illa. de qua in. c. aliter. xxx. q. v. ⁊ ẽ vt despōset̃ a parẽtibꝰ vel q̇bus cura cōpetit mulieris dotet̃ suo tꝑe. ⁊ a sacerdote bñdicat̃. ¶ Tertio qñ nō per missis bānis a p̃sbytero publice cũ termino: vt qui voluerit ꝓponere impedi mẽtũ si ẽ cōpareat. vt. ĩ. d. c. cũ ĩhibitio. Tu tñ dic. vt colligit̃ ex dictis Jo. an. ĩ addi. ad spe. ti.  clā. despō. ⁊ Old. ↄsil. cclvj. Jnn. ⁊ da. ĩ. d. c. cũ ĩhibitio: ꝙ quo tiẽscũ q̇s ↄ̃hit ẜm ↄsuetudinẽ patrie sue corā amicis vel vicinis ⁊ sufficientibꝰ testibꝰ ꝙ nō ↄ̃hit clandestine. facit l. si vicinis. C. de nup. ⁊ de ↄse. dist. j. ecclesia. el. j. r ecclesia. i. catholicorũ colle ctio ergo in faciem eccłie. i. contraxit.
Clā fieri qñ dicat̃. Bar. ĩ. l. fi. ff. de ri tu nup. no. ꝙ id q sine debita solẽnita te fit idẽ not. ĩ. j. ij. ꝟ. ⁊ fina. C.  his q̇ ex pub. rō. li. x. ⁊ Alex. ĩ. l. ij. ff. de vi bo. rap. | ¶ Quid si. ↄ̃hit solũ corā duobꝰ testibꝰ
1
*Rñ. si ex ra tiōnabili cā facit puta  ti met aliq ĩpedimẽtũ ĩiuste vł est senex ⁊ verecũdat̃ ⁊ hmōi excusat̃: uis ↄsue tudo sit vt fiāt bāna vel alia solẽnia ar gu. eorũ q̇ notant̃ in. d. c. cũ ĩhibitio. ꝑ pa. dũmodo tꝑe debito postea publicet nisi ep̃s excōicaret ↄ̃hẽtes sine bānis ꝑ statuta sua synodalia.  sic esset excōi catus alias nō peccat. Cōsulo ꝙ hoc fa ciat de lnĩa ep̃i ẜʒz Hug. xxx. q. v. ĩ prin. Sʒz ↄ̃here solus cum sola mortale pctm̃ videtu. rarg. d. c. cũ inhibitio:  materia valde pōderosa rōne cuiꝰ pōderositatis videt̃ p̃ceptiua. tex. ẽ cũ gl. in. c. ro go. xj. q. iij. facitgl. ĩ. c. nostrates. xxx. q. v. ¶ Vtrũ ↄ̃hẽtes publice corā testibꝰ: lʒz
2
*sine bānis: cũ tñ consuetudo sic quod banna fiant q̇ postea inueniuntur in gradu ꝓbito ignorāter cōtraxisse ambo vel alter eorũ ꝓcreent filios legitimos. Rñ. gl. ĩ. d. c. cũ inhibitio tʒz q nō. sʒz Jnno. ⁊ Pau. q sic.  isti clādestine nō cōtraxerunt. ex quo in faciẽ ecclesie nemine ꝓhibente cōtraxerũt Et ẽ veꝝ si attẽdamus ad tex. d. c. secus tñ si am bo sciuissent impedimẽtum. vt ibideʒz. Et no. q in ↄ̃ctu matrimonij semꝑ deberet interuenire presentia aut scia ꝓprij sacerdotis. vt in. d. c. ałr. ⁊ ĩ. d. c. cuʒz inhibitio. ⁊ sacerdos qui scit ĩpedimẽtũ ⁊ nō ꝓhibet matrimoniũ ↄ̃henduʒz ex ↄtẽptu vł religiosus seu regularis q̇ p̃sumpserit interesse clādestino matrimonio ↄ̃hendo ꝑ triẽniũ suspendendi sunt ab officio vt in. d. c. cũ inhibitio.
¶ Vtrum sponsalia similiter sint pro
3
*hibita clandestine cōtrahi. Rñ. Joan. and. post eum alij. in. d. c. cum inhibitio quod sic sicut ⁊ matrimonium. l. ora tio. ff. de spon.
Claues

Claues

ecclesie ẜm Ric. in. iiij. dist. xviij. ar. j. q. iij. sunt aliqua ptās supra naturale facultatẽ: q̃ ẽ ṗnci pium aliquoꝝ actuũ supernatur aliuʒz. ¶ Quod sũt iste claues. Rñ. qͦ. s̃. ibideʒz q sunt due quātũ ad effectũ ⁊ relationeʒz vna tamẽ in radice. Claues em̃ ecclesie sũt potestas iudicādi in foro aĩaruʒz q̇ ptās ex duobꝰ integrat̃. s. ex ptā te discernẽdi ĩ cause examinatiōe ⁊ po testate diffiniẽdi ĩ cause determinatio ne. ¶ Prima dr̃ clauis scientie. vñ clanis scĩe nō est habitꝰ scĩe nec actꝰ scien di uis claues ecclesie nō dʒz recipere nisi habẽs habitũ sciẽtie sufficiẽtẽ ad executionẽ ptātis ¶ Sca dicit̃ clauis potẽtie. cuiꝰ actus est determinare cāʒz ligādo vel soluẽdo. ⁊ ista dicit̃ principalior:  prima ordinat̃ ad istā. ptās aũt ligādi vel soluẽdi in foro causaruʒz nō est ꝓprie clauis. ⁊ uis p̃facte cla ues distiguāt̃ penes actꝰ tñ in radice sunt vna. nō tm̃ inter se sʒz cũ potestate sacramẽtum conficiendi: quia iste tres potestates fundantur in caractere sacerdotali. Et ideo omnibus ⁊ solis sacerdotibus noue legis date sunt. sco. tamen. in. iiij. di. xix. q. vnica tenet contrariuʒz. s. quod non sitvna inradice cũ potestate conficiendi. de quovide. j. Or do. j. §. vij. ⁊. xvj.
¶ Quō dicit̃ sacerdos aperire. ⁊ ligare.
2
*Rñ. Ri. vbi. s̃. q. ij. q tripliciter. ¶ Primo iudicādo. s. cũ examinata hominis cōsciẽtia iudicat ei celũ clausuʒz vel aꝑ tũ. ¶ Sco aperit relexando aliquam partẽ pene peccato bitā. ⁊ claudit. pe nitẽ tẽ aliqua pena sensus ligādo. quā explere eũ opʒzvel hic vł in purgatorio ante ingrediat̃ celum. ¶ Tertio clau dit ⁊ aperit excōmunicādo: ⁊ ab excōmunicatione absoluẽdo. sed hec respicit forũ cōtentiosuʒz potius  peniten tie. ¶ Addo. quartũ de nō contrito cōtritum faciẽdo ex vi absolutionis. vt. j. confessio. ij. §. j.
¶ Vtrũ quilibet sacerdos possit vsum
3
*clauiuʒz exercere. Rñ. Ri. ĩ. iiij. di. xix. ar. j. q. ij. ꝙ actio nō tātum requirit potentiam a qua fit: sed subiectũ debituʒz in quo recipiatur. Materia auteʒz debita sunt persone super quas habens claues habet inrisditionẽ. Et iō non oĩs sacerdos habet iurisditioneʒz suꝑ quẽlibet nisi ẜʒz ordinationem vicarij chri sti. Et ꝓpterea nō omnis sacerdos po test exercere vsum clauium. sed solum | ẜm eum moduʒz quem ecclesia statuit. Ob hoc quidam priuātur vsu potesta tis sicut excōmunicati ⁊ heretici. Quidā materia sicut illi q̇ nō habẽt pplm. ¶ Vtrũ liceat sacerdoti vti clauibns ꝓ
4
*sua volũtate. Rñ. Ri. ĩ. iiij. di. xviij. ar. j. q. iiij. ꝙ nō  sicut minister ⁊ instrumẽ tum non habet efficatiam in agendo nisi ẜm ꝙ mouetur a prĩcipali agente. sic sacerdos cũ operetur ꝑ istas claues instrumentaliter: si vtit̃ istis clauibus ẜm ꝓpriũ arbitrium dimittẽs rectitudinem motionis diuĩe peccat.
¶ Vtrũ sacerdos ꝑ potestatẽ clauiũ di
5
*mitiat culpā pctĩ. Rñ. ri. vbi. s̃. ar. ij. q. j. ꝙ uis nō possit absoluẽdo remittere culpā effectiue.  sic ẽ solius dei. vt dicit magister in littera. tñ ministraliter ⁊ instrumẽtaliter illi qui ꝑ attritionem remouit obstaculũ gratie spũssctĩ dispositiue remittit maculā peccati in quātũ suo ministerio assistit virtus di uina que peccatum remittit hec ille.
¶ Vtrũ sacerdos ꝑ ptātẽ clauiũ possit remitere penā pctĩ. Rñ. Ri. vbi. s̃. q. ij. q sic aliquā partẽ pene tꝑalis peccato debite. nō tm̃ illiꝰ quā sibi ĩponit. sʒz etiā illius q̃ in purgatorio ẽ explẽ da: ⁊ plꝰ vel minnꝰ ẜʒz ꝙ penitẽs est bñ dispositꝰ ⁊ de hoc habes. j. ĩdulgẽtia. §. v. ¶ Quādo date sunt claues beato petro. Rñ. qñ eccłia fuit sibi data. xxiiij.
7
*q. j. quodcũ. ⁊ de pe. di. j. quem penitet. Et ligāt omnia super terram si nō erāt. ij. q. iij. cepisti. ⁊. d. c. queʒz penitet. ¶ Claues horreorum q̇ dedit: videt̃ de
8
*disse oĩa que ĩ eis sũt. de fid. instr. c. ij. ẜʒz Jnnocẽ. ⁊ eis datisvr̃ data possessio oĩm que sub illls sunt. extra. de cōsue. c. ex literis. in. fi.
Clausula

Clausula

generalis sequens intel ligitur ẜm species precedentes expressas. de capel. mo. dilectꝰ filius se cũdũ Jnno. facit cle. nō pōt. de ꝓcurt. in. c. sedes. de rescrip. in. l. fin .§. cui dulcia. ff. de. vi. tri. ⁊ oleo. vide. s̃. ca sus. §. iij. ⁊. iiij.

Dico ꝙ causula gñalis sequẽs post quedā specificata restringit̃ ad illa sola. Bal. no. in. l. pactũ. col. xiiij. C. de col la. Bar. in. l. si seruus cōmunis. lo. j. ff. de. stip. ser. ⁊ in. l. emptor. §. lucius. ꝟsi. clausula gñalis. ff. de pact. ⁊ Saly ce. ĩ l. j. ibi nota teneri de grauioribus. C. de commo.
Clericus. eod.
Clericus.

Clericus.

primo quis dicatur. Rñ. Pau. in. rub.  vi. ⁊ ho. cle. ꝙ largo sumpto vocabulo appellatione clericoꝝ veniũt omnes qui habent ordines in quacũ dignitate sint aut ordine: etiā in prima tōsura. c. cũ cōtingat. de eta. ⁊ quali. ex quo sũt addei ser uitiũ electi. vnde oẽs q̇ nō sunt laici di cũtur clerici. xij. q. j. duo sunt genera fa cit. xxj. di. cleros. in prin. de preben. cũ ẜʒz. ⁊ in rub. predicta iũcto nigro priuilegiũ ergo tributũ clericis concedit̃ oĩ bus etiā in dignitate:  si ep̃s est cleri cus est ⁊ etiā religiosus q̇ etiā noĩe cle ricoꝝ in fauorabilibꝰ comprehendit̃. liiij. di. §. hac autẽ autoritate ⁊ q not. in. c. ij. de sup. neg. p̃la. li. vj. Sʒz ĩ mate ria odiosa ⁊ in stricta significatiōe appellatiōe clericoꝝ nō cōprehenduntur ep̃i. nec alij existẽtes in dignitate: nec etiā canonici ecclesiaꝝ cathedralium: nec canonici seu religiosi. facit. c.  pe riculosũ de sẽ. ex. li. vj. ⁊. c. fidei feruorẽ. de hr̃. li. vj. c. statutũ. de ele. li. vj. ⁊ gl. in cle. j. de sup. ne. prela. Rō  ĩ eis ẽ qualitas suꝑ alios q̃ nō reperit̃ in simplicibꝰ clericis faciũt ad hoc dctā Jo. an. in. d. c. statutũ q̇ inquit ꝙ noĩe ecclesia rũ parochialiũ nō veniũt eccłie parochiales collegiate in materia stricta  habẽt qualitatẽ collegij supra casum: sʒz in materia nō odiosa sic: facit simili ter quod no. ideʒz pa. in. c. j. deinstit. qui dicit ꝙ in materia fauorabili nomĩe ec clesie veniũt monasteria: secus ĩ stricta materia. q. no.  facit ad multa.
¶ Vtrũ appellatiōe monasteriorũ ve
1
*niāt eccłie seculares vł appellatiōe mo nachoꝝ veniāt clericiseculares. Rñ. pa. ĩ. d. c. j.  istitu. ꝙ nō siue materia sit ĩar ga siue stricta. xvj. q. j. placuit facit ꝙ no. Bar. ĩ. l. j. ff. ad muni. q̇ dicit ꝙ noĩe ciuiũ veniũt ↄtadini. l. q̇ ⁊ vico. ff. admu|ni. ⁊ nō ecōtrario. facit. c. rodolphꝰ. ⁊. c. signi fic ante ⁊ quod ibi no. de rescri.

Quiveniāt appellatiōe clericoꝝ an monachi. no. ꝙ nōĩ. l. oẽs. §. preterea. C. de epis. ⁊ cle. nec ep̃i. Spe. no. ti.  rescrip. pñta. §. fi. ff. q̇d ĩ rescrip. Sʒz p̃sbyteri diacom subdiaconi. ⁊ alij inferiores. idẽ Spe. vbi. s̃. §. nũc vero aliq̃. ꝟ si. q̇d de p̃positis nec dicunt̃ de ppłovt ꝑ Bal. ĩ. l. cũctos ppłos. col. ix. §. de sum. trimi. Sʒz bene veniũt appellatiōe sub ditoꝝ vt ꝑ eundẽvbi. s̃. versi. ex hoc ap paret ꝙ ist ĩstrumẽtũ. ⁊ ista faciunt ꝓ his que no. j. versi. seq.
¶ Vtꝝ appellatiōe ppłi veniāt clerici
2
*Rñ. pa. ĩ. c. j. . vi. ⁊ ho. cle. ꝙ in materia odiosa nō nec a ↄ̃rio. facit. c. si sẽ. de sẽ. ex. li. vj. cũ gl. Et sic limita text. Jnsti. de iu. na. gẽ. ⁊. ci. ĩ. §. plebiscitũ q̇ dicit q appellatiōe ppłi vniuersi ciues signifi cāt̃ cōnumeratis ẽt patricijs ⁊ senatoribꝰ. vt intelligat̃ de his q̇ sũt eiusdẽ ꝓ fessiōis. secꝰ in alijs vt ꝓbat dictꝰ tex. ĩ. c. si. sen. cũ sua gl. Jn materia aũt ṗui legiatiua pōt dici q cōprehādant̃. facit. c. dilecti cũ sua materia de fo. cōp. q no. Bar. ĩ. d. l. j. ⁊ qnotat̃ĩ. d. c. rodol phus. ⁊ q no. Jo. an. ĩ. c. Joānes  cle. cōiu. q̇ dicit ꝙ statuti excōmunicās cer to casu laicos nō ↄprehẽdit clericos ẽt coniugatos. Et hoc sequitur Pa. in. c. j. de preben. prefata intellige secundum ꝙ dico. j. lex. §. vj
¶ Vtrũ dispẽsatio cũ illegitimovt pos
3
*sit effici clericus debeat intelligivt pos sit ꝓmoueri ad minores solũ gl. ĩ. c. lr̃as de fi. pres. tʒz q sic cũ sit materia odiosa ⁊ Pa. in. c. si q̇s de coha. cle. ⁊ mu. dicit. q ꝑmissio in genere mediocritatẽ respicit. l. vl. C. eo. de leg. §. j. ⁊ de le. j. legato generaliter cũ alijs con cor. in gl. d. c. literas. Ex quo cōcluditur cuʒz predictis ꝙ solũ ad minores poterit ꝓmoueri:  ordines minores sũt medij ĩter primaʒz tonsuraʒz ⁊ sacros ordines. Jtẽ dicũt Ber. Gof. ⁊ Ho. quādo dispẽsatur cuʒz aliquovt ad beneficia ecclesiastica promoueatur quod soluʒz intelligit̃ de beneficijs que non sunt p̃latiōes aut dignitates. predicta tamẽ limita ẜʒz ꝙ dicam. j. dispensatio. §. ix.
Clericus.

Clericus.

ij. Quid debet habere. rñ. multa vt sunt virtutes. vt xl. di. per totũ. ⁊ quecũ alia que quilibet bonꝰ christianus debet habere sʒz specialiter aliqua que ipsi debent habere inferamus. que quidem sunt nouem in summa.
¶ Primo debet esse literatus. patet hoc
1
*xxxvj. di. xxxvij. ⁊. xxxviij. pertotũ. ⁊. xvj. q. j. sic viue.
¶ Vtrũ omnino illiteratus sit ordinā
2
*dus. Rñ. ĩno. in. c. cũ ĩ cũctis. de elec. ꝙ nō parum tamen scientes si spes est ꝙ possint proficere ꝓmoueri possunt ałs nō nisi sint monachi q̇ magis indigẽt cōtemplatione  scientia ⁊ facit quod legitur. xvj. q. j. legi. vbi dicit Jo. sufficit monacho si sit bonꝰ: lʒz sit illiteratꝰ. ¶ Sed q̃ sciẽtia est necessaria. Rñ. Jnno. vbi. s̃. ꝙ est requirẽda ẜm dignita
3
*teʒz locũ ⁊ ordinem ad queʒz assumitur vt in. c. ecclesia vestra. de electi Si em̃ assumitur ad episcopatuʒz. debet habe re scientiā noui ⁊ veteris testamẽti cuʒz sit iudex animarũ ⁊ iuris: cũ ius dicere debeat. xj. q. j. de persona. Presbyteroa ũt sufficit quod sciat canones com munes penitẽtiales ⁊ c. de q̇bꝰ. xxxviij. di. que ipsis. Cātor debet scire cantuʒz. ⁊ sic de omnibus ordinibꝰ quod satis colligitur ex eis que eis dantur in ordinationem. xxiij. di. per totũ. ⁊ ex potestate ⁊ officio quod habent exercere. De scientia vero confessorum. vide. j. confessio. iij.
¶ Vtrũ peccet qui suscipit aliquaʒz di
4
*gnitatẽ vel aliud officium ad quod nō habet sufficiẽtẽ scientiā. Rñ. Jnno. vbi s̃. ꝙ sic. xxxviij. di. oẽs. xviij. q. ij. si q̇s ab bas de eta. ⁊ quali. c. fi. Sed aduerte ꝙ est quedam scientia eminens q̃ subtiles questiōes diffinire nouit. ⁊ in prōptu respōsiōes habet. Mediocris sciẽtia est q̃ scit aliquo modo examinare negocia uis ad omnia nesciat rẽspōdere. ⁊ in libris veritateʒz eoꝝ q̃ scire dʒz scit q̇rere: vel saltem circa ea dubitare | ⁊ cōsulere peritiores: etiam si in promptu omnia nō habet fufficiens tamen scientia est que sufficit ad faciendũ q̃ sibi ĩminẽt ex officio quod hʒz: hāc qui nō habet credo q peccet mortaliter ac ceptādo officiũ. ar. d. c. fi. Et similiter q̇ ei scienter dat tale officiũ nisi ex causa dispẽsaretur.  imperfectũ sciẽtie sup plet perfectio caritatis. de renun. c. nisi cum pridem. §. pro defectu.
Clericus.

Clericus.

iij. debet esse hospi talis xliij. dist. per totum: non cupidus seu auarus. xlij. di. per touʒz. ¶ Vtrũ clericus p̃bendatus teneat̃ fa
1
*cere quattuor partes de redditibꝰ eccle sie ⁊ oblationibꝰ fideliũ. s. ep̃o pauperi busip̃t sacerdoti ⁊ clericis ⁊ fabrice si cut volunt antiqua iura. vt in. c. quatuor ⁊. c. cognouimus. ⁊. c. se. xij. q. j. Rñ. ẜʒz ꝙ colligo ex pa. ĩ. c. de ec. edi. ꝙ qͦ ad quartam ep̃i. ⁊ quartaʒz fabrice standũ est cōsuetudini. que quidem vʒz in prefatis iuribus de rogare. nisi qñ fabrica remaneret derelicta.  tunc esset irrationabilis ⁊ non valeret: ⁊ sic teneretur dare quartā ar. d. c. cognouimus. ⁊ in. d. c. j. Et hoc intellige quando redditus supersunt detractis necessarijs. Quo aũt ad quartā debitā pauper ibꝰ nō valet aliqua consuetudo in ↄtrariũ quin teneatur. Ego plus dico q non solũ quartā parteʒz sed ⁊ oĩa q̃ suꝑsunt eoꝝ necessitatibꝰ tenetur pauperibus erogare si fabrica nō egeat reparatione. vel nisivellet cōuertere talia ad am pliādũ cultũ dei in tali. ecclesia. Nulla extrema necessitate in aliquo occurrẽte. Nā ĩ istis duobus casibus licite de sistit ab errogatiōe in pauperes ałs nō sine mortali peccato. ar. eoꝝ que no. ĩ. c. dudũ el. ij. de elec. ⁊ in. c. cũ ẜʒz. de preben. facit. c. clericꝰ q̇. ⁊. c. duo. ⁊. c. vl. xij. q. j. ⁊. x. q. ij. ep̃s. Nā eis dicit̃. xij. q. ij. au rũ hʒz ecclesia ⁊ c. Tho. in quoł. ⁊ sca sce. q. clxxv. dicit ꝙ si ista bona sũt distincta ⁊ aliqua sibi retinẽt q dʒz fabri ce vel pauperibus vł ministris. peccat mortaliter: ⁊ tenet̃ ad restitutionẽ si ve ro nō sunt distincta eiꝰ fidei cōmittũt̃. ⁊ si in modico deficiat q obuiet bone fidei erit veniale peccatũ. Jn notabili ꝟo excessu erit peccatuʒz mortale.
¶ Vtrũ habẽs bona patrimonialia licite possit ecclesiasticũ bñ ficiũ susciꝑe.
2
*Rñ. ẜʒz Ri. ĩ quoł. iij. q. xx. ꝙ si bona patrimonialia sufficiũt ad necessitatẽ na ture solũ pōt eccłiasticũ bñficiũ recipe re in tm̃ in tũ exigit necessitas statꝰ ⁊ ꝑsone. Sivero tm̃ hʒz ĩ patrimonio  tũ req̇rit necessitas statꝰ nature ⁊ ꝑsone in tm̃ ꝙ multa ẽt posset pauꝑibꝰ erogare si vltra hic accipit ecclesiasticũ bñ ficiũ nō intẽdẽs eccłie deseruire sed vt amicos possit ditare ⁊ magis honorari⁊ delicatiꝰ viuere peccat mortaliter facit. c. clericos. j. q. ij. ⁊. c. se. ĩmo in. d. c. clericos dicit Jo. q ẽt seruiẽ do eccłie. si bōa eccłie cōsumat. ⁊ ex cupiditate suũ pr̃imoniũ reẜuat  mortałr peccat facit tex. ĩ. c. qm̃ ĩ fi. xvj. q. j. ꝓ ista opi. ałs ẜuiẽdo ec. lʒzviuere de eccłia ⁊ ↄseruare pr̃imoniũ suis hẽdibꝰ ẜʒz ĩno. ĩ. c. ep̃s.  p̃bẽ si ꝟo recipit vt bñ dispẽset sic non peccat ẜʒz Ri. vbi. s̃. dũmō sit idoneus. ¶ Vtꝝ p̃latꝰ possit satisfacere ꝓ debito ꝑsonali de fructibꝰ eccłie. Rñ. dñs Ant. ĩ. c. olĩ nobis de resti. spo. ꝙ sic facit. c. ꝑuenit.  fideius. Arch. ĩ. c. statutũ. de rescri. li. vj. tʒz ↄ̃riũ pa. ĩ. d. c. olĩ limitat ar ch. dicẽs. ꝟũ ĩ debito ↄ̃cto ꝓdelictovł ꝓ pr̃imonio suo. ⁊ sic ẜua. ⁊ de hoc vide. j. ĩmunitas. §. ij. cũ duobꝰ. §. seq. ¶ Vtrũ
4
*clericꝰ p̃bẽdatꝰ ↄuertẽs redditꝰ bñ ficij ĩvsus ĩhonestos teneat̃ restituere. Rñ. pa. ĩ. d. c. cũ ẜʒz  p̃bẽ. ꝙ sic eccłie si hʒz de pr̃imonio vł aliũde. xij. q. iiij. c. j. ⁊. ij.   altari dʒzviuere nō luxurtari. ⁊ accipit̃ luxuria ꝓ oĩ luxu. seu illicita ↄcupiscẽtia. xliij. di. ĩ ṗn. ⁊ mai. ĩ cle. qm̃. vi. ⁊ ho. cl. dicitꝙ tał ↄ̃ctat rẽ ĩuito dño  q̇cq̇d hñt clerici sũt bona paupeꝝ. xij. q. ij. au rũ. ⁊. xvj. q. j. c. fi. Et quātũ sit eoꝝ pctm̃ mortale pʒz ĩ. d. c. fi. illi. xij. q. ij. Et iō recipiẽtes ẽt tenẽt̃ ad restitutionẽ nisi in casu ↄcesso. xiiij. q. vj. si. res. et hoc verũ quo ad forũ cōscientie nec sufficit ꝙ re stituāt de fructibus bñficij ẜʒz Ho. nisi quatenꝰ subtraherent sibi necessaria.
Clericus.

Clericus.

iiij. dʒz esse habitu honestꝰ xlj. di. ꝑ totuʒz ⁊ in. c. clerici officia. de vi. ⁊ ho. cle. vbi dicitur q co ronā ⁊ tonsurā habeāt cōgruentẽ indu menta clausa desuꝑ deferāt nimia bre nitate vel lōgitudine nō notāda pānis viridibꝰ ⁊ rubeis nō vtant̃ nō sotulari bus cōsuticijs freuis sellis pectoralibꝰ deauratis aut aliā superfluitatẽ habẽ tes fibulas nec corrigias aureũ vel argenteũ ornatũ habẽtes. nec annulos nisi q̇bꝰ cōpetit ex offici. Q q̇dẽ capitulũ  nō loquit̃ in oĩbus p̃ceptiue ẜm Jnn. ibidẽ lʒz pe. dicat ꝙ sic tu tñ dic me liꝰ ẜm Pa. ibidẽ ꝙ aliq̃ sunt de p̃cepto aliqua nō ꝓpterea inferā dubia ad ea que de necessitate sunt faciẽda.

Ad hoc ꝓpositũ q̇bus vestibus de beat clericꝰ vti ⁊ q̇bꝰ nō et an nō incedẽs in habitu ⁊ tonsura possit impune offendi. no. gl. ꝙ sic in. l. si ignorans. ff. loca. ⁊ in. l. itẽ apud labeonẽ. §. si q̇s vir ginẽ. ⁊ ibi dignũ in verbo nō deferat. ff. de mino. Guil. de cug. ⁊ Bal. ĩ. l. si q̃ ꝑ calũniā. col. j. ⁊ sumit gl. in hoc. arg. C. de epi. ⁊ cle. vbi ponit an sufficiat si por tet tonsuram ⁊ non vestem.
¶ Vtrũ clericꝰ teneat̃ deferre tonsuraʒz.
1
*Rñ. ꝙ si est in minoribus et non hʒz beneficium non tenetur ar. c. Joannes de cle. coniu. ⁊ in. c. vnico eo. ti. lib. vj. ⁊ gl. in. c. fi. l. di. Si vero est in sacris vel beneficiatus tenetur de precepto facit. d. c. Joannes ⁊ quod ibi no. in. c. vnico de biga. li. vj. Et limita dictũ pa. in. c. si q̇s de vi. ⁊ ho. cle. vbi dicit indistĩcte ꝙ pec cat mortaliter.
¶ Qualis habitꝰ ꝓhibet̃ clericis. Rñ.
2
*tex. ĩ cle. qm̃. de vi. ⁊ ho. cle. ꝙ vestis vir gata vel partita. i. diuersi coloris epito gium seu tobardum foderatuʒz vs ad orā: ⁊ ita breue ꝙ vestis inferior videatur notabiliter epitogiuʒz seu tobardũ est vestis superior. ⁊ talia portātes qui cun sint clerici etiam habentes primam tonsuraʒz solũ peccant mortaliter si tales in minoribꝰ cōstituti habẽt beneficiũ aut si nō habent p̃fatas vestes portant cum tonsura clericali alias nō: ⁊ ꝙ peccẽt mortałr ꝓbat Stephanꝰ ꝓpter verbũ sancimꝰ. allegat. xviij. di. §. j. ⁊. j. q. vij. si q̇s oẽʒz. ⁊ hoc veꝝnisi cā rō nabilis subsit. vt ĩ. d. c. ⁊ qñ publice Se cus si in domo. Et dicit̃ publice portare dum multitudini hoc ptʒz sicut dicit̃ publicus aleator: vel vsurarius vel ma ledicus de exces. p̃la. inter. de male. c. ij. de excep. exceptioneʒz. xxxiiij. di. vidua. Jn domo dicit̃ fieri secrete.  domꝰ reʒz secretā importat nō publicam. vj. q. ex merito. ⁊ nō solũ peccat mortaliter verũ etiā si est beneficiatus est suspẽsus per sex menses a perceptiōe fructuum beneficiorum suorum. Si nō est benefi ciatus: ⁊ est in sacris citra sacerdotium ꝑ idẽ tp̃s est inhabilis ad beneficium obtinendum. Jdem de alijs clericis ta lem vestẽ ⁊ tōsurā simul publice deferentibus. Sacerdotes vero vel religio si ac habentes dignitatẽ ꝑsonatũ seu bñ ficium cui cura aĩaꝝ ĩminet ꝑ annũ sunt suspẽsi a perceptione fructuũ suo rũ bñficioꝝ si habẽt beneficia. si nō ha bẽt per idẽ tempus sunt inhabiles ad obtinendum beneficiũ. Et istis. s. sacer dotibus vel religiosis. aut dignitatem seu beneficiũ cũ cura habentibus prohibetur non solum predicta vestis sed etiam infula. seu pileuʒz lineuʒz in capi te publice portare. Sub eisdẽ penis et p̃cepto p̃cipit̃ ꝙ habẽtes administrationeʒz infra mẽsem: p̃dictũ epitogium debẽt pauperibꝰ. Religiosi vero q̇ non habent administrationẽ infra menseʒz suis suꝑioribꝰ assignẽt ĩ pios vsus con uertẽdum. Et lʒz infula sit vestis pōpo sa ad collũ perforata circũqua. tamẽ hic accipitur ꝓ bireto ꝙ ponitur sub capucio ad enitadum sudorẽ ẜm Mathe. in. d. cle. licet tñ portare de nocte vel latenter sub caputio. ẜm ʒzẽ. ⁊ lau.
¶ Quid si epitogiũ seu tobardũ sit bre
3
*ue solũ. sed nō foderatum aut sit locus pene prefate. Math. tenet ꝙ sic. ʒzen. ꝙ nō. Ego dico ꝙ quo ad penā dicit veꝝ ʒzen. sed quo ad culpam ligantur per identitatem rationis. ar. ff. de adul. l. si postulauerit. §. ratio facit. xxiij. dist. | c. nō liceat el. ij. vbi vult canō. ꝙ vesteʒz talarẽ habeant clerici. ⁊ clarius. xxj. q. xiiij. c. nullus: cum tribus capitulis se. ¶ Vtrũ clericꝰ vtẽs viridis aut rubeis
4
*vestibꝰ peccet mortaliter. Rñ. ẜm Jnn. in. d. c. clerici officia ꝙ nō tñ male facit . ĩ. c. clerici. xxiij. di. dicitur ꝙ vestimẽ ta ⁊ calciamẽta que religionẽ nō decẽt eis nō licẽt. Sed Pa. ibidẽ tʒz ꝙ peccet mortaliter per. d. cle. qm̃ q̃ sub p̃cepto ampliat etiā ad caligas precipiens ne caligis scachatis. viridibꝰ aut rubeis vtantur publice. car. vero in. d. cle. quo niam. tenet quod caliga rubea vel viridis nō ꝓhibet̃ nisi sit scachata. Et q nō valet argumẽtũ  oẽs vestes licẽt clericis cuiuscũ coloris: nisi sint expresse ꝓhibite Sed cōtra ipsum Car. est expressus tex. in. c. nullus. xxj. q. iiij. vbi dicit̃ solis vtat̃ vestibꝰ q̃ ↄcesse sũt clericis. ergo nisi cōcesse sint cōcesse intelligunt̃ ꝓhibite. pʒz etiā ĩ. c. ep̃i ⁊ duo bus ca. se. ea cā ⁊. q. Et ideo tene quod est mortale. ar. dictoruʒz. c. xxj. q. iiij. Jdẽ dic de quacũ veste in religiosa respectu forme. purpurea vel cindata veste nō est eis ꝓhibitũ vti ẜʒz gl. j. §. j. xxj. q. iiij. nec etiā p̃ciosa dũmodo sit ẜm cōsuetudinẽ eoꝝ inter quos viuunt ne vi lescant. ar. c. episcopi. lxxx. di.
¶ Vtrũ clericꝰ nutriẽs comā vel bar
5
*bā peccet mortałr. Rñ. ꝙ sic.  pōt excōicari. c. si quis. de vi. ⁊ ho. cle. xxiij. di. c. si quis. ⁊ hoc quādo facit sine rōnabi li cā ẜm glo. in. d. c. si q̇s ex rōnabili cā licet facit. c. pe. eo. titu.
Clericus.

Clericus.

v. debet seruare castitateʒz vt in. c. vt clericorũ de vi. ⁊ ho. cle. ⁊ nō solũ ꝟe: sʒz etiā apparenter. ꝓpterea nō debent cohabitare cũ mulieribus decoha. cle. ⁊ mu. per to.

Non tamen debet aliq̇d sinistri su spicari si inueniatur solus cũ muliere alijs suspitionibus testantibus. imo si amplectatur vxorẽ alienā presumit ꝙ bono ʒzelo. ⁊ causa benedictionis dandum ẜm Alex. ĩ. l. j. ff. de var. ⁊ extraor. cri. Bald. in. l. q̇d ergo. §. si heres. ff. de leg. j. ⁊ Are. in trac. male. in glo. in versi. adultera. col. ij. ꝑ gl. in. c. absit. x. q. iij. ¶ Vtrum clericus in minoribus possit
1
*contrahere sine peccato mortali. Rñ. ꝙ sic si non habet beneficium. Si vero habet peccat mortaliter reti nendo beneficium. Faciunt ad hec que notant̃ in gl. c. fi. l. di. ⁊ q no. in. c. tue. de aposta. ⁊. in. c. Joannes de cle. coniu. quia cum beneficiũ perdat ipso iure post contraxit vt tenet gl. ⁊ doc. in. c. j. de cle. coniu. ⁊ etiā si ante vxor agnoscatur intraret monasteriuʒz non propter hoc recuperaret nisi ei de nouo concederetur. quia ius semel extinctum non reuiuiscit. licet cesset causa extinctionis. vij. q. j.  periculosum de conse. di. iiij. queris. ⁊ cōmuniter tenẽt doc. similiter etiā si matrimoniũ non tenuit. puta  erat cōsanguinea vel affinis priuatur nihilominꝰ ipso facto ẜm Pa. in. d. c. j. uis alij teneāt cōtra. Jdeo retinẽdo beneficiũ inique facit ⁊ cũ peccato mor tali cũ nullo iure ipsum habeat. sed sit intrusus.
¶ Vtrũ clericꝰ peccet mortaliter coha
2
*bitando cũ mulieribus. Rñ. ꝙ sic si ha bitat cum quacun de qua possit esse rationabilis suspitio etiam si sit cōsan guinea siue affinis. facit. c. j. de cohabi. cleri. ⁊ muli. et. c. interdixit. xxxij. di. Multo magis peccat mortaliter si tales masculos tʒz de q̇bꝰ rationabiliter possit suspici. argumentum a minori. Cuʒz alijs de q̇bꝰ nulla potest esse suspicio licite cohabitat: siue cōsanguinee sint siue non. De cōcubinarijs: vide. j. Concubinatus. §. ij.
¶ Sʒz que sunt de quibus suspicio non
3
*orit̃. Rñ. ꝙ mater soror ⁊ amita. s. soror pr̃is. et matertera. s. soror matris. xxxij. di. interdixit. lxxxj. di. cũ oĩbus.  fedꝰ nature nō ꝑmittit aliq̇d seui criminis cũ istis suspicari. c. a nobis. de coha. cl. ⁊ mu. ⁊. c. cũ ĩ iuuẽtute. de p̃sum. ⁊ idem dic de filia ⁊ hmōi. Similiter de multũ antiquis vt in. c. feminas. lxxxj. di. ⁊ in d. c. interdixit in fi. Et idẽ dico cũ oĩbꝰ q̇bꝰ ante ordinationẽ sine suspitiōe po terat cohabitare: vt vxores fratrũ ⁊ de | familia. ⁊ huiusmodi. vt. c. cum omnibus. lxxxj. di.
¶ Vtrũ accessus ad domos quarũcũ
4
*mulierum suspectarũ sit clericis prohi bitũ. Rñ. ꝙ sic. sicut⁊ cohabitatio. lxxxj. di. clericis cum duobus. c. seq.
¶ Vtrum frequẽtatio monasteriorum
5
*monialiũ clericis ꝓhibeatur. Rñ. ꝙ sic. nisi ex manifesta. ⁊ ratiōabili causa vt in. c. monasteria. de vi. ⁊ ho. cle. Et vt di cit gl. frequentare est vltra vnam vicẽ. ire. xxv. q. ij. ita nos.
Clericus.

Clericus.

vj. debet laudes debitas exoluere. xcj. di. clericꝰ viciũ ⁊. c. fi. ⁊. xcij. di. c. fi. Quō autẽ teneat̃ ⁊ quādo: ⁊ q̇d ad officium dicẽdum. vide. j. hora canonica. per totum.
Clericus.

Clericus.

vij. debet ĩ suis beneficijs residentiā debi tā exhibere. c. quia nōnulli. de cle. nō resi.

De clerico beneficiato dispẽsato vi de ꝑ Bal. multa ĩ. l. liberos. C. de colla. ⁊ in. l. j. in. j. no. C. de his q̇bꝰ vt est dig. vbi ꝙ talis nō dicẽs officium debet be neficio priuari. idem. Bald. in. l. nesennius. circa me. ff. de excu. tuto. q nō est verũ in beneficio rurali: ẜm eũdẽ Bal. ⁊ Ang. in. l. j. in fi. ff. vbi pup. edu. dʒz.
¶ Vtrum clericus possit deseruire per
1
*aliũ in suo beneficio potẽs ipse ꝑ se ser uire. Rñ. pa. in. d. c.  nonnulli ꝙ non de iure. tex. est in. l. nullꝰ qui nexu. C. de decu. siue beneficiũ sit simplex: siue curatũ: siue de consuetudine sit in benefi cijs simplicibus. Jn beneficijs autẽ cu ratis nō valet consuetudo nisi esset rōnabilis. vtputa.  bñficiũ tenue ⁊ huiusmodi:  tũc valeret consuetudo. facit. c. licet. de elec. li. vj. Ego autem idẽ teneo etiā in beneficio simplici q nisi cōsuetudo sit ex legitima ⁊ rationabili causa nō valet: quia esset damnosa ecclesie. Similiter nō valet dispẽsatio ni si fiat ex rōnabili cā  est dissipatio nō dispẽsatio. facit q no. inno. in. c. ex tue de cle. nō resi. Et hoc ꝓpter multa mala q̃ ecclesijs veniũt. ⁊ pauperibus ep̃i ex nō residẽtia: quia tales deseruiẽtes cũ vix possint viuere querũt q̃ sua sunt nō christi ⁊ tales principales comedũ q̃ vel in reparationẽ ecclesie vel pauperibus dare deberent Et ideo dic ẜm tex. c.  nōnulli. de cle. non re. ꝙ debet residere in propria persona ⁊ curam illius per se exercere ẜm ordinẽ suum in tellige: vt extra de fi. pres. c. proposuit. Old. tamẽ tenet ꝙ in cōsciẽtia si prouidet suis impensis ꝙ ecclesia decenter ⁊ populus bene regit̃: ⁊ ipse honeste vi uit ⁊ bonũ exẽplum subditis prebet. ⁊ aliquādo per se exercet officium et vide quomodo cōstituti officiant̃ ꝙ excusat̃ a pctō. Sed ego nō credo nisi quan do pro necessaria causa vel vtili stat ab sens. l. de pollicitationibus. ff. de polli. ⁊. l. si absente. ff. de lega.
¶ Jn quibus casibus absens habetur
2
*ꝓ residẽte. Rñ. ꝙ in tribus. ¶ Primus si est in seruitio pape de cle. nō re. c. cũ dilectus. ¶ Secũdus si est in seruitio episcopi sui de cle. nō re. ad audientiā ⁊. c. de cetero. Sed hoc nō credo vera. in his qui cum papa ⁊ ep̃o morantur. nō propter eoꝝ seruitia exhidẽda sed propter ambitionem vt obtineant beneficia. ¶ Tertius propter causam licitam ẜm modũ. de quo in se. §. dicit̃. Jn istis casibus absens habetur pro presente in omnibꝰ: nisi quo ad quotidianas di stributiōes que nō solẽt talibus dari.
¶ Vtrum aliquando possit se absenta
3
*re a beneficio clericus. Rñ. ꝙ non: nisi duo cōcurrāt simul vcʒz causa honesta ⁊ rationabilis ⁊ licẽtia sui prelati vt in c. relatum. de cle. non re. Dicit tamẽ inno. in. c. ex tue. e. ti. ꝙ posset ex cōsuetudine induci. vt sine licẽtia ex causa rōnabili se absentet. Pa. autem in. d. c. relatuʒz. dicit ꝙ si necessitas occurret que nō pateretur dilationeʒz vt posset adire prelatum pro licentia: tunc siue licentia posset. l. j. in princi. ff. de exerci. ac. et l. tutor qui repertoria in prin. ff. de admi. tu. Quod dictum ẜm Jo. an. in. c. re latum. limito quādo in breui est reuersurus. ar. l. iij. ff. de diuor.
¶ Vtrũ clericus teneat̃ restituere fru
4
*ctus quos in absentia ꝑcepit ex bene|ficio suo. Rñ. ꝙ si subest legitima causa nō tenetur: sʒz si legitima causa nō subest credo ꝙ teneatur restituere:  fructus beneficioꝝ dant̃ in stipendiuʒz vt dixi. s̃. in. §. j. Sed aduerte ꝙ qñ clericꝰ tenet̃ restituere in quocũ casu ĩtelligi tur si hʒz alia bona q̃ non sint de eccłia. Si ꝟo nihil hʒz nisi de eccłia. tũc credo nō teneat̃. Nā cũ sint de eccłia restitue re nō hʒz. Et credo etiā ꝙ nō debeat sibi subtrahere necessaria vite ne recipiat ab ecclesia ꝓ faciẽda tali restōne. ar. eo rũ q̃ no. in. c. cuʒz suꝑ. de cā pos. ⁊ ꝓprie. vbi no. Jo. de lig. ꝙ nudus etiā possessor ecclesiastici beneficij nō tenet̃ de cōsumptis sicut alij nudi possessores. Q limitat pau. ibidẽ qñ consumpsit bono mō sicut dʒz facere aliꝰ clericꝰ. Peccat ta mẽ mortaliter recipiẽdo tales fructus ante ex beneficio suo. vt pʒz in. c. quia nōnulli. de cle. nō resi. Secꝰ si recipere. tan alius pauꝑ ex necessitate:  non credo peccaret mortaliter: ne veniali ter ĩ recipiẽdo: sʒz bene nō residẽdo ẜm ꝙ tenet̃ vel in tenẽdo beneficiũ ĩiuste. ¶ Vtrũ recipiẽs ecclesiā parochialem
5
*nō intẽdẽs ꝓmoueri. j. annum ad sacer dotiũ: sed vt habeat fructꝰ vniꝰ anni teneat̃ ad restōnẽ. Rñ. ꝙ sic: nisi mutata volũtate ꝓmotꝰ fuerit. vt i. c. cōmissa tibi de ele. li. vj. ⁊ si nō restituet tenetur ille q̇ sciẽter tali cā dedit vt ibidẽ ⁊ pec cauerũt mortaliter iste dādo indigno ille acceptādo indigne. arg. eoꝝ q̃ no. ĩ c. nihil de elec. vacabit tamẽ dicta eccle sia parochialis si nō est collegiata ipso iure statim post annũ si ꝓmotꝰ in sacer dotẽ nō fuerit. c. lʒz de elec. li. vj. ⁊ ĩcipit annus a pacifica possessione: vel quan do ꝑ euʒz stetit quin hẽret intellige nisi legitimo impedimẽto sit ĩpeditus ordi nari. nec poterit ea vice iterato ei cōfer ri. d. c. ↄmissa. Nō vacat tamẽ dicta ecclesia statĩ qñ venit ad talẽ ↄditioneʒz. ꝙ ampliꝰ illo anno ꝓmoueri nō pōt. sʒz solũ elapso anno vt in. d. c. ↄmissa. Siłr non vacat ecclesia curata collegiata. lʒz non ꝓmoueat̃. j. annũ. c. statutũ. de ele. lib. vj. Sed pōt priuari vt ibidẽ potest tñ ep̃s insistẽti studio dispẽsare ꝙ non teneat̃ infra annum ꝓmoueri nisi subdiaconatum ad quẽ si nō fuerit ꝓmotꝰ priuatꝰ erit. Ad sacerdotiuʒz ꝟo vs ad septẽniũ. ita ꝙ elapso septẽnio. j. annũ efficiat̃ sacerdos. Alioquin incurrit dictā penā. c. cũ ex eo. de ele. lib. vj. interĩ ꝓuideatur ecclesie de vicario.
¶ Vtrũ clericꝰ qui recipit beneficiũ nō
6
*vt ibi seruiat. sʒz donec hẽre possit pinguiꝰ peccet. Rñ. Pa. ĩ. c. relatũ. de cle. nō resi. q sic:  nō iuste est ꝓmotꝰ habẽs talẽ aĩm nō tenet̃ resignare: sed sufficit penitere de iniqua voluntate.
¶ Vtrũ clericus infirmus licite debeat
7
*hẽre fructꝰ p̃bende vel distributiones quotidianas. Rñ. Pau. in. c. ad audien tiā eo. doc. dicũt ⁊bñ ꝙ si ĩfirmitas est q̃ impediat eũ residere vel interesse diui nis. sic sine dubio dʒz habere. Si ꝟo infirmitas nō p̃stat cām nō residẽtie vel absentie diuinis. puta  ałs nō ĩteresset vel nō resideret nō debet habere:  casus superueniens recipit interpetra tionem ẜm statum precedentem. vt in c. maiores quasi infi. de bap.
¶ Vtrũ clerici qui personaliter non in
8
*tersunt officijs possint ꝑcipere distribu tiōes quotidianas. Rñ. q nō exceptis illis quos infirmitas seu iusta ⁊ rōnabilis corporis necessitas aut euidẽs ec clesie vtilitas ĩteresse nō ꝑmittit. ⁊ si re cipiũt tenent̃ ad restitutioneʒz. vt in. c. vnico. de cle. nō resi. li. vj. nec vʒz ↄsuetu do aut statutũ in cōtrariũ: nec remissio aliorum canonicorũ quādo eis nō arescunt. alias sic vbi no.
¶ Vtrũ ille qui nō residet possit priua
9
*ri beneficio. Rñ. ẜm Jnno. ĩ. c. ex tue. de cle. nō re. q si est absens ex causa ꝓbabili ⁊ necessaria vel probabili tm̃ puta studiorũ vel cuʒz episcopo ⁊ huiusmodi tũc nō pōt priuari nisi citet̃ primo vbi cũ fuerit. limitat tamẽ q qñ haberet certũ tp̃s ad redendũ ex qualitate negocij vel ałs: ⁊ non veniret ex tũc alteri licite darẽtur: nec est necessaria citatio. nec expectatio sex mensiuʒz de quibus in. d. c. ex tue. et. vij. qō. j. presentium | Alij dicũt q requirit̃ citatio ad domũ ⁊ expectatio sex mensiũ: ⁊ mihi magis plʒz. Nō em̃ debuit ei obesse ꝙ bonum initiũ habuit absentie. Tenet̃ tñ talis semꝑ notificare ecclesie vbi morat̃ cuʒz ex cā rōnabili possit semper reuocari ꝓ necessitate ecclesie q si nō fecerit latitare presumitur. Si vero absens nō est ex causa legitima: si hoc est certum pōt priuari: alias debet citari post sex men ses ⁊ dari alteri ⁊ no. ꝙ habens officiũ in ecclesia semꝑ dʒz apparere: nec ad eũ est mittenda citatio post expectationem sex mensium quia edictum emissum est secundum Jnnocentiuʒz. ibidẽ. Et ideo poterit eius beneficium alteri assignari.
¶ Vtrũ clericꝰ possit peregrinari. Rñ.
10
*Jnno. in. d. c. vnico. de cleri. ꝑegri. ꝙ nō sine autoritate suꝑ ioris. de cōse. dist. v. nō opʒz nec ẽt ep̃s. devoto. c. magne. Ex cā tñ ꝓsequẽde appellatiōis siue ꝓ eui tāda oppressiōe pōt ire ad papāvelad aliũ suꝑiorẽ iuito ep̃o vł p̃lato suo. ij. q. vj. oĩs oppressus. ⁊ tribꝰ. c. se. idẽ no. gl. in. c. vt debitꝰ. de ap. Credo tñ ꝙ semꝑ dʒz ad minus de honestate petere licentiam. arg. c. lʒz de regu. Sine necessaria aũt cā: sʒz ꝓ aliq̃ vtilitate tm̃ non lʒz ad papā accedere sine autoritate: sui prelati vel pape. in aut̃. de epi. ⁊ cle. §. ĩter dicimus: nec dʒz admitti in aliena diocesi ad celebrādũ nisi habeat licentiaʒz sui episcopi. vt no. Pau. in. c. fraternitatis. de cleri. non resi.
Clericus.

Clericus.

viij. debet esse sine crimine. xxv. di. per totũ. Et crimen hic accipio pro omni peccato mor tali licet stricte accipiatur pro peccato quod accusatione ⁊ depositione est dignum §. non autem in. fi. xxv. di.

De clerico criminoso ⁊ delinquẽte ⁊ ꝑ quẽ ⁊ quałr puniat̃ no. plene Bal. in aut̃. qua in ꝓuincia. col. iij. ꝟ. vñ si cle ricus gallicanꝰ. C. vbi de cri. agi. opor. ⁊ Alex. in. l. iij. ff. de fur. ⁊ in. l. si miles. vbi plene Bar. ff. de exhi. reis.
¶ Vtrũ clericus semꝑ peccet morialit̃
1
*exercendo suũ officiũ in mortali? Rñ. ẜm Tho. in. iiij. dist. xxiiij. ꝙ sic quādo cun talis exhibet se ĩ aliquo vt mini ster ecclesie: ⁊ totiens quotiens huiusmodi actum exercet. Vnde quando tangit res sacras quasi suo vtens officio mortaliter peccat facit. cap. fina. de tempo. ordi. facit. c. quotidie. de ↄse. di. ij. ⁊. c. de hoĩe de cele. mis. Secus si exeq̃ret̃ in aliqͦ casu ĩ qͦ etiā laicis exeq̇ lice ret. sicut baptiʒzare in articulo necessitatis: ẜm quod dixi. s̃. baptismus. v. §. xj. vel si colligeret corpus christi proie ctum in terra.
¶ Vtrũ sit abstinẽdũ a clericis in cri
2
*mine iacentibꝰ quo ad diuina ⁊ receptionẽ sacramẽtorũ. Rñ. ẜm pa. in. c. ve stra. de coha. cle. ⁊ mu. distinguendum aut sunt precisi a canone vel a iudice. Si a canone tũc subdistĩguo. aut factũ est occultũ ⁊ sic sentiũt doc. hic ꝙ a sacramẽtis necessarijs nō sit abstinẽdũ: sʒz volũtarijs sic. Ego credo etiā a neces sarijs dʒz abstinere qñ ab alio possunt habere: nisi qñ ipse paratus est dare:  qñ ipse non est paratus dare: non debeo eũ inducere administrandum sacramẽta etiā necessaria. Si vero para tus est ministrare possuʒz etiam voluntaria ab eo reciꝑe sicut dicimꝰ devsura rio. j. vsura. ij. §. ij. ⁊ sic ĩtellige. c. sit tm̃ ⁊ c. placuit. vj. q. ij. cũ ibi no. Aut factũ ẽ notoriũ. ⁊ sic nullo mō lʒz reciꝑe aliq̃ sacramẽta a talibꝰ excepto baptismo de quo dic. vts̃. baptismꝰ. v. §. x. ⁊. §. xij. aut sunt p̃cisi a iudice ⁊ sic nullo mō lʒz reci cipere sacramenta ab eis vł audire di uina.  nullo mō possunt dici tollerati: ex quo ꝑ snĩaʒz sũt cōdẽnati. vt ĩ. d. c. vr̃a. ⁊. ix. q. j. c. j. ⁊. ij. ⁊. no. Jn. in. c. quałr ⁊. qñ. el. ij. de accu. Si ꝟo p̃cisio nō sit fa cta ne ab hoĩe ne a canone tenent doc. ĩ. d. c. vestra ꝙ non pecco si nō abstineo a sacramẽtis ẽt vōlũtarijs:  nō sunt suspẽsi quo ad nos. c. fi. de coha. cle. ⁊ mu. ego verũ credo qñ ꝑati sũt da re ałsnō nisi ĩ sacramẽtis necessarijs vt dixi:  cũ peccent mortałr facramẽta administrando. c. fi. de tempo. or. nō de beo eos inducere sine nessitate. Jn ne | cessarijs autem sacramentis quādo ab alio non possunt ea habere lʒz:  ego fa cio ad quod teneor licet ille nō. ⁊ ideo sibi imputatur. facit gl. in. c. non est. de spō. Nec ob. glo. in. §. verũ. xxxj. dist.  loquitur quando possum habere aliũ. Non tamen dʒz esse aliquis nimis scru pulosus: quia potest presumere ꝙ saltẽ habeat attritioneʒz quando ea admini strat. Hodie tamen cōtra iura predicta quo ad precisos a canone vel a iudice est facta dispẽsatio per concilium. Cōstantiẽse cōfirmata ꝑ Basiliẽse. de quo infra excōmunicatio. viij. §. iij. Et ideo eam serua.
¶ Quis dictur tolleratus ab ecclesia.
3
*Rñ. Pa. vbi. s̃. ꝙ ille qui non fuit condemnatus nec cōfessus nec habet ope ris euidentiam.
¶ Vtrũ oẽ pctm̃ notoriũ inducat preci
4
*sionem seu suspensionem a canone ne exerceat officiũ suum. Rñ. ẜm. d. Anto. in. d. c. vestra ꝙ sic. Nec ob. d. c. q loq̇t̃ solũ de fornicatione ex quo. Pa. ibideʒz est contradictũ. d. Ant. sʒz ego teneo ve rissimũ dictũ do. Ant. quia constitutio penalis etiā quoad penā extendit̃ ad casum similẽ ex idẽptitate rōnis si ratio in ea constitutione est expressa. vt ĩ l. his solis. C. de reuo. do. Ad hoc tex. op timus in. l. ij. ĩ §. quid si curatores ⁊. §. q̇d si decesserint. ff. ad tertul. ⁊. l. palā ĩ §. natus. ff. de ri. nup. Nec pōt dici. ꝙ sit interpetratio extensiua  est potiꝰ ĩtẽsiua seu intellectiua. quia lex nō est aliud quā ipsa ratio legisvt probatur in. l. non dubium. C. de legi. Et q lex penalis extendat̃ si in ea est scripta ra tio naturalis vel ciuilis. tenet bal. post Bar. ⁊ est bonus tex. in. c. j. in. §. porro. in ti. q̃ fuit prima cā amit. bñ. Et cũ. d. c. vestra ꝑ rationẽ notorietatis peccati cōcludat notoriũ cocubinariũ suspensum. ergo idẽ erit ĩ oi mortali pctō noto rio vide q dicā. j. lex. §. vj. ⁊ pena. §. v. ¶ Vtrũ clericus teneat̃ restituere fru
5
*ctus quos ꝑcipit de bñficio existens in pctō mortali. Rñ. ꝙ si pctm̃ est notoriũ. ego habeo pro indubitato ꝙ tenet̃ restituere  cũ sit suspẽsus. vt dictũ est ĩ p̃cedẽti. §. perinde est ac si nō residet  nullũ ⁊ inutile. Jdẽ est. c. inter corpora. de trāsla. prela. Sicut nō rite ⁊ nō fieri paria iudicantur. in. c. veniẽs de p̃sby. nō bap. Facit q notat Bar. in. l. j. ff. q cuius vniuer. vbi ꝑ illũ text. cō cludit ꝙ procurator qui non fecit fidẽ de mādato perinde est ac si nō cōparuisset ⁊ dñs tā cōtumax dʒz puniri. Nā non excipere ⁊ excipere sʒz nō ꝓbare idẽ est. c. cũ suꝑ de cōces. prebẽ. ⁊ nō esse ⁊ esse ⁊ nō apparere paria sunt quo ad iuris effectũ. l. duo sunt titij. ff. de testa. tu. Et iō tenet̃ sicut. s̃. dixi de nō residẽte. Cle ricus. vij. §. iiij. de occulto ꝟo pctōre cre do ꝙ nō tenet̃ uis tutiꝰ esset restitue re:  ⁊ si inutiliter seruiat quo ad se nō tñ quo ad alios aut quo ad ecclesiam.
Clericus.

Clericus.

ix. debet a quibusdā actibus secularibus esse remo tus. c. fi. de vi. ⁊ ho. cle. ne cle. vel mo. per totum. et qui sint isti actus ⁊dubia inseram.

Adde q̃ artificia ⁊ negocia clericis sint ꝓhibita. no. Spe. ĩ ti.  cle. ↄiu. col. ij. ꝟsi. sʒz quā dices hōestā vbi ponit q̃s artes exerceat ⁊ dico ꝙ clericus artifex vel negotiator pōt conueniri coram ca pitaneo artis vel mercatorum vt per Bal. in. addi. ad Spe. vbi. s̃. ver. si autẽ clericus. ⁊ in ti. de reo. col. ij. in prin. ꝟ. scholaris et an tales teneant̃ seruare statuta laicornʒz loci in quo negotiant̃ ⁊ tenet Bal. in sua marg. in ver. clericꝰ ver. xix. ꝙ sic.
¶ Vtrũ clericꝰ possit negotiari. Rñ. ꝙ
1
*nō negotia secularia. c. j. ne cle. vł mo. ⁊ c. fi. de vi. ⁊ ho. cle. Sʒz no. ẜm Pa. ĩ Rubrica ne cle. vel mo. ꝙ negocium secula re r duplex. ¶ Prĩo large vt cōprehẽdat quicquid ꝓuenit ex carnali cōcupiscentia nō subiecta freno rōnis ⁊ hoc ĩnuit tex. in. d. c. in prin. vñ dicit̃ negotiũ seculare.  ꝑ illud viuit̃ oĩno secularit̃. s. ẜm seculũ ⁊ carnẽ ⁊ nō ẜm deũ⁊ spm̃. Et hoc ꝓhibet̃ eti ā laicis. magis tñ clericis. vt ĩ. d. c. j. ¶ Sconegociũ se culare r magis stricte vt cōprehendat | negociũ pertinẽs ad rempublicā mun danā ⁊ seculares hoĩes. Q quidẽ lʒz sit ꝑmissum laicis tñ clericis nō lʒz. Vñ in l. placet. C. de epis. ⁊ cle. dicit tex. ꝙ cleri ci nihil cōe habẽt cũ publicis actibus vł ad curiā ꝑtinentibꝰ cuiꝰ corpori nō sunt annexi. ꝑ quẽ tex. pʒz q clerici nul lũ officiũ possunt habere ĩ republica vt ꝓbat̃ in. d. c. j. in fi. facit. c. reprdhẽsi bile. xxiij. q. viij. nec sunt de vniuersita te scłari: vt no. Jnn. in. c. dilecta de ex. p̃la. Et sic cōcludo ꝙ clerici nō debent attẽdere nec habere curā de mũdanis nisi quatenus sunt necessaria ad sustẽtationẽ corꝑis ar. j. q. iij. si quis obiece rit vel in casu pietatis vt. j. tutela. §. j. ⁊ s̃. aduocatꝰ §. v. cũ se.
¶ Vtrũ clericus possit per artificiũ q̃re
2
*re sibi necessaria ad victũ. Rñ. ẜm Pa. ĩ. c. clerici officia de vi. ⁊ ho cle. ꝙ sic ex honesto artificio facit. c. j. de celeb. mis. ⁊. xcj. di. ꝑ totũ. Et hoc verũ ẜm gl. xcj. di. ĩ sũma dũmōꝑꝑ hoc nō se subtrahat a. diuis officijs nec ob. d. c. j. ne cle. vel mo. ⁊. lxxxviij. di. ꝑ totũ vbi ꝓhibet̃ oĩs negotiatio clericis  vt dicit gl. ĩ cano ne. xiiij. q. iiij. emere cartā ꝓ libro ↄscribendo vel coreũ ꝓ sotulari faciẽdo. et hmōi. vt sic lucret̃ aliq̇d ꝓ victu nō est negotiatio sʒz artificiũ. ⁊ iō nō ꝓhibet̃ clericis ⁊ ĩ iuribꝰ p̃allegatis. vbi ꝓhibet̃ negotiatio ĩtelligit̃ qñclerici aliq̇d emũt vt ĩmutatũ carius vẽdāt  hec est ꝓprie negotiatio: vt ibidẽ pʒz. ⁊. lxxx viij. di. c. eijciẽs. Secus. si preter ꝓpositũ bladũ ꝙ emerũt suꝑesse vẽderent ca rius ⁊ hmōi  liceret ẜm Host.
¶ Que pena clerici negotiatoris? Rñ.
3
*ꝙ vltra mortale pctm̃ si tertio monitus nō destiterit perdit priuilegiũ clericale vt in. c. fi. de vi. ⁊ ho. cle. ⁊.  doc. sint varij ĩ opi. ego saluo meliori iudiciosic ĩtelligo vt clericꝰ ĩ minoribꝰ siue sit cōiugatꝰ siue nō ꝙ nō peccat mortałr ne gotiādo dũmō tale negotiũ nō sit ꝓhi bitũ etiā laicis: sʒz si nō est cōiugatꝰ pōt cōpelli ꝑ ṗnationẽ ṗuilegij clericał nō q̇dẽ illiꝰ si q̇s suadẽte. xvj. q. iiij. sʒz ṗuilegij qͦ pñt vexari exactionibꝰ in ꝑsona vł ĩ bonis ꝓprijs. vt. l. ij. C. de epi. ⁊ cle. Cōiugati ꝟo nō  ꝑdũt ip̃o fctō ꝑ ↄ̃ctũ matrimonij. vt ĩ. c. vno.  cle. cōiu. li. vj. ⁊ ĩ. c. ioānes. e. ti. Alij ꝟo q̇ sunt ĩ sacris aut religiosi peccāt mortałr. c. ẜʒz ne cle. vł mo. ⁊ siłr pñt cōpelli ṗuatiōe ṗuilegij cłicalis sicut dixit  existẽtibꝰ ĩ mino ribus. Et ꝙ nō ꝑdant tā isti  p̃fati in minoribꝰ ẽt post trinā monitionẽ ṗuilegiũ canonis si q̇s suadẽte vt nō sit ex cōicatus quisq̇s eos ꝑcutit. nec ẽt fori vt possint ꝓ criminalibꝰ aut excessibꝰ puniri seu cōdẽnari criminałr vel ciui liter ꝑ iudicẽ secularẽ pʒz hoc:  clerici cōiugati. quos pʒz negocijs secularibꝰ intẽddere. vt in. d. c. ioānes. his gaudẽt si habitũ ⁊ tōsurā portāt. ergo mul to fortiꝰ isti nōcōiugati. Et credo istud sit securius in conscientia.
¶ Vtrũ req̇rat̃ trina monitio aut suffi
4
*ciat vna gñalis vt ꝑdāt ṗuilegiũ de qͦ ij. rñ. pa. ĩ. c. fi. de vita. ⁊ hone. cleri. ꝙ ob sit trĩa  nō sufficit vna ꝑemptoria vbi cun agit̃ de pena icurrẽda ⁊ ius exigit trinā monitionẽ vł trinā citationẽ hic voluit gl. no. in. cle. j. de vi. ⁊ ho. cle. ⁊ Jo. an. ĩ. c. ex tũc de cle. non resi. Nec obstat ꝙ vbi a iure req̇rit̃ triplex citatio sufficit vna perẽptoria q̃ hʒz vim tri ne citationis. vt in. l. tres denũtiatiōes C. qũo ⁊ qñ iud. vide gl. ĩ. c. ↄsuluit. de offi. dele. Pan. ĩ. c. ĩ noĩe dñi de testi.  hoc verũ in citatiōe.  ius ita vult secus ĩ monitione nec sufficit trina moni tio sʒz opʒz sit specificata nō gñalis. Et ꝓ hoc facit tex. in. d. c. fi. in ꝟ. si tales. ⁊ dicta cle. j. in ver. nominatim ⁊ ꝙ nota tur in. c. statutũ. de sen. excō. li. vj. valeret tñ si fieret ꝑ viā statuti  statutum hʒz vim legis ⁊ p̃latus pōt statuẽdo au gere infligere penā iuris ⁊ infligere pe nā sine monitione verbali ałs requirit̃ monitio vt in. c. ij. de consti. lib. v.
¶ Sed ꝑ quẽ dʒz fieri hec monitio. Rñ.
5
*Pau. ĩ. c. ↄtingit el. ij. de sen. ex. ꝙ non per iudicẽ secularẽ. sʒz opʒz fiat per ep̃m aut ꝑ eũ qui hʒz iurisditionem episcopalem super eum ⁊ ẜm glo. in. c. ij. cleri cos: de sen. ex. li. vj. nō refert an habeat | eam ex priuilegio. vel consuetudine: vel a jure.
¶ Vtrũ clerici tenent̃ restituere quicq̇d
6
*lucrati sunt per negotiationẽ eis prohibitā. Rñ. mat. in. cle. j. de vi. ⁊ ho. cle. ꝙ ĩ foro aĩe tenẽt̃ pauperibꝰ dare. xiiij. q. v. qui habetis ego credo ꝙ sit bonuʒz cōsiliũ: sʒz de necessitate nō. xiiij. q. v. nō sane in ꝟ. tan sua. Et hoc videt̃ sequi ʒzen. ⁊ Cardi. in. d. c. cle. j. De quo dic. vt j. Restitutio. j. in ver. turpiter.
¶ Vtrũ clerici possint exercere offm̃ ta
7
*bernariorũ: aut macellariorũ. Rñ. ꝙ nō imo si ꝑsonaliter publice exercẽt. ⁊. iij. moniti noĩatim a suis prelatis nō destiterint clerici cōiugati perdũt priuile giũ clericale omne etiā istud si q̇s sua dente. xvij. q. iiij. nō cōiugati aũt solum perdunt in rebus si deferũt habitũ cle ricalẽ. sed si nō deferunt sʒz incedẽt om nino vt laici amittũt etiā in ꝑsonis. ve rũ est q si prefatum officiũ dimittunt rcasumũt tā ↄiugati nō cōiugati. Jn tellige q coniugati reasumunt nō ista sicut nō cōiugati. sed illud in quo gau dẽt. vt. ĩ. c. vnico. de cle. ↄiu. li. vj. Et iste est verꝰ intellectꝰ lr̃e: lʒz alij ałr intellexerit. Hec habẽt̃ ex cle. j. de vi. ⁊ ho. cle. immo prohibẽtur tabernā ĩtrare. xliiij distĩ. non oportet intellige nisi in itine re causa necessitatis vt j. c. clerici. ea. di. ¶ Vtrũ clerici possint exercere officia
8
*a prefatis viliora. vt aptare pelles et hmōi. Rñ. ꝙ nō ꝑ idẽptitatẽ rōnis ẜm Pa. in. d. cle. j. Rō  in his status cleri ricalis dehonestat̃. ar. l. athletas. §. ait pretor. ff. de his qui no. infa. non tñ in currerẽt penā statutā ↄtra exercẽtes of ficiũ tabernariorũ. credendum tamen est eos peccare mortaliter si sunt in sacris vt religiosi talia publice. exercẽtes secus si occulte pro artificio ad sustentatronem vite.
¶ Vtrũ clericus possit exercere officiũ
9
*tabellionatꝰ. Rñ. ẜm ho. ĩ. c. sicut ne cle. vel mo. ꝙ clericus cōstitutus tabellioa laico nō pōt si est in sacris post est sibi interdictuʒz etiā causis ecclesiasticis ẜm Jnno in. d. c. sicut. Tñ si ante sibi interdicat̃ facit instrumentũ tenet. sed post est sibi interdictum nō. Si vero est cōstitutus a papavel ab ep̃o quoad diocesim suā poterit in causis ecclesiasticis cũ ei nō dẽat ꝑꝑ ordines sacros: aut bñficiũ ecclesiasticũ officiũ interdi ci. ar. de deci. c. tua. el. ij. ⁊ de iudi. decernimus. de arbi. cōtingit. Si ꝟo sunt in minoribus possunt exercere etiā sunt bñficiati. ar. d. c. sicut a cōtrario sensu. li cet sit honestius abstinere.
¶ Vtrũ liceat clericis ioculatoris offi
10
*ciũ facẽ. Rñ. ꝙnō publice ⁊ tales sunt q̇ faciũt spectaculũ ꝓprij. corꝑis facit. l. ij. §. fi. ff. de his q̇ no. ĩfa. Et si hoc faciũt ꝑ annũ ip̃o iure ꝑdũt oẽ priuilegiũ cle ricale. Hic no. ꝙ arch. quẽ sequit̃ Ge. ĩ c. vnico de vi. ⁊ ho. cle. li. vj. dicit ꝙ cleri cus ĩ sacris q̇ et ẽt monachꝰ ꝑdit priui legiũ canonis si q̇s suadẽte. xvij. q. iiij. Et vr̃ veriꝰ uis Jo. mo. teneat ↄ̃riũ ⁊ dicat ꝙ solũ exñtes ĩ minoribꝰ ꝑdunt. Siłr etiā ꝑdũt si minori tꝑe post trinā monitionẽ nō desistāt. c. vnico de vi. ⁊ ho. cle. li. vj. in occulto tñ vel cā ĩfirmitatis vel alterius honeste rei cā loci ali q̇d facere non reprobatur ẜm glo. in. d. c. vnico ⁊ facit quod no. Jo. de citaristis et his qui varijs vtuntur instr̃is. lxxxvj. di. donare. in glo.
¶ Vtrũ clericus possit esse ꝓcurator se
11
*cularium personarũ. Rñ. Pau. ĩ. c. ij. ne cle. vel mo. ꝙ ꝓcurator gñalis in causa eccłiastica bñ posset ⁊ corā iudice eccle siastico. Sʒz in causis secularibꝰ in iudi cio vel extra nō pōt esse: posset tñ esse in aliqua causa particulari.
¶ Et sũmarie dic ꝙ clericus non potest
12
*in placitis secularibus disceptare: exce ptis causis de q̇bꝰ. s̃. aduocatꝰ. §. v. vj. ⁊. vij. Nec ꝓcurator nisi vt dixi. nec con ductor rerũ seculariũ nisi cā necessitatis victꝰ:  tũc posset cōducere vineam vel domũ vt aliq̇dvñ viueret lucraret̃ nec canes vel aues sequi vt ĩ. c. j. ne cle. vel mo. nec ꝓcurationes villarũ: aut iu risditiōes seculares sub aliq̇bꝰ ṗncipi bus secularibꝰ viris exercere vt iustitia rius eorum fiat. vt in. c. sed nec eo. titu. | nec snĩam sanguinis si est in sacris da re nec sacerdos offm̃ vicecomitis. aut ꝓ positi secularis hr̃e. c. clericis. eo. ti. nec snĩam sanguinis dictare aut inter esse. vbi vindicta sanguinis exercet̃. nec p̃positꝰ balistarioꝝ. ⁊ hmōi viris sangui nũ. nec vllā cirurgie artẽ q̃ adustiōe vel incisione indigeat nec impẽdere benedictiōe aq̃ feruẽti. seu ferro candẽti ad purgationẽ. vt ĩ. c. snĩam. eo. tit. Et oẽs talia vel aliq hoꝝ exercẽtes. si tertio a suis p̃latis moniti nō desistũt ꝑdũt pri uilegiũ clericale vt no. doc. ĩ. d. c. sʒz nec. Jtẽ p̃sbyteris decanis: archidiaconis: plebanis: p̃positis cātoribꝰ ⁊ alijs clericis ꝑsonaꝝ habẽtibꝰ ꝑcipit̃ sub excōi catiōis late snĩe pena. ne leges aut phi sicā audiāt. vt. in. c. fi. eo. tit. De quo casu dic vt. j. excōicatio. vij. casu. vij.
Clericus.

Clericus.

x. debet esse nō vindicatiuus. sed patiens. vnde p̃cipitur eis ne arma portẽt nisi ad defen sionẽ. vnde clerici q̇ relicto habitu clericali arma portent si tertio moniti nō deponunt perdũt priuilegium clericale. de sen. excō. c. in audientia.

De armoꝝ vsu clericis prohibito. not. legiste. C. vt armoꝝ vius ĩscio ṗn. in rub. ⁊ nigro. immo dico ꝙ rex cogno scit de portu armoꝝ etiā cōtra clericuʒz. vt in stilo parla. Par. j. in titu. quoꝝ co gnitio specialiter ꝑtinet ad regẽ. ꝟ. j. et in q̃rta ꝑte. ⁊. ccx. xliiij. ⁊ Aufrerij in repe. cle. j. nu. iij. q. j. de offi. or. vbi dicit ꝙ per armorum delationem clericus fit fori secularis.
¶ Quid si misceat se clericꝰ tirānidi vł
1
*crudelitatibꝰ. Rñ. ꝙ si q̇s cōtẽpto hĩtu clericali guerrā vel seditionẽ mouet vł atrociter delinq̇t publice aut ĩ factũ ar moꝝ se ĩmiscet ipso facto sine monitiōe ꝑdit priuilegiũ canonis. si q̇s suadẽte xvij. q. iiij. vt in. c. ꝑpẽdimꝰ. de sen. excō. de aposta. in. c. j. i prin. Priuilegiũ aũt fori nō amittit nisi post monitioneʒz. facit. c. si iudex de sen. excom. lib. vj.
¶ Vtrũ clericus miles effectꝰ ꝑdat pri
2
*uilegiũ clericoꝝ. Rñ. Jnn. ĩ. c. j. de apostatis. ꝙ si facit actũ oĩno clericatui cōtrariũ vt puta exerceret seua. vadit ad bellũ statim ꝑdit.  eligẽs ↄ̃riam viaʒz excludit̃ ipso facto a prima. xxxij. q. j. cũ renunciat̃. Si vero nō exercet seua nec aliũ actũ cōtrariũ clericatui. Sed viuit honeste vt clericus etiā si duxit vxorem virginẽ. ⁊ sic nō ꝑdit. Pau. tamẽ dubitat in. c. vt ↄsultationi de cler. cōiuga. ĩ eo milite q̇ iurauit illa de q̇bus in glo. l. pe. ff. ex q̇. ca. ma.  iste actus vr̃ oĩno ↄ̃rius clericatui qui pugnare non dʒz etiam cum infidelidus. c. ex multa. de voto. Sed primum equius.
¶ Vtrũ clericus occidens vel mutilās
3
*inuasorem suum perdat priuilegiũ cle ricale. Rñ. Pa. in. c. clerici arma. de vi. ⁊ ho. cle. ꝙ non.
¶ Vtrũ ꝓ defensiōe proximi liceat ei su
4
*mere arma. Rñ. Pa. vbi. s̃. ꝙ si hʒz iuris ditionẽ in loco sic lʒz ꝓ defensiōe suorũ mouere arma nō tamẽ ipse in ꝓpria ꝑsona. c. dilecto. de sen. excō. li. vj. Si vero iurisditionẽ nō hʒz aut sine clerico ꝓ pulsari pōt ⁊ sic non dʒz arma sumere. c. ex multa. de voto. Jdẽ. xxiij. q. viij. rep̃hẽsibile ⁊. vij. q. j. sciscitatis. ⁊ q ibi no. Si aũt nō pōt alter ꝓpulsari tunc licet aggressiorẽ capere. ꝟberare ⁊ etiā occidere si alter nō pōt ꝓximũ defendere. xxiij. q. iij. maximianꝰ ⁊. c. si q̇s cũ duobus. c. sequẽtibꝰ. irregularitatẽ tamen ĩcurrit sine pctō p̃dicta cle. si furiosus. Et de hoc vide. j. defensio. ex quo ad ir regularitatem homicidium. iij.
Clericus.

Clericus.

xj. dʒz esse sobrius vt in. c. a crapula. de vi. ⁊ho. cle. vbi precipit̃ eis vt vinũ sibi tẽperẽt ⁊ a vino se tẽperẽt. ⁊ uis aliq̇ teneāt ibideʒz ꝙ peccet mortałr si bibat vinũ sine aq̃. tñ cōiter doc. nō tenẽt sʒz sufficit hibere tẽperate. vñ tex. dicit ꝙ dʒz esse cōtẽtus trina potatiōe in. c. qñ quod palea est. xliiij. di. ⁊ de conse. di. v. non oportet.
¶ Vtrũ liceat eis cogere alios ad bibẽ dũ. Rñ. ꝙ nō. Jntelligevltra necessitatẽ ne fabulas inanes cātare vel turpia ioca. pilla vł viso vł laruas demonũ añ se ferre ↄ sentiāt  hoc ẽ diabolicũ. ⁊ sa cris canonibus ꝓhibitũ. vt dicit tex. ĩ. c. | nullus presbyterorum. di. xiiij.
¶ Vtrũ liceat clericis facere conuiuia.
2
*Rñ. ꝙ sic: si ex caritate dũmō abstineāt a suꝑfluitate detractiōe ⁊ irrisiōe aliorũ vt in. c. cōuiuia. xliiij. dj. ĩ ṗncipio et in fine mẽse laudes deo reddant̃ ⁊ aliq̇d legāt de sancta scriptura. vt ĩ. c. qñ. ⁊ in. c. ꝓ reuerentia. ea. di. alias non lʒz. vt in. c. non liceat. ea di.
¶ Vtrũ debeat bñdicere mẽsaʒz ante 
3
*comedat. Rñ. ꝙ sic. ⁊ post sumptũ cibũ reddere gratias. xliiij. di. c. nō liceat.
¶ Vtrũ debeat comedere ante tertiaʒz.
4
*Rñ. q non. vt in. d. c. non liceat.
¶ Que debẽt esse in eoꝝ conuiuio. Rñ.
5
*¶ Primo lectio diuinaꝝ scripturarum. ¶ Secundo quod nulli detrahatur.
¶ Tertio q inanes seculariũ negocio rũ fabule nō recitentur ⁊ multominus aliud turpe. ¶ Quarto ꝙ solũ ꝓ susten tatiōe cibꝰ sumat̃. habent̃ ista in. c. cōuiuia. ⁊. c. nullus p̃sbiteroꝝ. ⁊. c. ꝓ reuerentia. ⁊. c. nō liceat. xliiij. di.
¶ Vtrũ peccẽt mortaliter si ↄ̃ aliq p̃fa
6
*torũ faciũt. Rñ. ꝙ nō sed venialiter nisi qñ turpia vel laruas demonum ante se fieri cōsentiunt  talia sunt eis ꝓhibi ta. vt in. d. c. nullus p̃sbyteroꝝ. Et ideo vr̃ esse mortale. ⁊ lʒz. d. c. nullꝰ presbyteroꝝ loquit̃ solum de p̃sbyteris. tamẽ. c. presbyteri. xliiij. di. extendit ad oẽs existẽtes in sacris. Qui aũt nō sũt ĩ sacris non credo mortaliter peccẽt: nisi prout etiā seculares in hmōi peccarent.
Clericus

Clericus

xij. dʒz esse alienꝰ ab his q̃ irregularitatem inducunt de quo vide. j. irregularitas prĩo. q̇ sũt q̇ nō pñt ꝓmoueri. ⁊ q̇bus ꝟtutibꝰ debeāt refulgere. hẽs. xl. di. ꝑ totũ Nā debẽt eẽ exẽplũ oĩbus laicis. viij. q. j. q̃lis. vbi r vehementer ecclesia xp̃i destruit hoc. s. meliores esse laicos  clericos. facit. vj. q. j. §. verum hac autoritate.
Clericus

Clericus

xiij. quo ad bona ipsorum et eorũ dispositione.

Jnquātũ hic tāgit̃ de bonis clerici ego dico ꝙ bona clericis p̃sumit̃ de bo nis eccłie acq̇siuisse vt ꝑ gl. in. l. ẽt ĩ ꝟ. credidissent. C. de dona. ĩter virũ ⁊ vxo. no. idẽ bal. in. l. si q̇s p̃sbyter in fi. ⁊ aut̃. licentiā. C. de epis. ⁊ cle. etiā si sint feudalia vt ꝑ eundẽ Bal. in. c. j. ad fi. ver. q̃ro. ꝙ in dubio de cle. q̃ inuesti. feudi. ĩ vsibus feu. ⁊ in. l. cũ ipse col. ij. ver. tertio casu. C. de contra. emp.
¶ Vtrũ clericꝰ possit testari de rebꝰ ec
1
*cłie mobilibꝰ. Rñ. Jnn. ĩ. c. cũ ĩ officijs. de testa. ꝙ nō. vt ibi. ⁊. c. ad hec ⁊. c. rela tũ. el. ij. xij. que. iij. c. j. ⁊ no. ꝙ oĩa dicunt̃ bona eccłie q̃ ĩtuitu eccłie vel de facultatibꝰ eccłie acq̇siuit vt ĩ. c. j. de testa. in tex. ⁊ ĩ gl. verũtamẽ glo. j. c. pñti de offi. or. li. vj. post host. tʒz ꝙ clerici nō hñtes administrationẽ ⁊ dicunt̃ nō hr̃e admi nistrationẽ qñ nō hñt beneficiũ cui sit assignata dos ẜm Ge. ĩ. d. c. pñti. sʒz simpłr beneficiati vt sunt canonici et siłes q̇bus id q habẽt obuenit sibi rōne ꝑsone nō ꝙ habeāt p̃bendā i eccłia disti ctā:  sic haberẽt administrationẽ pos sunt disponere ⁊ testari de fructibꝰ ꝑceptis vs ad diẽ mortis. de cōsuetudine ⁊ etiā si ↄsuetudo esset possent testa ri redditibus ꝑcipiẽdis anno sequenti post mortẽ suā vt refert pau. d. c. cuʒz in officijs. Sed ego credo licere qñ disponit in pios vsus vel in casibus de q̇bꝰ in sequenti. §. alia consuetudo est irrationalis. ar. c. fi. xvj. q. j.
¶ Vtrum clericus possit de rebus p̃di
2
*ctis donare aut alio mō disponere. Rñ. pa. vbi. s̃. ꝙ nō nisi in q̃tuor casibus.
¶ Primꝰ qñ tantũdẽ expẽdit de suo in vtilitatem eccłie. c. si q̇s. xij. q. ij. ⁊. q. v. si ep̃s.  in hoc casu posset ẽt testari ĩmo si nō testaret̃ heres posset petere. facit c. de multa. ⁊ q ibi no. de p̃ben. ⁊. l. que oĩa in fi. ff. de ꝓcur. ⁊ gl. in. l. si non sortẽ .§. si centũ. ff. de condi. inde. ¶ Scs qñ hoc hʒz cōsuetudo ẜm ho. ⁊ Lau. in. c. si ep̃s. sʒz pau. hoc intelligit de rebus mobilibus ⁊ modicis. Et ego addo qñ disponit pie et rationabiter alias non. ¶ Tertiꝰ qñ donat intuitu elemosine quā clericꝰ etiā ĩ egritudinẽ pōt facere vt in. c. ad hec. ⁊. c. relatũ. el. ij. de testa. ¶ Quartus casus qñ vult remunerare seruitia honesta. tā a ↄsāguineis  ab | extraneis recepta. d. c. relatum. §. licet. ¶ Addo q̇ntũ qñ dat religiosis locis. d. c. relatũ. ⁊ no. practicā ẜm pau. vbi. s̃. ꝙ si clericꝰ vult aliquo respectu istoꝝ qua tuor vltimoꝝ dare faciat ip̃e dũ viuit ⁊ nō relinquat:  nō valet. d. c. ad hoc. et no. ꝙ q̇cũ accipit alio mō de rebꝰ ecclesiasticis tenet̃ ad restitutioneʒz. facit q no. Jnn. in. d. c. ad hoc. ⁊ q no. in. c. cũ ẜm de preben. sed melius ꝙ no. pa. ĩ. c. vt vnus quis de pec. cle. vide ꝙ dico. j. immunitas. §. lij. ⁊ se.
¶ Vtrũ clerici possint de distributiōibꝰ
3
*qͦtidianis disponere. Rñ. ꝙ sic. si nō hñt admistrationẽ ĩ eccłia  dāt̃ ꝓ stipẽdio ꝑsonali. vt ĩ. c. vnico de cle. nō resi. li. vj. ¶ Quid de donatiōe ĩter viuos facta.
4
*Rñ. ꝙ valet.  p̃sumit̃ donatũ intuitu amicitie. vel spe future remuneratiōis ẜm glo. in. c. requisisti. de te.
¶ Sʒz q̇d de bonis acq̇sitis intuitu di
5
*gnitatis clericalis. vt puta ꝓ missis dicẽ dis. Rñ. Pe. vt fefert Cy. in aũt. licẽtiā. C.  epi. ⁊ cle. ꝙ pōt testari. ⁊ placet ho. ĩ. c.  nos. de testa. ⁊ Jnn. ibidẽ q̃ dicũt ꝙ si clericꝰ rōne officij aliq̃ acquisiuit puta  fuit cappellanꝰ alicuiꝰ principis q̃ multa ei donauit ꝙ pōt de talibꝰ donatis ad libitum disponere. limitat pa. hic. in. d. c. cũ in officijs quo ad missas verũ nisi dedisset ꝓ missis dicẽdis tan ꝑrochiali sacerdoti quia sic non posset disponere multo magis potest di sponere de bonis acq̇sitis ĩtuitu perso ne. puta ex successiōe cognatoꝝ vel donatiōe amicoꝝ seu ĩdustria clericoꝝ. vt puta doctrina seu artificio pōt dispone re. vt in. d. c.  nos. ⁊ ꝙ ibi no. pe. tñ refert Cy. vbi. s̃. limitat hoc veꝝ in clericis inferioribꝰ. nō aũt in ep̃o. Et addit Bal. ibidẽ etiā si esset Cardinalis. Jdẽ de p̃latis regulariũ eccłiaꝝ⁊ ẽ tex. in. d. aũt. q̇ solũ ↄcedit ꝙ p̃dicti ep̃i ⁊ p̃lati re gulariũ ecclesiaꝝ possint disponere ad libitũ de acq̇sitis ante ep̃atũ vel p̃latio nẽ. ⁊ de acquisitis in ep̃atu vel p̃latiōe ꝑ cognationẽ vs ad quartũ gradũ. de reliq̇s ꝟo q̃litercũ acquisitis nō pōt disponere: sed acquirit eccłie. Cōis tñ opi. aliter tʒz vt. j. legatũ. j. §. xvj. sʒz ego li mito ĩ istis ĩ q̇bꝰ pōt facere: ꝙ vult veꝝ esse nisi ĩ. v. casibꝰ. ¶ Primus qñ ip̃e eẽt obligatꝰ restituere eccłie. vt puta  do lo vel culpa nō leui tñ ẜʒz Jnn. ĩ. d. c. cũ ĩ officijs dānificauit eccłiaʒz sʒz ꝙ teneat̃  leui culpa ẽt ẽ tex. aꝑtꝰ. C. arbi. tu. l. q̇c q̇d facit. ff. de admi. tu. l. si res. sicut em̃ vt no. Jnn. ĩ. c. ea q̃ de offi. arch. ille q̇ ac cipit p̃ciũ ꝙ deposito seruādo tenet̃ de leui cłpa. sic ⁊dignitatẽ hʒz cui hoc offm̃ est annexũ. s. cōseruādi bona eccłie tene tur. cũ plus sit habere dignitatẽ. Nec ob. l. noĩa. C. arbi. tuto. vbi si noĩa debitoꝝ minus idonea fiunt q̃ tꝑe tutele erāt bona. nō tenet̃ tutor nisi fuerit in lata culpa. ff. de ad. tu. l. tutor q̃ repertoriũ. s. cōpetit. vbi tutor emẽs p̃dia minꝰ idonea. nō tenetur nisi de lata culpa.  sunt casus speciales sʒz regulare est vt teneat̃ de leui culpa. ⁊ sic tʒz Ber. ⁊ hosti. in. c. ea q̃: do offi. arch. ¶ Scs si de bonis ipsiꝰ ecclesie alicui fecit gr̃aʒzʒz Jnn. vbi. s̃. allegat. l. cũ ostẽdimꝰ. ff. de fideius. tu. ⁊. C. e. l. ij. ⁊ vlt. ¶ Tertiꝰ casus passꝰ si ẽ ꝑꝑ negligẽtiā suā rẽ eccle sie p̃scribi secũdũ. pa. in. c. ex presentiũ de pig. allegat. c. placuit el. ij. xvj. q. iij. ¶ Quartꝰ ẽ si redditꝰ in vsus inhonestos cōuertit. xj. q. iiij. c. j. Quintus in casibꝰ de quibꝰ. s̃. dixi clericus. iij. ꝙ te net̃ ad restitutionẽ.  ĩ istis casibꝰ prĩo tenet̃ satisfacere eccłie ante aliud di sponat. de hoc etiā vide ĩmunitas. §. ij. ¶ Vtrũ acq̇sitũ ꝑ sacerdotẽ in iniungẽ do pnĩas ꝑrochianis debeat esse eccle sie. Rñ. Jnn. in. c. cũ inter. de. ꝟ. si. ꝙ sic. Et ideo disponere ad libitũ nō potest. ¶ Vtrũ p̃latus inducẽs testatorem ad sibi relinquendũ ꝙ ecclesie reliquisset teneat̃ illud restituere ⁊ an possit disponere. Rñ. pau. in. c. ij. de pe. cle. ꝙ qui dam dicunt ꝙ nō potest disponere. sed tunc restituere. ꝑ. l. quicq̇d. C. arg. tut. Sed Cy. formando hāc. q. in tutore dicit ꝙ si blādo sermone ipsum induxit ad sibi reliqnẽdũ ꝙ nō tenet̃ ar. l. si. ff. si quis ali. te. vbi patet ꝙ talis non cōmittit delictũ. Si vero dolo seu fraude | cuʒz induxit. tenet̃ ecclesie ad interesse. Sed q teneat̃ eccłie simpłr tex. est cuʒz gl. in. c. quicun. xij. q. iiij. vbi patet q prelatꝰ tenet̃ ad interesse ecclesie qñ ei potuit querere ⁊ neglexit ad instar tutoris vt in. d. l. cquid. ⁊ in. l. pupilloꝝ. C. de admi. tu. Nec. n. debet vtilitatem suaʒz proponere vtilitati ecclesie. sicut nec tutor vtilitatem suam vtilitati pupilli. l. tutor ẜm dignitatẽ. §. j. ff. de admi. tu. l. si vt certo. §. commodatuʒz. ff. cō mo. ff. depo. l. q nerua. in fin. ⁊. vij. q. j. presentium. ⁊. c. placuit. Pau. vbi. s̃. tenet ⁊ sequitur opi. Cy. Sʒz ego credo ve ruʒz in tutore: quia de eo pōt dici ꝙ suā personam potest preferre cuicun. ar. c. petitio de iureiu. ⁊ de pe. di. ij. caritas sed in prelato teneo gl. cum tex. in predicto. c. quicun.
¶ Cui restituet qui ĩdebite aliquid ab
8
*eccłiasticis recepit. Rñ. rod. ⁊ ray. ꝙ au toritate iudicis penitentialis fiet resti tutio ecclesie cui ablatũ ẽ si pauper est eccłia vel siẽ habũdās fiet pauperibꝰ qui indigent. idem hos. ar. xvij. q. iiij. si quis in atrio.
¶ Vtrũ clericus qui rem ecclesie melio
9
*rauit ex sua industria possit de sua melioratiōe disponere. Rñ. ꝙ nō facit. c. in quirẽdũ. ⁊. c. si quis de pe. cle. Ratio  ad hoc tenet̃ si de eiꝰ fructibꝰ viuit per dicta in. q. prece. Secus si de patrimonio. vel de suo meliorasset vt. s̃. dictum est. §. ij.
¶ Vtrũ relictũ clerico in dubiop̃sumat̃
10
*intuitu eccłie datũ. Rñ. ꝙ si administrationem non habet non presumitur. secus si administrationem habet. Tamẽ ad coniecturas est recurrendũ vt in. c. requisisti de testa. ⁊ ꝙ notat. Jnn. ĩ. c. cũ in officijs eo. ti. vide. j. legatum. j. §. xvj. xvij. ⁊. xviij.
¶ Vtrũ clericꝰ possit de bonis eccłiedo
11
*tare sororẽ vel alere parẽtes. Rñ. Pa. in c. ꝑuenit de arbi. ꝙ sic sororẽ. vel aliam cōsanguineā si indiget de redditibꝰ ec clesie. probatur per. c. j. de co. cle. ⁊ mu. ⁊ per glo. cum text. in. c. omnino confitemur. xxxi. di. vbi gl. dicit ꝙ clericus ha bẽs vxorem: vel filios pōt eos pascere de redditibꝰ ecclesie ergo multo magis dotare cuʒz causa dotis sit fauorabilior  cā alimentorum vt notat Cy. facit ꝙ no. ĩ. l. cũ in plures. §. pe. ff. de admi. tu. ⁊ in. l. nō oĩ. C. eo. ti. in gl. ⁊ hoc intellige si indigẽt vt in gl. p̃fati. c. oĩno. ⁊ nō ad pōpā vel aliũ statũ. ar. eo. q̃ no. xlij. di. ĩ prin. q. sic tā dātes recipientes tenẽtur ad restitutionẽ. xvj. q. vij. ꝑuenit. et no. Mat. ⁊ Car. in cle. ij. de vi. ⁊ hoc. cle ri. limita tñ quo ad accipiẽtes vt teneā tur ad restitutionẽ. verũ qñ clericus est nō soluẽdo. ałs nō qñ accipit de rebus que alienari possunt ad libitũ clericoꝝ sicut sunt fructꝰ ⁊ hmōi ẜm Vlde. ⁊ pla cet licet alij indistincte velint ꝙ teneā tur. Quod esset tutius.
¶ Vtrũ peculiũ q est aduẽticiũ in lai
12
*co sit quasi castrense in clerico. Rñ. pa. in. c.  nos de testa. ⁊ in. c. ↄstitutꝰ dere sti. in inte. ꝙ sic. ⁊ iō lʒz sit filiusfa. tamẽ vsusfructus non acquiritur patri. Hoc tenuit Ho. in. d. c.  nos ⁊ casus est in aut̃. presbyteros. C. de epis. ⁊ cle. vbi dicit ꝙ res ad dominium clericorum venientes sit eis ad similitudinem castrẽ sium vt testari possint.
¶ Quis succedet clerico decedẽti ab in
13
*testato. Rñ. ꝙ in bonis ecclesie ecclesia in bonis ꝟo suis de q̇bꝰ pōt ad libituʒz disponere. succedent cōsanguinei si hʒz xij. q. iiij. q̇cũ. ⁊. q. vl. c. vltimo in aut̃. de ec. tu. §. si quis ep̃s ꝙ si non hʒz tales qui de iure veniunt ab intestato. succe det ecclesia. c. j. de suc. ab intest.
¶ Vtrũ clericꝰ ordinatꝰ ad titulũ patri
14
*monij sui tacitevel expresse possit de di cto patrimonio ad libitum disponere. Rñ. ꝙ sic ẜm ge. in. c. si ep̃s de prebẽ. li. vj. nisi expresse sit actũ q trāsierit ĩ rẽ ecclesiasticā ẜʒz Jo. de li. ⁊ Jo. an. ibidẽ. Jn dubio vero cum nescit̃ an bona fue rint ecclesie vel ꝑsone presumenduʒz est pro ecclesia si tamẽ constat eũ habuisse aliqua: sed dubitatur an sint ista vel il la presumitur ꝓ possessore ⁊ alius probabit. arti. xij. q. iiij. c. j. et. q. v. c. j. in fin. Si nullus sit in possessione. ⁊ in dubio | stant fieri distributio equalis de suc. abinte. c. ij. in glo.
Clericus.

Clericus.

xiiij. quo ad eorum priuilegia.
¶ Quero que sunt priuilegia clericoꝝ Rñ. pa. in. c. ep̃s de prebẽ. quod oĩa pri uilegia militũ que cōgruũt clericis ha bẽt de quibꝰ priuilegijs militũ dicit̃ in gl. l. pe. ff. ex qui. ca. ma. Rō  sunt veri milites illi ĩperatoris: sed isti deifacit c. j. cũ gl. de cle. egro. tex. cũ gl. ĩ. c. xp̃ianis. xj. q. j. ⁊ siłr gl. in. c. militare. xxiij. q. j. ⁊ tex. cũ gl. j. q. iij. saluator circa mediũ. Et merito dixi que cōuentũt clericis  ignorātia iuris nō ĩputatur militi cuʒz habeat vacare armis. l. j. ⁊ q ibi no. C. de iu. ⁊ fac. igno. sed nō sic ĩ clericis cuʒz habeāt sciẽtie intendere ẜm ꝙ dixit. s̃. Clericus. ij. §. iij. ⁊ sic de ceteris vnde ꝓ debito cōueniri nō possunt vltra  fa cere possunt. nec tenẽtur cedere bonis l. miles. ff. de re iudi. nisi sit ex delicto cōtractum. vt. s̃. Cedere bonis.
¶ Jtẽ bertrādus enumerat. xiiij. q̃ re
2
*citat car. ĩ cle. j. de vi. ⁊ ho. cle. ¶ Primũ ꝙ nō cōueniunt̃ coram iudice seculari de fo. cōpe. c. si diligẽti. ¶ Secundũ ꝙ verberās est excōmunicatꝰ. xvij. q. iiij. si quis suadẽte. ¶ Tertiũ ꝙ non tenetur regułr prestare munera seu onera ꝑsonalia vel realia. de ĩmu. ec. c. nō mi nꝰ. vide. j. Jmmunitas. §. xxxiij. cũ seq. ¶ Quartũ  possunt vendicare rẽ cōcessaʒz ecclesia ante iraditionẽ. l. fi. C. de sa. san. ec. ⁊. c. ex literis de consue.
¶ Quintũ  gaudẽt eodeʒz priuilegio familie eoꝝ. xj. q. j. clericũ. el. j. xxxij. di. eos ⁊ vtrobi in gl. intellige qͦ ad forũ vt in dictis gl. pʒz. ¶ Sextum  facien tes sta tuta contra clericos sunt excom municati de. immu. ec. eos qui. li. vj.
¶ Septimũ ꝙ soluʒz clerici possunt ob tinere beneficiuʒz ecclesiasticum de trās ac. ex literis.
¶ Octauum ꝙ per literas contra laicũ impetratas cũ clausa generali non pos sunt coueniri vt ĩ gl. c. sedes de rescri.
¶ Nonuʒz ꝙ non tenentur dare sportulas de vi. ⁊ ho. cle. cũ ab omni. ¶ Decimuʒz ꝙ acquisita etiam sub potestate patris disponunt. vt volũt auc. presby teros. C. de epi. ⁊ cle.
¶ Vndecimũ quia pro rebus suis recuperādis agere possunt sine consensu patris. no. arch. in. c. fi. de iud. li. vj.
¶ Duodecimũ ꝙ ꝓ necessitate nō possunt distrahi a patre. ẜʒz. l ij. C. de pac. q̇ fi. di. ¶ Tertiũdecimũ ꝙ seruus sciente dño clericatꝰ liberat̃ a seruitute dñica ⁊ ptāte. liiij. di. si seruus. ¶ Quartũdecimũ ꝙ possunt facere collegiũ. ar. c. fi. de re. do. vbi solũ noua religio ꝓhibet̃. q laicis nō. lʒz nisi vt dicā. j. collegiũ ⁊ de multis alijs priuilegijs. j. Jmmuni tas. ¶ Vtrũ clericꝰ coniugatus supradictis priuilegijs gaudeat. Rñ. ꝙ nō sʒz si cōtraxit cũ virgine ⁊ defert tōsura ⁊ vestes clericales solũ gaudet in duobus. ¶ Prĩo priuilegio canonis si q̇s suadẽ
3
*te. xvij. q. iiij. ¶ Sco ꝓ aliquo crimine nō pōt trahi ad iudiciũ seculare: nec iu dex secularis pretextu cuiuscũ excessus pōt eũ punire pecunialitervel ꝑso naliter. c. vnico. de cle coniu. li. vj.
¶ Vtrũ clericꝰ possit vti statutis ⁊ ↄsue
4
*tudinibꝰ laicoꝝ ad suũ commodũ. Rñ. pau. in. c. fi. devi. ⁊ hoc. cle. ⁊ facit tex. in ar. ꝙ sic facit ẽt tex. ĩ. c. ad nr̃aʒz de ꝓba. Attñ eos ñ ligāt ĩ eoꝝ p̃iudiciũ vide gl. ĩ. c. j. ne. se. va. ⁊ q dico. j. statutũ. §. vij.
Coactio.

Coactio.

alia absoluta qua quis totaliter cogitur ad aliq̇d faci endũ corporaliter ↄ̃ eiꝰ voluntatem sicut ille q̇ ligat̃ ⁊ hmōi  qua ĩ. c. p̃sby teros. l. di. ⁊ uis aliq̇d faciat ex tali
7
*coactiōe ↄ̃ deũ nō peccat. vt pʒz i. d. c. et no. gl. ĩ. c. ad eiꝰ. v. di. facit. c. q latẽt̃. et q ibi no. de reg. iur. Q ĩtellige veꝝ ni si anĩo ↄsẽtiat post. Est ⁊ alia coactio q̃ r cōditionalis: q̃ q̇s cogit̃ vt vnum de duobꝰ eligat de q̃ ĩ. c. lectores. xxxij. di. ⁊ ĩ glo. p̃dicta ⁊ hec ñ excusat ĩ pctis. c. sa cris de his q̃ vi metusue cā fi. de q̃ dic vt. j. metꝰ. §. vj. ¶ Vtꝝ coactꝰ suscipiat baptismũvł ordinẽrñ. gl. ĩ. c. ep̃s. lxxiiij.
1
*dist. ⁊ Jnn. ĩ. c. fraternitatis.  here. ꝙ si co actio fuit absoluta ñ: sʒz ĩ coactiōe cō ditio nali suscipit caracterẽ uis ñ gr̃aʒz | vt. s̃. baptismus. vj. §. vj.
¶ Vtꝝ seruitia facta deo per coactionẽ ei placeāt. Rñ. ꝙ nō. xxiij. q. v. ad finẽ ⁊. xx. q. iij. presens vtilia tñ sunt facienti.
2
*sʒz non ad salutẽ nisi dispositiue.
¶ Vtrũ matrimoniũ teneatꝑ coactonẽ ↄ̃ctuʒz. Rñ. ꝑ absolutā certũ est ꝙ non: sed ꝑ ↄditionalẽ tʒz nisi int̃uenisset me
3
*tus q̇ posset cadere in cōstātẽ de qͦ dic vt. j. metꝰ ⁊ matrimōiũ. iij. ĩ pedimẽto. xj
Coadiutor.

Coadiutor.

dari non potest ep̃o et alijs superioribꝰ prela tis sine licẽtia pape: nisi in duobꝰ casi bus. ¶ Primꝰ qñ ep̃us vel alius suꝑior prelatꝰ est grauatꝰ senio aut valitudi ne corꝑali ita grauatus ꝙ ꝑpetuo suũ offm̃ ne q̇t exercere tũc de cōsilio ⁊ assen su capłi sui vel maioris ꝑtis vnuʒz vel duos assumere pōt coadiutores. Scs qñ p̃lati essent amẽtes: ita ꝙ velint vel nolint nesciāt exprimere: tũc capituluʒz vel due partes vnum vel duos coadiu tores eis dare possunt. vt in. ca. vnico. de cle. eg. li. vj.

De coadiutore inquātũ dicit esse dādũ ep̃o de licẽtia pape tñ preter in certis casibꝰ qͦs ponit. ⁊ illos cũ alijs ponit Old. ↄsil. xliiij. in prĩ. vbi etiā po nit qualis possit eẽ ⁊ quā autoritatem hẽat ⁊ desinis esse coadiutor ep̃o mortuo cui est datus. vt hisꝟ. v. ⁊ no. Bar. in. l. solet ꝟsi. vltimo hec lex. ff. de tute. ⁊ Ang. ĩ. l. j. C. q̇ pe. tu. Sʒz ꝑ quẽ det̃ regi vel baroni aut alij iurisditionẽ habẽti ⁊ ad cuiꝰ petitionẽ ⁊ ex q̇bꝰ causis ⁊ q̇d possit facere no. Spe tituł. de feu. §. qm̃ ad fi. ⁊ Bal. ĩ. l. post susceptam. ff. de excusa. tuto.
¶ Ouibꝰ dari dʒz coadiutor. Rñ. ẜʒz Jnno. in c. nisi cũ pridẽ de renũ. ꝙ dʒz dari cuicũ p̃lato qui nō pōt suũ offm̃ exer cere. vij. q. j. quasi per totum.
¶ Vtꝝ dilapidāti bōa eccłie sit dādus Rñ. inn. ĩ. c. venerabili  of. dele. q sic. ¶ Quid pōt coadiutor. Rñ. hʒz liberā ⁊ legitimā administrationẽ excepto ꝙ ni hil pōt alienare. vtpʒz in. d. c. vnico nec dʒz aliquid de bōis ecclsie cui est adiutor sumere nisi sumptus moderatos vt ibidẽ. vide ad hoc. c. scripsit. vij. q j.
¶ Sed nunquid episcopi ⁊ alij p̃lati su periores possint sibi facere cōmissariũ in adiutoriũ. Rñ. qsic. vt not. docto. in
4
*d. c. vnico. ⁊ differt iste a coadiutore.  non habet nisi eam autoritatem quam sibi volũt dare. secus in coadiutore.
¶ Quādo expirat officiũ coadiutoris Rñ. q morte illiꝰ cui datꝰ ẽ coadiutor
5
*vt no. do. ĩ. grandi. c.  sup. ne. p̃la. li. vj.
Cogitatio

Cogitatio

non meretur penam ab homine cum suis termi nis est contenta. de pe. di. j. §. cogitationes. in tex. ⁊. in glo.

De cogitatiōe an ⁊ qñ puniat̃ no. ĩ. l. pñ ti. C. de his q̇ ad eccłiam cōfu. ⁊ ĩ
1
*l. j. in fi. ff. q quis iur. ⁊ in. l. si q̇s non dicam. C. de epi. ⁊ cle.
¶ Vtꝝ cogitatio deliberata in malum mortale: sit pctm̃ mortale. Rñ. quod sic. xlix. di. c. hinc ⁊ em̃. §. ponderosus. etiā si opus non sequatur.
¶ Vtrum cogitatio morosa sit mortale pctm̃. Rñ. ↄsẽsus ĩ delectationẽ alicuiꝰ
2
*actus q̇ ex gñe suo sit peccatũ mortale ẽ mortale pctm̃ ẜʒz. S. bo. in. ij. di. xxiiij. ⁊ ric. ibidẽ. ⁊ alex. ecũda secũde. in tra cta. de pctō veniali ⁊ inhoc cōiter cōcor dant docto. Delectari aũt cũ consensu solũ de cogitatione.  hoc prouenit ex inclinatione affectus in ipsam cogitationẽ q̇ quideʒz secundum se nō est mor tale pctm̃ sed qñ veniale. vt cuʒz quis vtiliter cogitat. de ea qñ nullũ. vt cũ q̇s vtiliter cogitat: puta  vult predica re vel disputare. ideo consensus in talem delectationem non erit mortale se cundum tho. prima secunde. q. lxxiiij. ar. viij. sed solum quādo delectatur de fornicatione cogitata. ⁊ consentit in ta lem delectationem secundum prefatum Tho. vbi supra. Si vero cogitationi morose non adest consensus in delectationem cogitationis actus pro hibiti tunc secundum. S. bo. vbi supra distinguenduʒz est ꝙ aut imminet periculum casus in peccatum mortale. ⁊ tunc si aduertit periculum q sibi imminet. ⁊ non repellit sed patitur in | huiusmodi cogitationibꝰ occupari. tũc ẜm magistros peccat mortaliter. si vero non aduertit periculum delectationis nec repellit nō peccat mortaliter et hoc magis mihi placet. ⁊ ẽ tutior. uis ali qui dicant nō esse mortale etiam quan do aduertit periculum. dũ modo nō cō sentiat in delectationem. Similiter qñ non imminet periculum casus non est mortale peccatum si nō repellit: sed tamen periculosũ. Collige ergo sic quan do quis habet cogitationem in qua de lectatur. ꝙ aut delectatio est de eo q nō est peccatum vel saltẽ mortale. ⁊ sic tũcũ in eam consentiat non peccat mortaliter ẜm Ri. vbi. s̃. puta mulier vi dua cogitat de actu coniugali quẽ habuit cũ marito. licet delectetur ĩ ip̃a de lectalione cogitationis vt preteritā nō vt presentem nō peccat mortaliter. nisi immineat sibi periculũ casus. puta pol lutiōis ⁊ huiusmodi  tũc si aduertit peccat mortaliter nō repellendo. Si ꝟo est de eo quod ẽ mortale ex genere suo vt fornicari ⁊ occidere hominẽ propter vindictaʒz ⁊ huiusmodi. ⁊ tunc aut pla cet ip̃a delectatio. ⁊ operis ↄsũmatio si facultas adesset ⁊ si est mortale peccatũ. Aut placet delectatio. sed desplicet operis cōsũ matio ⁊ similiter ẽ mortale peccatũ. aut neutrũ placet ⁊ tũc si iminet periculũ ⁊ aduertit si nō repellit ẽ mortale ẜʒz tutiorẽ viaʒz. Si autem non iminet periculum: aut nō aduertit sic erit veniale si nō repellit. Si auteʒz statim repellit sic nullũ est peccatum. Si aũt delectatio solum est in cogitatione non in recogitationis puta delector de aliqua cogitatione quia est pulchra ad inuentio et huiusmodi ⁊ tũc si est propter bonum finem. puta vt predicere contra tale peccatũ vel disputare. sic est meritorium si autem non est propter fi nem bonum: sed propter vanitateʒz sic erit peccatum veniale: nisi vt dixit imineret periculuʒz  tunc vt dictũ est pec caret mortaliter quando aduerteret nō repellendo. Et de hoc etiam vide. j. Sẽ tualitas quando est peccatum vel non.
Cognatio.

Cognatio.

est triplex carnalis lega lis ⁊ spiritualis de quibus vide. j. Matrimonium. iij. impedi mento. vj. ⁊. vij. ⁊. viij. ⁊. xv.
Collegium.

Collegium.

 simul colliguntur. vel quia simul cohabitant dictum est ẜʒz glo. in. l. j. ff. quod cu ius vni. ⁊ dicitur ecclesiasticũ si maior pars inequalis est clericorũ  magis dignũ trahit minus dignũ. c. quod ĩ dubijs de ↄse. ec. vel al. l. quod maior ff. de mino. no. Bar. ĩ. l. fi. ff. de coll. illi.
De materia collegij ⁊ collegiatorũ ⁊ an veniat collegiũ appellatione ꝑsone no. Bal. ꝙ non in rub. C. ad trebel. ⁊ qualiter congreget ⁊ an preseruatur. si sint casualiter ↄgregati. no. alex. ĩ. l. nul li. ff. q cuius vniuer. ⁊ in. l. fi. de col. illi. ⁊ quod dicatur collegiũ integrum bar. no. ĩ. l. nomĩationũ. C. de decu. li. x.
1
*¶ Vtrum liceat facere collegium. Rñ. Jnn. in. c. dilecta  exces. p̃. lʒz alij aliter dicantur ꝙ homines cuiuscun professionis. vt grāmatici vel negociatores ⁊ huiusmodi possunt simul conuenire propria autoritate ⁊ facere sibi rectore ʒzet sindicum: dummodo coheant vel collegium faciant pro causa honesta. puta ad defensionem iusticie suevł ne in officijs suis fiat fraus ⁊ multomagis si faciāt cā pietatis vel religiōis. ⁊ ꝙ liceāt talia collegia ptʒz. C. de iu. om. iud. l. fi. ff quod cuiusvni. l. j. ff. ad tre. l. omnibꝰ ⁊ de procu. c. . ⁊. ff. de colle. illi. l. j. §. j. vbi aliqua prohibẽdo cōcedere vr̃ alia collegia. ⁊ ibi etiā dicitur ꝙ senatusconsulto illicita arcẽtur ergo licita concedũtur. ⁊ illicitum est quod fit pro malo aliquo. ⁊ destruẽdum est. l. vlt. ff. de colle. illi dicit Bar. ĩ. l. ff. de colle. illi. ꝙ de iure cōmuni collegia q̃ fiunt causa religiōis sunt permissa. l. j. in prin. ff. quod cuius vni. facit quod no. Jo. in. c. delicta. de exces. p̃. ⁊ Jnn. ⁊ Host. in. c. inter dilectos de dona. ⁊ q not. pe. de ꝑusio. in. tractatu de canoni ca portiōe ep̃i. c. iiij. Q no.  facit pro istis disciplinatis. ⁊ hmōi cōtra quos clament aliqui inquisitores.
¶ Sed quod holesfaciũt collegiũ. Rñ.
2
*ꝙ duo vel tres. de elec. c. j. ẜʒz leges tres nequirũtur vt. l. neratiꝰ. ff. de ver. sig. sʒz x. homines faciũt plebẽ vel populũ. ij. q. iiij. presbyter. j. ⁊. ij. x. q. iij. vnio. ⁊. x. vł xv. faciũt turbā vł cetũ. ff. de vi. bo. rap. l. pretor. la. ij. §. sicut. x ouesfaciũt gregẽ ff. de abige. l. oues vnus vel duo nō faciũt familiā. ff. de ꝟ. sig. l. detestatio. in fi. vide gl. ĩ. c. j. x. q. j. sed paterfa. dicit̃ q̇ hʒz dominiũ ĩ domo lʒz filios nō habeat nō em̃ personā solam demonstramus. sed ⁊ ius dicit. l. pronũciatio in. §. pater ff. de. ver. sig.
¶ Vtrum deserẽtes collegiuʒz debeant
3
*habere partẽ suaʒz bonorũ collegij. Rñ. Jnno. vbi. s̃. ꝙ sic de his q̇ in eo cōferũt ip̃i de collegio ⁊ sic loquit̃. l. j §. fi. ff. de colle. illi facit ꝓ hoc. l. ij. §. viarũ. ff. neq̇d ĩ lo. pub. de cle. cōiu. qa te. vbi not.  hoc. xvj. q. vj. de lapsis. Sʒz de alijs q̃ donant̃ vel legant̃ vniuersitati nō debet habere partẽ. facit. l. sicut. §. si quid. ff. quod vnius cuius vniuer. cuʒz alijs no. in gl. d. §. fi. que concor cum inno.
¶ Vtꝝ collegiũ differat a societate. Rñ.
4
*Jnno. vbi. s̃. ꝙ sic pʒz ĩ. l. j. ff. q cuius vni. vbi. r ꝙ socij alicuius professiōis possũt facere collegiũ ergo societas nō est collegij. Jtẽ collegiũ residet invno. ff. q cuius vni. l. sicut in fi. sʒz Societas morte vniꝰ socij soluitur. ff. ꝓ. so. l. adeo morte socij finitur societas. vt nec ab initio pacisci possumus. vthaberes succedat societati. dicit tex. ibi.
¶ Vtrum collegium possit sibi facere
5
*vnum rectorem sub quo possint omnes decollegio conueniri. Rñ. ꝙ sic tex. est ĩ. l. fi. C. de iur. om. iu. ⁊ tenetur eiobe dire vt ibi.
¶ Vtrũ destructo collegio extinguant̃ oĩa priuilegia eiꝰ. Rñ. pau. ĩ. c. ij. de po.
6
*p̃la. ꝙ sic si ẽ eccłiasticũ ⁊ destruat̃ ꝑ su periorẽ. Sivero est seculare sunt opi. sʒz verior ẜʒz eũ ẽ ꝙ durāt apud ciuitatẽ vł locũ si ip̃i ciuitati erāt ↄcessa sicut ĩ eccl. durat ap ec. vi  h. s̃. Ciuitas. §. j. ¶ Vtrũ collegiũ vł vniuersitas petat re
7
*stitutionẽ in ĩtegrũ sicut minor. Rñ. ali q̇ dicũt ꝙ sic. Sʒz tu tene veꝝ ĩ collegio pro sicut sunt hospitalia ⁊ hmōi ẜʒz Jo. an. in. c. ij. de resti. ĩ inte. li. vj. ar. c. req̇si sti.  test. sʒz pau. ĩ. c. j.  rest. ĩ ĩte. q̇ hoc se q̇tur. allegat. l. oĩa. C. de epis. ⁊ cle. q̃ dicit oĩa ṗuilegia cōcessa ecclesijs extẽ di ad hospitalia ⁊ pia loca. vide de hoc. s̃. Ciuitas. §. iiij.
¶ Qũo collegiũ pōt disponere suꝑ re ṗ
8
*uati. ⁊ quod debent ↄuenire possit aliq̇d facerevide. j. Statutũ. §. xj. xij. ⁊. xiij. ⁊. j. electio. §. xvj. et qũo singuli pñt esse testes ꝓ collegiovt. j. testes. §. xv.
Collusio

Collusio

est aliquẽ cũ suo aduersario pecunia mediante vel gr̃a pacisci vt ꝓ se ĩ cā vł iudicio ꝑmittat sñ iari  collu. c. j. ⁊ se. Vtꝝ liceat col ludere cum aduersario. vide. s̃ accusatio. §. ij.
Collonus

Collonus

q̇mō efficit̃ q̇s. Rñ. pa. ĩ. c. iudicatum de immu. ec. ꝙ tũc quādo per. xxx. annos tan obli gatꝰ ⁊ ascriptꝰ solo stat. aʒzo vult ꝙ etiā requirat̃ ꝓmissio. secus si nō tan obli gatꝰ vt in colonis nr̃i iꝑis ĩ q̇bꝰ nulla acq̇ritur seruitꝰ ar. l. pōponiꝰ q̇rit. §. j. ff. quẽad. ser. amit. Et no. ẜʒz ho. in sum. de natis ex libero vẽtre ꝙ quidā dicũtur ascriptitij qui. s. ꝑ scripturā solo vł terre aut glebe sunt astricti quidaʒz di cuntur censiti. ⁊ eodem modo cōstituti sicut ascripticij sed differũt quia isti sunt obligati ad tertiam vel quartam ⁊ huiusmodi partẽ censiti vero certum cẽsuʒz soluere tenent̃ annuatiʒz. l. ij. C. in q̇. c. col. cẽ. do. ac. po. li. xj. Quidam dicũ tur perpetui. Oliʒz eniʒz tempore famis constituebant̃ redditus ex publico et ideo qui ribaldos q̇ se simulabant inualidos ꝓdebāt si erāt liberi in perpe tuo habebant colonam si serui proditori dabantur. C. de medi. vali. l. vnica. ⁊ secundum. Bar. ibidem lʒz redditꝰ nō constituantur habet locum hec pena hodie. nec ob. ĩ auc. de questo. §. si vero  loq̇t̃ qñ ꝓditur apublica ꝑsona.  tũc ĩ publicũ opus dant̃. ẜui vero suis dñis. ⁊. l. vnica p̃dictaloq̇tur. qñ a ṗua ta persona prodũtur. Quidaʒz sunt ĩq̇li | ni stricte vt sunt qui fundo tenentur ta men in suburbio possunt commorari: ⁊ differũt a colono q̇ tenet̃ ĩhibitare in fundo. Jnq̇lini large suntq̃ domũ nr̃aʒz inhabitāt ad certũ tp̃s soluendo certũ q̇d. vt. ĩ. l. ꝓpter de loca. Quidā dicũtur originarij vt sunt nati ex colonis: siue in possessiōe: siue alibi vt in. l. cũ satis prio. Rñ C. de agri. cẽsi. ⁊ colo. lib. xj. et hoc veꝝ si mater erat colona ałs secꝰ. facit. l. si. C. de agri. cẽ. ⁊ co. Quidā sunt coloni simplices qui sub certa mercede predia colẽda accipiũt annuatim. et hi oẽs agricole noĩe aliqñ cōprehendunt̃ vnde agricola quasi agrium colens.

De colono ⁊ q̇s dicat̃ colonꝰ no. gl. doct. ⁊ saly. in. l. emptorẽ C. loca. ⁊ in. l. merces. §. vis maior. ⁊ ibi Bar. ĩ. iij. no. ff. de loc. ⁊ nō dicit̃ possidere. l. si pignꝰ. ⁊ ibi gl. ff. de pig. actio. gl. ⁊ Bar. ĩ. l. q̇ le gatorum. §. qui vulgo. ff. pro here.
¶ Vtrũ colonꝰ q̇ terrā collẽdā accepit
1
*ad tertiā vel quartā partẽ vel aliũ redi tũ possit deducere semen vel expensas ałs. Rñ. Jnn. c. tua. el. ij. de deci. ꝙ nō de iure nisi ꝑ spāle pctm̃ aliud fiat. Et si pactũ nō fit. cōsuetudo dʒz attendi si est ꝙ si non est stabimus iuri.
Comeda

Cōmẽda

qũo possit haberi de beneficio ecclesiastico vide supra beneficium. §. xxxvij.

Quod commẽda nō dicatur titulꝰ nec transferat in beneficialibꝰ titulum notat Bal. in. l. ex verbo. C. de fideicom missis liber.
Comissio

Cōmissio

facta per papā alicui expresso noie dignitatis fa ciendo mentionem quod residet ĩ alio loco facit vt talis possit cognoscere in loco residentie ẜm Jo. and. in. c. exhibi ta de re. permu. Vbi vero nō fit mentio de residẽtia tũc cōmissio est facta in locodignitatis expresse. nec extra illādio cesiʒz poterit cognoscere de illa cā. c. sta tutũ. §. in nullo. de rescriptis. li. vj. ⁊ q ibi notat.
¶ Vtrũ ↄmissio facta ĩ genere de dispẽ sando restringatur ad mediocritatem dic vt supra Clericus primo. §. vltimo.
Commendatum

Commendatum

est alicuius rei ad aliquem specialẽ vsum gratuita facta concessio secundum gl. in. c. vnico de como. Et pro declaratiōe p̃scripte diffinitiōis multa sunt querenda.

De commodato habes ex Bald. in l. ij. C. comm. vnũ notabile quod nō dicatur nisi habeat vsum determinatuʒz ad certũ vsum cũ tempore expresso vt si datur equus pro sex diebus vel cum tempore tacito vt si datur ad eundum romam inest tantũ tempus infra quod possit verisimiliter ire ⁊ redire. nec pōt repeti finito vsu ⁊ tempore vt in. l. ij. et ibi Bal. ⁊ in. l. iij. eo. ti.
¶ Vtrũ cōmodatũ cōsistat solũ in rebꝰ
1
*mobilibꝰ. Rñ. gl. p̃dicta ꝙ nō sʒz etiā in rebꝰ immobilibꝰ. similiter ⁊ ĩcorꝑalibꝰ puta seruitute habitandi. ff. como. l. j. vbi textꝰ dicit posse cōmodari rẽ mobilem ⁊ etiam seli ⁊ etiā habitationem.
¶ Vtrũ ↄsistat in rebꝰ que vsu cōsumũ
2
*tur. Rñ. quod nō nisi cũ cōseduntur ad pompam vt ditior appareat. ff. eod. tit. l. iij. §. vltimo et. l. se. Et ideo patet verbum alicuius rei.
¶ Vtrũ comodari possit res ad incertũ vsum. Rñ. q nō  tũc p̃cariũ esset etiā
3
*hoc differt  precariũ ad incertũ vsum est quo ad tp̃s duratiōis puta pro se et heredibus suis. ff. de p̃ca. l. cũ precario. comodatũ ꝟo ad certũ vsuʒz. . s. hʒztp̃s tacitũ vel expressum ante q nō pōt reuocari. Et dico tantũ puta comodaui tibi librũ ad trāscribẽdũ hʒz tp̃s in quo possit cōmodo trāscribi. ff. como. l. iij. §. vltimo. et. l. iiij. ⁊. l. si vt certo. §. interdũ et. l. vlti. ẜm Jnno. in. d. c. vnico.
¶ Vtrũ possit reuocari comodatũ ante
4
*vsuʒz expletũ. Rñ. ꝙ nō. d. c. vnico. ⁊. l. in comodato. §. sicut. ff. eod. ti. Precarium vero bñ pōt reuocari.  nō est ad certũ vsum. ff. de p̃ca. l. ij. §. j. ⁊. de p̃ca. c. vlt. ⁊ si reuocat ante tp̃s tenetur de dāno cō modatario. l. in rebus. ff. como. Limito tñ hic in cōsciẽtia veꝝ nisi comodans siłr erat passurꝰ dānũ nisi renoc assent. ⁊ comodatariꝰ alias etiā ꝓuidere non | potuisset  potiꝰ ex re mea debeo mihi consulere nec comodatarius pōt dici deceptꝰ. ex quo alias etiam sibi ꝓui dere non potuisset.
¶ Sed q̇d si comodatariꝰ nō potuit si ne culpa sua re comodata vti. j. tp̃s pre
6
*fixũ tacite vel expresse. nũq̇d ĩuito dño possit vti alio tꝑe. Rñ. Bar. ĩ. l. in ↄmodato. §. sicut. ff. cōmo. ⁊ sequit̃ pa. in. d. c. vnico ꝙ nō.  cũ dñs certet de dāno vitādo. ⁊ ipse de lucro captando. dʒz casus potius cōmodatario ĩputari. facit l. si vno anno. §. item cuʒz quidā. ff. loca. ¶ Vtrũ vtẽs re cōmodata ↄtra volũtatẽ dñi sciẽter ad aliũ vsuʒz teneat̃. Rñ. ꝙ sic ad restitutionẽ. d. l. si vt certo. §. sʒz in terdũ. ĩmo comisit furtũ ⁊ peccauit con tractādo rem alienā inuito dño ⁊ aliqñ posset esse mortale puta quādo est res magni ponderis ⁊ dāni vel ex intẽtiōe qñ etiā faceret in magno dāno sicut de furto dicit̃. j. furtũ. §. xxxiiij. Si ꝟo credit ꝓbabiliter dñm cōcessurũ non com mittit furtũ. Si vero dubitat si cōmittit furtuʒz. l. qui vas. §. vetare. ff. de fur. itẽ qñ non credit ꝓbabiliter. §. placuit. insti. de oblig. que ex delic. nas. in glo.
¶ Vtrũ comodās vasa vitiosavel equũ
7
*teneat̃ de dāno ꝓximi. Rñ. ꝙ sic ẜm gl. et doc. in. d. c. vnico. si sciẽter hoc facit. nec reuelauerit commodatario. secus si ignorabat viciũ. ff. cōmo. l. ĩ rebꝰ. §. possunt. ⁊. §. itẽ qui sciẽs ⁊. l. pe. secus in lo cato. Et sic pʒz quare dictũ ẽ ad aliqueʒz specialem vsum.
¶ Vtrũ in comodato possit ĩteruenire
8
*merces. Rñ. gl. in. d. c. vnico. q non.  si interuenit merces tran sit in locatum vel in cōtractũ innominatũ. insti. mā. .§. vlt. Et ꝓpterea dicitur in diffinitiōe gratuito.
¶ Vtrũ dñiũ rei commodati trāseat in
9
*comodatar ium. Rñ. gl. predicta q nō  is qui cōmodat retinet dominium ⁊ possessioneʒz. ff. como. l. rei commodate. ¶ Quid si res ↄmodata perit cuiꝰ peri
10
*culo peribit. Rñ. q dño peribit nisi cō modatarius fuerit in culpa. d. c. vnico. ¶ Vtrũ teneat̃ cōmodatariꝰ de oĩ cul
11
*pa. Rñ. ꝙ si ↄmodatũ fit gr̃a recipiẽtis tm̃ tenet̃ ẽt de leuissima. d. c. vnico. ⁊. d. l. in rebꝰ. ⁊. d. l. si vt certo. §. cōmodatũ. Si ꝟo fit gr̃a cōmẽdātis tm̃. vt puta co modaui tibi iocalia vt ornatior venires ad me sic tenet̃ solũ de dolo. d. §. ĩter dũ. ⁊. l. si mei cā. e. ti. ⁊. ff. de ac. et ob. l. j. .§. is. qͦ. Si aũt fit gr̃a vtrius: vt puta. vt cōis amicꝰ ĩuitaret̃ comodaui tibi vasa ⁊ hmōi tũc tenet̃ de dolo ⁊ lata culpa ⁊ leui ẜm gl. in. d. §. interdũ. ⁊. d. l. ĩ rebꝰ ⁊ no. ẜm. pau. ĩ. d. c. vnico. ꝙ hoc nō est spāle ĩ cōmodato. sʒz ẽ gñale ĩ oĩbus ↄ̃ctibꝰ. vt ĩ. l. ↄ̃ctꝰ. ⁊ q ibi notat̃. ff. de re. iur. Fallit in p̃cario vbi nō tenet̃ nisi de dolo: uis fiat gr̃a recipiẽtis tā tũ. Rō diuersitatis reddit̃  p̃cariũ pōt semꝑ reuocari. sʒz comodatũ nō ⁊ iō ma gis grauat̃ comodatariꝰ. facit. l. q̃sitũ. .§. illud. ff. de p̃ca. ⁊. d. l. ↄ̃ctꝰ. Fallit etiā ẜm q dicā. j. Locatio. §. xxij. Quid aũt sit culpa leuis: leuissima: ⁊ lata et qñ q̇ tenet̃ de dolo teneat̃ etiā de lata culpa vide. j. culpa per totum.
12
*¶ Vtrũ comodatariꝰ teneat̃ de deterio ratiōe rei. Rñ. q nō. si in ea re vsus est quā accepit ⁊ sine sua culpa deterioreʒz facta. vt. ff. como. l. eũ q̇ rẽ in ṗn. ⁊. l. fi. et ꝙ dicit̃ in. l. sed mihi videt̃. ff. eo. ti. vbi tex. Proprie enim res dicit̃ nō reddita qñ deterior facta redditur. Jntellige ex culpa sua dicta. l. eum qui rem.
¶ Vtrũ comodatarius possit repetere
13
*impẽsas quas fecit ĩ re comodata. Rñ. q nō. illa q̃ naturali rōne fiũt. vt puta cibarioꝝ ⁊ hmōi sʒz alias sic. vtputa im pẽsas valitudinis: vel fuge ⁊ hmōi. vt l. in rebus. ff. como. §. possunt.
¶ Vtrũ comodatariꝰ teneat̃ decasu for
14
*tuito. Rñ. q nō nisi pctm̃ seu mora interuenerit. d. c. vnico. ⁊. d. l. in rebꝰ. et. C. como. l. j. ff. de ac. ⁊ ob. l. j. §. is vero qui. Aduerte tñ ꝙ licet morosus teneat̃ si res perijt. tñ ĩ ↄsciẽtia si eodẽ mō apud dñʒz fuisset peritura nō credo teneatur nisi solũ ad aliq interesse. si dominus passus est ꝓpter moraʒz de quo vide. j. Mora. §. pe. ⁊ vl.
¶ Vtrũ remittẽs rẽ cōmodatā ꝑ nun
15
* |ciũ. ⁊ casu fortuito ꝑijt teneat̃. Rñ. ꝙ nō casus est in. l. argentũ. ff. cōmo. ⁊ ibi gl. Nec ob. c. significā te. de pig.  loquit̃ ĩ mutuo. q  est debitoris. ꝑijt sibi.  debitor est obligatꝰ in gñe ⁊ genꝰ ꝑire nō pōt. l. incẽdiũ. C. si cert. pe. Res vero cōmodata remanet in dñio cōmodātis ⁊ iō perijt dño. Si ꝟo perijt culpa nuncij: vel si fuit ĩfidelis qũo tenet̃. habẽs s̃. §. xj. ẜm illā distinctionẽ ẜm culpā in q̃ sint. puta  cōiter habebat̃ idoneus. in nulla culpa est. l. argentũ. ff. cōmo. si nō sic. Sic vide de qua culpa tenetur. et ẜm illam iudica.
¶ Vtrũ cōmodatariꝰ possit p̃ferre res
16
*suas cōmodatis qñ oẽs saluare nō pōt. Rñ. ꝙ si sue erāt viliores nō pōt facit. l. ꝙ ne tua in fi. ff. dep. Si ꝟo erāt eiusdẽ p̃ciositatis. siłr nō pōt si cōmodatũ est factũ gr̃a ↄmodatarij facit. l. rebꝰ. ff. cōmo. Si ꝟo ẽ factũ gr̃a ↄmodātis. tm̃ ẽt suas viliores pōt p̃ponere. facit. d. §. in terdũ. Si aũt gr̃a vtrius tũc solũ pōt p̃ponere res suas si sũt eque p̃ciose. Qñ aũt sue erāt p̃ciosiores pōt eas p̃ponere rebꝰ cōmodatis uis cōmodatũ fit factũ gr̃a recipiẽtis tm̃:  q̇libet diligẽs hoc faceret. ⁊ nō tenet̃ facere nisi ꝙ diligẽtissimus fecisset. d. l. in rebꝰ. prĩo Rñ. Et sic intellige. d. l. si vt certo. §.  ꝟo senectute ꝙ no.  facit ad multa vt q̇ tenet̃ de dolo possit p̃ponere viliores suas. Quivero de leui. equales. Qui de leuissima. preciosiores solum.
¶ Quis pōt ↄmodare. Rñ. ẜm Mo. tit.
17
*cōmodati ꝙ ille q̇ pōt ↄtrahere. facit in ar. l. Julianꝰ. §. añpe. ff. de ac. emp. ⁊ vẽ. ⁊ ea q̃ bona fide possidemus. l. cōmoda re. ff. ↄmo. ⁊ etiā q̃ mala fide possidemꝰ vt ibidem sed non in conscientia.
¶ Que sit natura cōmodati. Rñ. idem
18
*mo. vbi. s̃. ꝙ ẽ vt res ip̃a cōmodata restituat̃  hoc ẽ de iure naturali. dist. j. ius naturale nec pōt rōne cōpẽsatiōis directe retineri p̃textu alicuiꝰ debiti. l. vltima. C. cōmo. in cōtrariũ tñ tenetur ibidẽ cōiter. ⁊ facit q no. pa. ⁊ gl. in. c. bona fides de deposito.  solũ ꝓhibetur compensatio in deposito. vt. l. fi. C. de compen. ergo in alijs contractibus admittitur.  exceptio firmat regulā. xxxij. q. v. dominus.
Compaternitas

Compaternitas

vide infra Matrimonium. iij. impedimento. vij.
Compensatio

Compensatio

est debiti ⁊ crediti inter se contributio vt. ff. de compensa. l. j.
¶ Vtruʒz admi ttatur in omnibus. Rñ.
1
*pa. in. c. bona fides. de deposito. ꝙ sic in omnibus que in suo genere recipiunt functionẽ. i. quādo vna res potest fungi vice alteriꝰ sicut sunt cōmuniter que consistunt in numero: pondere ⁊ mẽsu ra Jn alijs autem cessat compensatio. Vnde si tu teneris mihi restituere equũ ⁊ ego tibi. v. ducatos non fiet compẽsatio. quia posset esse maior affectio quaʒz habeo ad equuʒz.  sit titas pecunie. Secus autem quando nullum possumus pretendere interesse. vt puta. Mu tuaui tibi pecuniam: ⁊ tu mihi quid si mile. Jtẽ requiritur ꝙ debitum sit liq̇dum vel de proximo liquidandum. l. fi. C. de compensa.
¶ Vtrum cōpensatio indirecta habeat
2
*locũ vbi non habet locum directa. Rñ. pa. in. d. c. bonafides ꝙ sic puta res tua venit ad me potero illam tenere donec mihi satisfeceris ꝓ debito meo vide ꝑ cy. distinguentẽ in. l. si non sortem. §. si centum. ff. de cōdi. inde. Jnno. vero. in c. cum olim causa. de re. spo. dicit ꝙ autoritate superioris possum accipere eq̇ualens quando rem meam habere nō possum. alle. c. dominus. xxiij. q. ij. dum modo sine fraude mendacio vel calũnia recuperet aliter dixit quod tenetur ad restitutionem alle. c. non sane. xiiij. q. v. Quod credo verum quando calum nia vel fraus ꝑseuerat: alias non quia licet peccauerit in recuperando non ta men peccat in retinendo. nisi ẜm ꝙ dicam. j. furtũ. §. xl. ⁊. xlj. Et sic serua in cō scientia licet quo ad forũ contentiosum aliter foret dicendum.
Compositio

Compositio

amicabilis an possit interuenire ĩ decimio | et alijs spiritualibus contractibꝰ. Rñ. glo. in. c. statuimus de trans. quod sic vt ibi ⁊ de deci. ex multiplici. ⁊. c. nuper cũ alijs. Jta tamen intellige ꝙ nullum tẽ porale detur pro spirituali. quia simoniacum esset. vt in iuribus in ea allega tis patet.
Compromissum

Compromissum

potest facere qui libet super rebꝰ quas potest alienare seu libere dispone re. Jn alijs autem quas alienare non potest sine certa solennitate. nec potest compromittere sine illa solennitate. fa cit. c. cum tempore. de arb. ⁊ pa. ibidem facit glo. ⁊ Bar. in. l. nulli. ff. de trans. et l. non solum. iuncta glo. C. de predi. mi. non ali. vbi cauetur quod tutor non po test transigere sine autoritate iudici su per illis rebus quas alienare non potest intellige quando per transactionem sequeretur alienatio sed super fru ctibus ⁊ alijs que solus potest alienare. potest etiam trasigere quomodo cōpromittens teneatur vide supra arbiter. §. x.

De compromisso quid sit et inter quos approbetur ⁊ commendetur. not. gl. in. l. fi. C. fa. her. in qua sunt fundata statuta cogentia coniunctis ad compromissum: vt not. in. l. congruentius. de pa. po.
Communicare

Communicare

vide. j. encharĩstia iij. per totum.
Commutare

Commutare

vide infra permutatio.
Concessum

Concessum

intelligitur de iure cōmuni quod non est pro hibitum arg. xxx. q. iiij. q. qui spiritualẽ ⁊. xvj. q. j. sunt nonnulli. v. dist. ad eius. ff. ex qui. cau. ma. l. necnon. §. quod eis. ff. de procu. l. mutus §. j. de testi. l. j. con tra de trans. pre. inter corporalia. ff. de colł. illi. l. Soluit glo. in. d. c. inter corporalia. ꝙ prima iura loquuntur in consti tutionibus affirmatiuis ⁊ nō prohibitiuis sicut secunda. Exemplum cōcedi tur ꝙ contrahatur matrĩmonium ergo semper ⁊ cuilibet. Exemplum in prohi bitis. homicidiũ prohibetur ergo semper nisi vbi inuenitur concessum.
¶ Cōceditur aliquid alicui tribus mo
1
*dis ẜ. pau. in. c. super. de do. post di. re. ¶ Primo in donatione vel hereditate vt possit libere disponere sicut de re ꝓpria. ¶ Secundo in feudo. vt vtile dominium transeat in vasallum. ⁊ directũ remaneat penes dominum de quo de feu. c. ij. ¶ Tertio donec vixerit qui reci pit. ⁊ videtur hoc casu cōcessus vsufructus rei ⁊ talis potest ius suum alteri concedere in vita sua.
¶ Vtrum concessum propter necessita
2
*tem extendatur vltra necessitateʒz. Rñ. pa. in. c. deus qui de vi. ⁊ ho. cle. ꝙ non nisi tum necessitas expostulat. Et sie causa limitata limitatum producit effectum arg. dicti. c. deus qui in verbo tum ad hoc spectat.
¶ Vtrum concedens concedat necessario omnia que sequuntur ex illo. Rñ. q sic. viij distinc. quo iure. et de offic. delega. cum super. de dolo ⁊ cōtuma. cum dilecti.
¶ Vtrum concesso principali conceda
4
*tur ⁊ accessorium. Rñ. sic. quia cōmissa causa cōmittuntur ea q̃ ad causam spectant. de officio. deleg. preterea. in text. ⁊ in glo.
¶ Vtrum concessum de gratia speciali
5
*debeat trahi ab alijs in exemplũ. Rñ. ꝙ non de priui. sane vbi de hoc.
¶ Vtrum cōcessum a papa. vel ab alijs expiret morte vide. j. Gratia. §. ij. ⁊. iij.
Concilium

Concilium

generale cōgregare est priuilegium solius pape. xcvij. dis. c. j. ⁊. ij. ⁊. iij. q. vj. c. iō. el. j. et iij. di. §. porro vnde sine autoritate pape congregatum nullum habet firmamẽtum. xvij. dis. §. j. ⁊ per totum. de ele. significasti ante fi.

Concilium ⁊ consiliuʒz differunt in hoc quia concilium dicitur adnnatio ⁊ consilium admonitꝰ: vt no. Bal. in. l. j. circa mediũ. ver. queritur vtrum sic. C. de mand. ⁊ per quem possit congregari conciliũ generale. no. Bal. ĩ trac. scisma tis. col. xv. ⁊ an possit committere aliq̇bus consiliarijs ꝙ aliquid faciāt nota. | ĩn. l. illud ałs ẽ. l. ĩteʒz eorũ. §. si. decuriones ⁊ ibi vni. no. ¶ Quatuor cōcilia vcʒz Vicenũ: Con
1
*stantino politanũ Ephesinum: ⁊ calcedonense sunt tā quatuor euāgelia ser uanda. xv. di. sicut sancti.
¶ Vtrũ ꝓuincialia concilia possit cele
2
*brari sine autoritate pape. Rñ. ꝙ sic tamẽ cũ autoritate pr̃iarche. aut primatꝰ autarhiep̃i. iij. di §. porro. xviij in sũma ¶ Quādo prouincialia concilia dñt ce
3
*lebrari et qui conuenire teneātur: hẽs plene. xviij. di. per totũ. ⁊ ad quid debeant celebrari que notāda sũt contra ar chiep̃os si cōfiten tur.
Concubinatus

Concubinatus

vtrum liceat. Rñd. Joan. and. post Ho stien. in regula sine culpa in mercuria libus ⁊ recitat pa in. c. vt clericorum de vi. ⁊ ho. cle. nō ꝙ etiam de iure ciuili  ex quo ius canonicũ expresse ꝓhibet vt est tex. no. xxxij. q. iiij. nemo immo deus vt in. c. meretrices ea. q. vbi rꝙ ĩ illo p̃ cepto exo. x. nō mecaberis prohibet̃oĩs coitus preter vxoriũ ⁊ lex ciuilis ĩ spiri tualibꝰ subiciat se dispōni iuris cāoni ci. ĩ auc. vt cle apre. ꝓ. epi. ⁊ āt. . ec. tu. facit. c. clerici.  iudi. ergo ⁊ c.

Ad hoc propositũ ad hoc vt cōcubinatus sit permissus quot requirātur vide glo. in. l. cũ tabulis in versi. nō de negabit̃. ff. de his quibꝰ vt indig. Bal. in. l. j. ff. de concub. ⁊ in addi. ad spe. ti. de succes. ab intesta. versi. naturalis filius de quo per Feli. cap. cum sit. col. vij. versicu. respectu concubinatus. de foro compe.
¶ Vtrũ cōcubinariꝰ possit absolui nisi
1
*abijciat concubinā. Rñ. ꝙ si est periculũ rec diui nō pōt absolui nisi abijciat:  nō est cōtritus. xxiiij. q. ij. legat̃. si ve ro non est periculũ de residuo tũc si fa ctũ est notoriũ non pōt absolui  tene tur eā abijcere ad tollẽdũ scandalum populi maxĩe qñ est violẽta suspiciode eorum incontinentia propter mores eo rum ałs sic. ⁊ quod dico  cōcubinario idem dic de cōcubina. facit ad hoc. xxx iiij. di. audite.
¶ Vtrũ sacerdos cōcubinariꝰ sit suspẽ
2
*sus. Rñ. pa. in. c. vestra de eo. cle. ⁊ mu. ꝙ quo ad deũ ⁊ se nulli dubiũ cũ sit in mortali pctō. ⁊ iō peccat mortałr celebrādo de quo dic. vt. s̃. clericus. viij. §. j. si est occultꝰ nō efficit̃ irregularis celebrādo vt no. Jnn. ĩ. c. si celebrat de cle. ex. mi. Si ꝟo est manifestꝰ. ita ꝙ nulla possit tergiuersatione celari. tũc suspẽsus est ab officio pʒz. xxxij. di. c. p̃ter. Nā nō est differẽtia ĩter interdicimꝰ ⁊ suspendimus.  nō refert q̇d de equipolẽtibus fiat. c. lʒz ex quadā. de resti. l. nō possunt. ff. de legi. ⁊ hoc est clarũ. xxxij. di. §. verũ. Et iō si celebrat est irregularis. c. j. de re iud. li. vj. ⁊ etiā suspẽsus a bñficio vt in. d. c. preter cũ gl. Secus si nō hʒz talẽ oꝑis euidẽtiā. Multi tñ do cto. volũt ꝙ requirat̃ monitio. aliternō sit suspẽsus ip̃o facto. nec incurrat irregularitatẽ. Sʒz ṗmũ veriꝰ. Et id q  sa cerdote r dic de clerico ĩ minoribꝰ Aut quocũ alio ĩferiora sacerdote vt no. arch. in. §. hec de mal. xxxij. di. Et siłiter sunt irregulares si exercẽt actũ cuiuscũ  ordinis. ⁊ solus papa dispẽsat. c. j. da re iud. li. vj. ⁊. c. j. de sen. ex. li. vj. Et ideʒz dic de quocũpctō mortali. sicut de for nicatione vt. s̃. clericus. viij. §. iij.
¶ Vtrũ peccet mortaliter audiẽs mis
3
*saʒz sacerdotis cōcubinarij: vel recipiẽs sacr̃a. dic vt. s̃. clericus. viij. §. ij.
¶ Quis r cōcubinariꝰ manifestus vt
4
*incurrat ipso iure prefatā penā suspen siōis. Rñ. pau. ĩ. d. c. vestra. ꝙ tũc qñ for nicatio est ita notoria ꝙ nullā hʒz dubi tationẽ vtputa qñ publice tenet concu binā sic vxorẽ ⁊ nutrit filios ita ꝙ non auderet diffiteri: aut negatio nulla eẽt vt dicit gl. in. c. tua nos de coh. cleri. et mul. allegat. l. q̇ snĩaʒz. C. ĩ ver. celari. de pe. facit. l. illud. §. pen. ff. de tribu. ac. et xxxij. distin. nullus. et. c. preter. Si autem non est ita notorium sed probabi liter potest tergiuersari. vt quia tenet concubinam cũ matre ⁊ dicit esse perdisce quā mr̃is ⁊ hmōi tũc req̇rit̃ moni tio⁊ añ eā nō incurrit. facit. c. fi. q. lxxxj. di. ⁊. c. sicut de q̇ cle. post monitionẽ ne | nisi denstat. ⁊ sic cōcordāt doc. q̇ sũt va rij in hoc vt illi q̇dicũt monitionẽneces sariā intelligunt̃ qñ non pōt tergiuersari: alij quidicunt nō esse necessariā in telligantur qñ pōt tergiuersari.
Coucussionis

Coucussionis

crimen est: cum q̇s minatur alicui nisi ita vel ita faciam: vel nō faciam ⁊ c. ẜm glo. in. §. concussionis. j. q. j. in. l. iubemus. C. ad. l. iul. repe. posita. j. q. j. §. iubemus videt̃ sentire ꝙ concussio est qñ iudex venalẽ dat snĩam. ałs nō daturus vł penā p̃mio remisit. vel cupidita te ingessit. ⁊. ff. de cōcus. l. ij. cōcussio nẽ facit q̇ pecuniā accipit eo ꝙ crimẽ minatus sit. ⁊ qui in accusationẽ innocen cẽtiũ coierunt: vel qui pecuniā ob accu sandum: vel non accusandũ. denũtian dum: vel non denuntiandũ: vel ferendum testimonium accipit ⁊ breuitercō cussio est proprie qñ q̇s habens aliquā ptātem vel officiũ pecuniā accipit ob iudicandum aut decernẽdum: vel quo magis vel minus faciat q ex officio fa cere deberet: vel ꝑ minas cogit aliquẽ ad faciendũ vel nō faciendũ indebite vtcolligit̃ ex. l. j. iij. iiij. v. ⁊. vj. ff. ad. l. iu. rep. Vnde taliscōcussor efficit̃ infamis si condẽnet̃ de hoc crimine ⁊ ẜm canones punit̃ pena quadrupli. xviij. di. qm̃.
1
*¶ Vtrũ sit pctm̃ mortale cōcussio. Rñ. ꝙ sic pʒz. lu. iij. vbi Jo. militibꝰ vt saluarẽtur dixit. Neminẽ cōcutiatis ne  calũ niam facietis: facit ꝙ sit peccatũ mortale. xxiij. q. j. militare in fi.
¶ Vtrũ sit restituẽdũ de necessitate per
2
*cōcussioneʒz accpetũ. Rñ. ꝙ sic nisi sit da tũ ob malũ faciẽdũ. quia tunc cũ taliter dans non repetat propter turpitudinẽ suam si restitui debet dabitur pauperi bus. ꝙ cũ ius non precipiat erit  consi lio vt patebit. j. Restō. j. inꝟ. turpe. sʒz da tũ ꝑ cōcussionẽ ałs vt faciat ꝙ tenebatur necessario est restituẽdũ illi qui dedit vel eius heredibus aut si ignorant̃ pauperibus:  in cōsciẽtia nō valet ta lis donatio. ac. l. j. §. que honorande. ff. quarũre. ar. nō da. facit. c. sane. xiiij. q. v ⁊. l. j. ff. quod me. cā. ⁊ hoc verũ ĩ his q̇ pñt stipẽdia publica vt talia officia ad ministrẽt te neantur recipiendo debitas sportnlas nisi in casu quo gratis esset obligatus officium administrare vt puta pauperi ⁊ hmōi sacit. d. c. militare cũ glo. sua. vide. j. iudex. §. viij.
Condemnatus

Condemnatus

ad mortẽ vel muti lationẽ mẽbri. an possit fugere. vide. j. Fugere. §. j.
Conditio

Conditio

est triplex.
¶ Prima ratione status persone. vt cũ quis libere: vel seruilis conditionis r de ser. nō or. c. vlt. xxxij. q. iiij. liberi. ⁊. s̃. ti. Colonus. ¶ Secũda est in rebꝰ que libere vel seruilis cōdi. dicunt̃. ff. ⁊. C. de serui per totũ. ¶ Tertia dicitur conditio promissionis velal terins contractus. Et hec differt maxi me a modo ⁊ a causa.
¶ Qũo conditio concipit̃. Rñ. ꝙ per si
1
*modus prout causa vero per .
¶ Quid est conditio tertio modo dicta
2
*Rñ. est futurus euentus in quẽ actus suspẽdit̃ ẜm Bar. in. l. j. in. j. col. ff. de cō di. ⁊ demō. ⁊ Jo. an. ⁊ car. in. c. verũ de cōdi. oppo. vnde ante euentũ cōditiōis nihil. est. l. j. C. de cōdi. inser. ⁊. l. cedere diẽ. ff. de ver. sig.
¶ Modus autem est exhortatio siue in
3
*uitatio ad remunerationẽ quādā: siue implemẽtũ loco eiꝰ q est factũ ⁊ ideo nō suspẽdit sed clarificat: vñ ꝓmissum sub mō pōt peti de pñti prestita cautio ne de mō obseruādo. l. q̇ heredi tũcta. l. quibꝰ diebus. §. termilius. ff. de cōdi. ⁊ de. ⁊ q no. in. c. verũ de condi. ap.
¶ Causa vero de preterito vel presenti est sumpta ratio dispositionis vel motus.
¶ Demonstratio est ex preterito vel
4
*presenti aliquo accidenti vel qualitate rei que geritur certificatio vel liqui datio.
¶ Vtrum cōditio cōprehẽdat aliqñ mo
5
*dũ. Rñ. ꝙ conditio sumitur primo latis sime. ⁊ tunc comprehendit etiam modum vt ĩ. c. ij. ⁊. c. verũ de cōdi. ap. ¶ Se cunda late: ⁊ tunc cōprehẽdit cōditiōes | que etiā sunt de preterito vel pñti: que proprie nō sũt cōditiōnes:  nō suspendũt actũ cũ ĩ rerũ natura sint certe. l. cũ ad pñs. ff. si cert. pe. ¶ Tertio proprie. ⁊ tũc est qñ cōfert̃ in futurũ euẽtũ siue in certitudo sit respectu rei siue diei lʒz ali que gl. dubitauerint de die mortis. Jta tenet gl. in. l. in oĩbus. ff. de regu. iur. tex est in. l. quodcũ. §. j. ff. de. ver. ob.
¶ De cōditiōe in matrimonio. aut ĩ re
7
*ligione vide. j. matrimoniũ. iij. impedimẽto. iij. ⁊ religiosus. §. iiij. de. condi. dona. vide. j. donatio. j. §. x lvj.
¶ Cōditio possidẽtis potior est vbi est
8
*par cā turpitudinis. ff.  ↄdi. ob tur. cau sam. l. si ob turpem. §. porro.
¶ Vtrũ conditio tacita faciat cōtractũ cōditionalẽ. Rñ. ꝙ ñ facit. l. conditiōes. ff. de con. ⁊ demon. de quo dic. vt. j. matrimonium. iij. impedimẽtum. iij. §. j.
¶ Vtrum conditio que omnino est exti
10
*tura suspendat. vide. j. matrimoniũ. iij. impepimento. iij. in prin.
¶ Vtrum cōditio viciet aliquando con
11
*tractũ an viciet̃. Rñ. vt colligit̃ ĩ ti. decō di. ap. per doc. ⁊. ꝑ legistas  condi. ⁊ . ⁊ alijs locis ꝙ aut cōditio est cōtra naturā ⁊ substātiā cōtractꝰ ⁊ sic viciat ↄ̃ctũ: ⁊ nō viciat̃ vt ĩ. c. fi. de cōdi ap. facit l. cũ hi. §. si pretor. ff.  trās. ⁊ id r  sub stātia actꝰ sine quo nō pōt stare actus ⁊ ecōtra nō r  substātia actꝰ sine quo pōt stare: vt cōiter no. doc. in. d. c. fi. facit q no. bar. in. l. j. ff. de. li. ⁊ po. ⁊ q no. in l. j. ĩ prin. ff. de verb. ob. ¶ Et hoc veruʒz primo si apponit̃ a principio cōtractus Secꝰ si post cōtractũ qñ cōtractꝰ nō pōt dissolui volũtate partiũ vt matrimoniũ c. dixit. xxxij. q. iiij. ⁊. ca. ex lr̃is  diuor. ⁊ votũ ⁊ hmōi. facit. l. per seruũ. §. deni ff. de vsu ⁊ habi. ¶ Sco verũ si ꝑ ambas ꝑtes apponat̃. ⁊ de alijs vide. j. ma trimoniũ. iij. ĩpedimẽto. iij. Aut nō ẽ cōtra substātiā. cōtractus: sʒz. ẽ aut impossibilis aut turpis: ⁊ sic viciat̃ ⁊ reijcit̃. ⁊ nō intrat in cōtractibꝰ spũalibꝰ: puta matrimonio. ⁊ voto ⁊ hmōi. vt not. ĩ. d. c. si. Jn cōtractibus aũt tꝑalibꝰ regulariter viciat vt no. in gl. ĩ. d. ca. fi. periura in ea allegata. Et hoc iterũ in cōtractibus qui fiunt ĩter viuos. Jn cōtractibꝰ vero qui fiunt ĩ vltima volũtate sic distinguo aut cōditio impossibilis addici tur in ꝑsonā onerati. vt puta testator iubet ꝙ heres suus digito tangat celũ ⁊ si non tet igerit det centum Dyno. et sic non valet legatũ de centum factum Dyno.  cōditio vitiat. insti. de lega. §. fi. no. gl. in. l. vnica. C. de his que pe. no. ta. ⁊ ibi tenet cũ hac distinctione Aut impossibilis conditio dicitur in ꝑsona onerati. i. eius cui fit legatum vel eius qui heres instituit̃: quia sub conditio ne impossibili alicui fit legatum. vel aliquis instituitur heres. puta si titiꝰ celum digito tetigerit heres esto: vel habeto centum ⁊ isto casu fauore vltime voluntatis reijcitur cōditio. ⁊ valet institutio ⁊ legatũ insti. de her. insti. §. impossibilis: ⁊ cōtter doc. in. d. §. fi. bar. tñ in. l. j. ff. de cōdi. insti. tenet contra p̃dictam distinctionem de qua ibi vide sed parum ad nos. ⁊ no. ꝙ conditio tur pis aut ĩpossibilis quo ad hoc equiperantur. vt in. d. c. fi. no. aut conditio nō est nec turpis nec impossibilis: nec cōtra substantiā actus. ⁊ sic vitiat. vt no: in. c. de illis. de condi. ap.
Conductor

Conductor

quis dicatur vide. j. lo catio. in princi. Et qũo est excōicatus qui ante tempus conductionis conducit domum bononie ali cuius doctoris vel scholaris sine cōsen su ipsius inquilini. vide. j. excōicatio. vij. casu. iiij.
Confessio

Confessio

delicti an sit faciẽda ad interrogationemiudicis Rñ. Pau. in. c. suꝑ. de confes. aut ꝓcedit̃ a iudice per inquisitionẽ ex motu officio iudicis: ⁊ tunc si factum est notoriũ vel infamia flagrat. vel quādo semiple ne probatum est: ⁊ sic respondere tene tur veritatem sub pena mortalis peccati ẜm Tho. secunda secunde. q. lxix. ar. j. tex. no. in. c. cũ dilecti. de accu. ⁊ hoc verumquādo non agitur ad aliam pe nam  spiritualem. Si vero factum nō est notoriũ: ne flagrat infamia. tunc | non tenetur respondere. ar. c. qualiter ⁊ quando. el. j. de accu. etiam si iurasset dicere veritatem ẜm Hen. de gan. ĩ pri mo quo. q. xxxiij. nec est obediendũ in hoc prelato  contra caritatẽ. Occulta em̃ publicanda nō sed soli deo delinquẽda. vj. q. j. si omnia. et c. oues. ⁊. c. ex merito aut ꝓceditur a iudice ad instantiam partis ⁊ sic necessario non est respondendũ. nisi id de quo queritur fit famosum ⁊ impediat ordinis executio nẽ: seu beneficij retentionẽ: de qua nec venit imponenda pena tẽporalis. sed dicet ne mendaciũ. Rñ. ꝙ nos: sed vtet̃ alijs verbis duplicibꝰ ⁊ simulatis. ar. xxij. q. v. §. ex his.

Quia hic tangitur materia confessionis iudiciarie pro illius enucleatio ne est videndum q̃ dicat̃ confessio iudi cialis ⁊ qñ ⁊ dic ꝙ dicit̃ illa q̃ fit coram iudice etiā tacẽte. l. iusiurandum quod ex cōnentio. §. j. cũ glo. in ver. obstabit. ff. de iureiur. Bar. plene ⁊ doc. in. l. j. in C. de confes.
¶ Vtrũ cōfessio iudicialis preiudicet
2
*cōfitenti. Rñ. ẜm pau. ĩ. c. ex parte. de cō fe. ꝙ sic si sit maior. xxv. an. ⁊ sit spōte: et ex certa scĩa: ⁊ expressa causa: ⁊ corā suo iudice. ⁊ ꝑte pñte: ⁊ nō sit cōtra naturā: nec cōtra ius. ⁊ fiat de re litigiosa: ⁊ nō sit contra libertatem ałs nō preiudicat vide diffuse in. d. c. ex parte: quia potiꝰ est fori contentiosi.
¶ Vtrũ cōfessio extraiudicialis preiu
3
*dicet in absentia ꝑtis. Rñ. pa. ĩ. c. si cau tio de si. instr. ꝙ qñ ꝓmissio sit pñti sic ꝓinitto tibi pñti ꝙ dabo absenti cẽtũ. ⁊ tũc obligat̃ naturaliter: ⁊ de iure ciui li. secus si diceret ꝓmitto tali absenti cẽtũ.  tunc nō obligat̃ et naturaliter:  nō est cui acquiratur obligatio. Jtẽ ad gl. ⁊ doc. in. l. stipulatio. §. si q̇s insulam. ff. de ver. ob. ⁊ ĩ. l. j. ff. de pac. ⁊ in. l. si tibi absenti de prebẽ. li. vj. Fallit hoc quando dicit tutori pupilli: curatori fu riosi: actori vniuersitatis ꝙ promittit eius pupillo furioso vel vniuersitati:  obligatur. l. eum. qui. §. iiij. cum tribus se. ff. de consti. pec.
¶ An quis teneantur consiteri positio
3
*nem in qua quis petit. xx. cum solum x. habere debeat: aut cum absolute petit q ei debetur sub cōditione. Rñ. ẜm Bar. in. l. j. §. si stipulāti. ff. de verb. ob. ⁊ in. l. si is qui ducenta. ff. de reb. dub. Aut quod ponitur in positionibꝰ seu libello est falsum rōne qualitatis: et sic pōt negari in totum:  videt̃ aliud fa ctũ. ⁊ sic intellige gl. in. c. fi. de cōnfe. li. vj. ⁊ in. c. ij. de test. eo. li. vt puta quod debeo sub cōditione peti absolute aut dixi. ꝙ cōedi hodie ⁊ fuit heri ⁊ hmōi. Ratio  si confiteretur sic. Debeo: sed sub cōditione actor posset accipere par tem confessionis pro se. s. ꝙ tenet̃ ei. et reus haberet probare ꝙ teneatur sub conditione ẜm cautelā pa. in. c. j. de po. p̃la. ⁊ doc. bar. in. l. aurelius. §. idẽ quesi uit. ff. de lib. le. vbi dicit. ꝙ si quis confitetur se interfecisse hoĩem: sed propter suā defensionẽ ꝙ non credetur ei ꝙ ꝓpter suā desensionẽ. Et ponit rationeʒz quia presumptio est contra eum ratione operis perpetrati. cum sit factũ a iu re damnatum. Jtem quia communiter non contingit. ꝙ aggressus interficiat aggressorem vbi vero hec cessant. tene ꝙ non pōt quis accipere partem consessionis pro se. ⁊ partẽ refutare: quando cōfessio est facta vnico cōstrictu. sic tenet arch. in. c. j. de cōfe. li. vj. Tamen  magis tutus est non confitendo ve ritatẽ poterit negare. Aut q ponitur in libello: sed positionibus est falsum in quātitate seu in parte summe seu in parte rei. vt  petit. xx. cũ non dʒz habe re nisi. x. vel petit totũ ⁊ non debet habere nisi mediũ ⁊ tunc tenetur confite ri veritatẽ. vñ tenuit pe. ꝙ si talẽ positionẽ negat ex toto ꝙ est periurus. ⁊ fa cit tex. cũ glo. in. l. pupillꝰ §. fi. ff. de ver. sig. vbi patet ꝙ debitor negans rẽ esse suā negat sibi esse cōem ⁊ glo. c. fi. xij. q. j. Jbi tamẽ addit glo. ꝙ res ciuitatis vel vniuersitatis non est cuiuslibet. xij. q. ij. qui manumittit̃. ⁊ in. l. qui soliduʒz in prin. ff. de le. ij. vbi petens totum cō stituit aduersariũ in mora in parte de | bita. ⁊ hoc est ↄ̃ ꝓcuratores nr̃i tꝑis.
¶ Vtrũ ↄsitẽs ↄsociũ criminis sit testis
4
*idoneus. ↄ̃ sociũ. Rñ. ꝙ nō vt no. gl. in l. si filiũ. C. de li. causa. Et ideo nō debet interrogari de consocijs vt in. l. fi. ⁊ ibi per doc. C. de questio. Jntellige ꝙ non debet interrogari quo ad hoc vt sit testis. sed bene potest interrogari. vt per eius dictuʒz possit inueniri veritas ab alijs.
¶ Vtrũ interrogatus vel sua spōte di
5
*cẽs faciat ĩdictũ ↄ̃ sociũ. Rñ. nō. vt no. bar. ĩ. l. j. §. sernꝰ. ff. de questioni. Maxixime cũ oẽ ĩdiciũ debeat ꝓbari ꝑ duos testes. vt ꝑ gl. ⁊ doc. in. l. fi. C. fa. herc. ⁊ ꝑ Bar. in. l. fi. in antepe. q. ff. de questio. ꝑ ang. in. l. fi. ff. q me. causa. ꝑ bal. in. l. q̇ proponebat̃. ff. de le. ij. vnde licet vnus testis quādo deponit directe super tp̃o facto principali puta quia vidit cōmit ti ipsum maleficiũ faciat iudiciuʒz si est oĩ excptiōe maior vt not. in. l. si quis. C. ad. l. iul. maie. bar. in. l. fi. ff. ad. l. cor. de sic. ⁊ bal. in. l. fi. C. fa. her. Saly. ĩ. l. fi. C. de q̃stio. no. bar. ⁊ Ang. in. l. j. ff. de fur. tñ supradictꝰ socius ex quo confessus est crimen suum est infamis infamia fa cti saltem ideo nō est testis omni exceptione maior:  vilis ⁊ infamis nō facit indiciũ aliquomodo Jta dicit bal. ĩ l. j. §. j. idẽ cornelio. per illũ tex. ff. de que sti. ⁊ bal. in. c. j. in. §. sacramẽtum de cōsue. re. feu. dicit. ꝙ illud ꝙ dicitur vnuʒz testẽ facere indicium. debet intelligi si est vite ꝓbate vel bone opinionis: nec pōt haberi suspectus familiaritate: vel sama mala. vel alia causa arbitrio iudi cis. Et ideo ẜm eũ infamis infamia fa cti nō est idoneus testis. vt no. etiā ip̃e bal. in. l. fi. C. de requi. re. per no. ibi per gl. Et quid sit indiciũ: ⁊ quomō probatur. ⁊ in quibus fallit quod supradictũ est. vide. j. Jndicium per totum.
¶ Quid si essent duo vel tres testes sin
6
*gulares q̇ cōfiterent̃ ↄ̃ tertiũ. Rñ. ꝙ nul lo modo pñt ↄiungi ad faciẽdũ ĩdiciũ nisi sit testis oĩ exceptione maior. vt. s̃. dixi. in. §. p̃cedẽti ⁊ mul tominus adfaciẽdā plenā ꝓbationẽ Ratio quia cum duo testes reqnirant̃ regulariter vt dictũ est: tales nō sufficiũt.  vnũquod de ꝑ se imperfectũ est. ta no. bal. in. l. si q̇s ex argẽtarijs. §. j. ff. de edẽ. ⁊ patet ꝑ no. per. d. ant. in. c. lʒz. de testi. dũ loquit̃ de ꝓbatiōe per testes singulares. Nec ob. ꝙ vnꝰ testis deponens super facto principali iungat̃ cũ ꝓbatiōe fame. vt ꝓbat̃ in. l. iij. §. eiusdẽ. ff. de test. ⁊. ꝑ bar. in. l admonẽdi ff. de iureiur. Jstud ẽ  hoc est perfectum. s. vnus testis ĩteger vt dictum est. Jtem fama que facit per fectum indicium. vt no. Bar. in. l. de mi nore. §. si plures. ff. de q̃stio. Jtẽ nec ob. ꝙ due ꝓbationes semiplene diuersi ge neris cōiungant̃ ad vnam plenā faciẽ dam. iuxta no. ꝑ bar. in. d. l. admonẽdi.  illud veꝝ qñ cōiũgũt̃ ad eũde actũ. sʒz due ꝓbationes diuersoꝝ actuũ: ⁊ diuersoꝝ generũ nun cōtũgunt̃ ad plenā ꝓbationẽ faciendā. Jste est casus ⁊ ita deducit Bal. in. l. testium in fi. C. de testib. ⁊ idẽ bal. in. l. obseruare. C. quomodo ap. nō reci. posuit. d. an. in. c. veniẽs. el. j. de testi. Ex istis infert̃ ꝙ due mulieres dicẽtes se peccasse cũ liqͦ nō possint iungi ad faciẽdum indiciũ per fectũ: nec arrandũ ad veritatẽ dicendā etiā cũ aliquibꝰ cōiecturis: maxime cũ deponāt de delicto ꝑpetrato in eoꝝ cor pore iuxta no. ꝑ Bar. in. l. si quis in gra ui. ff. ad sena. cōsul. sillanianũ. vbi dicit ꝙ nullum facit iudiciũ. ⁊ idẽ Ang. in. l. u. C. de cal. vide. j. testis. §. xxiij. quando dicantur singulares.
Confessio

Confessio

sacramẽtalis primo quid est. Rñ. ẜm ho. ꝙ est legitima corā sacerdote peccatorum suorũ declaratio vel ẜm dir. Confessio dicit̃ quasi similis vel ex toto: vel vndi facto. Nam sicut sententia sit confessio q̃ generat sententiam debet esse certa. vn de in. l. certum. ff. de cōfes. certũ inquit confessus pro iudicato erit.

De hac confessione sacramenti seu penitẽtiaria ꝙ parum ꝓsit in articulo mortis facta ad remissionem peccatorum not. flo. in. l. j. §. hec actio. ff. ad. l. aquil. Bal. in aut̃. contra qui. C. de non | nu. pe. ⁊ an ꝓbet in iudicio. no. Bal. ĩ. l. archigerentis. C. de epis. audi. ꝙ nō q tñ fallit qñ fieret ad fauorẽ matrimonij  talis cōfessio facta corā sacerdote ꝓbabit gl. est sing. in. c. tua nos. in ꝟsi. cō stiterit extra de spōsa. quā solus Roma. pōderauit in. l. si non speciali. C. de testa. ⁊ Jason in. l. pr̃e furioso. col. v. ꝟsic. q cōfirmo. ff. de his qui sunt sui iuris. q facit. ad versi. sequen.
¶ Qualis dʒz esse confessio vt sit legiti
1
*ma. Rñ. ẜm cōiter theologos ĩ. iiij. dist. xvij. q. xvj. dʒz hr̃e cōditiōes q̃ cōtinent̃ ĩ his ꝟsibꝰ. Sit simplex hũilis: confessio pura fideł. At frequẽs: nuda: discreta libẽs: verecũda ĩtegra: secreta. lachrymabilis accelerata. Fortis ⁊ accusans: ⁊ sit parere parata. Quas Ri. exponit ĩ iiij. di. xvj. ar. iij. q. v. Simplex. i. vt nihil admisceat̃ ꝙ nō faciat ad peccati titatem. humilis. in ꝟbo ⁊ signo Pura. i. recta intẽtione facta. Fidelis. i. vera vt nihil de falsitate admisceat̃. Frequens  valde ẽ vtilis. Nuda: nō ĩuoluta ver boruʒz obscuritate. Discreta: vt maiora cũ maiori grauitate. Libẽs nō necessitate sed libera voluntate. Verecunda: nō iactantia plena. Jntegra vt nullum retineat. Secreta: nō publica. Lachrimabilis: ex dolore cordis. Accelerata: ne nimis ꝓlonget̃. Fortiter: ne ex verecũdia dimittat. accusans. se nō alios Parere parata. s. ad obedientiā ↄfessoris. ¶ Vtrũ p̃fate ↄditiones sint oẽs de ne
2
*cessitate ↄfessionis. Rñ. Ric. vbi. s̃. dicit ꝙ nō: sʒz q̃dā de cōgruitate: sʒz vt clariꝰ intelligantur multas inferam qōnes. ¶ Vtrũ nosatio ꝑsone cũ qua q̃uis pec
3
*cauit sit necessaria ad pctĩ confessionẽ. Rñ. ẜm. Ri. vbi. s̃ di. xxj. ar. fi. q. ij. quod aut noĩatio ꝑsone est necessaria ad pec cati magnitudinẽ ⁊ spem exprimẽdā. et tunc est necessaria vt puta  peccauit cũ matre nec habeat altā cōsanguineā  si hr̃et aliā cōsanguineā puta so rores: sufficeret dicere peccaui cũ cōsan guinea mea in primo gradu. Aut talis noĩatio solũ est vtilis ↄfitẽti vt cōfessor melius sciat imponere cōsiliũ ⁊ pnĩam ⁊ sic siłr est necessaria. Aut ẽ vtilis illi cũ quo peccauit: ⁊ tũc pōt dicere: sʒz non in ↄfessiōe:  sic ↄfessor nō posset aliter q̇d facere nisi extra ↄfessionem ei dicat aut nō est vtilis nec ei cōfitetur: nec ad correctionẽ illius cũ quo peccauit nec ad expressionẽ spẽi pctĩ: ⁊ sic non solum dʒz tacere eius expressionẽ: immo dicit Ric. q credit teneatur celare. ⁊ vt dicit sanctus bo. ĩ. iiij. di. xxj. parte. ij. arg. j. q. iij. quod confitens si exprimit non effu git detractionẽ: nec confessor si ad hec consentit. similiter quādo noĩatio persone esset cũ ꝑiculo alteriꝰ: etiā si circũstātia esset de necessitate omittenda est ẜm pe. de pał. in. iiij. dist. xxj.
¶ Vtrũ requirat̃ ad ↄfessionẽ ꝙ fiat ge
4
*nufiexo capite discooꝑto ⁊ hmiōi. Rñ. ꝙ nō: nisi de bono ⁊ equo. principaliter em̃ humilitatẽ cordis requirit deꝰ. xiiij. q. v. si q̇d uis actus humiles corporis ipsam inducant ⁊ in ipsis meremur.
¶ Vtrũ cōfitens ꝓpter gloriā vanā. vł
5
*alium malũ finẽ peccet mortaliter. Rñ. ꝙ sic.  peruertit finẽ sacr̃i. facit ad hoc ꝙ dico. j. honor. §. vij. immo nec sacramentum suscepit quia pars essentialis huius sacr̃i q̃ cōsistit in actu suscipientis est actus interior. Vnde sine eo non est sicut in eo cōtraheret matrimoniuʒz quo ↄ̃hẽdo nō intenderet nisi in carnalẽ copulā ad tp̃s. Tenetur em̃ q̇s cōfite ri pctā sua: vt deo satisfaciat quẽ offendit ⁊ ecclesie: ⁊ vt de suis pctĩs veniam consequatur. Alia aũt intentione confessio facta non vʒz ⁊ tenetur eā iterare: nisi in casu vt. j. dicam. §. xiiij.
¶ Vtrũ cōfitẽs pctm̃ q nō fecit peccet
6
*mortałr. Rñ. ꝙ sic. tñ  cōscĩam nō manifestat. tñ  mẽtit̃. xxij. q. ij. cũ hũilita tis. Limito istud verũ quādo cōscĩa di ctat ꝙ non fecit. Jtem qñ pctm̃ q confitet̃ esset mortale si fecisset. ⁊ sic intellige Ri. in. iiij. di. xxj. ⁊ dic. ti. de pe. ⁊ re. ⁊ illud Gre. quod hr̃. di. v. ad eius ĩ fi. bo narum mentium est culpā cognoscere vbi culpa non est. intelligit̃ ꝓ formida re vel ingerere se peccatorem cōfitẽdo sed non in specie.
¶ Vtrũ oẽ mẽdatiũ dictũ in cōfessione sit pctm̃ mortale. Rñ. ꝙ nō: sed solũ ill q est pernitiosum puta ↄ̃ famam suā vel alteriꝰ aut ↄ̃ id q necessario hʒz cō fiteri. vnde si taceret vel negaret aliq mortale q fecit ⁊ de quo nō ẽ legitime cōfessus peccaret mortaliter: nisi forte timeret ꝓbabiłr de reuelatiōe cōfessionis vel ꝙ sollicitaret eũ admalũ tali cō fitẽtis.  altũ nō hʒz posse aliq̇d tacere vel negare cũ ꝟbis paleatis tałr ꝙ mẽ datiũ nō dicat: ⁊ etiā si diceret propter hoc nō esset mortale: sed erit veniale. xxij. q. ij. c. j. cũ ibi no. Jdẽ dicẽdũ de eo q̇ habens aliqua peccata a quibus scit ꝙ cōfessor solitꝰ nō pōt eũ absoluere tñ ue scandaliʒzetur de eo confitet̃ de solitis solũ ⁊ tacet illa a quibus nō pōt ab eo absolui cũ ꝓposito confitendi integre cum eo que eum possit absoluere. ¶ Vtrum ↄfessio facta sit necessario ite
8
*rāda. Rñ. ẜm Ric. ĩ. iiij. di. xvij. ꝙ vere ⁊ legitime ↄfessus nō tenet̃ reiterare ↄfes sionẽ de necessitate: nec tenet̃ quis obe dire p̃cipiẽti sibi vt iteꝝ talia cōfiteat̃ nec papa posset cōdere legẽ hoc p̃cipiẽ tem ẜm pe. de pał. nisi ex bono consilio quis velit vt facilius iuueniat remissio nem fit quod sepius confitendo. de pe. di. j. quem petinet circa medium.
¶ Assignāt tñ doc. ĩ. iiij. di. xvij. aliquos
9
*casus in q̇bus cōfessus tenet̃ iteruʒz cō fiteri eadẽ peccata. ¶ Primo quādo cōfitetur ei qui non potest absoluere.
¶ Scs qñ cōfitet̃ sciẽter ei q̇ nescit li
10
*gare vel soluere. de q̇bus dicam latiꝰ. j. confessio. iij. ꝑ totũ. ⁊ cōfessio. iiij. §. iij.
¶ Tertiꝰ qñ q̇s nō cōfitet̃ integre oĩa
11
*pctā mortalia. de q̇bꝰ non est legitime cōfessus vni cōfessori etiā si ↄfiteret̃ di uersis cōfessoribꝰ: sed sciẽter tacet aliq pctm̃ mortale vel de quo dubitat vtruʒz sit mortale vel aliq̇d aliud quod est de necessitate confessionis: vt puta circũstantiam q̃ mutat speciẽ⁊ hmōi ex vere cũdia vel aliquo quocun respectu de pe. di. v. c. j. circa finem.
¶ Quid si tacuit ex ignorātia seu obli
12
*uiōe. Rñ. ẜʒz Ri. vbi. s̃. arg. ij. q. vj. ꝙ aut penitẽs adhibuit debitā diligentiam ꝓut de lege cōi hũana ꝑmittit fragilitas vt memoriā haberet oĩʒz pctōꝝ suo rũ mortaliũ q̃ est ẜm Sco. ea. di. qñ tātā diligẽtiā adhibet vt memoriam habeat tā q̇s apponeret in re multũ ar dua: ⁊ q̃ sibi multũ esset cordi. ⁊ tũc nō tenet̃ cōfiteri alia pctā de q̇bꝰ cōfessus est nec etiā istud pctm̃ oblitũ tenet̃ ↄfiteri priori sacerdoti ĩtẽtiōe necessitatis sʒz solũ tenet̃ cōfiteri alij sacerdoti quia uis de isto fuerit absotutꝰ tũ ad iu diciũ dei ⁊ ecclesie  ↄfessor pōt absoluere. de cōfessis ⁊ p̃dicto modo oblitis. tñ subintelligit̃ tale cōditio. s. ꝙ quando ad memoriā reducent̃. ꝙ illa ↄsiteat̃ sacerdoti q̇ possit eũ absoluere. Et no. hoc ẜm pe. de pał. in. iiij. ꝙ si primꝰ ↄfes sor habebat autoritatẽ absoluẽdi ab oĩ excōicatiōe ⁊ casibꝰ ⁊ sic intendebat ab soluere quādo cũ ea cōfessus fuit ꝙ lʒz pctm̃ oblitũ tali modo esset casus reseruatꝰ. vel excōicatio poterit nihilominꝰ scs ↄfessor eũ absoluere.  nō pōt esse ampliꝰ casus reseruatꝰ nec excōicatio. sʒz solũ pctm̃ simplex. q bñ no. ꝓ istis q̃ eligũt sibi cōfessorẽ autoritate apostolica. vt faciat ꝙ in absolutiōe intẽdat eos absoluere ab oĩ excōicatiōe intuʒz eoꝝ autoritas se extendit ⁊ ab oĩ casu. alias oporteret recurrere ad eũ q̃ de iure posset eũ a tali absoluere facit. c. offi cij. de sen. ex. a cōtrario. ⁊. c. suꝑ literis de rescript. claꝝ est pro hoc. Aut penitẽs nō adhibuit debitā diligentiā: sed fuit ignorans ignorontia crassa vel af fectata: tũc tenetur oĩa priꝰ cōfessa ⁊ ta liter oblita recōfiteri nisi ĩ casu quando posset habere priorẽ sacerdotẽ: ⁊ nō esset ei interdicta potestas absoluendi. adde ẜm sanctũ bo. in. iiii. dist. xvij. in qōnibꝰ circa lr̃am q. s. fuerit recẽter cũ eo confessus ita q habeat memoriam suoꝝ pctōrũ. q̇ antea fuit confessus: vel saltẽ recordet̃ pnĩe imposite. vt. j. dicā. .§. xiiij.  tunc sufficeret solũ illud obli tum cum sua negligentia confiteri. alias non.
¶ Quartꝰ casus ĩ quo ↄfessio ẽ iteran
13
* |da est qñ q̇s obliuiscitur pnĩam iniun ctā vel cōtempsit facere. Jntellige pro mortali peccato quia si pro veniali fuit iniuncta non tenetur eā facere de necessitate ẜm Tho. Jteʒz ꝙ si per imposi bilitatem vel infirmitateʒz dimisit que pro mortali imposita est nō tenetur ite rare. sʒz sufficeret intimare eam confessori vt eā cōmutet. Jdem dic si fuisset sibi commutata ab alio cōfessore ẜm ꝙ j. dicam.
¶ Quintus casus est quando cōfitetur
14
*sine contritione vel attritiōe debita. q̃ sufficiat ad gratie susceptionẽ cũ sacra mẽto. puta  est in voluntate peccādi. vel ex mala intẽtione cōfitetur vel non vult satisfacere quod tenetur ⁊ huiusmodi. Et licet quidā dicāt ꝙ in isto ca su non tenetur reiterare quia recedẽte fictione susciptet fructũ penitentie. tu tñ tene ꝙ iterare tenetur. ⁊ hec est cōis opi. theo. vt dicit sanctus Bo. in. q. vl. p̃fate di. ⁊ ho. ⁊ Jnn. ⁊ arch. vt no. Dir. ⁊ ro est  si suscipit absolutionẽ peccat mortaliter ẜm Ric. ea. di. ar. ij. q. viij. ꝓ hoc habes tex. de pe. di. iij. c. ĩter hoc ei. ij. vbi dicit̃ sicut veniam promeret̃ penitentia vera sic deũ irritat simulata ⁊ etiā qui eũ absoluit sciẽter. ⁊ sic nō pōt dici absolutꝰ:  implicaret cōtradictio nẽ ꝙ simul absoluetur ⁊ ligaretur respectũ eiusdẽ vt no. doc. in. c. ꝙ quidā de pe. ⁊ re. ꝙ lʒz pnĩa ⁊ ↄfessio illorũ qui notũt abstinere sit acceptāda ⁊ salubri bus monitis sit ei pnĩa ĩdicẽda.  va let ei ad multa non tamẽ est absolutio impẽdẽda.  nō est capax eius nec in isto sacramẽto imprimit̃ caracter virtu te cuius dostea valeat sicut in baptismo. Addit tñ sctũs bo. in. v. d. vl. ꝙ veꝝ est ꝙ tenet̃ reiterare in isto casu ⁊ duobus precedentibus quando mutat cō fessorẽ secus si ad eũdẽ redeat ⁊ adhuc memoriam habeāt suoruʒz peccatorum quia recenter cōfessus est pe. tamen de pał. in. iiij. di. xvij. dicit quod si etiā sit oblitus cōfessor peccata sibi cōfessa sed tamẽ pnĩam pro eis ĩposita scit q tali cōfessori sufficiet confiteri alia peccata prius cōfessa solũ implicita dicẽdo de illis peccatis que alias vobis dixi dico meā culpā. secꝰ si pnĩa nō fuisset taxata tũc  oporteret vt pctōꝝ memoriaʒz haberet ⁊ satis placet. Et addo etiā ꝙ nō sit interdicta et potestas absoluẽdi. ⁊ sic nō oportet ꝙ reiteret sed sufficit cō fiteri. vel peccatũ scienter retentum vel penitentiam oblitam vel fictionẽ suā explicite ⁊ de alijs cōfessis implicite vt s̃. dixi. Nec intelligo ꝙ cōfessor habeat memoriam de singulis peccatis in numero vel speciei. sed sufficit recordet̃ in genere de peccatis que ei cōfessus fuit ⁊ de qualitate vite eius quod no.
¶ Sextus casus ẜm aliquos est quādo
15
*quis recidiuat sed hũc nō sequunt̃ cōmunit̃ do. ẜm Ric. ea. di. ar. ij. q. viij. qñ peccata dimissa ⁊ reciduata notabiliter tātũ aggrauāt ꝙ notabilis ⁊ periculosa grauitas peccati exprimi nō posset nisi dicendo aliq pctm̃ priꝰ cōfessuʒz ⁊ dimissum alias non. ⁊ sic tene.
¶ Septimꝰ casus est qñ quis cōfitetur
16
*pctm̃ a quo suus cōfessor nō potuit euʒz absoluere  licet istud ↄfessus fuerit ⁊ oĩa alia. tñ istud a quo nō potuit absol ui tenet̃ iterato superiori confiteri. nec ꝓprie ista dicit̃ iteratio  suꝑior accipit̃ pro vna ꝑsona cũ cōfessore. nā cōfes sor absoluit a q̇bꝰ pōt ⁊ superior ꝑficit vnde ẜm Ric. vbi. s̃. deberet precedere absolutio superioris q credo de hone state nō de necessitate ẜʒz Dir. ⁊ iste due absolutiones faciũt vnā cōpletā. Sed de hoc dic vt. j. confessio. v. §. ix. ⁊. x.
¶ Octauus casus est ẜm aliquos vt po
17
*nit san. Bo. vbi. s̃. ꝓpter peccati obliti recordationem  q̇s cōfitet̃ ⁊ alicuius peccati obliuiscit̃ volunt vt oĩa postea cōsiteat̃ vt cōfessio sit integra. sʒz hoc nō sequunt̃ cōiter doct. tu dic vt. s̃. dixi. §. xij. ẜm illam di.
¶ Sʒz quid dicemꝰ de illis q̇ iō nō cōfitentur de aliquo pctō mortali  nō co
18
*gnoscũt ꝙ sit mortale pctm̃. Rñ. vt colli go ex doctrina doc. in. iiij. di. xvij. ꝙ fi fa cta diligẽtia ẜm eorũ fragilitatẽ vt me motiā haberẽt suoꝝ pctōꝝ ↄfitent̃ ĩte|gre de his que cognoscũt fore pctā mor talia: ⁊ ea quando nō recogno scũt peccata mortalia: propterea non cōfitent̃ ꝙ non tenentur reiterare confessioneʒz qñ de hoc postea aduertũt sʒz sufficit so lũ confiteri taliter nō cōfessa sicut diri s̃. de oblitis. ⁊ lʒz ignorantia iurisnatu ralis aut diuini aliqñ nō excuset quin peccet mortaliter faciẽs ↄ̃ eius p̃cepta ex igno: ātia tñ nō tenet̃ homo hoc nō cognoscẽs de eo specialiter peuitere vł confiteri. sed solum quādo agnoscit sʒz sufficit de hoc doleat in gñe ⁊ dicat cũ ꝓpheta. Delicta iuuẽtutis mee ⁊ igno rantias meas ne memineris. ⁊ cōfitea tur in gñe sic ignorata sicut oblita et qñ cognoscet. tũc confiteat̃ illa solũ spe cifice ⁊ sufficit. Ex quo ptʒz q̇d dicendũ de pueris ⁊ puellis ⁊ alijs q̇ faciũt mul ta pctā mortalia q̃ nō cognoscunt fore pctā saltẽ mortalia  lʒz sepius cōfiten do illa dimiserint propter talẽ ignorā tiam ꝙ non tenẽtur iterare ↄfessiones sʒz sufficit solũ de illis cōfiteri qñ ea cognoscũt nec distinguo an habeant an nexam excōmunicationẽ vel ne  etiā si haberent annexaʒz excommunicatio nem non propterea tenerentur cōfiteri iterum confessa vt patebit. j. ↄfessio. v. .§. ix. ⁊. x. q no. bene
¶ Nonus casus ẜʒz aliquos est quādo
19
*quis ante cōpletā pnĩaʒz cōmittit aliq mortale. Sʒz ego dico ꝙ sufficit ꝙ penitentiā expleat: ⁊ de commisso ↄfiteatur solũ. ⁊ est verius de quo vide. j. penitẽtia. §. xiiij. Cautiꝰ tamen esset ꝙ ↄfessor aliquā penitentiā iniũgere quam statim ⁊ in statu gratie penitẽs possit age re. ⁊ postea aliā addicere quā nō inten dat pro penitẽtia sacramẽtali ĩponere sed pro quadā voluntaria satisfactiōe inungere. ita ꝙ qualitercũ impleat sufficiat: ⁊ etiā nō impleat nō intendat illaq̃are. sed in suo arbitrio ponere.
¶ Decimus casus ẜm pe. de pał. ẽ cum
20
*quis confitetur excoimunicatꝰ existẽs quam tũc ignorat: nam cum non sit ca pax sacramẽti penitẽtie tenetur iterato cōfiteri de oĩbus. Sed istud non cre do vt. j. patebit confessio. v. §. x.
¶ Vtrũ sit confitendũ per verba obscu
21
*ra. Rñ. ꝙ nō sed taliter clara ꝙ cōfessor plene intelligat aliter nō valeret. dʒz tñ cōfitens loqui de peccat is ꝑ verba pu blica ⁊ sobria ⁊tali honestate ornata ꝙ nō sonẽt ĩpudicitiā in auditu: dum ta men sufficienter exprimat factum.
¶ Quid de illo qui cōfitet̃ sacerdoti q̇
22
*dormit aut eũ nō ĩtelligit. rñ. ꝙ sciẽter tali cofessus tenet̃ iterato cōfiteri si est peccatũ mortale ⁊ sacerdos dʒz ei dicere q̃cōfessio ĩportat releuationẽ pctōꝝ  nō pōt esse sine relatiōe vniꝰ. s. penitẽtis. ⁊ ꝑceptiōe alteriꝰ. s. ↄfessoris. ⁊ iōvno eoꝝ deficiẽte nō ẽ ↄfessio. secꝰ veniali. ¶ Vtrũ pctōr teneat̃ de necessitate con fiteri pctōꝝ circũstātias. Rñ. ẜʒz Sco. in
22
*iiij. di. xvij. ar. ij. ꝙ nō solũ peccatum est confitendum: sed etiam circunstātia il la necessario est cōfitenda q̃ speciali ꝓ hibitione ꝓhibet̃: ꝟbi gr̃a cognoscere nō suā ꝓhibet̃ cognoscere ↄsanguineā prohibet̃ specialiter. ⁊ iō ĩcestꝰ ẽ spũale pctm̃ q ꝑ ipsaʒz ↄstituit̃ siłr frequẽtia est necessaria confitenda. Siłr ponens aliud pctm̃  qualibetvice nouũ pctm̃ committit̃. Dicit tamẽ archi. vt refer Dic: ꝙ sufficit dicere se multotiens pet casse ⁊ de similibus idem iudiciũ hac beatur. Alie autem circũstantie ex quibus aliquo modo pctm̃ est grauiꝰ veex parte obiccti nō ẽ certũ q oporteal cōfiteri uis cōis opi. theologorũ tet neat quod non sunt de necessitate totũ tñ est ⁊ vtile eas confiteri: maxime q̃notabiłr aggrauāt nisi sint in pctĩs car nalibꝰ in quibꝰ ẜm tho. in. iiij. di. xvij. laudabile est circũstantias tacere q̇ spe ciẽ nō mutāt ⁊ audiẽtẽ vel cōfitẽtẽ aliciunt ad turpitudinẽ licet aggrauent pctm̃ immo possent esse ita ꝓuocatiue ꝙ necessario essent tacẽde: alie aũt circũstātie q̃ nihil faciũt ad grauitatẽ pec cati fatuũ est cōfiteri nisi ẜʒz san. Bo. qñ faceretvt sacerdoti satilfaceret. puta co medit carnes ĩ quadragesima ex infirmitate ⁊ huiusmodi ⁊ de hmōi circũstātijs dicit Augu. de penitẽ. di. v. c. j. ⁊ su|muntur ab aris. iij. eth. c. iij. Quis: quid vbi per quos: cur quotiẽs quomō quā do. Quis scʒz si religiosus vel secularis. Quid scʒz fecisti furtũ vel homicidiuʒz. Vbi. s. in quo loco ꝑ quos. s. an solꝰ vel associatus ꝑ se an per aliũ. Cur. i. quo aninio qua intẽtione. Quotiẽs. s. semel ⁊ pluries. Quomodo. s. an naturaliter vel cōtra naturā. an preuentꝰ a tẽpta tione aut potius ipsaʒz preueniẽs. Qñ s. an ĩ die festo vł ieiuniorũ. Et de istis vide. s̃. circũstātia. quādo. s. mutet speciem. ⁊ ideo aduerte ꝙ circunstantia. Quis est necessaria. vt. s. cōfessor sciat si est sui fori vel non si est cōiugatus vel religiosus. ⁊ propterea semꝑ prius est q̃rẽda circũstantia. Quid similiter circunstātia. cur aliquando est necessaria quādo speciali ꝓhibitione ꝓhibet̃ sicut cũ quis facit elemosinaʒz vt ꝓuocet ad luxuriā aliquẽ ałs nō circunstātia quotiẽs similiter est necessaria saltem ẜm eā cōputationem quā quis facere potest puta  bis in ebdomada vł ter fecit cōmuniter: ⁊ perseuerauit ꝑ annñ ⁊ huiusmodi ⁊ sufficit. Et hoc est tutiꝰ uis opi. archi. p̃dicta nō sit im probā da. Circũstātia quomodo similiter est necessaria qñ sub speciali ꝓhibitione cadit puta ↄtra naturā ⁊ hmōi ałr nō. Jdẽ dic de circũstātia. Vbi puta in ecclesia quando est aliquod opus quia tunc est sacrilegium. Circũstantia vero quando videtur esse de necessitate quando sit peccatum die festo. De quo dic vt. j. ĩterrogatiōes per totum.
¶ Quid de illo q̇ consitetur solũmodo
29
*ne reddatur notatus in populo. Rñ. ꝙ si ibi cōstituitur finis. nō valet ĩmo tenetur iterũ cōfieri. Et tũc constituitur finis quādo nullo modo cōfiteretur si nō dubitaret de ĩfamia. Secus qñ non cōstituitur finis puta  confitetur pro pter deũ ⁊ ꝓpter remissionẽ peccatorũ inductus tñ ad hoc ex pudore. vel timore ⁊ hmōi. Et idẽ dic de iilis qui cōfiteri coguntur a suis prelatis.
¶ Vtrũ ille q̇ ↄfitet̃ aliq peccatũ vt vi
25
*deat̃ strenuus ⁊ głietur satisfaciat. Rñ. ꝙ nō sʒz peccat mortaliter sic ↄfitẽdo  tali dr̃. Quid gloriaris ĩ malitia ⁊ c. ⁊ ꝓ pt̃ ea dʒz ↄfiteri ⁊ erubescat de pctō suo nō vt laudet̃. ¶ Vtꝝ diuidẽs ↄfessionẽ suā satisfaciat. Rñ. ẜʒz Sco. vbi. s̃. ꝙ ñ sʒz
26
*opʒz oĩa nō ↄfessa tā secreta  publica de q̇bꝰ memoriā hʒz premissa debita di ligẽtia cōfiteat̃ vni etiā si ille nō posset eũ absoluere ab oĩbꝰ ⁊ habeat necesse de aliquo ad suꝑiorẽ recurrere. alit̃ nihil faceret pʒz de pe. di. v. c. j. §. cautꝰ sit. ¶ Vtrũ pctā manifesta sint cōfitenda. Rñ. ẜʒz cōiter the o. ĩ. iiij. d. xvij. ꝙ sic. 
27
*lʒz sint no. sacerdoti. non tamen in forma iudicij. nisi per confessionem.
¶ Vtrũ pctā venialia necessario sint cō fitenda. Rñ. ẜm Sco. vbi. s̃. q. j. ar. iij. ꝙ
28
*nō etiā si nullũ hʒzmortale  ꝑ pctm̃ ve niale etiā in ꝓposito hō nō potest dānari nec periclitari penitẽtia ẽ sca ta bula ꝓ periclitātibꝰ igitur nō obligatur ad eā nisi habẽs mortale. ĩmo dicit pet. de pał. in. iij ꝙ nec etiā papa posset ad hoc obligare.  hoc esset mutare sa cramẽti materiā. Dicit tamẽ sctũs Bo. in. iiij. d. xvj. q. vltima verũ nisi ratione periculi ad q dicit̃.  tũc tenet̃ penitere qñ periculũ aduertit ałs nō. Adde secũdo ꝙ tenet̃ ↄfiteri de veniali quan do scʒz dubitat an sit mortalevt dicet̃. j. Tertio tenetur cōfiteri de veniali rōne professiōis. puta  professus ẽ aliquā religionẽ q̃ ad hoc obligat. vel exvoto tenetur obedire in oĩbus que nō sunt cōtra deũ ⁊ aĩam ⁊ prelatus sic p̃cipit. Nec ob. quod dicũt quidā quod nō ha bẽs mortale tenet̃ saltẽ de veniali con fiteri propter p̃ceptũ ecclesie in. c. oĩs de pe. ⁊ re.  respondet Scot. vbi. s̃. ꝙ si omnia in. d. c. distribuit ꝓ mortalibus solum et non pro venialibus. Et ita etiam dicit glo. in. d. ca. Et sic tene ꝙ de perfectione est venialia confiteri bono consilio nisi vt dictũ est.
¶ Vtrũ ↄfessio necessario sit faciẽda so
29
*li sacerdoti ⁊ a solo. Rñ. ꝙ sic de necessi tate p̃cepti eccłie. ĩ. d. c. oĩs. ĩ. ꝟ. solꝰ ⁊ in ver. sacerdoti cōtra multos sacerdotes q̇ pueros q̇ tenent̃ ad ↄfessionẽ ĩ simul | cōfitentur quos nō credo euadere mor tate peccatũ cũ faciāt eos preuaricari ecclesie preceptũ. Dicit Ric. vbi. s̃. ar. iij. q. viij. quod in articulo necessitatis s. quādo mors ĩminet de ꝓpinquo. ita ꝙ vnus post altũ nō pōt cōfiteri nec ꝑ hoc euacuat̃ virtꝰ sacramẽti siłr idẽ ibi dẽ tʒz q si quisvellet cōfiteri. duobꝰ fa cerdotibꝰ simul vt certiꝰ cōsiliũ haberet q vere absoluit̃: ⁊ taliter audiẽtes nō peccāt ałs sic  faciũt cōtra preceptũ ecclesie lʒz talisvere absoluat̃  nō est tātũ necessaria solicitudo ex parte sacerdotis sicut cōfitentisvñ qñ ex feruore ⁊ vt sit magis tranquilla eiꝰ ↄscĩa duobꝰ cōfitetur simul. illi pñt sine pctō audire ⁊ absoluere. Sco. tñ ĩ iiij. d. xvj. tʒz ꝙ cōfiteri sił pluribꝰ sacerdo tibꝰ nō est cōfessio sacr̃ał  vnꝰẽ xp̃s quā sacer dos representat
¶ Vtrũ cōfessio sit fiẽda cũ lachrimis. Rñ. ꝙ si lachrima accipiat̃ ꝓ cōtritiōe seu attrititiōe ꝙ sic ẜʒz ꝙ dico. j. cōtritio .§. iiij. dʒz og dolere  pctō mortali cōmis so in preterito cessare in pñti abstinere saltẽ qͦ ad ꝓpositũ in futuro ⁊ satisface re ꝓut tenet̃ aliter nihil facit. Aduerte tñ ẜʒz sco. vbi. s̃. d. xiiij. vlti. ꝙ attritus cōfitẽs uis nō habeat actũ talẽ q̇ suf ficiat ad meritũ de cōgruo tñ habẽsvo lũtatẽ suscipiẽdi sacr̃m ecclesie: ⁊ sine obice peccati mortalis actualiter sibi facto: vł in volũtate in herẽtis recipit nō ex merito sʒz ex pacto diuino effectũ istiꝰ sacramẽti in vltimo ĩstāti ꝓlationis ĩ qͦ ẽ vis huiꝰ sacr̃i. Jta etiā tʒz tho. ĩ. iiij. quol. q. x. dicẽs ꝙ nō perfecte conuersi aut attriti virtute clauiũ gratiaʒz cōtritiōis acquirũt dummō nō ponāt obicere spũisctō cum quibus concor. Ri. in. iiij. d. xvij. ar. ij. q. viij.
¶ Vtrũ hō teneat̃ stati cōfiteri peccato
31
*mortali ꝑpetrato. Rñ. Sco. ĩ. iiij. d. xvij. ar. iij. ꝙ dubiũ est alijs dicẽtibus ꝙ sic alijs ꝙ nō tenet̃. sʒz tm̃ in voto pro aliqͦ tꝑe. s. semel in anno nũc: sʒz añ. d. c. om̃is solũ ante mortẽ. ⁊ istudvr̃ mitius ẜʒz eũ dẽ sco. Et cũ ipso cōiter ↄurrũt theolo gi. Sʒz magis mihi vr̃ tuta opi. sancti Bo. ea. d. ar. ij. q. ij. q̃ vult vt religiosi nō possint differre: sʒz ꝙ habita oportuni tate idonei cōfessoris teneāt̃. De clericis nō audet affirmare: sʒz tñ sibi videt̃ idẽ dicendũ ꝙ de religiosis. laicivero si differũt ꝓpter maiorẽ oportunitatem tꝑis ⁊ cōfessoris vs ad xl. excusantur. Si vero talẽ oportunitatẽ temporis et cōfessoris haberẽt: ita ꝙ maiorem non sperāt habere in illo anno tũc statim tenẽtur nec possunt differre vs ad an nũ. Quo vero ad votũ confitendi oẽs concordāt ꝙ statim tenẽtur oẽs tamen religiosi  clerici ⁊ seculares q tamẽ limito quo ad preceptũ veruʒz quando excitātur a gr̃a dei ẜʒz alex. sca secunde tractatu de negligẽtia. de quo vide j. contritio. §. iiij. s. qñ tenet̃ conteri de peccato. ałs nō de p̃cepto. Sunt etiaʒz multi casus in quibꝰ concordāt doctores in q̇bꝰ hō tenetur statim confiteri habita oportunitate quos ponit Ric. vbi. s̃. ar. iij. q. vj. ¶ Primꝰ qñ vult com municare vel celebrare vide. j. eucharistia. iij. §. xviij. cũ seq. Jdẽ dicit laud. ea d. q. ij. quādo dʒz administrare sacramẽ ta vel aliqueʒz actũ solenneʒz in ecclesia exercere. puta legere euangeliũ ⁊ hmōi Jdẽ Tho. ĩ. j. qͦlibet. q. vj. ⁊. Jo. de nea. qñ vult ordinẽ sacrũ recipere. Sed hoc nō probat̃ aliquo iure nisi peccatũ eẽt manifestũ. Et sic limito ⁊ intelligo gl. in prin. de pe. di. v. que dicit quando peccatum mortale est manifestum sta tim homo tenetur consiteri.
¶ Secundus casus qñ est in ꝑiculo no tabili ⁊ ĩminẽti mortis: vtputa  vult intrare mare ꝑ longũ tempus et periculosuʒz iter. vel bellum vel est infirmꝰ infirmitate periculosa propterea p̃cipit̃ medicis ꝙ cũ eos ad infirmos vocari cōtingerit vt efficit̃ faciāt ꝙ prius aduocẽt medicos spirituales de q̇ dic vt. j. medicus. s̃. viij. Et aduerte ẜʒz Pe.  pał. ꝙ tũc ꝑiculũ mortis ẽ qñ q̇s ẽ ĩ ta li casu ĩ qͦ frequẽter homĩes moriũtur. ¶ Tertiꝰ casus est qñ sibi dicat ↄscien tia ꝙ statiʒz teneat̃ ↄfiteri  necessitate. ¶ Quartus casus qñ ꝓbabiłr videt ꝙ | illo anno copiā idonei cōfessoris habe re nō poterit q̇ ipsuʒz possit absoluere. ¶ Quintus casus qñ per statutũ quis est obligatus ad plures cōfitendũ. vt sunt religiosi ⁊ similes  nō sufficit tũc semel in anno confiteri. Limito verũ si statutuʒz obligat ad mortale ałs nō cre do teneatur de necessitate nisi ẜm ꝙ di xi. s̃. xxviij.
¶ Vtrũ quis possit ↄfiteri ꝑ ĩterpositā personā vel per scriptũ. Rñ. ꝙ nō loquẽ do de cōfessiōe ꝓut ẽ sacramẽtũ ẜʒz cōit̃ Theo. vbi. s̃. facit de pe. d. j. quem peni tet  qui peccauerit tenet̃ se accusare ⁊ ad. c. qualis. xxx. q. v. respondet Sco. vbi. s̃. ꝙ pōt confiteri ꝑ scriptũ si ẽ presens ⁊ ipse legit quod scripsit.
¶ Sed quid si est mutꝰ vel ignorat lin
33
*guā. Rñ. ꝙ nō tenet̃ cōfiteri nisi eo mō quo pōt. s. ꝑ signa ⁊ hmōi. Et ꝙ dicunt aliq̇ ꝙ ↄfiteat̃ ꝑ ĩterpretẽ ĩprobat. Sco. ⁊ bñ siłr ꝑ scriptũ  ẽ cōtra rōnẽ sacra mẽti. Et iō nullo mō faciat. sʒz vt dixi cō fiteat̃ ꝓut pōt ꝑ signa ⁊ sufficit ẜʒz Sco. in. iiij. d. xvij. q. vnica. ⁊ Ric. ea. dis.
¶ Vtrũ ille qui rñdet cōfessori ad inter
34
*rogata satisfaciat. Rñ. ẜʒz Ro. ꝙ sic quā tũ ad ea de quibꝰ interrogat̃. Siłr q̇ ro gat cōfessore vt eũ ĩterroget vt plenius ↄfiteatur. nisi si tał q̃ potiꝰ dimitteret cōfiteri  ore proṗo ↄfiteret̃ suũ pctm̃  de superbia ꝓuenit. de pe. d. v. c. j. q̃ quidẽ est pctm̃ mortale. vñ prudẽs con fessor qñ hoc ꝑpendit faciat eum rectiff care conscientiaʒz ⁊ dolere de tali dispositione.
¶ Sʒz q̇d si dubitat. Rñ. S. bo. ea. d. ar.
35
*ij. q. j. ꝙ si ꝓbabiłr dubitat  aliqͦ an sit peccatũ veniale vł mortale nisi certificet̃ ꝑ aliquẽ doctũ tenet̃ cōfiteri ẜʒz q in dubio hʒz. ⁊ ab eo abstinere in futurũ aliter si nō cōsitetur peccat mortaliter.  exponit se periculo. Cōcor. s. tho. ibidem. di. xxj.
¶ Vtrũ cōfitẽs teneat̃ acceptare omnẽ
36
*pnĩaʒz quā sibi ↄfessorvult ĩiũgere. Rñ. q nō ẜʒz Ho. ⁊ seq̇t̃. Pa. ĩ. c. significauit . pe. ⁊ re. sʒzʒz Sco. ĩ. iiij. dist. xvj. q. vni ca. sufficit ei ꝓpositun acceptādi a deo hocvł ĩ pugatorio. sʒz si accepta tenet̃ im plere aduerte tñ q si cōfessor ĩiũgeret penitẽti vt satisfaceret ꝓximo quẽ lesit puta restituẽdo ablata ⁊ hmōi q illā tenet̃ de necessitate explere. ĩmo deberet p̃cedere ↄfessionẽ talis satisfactio si foret possibile vt latius ptʒz. j. restitutio iij. Siłr tenet̃ acceptare ill q ↄfessor iniungit ꝓ necessaria cautela ne in pec catũ recidiuat. Et ꝓpterea no. q cōfes sor tripliciter aliq̇d imponit penitẽti. ¶ Primo per modũ exortationis cum admonetvt quotidie oret. faciat largas elemosinas ⁊ huiusmodi. ⁊ ad ista non tenetur ex necessitate penitens.
¶ Secundo modo per moduʒz declara tiōis communis obligationis. sicut qñ declarat ꝙ restituat ablata: communicet in pascha. ⁊ huiusmodi. si nō obseruat penitẽs euacuat sibi fructum peni tentie. non tamẽ propter hoc tenet̃ rei terare cōfessionem. nec cōmittit peccatum inobediẽtie speciale nō obediẽdo sacerdoti. quia sacerdos nihil sibi im ponit. sed declarat q tenetur facere. ¶ Tertio modo pro speciali satisfactio ne peccatorum ⁊ ad istā tenetur ex p̃ce pto ałs cōmitteret speciale peccatũno bedientie. si eaʒz acceptauit ⁊ nō imple ret ⁊ iterare cōfessionẽ teneretur ẜm q dictum est. s̃. quod intelligo de penitẽ tia quaʒz sacerdos imponit preceptiue secus si imponeret exortatiue. sicut faci unt periti cōfessores qui aliquaʒz par uam penitẽtiā dant de precepto ⁊ post ea aliam maiorem de consilio propter periculum transgressionis.
Cofessio.

Cofessio.

ij. de eius obligatiōe. Pro cuius intelligentia queruntur multa.

De ista ↄfessiōe pnĩali seu sacramẽ talivi remissiō es q̃s posuit ĩ ꝟ. s̃. ꝓxi. p̃cedẽti vbi tāgũt̃ materie ĩ h. ꝟ. tacte. ¶ Vtꝝ ↄfessio sit  iure diuino p̃cepta. Rñ. ẜʒz sco. ĩ. iiij. d. xvij. q. vnica q sic ⁊ ꝓ
1
*bat̃ prĩo sic q̇lʒz tenet̃ recuꝑare gr̃aʒz ꝑdi tā ꝑviā faciliorẽ ⁊ certiorẽ ex p̃cepto dĩ no qͦ dr̃ diliges. dñʒz deũ tuũ ⁊ ꝓxi. tuũ ałr vr̃ ↄtẽnere deũ ⁊ ꝓṗā salutẽ. sʒz h nō | pōt fieri. nisi ꝑ confessionẽ. q ꝓbat sic atritꝰ ↄfitẽs uis nō habeat actũ talẽ q̇ sufficiat. ad meritũ de cōgruo tñ habẽs volũtatẽ. suscipiẽdi sacr̃m eccłie: ⁊ sine obice mortalis pctĩ actuałr sibi facto vel in volũtate inherẽtis recipit nō ex merito sʒz ex pacto diuĩo effectũ istiꝰ sacr̃i vt si paꝝ atritꝰ ⁊ atritiōe q̃ nō hʒz rōnẽ meriti ad remissionẽ pctĩ nolẽs tñ reciꝑe sacr̃m pnĩesicut dispẽsat̃ ecclesia ⁊ sine obice in volũtate pctĩ mortalis in actu ĩ vl. instāti illiꝰ ꝓlatiōis in quo ẽ vis sacramẽti istiꝰ recidit remissionẽ ⁊ gratiaʒz pnialẽ nō ex merito vt dixi  nō erat: sed ex pacto dei asistẽtis sacr̃o suo ad effectũ illũ ad quẽ instituit: alio q̇n nō apparet qũo sacr̃m pnĩe eẽt serua tabula si nun ꝑ ip̃m vt sacr̃m posset recuꝑari serua gr̃a amissa sʒz tātũ ꝑ attritionẽ tā ꝑ priuiā dispositionẽ et ꝑ ↄtritionẽ tā ꝑ cōpletiuā ista ponit Sc. in. iiij. di. xiiij. q. vl. ⁊ hoc ideʒz tʒz S. Tho. in. iiij. quoł. q. x. et Hen. de gā. in quoł. q. xxxij. Ex qͦ. pʒz ꝙ nō est alia facilior via ad ĩueniẽdũ gratiā.  hic in cō fessiōe nō requirit̃ aliud. nisi q homo nō ponat obicẽ gr̃e. q est multo minꝰ  habere attritioneʒz q̃ ꝑ modũ meriti de ↄgruo sufficiat ad iustificationẽ nec etiā certior.  pōt magis eẽ certꝰ hō ꝙ nō ponat obicẽ. i. actualiter peccando  ꝙ habeat attritionẽ ergo quilibet te net̃ per hāc viā cōfessionis gratiā recuperare cũ sit. facilior ⁊ certior ꝓbat̃ etiā q cōfessio est de iure diuino per argumentũ a cōtrario suꝑ illud Ja. xx. quorũ remiseritis pctā remittunt̃ eis ergo quoꝝ nō remiseritis nō remittunt̃. sed sacerdotes si remittunt̃ nisi ↄfitẽtibus ergo tenent̃ ex p̃cepto xp̃i. hāc rationeʒz facit Pe. aureolus in quarto di. xvij. q. j. Probatur etiā per id ꝙ no. Jo. an. in c. significasti. de foro cōpe. vbi tʒz ꝙ papa tenet̃ cōfiteri de necessitate. sed melior rō q̃ ꝓbatur q sit de iure diuino ẽ ꝙ nō credẽdũ q eccłia ⁊ apostoli istud iugũ imposuissent hoĩbus tā periculo rũ nisi xp̃s verbaliter apostolis istud p̃ceptũ dedisset sicut ⁊ de alijs sacramẽtis excepto baptismate. de q̃bus nō pʒz qñ ⁊ qũo a xp̃o exp̃sse fuerint instituta. Jndubitāter ergo tenẽdũ q est de iure diuino. ⁊ semper hoĩes tenebant̃ ad eā post casum in peccato mortali in vo to sed nō in effectu.  nōdũ erant insti tuti cōfessores: nisi post passionẽ xp̃i q̇ haberent autoritatem absoluendi.
¶ Vtrũ oẽs teneant̃ ad cōfessionẽ. Rñ.
2
*q sic oẽs qui pctm̃ mortale cōmiserũt ⁊ tam ĩfideles  fideles. ẜm Ri. in. iiij. di. xvij. ita ꝙ nō ↄfitẽs mortale peccatũ cōmissum tam ante baptismũ  post si habet copiā idonei ↄfessoris memoriā peccati ⁊ tp̃s ad loquelā ad cōfitenduʒz oĩno damnabitur cũ sit de iure diuino precepta. vt. s̃. patuit. veꝝ tñ ꝓut cōfessio est p̃cepta ab eccłia vt fiat semel in anno in. c. omnis de pe. et re. non ligat nisi fideles.
¶ Vtrũ pueri teneant̃ cōfiteri. Rñ. ẜm Sco. in. iiij. di. xvij. ⁊ cōmuniter docto.
3
*pueri q̇ nō discernũt ⁊ quoꝝ etas igno rat quid videat. ⁊ furiosi nō tenent̃ cōsi teri. Sʒz qñ quis instructꝰ ⁊ interrogatꝰ ordinate ꝑcipit distincte quid iustũ et quid iniustũ in lege diuina q pōt faciliter videri si ad ordinatas ĩterrogatiōes ordinate rñdit sicut alius adultꝰ ꝑfecte ex similibus p̃missis simpliciter responderet tũc hʒz etatẽ sufficientẽ ad cognoscendum iustũ vel iniustũ cōtra dei legem ⁊ confiteri tenetur.
¶ Vtrũ nō hñs mortale teneat̃ ex p̃ce
4
*pto ecclesie cōfiteri saltẽ semel in anno. Rñ. S. bo. Tho. Ri. ⁊ pe. in. iiij. di. xvij. tenẽt ꝙ sic nō ex vi sacr̃i sʒz ex statuti ecclesiastici Sco. ea. di. tʒz ꝙ nec etiā statu to eccłie tenet̃ sʒz sufficit ꝙ se presentẽt sacerdoti et dicāt se nō habere cōscĩam mortalis peccativt ad cōionẽ possit ad mitti Tu ꝟo dic cũ hō teneat̃ ↄfiteri ẜʒz Ri. in. iiij. di. xxj. de moralibꝰ oblitis ge neraliter non de singulis geneꝝ sed de generibꝰ singuloꝝ. Jtẽ  dicit p̃s ab occultis mets mũda me domine q ꝟa est opi. prima ꝙ q̇s tenet̃ cōfiteri salteʒz gñaliter de generibus singuloꝝ ꝓpter periculũ peccatorũ ignoratoꝝ ⁊ occul|torũ. ⁊ opi. Sco. intelligit̃ quādo quis est certus ꝙ nullũ mortale habet. quia tũc non tenetur confiteri. Et sic serua. ¶ Vtrũ possit dispensari cuʒz aliquo vt
5
*nō teneat̃ confiteri. Rñ. ẜm Ri. in. iiij. di. xvij. ⁊ Tho. ea. di. ꝙ nō ẜʒz ꝙ obligat ex vi sacramenti. potest tamẽ papa dispensare ẜm q obligat ex p̃cepto eccle sie. s. vt possit diutiꝰ ↄfessionẽ differre:  sit statutũ ab ecclesia. Vnde etiā papa tenet̃ confiteri  lʒz ille cui confiteri dʒz sit inferior eo in tũ est p̃latꝰ est tamen superior in tũ est peccator. ⁊ ipse confessor dei minister.
Confessio

Confessio

Tertio cui faciẽda ẽvtrũ soli sacerdoti. Rñ. ẜm. S. Bo. in. iiij. di. xvij. quod de confessione possumus loqui dupliciter. vno modo prout est opus virtutis directe repugnās hipochrisi in quo quis seip̃m accusat ne alius sit  appareat vel mala sua aperit ad inuestigandā curationẽ. ⁊ hoc modo ↄfessio potest fieri cuilibet etiā laico qui potest adiuuare instruẽdo vel orādo: ⁊ de quo homo potest eru bescere ⁊ humiliari. ⁊ ille exemplo humilitatis meliorari non peccatorũ cognitiōe deprauari. alio modo ꝓut ↄfes sio est opus sacramẽtale ⁊ ꝓut ordinat̃ ad reconciliationẽ q̇ fit ꝑ absolutionẽ ⁊ ligationẽ. Et qm̃ hec potestas collata est solis p̃sbyteris. iō hec confessio nul lis nisi presbyteris est fienda.
¶ Sʒz q̇d si p̃sbyter deest tenet̃ q̇s con
1
*fiteri laico ĩ casu necessitatis. Rñ. Magister sniaꝝ in. iiij. di. xvij. ⁊. S. tho. ea. di. ⁊ tex. Aug. de pe. di. j. quẽ penitet. et gl. extra. de officio. or. in. c. pastoralis ve rior volũt q sic sʒz opinio Sco. Ri. Pe. ⁊ cōiter theo. in. iiij. dist. xvij. q non te netur de necessitate. Et hoc pʒz ex predi etis ĩmo vt dicit. Sco. ea. di. ꝙ si peccator sic posset ꝑ se verecundari ⁊ in generali sic q̃rere ↄsiliũ vel laicus non est magis discretus  ip̃e q non est vtile confiteri Laico nec expedit posset bene esse vtile ex materia verecũdie q̃ est vna pena debita ꝓ peccato. vnde sic cō fitẽs laico solueret vnā penam debitaʒz ꝓ peccato ⁊ sic eẽt bonũ ↄsiliũ eidẽ con fiteri in tali ca su dummodo sit talis q̇ non habeat deprauari exauditiōe pec catorum ⁊ sic intelligit. Aug. vbi. s̃. vt ibi patet.
¶ Vtrũ oĩ sacerdoti sit confitẽdũ. Rñ.
2
*ẜm communiter doc. q non sʒz solũ sacerdoti ꝓprio loquẽdo de ↄfessiōe ꝓut est facramẽtalis. ⁊ de p̃cepto Juris diuini ⁊ ecclesie vt clare patet. ĩ. c. oĩs. de pe. ⁊ remis. ẜm Ri. in. iiij. di. xvij. ĩ casu extreme necessitatis quādo alicui iminet periculũ mortis ꝓbabillter. ⁊ ꝓpriũ sacerdotẽ habere nō potes nā tũc quilibet sacerdos pōt quẽlibet peccatoreʒz audire in cōfessiōe ⁊ absoluere ab oĩbꝰ peccatis casibus ⁊ excōicationibus vt tʒz gl. in. c. pastoralis de offi. or. quā sequunt̃ cōiter doc. ar. ad hoc. xxvj. q. vj. si p̃sbyter. ⁊. c. se. ⁊ de fur. c. fures de sen. ex. c. eos. li. vj. ita quod non oportet am pliꝰ de ipsis cōfiteri seu ad aliqueʒz recurrere etiā si erat casus reseruatꝰ ar. d. c. eos. sʒz tamẽ quo ad excōicationẽ serua ꝙ dixi. s̃. absolutio. iij. §. xvj. dũmō talis sacerdos nō sit hereticꝰ excōmunicatus aut ab ecclesia p̃cisus ẜm. S. Bo. ea. di. ego tñ credo q nisi sit periculũ ꝑuersionis in confitente. q etiaʒz in tali casu liceat fieri heretico ⁊ excōmunicatio aut p̃ciso ⁊ absolui ab ipsis si aliꝰ sacerdos haberi nō pōt. ⁊ sit paratꝰ audire:  inducere talẽ nō lʒz vt. s̃. Clericus. viij. §. ij. Et q tales sacerdotes vere absoluāt ĩ iali casu nec peccāt sic absoluẽdo dũmō penitet  pctō suo. rō ẽ  ẜm pet. aurel. ĩ. iiij. di. xvij. ptās clauis q̃ẽ absoluẽdi a pctō. ⁊ ex ↄsequẽ ti ad penā eternā cōmutādā in tꝑalẽ ⁊ ad gr̃aʒz actiue cōferẽdā ꝑ modũ appli cātis actu meritũ passiōis xp̃i fundat̃ ĩ caractere sacerdotali q̇ q̇dẽ ẽ ĩdelebile. ⁊ uis ab eccłia ĩ tali sit ligata talis ptās tñ ĩ tali casu nō credo.  necessitas nō subiacet legi positiue. vt ĩ. c. q nō ẽ de re. iur. hoc tʒz gl. ĩ. c. nō ẽ de spō. Et ẜʒz pet.  pał. i. iiij. sicut a tali pōt ba ptismũ reciꝑe. sic ⁊ pnĩaʒz cũ ⁊ ip̃a sit sa cr̃ʒz necessitatis. ⁊ ẽ tutiꝰ ĩ iali articulo cō | teri ꝑ ea que supra dixi. confessio. ij. §. j. ¶ Sʒz q̇s r propriꝰ sacerdos. Rñ. vt col
3
*ligo ex Ri. vbi. s̃. ⁊ Pa. ĩ. d. c. oĩs ⁊ Car. ĩ Cle. dudũ de sepul. ¶ Prĩo papa ĩ toto mũdo. ¶ Sco legatꝰ in tota sua ꝓuincia. ¶ Tertio penitẽtiariꝰ eiusdẽ legati in ꝓuincia. ¶ Quarto archiep̃s dum visitat est ꝓprius sacerdos suoꝝ suffraganeoruʒz ⁊ eos absoluere pōt. c. nr̃o de pe. ⁊ re. Quinto ep̃s ĩ tota sua diocesi. ¶ Sexto archip̃sbyter eccłie cathedrał. ¶ Septimo vicariꝰ generalis ep̃s. Jsti duo possũt audire oẽs  diocesi. ar. l. cũ p̃tor. ff. de iudi. ⁊. c. offm̃ de officio archi p̃sbyteri. ¶ Octaua p̃sbyter parochialis in tota sua ꝑochia. ¶ Nono vicarij p̃fatoꝝ. ¶ Decimo oẽs habẽtes licẽtiā ab aliquo predictorum.
¶ Sed nunq̇d nō habẽtes executioneʒz
4
*ordinũ possit licentiari ad audiendas ↄfessiones ab aliquo q̇ executioneʒz dare nō pōt. Rñ. vt colligo ex arch. ĩ. c. ꝑlectis. xxv. di. ⁊ a. Pa. ĩ. d. c. oĩs. ꝙ tripłr r q̇s non habere executionem ordinum. ¶ Prio  nō hʒz velle vel nolle sʒz eius velle depẽdet ab alio sicut sũt religiosi. vt. xij. q. j. nō dicat de elec. si religiosus. li. vj. de testa. religiosus de sepul. c. fi. li. vj. vnde nisi tales habilitent̃ a suis p̃latis. nullo mō ẽt ex licẽtia sacerdotum parochialiũ vel ep̃oꝝ si sint exẽpti pñt absoluere vel ligare. Sco r q̇s nō ha bere executionẽ ordinũ q̇ est excōicatꝰ suspẽsus vel interdictꝰ ⁊ hmōi ⁊ talibꝰ nō pōt dari licẽtia audiẽdi ↄfessiones nisi priꝰ habilitent̃ ab eo q̇ tale ĩpedimentũ pōt auferre. ¶ Tertio r q̇s nō hẽre executionẽ ordinũ  nō hʒz pplm sibi subditũ sicut sũt religiosi a suis p̃latis habilitati. ⁊ oẽs sacerdotes q̇ non habent curam animarũ vnde bene ta libus pōt cōcedi licẽtia audiẽdi nō solum ab his qui habẽt curā in actu specialiter ip̃is cōmittẽdo: sʒz etiā gñaliter dādo licẽtiā subditis ep̃oꝝ vt quecũ voluerint eligāt sibi cōfessorẽ. Nec ob. ꝙ iudex prorogatꝰ iudicat iure ꝓprio. Et ideo si nō hʒz iurisdictionẽ ĩ actũ nō pōt. ar. c. significatio. defo. cōpe. Rñ  priuatꝰ nō pōt dare iurisdictionẽ. quā nō hʒz. l. priuatoꝝ. C. de iuris. om. iu. Jtẽ prorogare idẽ est ꝙ extendere ⁊ ideo ꝙ nō est non pōt extẽdi. c. ad disoluenduʒz de despō. impu. Qr rñdeo ꝙ q̇libet sacerdos ex quo est sacerdos ordinatꝰ hʒz iurisdictionẽ. solũ deficit materia in q̃ exerceatur ⁊ ideo cũ sibi exhibet̃ ꝑ talẽ licentiā in genere datā absoluit autoritate ꝓpria quā hʒz ⁊ pōt exercere obla ta sibi materia debita. Nō obstat etiā c. ad hec de rescrip. vbi ↄcessio iudicis ĩcerti nō vʒz  illud verũ est tũ ad fo rũ cōtẽtiosum vt no. Gemi. in. c. fin. de pe. ⁊ re. li. vj. Et istā opi. tʒz Host. ⁊ seq̇tur. pa. in cle. j. de priui. lʒz prius tenuis set ↄ̃rium. Et ideo ẜm hoc limita ⁊ intellige dicta doc. in cle. j. de priui. ⁊. xvj. q. j. §. ecce. ⁊ in cle. dudũ de sepul.
¶ Vndecimo r ꝓpriꝰ sacerdos eiꝰ ille
5
*q̇ eligit̃ a papa ꝓ suo cōfessore. ⁊ siłr ab ep̃is archiep̃is pr̃iarchis cardinalibꝰ et similibꝰ p̃latis ep̃is superiobꝰ ẽt ab inferiobꝰ p̃latis dũmodo sint extenti. vt pʒz in. fi. de pe. ⁊ re. Sʒz no. ꝙ tales in feriores ep̃is oportet ṗmo q sit imme diate sub papa.  exempti qui habent abbatẽ vł generalẽ ⁊ hmōi super se nō pñt sibi eligere cōfessorẽ de iure cōi ẜm Ho. ⁊ pa. in. d. c. fin. ¶ Secundo q sint prelati ⁊ capit̃ large p̃lati ẜm pa. ibidẽ etiā ꝓ sacerdotibꝰ curatis q̇ large dicũ tur prelati. vt in. c. tua de elec. ego. licet stricte noĩe p̃lati veniāt solũ illi q̇ hñt iurisdictionẽ fori cōtẽtiosi vide bonaʒz glo. in. c. ij. de iudi. ⁊ in cle. dudũ de sepul. in versi. p̃lati. ¶ Tertio ꝙ sint exẽpti. vno istorum deficiente non possunt sibi eligere confessorem.
¶ Vtrũ prefati possint vna vice elige
6
*re vnũ alia vice aliũ Rñ. ꝙ nō. dummō nō faciāt in fraudẽ secũ Directoriā nō. ¶ Sʒz quā autoritatẽ hʒz talis electꝰ su
7
*per eos qui eũ elegerũt. Rñ. ẜʒz pa. ĩ. c. si gnificasti. de fo. cō. q electi per exemptos ep̃is inferiores nō possunt absoluere ab excōicatiōe ⁊ casibꝰ ep̃is resernatis. ar. c. iij. de pe. ⁊ re. li. vj. nisi spālẽ indulgẽtiā habeāt suꝑ hoc. ẜm Ho. te|net ꝙ vbi exẽptus elegit electus habʒz ptātẽ pnĩarij pape quo ad absolutionẽ non quo ad dispensationẽ nisi de speciali mandato. A nō exceptis vero electus hʒz potestatẽ illius cui subest vnde confessor ep̃i potest ipsum sicut archiep̃s. ⁊ sic de ceteris. ⁊ hoc magis pla cet quo ad predictos. de quibus loquitur. d. c. fi. de pe. ⁊ re. ⁊ idẽ dicerẽ de illo cui papa concedit vt possit sibi eligere confessorem vt cōfessor possit eũ absoluere ab oĩbus nō reseruatis pape. ⁊ ad c. ij. p̃dictũ dico intelligendum in casu suo quando ep̃s dat suo subdito talem licentiā sed nō quando papa.  potuis set loqui generaliter si voluisset.
¶ Vtrum eo ipso quo ep̃s vel tales exẽ
8
*pti de quibus. s̃. confitentur alicui videantur eum eligere. Rñ. ꝙ sic.  plus est factis eligere  verbis. l. nō dubiũ. C. dele. ⁊ in. c. legebatur. de maio. ⁊ obe. ⁊ in. c. fi. xv. q. vj.
¶ Duodecimo dicitur ꝓpriꝰ sacerdos
9
*quilibet prosbyter parochialis oĩm va gabũdoꝝ ⁊ illoꝝ q̇ nō hñt ꝓpriũ domi ciliũ. Et hoc tandiu diu in eius paro chia inueniunt̃ quia a quocun parochiali presbytero ad queʒz se transferũt possũt absolui ⁊ a fortiori ab episcopo. aut licentiā habentibus ab eo. episcopo in sua diocesi audiendi confessiōes. ⁊ non ẜm. pa. in. c. fi. de for. compe. ꝙ va gabũdi dicunt̃ qui nō hñt domicilium certũ vel habitationũ ẜm gl. ⁊ Bar. in l. dies. §. pretor. ff. de dam. infec.
¶ Sed quid dicemus de scolaribꝰ. mer
10
*cẽnarijs mercatoribꝰ stipẽdiarijs ⁊ hu iusmodi cōmorantibus in aliqua paro chia nunquid poterāt absolui ab illis sacerdotibꝰ a quibus possunt absolui parochiales illiꝰ parochie. licet ibi nō cōtraxerint domiciliũ. Rñ. ẜm pa. ĩ. d. c. omnis. quod sic quia ille dicit̃ propriꝰ sacerdos prefatorũ in cuius parochia habitant de presenti nec possunt cōmo de adire propriũ sacerdotem. ar. c. fi. de parochijs. vide gl. que hoc tenet in cle. prima. de priuił. ⁊. hec est cōmunis opi. hoc idem tenet pa. in. c. cuʒz cōtingat de foro compe. quam opi. limito verā quā do per maiorem partem anm ibi steterunt vt dicam in se. §. aliter non.
¶ Nunquid idem sit dicendũ de pere
11
*grinis viatoribus aut mercatoribꝰ discurrẽtibus hincinde pro negociatiōe. Rñ. vt colligo ex inno. et ho. in. d. c. oĩs ꝙ si alicubi morātur per annum vel ꝑ maiorẽ partẽ anni. presertim vltra pasca in quo tenẽt confiteri ⁊ maxime qñ in pascate communiter non declinant ad domum sui loci quia tunc non vidẽ tur habere ibi domicilnm vbi est eorũ domus quo ad sacramenta ideo tunc licite cōfitentur parochiali vbi sunt et ab eo pñt absolui. xvj. q. j. q. ar. de deci. ad apostolice. si vero talẽ moram alicubi nō ↄtrahunt nō poterũt cōfiteri ibidẽ nisi licentiam acceperint ꝓprio ep̃o vel sacerdote parochiali vbilibet confitendi vel saltẽ peregrinādi siue itinerandi.  tunc etiā ibidẽ ↄfiteri possent ⁊ absolni.  p̃sumit̃ ꝙ eo ipso quo licẽtiam itinerandi dederũt: ⁊ etiā cōfitendi ⁊ sacr̃a suscipiẽdi dederint. tutiꝰ. tamẽ esset specialiter licentiam petere. ⁊ quos casus sibi reseruat suus ep̃s face re sibi declarari. cũ nō possit absolui a talibus sine eiꝰ licẽtia. ꝙ intelligo qñ per talẽ morā alicubi nō steterũt ꝙ pos sint ab illo ordinario absolui.
¶ Quid de illis q̇ in diuersis locis mo
12
*rātur equaliter aut in diuersis castris habẽt domicilia nec apparet q sit ṗncipale. Rñ. q debẽt cōfiteri illi in cuiꝰ parochia se inueniũt tẽpore confessionis fiende. ar. c. ex parte. de fo. comp. fa cit gl. in. l. ij. C. vbi de cri. agi. opo. q̃ dicit quẽcũ conueniri posse vbi degit ⁊ moratur. Ho. tamẽ dicit q tutiꝰ esset ꝙ ab vtro ep̃o vel p̃sbytero in cuius iurisditione moratur licẽtiam peteret.
¶ Cui debẽt cōfiteri sacerdotes. prepo
13
*siti decani. Canonici seculares. Et huiusmodi ecclesiastici non exẽpti inferio res episcopis. similiter religiosi etiam exempti qui non sunt p̃lati. Rñ. ẜʒz omnes doc. q tenentur confiteri suis pre latis vel de eorum licentia.
¶ Vtrũ prefati proprij sacerdotes possint alijs suā autoritatẽ delegare. Rñ. ẜm Ric. anglicũ in quoł. aut talis sacer dos hʒz autoritatẽ ordinariam: ⁊ sic pōt aut habet cōmissam: ⁊ tũc distinguo ꝙ aut a papa ⁊ sic pōt. Jntellige verũ qñ a papa cōmittit̃ iurisditio. Secus cũ cōmittit̃ nudũ officiũ sine iurisditione vt puta audire confessiones:  nō pōt. facit. c. fi. de off. de. vide. j. delegatus. §. vj. Aut ab inferiore vt ab ep̃o: ⁊ tũc aut ad vniuersitatẽ causarũ: ⁊ sic pōt in particulari aliquā cām cōmittere vt officia lis ⁊ gñalis penitentiarius ep̃i. nisi sit eis spāliter ĩter dictũ. Si vero hʒz cōmis sionẽ particularẽ nō pōt sicut si sacerdos fuerit conductꝰ ad officiādũ eccle sie parochialis. cũ nō sit ordinariꝰ illi parochie. Et sic loquitur. c. fi. de offi. dele. in. §. ceterum. vbi r. salua legatorum sedis apłice autoritate nulli cui cōmissum fuerit predicare crucẽ excōicare ab soluere. dispẽsare. vel iniũgere peniten tias liceat de cetero hoc alijsdemādare
15
*¶ Vtrũ in aliquo casu liceat cōfiteri alteri  proprio sacerdoti. Rñ. ẜm pa. ĩ. d c. oĩs  sic qñcun subest aliqua legitima cā. puta  est reuelator confessionis vel sollicitator ad malum: vel nōha bet debitā scĩam vel ꝓbab iliter videt̃ sibi periculũ vel sacerdoti immineret vel est excōicatus ⁊ hmoi. ⁊ tũc dʒz pete re licentiā. ⁊ obtinere ꝙ si nō pōt obtinere nec audire pōt suꝑiorem sufficit ꝙ petijt ⁊ sic supplet cle. c. oĩs. ꝑ. c. placuit ⁊ ibi glo. de pe. di. vj. sic vt sensus debet obtinere licentiā. l. si potest. vt in. d. c. ois vel adeat alienũ si nō pōt. vt in. d. c. placait. ego vero in hoc multum non insisto:  verissimũ puto ⁊ quia hodie habentur multi proprij sacerdotes q̇bus legiti me cōfiteri possumus si vnꝰ nō est idoneꝰ: ⁊ si casus accideret tenet quod dixi quia precepta nō se extendũt vltra caritatẽ etiā si licet cā meliorāde vite. extra de regula. c. licet. to magis causa recuperande.
¶ Vtrũ liceat abs ali a licẽtia confite
16
*ri fratribꝰ minoribꝰ ⁊ pdicatoribꝰ. Rñ. ꝙ sic si. v. concurrant. ¶ Primum ꝙ generalis vel prouincialis minister. aut custos quo ad minores: ⁊ magister aut prior prouincialis aut eius vicarius quo ad predicatores accedat ad presentiam prelatorum petendo ꝙ fratresqui fuerint electi possint libere cōfessiones snorũ subditorũ audire. Sed istud primum est de bñ esse vt. j. patebit. §. xxj.
¶ Scm ꝙ fuerĩt electi ⁊ habilitati ad audiẽdas ↄfessiones ꝑ gñalẽ aut ꝓuin cialẽ ministrum quo ad minores vel ꝑ magistrum aut priorẽ prouincialẽ quo ad p̃dicatores. ¶ Tertiũ ꝙ sic electos pñtent ꝑ se vel frẽs quos ad hoc depu tauerĩt ep̃is: seu eorũ vicegerẽtibꝰ petẽdo humiłr vt de eorũ bñplacito possint audire cōfessiōes suorũ subditorũ. An aũt requirat̃ ꝙ ꝑsonałr ducat tales fr̃es electos. ego credoꝙ nō. sʒz sufficitꝙ ꝟbałr vel aliter qualitercũ. Ratio 
1
*qñ aliq onus ĩponit̃ alicui sine determinatione quo ĩpleto ad aliq bñficiũ meret̃ admitti. quoccũ leuiori modo im pleat̃ onus cōditio r impleta: ⁊ sic ad bñficiũ meret̃ admi tti hoc ꝓbat̃. ff. de cōdi. ⁊ de. l. ꝙ traditũ. Cũ ergo onus p̃sentatiōis impositũ p̃fatis electis nō distinguat qũo debeat fieri cũ possit fie ri multis modis. vt. ff. de ꝓcu. l. pñs et ibi gl. igit̃ qualitercũ fiat siue ꝑ scriptũ siue verbali intelligit̃ ↄditio imple ta. Nec ob. gl. in cle. dudũ de sepul. q̃ di cũt ꝙ debet fieri p̃sentatio ꝑsonalis:  pñs r q̇ p̃bet̃ sensibꝰ corꝑis. ar. ff. de ꝟ. ob. l. j. ĩ ṗn.  si aduertis. hec rō nōvalet  pñtatio ꝑsonalis etiā pōt fieri ꝑ ꝓcu ratorẽ: vt in. l. fi. C. de procur. Et sic p̃bẽt se. q̇s sensibꝰ ꝑ se aut ꝑ aliũ vt. d. l. pñs. Sic intellige gl. ꝑ. d. l. pñs. ⁊ ibi. ⁊ no. ꝑ Jo. an. ĩ. c. pñti. de p̃bẽ. li. vj. facit. c. tue. de procu. vbi oportet ꝙ pñs nominali
5
*ter non infert necessariovt per se faciat sed bene si aduerbialiter dicaturvt ibi pʒz. ¶ Quartũ ꝙ req̇rit̃ est ꝙ nō audiāt cōfessiōes extra diocesim: illiꝰ cui sunt pñtati: ⁊ ĩ hoc differũt a ꝓprijs sacerdo tibꝰ parochialibꝰ: vel ep̃is vel prelatis ordinarijs q̇ pñt vbi andire suũ sub|ditũ. ⁊ absoluere in foro pñiali:  ĩ his q̃ fiunt sine strepitu ⁊ sub silẽtio nulliꝰ leditur territoriũ. l. ij. ff. de of. procō. fa cit q no. pa. ĩ. c. cũ ↄtingat. de fo. cōpe. ⁊ ita tenet Car. in. d. cle. dudũ. Quintũ ꝙ ille q̇ vult eis cōfiteri sit de iurisditio ne illius prelati cui tales sunt p̃sentati hec habentur ex. d. cle. dudum.
¶ Vtrũ p̃dicta pñtatio solũ sit fienda ep̃is. Rñ. car in. d. cle. dudum. ꝙ nō sed ibi noĩe p̃lati ĩtelligit̃ q̇libet hñs iuris ditionẽ ep̃alẽ ita ꝙ nulli diocesanosub sint eorũ subditi nec ipsi. ar. c. abbates. in fi. de priuile. li. vj.
¶ Vtrũ hec pñtatio possit eis fieri extra territoriũ existentibus. Rñ. ꝙ sic ẜm Pa. in. d. cle. dudum.
¶ Quid si sedes vacat. Rñ. pa. vbi. s̃. ꝙ
1
*fiet capło. ar. c. olim de. ma. ⁊ obe.
¶ Sed pone ꝙ nō possit hr̃i capitalis p̃lati. Rñ. Pa. vbi. s̃. ꝙ petet̃ a vicario
20
*suo in spũalibꝰ si habet de tẽ. or. c. cum nullꝰ li. vj. si non hʒz ⁊ malitiose hoc fa cit dʒz adire superiorẽ qui eius negligẽ tiādʒz supplere. c.  diuersitatẽ de conces. prebẽ: Et idẽ dic si esset excōicatus vel suspẽsus vel interdictus ꝙ adire debet superiorem.
¶ Quid presentet̃ electi ante petitionem licentie. Rñ. ʒzen. in. d. cle. dudum
21
*ꝙ valet concessio facta: sed ꝙ possent prelati dicere ꝙ volunt quod fiat primo petitio.
¶ Vtrum vicarij ministrorũ aut magi strorum ꝓuincialiũ possint eligere con
22
*fessores. Rñ. car. in. d. cle. dudum ꝙ nō ⁊ sic tenet gl. ibidem ⁊ paulus.
¶ Quid si prelati nolunt dare licentiā predictam petentibus. Rñ. car. vbi. s̃.
2
*ꝙ nihil refert: quia expectato congruo tempore possunt eligere ⁊ electi confes siones audire.
¶ Quid si dicāt prelati: nō presentatis aliquos quia nō admittemꝰ. Rñ. Car.
24
*vbi. s̃. ꝙ poterunt audire sine alia pre sentatione.
¶ Vtrum prefati electi ⁊ semel pñtati aut deputati durẽt post mortẽ acceptā
25
*tis p̃lati. Rñ. car. vbi. s̃. ꝙ nō si sua istis verbis sint deputati. s. vs ad eorũ bñ placitũ cũ istud morte extinguat̃ vt in c. si gratiose. de rescrip. li. vj. si vero sim pliciter deputent̃ durat post mortẽ et sic debẽt deputari nec credo ꝙ ip̃is in uitis possint ałr deputari: nisi ꝙ eorum ptās sit ꝑ petua:  eorñ autoritas est papalis q̃ durat ar. de trāsac. c. veniẽs ⁊ de iure cōi approbata ar. c. super que stionum de offi. deleg. c. ne romani. in prin. in cle.
¶ Vtrũ p̃fati deputati possint cōmitte
26
*re alijs. Rñ. car. vbi. s̃. ꝙ non  hñt nu dũ ministeriũ. Et ĩ hoc dicit Lau. ꝙ ha bẽt ptātẽ sine administratiōe ad ĩstar illorũ de q̇bus de resti. in teg. c. j. dicit̃. ¶ Quos pñt absoluere prefati deputa
27
*ti. Rñ. vt. s̃. pʒz oẽs qui ab illo p̃lato cui sũt p̃sentati pñt absolui tā exẽptos  nō exẽptos: tā eccłiasticos  seculares ẜm car. vbi. s̃. ⁊ etiā sine alia snia sacer dotis parochialis: ⁊ nō obstāte eiꝰ ↄ̃di tione imo oẽ preceptũ ⁊ oĩsexcōicatio cōtra tales cōfitentes ipso iure est nul la per extraua gātẽ. Marti. iiij. que inse ritur in. Rubrica. de priuile.
¶ A q̇bꝰ pcrĩs pñt talesdeputati absol
28
*uere. Rñ. ꝙ ab oĩbꝰ a q̇bꝰ pñt sacerdotes ꝑochiales a iure. ⁊ lʒz ep̃i possint sibi vel ꝑ ↄstōes aut ex ↄsuetudine reseruare casus: ita ꝙ curati absoluere non poterunt: tñ p̃fati fratres bñ absoluāt ⁊ facit ad hoc ꝙ no. Guil. in. l. ṗuilegia. C. de sa. san. ec. ⁊ sequit̃ pa. ĩ. c. suꝑ specula. nec cle. vel mo. vbi dicit ꝙ reuoca to ṗuilegio boñ. nō est reuocatũ ꝑ hoc priuilegiũ studij señ. uis sit cōcessum ad ĩ star boñ.  tā illiꝰ est q̃sitũ studio señ. hoc idẽ ptʒz ꝑ ꝟbũ. d. cle. dudũ. vbi dicit a iure: ergo veniũt oẽs casus p̃ter illos q̇s ius ẜuauit spāłr ep̃is nec. ob. motiua. Jo. imo. ĩ. gl. d. cle.  cum dicit ꝙ in re sua q̇libet pōt facere ꝙ vult dico verũ nisi suꝑior ad quẽ ꝑtinet ṗncipałr ałr velit dis onere: vt ẽ ĩ ꝓposito. Jtẽ cũ dicit ꝙ si ep̃s pōt artare ordina riũ multo magis extraordinariũ. nego prĩo ꝙ ptās p̃fatorũ fratrũ sit extraordinaria imo est ordinaria furges a p̃fa | ta cle. dudũ. vt tʒz ʒzen. ⁊ Lau. ĩ. d. Cle. du dũ. itẽ posito ꝙ sit extraordinaria verũ cōcluderẽt si ptās p̃fatorũ esset ab ep̃o sʒz cũ sit a papa vt. s̃. dictũ est. nō pōt in ferior tollere cōcessa ꝑ suꝑiorẽ. xx. di. in ferior. cle. ne cle. romani. de elec. ałr pos sent tot casus reseruare ꝙ in totũ tolle rẽt istud priuilegiũ fratrũꝙ esse nō pōt c. to de priul. Nec his obuiat rō sua s. ne idẽ subditus cẽseat̃ diuerse cure  ex hoc nō sequit̃ ꝙ sint diuerse sʒz bñ subordinate cure vt pʒz in quotidianis cōcessionibꝰ: tā pape quā ep̃orũ: itẽ cũ dicit nō est iure cōcessum q iure reuo catũ est Dico hoc verũ in iure cōi. non aũt ꝙ reuocat̃ in iure ꝓuinciali: vł sino dali nisi qͦ ad determinatos subditos. Jtẽ cũ dicit ꝙ ꝑochiani nō sũt exẽpti lʒz fr̃es sint. c. ꝑ exẽptionẽ de ṗuil. li. vj. Cō cedo sʒz nō sequit̃ ex hoc q nō possitab solui ab oĩbꝰ exceptis a iure resernatis ep̃is  sicut nec pñt ĩpediri q̇n ↄfiteat̃ p̃fatis fratribꝰ: ita ꝙ nō absosuant̃ ẜm eorũ autoritatẽ ꝑ regulā accessoriũ de reg. iu. li. vj.  autoritas respicit fr̃es ñ subditosep̃i  ĩ actu pñt exercer̃ qñ ad est materia debita. q̃ est quorũcũ volẽtiũ ↄfiteri de diocesi. d. cle. dudũ Jteʒz cũ cōcludit nō absoluat fr̃ ꝙ nō absoluit curatꝰ verũ diceret nisi ei ꝑ aliũ suꝑiorẽ esset ↄcessũ. vt ĩ istis ẽ. nō ob. cle. religiosi de priui. ꝙ nō absoluāt ĩ casibꝰ sedi apłice aut locorũ ordinarijs reseruatis  subĩtelligitur quo ad casus ep̃ales a iure statuto: vela cōsuetudine  cũ excludant̃. ꝑ. d. cle. dudũ: sic opʒz ista siłr eos excludat: ne leges ludibrio fiant. l. fin. §. vbi autem de bo. que li. et iura iuribus sint cōcordanda. l. vnica. C. de inoffi. do. de elec. cum expediat. li. vj. ⁊ sic firm iter tene in consci entia: si cut etiā hoc idem tenet Joā. de ligna. in. d. c. omnis vtrius sexus nisi qñ ali cui casui esset snĩa excōicatōis ip̃o fctō ānexa ꝑ statutũ ⁊ ep̃isreseruata.  tũc absoluere nō possent. itẽ qñ videret expedire salutiaĩe alicuiꝰ vł alioꝝaliquẽ mittere ad suꝑiorẽ: tũc lʒz posset absoluere mittendus esset  debenius esse coadiutores eorũ ⁊ de hoc ⁊ q̇ sunt casus episcopis a iure reseruati vide supra casus primo.
¶ Vtrũ p̃fati fr̃es possint ꝑ ep̃os aut
29
*prelatos admitti si nō accessu ministro rũ hmōi ad petẽdā licẽtiā: ⁊ pñtationẽ electorũ. Rñ. Ho. ⁊ Jnn. vt resert dic. ꝙ sic: si ꝓcedit volũtate vtrius ꝑtis. ar. l. cũ pr̃. ff. de pac. do. vñ si admittunt̃ ac si esset obseruata p̃fata forma a p̃latis eandẽ habebũt autoritatẽ sicut si seruata fuisset. Si ꝟo solũ concedit lnĩam audiẽti cōfessiones suorũ subditoꝝ tũc nō possent absoluere nisi intũ p̃lati eis ↄcedũt ⁊ possent sibi ꝙ vellẽt casus reseruare.  tũc nō absolmeruũt autoritate d. cle. dudũ. sʒz exmera cōcessione prela torũ. verũ tñ est ⁊ tales ex sola lnĩa ad missi solẽt vbi subditos taliũ prelatorũ audire sicut ⁊ ipsi p̃lati nec durat tał autoritas nisi ad eorũ bñ placitum q no. bñ. Jō sint cauti cōfessores vt qñ nō seruata p̃fata solẽnitate petunt licẽtiā audiẽdi ↄfessiōes rogẽt p̃f atos pre latos. siłr ꝙ velĩt eos admittere. acsicẽt seruata p̃fata forma si autoritatẽ p̃fate cle. volunt habere.
¶ Vtrũ ex cōsuetudine possit inducivt
30
*q̇s ↄfiteat̃ ad libitũcui vnlt Rñ. vt ĩ. c. si ep̃s de. pe. ⁊re. li. vj. ꝙnulla ↄsuetudine posset introduci vt q̇s eligat sibi ↄfesso rẽ sine sui suꝑioris lnĩa ĩtelligo an faci te vt puta  vidẽt ⁊ tollerāt cũ possint ꝓhibere: aut expressa. Dictũ tñ pa. in. c. cōquerẽte. de offi. or. veꝝ quo ad subdi tos: sʒz quo ad exñtẽ ĩ dignitate noie di gnitatis posset p̃scribere hāc curā ⁊ fie ret ꝓpriꝰ sacerdos ẜʒz Ho. ⁊ allegat. ca. dudũ el. ij. de elec. ⁊. c. cũ olĩ  prescrip. ⁊ est verũ post presriptionem.
¶ Vtrũ sacerdos ꝑochiał dẽat faciliter
31
*dare lnĩaʒz suis subditis alteri cōfitẽdi Rñ. sctũs Tho. ĩ. iij. dis. xviij. ꝙ  multi sũt adeo ĩfirmi ꝙ potiꝰ sine ↄfessiōe  cederẽt  ↄfiterent̃ tale p̃bytero iō da re debet. vñ illt̃ qui sunt nimis sollicitĩ vt cōscientias subditoꝝ sciant: multis laqueum dānatiōis incidũt ⁊ ꝑ ↄñs si bi ip̃is hoc sctũs Tho. Q credo verũ | nisi quando propter hoc sollicitāt scire ne alios inficiāt: aut vt ceteri hoc scien tes magis a peccatis preseruentur: debet tñ exigere specificationẽ illiꝰ cũ quo vult cōfiteri ⁊ si est eque bonꝰ: sicut ip̃e concedat. Si vero nō est eque bonꝰ nō debet dare. Et si ille ↄfessor ad quẽ vult ire habet alio mō autoritatẽ audiendi: tũc dicat sibi non expedit ⁊ inducat vt nō vadat: sed si vult ire relinquat cũ ar bitrio suo:  sibi nō imputabitur alias sic si male confiteretur.
¶ Vtrũ sit credẽdũ dicẽti se hr̃e licẽtiā
32
*a suo p̃lato cōfitẽdi alteri. Rñ. ẜm ri. in iiij. di. xvij. ar. iij. q. ij. q sic. ⁊ siłr dicenti se esse ↄfessuʒz. rō  cognitio ĩ foro pnĩe depẽdet a volũtate subditi: iō debet eũ reputare idoneũ ad eucharistiā sumẽdā si se asserit penitẽtẽ ⁊ legitime ↄfessum ei q̇ potuit eũ absoluere. ss tamen sacerdos haberet aliqua signa ꝓbabilia ꝙ ille non diceret verũ nō teneretur ei credere nisi faceret fidẽ sufficiẽter ei nō dico ꝙ si vere penitẽs ⁊ vere cōfessus:  ista nō cadũt sub ꝓbatiōe: sʒzꝙ il livel illi est ↄfessus q̇ eũ potuit absolue re fallit hoc ĩ excōicato cui nō tenet̃ cre dere nisi probet se absolutũ ⁊ in illo q̇ habet perseuerātiā in pctō vt puta qui tenet concubinam ⁊ huiusmodi.
¶ Vtrũ illi qui cōfitentur illis quibus dat̃ lnĩa a papa vel legato: aut ep̃o au
33
*diẽdi cōfessiones vel q̇ hñt lniam a pre dictis eligẽdi sibi cōfessorẽ saltẽ semel ĩ anno teneant̃ cōfiteri proprio sacerdoti parochiali. Rñ. glo. ber. in. d. c. oĩs tʒz ꝙ sic. sʒz male ⁊ falle ẜm cōiter doc. in. d. c. oĩs. ⁊ in. c. ij. de pe. ⁊ re. li. vj. sufficit eĩ lnia alterius eorũ vel sacerdotis parochialis ẜm Jo. an. in. d. c. ij. multo sortiꝰ non tenentur si sunt cōfessi ep̃o proprio  r parochialis presbyter. in. c. nullꝰ de parochijs. ⁊ in. c. ij. ix. q. ij. ⁊ q̇cũ ałr teneret esset temerariꝰ vt ptʒz ꝑ extraua gātẽ. Jo. xxij. que incipit vas electiōis q̃ dānat predictā opi. ber. cũ habentes lnĩam in predictis possint etiā inuitis ⁊ contradi centibꝰ parochialibus sacer dotibus eorũ subditos absoluere. et vt dicit sanctꝰ Tho. in quadā. q. de quol. quod nō pōt aliquis autoritate cuiuscũ hois cōpelli ad confiten dũ peccatũ ꝙ alteri confessus est q̇ eũ absoluere potuit  cōfessio peccatorũ est quoddā sacramẽtale diuino imperio subiacens nō humano. addo tñ cũ sctō bo. ĩ. iiij. di. xvij. ꝙ si sacerdos parochialis est bonꝰ ⁊ idoneꝰ bonũ est cōsiliũ q remittant̃ ad eũ a quocũ audiant̃: nō tñ necessariũ est nec oportet ꝙ illa pctā a quibns sunt vere a talibꝰ absoluti iterũ confiteantur: sed possent ea tacere ⁊ alia occurrentia confiteri. Et dic etiā ꝙ tutiꝰ est confiteri ꝓprio parochiali sacerdoti vel prelato  alteri propter multas de ceptiones ⁊ illegitimitates que sunt in alijs deputatis: vnde semper cōsulo ꝙ nemo dimittat ꝓpriũ parochialẽ ꝓ alio deputato nisi clare cōiter eũ quẽ eligit esse bone ↄscĩe ⁊ debiie ꝑitie ⁊ melioris  ꝓpriꝰ parochialis  si inest aliq̇s de fectꝰ parochiali magis excusat̃ subditꝰ ei cōfitẽdo  alteri: cũ superiores cum instituendo pro sufficiente eum approbare videantur.
¶ Quid si aliquis vult sepius cōfiteri
4
*in anno nunq̇d sacerdos parochialis tenetur eũ totiẽs audire. Rñ. ẜm Ri. in iiij. di. xviij. ꝙ sic de necessitate precepti si ille qui vult cōfiteri de necessitate ha bet cōfiteri. Sivero nō teneret̃ de prece pto cōfiteri nec sacerdos prefatus obli garetur eum audire nisi de cōsilio. Addit tñ Ri. ꝙ si subditꝰ vult pluries cōfiteri ⁊ sacerdos noluerit audire ꝙ tunc talis libere pōt cōfiteri alteri cōfessori. ille potest eũ absoluere: nisi eius sacerdos eum ad determinatum confessorẽ miserit: quia si nō vult eum audire nec alium determinatũ assignare videt̃ tacite ei licentiam dare: vt pro illa vice al teri cōfiteatur cui voluerit: sed sic electꝰ nō poterit absoluere nisi ab his a q̇bꝰ proprius sacerdos potuisset.
Confessio.

Confessio.

iiij. quo ad qualitatẽ illiꝰ cui fienda est circa quod queritur.

De cōtentis in hoc. §. aduerte ꝙ cō|fessor laicus pōt esse in casu necessitatis no. Col. lect. c. omnis vtrius sexus. versi. laico licitum est cōfiteri. de peni. ⁊ remis. gl. in. c. pastoralis. ⁊ ibi Pa. ver si. tẽpore necessitatis. ⁊ Fely. ibidem. §. p̃terea. col pe. versi. licitum est confiteri laico. de offi. ordi. vbi dicit ipse Fely. ꝙ si confitens sit excommunicatus intelligitur intantuʒz absolutus ꝙ potest in cymiterio sepcliri. de quo per vicari. de petra sanc. sing. vlt. quod incip. necessitas non habet legem.
¶ Qualis dʒz eẽ ↄfessor. Rñ. ꝙ dʒz hr̃e. v.
1
*¶ Primo bonitatẽ vite. s. vt nō sit ĩ peccato mortali. de pe. di. vj. c. j. vñ existẽs ĩ peccato mortali qñ absoluit penitẽtẽ nisi ipse de sua mortali culpa peniteat grauiter peccat ẜm sctm̃ Bo. ĩ. iiij. dist. xix. ĩmo mortaliter ẜm Di. ti. xv. li. j. ar. d. c. j. vide ꝙ. s̃. dixi clericus. viij. §. j.
¶ Sed nunquid tali sciẽter cōfitẽs pec
2
*cat mortaliter vt. s̃. clericus. viij. §. ij.
¶ Sco dʒz hr̃e sciẽtiam. sed quātā sciẽ
3
*tiaʒz dʒz habere necessario. Rñ. ẜm sctm̃ Bo. ĩ. iiij. di. xvij. ⁊ elicitur ex. c. nulli sacerdotum. xxxviij. di. ꝙ tantā sciẽtiā dʒz habere ꝙ sciat discernere in pctĩs cōibꝰ ꝙ veniale ⁊ ꝙ mortale ⁊ q sciat sem ꝑ ad q̃ pctā sua ptās se pōt extẽdere. rō  alia pnĩa ꝓ mortali: alia ꝓ veniali ẽ imponẽda. item  si esset aliq peccati genus ad quod nō posset manũ extẽde re nisi hoc cognosceret in ꝑiculũ aĩe eiꝰ audire cōfessiones ⁊ etiā cōfitẽtiũ. Vñ hoĩes q̇ hoc cognoscunt tenent̃ ↄsulere discretos alioq̇n. vter peccat grauit̃. Et hoc voluit dicere Ang. de pe. di. j. q̇ vult. Est ⁊ alia scia qua quis scĩa ꝑ habitũ acquisitũ discernere inter ꝑplexitates peccatoꝝ: ⁊ hec est de bñ esse. Jn talibꝰ em̃ semꝑ dʒz securiorẽ viā eligere ⁊ sapiẽtes ↄsulere: hec ex sctō Bo. ⁊ hoc tene uis diuersi diuersa dixerint suꝑ hoc. Aduerte tamẽ ꝙ si dubium verset̃ circa aliq faciendũ vel dandũ vel penam subeundā tũc benignior opi. ẽ eligẽda. ff. de eo ꝙ cer. lo. l. ꝙ si eph esi. vn de in. c. ij. de transac. dicit̃. Jn his suꝑ quibus ius nō inuenit̃ expressum ꝓcedas equitate seruata: semꝑ inhũaniorẽ ꝑtẽ declinādo ẜm ꝙ ꝑsonas: cās. loca: ⁊ tꝑa videris postulare. hec ibi. hoc ideʒz tʒz Bar. ĩ. l. oẽs populi. ff. de iusti. ⁊ iu. ni si forte etiam aliq̇d faciẽdũ ꝙ faciliter posset expediri. Si ꝟo dubiũ eẽt abstineat: tũc securior ꝑs est eligẽda. s. abstinere. pur. si diuersitas eẽt inter doc. et penitẽs ex aliqua rōnabili cā vult ab herere vni opi. nō ẽ sibi denegāda absolutio: sʒz sue ↄsciẽtie relĩquẽdu. Quid aũt sit dubiũ ⁊ opi. ⁊ q̇d fiẽdũ in his vi de. j. du biũ ⁊ opi. Similiter ⁊ sacerdos nō dʒz asserere mortale id de quo nō est certꝰ ne iniciat laqueos alteri nec tene tur de singulis q̃ audiuit determinare si sunt mortalia vel ne. sʒz de q̇bꝰ est cla rũ de q̇bꝰ sunt varie opi. vel etiā ip̃e pe nitẽs nescit exprimere mentẽ suā circa cōsensum vel morā. Hen. tamẽ in quoł. sic distinguit ꝙ peccata sunt in duplici genere.
¶ Quedā iō  ꝓhibita aliter nō essent mala vt nō audire missaʒz ĩ festo⁊ hmōi q̃ sunt de iure positiuo mero ⁊ talia dʒz scireↄfessor. nisi hẽat caʒz rōnalẽ q̃ eũ ex cuser puta  absens ⁊ hmōi. Alia sunt pctā  de se sũt mala vt ea q̃ sũt ↄ̃ ius diuinũ: ẽt si ab hoĩe nō sint ꝓhibita ⁊ hoꝝq̃dā sũt capitalia. s. vij. q̃si elemẽta: ⁊ ista opʒz scire de necessitate. q̃dā sunt species capitaliũ: vt illa q̃ recipiũt horũ p̃dicationẽ. vt fornicatio: ebrietas ⁊ huiusmodi. Nam fornicatio luxuria ⁊ ebrietas gula est. ⁊ horũ spẽs q̃dā importāt malũ de substātia sui actꝰ eo ꝙ statĩ natura habẽt annexũ malũ: vt for nicatio. ⁊ talia ↄfessor tenet̃ scire vtrũ sint mortalia vel nō q̃dā de substantia sui actꝰ nō habet deformitatẽ. sʒz ex libidine faciẽtis sicut cognoscere vxorẽ ꝓpriā nō ẽ peccatũ. sʒz libidine sic etiā est mortale qñ excedit limites matrimonij. s. etiā si nō eẽt sua. ⁊ talia nō opʒz ꝙ  necessitate ↄfessor sciat vtrũ sint mo talia vel vẽialia alia sũt pctā q̇ sũt fi pctōꝝ capitaliũ vt illa pctā qͦrũ fines terminant̃ ⁊ ordinant̃ ad fines cap liũ. ⁊ sicut dolꝰ acquisitio rei iniuste et | huiusmodi. ⁊ de talibꝰ nō ordinariꝰ nō tenẽtur scire vtrũ sint mortalia vel non sed curatꝰ ordinariꝰ. vt ep̃s. archiep̃s. ⁊ ceteri alij suꝑiores tenent̃ scire.  tenẽ tur purgare. ꝑficere ⁊ illuminare alios. ⁊ ideo nouũ ⁊ vetꝰ testamentũ tenent̃ scire hec ille. Caueat igit̃ cōfessor ne sit preceps in dādo sentẽtiam de mortali. vbi sunt varie opi. doc. sicut de decimis soluendis vbi non est consuetudo de lo cis. Janue. sed cōsulet semper ꝙ sibi vr̃ tutiꝰ nec moueat̃ ꝓpter dictum vnius doc. nisi rōnaliter vt dicā. j. opinio. §. j. ¶ Sed q̇d si cōfessor propter suā imperitiā dubitat de aliquo. Rñ. q optimũ q possit esse in confessore scire dubitare. vnde nisi sciat ꝓ certo se legisse deci sionem alicuius casus. vel non habeat rōnes euidentes semꝑ dʒz dubitare ⁊ pe ritos consulere vel ipse de nouo studere dicẽdo peccatori vt reuertat̃:  vult melius videre vel saltem si hoc nō pōt facere absoluat penitẽtẽ intũ sua autoritas se extendit. ⁊ ĩponat ei ꝙ consu lat peritos. deliberet facere q̇cquid faciendũ ei fuerit declaratũ ⁊ sufficit ⁊ ꝓ hoc facit in ar. c. si quis positꝰ ⁊. c. nullꝰ de pe. dist. vij. vbi uis de tali dubitet̃ tñ absolutio nō negat̃. de qua aũt culpa teneat̃ cōfesso vide. j. culpa. §. v.
¶ Tertio debet habere caritatem erga
5
*penitẽtẽ vt eũ interroget ⁊ instruat de pe. di. v. c. j. an aũt de necessitate teneat̃ facere interrogatiōes ⁊ quomodo vide j. interrogatiōes. in prin. ⁊ per totum.
¶ Quarto debet habere pietatẽ in cō
6
*patiendo peccatori benigne cũ cōsolādo infandẽdo vinũ ⁊ oleũ vt dicitur in d. c. oĩs. vt potiꝰ velit saluũ in purgatorio  nimiā penitentiā imponẽdo desperatum in inferno: nec exigat iuramẽ tum vel promissionẽ a penitẽte nisi in casibꝰ in quibus ius ita vult etiā si videat ꝙ nō inplebit que sibi imponet.
¶ Sed pone quod presbyter parochia
7
*lĩs habeat aliquos parochianos. surdos mutos: vel furiosos ⁊ huiusmodi. Rñ. q debet facere posse suum vt ĩducat eos ad contritionem. ⁊ pnĩam ẜm ꝙ est possibile. s. signis. aut nutibus ⁊ hu iusmodi. ⁊ si nō pōt ꝓficere oret deuʒz ꝓ ipsis ⁊ faciat orare ppłm vt dñs eos illustret: ⁊ cũ nihil omiserit de contigentibꝰ nō ĩputabit̃ ei facit de cōse. di. iiij. solet queri. ⁊. xliiij. di. ephesis.
¶ Quid si eger petat p̃sbyteꝝ ⁊ añ ꝙad
8
*iungat ꝑdit loq̃laʒz vel efficit̃ furiosus. Rñ. ꝙ vel ad nutũ ĩfirmi vel ad testimo niũ eoꝝ q̇ ip̃m audierũt petere pniam vel p̃sbyterũ dʒz ei q̇cq̇d pōt humanitatis ĩpẽdere absoluẽdo vel recōciliādo: ⁊ si pōt sine periculo ori eius eucharistiam infundendo. ⁊ sufficit vnꝰ testis in hoc cũ nulli fiat preiudicum.
¶ Vtrũ adiudicatꝰ morti petẽdo pnĩaʒz sit absoluẽdus. Rñ. ꝙ sic debẽt cōpelli
9
*officiales vt hoc ꝑmittāt ⁊ cogi ecclesia stica censura. cle. cum ẜm de pe. ⁊ re.
¶ Quid si sacerdos scit impedimẽtũ in
10
*mr̃imonio alicuiꝰ sui ꝑochiolis⁊ hmōi Rñ. ẜʒz Mo. ti. pnĩa. vij. ꝙ si p̃t ꝓbari tenet̃ sibi reuelare. q. cũ sit eiꝰ p̃latꝰ tenet̃ ad ill p̃ceptũ. Ma. xviij. Si peccauerit in te frater tuꝰ ⁊ c. Si aũt ꝓbari nō pōt lʒz sciat nō tenet̃ ei dicere nisi credat q laboret ignorātia crassa ⁊ supina q̃ euʒz nō excuset vł qñ ꝓbabiłr credit ꝙ ꝑati erũt acq̇escere ↄsilio bonoꝝ suꝑ hoc in his duobꝰ casibꝰ tenet̃ ei reuelare ałs nō ĩmo ego credo ꝙ grauiter peccaret aliter reuelādo: quia esset occasio pctĩ. ¶ Quinto debet habere potestatẽ ab
11
*soluendi ẜm quod. s̃. dictum est.
¶ Sʒz qui de cōfessoribꝰ illis qui vel de
12
*iure nō tenẽt bñficiũ: vel sunt ĩtrusi aut excōicati: vel nō hñt lnĩaʒz audiẽdi ⁊ hu iusmodi. Rñ. ꝙ tũ ẽ ex ꝑte taliũ sacer dotũ decipiũt aĩas cũ nō possint nec li gare nec soluere. de ꝑoc. c. nullꝰ: sʒz quo ad ↄfitẽtes distinguẽdũ est: ꝙ aut hñt iustā cām ignorātie: ⁊ sic sunt absoluti quo ad deũ diu talis ignorātia durat sʒz si postea hoc sciat ẜʒz iu. tenet̃ cōfiteri iteꝝ sacerdoti legitimo q̇ eos possit ab soluere. ar. d. c. oĩs ⁊de p̃s. nō bap. d. c. ve niẽs. distinguo tamẽ hic ẜm. pe. de pał. in. iiij. di. xvij. ꝙ si impedimẽtũ ẽ iuris diuini: puta  nō est baptiʒzatꝰ vel nō | est ordinatꝰ sic lʒz quo ad deũ sit absolu tus ↄfessus tali diu ignorātia durat tñ cũ sic tenetur iterũ ↄfiteri legitimo cōfessori. nec papa posset disponere de ↄtrario. Si vero ĩpedimẽtũ est iurispo tiui tũc aut talis cũ quo est ↄfessus habebat̃ cōiter ꝓ prelato. puta  erat in possessione ⁊ cōfirmatur ꝑ superiorẽ lʒz nō lnĩe obtinuerit bñficiũ. ⁊ ↄfessus est quis tali tā suo p̃lato.  sic reputaba tur cōiter ⁊ sic ipse credebat ex ignoran tia facti ⁊ tali cōfessus nō tenet̃ iterare cōfessionẽ. licet postea sciat nō fuisse le gitime positũ. si ꝟo ex ignorantia iuris hoc ꝓuenit vtputa  vidit eũ verbera re clericũ. sʒz nō putabat excōicatũ ⁊ hu iusmodi sic tenet̃ ẜm eundẽ pe. reiterare. ⁊ ita tenẽt doc. ⁊ glo. vl. in. c. nihil de ele. ⁊ ita est verũ de iure antiquo. sʒz hodie dic ꝙ cōfessus sciẽter etiā cũ eo qui est suꝰ p̃latus uis sit excōmunicatus vel suspẽsus nō tenetur iterare vt. j. excōicatio. viij. §. iij. si autẽ nō erat cōfirmatus sʒz intrusus sic tenet̃ iterare con fessionẽ factaʒz tali post scit ẜm pa. in d. c. nihil. ⁊ ad. l. barbarius. ff. de offi. p̃. dicit ꝙ loquitur qñ talis ponit̃ in officio a superiore hoc tenet̃ in cōfessis cũ suo prelato. secꝰ in cōfessis cũ extraordi narijs volũtarie electis sicut sunt religiosi  post sciũt de impedimẽto cre do teneat̃ iterare confessionẽ ẜm ꝙ tenet Jnno. vt. s̃. dictũ est.
¶ Vtrũ sacerdos dẽat absoluere eum q̇
13
*nō vult in aliqͦ desistere q ipse con fessor credit mortale eẽ. Rñ. ẜʒz. Gof. i quoł. ix. ꝙ si est certꝰ mortale esse  nulla diuersitas est t̃er doc. de hoc nullo modo dʒz eũ absoluere. Si ꝟo nō ẽ certꝰ  est dubiũ inter doc. ⁊ diuersa opi. tũc si est ordinariꝰ eiꝰ tenet̃ eũ absoluere ⁊ si ip̃e cōfessor nō pōt formare sibi ↄscĩam q̇n sit pctm̃ ĩ diuersitate doctoꝝ tũc nihil ominus dicat ei ↄscĩaʒz suā ⁊ ĩformet vt cosultat peritos ⁊ disponat facere ꝙ te net̃ ⁊absoluat eũ⁊si pure penitẽs nolet agnoscẽ tale q̇d pctm̃ nihilominꝰ absoluat  hoc ꝓc edit ex rōne ⁊ nō ex ꝓpterua  ordinariꝰ dʒz sed cōe iudiciuʒz ecclesie nō suum. Si vero nō est ordina rius dʒz sequi ꝓpriũ iudicium. Et ideo sic reddit mortale ⁊ nō pōt deponere cō sciẽtiam nullo modo potest eum absol uere sine peccato.
Confessio.

Confessio.

v. quo ad absolutionem queritur quomodo debeat fieri absolutio ĩ foro pnĩe a pctĩs. Rñ. ꝙ p̃mitti dʒz. Misereat̃ tunc ⁊ c. Jndulgẽtiā ⁊ c. ne effectꝰ sacr̃. ĩpediat̃ ex ꝑte penitẽtis postea dicat. Ego te absoluo: ab oĩbꝰ pctĩs tuis. Jn noĩe pr̃is ⁊ filij. ⁊. s. s. Sed nunq̇d supradicta oĩa sint necessaria. Rñ. ꝙ nō nisi. Ego te ab soluo ab oĩbus pctĩs tuis. Jn noĩe patris ⁊ c. ẜm Jo. de no. in. iiij. di. xviij. q. v. Dicit tñ Tho. ĩ q̃dā. q. de quoł. ꝙ laudabiliter addit cōfessor q̇cq̇d boni feceris sit in remissionẽ tuoꝝ pctōꝝ. Et ad hoc addit Ho. ⁊ q̇cq̇d mali passus fueris  sic iniũc tũ a sacerdote valet tali ex duobꝰ vʒz ex vi oꝑis ⁊ clauiũ. Et ideo imponat̃ penitẽti ita ꝙ ĩtelligat nō secrete vt faciũt aliq̇ q̇ ꝑ modũ absolutio nis illud dicũt.  sic non valet nisi ex vi operis.

De materia huius. §. nihil. ꝑ legistas tangitur iō nihil hic addit̃ nec in versi. seq.
¶ Vtrũ absolutio debeat fieri añ iniũ
1
*ctionẽ pnĩe siue satisfactiōis. Rñ. ꝙ nō vt pʒz in cle. dudũ de sepul. ⁊ ibi Jo. an. Nā prĩo dʒz audire cōfessionẽ. Sco im ponere pnĩaʒz. Tertio absoluere sacr̃ałr Attñ q fit ĩcōtinẽti vr̃ inesse. C. de pac. l. petẽs iō nō obesset si absolutio prius fieret ⁊ post penitentia iniungeretur.
2
*¶ Vtrũ sacerdos ꝑochialis possit absoluere ab oĩbꝰ suos subditos. Rñ. ẜm cōiter doc. ĩ. c. deꝰ q̇ de pe. ⁊ re. ꝙ sic de iure ab oĩbꝰ pctĩs  grauibꝰ exceptis his q̇ reseruant̃ ĩ iure ep̃is aut suꝑioribus vel q̃ ex legitima cā sunt eis spāłr ĩterdicta ar. d. c. deꝰ q̇ cuius subscriptio dicit ep̃o ⁊ fratribꝰ eiꝰ. i. sacerdotibꝰ et q̃ pctā reseruan¶ vide. s̃. casus ideʒz dic de excōicatione. vt. s̃. absolutio primo. ¶ Quid de his cōfessoribꝰ q̇ de lnĩa sa cerdotum parochalium vel altorum | prelatorũ audiunt cōfessiōes. Rñ. ꝙ nō pñt absoluere nisi ab his q̃ eis ↄcedũt̃. Et aduerte ꝙ maiorẽ autoritatẽ si pñt eis dare  habeāt ip̃i ꝑrochialis sacer dotes dātes lnĩam aut alij. c. nemo de re. iu. libr. vj. excipe fratres minores et predicatores ⁊ clectos. ab his q̇ de iure possunt eligere cōfessores de q̇bꝰ dic vt s̃. confessio. iij. §. vij. et. xxviij.
¶ Vtrũ officiales ep̃i habeāt autorita
4
*tẽ in penitẽtijs casuum ep̃aliũ. Rñ. ẜm ho. in sum. ti. de pe. ⁊ re. ꝙ nō pñt absol uere in foro pnĩe. sʒz tātũ in foro ↄtẽtio so nisi hoc eis exp̃sse ↄcedat̃. Fallit hoc in vicario gñali ep̃i: q̇ etiā si nō sit sacerdos pōt hoc alijs delegare nisi sit ex presse ꝓhibitũ ar. de procu. c. petitio et xciij. di. c. fi.
¶ Vtrũ ep̃s cōmittẽs alicui suā autori
5
*tatẽ generałr audiẽdi cōfessiōes ex hoc intelligat̃ ꝙ possit absoluere a casibus ep̃o spāliter reseruatis. Rñ. ꝙ nō  in generali cōcessiōe nō veniũt illa q̃ non esset q̇s verisimiliter spāliter cōcessurꝰ vt in. c. si ep̃s de pe. ⁊ re. li. vj. ⁊ de re. iu. in generali li. vj. ⁊ de offi. vic. c. vl. ĩ suis cōcor. Sʒz si aliquẽ casum spāliter reseruatũ specificẽ cōcedat cũ clausula generali tũc bene pōt absoluere etiā de nō expressis ẜm ꝙ ep̃s pōt de iure. arg. c. q̇ ad agendũ de ꝓcu. li. vj. nisi casus esset adeo grauis ꝙ verisimiliter non venit in tali generalitate sicut de iniectiōe violẽta in personam ecclesiasticā de quo in. c. ꝑuenit de sen. excōi. q̇ non venit nisi exprimat̃ ẜm Jo. mo. ĩ. d. c. q̇ ad agẽdũ. Ego tñ credo ꝙ in foro aĩe in tali generalitate etiā si nullũ exprimat pōt absoluere ab oĩbꝰ q̇ verisimili ter cōcessisset in spẽ  ꝟba generalia sunt generaliter accipiẽda de deci. ad audiẽtiā p̃sertim in fauore salutis aĩarũ quo nihil ẽ fauorabiliꝰ. xxxiiij. q. iij. si habes de peni. ⁊ re. ne pro dilatione. ¶ Vtrũ ep̃s ↄcedẽs licẽtiā alicui vt eli
6
*gat sibi cōfessorẽ idoneu eoip̃o ↄcedat licẽtiā absoluẽdi a casibꝰ suis dicto cō fessori electo. Rñ. ꝙ nō nisi hoc exṗmat vel euidẽter ↄstet ꝑ alia signa ꝙ hoc in speciali voluit ↄcedere. c. si ep̃s de pe. ⁊ re. lib. vj.
¶ Vtrũ vnus sacerdos possit absolue
7
*re ⁊ aliꝰ audire. Rñ. ꝙ nō  sacr̃a non sunt diuidenda ar. xxiij. di. quorũdam. ¶ Vtrũ ꝓpriꝰ sacerdos possit absoluere
8
*eā cũ qua peccauit. Rñ. ẜm Ri. ĩ. iiij. di. xvij. ꝙ sic intellige nisi sit casus reseruatꝰ ꝑ superiorẽ. itẽ si nō imminet peri culũ aut ex ꝑte sacerdotis aut ex parte mulieris ꝓpter eoꝝ fragilitatẽ: vnde si imminet tale periculũ nullo modo cōfiteat̃ sed petat licẽtiā alteri ↄfitẽdi si nō vult dare malitiose pōt nihilominꝰ alteri cōfiteri melius tñ faceret si eā ad aliũ cōfessorem mitteret cũ quo magis verecundaretur.
¶ Vtrũ cōfessor audiẽs penitentẽ q̇ hʒz
9
*casum a quo nō pōt eũ absoluere possit eũ absoluere a casibꝰ ꝑtinẽtibꝰ ad se: ⁊ postea remittere eũ ad suꝑiorẽ ꝓ absolutiōe alioꝝ ꝑtinẽtiũ ad ip̃ʒz. Rñ. ꝙ lʒz ĩ hoc fuerit opin. tñ hec est verior quā tʒz Hen. de gan. in quoł. j. q. xxx. ꝙ sic. ⁊ ita seruat curia⁊ cōis ↄsuetudo. vnde peni tẽs dʒz omnia cōfiteri integre de q̇bꝰ est memor ⁊ sacerdos absoluet a q̇bꝰ pōt ⁊ postea remittet eũ ad suꝑiorẽ vt absoluat eũ a reliq̇s. Rō  ꝑ ↄfessionẽ factā inferiori oĩa pctā sunt ↄfitẽti remissa ⁊ iā pctōr est absolutꝰ a deo. absolutioꝟo sacramẽtalis fienda per ecclesiā duo fa cit vnũ  partẽ debite satisfactiōis remittit. aliud  absolutũ ecclesie militā tia qua ꝑ peccatũ suũ separatꝰ fuerat reconciliat. Omnis em̃ mortaliter peccans tũ ad se a cōione sacr̃oꝝ ⁊ ecclesie separatꝰ est ⁊ excōicatus. Nunc aũt n. ri hoꝝ repugnat separare absolutionẽ ⁊ facere eā ꝑ partes. Satisfactio enim per partes bene pōt iniungi. pōt quippe facerdos dicere facias hoc vs ad. viij. dies ⁊ postea reuertaris ad me et iniungam tibi residuuʒz. similiter re conciliatio pōt fieri per partes sicut pa tet de excōicato pluribus excōicationi bus q̇ potest absolui ab vna postea ab alia. c. cum pro cā. de sen. ex. ⁊ idẽ gl. in c. officij. eod. tit. et glo. in. c. ex parte de | of. or. vel pōt dici. ꝙ prima absolutio cũ sca est vna. Jta ꝙ prima sit sub ratihabitione de secunda subsequẽda. Jta ꝙ factũ in prima suspẽdit̃. nec hʒz effectũ donec veniat secunda. ⁊ tunc secun da agẽs in propria virtute prime precedẽtis agit totũ ꝙ vnica absolutio de oĩbus agere deberet. si ratificat primā ĩmo illa cũ ista vnica simpliciter ⁊ indiuisa reputabit̃: ⁊  ita sit nō debet in prima absolutiōe aliqua cōditio ap poni de secũda sequẽda. ne in secunda de prima:  de iure subintelligit̃ vt nō sit necesse ꝙ exprimat. hec ille. Et subdit verũ fore dũmodo disponat penitẽs ire ad superiorẽ ałs si videret eũ rebellẽ de nullo dʒz absoluere.  iā in penitẽtẽ se ostẽderet. ⁊. ĩ. q. xxxj. subdit ꝙ si inferior absolueret sub cōditiōe. i. si de illis absoluat̃ ꝑ superiorẽ vel ad tẽpus. s. quous superior committeret inferiori tali mō vʒz. ꝙ absoluere possit sub tali cōditiōe. ꝙ etiā sibi cōfiteatur. ꝙ vʒz talis cōmissio. ⁊ pōt fieri  cōfessio nihil ali est  ligaminis ostẽsio: ⁊ idẽ ligamen pluribus potest ostendi: tũc nō hʒz vigoreʒz prĩa cōfessio nisi sub ꝓposito faciẽdi secũdā. sʒz si postmodũ cōfiteri superiori renuerit q̃ dimissa sũt nō redeũt sed nonũ crimẽ incurrit: ⁊ si dictā cōditionẽ acceptat dʒz eā absolue re sine oĩ cōditione apposita ex parte absolutionis. Si vero cōmittat sic valet possit sub conditione. scilicet ꝙ nō valeat nisi ei confiteatur. vel eā ratam ha buerit non valet talis commissio nec absolutio.
¶ Quid sit talis casus reseruatꝰ sit ex
10
*cōmunicatio nũquid poterit absolui a peccatis prius ⁊ postea mitti ad superiorẽ ꝓ absolutiōe ab excōmunicatiōe Rñ. multi tenẽt ꝙ non  cũ excōmuni catus sit extra ecclesiā non pōt reponi nisi. ꝑ eũ ad quem spectat absolutio ip sius ꝑ ea q̃ no. in. c. pñti de sen. ex. li. vj. ⁊ licet hec opi. videatur bona tamẽ mi hi magis placet cōtraria. s. ꝙ pōt absol ui a pctĩs ⁊ postea mitti ad superiorẽ vt absoluatur ab excōmunicatiōe ꝙ q̇dẽ patet ex predictis in precedẽti. q. ⁊ hoc est benignior opi. ẜm Mo. ⁊ verior iudicio meo. vnde non ob eorum ratio.  talis non reponitur in ecclesia licet ab soluatur ab alijs nisi per eum ad quem spectat nec debet se ĩmiscere diuinisdo nec sit absolutꝰ ab excōmicatione. Nec ob. etiam si dicatur qũo potest ergo absolui a sacerdote si non dʒz se immiscere diuinis: quia etiam excōmunicatis nō prohibet̃ talis immssio. ⁊ ꝙ r ꝙ excōicatus non est particeps sacramẽtoꝝ ve rũ est cōpletiuc. sed non initiatiue nec ob. c. quicũ. xxiiij. q. j. vbi dicit̃ ꝙ qui se segregauit ab vnitate fidei vel societate petri ⁊ pauli nō pōt a vinculis pec catorũ absolui. nec ianuā regni celestis intrare:  vt ptʒz loquit̃ de hereticis et alijs q̇ in ꝓposito malo perseuerāt nō de cōtritis aliter nũ possent absolui Aduerte tamẽ ꝙ si foret in mora peten de absolutiōis sic nullo modo dʒz absol ui. a pctĩs nisi certis cōiecturis appare ret ꝙ nullo mō cōstitueret̃ in mora ex tali absolutiōe. Si vero nō fuit ĩ mora vł si fuit tñ verisimiliter apparet ꝙ am plius nō erit credo ꝙ confessor debeat absoluere a peccatis nec eũ grauarevt prius vadat ꝓ absolutiōe excōicatiōis preseruat qñ cōmode hoc facere non pōt. Et sicvidet̃ velle Ri. in. iiij. d. xviij. ar. ix. q. iiij. in ver. ibi  presumẽdũ est vt ĩ pluribus ꝙ iuste excōmunicati fue rāt ⁊ ꝙ nisi ꝑ eos staret excōmunicatio ne absoluerent̃ ergovbi cessat talis pre sumptio absoluẽdus est. Hoc idẽ tenet Rod. ti. de sen. ex §. xxvij.
¶ Vtrũ peccās in alieno territorio effi
11
*ciat̃ de iurisditiōe illius ĩ cuius territorio deliq̇t. vt possit absolui ab eo. Rñ. ẜʒz pa. in. c. cũ cōtingat.  fo. cōpe. q in fo. pnĩali nō sortit̃ quis foruʒz alterius sacerdotis ex delicto cōmisso in eiꝰ territorio etiā notorie facto. ⁊ no. ꝑ gl. ĩ. c. j. xvj. q. j. ⁊. q no. in. c. j. de. rap. ratio:  penitẽtia ĩponit̃ propter offensam det ⁊ adme proprie ẜm Jo. de ling. ⁊ ideo illi soli subijcitur quem habet loco dei et qui est iudex anime sue.
¶ Vtruʒz peregrini ⁊ viatores q̇ de licẽ
12
*tia proprij larcerdotis cōfitentur alteri q̇ tamẽ habent casus reseruatos ep̃is possint ab eo quẽ elegerũt in cōfessorẽ absolui. Rñ. ẜʒz Rol. ꝙ sic maxime si ĩsti terit tp̃s gñalis confessiōis: vt in pasca debet tamẽ ei iniũgi ꝙ cũ habebit copiā sui ep̃i iterũ ei conficiatur ill peccatũ reseruatum ⁊ ab eo recipiat penitentiam de illo.
¶ Quid si sacerdos absoluit a quo nō pōt. Rñ. ẜʒz Ri. in. iiij. d. xviij. q siue fa ciat ex malicia siue ex crassa vel affecta ta ignorātia mortaliter peccat. ⁊ ẜʒz dir. ti. de penitẽtia tenet̃ dicere cōfesso q talis confessio non tenuit vł obtinere autoritatẽ ⁊ postea loq̇ cum eo de aliquibus quasi dubitet ne bñ euʒz intellexerit ⁊ sic eũ absoluere. Quod intelligo si comode pōt ⁊ sine scādalo: ałs nō credo teneat̃:  talis confessus ꝓpter bonā fidẽ excusat̃. ar. xxxvij. d. §. vl. Aduerte ꝙ qñ q̇s confessus fuit ei qui eũ nō potuit absoluere. post hoc scit tenet̃ iterũ confiteri illa eadẽ peccata si ad huc est memor sacerdoti q̇ eũ possit ab soluere ẜʒz Ric. in. iiij. d. xvij. Sed tu distingue ẜʒz ꝙ. s̃. dixi confessio quarta .§. xij. aduerte tamen ꝙ si p̃dictus confessor potuit eũ absoluere ab altq̇bꝰ lʒz nō ab oĩbꝰ sufficeret cōfiteri illa solũ a q̇bꝰ nō potuit eũ absoluere et q̇ habet potestatem ⁊ non alia.
Confessio.

Confessio.

vj. quo ad penitentie iniun. tioneʒz gl. in. ca. sunt plures de pe. di. iij. tenet quod regulariter pro quolibet mortali pentrentia septẽnis debetur. At tamẽ tenetur ẜm doc. in. c. deus qui de pe. ⁊ re. quod penitẽtie sunt hodie arbitrarie ꝑ. d. c. deꝰ qui. et per. c. mẽsuram. de pe. di. j. ita ꝙ Joan. an. in. c. vt mẽsure. de emp. ⁊vẽ. tenet quod ca nones penitẽtiales hodie nihilo seruiũt nihilominꝰ sacerdos et si possit recedere a dictis canonibꝰ in imponẽdo penitentiaʒz quamvult ꝓ pter fragilitatẽ hominũ et consequent̃ ex causa et pro hoc facit glo. bona in. d. c. sunt plures tamẽ bonuʒz est vt eos ca nones sciat: vt ẜʒz eos sciat temperare et peccatori innotescere quid meretur. ¶ Sed quid sacerdosvidet ꝙ nō faciet penitentiaʒz vel nō subire. Rñ. ẜʒz Mo. ti. penitentia. vj. ꝙ debet sacerdos talẽ imponere quā sine murmure et spōte velit portare: et nō aliā propter periculum. et etiā concedat ꝙ ipse possit redimire ieiunia que ei imposuit: ⁊ ꝙ remissiones prelatoꝝ posint ei nec debet exigere iuramẽtum vel ꝓmissioneʒz de abstinẽdo in futurum ab aliquo pctō vel de faciẽdo ꝙ sibi iniũget nisi in ca sibus a iure expressis. sʒz absoluat eum simpliciter sine conditione cũ protesta tione ꝙ si nō restituat aliena. vł faciat debituʒz ꝙ euacuabit fructum cōfessionis uis sibi videatur ꝓ non sit factu rus ad ꝙ obligat̃ cautiꝰ tamẽ esset quā do adest comoditas mittere eum ṗmo ad satisfaciendũ ꝙ postea reuertat̃ ẜʒz euangeliuʒz. si comode non potest suffi cit disponat  primũ poterit satisfacere vnde presbyter nullatenꝰ debet pec catorẽ permittere a se desperatũ recede re. Et ĩhis concor. Jnno. in. d. c. omnis. ⁊ Scot. in. iiij. di. xv.
¶ Quid si peccator cōfitetur. nō tamẽ
2
*vult abstinere in futurũ. Rñ. ꝙ dʒz sibi cōsiliũ dare et penitẽtia iniungere et hortari vt nō desistat bñfacere.  oñs citius eum illuminabit. ⁊ valẽt ad mul ta bona ẜʒz doc. in. c. ꝙquidā de pe. ⁊ re. nō tamen debet eũ absoluere.  pecca ret mortaliter tā absoluens  penitẽs ẜʒz Ri. in. iiij. di. xvij.
¶ Vtrũ bona oꝑa q̃ penitẽs faciet sint
3
*magis efficati a ad expiandā culpam preteritā qñ per confessorẽ et iniungũ tur sic dicendo oĩa bona q̃ facies vł in tendis facere iniungo tibi in remissio nẽ pctōꝝ. Rñ. secundum Tho. in quoł. ꝙ sic  sicvalent dupliciter. Prĩo ex na tura operis. Secundo ex vi clauiũ. ⁊ iō plus habẽt expirare culpam preteritā. Et ꝓpterea bonũ est ꝙ sacerdos hoc ei iniungat taliter ꝙ intelligat vt. s̃. dixi confessio. v. in prin.
¶ Vtrũ vnꝰ cōtessor possit ex causa re
4
* |laxare aut cōmutare penitẽtiā quā alter imposuit. Rñ. Breuiter loquẽdo de penitẽtia sacramentali ꝙ sic si talis hʒz autoritatẽ absoluendi a tali peccato ꝓ pter q fuit sibi ĩposita etiā si ille q̇ im posuit esset superior. Si vero nō hʒz autoritatẽ absoluẽdi a tali pctō nō poterit eā nec relaxar̃ nec ↄmutare nisi necessitas vrgeat vł pietas suadeat. piũ n. tunc esset interpretari ꝙ superior in hmōi casibꝰ acceptet ẜʒz Ro. ar. c. latorẽ xxxiij. q. ij. gl. xxvi. q. vij. c. tꝑa tenet ꝙ ep̃s pōt diminuere pnĩam quā papa ĩposuit ar. d. c. latorẽ. Q ego admitterẽ qñ nō pōt haberi recursus ad superiorẽ cōmode et ex cā ałs nō credo. ⁊ hoc etiā tʒz Alua. ⁊ sequit̃ car. in cle. fi. de pe. ⁊ re. ⁊ ẜʒz predictā di. cōcordabis opi. cō trarias q̃ recitant̃ in. d. cle. fi. Fallit hoc ẜʒz aliquos nisi alicui in pnĩa fuisset im positũ vt iret ad terrā sanctaʒz  tũc sine autoritate pape nō posset cōmutare ar. c. j. ⁊. c. suꝑ his de voto. iuncto. ca. ex multa. e. ti. q ego limito qñ iniunxisset vt iret in subsidiũ terre sancte: ałs nō ꝑ iura prealle. Et secundum hanc distin. limita ⁊ intellige glo. ⁊ do. in. d. c. j. ⁊ ita tenet Mo. ti. pnĩa. iiij. ⁊ Asten. titulo. v. tit. xxxij.
¶ Sʒz quero q̃ sũt canones pnĩales. Rñ. ꝙ eos reduco ad viginti quoꝝ primus hr̃. lxxxij. d. presbyter vbi datur cuilibet presbytero fornicatori vel cōmittẽti q cũ pctm̃ q inducit dispositionẽ penitẽtic. x. annoꝝ in quibus ṗmos tres mẽses dʒz ieiunare in pane ⁊ aqua tātũ exceptis dñicis ⁊ festis p̃cipuis in q̇bꝰ pōt recreari vino pisciculis ⁊ liguminibꝰ inclusus tñ stādo post exiẽs dʒz vnũ ānũ cũ dimidio ieiunare ĩ pane ⁊ aqua post vs ad septimũ annũ ieiunare dʒz tres ferias in pane ⁊ aqua. s. ij. iiij. ⁊. vj. nisi secundā feriā debet redimere vno psalterio vel denario post tres sequentres annos. vj. fe. ĩ pane ⁊ aqua ieiunet. Quidā intelligũt in adulterio vł ĩcestu solũ. Sʒz tu dic etiā in fornicatione.
¶ Secundꝰ canon hr̃. xxx. q. j. c. si quis sacerdos ⁊. c. ñ dʒz vbi dat̃ pnĩa. xij. ānoꝝ presbytero q̇ cognouit filiā spũalem ẽt quā audiuit in cōfessione. ⁊. si est publĩ cũ vł si est ep̃s. xv. an. peniteat: ⁊ mulier dʒz oĩa pauperibꝰ dare ⁊ ĩ monasterio ꝑ petuo seruire deo. ¶ Tertiꝰ est de spō. duo. c. accepisti. vbi ↄ̃hẽti ꝑ verba de p̃ senti cũ aliquo alij despōsato ĩponit̃ pe nitẽtia ꝙ ieiunet in pane ⁊ aqua. xl. die bꝰ ⁊. vij. an. sequẽtibꝰ pẽiteat. ¶ Quartus ẽ in. c. de filia ⁊. c. deuotā. xxvij. q. j. vbi peccāti cũ monialivłreligiosa pnĩa x. an. iniũgit̃ ⁊ cōsentiẽti. ¶ Quintꝰ est in. c. si q̇s cũ duabꝰ. ⁊ in. c. si quis cũ ma tre. xxxiij. q. vl. vbi ignorāter cognoscẽs duas sorores: vł mr̃eʒz: vł neptẽ. vł amitā aut filiā: ĩponit̃ pnia. vij. an. si sciẽter priuatur ꝑpetuo cōiugio. ¶ Sextus est de exces. p̃la. c. clerici vbi clerico peccā ti cōtra naturā ꝑpetua pnĩa ĩpōit̃ detrusus ĩ monasterio. Laico vero vs ad di gnam satisfactionẽ imponit̃ separatio a cetu fideliũ. ¶ Septimus est ĩ. c. hoc ipsum. xxxiij. q. ij. vbi incestuosovel pec canti cum brutis inponit̃ pnĩa plus septem anno.
¶ Octauus est ĩ ca. admonere. xxxiij. q. ij. vbi vxoricide ĩponit̃ pnĩa aspera ⁊ ꝑ petua. s. ne vinũvel sicerā bibat. carnes nũ comedat. nisi ĩ pasca ⁊ natiuitate dñi in pane ⁊ aqua ⁊ sale viuat ieiunijs ⁊ orationibꝰ intentꝰ vł intret mona steriũ. ¶ Nonꝰ ẽ in. c. latorẽ. xxxiij. q. iij. in matricidis q̇bꝰ quasi eadẽ cũ vxori cida iponitur nisi ꝙ ista est solũ septẽnis. ¶ Decimus est in. c. ij. de pe. ⁊ re. vbi interficiẽti p̃sbyteꝝ ĩponit̃ pnĩa. xij. ānoꝝ. ¶ Xj. ẽ ĩ. c. accusasti de accu. vbi accusanti ĩiuste aliquẽ ad mortẽ si occi sus fuerit ĩponit̃ pnĩa. xl. dieꝝ. ĩ pane ⁊ aq̃ ⁊. vij. an. peniteat. si ꝟo mẽbrũ ꝑdiderit tribꝰ. ¶ Xij. ĩ. c. quicũ. vj. q. j. vbi ꝑimo ĩponit̃ ieiuniũ. xl. dicꝝ ĩ pane ⁊ aq̃ ⁊ pnĩa. vij. an. Jdẽ de eo q̇ eũ inducit vel cōsuluit vł cogit. ⁊ si erat seruꝰ dñs tribꝰ q̃dragesimis ⁊ legitimis ferijs. s. ij. ⁊. iiij. ⁊. vj. in pane ⁊ aqua ieiunet. c. q̇ cōpulsos. xxij. q. v. ¶ Xiij. est in. c. vt mẽ sure  ẽp. ⁊ vẽ. vbi. xxx. dieꝝ ĩ pane ⁊ aq̃ ieiuniũ ĩponit̃ falsanti mẽsuras. sʒz gra | nior penitẽtia ĩponitur falsario literaꝝ apłicarũ ĩ. c. dura ⁊ in. c. ad falsarioꝝ et in. c. ad audiẽtiā de cri. fal. ⁊ in. c. nouimus de verb. sig. ¶ Xiiij. est ĩ. c. de his vero xxxiij. q. ij. ⁊ ĩ. c. si quis de pe. di. v. vbi dimittẽdi pnĩaʒz i solẽnẽ ĩponit̃ pe nitẽtia. x. an. ⁊ exhbitio eucharistie in fine vite sue solũ. ¶ Xv. est in. c. nemo ꝑ ignorātiā de cōse. d. j. vbi presbytero q̇ clericũ mortuũ inuoluit inpala altaris ĩponitur pnĩa. x. an. ⁊. v. mensiũ. Diaco no vero triũ an. cũ dimidio. ¶ Xvj. est ĩ. c. de viro. xij. q. ij. vbi cōmittẽti sacrilegiũ ĩponitur pnĩa. vij. an. Jta ꝙ ĩ tribꝰ ṗmis carnes nō comedat nec vinũ bi bat nisi ĩ pasca ⁊ natali dñi. Jn alijs. vt an. tribꝰ ferijs carnibꝰ ⁊ vino abstineat. Cōburẽs tñ ecclesiā. xv. ann. penite re dʒz ⁊ resarcire: vt ĩ. c. si quis eccle. xvij. q. iiij. ¶ Xvij. est in. c. statuimꝰ de maledi. vbi blasphemātibꝰ publice deũ vel sanctos ĩpōitur illa pnĩa de q̃. s̃. blasphemia. §. vij. ¶ Xviij. ẽ. in. c. oĩs de pe. ⁊ re. vbi sacerdoti reuelāti cōfessionem ĩponitur pena de qua. j. cōfessio. vlti. §. xx. ¶ Xix. est in. c. si quis dederit. xxiiij. q. j. vbi dās cōmunionẽ heretico vel ac cipiẽs ab eo nesciens hoc prohibitum ab eccłia dʒz penitere vno anno. si erat sciẽs. x. an. ita q̇ permittit hereticũ celebrare in ecclesiacatholica ꝑ ignorātiā iuris. xl. diebꝰ penite at si scienter ꝑ an nũ peniteat Qui aũt pro eiꝰ reuerentia ⁊ damnatiōe eccłie. x. ann. peniteat Qui aũt trāsierit ad hereticos vł alios ad hoc induxerit peniteat. xij. an.
¶ Sunt multi alij canones in quibꝰ pe
6
*nitentia. vij. an. aliquando minor imponitur quos pretereo quia ex quo re gulare est ꝙ pro quolibet mortali sit se ptennis non fuit necessarium eos exprimere.
¶ Ad regulas aũt predictas dʒzcōfessor sꝑ habere oculũ ⁊  ex cā puta  de bilis vel alteri obligatꝰ vel ꝓpter peri culũ ne eam faciat penitẽs possit relaxare predictas penas cũvt dictũ est ho die sint in arbitrio cōfessoris: tamẽ bonũ est ĩnotescere eā peccatorivt magis timeat pecc are ⁊ intelligat q̇d sit ei age dũ si vult absolui a pena pctĩ vel ĩ hoc mũdo vel in alio:  credendũ est eccle sie instinctu spũssctĩ eas sic taxasse si cut deus pro iusticia exigit. vel hic vel in pugatorio a quocũ talia ꝑpetrāte vt aperte dr̃ in. c. hoc ipsum. xxxiij. q. ij. Hoc ipsuʒz ꝙ canonum cẽsura post. vij. annos remeare penitẽtẽ in statum pri stinũ p̃cepit nō electione ꝓprij arbitrij sancti patres. sʒz. potius sentẽtia diuini iudicij sanxerũt ⁊. j. r. Hincẽt eccłiasti ca cōsuetudine ẽ vsurpatũ. vt maioruʒz criminũ pnĩa. vij. an. spacio ↄcludat̃ ni si vel officij excellẽtia vel criminũ ma gnitudo premissum spacium transcen dere cogat hoc ibi. aduerte etiā ꝙ in fo ro pnĩali ferie ltĩe dicuntur. ij. iiij. ⁊. vj. feria vt in ca. p̃sby. lxxxij. d. ⁊. in. c. ieiunia. de conse. di. iij. facit de homi. c. ij. ⁊ ideo sanctiꝰ est in. his penitẽtes affligere si modo induci possunt.
Confessio

Confessio

septima. quo ad eius effectum.
1
*¶ Vtrũ confessio liberet a culpa pctĩ Rñ. ꝙ sic. Nā ẜʒz Aureo. in. iiij. di. xvij. q. j. nisi meritũ xp̃i actualiter applicetur isti vel illi nulla culpa deletur  so lũ ꝑ meritũ passiōis xp̃i peccata remittũtur cũ ergo sacramẽta sint immedia tũ applicatiuũ passtois xp̃i ad nos iō oĩs culpa delet̃ mediātibꝰ sacr̃is de facto exhibitis vel in voto ꝓpterea cũ pe nitẽtia sit sacr̃ʒz ⁊ ꝑcipiatur in ↄfessiōe  ꝑ eā hō sesubdit ministris eccłie qui sũt sacr̃orũ dispẽsatores. Jō cōfessio ex vi absolutiōis cōiuncte culpā remitit nisi hō obicẽ pctĩ mortałin actu ponat ẜʒz Sc. in. iiij. d. xiiij. q. vl. Nec ob. q in cōtritione peccata remittuntur. quia cōtritio votũ cōfessio is hʒz annexũ. Et iō sicut baptismꝰ liberat a cłpa nō tm̃ ẜʒz ꝙ actu ꝑcipit̃ sʒz etiā ẜʒz ꝙ invoto hr̃ sicut pʒz in illis q̇ iustificati ad baptismũ accedũt nec frustra postea baptismus per cipit̃. sic ⁊ de cōfessiōe dicẽdũ est ꝙ si quis cōtritus accederet ad confessionẽ ĩ actu absolutiōis gr̃a augere tur ⁊ etiā pctā remiterent̃ si precedẽs | dolor nō suffecisset ad cōtritionẽ. ⁊ ipse tunc obicẽ gr̃e nō preberet. His etiam concordat sanctus Tho. in. iiij. di. xvij.
De materia in hoc. §. tacta notatnr aliquid ꝑ Bal. in aut̃. cōtra qui ꝓpriũ. C. de non nu. pe. ⁊ tit. s̃. in eo. ver. .§. iij. ¶ Vtrũ cōfessio liberet a pena pctĩ. Rñ.
2
*ꝙ sic triplicit̃. Vno mō ex via bsolutionis in voto vel in actu liberat a pena eterna sicut ⁊ culpa a qua liberatꝰ nihilominꝰ remanet obligatꝰ ad penā tꝑalẽ ẜm ꝙ pena est medicina ꝓmouẽs et purgās q̃ restat in purgatorio paciẽda q̃ q̇dẽ est improportionata viribꝰ peni tẽtis in hoc mũdo viuẽtis. sʒz ꝑ vim cla uiũ in tātũ minuit̃ ꝙ remanet ꝓportio nata viribus penitentis viuentis hoc mundo ita ꝙ satisfaciendo in hac vita purgare se potest. ¶ Secundo quia sacerdos pōt dimittere de pena debita ẜm Pan. in. c. sicut dignum de homic. et de hoc habes. j. indulgentia. §. v. ¶ Tertio dimittit̃ pena ex ipsa natura actꝰ ↄfitẽtis q̇ penā hʒz annexā erubescẽtie. ⁊iō quāto pluribꝰ ↄfitet̃ q̇s de pctĩs tāto magis pena minuit̃ ꝓpterea ↄfessus ⁊ absolutꝰ ĩ purgatorio minꝰ punie tur  ↄtritꝰ tm̃ p̃serti ꝓpter duo vltĩa. ¶ Vtrũ cōfessio generalis sufficiat ad
3
*delẽda mortalia. Rñ. ẜm Ric. ĩ. iiij. dist. xxj. arg. iij. q. iij. ꝙ sic peccata oblita aduerte tamẽ q ad remissionẽ mortaliuʒz oblitoꝝ⁊ ignoratoꝝ nō sufficit cōfessio generalis q̃ sit ĩ eccłia sine sacr̃ali si hō hʒz copiā p̃sbyteri ⁊ facultatẽ ↄfitẽdi sʒz tenet̃ de eis generałr cōfiteri ⁊ p̃bytero petere absolntionẽ ẜm eundẽ Ric. vbi s̃. vʒz tñ ↄfessio generalis ad delẽda venialia. Vñ no. ꝙ ↄfessiogeneralis sacr̃a lis q̃ fit in secreto sacerdoti de generibus singuloꝝ nō de singulis geneꝝ va let ad remissionẽ pene ⁊ culpe venialiũ ex q̃tuor ẜm sctm̃ Tho. ĩ. iiij. distin. xxj. ¶ Prĩo ex cōtritiōe penitẽtis. ¶ Sco ex humilitate cōfessionis. ¶ Tertio ex oratiōe sacerdotis. Quarto ex vi clauiũ alia aũt cōfessio que nō est sacr̃alis: sed solum generale valet ex tribus primis tantummodo.
Confessio

Confessio

vltio quo ad figillũ ⁊ eiꝰ celationem.
¶ Vtrũ sigillũ cōfessiōis sit de essentia
1
*sacr̃i. Rñ. aureo ĩ. iiij. di. xxj. ꝙ sic. nā de rōne sacr̃i est ꝙ sit signũ efficax. est eniʒz sacr̃m sensibile efficiẽs ꝙ figurat. Sed sacr̃m istud fignificat ⁊ figurat ꝙ deus audit peccatũ ⁊ cōstituit̃ foruʒz secretũ in quo mori dʒz pctm̃ ⁊ extingui ergo cũ sig nificatio sacr̃i cōfessionis sit signifitio occulte deletiōis pctĩ ⁊ fori. ideo ad rōnẽ eiꝰ ꝑtinet vt nullo mō reuelet̃. Vn de qui reuelat facit irritũ sacramentũ aufferendo cōfessioni naturā sue signi ficationis ⁊ figurationis.
¶ Vtrũ sigillũ ↄfessiōissit de iure natu
2
*re. Rñ. Sco. in. iiij. dist. xxj. q. ij. q sic rō ne caritatis fidelitatis: veritatis ꝓmis se tacite et vtilitatis quo sigillo multi confitentur qui non facerent.
¶ Vtrũ papa possit p̃cipere sacerdoti
2
*vt reuelet cōfessionẽ. Rñ. ẜm Ric. ĩ. iiij. di. xxj. ꝙ non. Et si p̃cipit nō est ei obediẽdũ.  secretũ cōfessionis est de iure naturali diuisio ⁊ eccłie suꝑ qua papa nō pōt p̃cipere. vel dic ꝙ cũ sacerdos ĩ actu cōfessiōis sit specialis vicarius et specialis quo ad illā speciẽ sit maior ge nerali. c. studuisti de offi. leg. Jō papa ĩ hoc nō est maior cũ sit vicarius generalis. Hanc rōnẽ ponit pa. in. c. dilectꝰ de exces. prelato.
¶ Quid si interrogat̃ sacerdos au sciat
4
*aliquid de eo ꝙ audiuit in cōfessione: vel p̃stet̃ ei iuramentũ vt dicat si aliq̇d audiuit in ↄfessiōe. Rñ. ẜm Sco. ⁊ Ric. vbi. s̃. ꝙ dʒz rñdere se nihil scire vel audiuisse supple. ad reuelādũ: sicut ⁊ xp̃s dixit Mar. xiij. ꝙ nec filius hoĩs scit de die. iudicij intelligitur ad reuelanduʒz generaliter. vnde nō debet tacere vt di cunt aliqui ⁊ male. sed audacter dicere ꝙ nihil scit ⁊ ꝙ nihil audiuit:  subinteltigitur ad reuelandũ. Et in hoc concor. S. Bo. ea. dis. ⁊ cōiter doc. ⁊ pa. ĩ. d. c. dilectus. licet quidaʒz dicant ꝙ potest dicere se nihil scire vt homo sed vt deꝰ ita dicitur in. c. si sacerdos. de offi. ordina. Melius est vt dixi. s. ad reuelan|dũ  nō pōt negari qui sciat vt homo. ¶ Vtrũ liceat saltẽ reuelare de lnĩa cō
5
*fitẽtis. Rñ. tenẽt q̇dā ꝙ sic illi q̇ vtilis ⁊ necessariꝰ est ad ꝑficiẽda q̃ requirunt̃ ad illud foꝝ:  adhuc gerit ꝑsonā. dei sʒz alij persone nō lʒz ⁊ hmōi opi. est Ri. vbi. s̃. S. Bo. ꝟo ⁊ pe. ⁊. S. tho. ea. di. te nẽt ꝙ licite pōt reuelare nisi timeat̃ de scādalo ⁊ hoc solũ ei qui pōt ꝓdesse et nō obesse. ita tamẽ q sacerdos constituat se nunciũ cōfitẽtis. Sʒz magis mihi placet opinio prefati Aureo. vbi. s̃. Land. ea. di. ꝙ nullo mō: lʒz  ↄfitẽs nō pōt dispensare in. l. nature diuina ⁊ in essentia sacramẽti. Et iō cautius est q faciat sibi dicere extra cōfessionem hoc quod vult ꝙ reuelet.
¶ Vtrũ ille cui reuelat̃ peccatũ alicuiꝰ
6
*ex aliqua cā de licẽtia cōfitẽtis tenẽdo opinionẽ q hoc possit facere teneat̃ ce lare. Rñ. sctũs Tho. vbi. s̃. ꝙ sic sicut te netur ⁊ interpres celare.
¶ Vtrũ ĩ aliquo casu liceat reuelare cō
7
*fessionẽ. Rñ. q sic ĩ. vj. casibꝰ. ¶ Primꝰ quādo sacerdos ĩdiget cōsilio: ita tamẽ ꝙ dicẽs peccatũ sibi indetectũ in cōfes sione nullo mō referat ad ꝑsonā cōfitẽtẽ taliter ꝙ possit deueniri ad eiꝰ noticiā istud pʒz in. c. officij de pe. ⁊ re. vbi papa nō reprehẽdit legatũ petẽtẽ cōsiliũ de peccato. Q asserit se in cōfessione habuisse ĩ vniuersali. vnde credo ꝙ cōfessores nō peccẽt mortałr q̇ aliquan do ẽt dicũt se audiuisse tale pctm̃ ĩ cōfessione quādo in tali generalitate ita dicũt ꝙ nullo modo pōt dep̃hẽdi ꝑsona q̃ ip̃m cōfessa ẽ: lʒz sit ꝑiculosuʒz talia referre nisi in casu necessitatis ꝓ ↄsilio habendo propter scandalum ⁊ periculum ne deueniatur in noticiā persone. ¶ Scs casus ĩ quo lʒz reuelare est de li centia cōfitẽtis q tñ nō placet. vt dixi. s̃. ¶ Tertiꝰ casus ẜm Jnn. ⁊ sequit̃ pa. in. d. c. oĩs de pe. ⁊ re. est. qñ q̇s ↄfitet̃ se velle facere aliq malũ:  istud nō est dictũ in pnĩali foro ⁊ ideo ꝓpter rationẽ istius sacramẽti nō tenet̃ celare. nec etiam propter p̃ceptũ legis nature seu diuine. ratio impromissionis saltẽ taci te de non reuelando: quia vt dicit sanctus Bo. in. iiij. di. xxj. intelligit̃ ꝙ dʒz ce lare nisi ꝟitas vel obediẽtia aliud exigat. vt ẽ ĩ ꝓposito. Nec ob. q cōiter tenẽt the. ea. di. ꝙ nō liceat  dictũ eoꝝ limito ⁊ ĩtelligo qñ q̇s ↄfitet̃ se habere pctm̃ de qͦ nō pōt penitere: ⁊ a q̇ nō pōt nec vult abstinere. ⁊ hoc iō ↄfitet̃ vt sa cerdos p̃beat ↄsiliũ ⁊ oret ꝓ eo vt deus eũ illuminet ⁊ hmōi: ⁊ tale pctm̃ nō ver git in periculũ alioꝝ sʒz tātũ ipsiꝰ ↄfitẽtis. nā tũc nullo modo pōt reuelari.  talis ↄfessio disponit ad cōtritionẽ ⁊ cō sequẽter ad pctōrũ in cōspectu dei cela tionẽ ẜʒz Ri. ĩ. iiij. di. xxj. ar. iiij. q. ij. sʒz qñ vergeret in ꝑiculũ cōicatis vel alterius tũc si nullo mō vult cessare talis q̇n illud faciat. credo sine p̃iudicio ꝙ nō so lum pōt: imo tenetur reuelare ei q̇ pōt ꝓdesse et non obesse vt malo obuietur. ¶ Quartꝰ casus est qñ q̇s hʒz ꝑ aliā viā pctm̃ sibi detectũ in cōfessiōe ẜʒz sanctũ Bo. ⁊ Ri. ⁊ cōiorẽ opi. the. ĩ. d. xxj. di. Ve rũ est ꝙ ꝓpter scandalũ nō dʒz reuelare nisi ꝓ necessitate vel vtilitate ill dicat vel nisi iurauerit dicere ꝟitatẽ ẜʒz Jnn. ĩ. c. oĩs de pe. ⁊ re. recitat Pan. ĩ. d. c. dilectus. de exces. prel. nun tamẽ dʒz dicere se audiuisse illud in cōfessione  ẜm Sco. vbi. s̃. peccaret mortałr ⁊ idẽ dic. si reuelat aliq̇d plus sciat extra cōfessionẽ puta scit semiplene aliq factuʒz extra cōfessionẽ ⁊ plene in cōfessiōe nō lʒz sine pctō mortali nisi semiplene expri mere. vel si hʒz dubie aliter  dubie reuelare nō dʒz. ¶ Quintus casus est quā do essent aliqui qui cōdixerũt interfice re p̃sbyteꝝ eũ existẽtẽ in nemore quoꝝ vnꝰ penitet ⁊ cōfitet̃ ante nemoris ingressum nā tũc pōt sacerdos retrocedere. lʒz ex hoc alij socij cognoscāt sociũ cō fessuʒz fuisse proditionẽ ẜm enim Sco. in. iiij. di. xxj. generaliter dici pōt quod signũ ꝙ de se est indiferẽs ad fignificā dũ tale peccatũ fuisse confessum. vel nō fuisse lʒz aliquibus sit signũ magis determin atũ ex aliquo p̃supposito nō tamẽ ex se est signũ reuelatiuũ cōfessiōis. nec ꝑ cōsequẽs simpliciter illicitũ ↄfes|sioni. quidā tñ tenẽt ꝙ ĩ tali casu tenẽtur potiꝰ intrare nemꝰ ⁊ subire morteʒz  tali signo reuelare. sʒz eis non credo. Meliꝰ tñ faceret si aliquā cām fingeret cur intrare renuit. sʒz si nō pōt inuenire credo cũ Sco. q pōt desistere ab ĩgressu uis illi ꝑ tale signũ deprehẽdant cōfessionẽ ei fuisse factā. si tñ signũ nō esset indifferẽs lʒz certũ nullo mō liceret signũ facere vel alio mō cōfessionẽ reuelare: sed potius tenet̃ ẜm Ri. vbi. s̃. mor tem sustinere ne confessionem reuelet. ¶ Sextꝰ casus in quo licet reuelare cōfessionẽ est qñ id ꝙ r non est pctm̃ nec est circũstantia pctĩ illius q̇ cōfitet̃ nā tale q̇d nō cadit sub sacramẽto cōfessio nis nisi esset quid potẽs deducere adme nifestationẽ pctĩ. vnde si q̇s cōfiten do inserat q in tali terra sunt boni fru ctus vel pulchrum castrũ: vel q ex tali licito cōtractu dʒz dare centum ducatos alicui. ⁊ hmōi que non sunt peccata nec dedncẽtia ad manifestationem pctĩ licite ẜm ric. vbi. s̃. pōt manifestare nisi talis ĩnotescat ↄfessori quod talia sibi dicit sub sigillo secreti.  tunc non potest reuelare nisi ẜm q sigillum secreti potest reuelari vt. j. dicam.
¶ Quid si presbyter haberet aliq pec
8
*catum mortale q nō posset cōfiteri nisi cōfessionẽ sibi factaʒz reuelaret. Rñ. ẜm ri. vbi. s̃. ⁊ sco. q nō dʒz cōfiteri durante tali casu illud pctm̃ sʒz sufficit ↄfiteri de eo cũ ꝓposito cōfitẽdi qñ poterit facere sine p̃iudicio sigilli confessiōis ⁊ reuelatiōis persone cōfesse: fortiori em̃ vin culo tenetur ad celandum confessionẽ  penitens ad confitendum.
¶ Vtrum sacerdos qui audit duos ĩ cō
9
*fessione ⁊ vnus eorum dixit se peccasse cum illo alio. sed ille alius cōfitẽdo hoc nō dicit possit eum de hoc interrogare. Rñ. quod sic in genere: sed non potest dicere q alius sibi reuelauerit nisi ille extra confessionem sibi dixisset.
¶ Vtrũ sciẽs ꝑ confessionẽ aliquem ex
10
*cōicatũ teneat̃ eũ vitare. Rñ. ẜʒz Ri. vbi s̃. q nō etiā in secreto. ⁊ ad. c. cũ nō ab hoĩe. de sen. ex. q vr̃ dicere contrariuʒz Rñdet q intelligit̃ q scit per aliā viā in secreto  per confessionem Sco. tamen vbi. s̃. tenet q debet euʒz vitare si potest sine ꝓditione eius excōicatiōis. si vero hoc nō pōt facere q̇n eũ prodat non tenetur immo tenet̃ non vitare  fortiori vinculo ligatur ad celandũ. s̃. per legẽ nature diuinam ⁊ ecclesiasticā  ad vitandum excōmunicatum.
¶ Quid si sacerdos sciat ꝑ cōfessionem
11
*q aliq̇s dormiuit cũ muliere in eccłia Rñ. q hoc nō pōt reuelare ep̃o nisi in gñe dicẽdo talis eccłia est polluta: ⁊ in diget recōcialiatiōe. ar. c. significasti de adul. ⁊. c. si sacerdos. de of. or. ⁊hoc tutiꝰ est lʒz q̇dā teneāt q nec ẽt ĩ gñe dẽat re uelare. q verũ credo qñ est oĩo occultũ quia sic non indiget reconciliatione.
¶ Vtrũ abbas vel aliꝰ p̃latꝰ possit am
12
*mouere subditũ ab aliqͦ offō ꝓpter deli ctũ q sit in cōfessione. Rñ. ẜm Ri. ⁊. S. vbi. s̃. q nō. etiā si scit eũ male vti tali officio. nisi qñ hoc facere posset sine suspitiōe penitẽtis. ⁊ alteriꝰ cuiuscũ ꝙ eũ āmoueat ꝓpter cōfessionẽ:  tũc pos set. sʒz ego credo istud verum nisi qñ ta lis subditus cōfiteret̃ pctm̃ a quo non vult desistere ⁊ q vergit in ꝑiculũ alio rũ  tũc credo possit eũ officio priuare qñ ad libitũ ipsius spectat ammouere vel confirmare. vt. s̃. §. vij.
¶ Quid de p̃sbytero q̇ scit ĩ ↄfessiōe im
13
*pedimẽtũ ĩ mr̃imonio ↄ̃hẽdo. vłcanꝰ in ꝓmouẽdo ⁊ ꝑ eũ pñtādo. Rñ. ꝙ secre te dʒz eos monere vt desistāt quod si cōtrahũt bñdicat nuptias si petit ꝙ pñtet ordinādũ pñtet qñ ałr facer̃ nō pōt sine manifestatiōe ↄfessiōis. facit ꝙ no. glo. ⁊ doc. ĩ. c. vnico. de scru. in or. fa. rō quia etiā si diceret nō sibi crederet̃ nisi quatenus posset ꝓbare. ⁊sic frustra faceret. ¶ Quid est q cadit sub sigillo cōfessio
14
*nis. Rñ. q directe se extendit ad oĩa q̃ cadũt sub sacramentali confessione vt sunt pctā ĩdirecte ꝟo cadũt oĩa illa per q̃ dep̃hẽdi pōt pctm̃ vł pctōr vñ ẜm ri. vbi. s̃. q̇cq̇d ꝑ se vel ꝑ accñs directe vel indirecte posset verecũ diā vel cōfusionẽ vel malā suspitionẽ vel aliq aliud | nocumẽtũ gñare penitẽti ex pctō confesso. cadit sub isto sigillo. Vnde locꝰ et tp̃s ⁊ siłia ex q̇bꝰ pōt deueniri in noticiā pctĩ cōfessi. nō simpliciter sed sub re latiōe ad personam que ipsum est ↄfes sa cadit sub isto sigillo. ⁊ durat ẽt post mortẽ penitẽtis ẜm So. vbi. Vñ ẽ p̃ceptũ negatiuũ q obligat etiā ad semꝑ. ¶ Vtrũ ille cui ↄfessor reuelauit cōfes
15
*sionem teneat̃ celare q sibi reuelauit. Rñ. ẜm. Ri. vbi. s̃. ꝙ sic ĩmo p̃lato sibi p̃ cipiẽti ꝙ reuelet nō tenet̃ nec dʒz obedi re:  talis cōfessor q̇ sibi reuelauit dedit de facto sibi potestatem loquẽdi nō de iure. ⁊ iō nullo mō lʒz ei reuelare.
¶ Quid de illo q̇ audiuit a ꝓposito aut
16
*a casu cōfessionem  quis facit cōfesso ri. Rñ. Ri. vbi. s̃. ꝙ tenet̃ celare de iure nature ⁊ diuino. ⁊ ideo nullo modo po terit sine pctō mortali reuelare sine con sensu expresso penitẽtis Et addit Sco. vbi. s̃. qui dolose ⁊ insidiose audiuit q̃ quis confitetur peccat mortaliter.
¶ Vtrum ꝑsona cũ q̃ q̇s peccauit cadat
17
*sub sigillo ↄfessiōis. Rñ. Ri. vbi. s̃. ꝙ sic siue penitẽs potuerit suũ peccatũ ↄfite ri sine exp̃ssiōe illius ꝑsone. siue non.
¶ Vtrũ penitẽs teneat̃ celare pnĩaʒz si
18
*bi a ↄfessore iniũctā. Rñ. ẜm ri. vbi. s̃. ꝙ si penitẽs ĩ manifestādo q sibi a ↄfessore ẽ iũctũ facere p̃iudiciũ fame ꝓprie abs vlla vtilitate aut ↄfessori.  si for te sciret̃ q sibi ĩiũxit ĩcurreret odiũ ali quoꝝ. ⁊ hmōi tũc tenet̃ celare. Si vero nec fame ꝓprie resultat p̃iudiciũ nec sa cerdoti. tunc potest reuelare. si vult.
¶ Que est pena reuelantis cōfessioneʒz
19
*Rñ. q vltra pctm̃ mortale dʒz detrudi in arto monasterio ⁊ deponi. vt ĩ. c. omnis. de pe. ⁊ re.
¶ Sed nuq̇d laicus reuelans cōfessio
20
*nẽ sibi factā sit detrudẽdus in arto mo nasterio. Rñ. ẜm host. in. d. c. oĩs quod nō sed alia penitentia puniendus.
¶ Cui incũbit ꝓbatio q talis reuela
21
*uit cōfessionẽ. Rñ. Pa. ĩ. d. c. oĩs ꝙ si cōfessor. cōfiteat̃ se dixisse tale pctm̃. sʒz ne gat se habuisse ill ĩ cōfessiōe nisi probet si aliũde habuisse  ꝑ cōfessionem p̃sumet̃ ↄ̃ eũ. s. q in ↄfessione. habuit. ar. vj. q. ij. placuit nō tñ puniet̃ pena or dinaria. d. c. ois sed pena arbitraria  non aperte conuincitur.
¶ Vtrũ eadẽ sit rō de sigillo ↄfessionis
22
*⁊ sigillo secreti. Rñ. ꝙ lʒz sigillũ secreti ⁊ sigilli ↄfessiōis se hẽant ẜʒz inferiꝰ ⁊ superiꝰ.  oẽ sigillũ ↄfessiōis ẽ sigillũ secreti ⁊ nō eↄ̃rio. tñ nō ẽ eadẽ rō de vno sicut de alio. Veꝝ est ꝙ peccat mortałr frāgẽs qlibet istoꝝ sigilloꝝ vñ tʒz Sc. vbi. s̃. ꝙsiue ille q̃ alicui aliq̃ t exṗmat q ea t sibi sub sigillo secreti: siue nō tenet̃ celare dũmō ĩtelligat q sub secreto ei dicit. ⁊ addit ri. vbi. s̃. q̇ ĩ hoc cō cor. ꝙ si reuelat. crimẽ ꝓditiōis ĩcurrit. Limita tñ ẜʒz. S. Bo. di. ea. veꝝ ꝙ nullo mō lʒz reuelare sigillũ secreti ĩ duobꝰ ca sibꝰ. ¶ Primꝰ qñ ꝟitas id exigit. puta  vergit ꝑiculũ alioꝝ. ¶ Scs qñ dubio cogit ad reuelādũ. Vñ ↄ̃ ista duo et iur̃iu ⁊ ꝓmissio nō vʒz. Vñ dicit pa. ĩ. d. c. oĩs q si talis assumit̃ ĩ testẽ tenet̃ reuelare uis sub sigillo secreti sit ei dictũ nō tñ tenet̃ denũciare.  ali ẽ testi moniũ dicere ali denũciare nā denũciare nō tenet̃ quis q ꝓbare non pōt. vj. q. ij. placuit. ij. q. j. si peccauerit. ij. q. vij. plerũ. He. tm̃ de gaʒz. ix. quoł. dicit q subditꝰ qui recipit aliquid ab alio in secreto nō vergens in dānum cnius nō tenet̃ reuelare etiam prelato p̃cipienti vt reuelet. Et ẜm hoc limito. S. Bo. vt intelligat̃ teneri ex obedientia qñ p̃latus vult scire q pōt cedere in de trimẽt uʒz religionis. aut alteriꝰ. ałs nō sigillũ ꝟo ↄfessiōis nullo mō lʒz reuela re nisi ẜm ꝙ. s̃. dictum est.
¶ Vtrũ cōfessor dicẽs aliquẽ sibi cōfes
23
*sum de pctĩs suis sit reuelator cōfessionis. Rñ. ẜʒz. ri. vbi. s̃. ꝙ nō  nihil occul tum manifestat: sed solum manifestum ꝙ scit extra cōfessionẽ  si dixerimꝰ ꝙ pctm̃ nō habemus ipsi nos seducimus ⁊ c. j. Jo. j. Si ꝟo diceret ꝙ ẽ sibi ↄfessus de magnis criminibꝰ ⁊ multꝰ. bñ esset reuelator cōfessiōis. Quidā etiā dicunt q dicere talia ꝟba. s. hoc pctm̃ audiui in confessione ꝙ est pctm̃ mortale. ⁊ sa|tis ad hoc videt̃ facere tex. d. c. oĩs. sed ego hoc nō credo. Et est ꝟsus ẜm Sco. vbi. s̃. nisi ꝑ tale deueniatur in notitiā ꝑsone q̇ eũ commissit. periculosum est tamen talia dicere.
Confirmatio

Confirmatio

electorũ an sit de necessitate petẽda. Rñ. quod sic de iure cōi ita quod electus ad regimen cuiuscun ecclesie aut reli gionis si administrationi dignitatis se ingesserit ante confirmationẽ. siue tan prelatus vel procurator. aut iconomus aut alio nouo q̃sito colore ĩ spi ritualibus aut tꝑalibus per se vel aliũ in totũ vel in parte ante confirmationẽ ipso facto priuatur omni iure q ꝑ electionẽ in ipsa dignitate habebat. c. auaritie de elec. li. vj. Fallit hoc in casu qñ abbatissa electa a maiori parte. non tamen a duabus partibus impugnat̃ ne cōfirmetur:  interĩ pōt administra re. c. indẽnitatibꝰ. §. si ꝟo de ele. lib. vj. Jtẽ fallit qñ confirmatio a papa est pe tenda ⁊ electus est valde remotꝰ valet vltra italiā tũc bñ pōt administrare in tꝑalibus ⁊ spũalibus ante cōfirmationẽ. Excepto q nullā alienationẽ facere pōt. vt in. c. nihil de elec. Quod verũ credo qñ nō est in mora petende confir mationis. ałs habebit locũ pena. d. c. auaritie. Et q t tex. de vltramōtanis credo habeat locũ in citramontano qñ cura esset vltramōtes vt tenet Ho. ⁊ Jo. an. in. d. c. nihil ⁊ Guil. in. d. c. auaritie. Secus esset si haberet ꝑ priuilegiũ. vt nos fratres minores qui habemus ꝙ electus generalis noster statim potest administrare.

De confirmatione electi. ⁊ quo iure fiat not. Bal. in. l. si q̇s sepulchrũ de rele. ꝙ dʒz peti fieri iudicis officio ⁊ trās fert dñium p̃latorũ vt not. Bal. in sua marg. in ver. cōfirmatio ver. ij. vbi etiā ꝙ nō tribuit ius qñ requiritur dispẽsa tio que deficit. ita Dynꝰ in. l. ij. ⁊ in apo stil. ff. de excu. tut.
¶ Vtrum prefata habeant locũ in ep̃o.
1
*Rñ. Ge. in. d. c. auaritie ẜm Jo. an. ꝙ sic ex quo no. ꝙ ↄstitutio penalis emanās ad coadiuuationẽ vel executionem iu ris antiqui interpetratur late vt inclu dat cōtẽta in iure antiquo ałs non ha beret locum in episcopo  appellatio ne dignitatis non comprehẽditur episcopalis. vt dicit gl. in. c. ij. de p̃bẽ. li. vj. Sed hoc sic: quia in iure antiquo inclu debatur ep̃s. vt in. c. nostri. ⁊. c. qualiter de elec.
¶ Vtrum habeat locum p̃fata pena in
2
*imperatore. Rñ. hu. ⁊ Jo. and. in. c. legi mus. xciiij. di. quod non ⁊ vt tenet glo. in cle. vnica de iureiur. in ver. reges ro manos potest administrare ⁊ omnem iurisditionem exercere imperij uis pa. ibidem teneat contrarium. sed pla cet mihi op. glo.
¶ Quando debet peti cōfirmatio. Rñ.
3
*ꝙ. j. tres menses post prestitũ consensum aliter limito cessante impedimen to si non petatur vel ab electoribus vel ab ipso electo: vel ab alio ꝓ ipso electo est nulla. c.  sit de elec. li. vj. Jn cathedralibus vero ⁊ regularibus ecclesijs quarum confirmatio a papa est peten da serua moderatione. ca. cupiẽtes de elec. lib. vj.
¶ A quo dʒz peti confirmatio. Rñ. q si
4
*electus est exemptus dʒz peti a papa vel ab eius legato de latere si est aliq̇s suꝑ illa pro uincia. vt in. c. si abbatẽ de ele. li. vj. Jntellige qñ talis exẽptus sub est immediate pape secus si mediatevt sunt prouinciales ministri ordinis mi norum qui uis sint exẽpti. tñ habẽt suꝑ se gñalẽ totius ordinis a quo habẽt cōfirmari. Tñ Pa. in. c. j. de sup. ne. p̃la. tenet quod abbates etiam exẽpti sunt ꝑ ep̃os confirmandi si autẽ non sunt exẽpti debẽt confirmari per suos p̃latos immediatos superiores. vt puta ep̃s inferiores suos. Archiep̃s ep̃os suffraneos suos. ¶ Primas vel patriarcha archiep̃os non exẽptos hec colli guntur ex. c. cũ monasteriũ. ⁊ ex. c. nihil ⁊ ex. c. bone memorie. el. j. de ele. cũ ibi no. ⁊. lxiiij. distin. illud.
¶ Qũo dʒz fieri confirmatio a fuꝑiore
5
*vel ab eo cui de iure cōi siue soeciali pu | ta priuilegio vł cōsuetudine p̃scripta siue ex delegatiōe cōfirmatio pertinet. Rñ. ꝙ debet vocare noĩatim si est aliquis coelectus simul cum eo vel appa ret aliq̇s oppositor. ałs generalis in ec clesia in qua debet talis presse vocatio debet fieri. vt si qui sint qui se velint op ponere cōpareat assignato termino ꝑemptorio. etiam si nullus appareat dʒz ipse confirmator diligenter examinare ⁊ electionis ꝓcessum ⁊ personaʒz electi. maxime in scientia ⁊ honestate vite et etate:  si indignũ cōfirmat vel illegitime mortałr peccat ⁊ est priuatꝰ ip̃oiu re a potestate cōfirmādi primũ successo rẽ illiꝰ. ⁊ cōfirmatio ipso iure est nulla. qñ nō vocatis qui sunt vocādi si est ali quis coelectus vel alius q̇ velit opponere ↄ̃ electũ vel electionem ⁊ nō discu so negotio fit. hec habent̃ ex. c. nihil de elec. ⁊. c. fi. de elec. li. vj. cũ ibi no.
¶ Sʒz nunq̇d si electꝰ administrat post
6
*cōfirmationẽ nullā cadat in penā de q̃ s̃. in prin. Rñ. gl. ĩ. d. c. fi. q si errauit in facto. puta credidit factā vocationẽ ⁊ di scussionẽ. ⁊ sic nō cadit. sʒz excusat̃. sʒz si errauit in iure non excusat̃ a dicta pena de re. iu. ignorantia. li. vj. cũ concor. ¶ Vtrũ prefata nullitas cōfirmatiōis
7
*hẽat locũ in postulatiōe. Rñ. gl. in. d. c. fi. ꝙ sic ĩ admissiōe postulationis q̃ fit a fuperiore qui postulatũ admittendo cō firmat. secus in postulatione q̃ est in eo ꝙ postulatur monachus electus a prelato suo. siłr hʒz locũ ĩ pñtatione. vt ille cui fit pñtatio seruet decretalẽ. d. ca. fi. nec ob. si dicas ꝙ constitutio videt̃ penalis ⁊ sic extendi nō debet:  non est penalis cũ non priuet iure quesito sed querendo. vide ibi. doct.
¶ Vtrum sit seruandũ ꝙ dictũ est. §. iij
8
*precedenti in oĩbus beneficijs etiam simplicibus. Rñ. Ge. in. d. c. fi. ꝙ sic siue habeāt curā animarũ. siue nō:  cũ in oĩ bñficio requirat̃ examinatio ⁊ cōfirmatio electi seu pñtati seu postulati. sʒz Jo. an. post ho. in. c. proposuit. de cōces. pre. ergo seruanda sunt predicta.
¶ Vtrũ in hospitali siłr. Rñ. Lap. ẜm
9
*ge. vbi. s̃. ꝙ sic si dat̃ bñficiũ ꝑviā pñta tionis vel electionis. secus qñ nō dat̃ in bñficiũ  tũc fit cōmissio. nō electio vel collatio. seu presentatio vt in cle.  contingit de reli. domi.
¶ Vtrum prelatus superior possit con
10
*firmare sine capło. Rñ. Ge. in. c. qm̃ de elec. li. vj. ꝙ Arch. hic post opi. recitatas tenet ꝙ nō valet confirmatio si ĩ abñtia capituli fiat. arg. eorũ q̃ no. de of. dele. cām. ff. de admi. tu. l. titiũ ⁊ meuiũ ĩ ṗn. ⁊. ff. de exerci. l. j. §. ꝙ si plures. ⁊ hoc ve rũ nisi cōsuetudo ecclesie haberet ↄtra riũ quia tunc valeret confirmatio decō sue. c. non est. lxvj.
Confirmationis

Confirmationis

sacramentuʒz ad quid valet. Rñd. Melchiades papa in. c. spiritussanctꝰ de cōse. dist. v. ꝙ valet ad augmẽtũ gr̃e ad cō firmandũ in pugna cōtra vicia ⁊ diabolũ ⁊ arma ⁊ instruit ad agones huius mundi ⁊ prelia.
¶ Vtrum sit necessariũ ad salutẽ. Rñ.
1
*ꝙ non absolute:  baptiʒzatus si statim decedit soluatur vt pʒz ĩ. d. c. spũssanctꝰ uis sit cōfirmatꝰ tñ necessariũ est ita ꝙ contẽnens ip̃m suscipere mortaliter peccaret. ⁊ dānaretur. vt colligit̃ ex̃. d. c. spiritussanctus cum ibi no. Et ꝓ pter ea credo ꝙ notabilis negligentia ep̃orum in non conferendo istud sacramẽ tum sit eis peccatum mortale. per ar. in d. c. spiritussanctus.
¶ Vtrũ soli ep̃i hoc sacramentum pos
2
*sint cōferre. Rñ. ꝙ sic vt pʒz in. c. de his. ⁊ duobus. c. se. de cōse. di. v. tñ ẜm Jnno. in. c. to de ↄsue. pa. posset dare lnĩam sacerdotibus vt cōferrẽt  ẜm gl. in. c. manus de cōse. di. v. sequit̃ Jnn. vbi. s̃. ex demandatione pape quilibet clericꝰ potest conferre ordinem ⁊ sacramentũ quod habet.
¶ Quibus debet conferri istud sacra
3
*mentũ? Rñ. ꝙ omnibus fidelibꝰ baptiʒzatis tam sanis  etiam morte pericli tantibus. vt pʒz in. c. vt ieiunij ⁊. c. se. de conse. di. v. uis glo. sentire videat̃ ꝙ debeat dari solũ habentibus perfectā etatẽ. s. xij. annorum non credo verum. | ¶ Vtrum perfecte etatis volens susci
4
*pere istud sacramentum teneat̃ cōfiteri prius. Rñ. ꝙ uis teneat̃ cōfiteri de mortali si q cōmsit añ  suscipiat ałr peccaret mortałr tñ cōfiteri nō credo te neat̃ de necessitate ar. d. c. vt ieiunij in verbo moueantur.
¶ Vtrum de chrismate tantum ⁊ illius
5
*anni debeat fieri. Rñ. ꝙ sic cũ sit minoris necessitatis cōfirmatio  baptismꝰ ar. c. qm̃ de sen. ex. li. vj. ⁊. c. si q̇s de alio de conse. di. iiij.
¶ Vtrum omni tempore possit confer
6
*ri. Rñ. q sic ar. c. oẽs fideles ⁊. c. de his ⁊. c. vt ieiunij ⁊. c. se. de cōse. di. v. sʒz ep̃s dʒz esse ieiunus vt in. c. vt ep̃i de cōse. di. v. sed non de precepto.
¶ Vtrum ieiunus tm̃ debeat suscipere
7
*Rñ. ꝙ sic. nisi necessitas aliud suadeat tamẽ credo sit consilium nō preceptũ. vt opʒz in. d. c. vt ieiunij. ⁊ ꝓpterea dicit Alex. ꝙ melius est confirmari post praudium  ep̃o postea discedente nō possit confirmari.
¶ Quid si q̇s oleo pro chrismate sit vn
8
*ctus Rñ. ẜm Ho. ⁊ in. c. vnico de sa. vn. ꝙ debet iterum chrismate liniri. ⁊ debet illaoratio reiterari. signote ⁊ c. Alie autem orationes que precedunt ⁊ sequunt̃ non iterantur.
¶ Que est forma huius sacramẽti. Rñ.
9
*ꝙ in iure non muenitur nisi ꝙ in fron te chrismate debet signari. Tamẽ inpō tificalibus cōiter habet̃. Ego te consigno signo crucis ⁊ cōfirmo te chrisma te salutis. Jn noĩe patris ⁊ filij. ⁊ c. Et hec est seruanda.
¶ Vtrũ sit reiterabile istud sacr̃m. Rñ.
10
*ꝙ nō. vt in. c. dictũ est. ⁊. c. se. ea. dist. Et peccaret mortaliter sciẽter iterās: secus si ignoraret aut dubitaret  nō r iteratũ quod nescitur factum.
¶ Vtrũ nō ↄfirmatus possit tenere aliũ
11
*ad cōfirmationẽ. Rñ. ꝙ non. c. in bapti mat. de cōse. di. iiij. Et si tenet nō cōtra hit cōpaternitatem vt ibi patet cōcor. Tho. et Pet.
¶ Quot possunt tenere ad istud sacra
12
*mentũ. Rñ. tantũ vnus dʒz esse q̇ teneat c. nō plures de conse. di. iiij. Sicut ⁊ in baptismo. vt ibidem.
¶ Vtrũ ille q̇ tenuit in cathecismo vel
13
*baptismo possit tenere in hoc sacr̃o. rñ. q cōsuetudo romana est q non. sed ꝑ singulos singuli suscipiant. Tamẽ fieri pōt si necessitas cogit. ałs nō vt ĩ. c. cathecismo de cōse. di. iiij. Sed no. ꝙ ho die ex consuetudine est vt q̇ tenet in ca thecismo teneat ĩ baptismo ⁊ ideo sine peccato fit. Si tamen plures sunt q̇ tenent omnes efficiuntur compatres su scepti. vt in. c. fi. de co. spi. li. vj. Et ideo vir nō debet tenere vxorem ⁊ econuerso.  orietur imped imentum.
Confirmatio

Confirmatio

summi pontificis ex certa scientia facitva lidum quod erat nullum respectu iuris positiui. ẜm Jo. de lin. vt refert Pa. in. c. cum super de causa pos. ⁊ proprie. facit firmum quod alias est infirmum. Solemne quod non est solenne supplẽ do defectus solennitatis omisse. ij. q. j. in primis de trāsac. c. j. de cōces. pre. . Si vero sit in forma cōi nō ex certa scĩa nihil iuris tribuit. sed solũ vetus conseruat. de cōfir. vti. vel inuti. c. dilecta. ⁊ c. j. in gl. ⁊ de cōces. pre.  diuersitatẽ. ⁊ de priui.  intentionis nec ꝑ ipsam de rogatur iuri cōi. de offi. or. lʒz. de fi. instr. inter dilectos.
¶ Cōfirmatio ꝓprie nō est qñ successor
1
*cōfirmat cōstōnẽ p̃decessoris: seu eiꝰ ge sta. vt dicit Pa. in. c. j. de loca. ⁊ est dictũ Ho. vñ potiꝰ est ratificatio vel innoua tio. Sed cōfirmatio est qñ superior con firmat factum inferioris. Quod nō.  facit ad multa.
Confraternitas

Confraternitas

an sit licita. Rñ. Petr. de perusio tractatu de canonica portione ep̃i. ca. iiij. ꝙ si fiat ex cā licita. facit glo. in. c. si q̇s clericorũ. xj. q. j. que dicit ꝙ fraterni tates bone admittunt̃. q. ij. di. si q̇s despicit. Sed que fiunt ad malum ꝓhibẽ tur. C. de mono. l. vnica. de hoc do. An. barbatius in. c. officij de test. plene tra ctat archi. etiam in. d. c. si quis despicit ⁊ vide. s̃. collegium.

De hac materia cōfraternitatis in quātũ iste allegauit Ro. in suis no. voluit eũ allegare sin. cccxlvj. inci. nũc ha beo cōsulere de quo per Colle. c. cum et plātare. ꝟ. quid de istis cōfratris de pri ui. vbi tenet cũ archi. vbi. s̃. allegatur. ¶ Vtrũ statutũ confraternitatũ quo ca
1
*uet̃ ne q̇s recipiat̃ nisi soluat tm̃ liceat. Rñ. pe. vbi. s̃. q sic si fit ꝓpter honestā cām. puta alẽdis pauperibꝰ ⁊ hmōi. d. c. si q̇s despicit. ⁊ ar. xxvj. q. ij. non exem plo: q̇dā tñ dicũt nō licere.  excludit pietatẽ. s. ne quis recipiatur nisi soluat ⁊ videt̃ magis equũ. Si tñ statutũ dice ret q receptus soluat tm̃ oĩ mense lice ret. Ludo. de ro. in no. dicit ꝙ arc. q. ij. d. c. si quis despicit consuluit ꝙ si sit sta tutũ ꝑ ꝟba affirmatiua sic valet. Si per verba negatiua. s. nullus admittat̃ sic nō vʒz. allegat. c. ad apłicā de simo. Et addit idẽ. Ludo. q si ptās inuenit societatẽ in qua sit statutũ inhonestũ pōt statim eoipso cassare societatẽ ẜʒz Bar. in. l. sub pretextu. ff. de extraor. cri. ⁊ seq̇ tur Bal. in. c. j. §. cōuẽ ticulas. de pa. te. in vsi. feu.
Coniuratio

Coniuratio

est quādo aliqui rebel li autoritate in vnum se colligendo iuramenta inter se dederunt. ij. q. j. si qui clericorũ. ⁊ no. ꝙ conturatio ⁊ conspiratio ꝓ vno eodem crimine accipiuntur. ij. q. j. coniurationum. vnde coniurare est simul vel vnũ iurare conspirare vero est simul vel in idẽ spirare ẜm glo. in. c. constitutioneʒz. de sen. ex. li. vj.

De materia cōiurationis supple. j. in versi. conspiratio. ⁊ illa an possit pro bari per socios criminisno. Bal. ĩ. l. qm̃ ver. q̃ro igit̃. C. de test. vbi tenet ꝙ sic qñ aliter nō pōt probari.
¶ Vtrũ oĩs coniuratio sit illicita. Rñ.
1
*ꝙ proprie cōspiratio vt patet ex precedentibus est illicita. Dicit̃ tñ aliqñ lar go mō ↄspiratio seu cōiuratio qua aliq̇ cōiurant vel in idẽ aspirāt q de se est licitũ ⁊ bonũ ⁊ tũc lʒz talis cōspiratio. vt no. gl. in. d. c. si quis clericorũ alle. j. q. j. concussionis. xxij. q. j. c. j. no Jnno. in. c. cũ. J. ⁊. A. de sen. ⁊ re iud. ⁊ Pa. in. c. exhibita de iud. Qñ ergo q̇s ↄiurat vt re bellet p̃lato vel obediẽtie ⁊ hmōi sic est ↄspirator vt opʒz de ver. sig. cōstitutionẽ. li. vj. ⁊ sic cōspiratio de se est mortale pctm̃. Jn dubio ꝟo semꝑ p̃sumit̃ ma la. ẜm Jnno. ĩ. c. j. de scis. ⁊ Vin. ĩ. c. fi. de testi. co. ⁊ Jo. an. in. c. iij. de ver. sig.
¶ Que est pena ↄinrātiũ vł ↄspirātiũ.
2
*Rñ. laici debẽt excōicari si ↄ̃ ep̃ʒz ẜm gl. in. c. fi. de testi. co. ⁊ ẜm Ho. ⁊ Jo. an. in vna libra auri ↄdẽnari singuli. ĩ ↄstitu tione Federici de pace. te. c. hac edicta li. ⁊ si q̇s tumultũ ↄ̃ aliquẽ fecerit vel seditiosas voces emiserit capitał ẽ pena. l. denũtiamꝰ. C. de his q̇ ad ec. ↄfu. ⁊ l. j. ⁊. ij. C. de sed. ⁊. ff. de pe. l. aut facta. ⁊ C. de epi. ⁊ cle. l. ↄuẽticulāvbi ꝓhibent̃ cetꝰ vł turba cōgregari nisi inueniał cōcessum expresse. ff. de col. illi. ꝑ totum clerici debent deponi.
Consanguinitas

Consanguinitas

vide. j. matrimo nium. iij. impedimento vj.
Conscientia

Conscientia

conuenit cum lege na turali rationalis creature. ⁊ cũ sinderesi in hoc q est. regula re: sed differunt in mō lex naturalis di ctat ei bonũ faciẽdũ ⁊ malũ fugiẽdum post hoc sequit̃ iudiciũ ĩ rōne. ⁊ sic format̃ ↄscĩa vlteriꝰ facto iudicio ꝙ sic dʒz eẽ sequit̃ sinderests q̃ ẽ sintilla cōscie q̃ stimulat volũtatẽ ad bonũ faciẽdũ. ⁊ sic pʒz ꝙ cōscĩa ꝓprie est regula in rōne sin deresis ꝟo in volũtate instigādo eā ad bonũ ⁊ stimulādohec ex alex. in. iij. par te summe.

Cōsciẽtia ⁊ cōsensus ĩ quo differũt no. Ange. in aut̃. de alie. ⁊ emphi. §. em phiteosis ꝟ. ⁊ hoc no. ad. q. colla. ix. ⁊est cōsciẽtia statutũmẽtis in suo esse. Bal. no. ĩ tra. scisma. col. iij. ꝟ si. ⁊ rursus etiā obligatio. vbi etiā dicit ꝙ nō pōt cogi. ¶ Vtrum conscientia liget ad faciẽdũ
1
*omne ꝙ dictat per modum p̃ceptionis vel prohibitionis. Rñ. sctũs bon. in. ij. sen. di. xxxix. arg. j. q. iij. ꝙ aut cōsciẽtia dictat aliquid ꝙ est ẜm legem dei. ⁊ sic tenetur facere: aut dictat ꝙ est p̃ter le|gem dei. ⁊ sic tenet̃ facere vel ↄscientiā deponere. vt pote si dictat necessariũ ad salutẽ festucam de terra leuare si nō de ponit ↄsciẽtiā aut nō leuat: mortałr pec cat. aut cōsciẽtia dictat q ẽ ↄ̃ legẽ dei: ⁊ sic nō ligat ad faciẽdũ: sʒz ligat ad depo nendũ:  erronea errore repugnāte legi diuĩe vñ diu manet ponit hoieʒz ex tra statum salutis: ⁊ iō necessario tenet̃ eā deponere:  siue faciat ꝙ ↄsciẽtia di ctat siue nō faciat semꝑ mortałr peccat faciẽdo ꝙ dictat peccat mortałr  face re ↄ̃ legẽ dei. nō faciẽ do peccat mortałr  faciẽdo bonũ facit in cōtẽptũ dei dũ credit dictāte sibi cōsciẽtia ⁊ hoc deo di splicet. ⁊ sic itellige. xxviij. q. j. §. ex his. de sy. per tuas el. ij. de resti. spo. lr̃as de p̃scri. c. fi. q fit cōtra cōscĩaʒz edificat ad gehennam.
¶ Quid si p̃latꝰ p̃cipiat aliq̇d q cōsciẽ
2
*tia subditi dictat ẽt ↄ̃ legẽ dei. rñ. sctũs Bo. vbi. s̃. ꝙtenet̃ deponere eā nisi cla rũ sit ill fore ↄ̃ legẽ dei. Et si nescit de illa iudicare dʒz sapiẽtiores ↄsuluere. vł ꝑ orationẽ a deo declarationẽ postulare. vł dic vt habet̃ ĩ. c. ĩq̇sitiōi de sen. ex. ꝙ qñ scit ꝓ certo q ẽ ↄ̃ legẽ dei nō obe diat.  mortałr peccaret. sʒz potiꝰ tolleret etiā excōicationẽ. Si nō scit ꝓ certo sʒz ex leui ⁊ temeraria credulitate: tunc ad cōsiliũ sui p̃lati deponat. Si ꝟo habeat credulitatẽ. ꝓbabilẽ ⁊ discretam. uis nō manifestā ⁊ euidẽtẽ: tũc ꝓpter obediẽtiā faciat q sibi p̃cipit̃  tenetur ĩ tali dubio ⁊ ꝓpter bonũ obediẽtie excusat̃: sʒz nullo modo ex ꝓpria volũta le faciat  nō lʒz ĩmo mortałr peccaret.  q̇ amat ꝑ iculũ ꝑibit ĩ illo. Et istud ẽ ꝙ dicit tex. ĩ. c. nō solũ. de regula. lib. vj. Decet inq̇t ⁊ expedit vt cōsciẽtie puritati nō desijt iudiciũ rōnis ne dũ spũa lis ꝓfectus q̃rit̃ inde salutis dispẽdiũ incurratur. vide et. j. religiosus. §. xxix. ¶ Vtrũ cōfidens de cōscĩa famā negli
3
*gẽs peccet mortaliter. vide. j. fama §. j.
Consecratio

Consecratio

ep̃oꝝ ⁊ archiepiscorũ. j. tres mẽses post electionẽ ⁊ ↄfirmationẽ differri nō nisi ne cessitas aliud suadeat. lxxv. di. qm̃ q̇dā.
De hac materia ↄsecratiōis paꝝ ꝑ legistas tāgit Bal. tñ in. l. dixectis: ĩ fi. C. ma. est. dicit ꝙ ↄsecratio sola nō facit papā nisi p̃cesserit solẽnis electa. Nec valet cōsecratio p̃lati quādo eiꝰ electio fuit inualida. no. idẽ Bal. in. c. j. in fine qui feu. da. pos. in vsi. feu.
¶ A qͦ dʒz cōsecrari archiep̃s. Rñ. ꝙ ab
1
*oibꝰ suffraganeis suis q̃ tũc ad metropolitanā eccłiā sũt vocādi. de tẽ. or. si ar chiep̃s ⁊ cũ ↄsensu primatis. c. plʒz. lxv. dis. ita ꝙ sine eo nō recipit executioneʒz ↄsecratꝰ vt no. Jnn. ĩ. c. ne ep̃i de tẽ. or. ¶ Quis cōsecrabit ep̃m. Rñ. si ẽ exẽptꝰ cōsecrabit̃ a papa vel de eiꝰ mādato. si
2
*ꝟo nō est. exẽptꝰ ꝙ archiep̃s cũ duobꝰ ꝓuincialibꝰ ep̃is. aut tres cōprouinciales ep̃i ex iussu archiep̃i. ita tamẽ ꝙ oẽs ep̃i cōprouinciales sunt ꝑ epłam requi rẽdi vt cōsentiāt: vt ĩ. d. c. nec ep̃i. vbi di cit Jnn. ꝙ si aliq̇s ep̃oꝝ cōprouincialiũ cōtẽnat̃ ĩ ↄsecratiōe archiep̃i vel ep̃i ꝙ poterit agere vt priuet̃ executiōe officij sicut in electiōe agit̃ vt casset̃. de elec. ꝙ sicut. arg. de elec. cum in veteri. de arbi. cum olim. lxv. di. non dʒz. ⁊ etiā grauior penitentia sibi poterit imponi.
¶ Quo die debent consecrari predicti. Rñ. ꝙ die dominico hora tertiaꝝ lj. di. qui in aliquo. quasi in fine. lxxv. di. q die ⁊. c. ordinationes.
¶ Qũo dʒz fieri. vide in. d. c. ordinatio
4
*nes. sʒz melius in eoꝝ pastorali. ⁊ quid sit de substantia no. in d. c. ordinationes. lxv. di. in summa.
¶ Patriarcha aũt ⁊ primas ac cardina
5
*les credo ꝙ a papa sunt consecrādi vel de eius mādato ⁊ nō ab alio. ar. c. pudẽ da. ⁊ q ibi no. xxiiij. q. j. Dicit etiā Pa. in. c. meminimꝰ de accu. ꝙ quilibet pre latus cōfirmatꝰ a papa nō pōt benedici seu cōsecrari ꝑ inferiorẽ: nisi de licen tia pape. vt in. c. cũ in distribuendis de tem. or. nisi cōsuetudo aliud habeat. pa pa. ꝟo consecrari dʒz ab episcopo. hostiẽ sis. xxiij. di. in nomine domini.
¶ Jn quo loco sunt prefati consecrandi
6
*Rñ. q archiep̃s in sua inetropolitana ecclesia vt in. d. c. si archiepiscopus alij | autem vbi placuerit ad quem pertinet consecratio. lv. di. c. fi.
Comsecratio

Comsecratio

ecclesie a quo dʒz fieri Rñ. ꝙ ab episcopo ꝓ prio nō ab alieno. nisi de licentia proprij. facit. c. tua fraternitas. de cōse. ec. vel al. nō ep̃s ergo non potest etiam de licentia ep̃i nec etiam reconcilare. vt in c. ea que. eo. ti. Dicit tñ Jnn. ibidem ꝙ papa pluribꝰ episcopis cōcessit vt possit simplices sacerdotes recōcialiare ec clesiam a qua tamẽ prius per episcopũ benedicta. Est sic patet ꝙ ex concessiōe pape solum possunt recōciliare nō con secrare. Jntellige de ecclesia cōsecrata. quia ecclesia non consecrata bene potest reconciliari per sacerdotem aqua exorciʒzata tantum. vt in. d. c. fi. de conse. ec. vel al. quia aqua exorciʒzata potest fieri per simplicem sacerdoteʒz. Ex quo patet. ꝙ nō oportet ꝙ fiat per ep̃m. vel de licentia eius ẜm glo. in. d. c. fi. Et est communis opi.
¶ Quo tempore potest consecrari. Rñ.
1
*ꝙ in omni tempore tam festiuo  non. d. c. tua fraternitas.
¶ Quō dʒz cōsecrari. Rñ. ꝙ modꝰ habe
2
*tur. in eoꝝ pastorali. ⁊ aliquid de cōse. di. j. omnes basilice. ⁊ ꝙ ibi no. Sʒz a pa storali non est recedendum.
¶ Vtrum aliquando sit reconsecrāda.
3
*Rñ. pa. in. c. ꝓposuisti. de cōsec. ec. vł al. ꝙ sic in tribus casibꝰ. ¶ Primus qñ ne scit̃ an fuerit consecrata vtputa  non apparet aliq signũ ꝑ ꝙ appareat con secrata nec scriptura. nec testis ⁊ huius modi. de ↄse. di. j. ecclesie vel altaris.  nō dicitur literatũ q nescitur factum. c. solẽnitates. el. j. de cōse. di. j. c. veniẽs. de presby. nō bap. Secũdus si parietes sunt combusti ⁊ decrustati. Ratio quia consecratio. ⁊ linitio fit in ipsis parieti bus. Et ideo licet nō corruant. si tñ cōburantur est reconsecranda gl. est de cō se. di. j. ecclesijs. Secus si tectuʒz comburatur vel destruatur:  non est reconsecranda vt in. c. ligneis. de conse. ec. vel al. de nouo opʒz ipsam reficere etiam de eisdem lapidibus. Et licet gl. ⁊ aliq̇ ibi velint ꝙ si nunc vna pars reficiat̃. et postea alia ꝙ non sit reconsecranda. ta men Pau. vbi. s̃. tenet ꝙ debet reconse crari. quia in spiritualibus consideramus veritatem ⁊ non fictionem. vt no. Archi. in. c. j. de voto. li. vj. Jdeo est verum ꝙ nō est in veritate illa prima ecclesia. nec cōsecratio que fuit in illa pri ma est in ista quia nō est liquor qui cōmisceatur. Et hanc opi. sequitur Jnno. in rubri. eo. ti.
¶ Jn quibus casibus ecclesia poluitur
4
*⁊ indiget recōciliatione. Rñ. pa. in. d. c. ꝓposuisti: ponit duos casus. ¶ Primꝰ quādo in ea effundit̃ sanguis. Et not. ꝙ effusio significat abundantiā. ꝓ quo vide bonũ tex. cum glo. in. c. cum illoꝝ. §. q si claustrales. de sen. exc. ⁊ ideo ex modica lesiōe uis modicũ de sanguine effluat nō ĩdigeret recōciliatiōe. Aduerte ꝙ ista effusio sanguinis oportet ꝙ sit facta ex contẽtione. vel ex iniuria ẜm Rod.  si furiosus vel ligno caden te effunderetur sanguis nō esset reconciliāda ⁊ hoc videt̃ velle Hug. de conse. di. j. ecclesijs. ⁊ Ho. in. c. si ecclesie de ↄse. ec. vel al. ¶ Secundus quādo in ea aliquis occidit̃. licet sanguis nō effundatur puta quia suspẽditur ⁊ huiusmo di: ⁊ intellige de homicidio violẽto vel iniurioso. ẜm no. in. c. vnico. eo. ti. li. vj. Secꝰ in homicidio casuali: vel cũ quis se defendẽdo aliũ occidit. vel si sanctꝰ ibi occidatur. quia tunc non est reconcilianda. Sed glo. in. d. c. vnico tenet ꝙ in hoc vltimo casu polluitur. ⁊ est recō cilanda: sed non lauandus est locus vbi sanguis effusus est ⁊ communiter hoc tenetur.
¶ Sed quid si quis in ea letaliter vul
5
*neretur. ⁊ extra ecclesiaʒz moriatur. Rñ. glo. d. c. vnici quod reconciliabit̃ etiam si sanguinẽ recollegisset in scutella. sed non econtrario si vulneratur extra ⁊ co fugit ad ecclesiā licet ibi moriat̃ ⁊ sanguis effundatur. nō recōciliabitur. Si militer dic ẜm hu. si existẽs in tecto ecciesse sagitetur nō reconciliabitur quia extra ecclesiam videtur factum.
¶ Quid si quis sane mẽtis seip̃m vulneret vel occidat in eccłia irato animo
6
*Rñ. Ge. in. d. c. vnico ꝙ reconciliabit̃ si est publicuʒz. de sen. ex. contingit. el. j.  homicida est. Secꝰ si esset furiosus ⁊ nō sanemẽtis. ar. cle. si furiosus. de homi. ¶ Tertius quādo excommunicatꝰ sepelitur in ecclesia vel paganus. quia si erat consecrata est reconcilianda ⁊ cor pora predictorum proijcienda si discer ni possunt ab alijs. de cōse. di. j. ecclesiā ⁊ de cōse. ec. vel al. consuluisti ⁊ ibi pa. ponit istum cũ casu se. ¶ Quartꝰ quādo fuit consecrata per notorium excom municatum. Naʒz ea que consistunt in exterioribus benedictiōibus ⁊ cōsecra tionibus facta per notoriuʒz excommu nicatũ nō debent per fideles exercitari ante reconciliationem. ¶ Quintus ẜm gl. in. d. c. ꝓposuisti quādo parietes suc cessiue reparant̃. sed credo sit recon secranda. ¶ Sextus quando effunditur semẽ. de adul. c. significasti. Sʒz quādo est occultũ nō poluit̃. vt tenet gl. in. d. c. vnico. ⁊ ex. d. c. significasti. in. ver. publice. ⁊ fit publicum vel ex confessione eorũ qui fecerunt vel rei euidentia. et intelligunt quidam de omni effusione seminis criminosa. Secus de effnsione q̃ fit in somnis. ⁊ ea que sit in matrimo nio causa procreāde prolis ⁊ huinsmo di. Contrariuʒz tamẽ tenetur communi ter. vt ptʒz in gl. d. c. vnici. ⁊ ꝙ ibi no. vt habeat locum in oĩ polutiōe humana. Et hoc magis cōsonat tex. in. c. ecclesijs de conse. di. j. ⁊ hoc tene.
¶ Quid si ecclesia nō erat ↄsecrata. Rñ.
7
*ꝙ uis ecclesia non sit cōsecrata tamẽ poluitur seminis aut sanguinis effusione. vt pʒz in. c. fi. de con. ec. vel al. ⁊ de bet lauari aqua exorciʒzata tantũ ꝑ sacerdotem. vt ibidem.
¶ Vtrũ celebrās ĩ eccłia poluta efficia
8
*tur irregularis. Rñ. Ge. in. d. c. vnico ꝙ nō de sen. ex. is q̇li. vj. tamẽ in ea nā dʒz celebrari de ṗui. tuaꝝ ĩ ṗn. Dicit tamẽ Lapus ꝙ talis est suspẽsus ab ingressu ecclesie. de priui. ep̃oꝝ li. vj. ⁊ si cũ ta li suspẽsiōe in eccłia diuina celebraret vt prius suo agens officio erit irregularis de sen. ex. is cui. lj. vj.
¶ Qũo dʒz recōciliari eccłia poluta. Rñ.
9
*ꝙ cũ aqua de qua in. c. cōsuluisti. ⁊ in. c. aqua de conse. ec. vel al. Et similiter cimiterium sed melius habetur in pasto rali. et sic serua.
¶ Vtrũ faciens cōsecrare ecclesiā possit cōpelli ed ipsaʒz dotādā. Rñ. Pau. in. c.
10
*cũ sicut de cōsec. ec. vel alt. q sic. et dos debet esse tāta q vnꝰ presbyter cũ ministro possit viuere habito respectu ad obuẽtiones spirituales. Et si esset collegiata habetur respectus ad numerũ collegiatorũ. Fallit hoc in ecclesijs mẽdicantium.
¶ Vtrum possit aliquid exigi ꝓ conse
11
*cratione ecclesie. Rñ. ꝙ non. vide. j. Simonia. iij. §. xviij.
Consecratio

Consecratio

altaris est alia a cōsecratiōe eccłie. c. j. de cō se. ec. vel altar. Jō vna sine alia fieri po test de quo vide. s̃. altare.
Consecratio.

Consecratio.

cimiterij qũo debet fieri habetur in pastorali.
¶ Quomodo poluit̃. Rñ. ꝙ si cimiteriũ est cōtiguũ ecclesie tũc po luta ecclesia
1
*poluit̃ cimiteriũ sed nō ecōuerso. vt ĩ. d. c. vnico de cōse. ec. vel al. li. vj. Si ꝟo nō ẽ cōtiguũ eccłie vel si est cōtiguũ sʒz nō poluit̃ ec. tũc poluit̃ ꝑ sanguinis vel se minis effusionẽ. sicut dictũ ẽ de eccłia. Jtẽ quādo aliq̇s excōmunicatꝰ vel infi delis ĩ eo sepelit̃. vt ĩ. d. c. cōsuluisti ⁊ in d. c. ecclesiaʒz. el. ij. aduerte tñ ꝙ si essent plura cimiteria. ↄtigua tñ parietẽ habẽ tia in medio se iungentẽ ꝙ poluto vno nō poluitur aliud etiā si per portā mediam habeat̃ accessus de vno ad aliud vt in. d. c. vnico.
¶ Sʒz q̇d si polutio vel sanguinis effu
2
*sio fiat in porta ĩ medio posita. Rñ. Jo. an. vt refert Ge. ĩ. d. c. vnico. ꝙ ill cimiteriũ est violatum cuiꝰ causa paries et porta fuerũt facta quasi sit illius accessio ꝑ. l. ⁊ si nō sunt. §. pe. ⁊ vl. ff. de auro ⁊ ar. le. vbi dicitur spectamꝰ q̃ res cuius rei ornāde causa fuerit adhibita. nō q̃ | cā fuerit adhibita. nō q̃ sit p̃ciosior. Et iō legato auro legata sunt vasa aurea et legatisgẽmis. gẽmea vasa ⁊. ẜm hoc siue gẽme sint in aureis vasis. auro cedẽt. ⁊ idẽ de argento. cũ. l. se. ⁊ dicit Ge. ibidẽ ꝙ in dubio paries ĩtermediꝰ videt̃ principaliter factus. vt faciat duo cimiteria non accessorie. vt innuit text. ibidem.
¶ Vtrũ siłr sit dicẽ dũ si polutio vel effu
3
*sio sanguinis fiat in porta ecclesie. Rñ. Ge. vbi. s̃. ꝙ Jo. de Jmo. dicit ꝙ sic quā do ĩtra clausurā hostij ꝟsus eccłiā ẽ fa cta. Secꝰ si in ꝑte q̃ est extra clausulam ar. no. per Bar. in. l. j. ff. ve dona.
¶ A quo dʒz recōciliari. Rñ. ꝙ ab ep̃o si
4
*cut dictũ est de ecclesia cũ aqua benedicta. vt in. d. c. consuluisti.
¶ Vtrũ debeat q̇s sepeliri in cimiterio
5
*poluto. Rñ. ꝙ non. vt in. d. c. vnico.
¶ Vtrũ corꝑa excōicatorũ hereticoruʒz.
6
*aut paganorũ sint exhumanda quādo cōsecrare vult cimiteriũ: vel recōciliare polutũ. Rñ. q sic si discerni possunt de conse. di. j. ecclesiam el. ij.
¶ Vtrũ recōciliata ecclesia recōciliatuʒz
7
*sit cimiteriũ. Rñ. ẜʒz ar. ⁊ Jo. an. d. c. vni co quod sic si estc ontiguuꝰ alias secꝰ.
Consecratio

Consecratio

vestimentorũ ⁊ vasoꝝ ad diuinũ cultũ neces sariorum ad quem pertinet vide. s̃. benedictio. §. j. ⁊. ij.
¶ Vtrũ polsit alienari. Rñ. ꝙ in vsus ꝓ
1
*phanos nullo modo debẽt cōuerti q̃ se mel deo dicata sunt. sʒz vetustate ↄsumpta debẽt cōburi. ⁊ cineres in ecclesia reponi. c. q̃ semel. ⁊ ꝙ ibi not. xix. q. iij. ⁊ in regula semel deo. de reg. iu. lib. vj. Possunt tamẽ vasa ecclesiastica ⁊ calices cōfracti seu minuti vẽdi in casibꝰ cōcessis de q̇bꝰ. s̃. Alienatio. §. ij. x. q. ij. hoc ius ⁊ in glos. prefate regule. Jntegra non nisi alteri ecclesie vel loco religioso. vt in. l. c. ligna. de conse. distin. j.
Consecratio

Consecratio

virginũ quo tẽpore de bet fieri. Rñ. ꝙ in die epiphanie ⁊ in natalibus apostolorũ. ⁊ ꝑ totā ebdomadā resurrectiōis. ⁊ omni die dominico vt no. xx. q. j. §. velamẽ. et. c. se. ⁊ in casu necessitatis puta ꝑiculi mortis oĩ die priuato. xx. q. j. deuotis et in gl. ij. de cōse. ec. vel al. Jnno. in. c. j. de tem. or. tʒz ꝙ etiā in solẽnibus festiui tatibus possunt consecrari.
¶ A quo debẽt cōsecrari. Rñ. ꝙ ab ep̃o
1
*proprio vt in. d. c. deuotis.
¶ Vtrũ illa q̃ est corrupta sit cōsecrāda.
2
*Rñ. ꝙ nō. xxvj. di. acutiꝰ. ⁊. d. c. deuotis. ⁊. c. iuuẽculas. ea. q. Et uis fuerit vio lẽter corrupta. tamẽ cōsecrāda nō est  lʒz corona ei duplicetur tũ ad meritũ nō tamen habebit aureolā virginũ. vt no. in summa. xxij. q. v. facit. c. ille famu le. ea. q. Sʒz theologi tenẽt ⁊ bene q ha bebit̃. ⁊ nec ꝓpter hoc nō cōsecrat̃. sʒz  ecclesie nō cōstat an consenserit vel ne. ¶ Quid fiet de ea que occulte corrupta fuit ⁊ nisi cōsecretur imminet scādalũ. Rñ. ꝙ ep̃s simulabit eā cōsecrare faciẽ do ea q̃ nō sunt de substātia cōsecratio nis ⁊ omittẽdo substātilia. ꝙ lʒz sicut pʒz in. c. j. de his que vi. me. ve. causa fi. et facit. c. vtilem. xxij. q. ij. ⁊ nomen virginitatis mutabit in nomen castitatis.
Consentire.

Consentire.

videt̃ ẜm Jnn. ĩ. c. j. genesi. de elec. quādo q̇s tacet in actui honorabili seu concupiscibili. sed in actu vituperabili: ⁊ preiu diciali ⁊ in quo esset verecundũ loqui ⁊ cōtradicere plerũ videt̃ dissentire. l. fi liusfa. §. inuitus ⁊ ibi gl. ff. de ꝓcu. ⁊ est gl. in. l. qui patitur. ff. mā. Et gl. ĩ. c. plerũ. ij. q. vij. limitat Jo. de Jmo. in. c. ve stra de loca. ⁊ gl. in. c. diaconꝰ. xxvij. di. in. d. l. qui patitur quādo actus qui fit in. preiudiciũ valet etiā illo cōtradicẽte secus si nō valet nisi presens cōsentiat  tũc tacẽs habet̃ pro cōsentiẽte. Exẽplũ primi vendo rẽ alienā domino pre sente ⁊ tacente. ⁊ sic nō valet.  etiā eo absente vel ↄ̃dicẽte potuit vẽdi in preiudiciũ vendẽtis. vt no. in. l. rẽ alienā. ff. de ↄtrahẽ. emp. sicut ⁊ legare possunt rẽ alienā in p̃iudiciũ sui heredisvt no. in. c. filius de testa. Exemplũ sci impignorat q̇s rem alienā presente domino et sic valet vt no. in. l. gaius. ff. de pi. ac. Et de hac distinctiōe habes tex. singu|larẽ in. l. sepe. §. currāt his. ff. de re. iud. facit. l. ff seruus cōis. fi. de. do. intervi. ⁊ vxo. vbi frater donās rẽ cōmunẽ sibi et fratri pñte fratre ⁊ nō cōtradicẽtevalet cōcessio. facit. c. cōtinebat̃ de his q̃ fi. a p̃. vbi si p̃latꝰ cōtulit bñficium pñte. c. ⁊ non ↄ̃dicẽte tʒz collatio. facitq no. bal. in. l. si tutor. C. inq̇. cau. in iure. re nō est ne. vbi dicit ꝙ si q̇s scit aliquẽ se gerere ꝓ eius ꝓcuratore. tũc si cōtradicẽdo potest illũ impedire. si tacet consentit. Secꝰ si nō pōt impedire. Similẽ decisionẽ ponũt dñi de rota in habẽtibus causaʒz cōmunẽ sivnus illoꝝ constituit procuratorẽ vt consentire videantur si possunt ĩpedire ⁊ qñ no. bald. in. l. ij. §. si vir. ff. so. ma. vbi dicit ꝙ q cōsensus requitur ad habilitandā ꝑsonam non cōntradictio habet̃ pro consensu. vt in l. quo ei. §. j. ff. rẽ ra. ha. vbi dicit glo. nō contradicere rati habitione par ẽ. Ex quo arguit bal. ꝙ satisfactũ est statuto florẽtinorum requirenti consensum. cō sanguineoꝝ in cōtractibus si consanguinei sciũt nec contradicunt pro quo facit illud singulare dictum. bal. in. l. potuit in vl. q. C. de iure. deli. vbi vult ꝙ si pupillus maior infante vna cum tutore ingressus est possessionẽ ꝙ per hoc hereditas est legitime comprehen sa. Nec ob. ꝙ autoritas debeat p̃stari verbis expressis: vt facit. l. j. ad fi. ff. de auc. tu.  hoc est verũ circa actꝰ expres sos. sed in tacitis tacite loquimur rebꝰ istis ⁊ factis. iuxta ill: ⁊ factis loq̇mur argumẽ tũin. l. de quibus. ff. de legi. ⁊. l. itẽ . ff. de pac. facit q idẽ bal. ĩ. l. mādatũ. C. mā. ĩ. ij. col. dicit q societas cō tracta cũ parte intelligit̃ cũ filio renoua si interueniat patiẽtia tutoris. Jtẽ aliud dictũ. in. l. post mortẽ. ff. de ado p. vbi idem bal. dicit ꝙ si filius vixit seor suʒz a pr̃e negociando. vt emancipatus per. x. annos pr̃e sciente ⁊ patiẽte presumitur emancipatus.

De cōsensu ⁊ quid dicat̃ Bal. in. l. fi. co. j. ꝟ. q̃ro nũquid sit dr̃ia. C. ad velł. dicit ꝙ est simul sensus. Jdẽ in. l. pacta nouissima. C. de pac. vbi ponit qualiter accipiat verbũ cōcedo ⁊ facit cōsensas ꝑditus suuʒz. bar. no. ẽ. l. si pater. in x. op. C. de insti. ⁊ substi. ⁊ an sufficiat ꝓ autoritate bal. no. ꝙ nō. ĩ. l. quecũ ad fi. versi. dicit arch. C. de. bo. q̃ lib.
¶ Sed nũquid in actu negatiuo req̇ra
1
*tur ꝓ testatio nevideatur ↄsentire. Rñ. quod in actu negatiuo abstinens ⁊ tacẽs non hr̃ pro cōsentiente. facit ꝙ no. ho. ⁊ Jnn. in. c. oliʒz. inter de re. spo. ⁊ q no. in cle. j. de procu. iuncta gl. fi. ff. de ꝓ cu. Similiter no. q qñ duo ꝓponũtur vni ⁊ solũ negat vnũ vr̃ alteꝝ affirmare vt ĩ. c. nōne bñdicimꝰ de p̃sũp. facit c. j.  post. p̃la. Sʒz bñ attende istam. q. qũo tacẽsvr̃ ↄsentire  vr̃ eẽ q̃si brocardica qō  multas patitur limitatiōes. ¶ Vtrũ exstẽtes ĩ ↄsilio ⁊ tacẽtes qñ ali q multũ tractat̃ sint culpabiles. Rñ.
2
*ꝙ existẽs in cōsilio inuoluunt̃ peccato ⁊ tenetur ad restitutionẽ de dāno. ⁊ siłr de q̇buscũ alijs qñ malo obuiare pos sunt ⁊ nō faciũt. Rō  q̇ tenetur loq̇ et tacʒz cōsentit ĩ eiꝰ preiudiciũ. l. de etate .§. q̇ tacuit. ff. de ĩterro. act. ⁊. c. si post ṗstinũ. de cōse. li. vj. Quilibʒz aũt de vniuersitate tenẽtur votũ suũ exprimere ĩ cōcernẽtibꝰ facta cōitatis ex debito offi cij. ar. in. c. j. de his q̃ si. a ma. par. c. et iō ibi dicit. Jnno. ꝙ nisi cōtradic at si aliq̃ ibi male agerẽt̃ hr̃ ꝓ cōsentiẽte quo ad pctm̃ ⁊ quo ad penā. Q quidẽ vłt quo ad culpam habeo ꝓ ĩdubitato de qͦcũ  qui potest obuiare peccato ne committat̃ nō facit. xxij. q. v. hoc vr̃. Sed de pena nō credo nisi in prelatovel cui ex officio cōpetit vt istis qui habẽt vocem in capło arg. eorum q̇ no. in. c. negligere. ij. q. vij. vel nisi dolose taceat ⁊ non prohibeat ar. eorũ q̃ no. in. c.  te. de sẽ. excō. ⁊ ẜʒz hāc distin. limita Bart. in. l. vtrũ. ff. de peri. vbi vult ꝙ solũ teneat̃ obuiare qui est subiectus illi qui debet offendi sicut seruꝰ filiꝰ ⁊ gl. ĩ. l. cłpa caret. ff. de re. iu. ⁊ tex. insti.  pu. iu. §. alia qui vult ꝙ cōsciꝰ uis extrantꝰ sit puniatur intellige qñ hʒz ex offō vł quādo dolose non ꝓhibet̃ vel in crimine lese maiestatis. l. quisquis. C. ad. l. iul. ma|iestatis. l. quisquis. C. ad l. iul. maiest.
3
*¶ Quādo debet prestari cōsensus. Rñ. vt colligitur ex bar. ĩ. l. si q̇s mihi bona .§. iusium. ff. de acq̇. he. ⁊ pa. in. c. cũ nos de his q̃ si. a p̃. ⁊ ab alijs doc. ibidem ꝙ quādo in actu requirit̃ iussus alicuiꝰ ⁊ tũc debet precedere vt. in. d. §. iussum quādo req̇ritur autoritas. i. cōsensus autoriʒzabilis. ⁊ dʒz interuenire in ip̃o actu ẜʒz ꝙ verbũ sonat vel modicũ ante seu immediate post vt. in. d. §. iussum et in. l. obligari. §. tutor. ff de au. tu. ⁊ insti. eo. §. tutor. qñ  req̇ritur legitima ⁊ dʒz precedere. c. lʒz. de regula qñ consiliuʒz ⁊ debet req̇ri ante ⁊ expectari respōsum c. cũ in veteri de elec. qñ requiritur cō sensus ⁊ tũc si de solennitate actus req̇ ritur vt interueniat certo tꝑe nō potest interuenire post. c. auditis iũcto. c.  ꝓ pter de elec. aut non requiritur certo tẽ pore sed simpliciter advaliditatẽ actus ⁊ tunc si actꝰ tenuit potest consentire ꝑ vnde canonicꝰ cōtẽptus in electiōe po test cōsentire quandocũ vult. c. quod sicut de elec. Si vero actꝰ non tenuit et tunc pōt etiaʒz interuenire post factum sed validat actũ non vt ex tunc. sed vt ex nunc. facit ꝙ no. gl. in rła ratum ⁊ in rła ratihabitio ⁊ in regula nō firmatur. de reg. iur. li. vj. quod limito verum in alijs sed non in sacramentis.
¶ Quid requiritur vt ratihabitio cōfir
4
*met actum p̃cedentẽ. Rñ. bal. in. l. fi. C admace. ⁊ in. l. obseruare. §. fi. ff. de offic. ꝓcō. multa dicit. ¶ Sed tu dic clarius ꝙ prĩo op ortet sit factũ noĩe meo vt ĩ. d. regula ratũ. Jntellige ẜm gl. in. c. cũ q̇s de sen. ex. li. vj. factũ nomine meo quan do mea contẽplatione fecit. ¶ Secũdo ꝙ habeā ratũ tan gestum noĩe meo nā possuʒz habere ratũ factum sed qua litatẽ facti non. s. ꝙ sit factum nomine meo. l. cũ interdicte venditiōis. C. ar. tu. ⁊ no. ĩ. l. pō ponius. ff. de neg. ge. ⁊ ista est opi. Ja. de arte approbata in. l. j. §. de jecisse. ff. de vi ⁊. vi. ar. ⁊ per gl. ẜm bart. ibidem in. §. sed ⁊ si cũ quis lʒzʒz bal. sit gl. contraria ibidẽ in. §. quotiẽs. hoc tñ aduerte ꝙ non soluʒz ratihabitio exp̃ssa fufficit sʒz etiā tacita ĩ maleficijs vt puta  non reuocat post scit ꝙ est factum noĩe eiꝰ ant nō ↄtradicitvt. li. nō cōt. c. j. ĩ. fi. de offi. dele. c. cũ olim el. j. C. de inces. nup. l. cũ ancillis. j C. de fer. l. j. ⁊ no. gl. in. c. cũ impositionibꝰ de iureiu. li. vj.  tũc est rati habitio presumpta. ij. q. j. no. tñ secus esset innō maleficijs. ¶ Tertio ꝙ actꝰ nō requirat pñtiā  que pñtiā requirũt ratihabitio nō pōt cōfirmare. Jnst. de auc. tu. §. tutor. ¶ Quarto req̇ritur ẜʒz pau. ĩ. c. j. de cōuer. infi. ꝙ ertre ma sint habilia ad illũ actũ perpetrandũ. s. tp̃s in quo actus gestus est ⁊ ratihabitionis tp̃s  si vnũ istorum deficit nō procedit ratihabitio  cũ ratihabi tio sit fictio iuris nō pōt ꝓcedere super impossibili de quo plene per Bar. ĩ. l. si quis ꝓ emptore. ff. de vsuca. Exempluʒz quidā noĩe ĩfantis ĩterficit maior factꝰ ratũ habet certe talis ratihabitio nō re tro trahit̃  impossibile erat tunc tꝑis talẽ mādare. Exemplũ de alio extremo. Ab aliquo habebā terminũ ad aliquid agendũ amicus meꝰ noĩe meo fecit ego post terminũ ratuʒz habui nō retrotrahitur  sicut post terminũ nō potuissẽ vere facere sic nec ficte. Rō quia vbi cer tũ tp̃s est de substātia ibi opʒz obserua ri tp̃s ałs actus est nullꝰ ipso iure. ff. de excu. tu. l. scire opʒz. §. ↄñs  recedere a tꝑe est recedere a forma. ff. de ver. ob. l. q̇ rome. §. augeriꝰ vide bonā gl. ĩ. l. fi. ĩ gl. ff. de ne. ge. i. fi. ⁊ ꝓ hoc facit text. ĩ. l. bonoꝝ. ff. rẽ ra. ha. vide bonam glo. in. ca.  sit de elec. li. vj. facit q no. Car. ĩ cle. quod circa de elec. vbi dicit ꝙ fictio nō potest id quod ẜm naturā est impossibi le exemplum instit. de adop. §. minoreʒz vbi q̇s nō potest adoptare eum quem non antecedit ꝑ tot annos ꝙ eũ generare posset. Similiter non posset fingi ꝙ quis viueret hodie q̇. ccc. annis pre teritis mortuus est. insti. de excu. tu. §. sed si in bello.
¶ Quinto requiritur ẜʒz Jnno. in. c. prudẽtia de offic. deleg. ꝙ illud quod quis facit valeat vt sit aliq̇d quia q nihil est nō pōt ratũ haberi vñ excōicās nomi|ne alterius non vʒz licet ille ratum habeat nisi ipse qui pōt excōicet. Similiter si q̇s iurisditioneʒz faciat noĩe iudicis nō pōt ratũ haberi.  q̃ facta sũt ⁊ so lẽnita tẽ requirũt non pñt rata haberi. Et iō cũ snĩa a nō suo iudice lata sit nul la  iudi. ac si clerici. ⁊ cũ alie solẽnitates requirant̃ q̃s ip̃emet q̇ ratũ habere vult si omitteret nō teneret q facit. ergo nec ratũ habere pōt si ab aliqͦ omittantur facit. d. l. obseruare in fine.
¶ Sexto req̇rit̃ ꝙ. possit mandatuʒz per aliũ fieri.  si per aliũ nō pōt fieri rati habitio nō retrotrahit̃ vt puta facit q̇s adulteriũvel fornicationẽ nomine meo nō possum ratũ habere vt dicit gl. in. l. j. §. quotiens. ff. de vi ⁊ vi ar. ⁊ Cy. l. non dñs. C. de accus. ⁊ ĩ. c. sciāt cũcti de elec. li. vj. limita istud verũ in alijs q̃ nō sunt delicta sed quo ad delicta. licet nō proprie cōmittat sʒz ĩter pretatiue. iō eadem pena puniet̃ tā eiusdẽdelicti ꝑticeps ⁊ mādatorvt no. bal. in. l. vnica. §. ne āt. C. de cadu. tol.
¶ Septimo ꝙ lex non req̇rat nisi delictum simpliciter  si lex requireret ma leficiũ ⁊ per prius machinationeʒz seu tractatũ nō sufficeret sola ratihabitio. facit gl. ⁊ Jo. an. in. c. j. de cōuer. cōiu. ex quo pʒz ꝙ lʒz mulier habeat ratuʒz homi cidiũ viri post morteʒz tamẽ.  requirit machinatio per prius. Jdeo non impe diet matrimoniũ sequens. cũ illo q̇ occi dit ẜʒz Ge. in. c. cũ q̇s de sen. excō. lib. vj. ¶ Vtrũ actus qui dʒz expediri ꝑ consen
5
*suʒz in cōmuni prestitũ valeat si singuli cōsentiāt vt singuli nōcollegialiter. Rñ. Pa. in. c. cũ in ec. de cā pos. ⁊ ꝓpri. quod non vt in. c. ge. de elec.. ⁊. l. ij. C. de decu. nec est speciale in electione uis glo. dicat cōtrariũ. in. c. j. de re. ec. nō ali. lib. vj. Sʒz tu tene quod nō vʒz. Et hoc sentit postmodũ Jo. an. ibidẽ in nouella ⁊ fir mat Jo. cal. ĩ. c. cũ oẽs de cōsti. ⁊ bar. ĩ. l. omnes populi. ff. de iu. ⁊. iu.
Conseruator.

Conseruator.

q̇s potest eẽ. Rñ. ꝙ si dat̃ a papa oʒz q sit ep̃s vel suꝑior p̃latꝰ. vel abbas. vel habẽs dignitatẽ vł ꝑsonatũ in cathedrali bus aut collegiatis ecclesijs. itẽ q non sit  iurisditiōe vł dñio seu districtu ec. vel tꝑali illiꝰ cui dat̃ ꝓ cōseruatore: exceptis illis q̇ regibꝰ ⁊ regis dāt̃. Jtẽ ꝙ nō sit ↄseruator cōseruatoris sui. hñtur hec ĩ. c. hac ↄstitutiōe de offi. dele. li. vj. ⁊ extra ciuitates vł dioceses ĩ q̇bꝰ fuerĩt deputati. vł alibi  ĩ ciuitatibꝰ: seu locis insignibꝰ vbi copia possit haberi ꝑi toꝝ ꝓcedere non pñt nec aliquos vltra vnā dietā a fine diocesis eorũdẽ trahere possunt vt in. d. c. hac cōstitutione.

De cōseruatore ⁊ quis possit esse ⁊ cuiꝰ ⁊ de officio eiꝰ no. Spe. ĩ. ti. de lega. .§. fi. ꝟsi. itẽ ꝙ nō estis. ⁊ Bal. inaddi. ad eũ. eodẽ. ti. ꝟsi. fin. ⁊ eoꝝ officiũ consistit quasi in mero ĩperiovt ibi no. Bal. ⁊ Jn no. in. c. statuimꝰ. ĩ fi. in glo. inꝟ. ad alia ꝟ. iurisditio authorum.
¶ De quibꝰ possint se ĩtromittere. Rñ. ꝙ solũ de manifestis ĩiurijs ⁊ violẽtijs.
1
*si de alijs se ĩtromiserint vel ad ea q̃ iudicialẽ indaginẽ req̇rũt suā potestateʒz extenderint. sunt suspensi ꝑ vnũ annũ ab officio: ⁊ pars q̇ hoc fieri ꝓcuraueit excōicationis snĩam incurrit ipso facto a q̃ non poterit absolui nisi primo satis faciat integraliter de expensis vt. ĩ. d. c. hac cōstitutione.
¶ Que expẽse debent restitui. Rñ. Ge. ibidẽ q solũ legitime ⁊ propter hanc
2
*causaʒz facte. ij. q. j. c. in primis.
¶ Quid si reꝰ negat notoriũ ⁊ actorvult ꝓbare. Rñ. ꝙ ↄẜuator cognoscere pote
3
*rit  q̇libet iudexcognoscere pōt an sua sit iurisdi. l. si quis ex aliena. ff. de iudi. ¶ Quātũ durat eoꝝ off. Rñ q vs ab obitũ ↄcedẽtis. ⁊. tũc expirat qͦ ad nego
4
*cia non cepta. vt ĩ. d. c. hac ↄstitutione.
¶ Circa munera ⁊ expẽsas assessoruʒz ⁊ notarioꝝ tenet̃ obẜuare q legatis statutũ ẽ  qͦ vi. j. iudex. §. j. cũ seq̃ntibus. ¶ Quid de attẽptatis ꝑ ↄẜuatores ↄ̃ p̃missa. Rñ. ꝙ irrita sũt ip̃o iure. d. c. hac cōstitutiōe. ⁊ hec ꝟa sũt nisi ĩ eoꝝ lr̃is
6
*alia ptās eis daretur vt fit cōiter. Et sic patʒz ꝙ hodie parũ valet hec prouisio. ¶ Sʒz q̇d si aliꝰ  ille cuiꝰ ẽ cōseruator ꝓcuraretvt se ĩtromitteret  alijs nũq̇d | esset excōicātꝰ. Rñ. Ge. j. d. c. hac cōstitu tiōe q nō nisi ꝑticiparet cũ parte post  excōmunicationẽ incurrit  tũc liga retur eadẽ excōicatione participādo in crimine criminoso. ałs non.
¶ Quis pōt absosuere istũ. Rñ. Ar. Jo.
8
*mo. ⁊ Jo. an. ĩ. d. c. hac cōstitutiōe quod ordinarius ex quo conditor canonis nō sibi reseruauit.
¶ Vtrũ possit vices suas alteri cōmitte
9
*re. Rñ. ꝙ nō: nisi citatiōes ⁊ snĩaruʒz denũciationes: nisi aliud specialiter ĩ eoꝝ lr̃is cōtineat̃. d. c. hac constitutione.
Consilium.

Consilium.

est voluntatis preceptũ necessitas. xiiij. q. j. q p̃ cipitur. tñ qui consilio dñi nō vtit̃ minꝰ boni ad ipiscit̃. c. quisquis. ea. q. Et merito arguit̃ ꝙ consilia sapiẽtum ⁊ recta suadẽtiũ nō vult recipere. lxxxiiij. di. c. j. Et ĩ dubijs debet homo requirere cōsiliuʒz. xvj. q. ij. visis. ⁊ d. xx. c. vlt. xj. q. iij. excellentissimus.

De consilio ⁊ an ⁊ qñ obliget not. plene in. l. nullus ex cōsilio. ff. de re. iu. ⁊ an cōsiliũ a pluribꝰ prestitũ circa ideʒz p̃stitũ a pluribꝰ dicatur vnuʒz vel plura Bal. ĩ. l. si familia. ff. de iurisd. om. iudi. no. fit vnum ⁊ non plura.
¶ Vtrũ quis teneat̃ ex cōsilio dato. Rñ.
1
*ꝙ aut dat quis consilium delinquenti aut contrahenti si delinquenti quo ad peccatũ indistincte inuoluit̃. sʒz quo ad penā seu ad restitutionẽ faciẽdā distin guo aut tał erat facturꝰ ẽt sine cōsilio ⁊ tũc si dedit. cōsiliũ ope tenet̃ insti. . ob. q̃ ex delic. na. §. at vbi ope. ff. de. fur. l. si q̇s vxori. §. j. etiā si cōsiliũ nō adhibuit principaliter. sʒz secundario. ff. de fur. l. si pignore. §. pe isti. de fur. §. ope. vt puta acomodauit scalā ad ascendendum ⁊ huiusmodi. si ꝟo dedit consilium sine ope alias facturo non tenetur. di. §. atvbi ope. Nec ob. l. j. §. si quis. ff. de ser. cor. quia est casus specialis in qͦ non dʒz augeri malitia serui laudādo vł pōt di ci ꝙ ibi nō solũ cōsulit. sʒz etiā laudādo ĩcitauit ꝙ magis est ꝓ hoc facit q no. ĩ. l. sepe. §. fi. ff. de ꝟ. si. ⁊ ĩ. l. ij. §. fi. ff. mā. si ꝟo nō erat facturꝰ tenet̃. l. si remunerā di gr̃a. §. plane. ff. mā. sʒz. nō eicuidit cō siliũ ẜʒz gl. in rła nullꝰ ex cōsilio de reg. iur. li. vj. sed ei cōtra queʒz ⁊ eius maleficij noĩe puta si fecit homicidiũ homicida ẽ. l. d. si q̇s viduā. ⁊ hmōi. Sʒz tu dic in cōscĩa teneri etiā ei quẽ mate cōsulen do corrupit tũ pōt exhortādo ad bonũ ar. vj. q. j. teriores. Si ꝟo dat ↄsiliũ ↄ̃hẽti ⁊ tũc si est fraudulẽdũ tenet̃ ĩdisticie. ff. de dolo. l. ꝙ si cũ scire vbi ille q̇ cōsuluit dolose ⁊ sui lucri cāmutuare de bitori nō idoneo tenet̃ actiōe de dolo ei cui ↄsiliũ dit ad idẽ. ff. ꝓ soc. l. ij. Siꝟo nō ẽ fraudulẽtũ nō tenet̃. vt ĩ. d. cła nul lꝰ ex ↄsilio. ff.  dolo. l. elegāter ĩ fi. ⁊ hoc veꝝ si ẽ simplex ↄsiliũ  si eẽt mādatũ uis nō sit fraudulẽtũ si ẽ signata cer ta ꝑsona. puta mādat q̇s tibi vt titio pe cuniā tradas ⁊ sic tenet̃idistĩcte ẽt si ałs erat facturꝰ. ff. mā. l. ij. §. tua ⁊ aliena et ff. de. ne. ge. l. iij. §. fi. si ꝟo nō est designa ta certa persona ⁊ tũc si ałs nō erat facturꝰ tenetur vt in. d. §. fi. ałs no.
¶ Vtrũ ille q̇ dʒz aliq̇d agere cũ consilio
2
*alicuiꝰ possit ꝓcedere si ille mortuꝰ ẽvel est absẽs vel nō vult cōsulere. Rñ. vtcolligo ex Ge. ĩ. c. j. ne se. va. li. vj. ⁊ pa. ĩ. c. ex parte  cōsti. ꝙ ant cōsiliũ dʒz peti ex sta tuto vel ex consuetudine. ⁊ tũc pōt ꝓce dere si ille mortuꝰ est vł remotꝰ vel non vult dare qñ ꝑiculosũ est expectare respectu actꝰ suꝑ qͦ req̇ri dʒz sicut collatio bñficij ⁊ hmōi. Si ꝟo cōsiliũ nō req̇rit̃ ꝑ statutũ vel cōsuetudinẽ sʒz de mādato alicuiꝰ Ge. ibidẽ tʒz ꝙ nō pōt ꝓcedere. sed dʒz ad mā dāteʒz referri. ⁊ hoc veꝝ ẜʒz Vin. ⁊ Cōpo. nisi cōmissio facta fuisset sub nomĩe dignitatis  si. mortuꝰ est expectabit̃ successor ar. c. qm̃ abbas de of. deleg. Pan. ꝟo limitat veꝝ nisi imineat ꝑiculũ in dilatiōe ar. l. si lōgꝰ. §. si filius. ff. de iud. ⁊. in. l. si cum dotẽ. §. sʒz si latitat. ff. sol. ma. ⁊ hoc sentit barto. in. l. j. §. si plures. ff. de exerci. Ratio ẜm eum  mādatum dʒz ĩtelligi ẜm iura ar. c. ex lr̃is de consti. et. c. ij. de rescrip. Sed de mente iuris est ꝙ si potest haberi habeatur ⁊ si non pōt haberi ⁊ periculuʒz sit in mora procedatur ad consumma|tionẽ actus vt in. d. c. j. Et placet mihi quia sic videtur de mente mandantis. ¶ Vtrũ actꝰ gestꝰ teneat si pōt peti cōsi
3
*liũ ⁊ nō petit̃. Rñ. pa. in. d. c. ex ꝑte ꝙ si mādator ex forma mādati voluit req̇ri ↄsiliũ nō tʒz actꝰ nisi req̇rat̃. vt ĩ. c. cũ ĩ ve teri. de ele. Si ꝟo ẽ ex dispōne legis. et tũc si lex a ṗncipio eũ dedit ptātẽ man dauit cōsiliũ req̇ri siłr nō valet ex defectu ptātis  habuit eā modificatā ⁊ q̃li ficatā. ⁊ sic intelligerẽ. c. nouit. de his q̃ fi. a p̃la. ita ꝙ sine clausula decreti actꝰ ẽ nullꝰ aut habẽti priꝰ ptātẽ mādauit. suꝑior. vt ꝓcedat cũ cōsilio. ⁊ tũc tʒz lʒz sit puniẽdꝰ. ar. c. dilectꝰ. el. ij. de p̃bẽ. vide gl. singularem. in cle. j. de iurepatro.
¶ Vtrũ obligatꝰ petere ↄsiliũ teneat̃ il
4
*lud seq̇. Rñ. Ge. ĩ. d. c. ꝙ aut peti dʒz ab eo a cuiꝰ ptāte dependet ṗncipałr actꝰ vt ꝙ clericꝰ nō ↄueniat̃ corā alio ep̃o si ne ↄsilio ꝓprij ⁊ sic tenet̃ seq̇ ⁊ iste ẽ casus ĩ. c. j. de fo. cōp. cũ gl. si ꝟo nō depẽdet actꝰ ab eo sʒz vna cũ alijs dʒz ĩteresse tũc si ꝑ alia iura dʒz seq̇ claꝝ ẽ ꝙ artabit̃ ⁊ ita ꝓcedit gl. ĩ. c. ij. de co. vj. ẜm ĩtellectũ Ho. pʒz hec ĩ. c. studeat. l. di. ꝙ req̇rit ↄsiliũ alioꝝ ep̃oꝝ ĩ depositiōe sacerdotis: ⁊ ĩtelligit̃ ꝙ seq̇t̃ ꝓpter. c. si aũt pres by. xv. q. vij. aut nō apꝑet ꝑ alia iura exp̃sse ꝙ debeat seq̇ tũc si dʒz req̇ri a ꝑti cipe officijsuꝑ illa opʒz seq̃t̃ ↄclusio ẽ ĩ. c. venerabili de off. dele. Nam coadiutor ibi datꝰ hʒz offm̃ super rebꝰ eccłie sicut p̃latꝰ cui dat̃ ergo dʒz seq̇ eiꝰ ↄsiliũ. Aut nō dʒz req̇ri a ꝑticipe officij sʒz ab habẽte ius. ⁊ sic tenet̃ seq̇. vñ si mādat̃ ꝓuideri alicui de eccłia req̇sito ↄsilio patro ni. dʒz ↄsiliũ seq̇ cũ habeat ius ĩ tali ꝓuisiōe eccłie dictũ ẽ Jo. an. ĩ. c. dilectꝰ. de off. le. ⁊ ĩ. c. j. de cap. mo. aut nō dʒz req̇ri ab habẽtibꝰ ius. tũc si materia habeat ꝙ debeat seq̇ sequẽdũ est puta si ↄsulat̃ alicui ne ordĩet̃ ꝓpter irregularitatẽ. ⁊ ita ꝓcedit tex. ĩ. c. ad aures. de eta. ⁊ q̃li. ⁊ ita eũ ĩtelligit Jo. an. in. d. rła nullus ex ↄsilio aut materia nō hʒz vt sequat̃. ⁊ sic nō tenet̃ seq̇. de ele. cũ ĩ veteri. de arbi. cũ oliʒz. adde ẜm Jo. an. ĩ regula nul lus li. vj. in mer. ꝙ si dicat̃ iuxta ↄsiliũ. vel ẜm ↄsiliũ talis tenet̃ seq̇. Et ẜʒz Cy. ĩ. l. id ꝙ pauꝑibꝰ. C.  epi. ⁊ cle. idẽ dicẽ dũ qñ dicit̃ de ↄfilio talis secꝰ si dicit̃ cũ ↄsilio sʒz Jo. an. vbi. s̃. ⁊ Bar. ĩ. d. l. id ꝙ nō approbāt hoc sʒz tenẽt ꝙ nō tenet̃ sequi. Ego recurrerem ad intentionem mandantis.
¶ Sod pone ꝙ tali obigato seq̇ cōsiliũ
5
*det̃ ↄsiliũ ĩiustũ. Rñ. ho. ⁊ sequit̃ pa. ꝙ nō dʒz seq̇.  ↄsiliũ ĩportat ꝙ sit iustũ vt in. l. titiũ ⁊ meuiuʒz. ff. de admi. tu. ⁊ no. Bar. ĩ. l. j. §. plures. ff. de exer. ⁊ ẜm eũdẽ ho. possent ꝓferre snĩaʒz ↄ̃riā. q veꝝ ẜʒz Pa. de eq̇tate. secꝰ de rigore iuris. Q veꝝ credo. nisi periculũ esset expectare quia posset dare etiam de rigore iuris vt supra dictum est.
¶ Quid si papa mādet collegio vt eli
6
*get vnũ cũ ↄsilio talis poterũt ne elige re eũ a quo ↄsiliũ petere debẽt. Rñ. pa. ĩ d. c. cũ ĩ veteri ꝙ sic ẜm ho. secꝰ si ↄsilio ⁊ assensu mādasset  nō possent.  ĩ. j. casu pōt ↄsulere ne ip̃m eligāt. ⁊ sic nō ↄsentit añ electionẽ. sʒz ĩ sco casu  oʒz ↄsentiat notabit̃ ambitiosusvt ĩ. c. post petitā de electiōe ex q̇ pʒz q lʒz statuto caueat̃. ne mulier possit alienare. nisi de cōsensu duoꝝ agnatoꝝ tñ alienatio fctā vni  ↄsensu alteriꝰ agnati vʒz. ĩmo plꝰ dicit ho. vt recitat pa. vbi. s̃. q si cō mittat̃ aliq̇d sic cũ cōsensu ⁊ ↄsilio triũ ⁊ vnus dissentit ⁊ duo cōsentiũt q suf ficit dummodo tertius non cōtẽnatur. ¶ Quid de ꝓponẽtibꝰ ĩ ↄsilijs aliq̇d qͦ
7
*ꝓximi ĩiuste dānificent̃. vel q fiāt iniq̃ statuta. Rñ. ẜm. Dy. q tenent̃ ad resti tutionẽ ĩsolidũ. qñ talis danificatio nō fuisset facta nisi ex eoꝝ ꝓpositiōe vltra mortale pctm̃ q cōmiserũt ꝓponẽdo.
Conspiratio

Conspiratio

vide supra coniunctio.
Constellatio

Constellatio

vide infra sortilegium.
Constitutio

Constitutio

alia ciuilis. alia eccłia stica. Ciuił. ciuile vel forẽse ius appellat̃ eccłiastica ꝟo cano nis noĩe cẽset̃. iij. §. j. vbi dicit gl. ꝙ etiā aliqñ ↄstō eccłiastica appellat̃ canō qñ ↄstituit̃ in vniuersali cōsilio. Aliqñ do|certũ qñ papa statuit de ↄsensu cardinaliũ ad nullius cōsultationẽ extra de elec. bone. el. j. qñ etiā solꝰ extra de re scrip. c. j. aliqñ epistola decretalis qñ pa pa statuit aliq̇d ad alicuiꝰ ↄsultationẽ aliquādo dogma ꝙ cōsistit in doctrina fidei xp̃iane aliqñ mādatũ ꝙ ↄsistit in doctrina morũ aliqñ ĩterdictũ quo nul la pena addicit̃ facit. c. si q̇s dogmata. xxv. q. ij. aliquādo sanctio quādo addit penā. xvij. q. iiij. si quis. Constitutio ta mẽ ꝓprie dicit̃ quod princeps statuit. c. constitutio di. ij. large accipitur pro omni iure scripto. c. cum oẽs de consti.
Ad ꝓpositũ eoꝝ q̃ ĩ hoc. §. dicũt̃ dico ꝙ si ↄstitutio fiat cā pẽdẽte ꝙ iudex ẜm illā nō dʒz iudicare sed ẜm veterem no. Alex. in. l. omnes populi. col. viij. ff. de iusti. ⁊ iure ⁊ Spe. in tit. de appel. §. officijs vexum. sed quid si dum causa.
¶ Vtrũ cōstitutio pape q̃ a principio.
1
*cōiter nō recipit̃ ipso sciẽte ⁊ tollerante obliget ad pctm̃. Rñ. Pa. ĩ. c.  circa de cōsan. ⁊ af. post. d. Ant. ꝙ nō. pro quo fa cit ꝙ no. iiij. di. §. leges de tre. ⁊ pa. c. j. si vero a principio a maiori parte recipit̃ sic obligat: uis minor pars. nō seruet Et sic intelligo. c. cuʒz iamdudũ de preben. ꝙ multa per patientiam tollerant̃ q̃ si deducta fuerint ĩ iudiciũ: exigente iustitia nō debẽt tollerari. vide ꝙ dico. Consuetudo. §. x.
¶ Vtrũ oẽs cōstitutiōes emanate post
2
*cōpillationeʒz decretaliũ habeant vim. Rñ. ꝙ nō nisi de his fiat mentio in. vj. lib. decretalium. vel nisi sint facte post dictum sextum vt probatur in prologo dicti sexti. De hac materia vide. j. lex.
Consuetudo

Consuetudo

est ius quoddam mo ribus institutũ quod pro lege suscipit̃. c. cōsuetudo. j. di. ⁊ de hac hic loquor nō de illa ↄsuetudie large dicta qua q̇s dicit̃ consuetus facere aliq̇d q̃ est quoddā ius priuatũ nō publicum vt ista de qua hic vt. l. de quibus. ⁊. l. cum de cōsuetudine. ff. de legi.
De materia huiꝰ. §. ⁊ ꝙ seruāda sit cōsuetudo no. gl. in. l. si primꝰ. §. placuit in ver. ꝑ lapidẽ. ff. de aqua plu. arcẽ. ⁊ di cit̃ ius cōe in loco in quo est. Alex. in. l. de quibus. ff. deleg. ⁊ viget in ꝑpetuũ fi nō reperitur mutata. no. Bal. ĩ. c. j. §. sed et res. col. ij. ver. itẽ no. istā gl. in ti. per quos fiat ignosce. in li. feu.
¶ Quis pōt consuetudinẽ introducere
1
*Rñ. ꝙ ille pōt facere legẽ  a quo remouetur genꝰ ⁊ eius species. l. filius in fi. ff. de do. ⁊. l. iurisgẽtiũ. §. si fraudandi. ff. de pactis in gl. ergo a cōtrario sensu cōsuetudo est species iuris. Jnsti. de iu re natu rali. §. constat.
¶ Que requirunt̃ ad faciẽdā cōsuetudi
2
*nem. Rñ. ꝙ. v. de necessitate. vt habeat vim legis. ¶ Primũ ꝙ sit rōnabilis.  de substātia legis ẽ ꝙ sit rōnabilis. iiij. di. erit aũt. Jdeo cōsuetudo rōne carẽs nũ habebit viʒz legis. ⁊ no. q vt dicit d. an. i. c. fi. de ↄsue. ⁊ refert ge. in. c. lʒz de cōsti. li. vj. cōsuetudo in tātũ rōnabilis in tũ ꝑticipat de fine iuris. Finis canonici est felicitas aĩe finis iuris ciuilis ẽ bonũ publicũ. vt. no. gl. de iureiu. cũ cōtingat. Et iō cōsuetudo dʒz cōueni ri religioni discipline et saluti. si ergo istis est cōtraria puta  nutrit pctm̃ de se est irrōnabilis ⁊ non pōt seruari sine pctō. viij. di. q̃ cōtra. ⁊ sex. c. ij. uis ↄue niret iuri ciuili. sicut vsure q̃ ꝓ bono pu blico ꝑmittebant̃. vel dic ẜm pa. in. d. c. fin. ꝙ quādo cōsuetudo aliquo bono fine instituit̃ dicit̃ rōnalis licet sit cōtra ius q est rōnabile quia illud vno respectu istud alio exemplũ ius statuit ꝙ ep̃s tractet negocia cũ cōsilio capituli. c. nouit ⁊. c. to de his que fi. a pre. ⁊ est ratio  firmus est iudiciũ plurimoꝝ. c. prudentiā: de of. del. ⁊. xx. di. quibꝰ vbi dicit̃ faciliꝰ inuenit̃ q a pluribꝰ senio ribus querit̃. tamen cōsuetudo pōt introducere cōtrariũ vt in. c. nō est d econ sue. li. vj. q̃ tamẽ erit rōnabile alia rōne valet vt faciliꝰ expediant̃ negocia hoc verũ dummodo non sit contra veritatẽ et bonos mores.
¶ Sʒz q̃ro an alia ↄsuetudo possit eẽ rō
3
*nabilis q̇ sit ↄ̃ legẽ dei ⁊ naturalẽ. Rñ. pa. vbi. s̃. q p̃cepta dei q̇dā sũt mortalia vt puta. q̃ mores ĩstruũt ⁊ĩformāt si|cut nō occidẽs ⁊ honora patrẽ tuũ ⁊ hu iusmodi. ⁊ in istis pōt ↄsuetudo distin guere limitare ⁊ augere si rō naturalis suadet nec est pctm̃  p̃sumẽdũ est ip̃ʒz deũ sic voluisse cũ noluerit oẽs casusdi stinguere sʒz dederit regulas ⁊ ptātẽ vi cario suo. xxviij. di. quodcũ ligaueris sed vbi rō nulla naturalis suggerit ius diuinuʒz distinguere seu limitare nulla lex pōt ⁊ minus cōsuetudo ⁊ eā faciens dicit̃ errare. ⁊ sic intellige text. in. c. sunt quidam. xxv. q. j. Quidā sunt precepta mistica. i. figuralia. ⁊ istoꝝ quedam sacramentalia de quibus poterat rō reddi ad literā vt de circũsione ⁊ de purificatiōe post partũ mulieris. Quedam ꝟo cerimonialia de q̇bꝰ rō reddi nō po terat qͦ ad literā. sʒz solũ quo ad intellectũ. vt nō arabis cũ boue ⁊ asino. ⁊ huiusmodi. Jtẽ quedā iudicialia sunt que nō obligant hodie nisi ẜm ꝙ dicā. j. decime. §. j. ⁊ ↄ̃ ista valet consuetudo.
¶ Scm q requiritur est ꝙ mores et
4
*actus hoĩm ꝑ quos introducit̃ cōsuetu do solũ vt. d. l. de q̇bꝰ sint tales ꝙ ꝓbabiliter arguāt cōsensum ppłi illiꝰ q̇ po test facere cōsuetudinẽ. d. l. de quibus. ¶ Sʒz quō possuʒz p̃sumere de consensu
5
*ppłi volẽtis introducere cōsuetudnem Rñ. ꝙ actꝰ aut ꝓcedũt a suꝑiori vt sunt actꝰ iudiciales. tũc si cōsensus ppłi accedat a ṗncipio vel ex post facto tacite ⁊ sint frequẽtati ita ꝙ saltẽ sint duo. vt due sentẽtie ⁊ lapsus tꝑis sic p̃sumit̃ cō suetudo  hñt aptitudinẽ ad consuetu dinẽ inducendā. ff. de in offi. test. l. nā ⁊ his ⁊. ff. ad sil. l. si quis. §. q sub eodem tecto. si ꝟo tales actꝰ nō sũt iudiciales vt vẽdere locare ⁊ hmōi aut actus priuatoꝝ. vt est videre ĩ porticibꝰ suꝑ viā publicā tũc nō sufficiũt duo actꝰ sʒz req̇rit̃ trequẽtia ⁊ multitudo actuũ ita ꝙ totus ppłs sciat. l. sʒz ⁊ ea. ff. de legi. ⁊. l. nam ĩperator ibidẽ. ⁊. ff. de insti. ac. l. sʒz ⁊ si pupillus. Jtem ꝙ sint actus taliter publici. ⁊ ita notorij ↄ̃riā cōmunioneʒz opi. doc. vt verisiłr trāsierint in noticiā totiꝰ ppłi. d. l. sʒz ⁊ si pupilꝰ. §. p̃scribere ⁊ rō est quia oportet vt interueniat tacitus consensus populi si debet esse consuetudo quia ex vno actu agnosci non potest uis sit notoriꝰ nisi habeat cau sam successiuam per tempus debitum ad introducendā cōsuetudinẽ vt puta si pons edificaret̃ in publico ⁊ haberet causam ꝑmanentẽ. Siłr si beneficiũ seculare cōfert̃ regulari ⁊ possidetur tꝑe habili ad consuetudinẽ efficit regulare ⁊ ecōtrario vt ĩ. c. cũ de bñficio de pre ben. li. vj. vel nisi apparet de exp̃sso con sensu ppłi volẽtis introducere ↄsuetudinẽ per illũ actũ sine quo consensu nũ  erit cōsuetudo vt no. gl. in. d. c. cōsuetudo. ⁊ lʒz gl. ĩ. c. ita nos. xxv. q. ij. ⁊ ĩ. c. cũ ecclesia de cā pos. ⁊ ꝓprie. dicat ꝙ binꝰ actus in criminalibꝰ facit ↄsuetudinẽ. Jntellige de ↄsuetudine large accepta non de ista de qua hic.
¶ Tertiũ ꝙ requiritur est vt sit ĩtrodu
6
*cta ex certa scĩa nō per errorẽ  si talis est error q̇ tollat cōsensum nō pōt eẽ cōsuetudo quia deficit causa. s. consensus populi. d. l. de quibus.
¶ Quartũ ꝙ requirit̃ est ꝙ maior pars
7
*ppłi sit via illa cōsuetudine. Jntellige de moiori ꝑte ppłi habẽtis ↄsensuʒz ha bilem ad faciẽdũ legẽ. vnde pueri mulieres ⁊ furiosi ⁊ hmōi computant̃ ĩ nu mero  nōcōdere legẽ vt ĩ. l. j. ff. de legi. ⁊ non solũ maior pars sed oportet sint due ꝑtes populi vel collegij vt. l. nulli ⁊ in. l. plane. ff. quod cuius. vni. aliter sicut legem non possunt facere sic nec cō suetudinem.
¶ Quintũ ꝙ requirit̃ est tp̃s debitum
8
*sed quero quātũ tp̃s requirat̃. Rñ. pa. ĩ d. c. fi. de cōsu. ꝙ licet varie sint opi. tamen istud sibi vr̃ ꝙ de iure ciuili req̇ritur tp̃s. x. an.  iura requirunt tempus longũ ad introducẽduʒz consuetudinẽ. C. que sit lō. cōsue. in rubro ⁊ in nigro ⁊ ar. in. l. ij. C. de serui. ⁊ longũ tempus ẽ x. an. C. de p̃scri. lon. tẽp. per totum ⁊ in gl. dicte. Ru. C. q̃ sit lōg. consue. ⁊ hoc tʒz bar. in. d. l. de q̇bꝰ ⁊ Cy. in. d. l. ij. de iure aũt canonico dic ꝙ aũt cōsuetudo est p̃ ter ius. ⁊ sufficit tp̃s. x. an. facit gl. ĩ. c. fi. de cōsue. li. vj. ⁊ in. c. ↄsuetudo. xij. di. li. | mita ẜm Jnn. in. c. cũ dilectus de ↄsue. nisi veniret ad detrahẽdũ iuri alicuiꝰ ecclesie ꝑticularis  tũc requirit̃ tẽpus debitũ ad p̃scriptionẽ. secꝰ si esset ↄtra ecclesiā vłem. sed pa. in. d. c. fi. etiā ideʒz tẽpus requirit ↄ̃ ecclesiā vłem aut consuetudo est ↄ̃ ius canonicũ et req̇ritur tp̃s. xl. an.  opʒz sit p̃scripta vt in. d. c. fi. ⁊ in. c. iij. de ↄsue. li. vj. dicit tñ. d. ant. in. d c. fi. ꝙ si papa scit sufficit tẽpus. x. an. q est sing. si vero cōsuetudo esset cō tra ea que reseruata sunt principi in signum specialis priuilegij: tunc tam de iure ciuili  cano. requiritur tp̃s de cu ius initio memoria non sit vt est tex. in c. super quibusdā de. verb. sig.
¶ Vtrũ talis cōsuetudo tollat legẽ con
9
*trariā. Rñ. ꝙ sic si suꝑior fecit ⁊ tollerat facit gl. in. c. j. de treu. ⁊ pac. ⁊ q ibi no. Gof. vnde dicit do. ant. ꝙ non requirit̃ alia prescripto  ex qͦ superior videt et tollerat nō videt̃ velle vinculũ inijcere. pa. ibi dicit ꝙ sufficit binus vel trinus actꝰ vt tollat̃. si vero suꝑior ignorat tũc distingue aut lex cōtraria hʒz clausulaʒz derogatoriā ad cōsuetudinẽ: ⁊ nō vʒz cō suetudo  lex semꝑ loquit̃. l. arriani. C. de here. Et hoc veꝝ ẜm Ant. ĩ. c. fi. de cō sue. nisi ex noua causa vel etiā antiqua verisimiliter nō cogitata cōsuetudo induceret̃ quā si ṗnceps cogitasset admi sisset ar. l. si hominẽ. ff. mā. est tex. iũcta glo. in cle. statutũ de elec. vel ẜm Ge. in c. lʒz de cōsti. lib. vj. ni si lex tm̃ resisteret ad fineʒz vt cōsuetudinẽ preteritā tollat ꝙ patet qñ nō facit mentionem de ea nisi vt eam tollat qñ aliter non tolleret̃ vt pʒz in. d. c. lʒz  tũc potest induci nona cōsuetudo ⁊ ita potest ꝓcedere glo. in cle. statutum. de elec. Preterea tenet Pe. de peru. in trac. de canonica portio ne circa fi. ꝙ potest introduci noua cōsuetudo cōtra cle. dudũ de sepul. si vero nō hʒz clausulā derogatoriā vʒz cōsuetudo ↄ̃ legẽ ar. l. ex facto. ff.  vulg. ⁊ pup. sub. dũmodo sit p̃scriptio quo ad tollen dũ ius canonicũ  quo ad tollẽdũ ius ciuile nō oportet sit p̃scripta sʒz sufficit tacitus consensus populi. quia seculares habeāt ius ↄdẽdi leges etiā ↄ̃ legẽ ĩperatoris ab ip̃o ĩperatore. l. oẽs ppłi. ff. de iust. ⁊ iu. ⁊ iō pñt ĩducere cōsuetudinẽ nō sic ẽ ↄ̃ ius canonicũ. Sʒz opʒz p̃scripta sit ⁊ nō sic ius q p̃scribi nō pos sit: ⁊ iō  laici nō pñt p̃scribere spũalia sic nec ↄsuetudinẽ inducere. c. masana. de ele. etiā si nō esset memoria de eius inicio vt no. Jo. an. ĩ. c. ij. de p̃bẽ. li. vj. fa cit q dicā. j. matrimonium. iij. impedi mento. xvij. §. j. de statuto.
¶ Sʒz pone ꝙ lex seu statutuʒz hʒz excōi
10
*cationẽ annexā in ↄ̃ faciẽtes nũq̇d idẽ erit vt ↄsuetudo tollat. Rñ. vt colligo ex Car. in ꝓlogo cle. Jnn. ⁊ Cal. do. Ant. ⁊ Pa. in. c. j. de treu. ⁊ pac. q̇dā tenẽt ꝙ nō excusant̃ faciẽtes ↄ̃ etiā qñ solẽt eẽt p̃ceptiua  ex quo a ṗncipio legauit ↄ̃ueniẽtes ad pctm̃ nō tollit̃ eis dispositio.  tp̃s nō est modus tollẽde obliga tionis. l. obligationum. la. ij. §. plʒz. ff. de act. ⁊ ob. Sed tu tene ꝙ si ↄ̃rium legis vel statuti nō est de se mortale pctm̃ remota lege vel statuto nō ligat ẜm ꝙ. s̃. dixi  lege simplici. ⁊ sic tene ꝙ nō erũt excōicati faciẽtes ↄ̃riũ ex quo ꝑ binum actũ factũ est ↄtra legislatorẽ scientẽ ⁊ valentẽ ↄ̃dicere ⁊ nō ↄ̃dicentẽ. vbi autẽ ignorat req̇ritur tp̃s. xl. an. si est ius canonicuʒz vel si est statutum ep̃i. ⁊ credo sufficiũt. x. an. vñ delinquẽtes sine rōnabili cā bñ ligabunt̃ ⁊ pena ⁊ culpa. sed post non. nec ob. ꝙ ex quo tales peccauerũt nō poterit induci consuetudo.  successoris possunt extimare ꝙ ex iusta causa nō seruauerũt. facit tex. in. c. cum olim de cle. cōiug. q. vlt. c. cũ multe vbi loquit̃ de lege penali abrogata per con trariā ↄsuetudinẽ. si ꝟo ex rōnabili cā nō seruauerũt p̃decessores. sic etiā non peccauerũt nec ligati fuerunt. facit q no. archi. in. c. vtinam. lxxvj. dist.
¶ Quō interrũpit̃ consuetudo. Rñ. pa.
11
*c. fi. de cōsue. q si est completa ⁊ ꝑfecta req̇rit̃ tp̃s. x. annoꝝ ⁊ sic intellige Jo. an. ibidẽ. ałs nō frangit̃ etiā ꝑ plures alios ↄ̃rios actꝰ. Si vero nō est cōpleta sufficit vnus actus contrarius ita ꝙ de nouo oportet incipiat̃ ar. l. vbi duo. ff. | de reg. iur.
¶ Vtrũ ex ↄsuetudine possit introduci
12
*vt exigatur aliq̇d pro spũli sine symonia. Rñ. Pau. in. c. suam de symo. q sic qñ nō precessit exactio. sed ex mera libe ralitate ⁊ deuotione populi talis ↄsue tudo est introducta. facit. c. ad apticam de symo. vbi dicit cōpellendos ad laudabilẽ consuetudinem seruādā. si vero exactio p̃cedens dedit causam cōsuetudini tũc non valet cũ habeat initiũ vi tiosum ⁊ sic intelligit̃ tex. in. c. cũ in ecclesie de sy. si bene ponderetur limita hec vt. j. sy. ij. §. xxj.
¶ Sed tuʒz tp̃s requirit̃ ad istā cōsue
13
*tudinẽ introducẽdā. Rñ. Pa. vbi. s̃. ꝙ tp̃s. x. annorũ tũ  clericos nō astrĩgit sʒz laicos inter quos regłr currit consue tudo ex cursu. x. annorũ vt cōiter no. in l. de quibus. ff. de legi. itẽ  pia ⁊ ideo etiā de iure canonico sufficit prefatũ tp̃s. vt no. gl. in. c. fi. de consue. lib. vj.
¶ Vtrum in oĩ pacto intelligat̃ actũ ꝙ
14
*est cōsuetũ. Rñ. ꝙ sic. l. semper in stipulatiōibꝰ. ff. de re. iu. tex. est ĩ. l. ꝙ si nolit. .§. qui assidua. ff. de edil. edi. ff. de aqua plu. ar. i. si prius. §. placuit. C. lo. l. lʒz. ⁊. ff de le. cōmis. l. iij. si q̃ incipit fundus. ar. ff. de prescri. ver. l. si tibi. proptereadicit bal. in. l. liberto. C. de ope. li. ꝙ q̇ cōduxit operarios alio nō expresso tenet̃ eis ꝓuidere in expẽsis ⁊ ferramẽtis ẜm ꝙ est cōsuetũ ⁊ nō ałr. allegat. d. §. placuit ⁊ bar. in. l. nemo est. q̇ nec sciat. ff.  duo. reis dicit ꝙ si consuetudo est ꝙ doctor legat per substitutũ. intelligit̃ q istud possit licet non sit actum.
¶ Vtrũ ↄsuetudo praua excuset a pena
15
*huiꝰ scłi. Rñ. ẜm gl. iiij. di. j. c. deni ꝙ sic. si ↄsuetudĩs prauitas nōdũ est declarata ꝑ ius. secꝰ quo ad deũ. Q verũ ĩtelligo ꝙ nō excusat quo ad deum qñ ignorātia praue cōsuetudinis esset cras sa: vt puta ↄ̃ ius naturale. xxxij. q. vij. flagitia. Secus vbi esset ꝓbabile dubiũ suꝑ cōsuetudinis validitate nā tunc ignorātia legis non est pctm̃ vti. l. regu la. ff. de iu. ⁊ fac. igno. ⁊ in. c. cũ dilectꝰ. de ↄsue. ⁊ ꝙ no. in. c. ꝑ tuas. de. sy. ⁊ gl. in. c. vno de po. p̃. li. vj. in ꝟ. de cetero.
¶ Vtrũ ↄsue tudo ĩterpretet̃ ṗuilegia ĩ
16
*dulgẽtias ⁊ statu ta sicut ⁊ legẽ. Rñ. ꝙ sic. c. cũ dilectꝰ. de ↄsue. l. si de ĩterpretatione. ff. de le. ꝙ not. Jo. an. in. c. ꝙ dilectio. de consang. ⁊ affi.
¶ Vbi hʒz locũ ↄsuerudo. Rñ. ꝙ ĩ illis lo
17
*cis vbi viguit. vt no. Pa. ĩ. c. cũ olim de cōsue. ⁊ iō nocet cōtra priuilegia gene ralia studij in loco vbi viguit. sed nō in alio loco de q̇bꝰ ĩ aut̃. hĩta. C. ne fi. ꝓ pa. ¶ Vtrũ papa reuocet cōsuetudinẽ par
18
*ticularẽ si de ea nō facit mentionẽ. Rñ. ꝙ non licet de cōsti. li. vj.
¶ Vtrũ oẽs teneant̃ seruare vnā ↄsue
19
*tudinẽ. Rñ. ꝙ nō sʒz q̇lʒz suā nec ẽt cōsue tudinẽ romane eccłie vbi ꝟsat̃ extra fi dẽ ⁊ articłos eiꝰ nec papa mādat vt ser uet̃ vide gl. ĩ. c. j. de sum. tri. li. vj. ⁊. c. no lite. ij. di. facit. c. qm̃ de ferijs. ⁊ ibi Pa. ¶ Vtrũ ĩ his q̃ sunt mere facultatis ĩdu
20
*cat̃ ↄsuetudo ꝓut est ius priuatũ ĩ p̃iudiciũ faciẽtis. rñ. ꝙ nō. ne exdonatiōe mere facta. vt no. ĩ. l. j. ff. de seruitu. et ꝑ Cy. ĩ. l. ij. C. q̃ sit lō. ↄsue. ⁊ ꝑ Jo. an. ĩ. c. j.  cle. ↄiu. facit q no. Jnn. ĩ. c. bone el. ij de postu. p̃. vbi dicit ꝙ recepto de lōge veniẽti nō acquirit̃ quasi possessio: nec cōsuetudo. lʒz pluries fuerit receptus ⁊ Bar. ĩ. l. cũ de ĩ rẽ ꝟ. ff. de vsur. ⁊. l. oꝑas ff. . ope. li. dicit ꝙ lʒz rusticꝰ dederitvnũ par caponũ ꝑ decenniũ ex liberalitate siłr iuit q̇s ad molẽdinũ tuũ nō iducit̃ ↄsuetudo:  isti actꝰ sũt mere facultatis. ¶ Quot actus requiruntur vt quis di
21
*catur habere aliq̇d incōsuetudinẽ. Rñ. ꝙ in ciuilibus requirit̃ q sint tot actꝰ ꝙ faciāt p̃scriptionẽ: nā tres actus aut quatuor non faciunt cōsuetudinẽ nisi sit legitime prescripta vt not. gl. in. d. c. cũ eccłia de cā pos. ⁊ ꝓprie. Verũ est ꝙ duo vel tres actꝰ tuent̃ aliquẽ in posses sione quons sit dubiũ. xviij. q. ij. serui tium. Jn criminalbus vero introducit̃ ꝑ binum actum. vt. s̃ §. v.
¶ Vtrum oĩs cōsuetudo proprie dicta
22
*sit obligatoria sub pena mortalis peccati. Rñ. ꝙ nō  uis sit lex: siue habeat vim legis cōsuetudo. tñ sicut non | ois lex obligat ad mortale. sic nec oĩs cō suetudo. Sola ergo illa cōsuetudo obli gat ad mortale q̃ introducta est ea mẽ te vt sit prohibitiua vel p̃ceptiua sub peccato mortali. quod pōt ꝑpendi qñ cōiter tenetur ab oĩbus ꝙ faciẽs cōtra peccat mortaliter.
Contemptus

Contemptus

ẜm colle. in. c. j. de cō sti. proprie est quan do ex solavolũtate nō vult quis subijce re se statuto vel precepto obedire. ⁊ nō potest apparere quoad forum extrinsecum nisi post monitionem. Sed si q̇s transgreditur preceptum ex concupiscentia ⁊ ira vel negligẽtia aut alia par ticulari causa nō peccat ex cōtẽptu. Jdẽ tenet Ste. vt refert Card. in cle. eos de sepul. nisi quis ex particulari causa induceretur sepius ad iterandũ  tunc etiā videt̃ contẽnere ẜm eũ. Et hoc ve rũ quo ad presumptionẽ nō quo ad ve ritatẽ  etiā frequẽter factũ ex aliqua causa nō est cōtẽptus. Disponit tñ con suetudo ad contemptũ vt not. Tho. secũda sce. q. lxxxvj. arg. pe. in responsio ne vltimi argumenti pro his facit. xj. q iij. c. excellẽtissimꝰ. vbi ponit aliud esse peccare ex necessitate aliud ex ignoran tia aliud ex contemptu.

De hic notatis in hoc. §. ⁊ ꝙ contẽptus ex conuersatione equali nascatur no. Spe. in titu. de lega. §. superest. ꝟsi. in summa. ⁊ ideo dicimus ꝙ nimia fa miliaritas parit contẽptum. l. obseruā dum ff. de offi. presidis.
¶ Vtrũ faciẽs ex cōtẽptu cōtra exhorta
1
*tionẽ superioris peccet mortaliter. Rñ. vt colligit̃ ex dictis doc. ꝙ aut facit ↄ̃  cōtẽnit autorẽ ⁊ illũ negando ⁊ talis cōtẽptor nō solũ peccat mortaliter sedsi talis superior est papa velut hereticus dʒz puniri vt dicit glo. in. c. generali. de ele. li. vj. ⁊ Pau. in cle. j. de eta. ⁊ quali. ⁊ est infamis. vt no. gl. vj. q. j. ĩfames. Si ꝟo nō cōtẽnit autoris ptātẽ sed obsernantiā cōsilij seu exhortationis ⁊ sic so lum peccat venialiter si cōsiliũ est reue rentie: vt puta  subditusdeberet face re tñ p̃latꝰ nō vult p̃cipere sʒz potius cō sulere. Si ꝟo esset necessitatis ꝙ prela tus cōsulit lʒz nolit p̃cipere forte ꝓpter scādalũ sic peccat mortaliter vt no. ĩ. c. ad aures ⁊ in. c. fi. de tẽp. or. Si verocōsiliũ est ꝑfectionis nec etiā venialiter peccat. Et tunc est ꝑfectionis quando licite potest dimittere sic no. Archi. vj. dist. c. test. ⁊. xxv. di. §. alias. Et sic intellige glo. ⁊ iura que allegat in. d. c. gene rali ⁊ ibi Ge.
Contentio

Contentio

proprie est impugnatio veritatis cũ cōfidentia clamoris ẜm Ambro. Largo aũt modo est etiā sine impugnatiōe veritatis de qua r. xlvj. di. in ṗn. nihil est ĩpudẽtiꝰ arrogātia rusticorũ qni garulitatẽ autoritatem putant.
¶ Quotuplex est cōtẽtio. Rñ. ꝙ triplex.
1
*Vna emulatiōis ⁊ hec est de qua. j. cor. j. ⁊ que hodie est ĩ secularibꝰ erga doct. qñ aliũ magis laudare vidẽt cōtẽdunt cōtra laudatores. Jtẽ circa p̃dicatores circa religiosos aut religiones ⁊ lʒz de se nō sit nisi pctm̃ veniale tñ multotiẽs eueniũt mortalia puta detractiōesaut aliud malũ iuxta illud vbi est ʒzelus et cōtẽtio ibi ĩstātia ⁊ oẽ opꝰ prauũ Jac. iiij. Alia est disputationis: ⁊ hoc pōt eẽ mortalis tripłr. ¶ Primo  est ↄ̃ veritatem etiā si nō fiat cũ inordinato clamore ⁊ hoc intelligo de re alicuins ĩportant ie puta cōtra fidem bonos mores vel ꝑtinentia ad vtiles doctrinas ⁊ notabiłr. Nā cōtẽtio q̃ fit ĩterpureos etiā cōtra veritatẽ non videtur peccatum mortale. ¶ Secundo quia est cōtra honestatẽ vt puta ita inordinate contendẽdo etiā ꝓ veritate ꝙ notabile scādalũ sequat̃. alias erat veniale inordinate cōtendere de fide. et hmōi. ¶ Tertio  materia est prohibita sic vt publice disputare ⁊ contendere de fide ⁊ hmōi: nisi doctis ⁊ necessitate iminente aut contendere aut iudicio de eo quod face re tenetur sicut illi q̇ debẽt dare vt habeant dilationẽ soluẽdi contendunt. Alia est ↄtẽtio litigatiōis ⁊ hec est ꝑiculosa ꝓpter multa mala q̇ ibi immisceā tur nō tñ ꝓhibita. ałs ius canonicum | esset dānādũ pōt tñ esse illicita dupłr. ¶ Primo rōne iniustitie  sciẽter ligat cōtra iustitiā ⁊ sic est mortale pctm̃ ¶ Sco rōne scādali scʒz illius a quope titur. Et hoc intelligo si est scandalum pusillorũ nō phariseorũ. Et tũc est phariseorũ qñ declarat̃ eis sua nō esse que ab eis petuntur vel iniustā causam fouere. tñ ex militia nolunt debitũ facere sʒz turbant̃: ⁊ scandaliʒzantur quia tunc nō est necesse desistere ẜm no. i. §. j. xiiij. q. j. Alex. aũt sca sce titulo de cōtẽtio ne dicit contentio potest fieri pluribus de causis. ¶ Primo causa malignitatis vt cum quis vult iniuste vincerevel animas simplicium peruertere ⁊ sic est pctm̃ mortale ⁊ ꝓhiberet̃. ij. Thi. ij. No li cōtẽdere ꝟbis. Si tñ hoc sit in his in quibus nullũ est periculũ ⁊ ex quadā leuitate nō erit mortale pctm̃. ¶ Sco cā necessitatis ⁊ hoc nō est pctm̃. vñ gl. suꝑ illud ꝓuer. Nō cōtẽdas aduersus hoĩeʒz frustra dicit nō vetat ↄtẽtionẽ cō tra malefacientẽ vt corrigat̃  frustra nō sit sed certa necessitas cogit. ¶ Ter tio ex cā exer citatiōis. ⁊ hoc nō est mor tale pctm̃ lʒz aliqñ cōtingat esse veniale peccatum ꝓpter indebitum modum. ¶ Quarto causa eruditionis ⁊ licet.
¶ Quinto ex quadā titilatiōe głie vel honoris ⁊ sic ẽ pctm̃ veniale sic fuit Lu ce. xxij. Facta est cōtentio quis eorũ ⁊ c. ¶ Sexto ex cā conatus bone oꝑatiōis ⁊ hoc precipitur Luce. xiij. Cōtẽdite in trare per angustam portam. ⁊ hec est meritoria.
Continuum

Continuum

est partiũ inter se non intermissas cōiunctio vnitas est sine mixtura.
¶ Contigua dicũtur quorũ extrema se
1
*cōtingũt. v. phi. Et iō est differẽtia ĩter ↄtinua ⁊ cōtigua  cōtinua sine medio cōtigua cũ mediostant. no. Ge. in. c. vni co de cōse. ec. vel alt. li. vj.
Contractus

Contractus

est ẜm glo. ray. in ti. de negocijs secularibus quasi in prin. vtro citro obligatio ex volũtate ⁊ pacto surgens partium.

Cōtractus quid sit Bar. in. l. liber. la. j. §. contractũ. ff. de ꝟb. sig. dicit vt ꝑ istũ hic ⁊ sunt fere oẽs cōtractus intro ducti de iure gẽtiũ no. spe. in ti. deloca. §. nũc aliqua circa prin. ⁊ ĩ. l. ex hoc iure. ff. de iusti. ⁊ iure ꝑ gl. ⁊ doc. ⁊ q̇ dicũtur cotractus legitimi no. idẽ Spe. ĩ ti. de emp. ⁊ vend. §. j. ⁊ quottuplex sit cōtractus no. Bar. in. l. ij. ff. si cer. pe. ⁊ ĩ. l. titia. §. idẽ respondit. ff. de ꝟb. obli. vbi dicit ꝙ sortit̃ nomẽ specificatũ etiā in prefationibus incontinẽti prehabitis. ¶ Quod modis ↄ̃hit̃. Rñ. ꝙ. iiij. modis
1
*re ꝟbis lr̃is ⁊ cōsensu. insti. de ob. in fi. De quo dic vt. j. obligatio. §. iij.
¶ Quasi ↄ̃ctus aũt est obligatio q̃ ꝓue
2
*nit non ex contractu: vel maleficio vel quasi sed quodam medio sicut qñ quis agit negotia alterius sine eius mandato aut exercet tutelā. vel est curator ⁊ hmōi. vt insti. de ob. que ex quasi contrac. na. per totum.
¶ Qũo dolus annullet cōtractũ vide. j.
3
*Dolus. §. ix.
¶ Vtrũ ↄ̃ctus intelligat̃ geri ẜm con
4
*suetudinẽ loci. lʒz nō exprimat̃. Rñ. Pa. c. cũ. M. de consti. ꝙ sic no. bar. in. l. nemo est q̇ nesciat. ff. de duo. testi. facit. s̃. cōsuetudo. §. iiij. ⁊ not. ꝙ vt dicit glo. in l. si vno anno in ꝟsi. sed transactio. ff. lo ca. ꝙ ei qualitate ⁊ natura ↄ̃ctus ꝟba accipiunt̃ ↄ̃ ꝓpriā significationem: vt ibi vbi donatio accipit̃ pro transactione facit. l. j. lege eo. ti. ⁊ no. de re iu. l. nō videtur ⁊ ita talia sunt predicata qualia subiecta esse ostendunt ⁊ econtra xxxiij. q. vij. apostolus. ⁊ de hoc vide. j. religiosus. §. xix.
¶ Cōtractꝰ aliq̇ si bone fidei. s. emptio
5
*vẽditio locatio cōductio. mādatũ depo sitũ. Societas pignus comodatũ. et ꝑ mutatio. Alij sũt stricti iur. s. stipulatio mutuũ ⁊ similia bone fidei dñr ꝓpter duo. ¶ Prio  si dolus dat cām eis nō tenẽt. ¶ Sco  ventũt vsure ex mora ⁊ index pōt extimare ex bono ⁊ equoq̇d venit recōpensandũ. vel restituẽdũ nō sic in cōtractibus stricti iuris vide gl. ĩ .§. actionũ. insti. de actio.
¶ Cōtractus quidā dñr noĩati. vt vẽdi
6
* | cto locatio ⁊ hmōi habent ꝓpria noĩa eis solũ conuenientia.
¶ Cōtractꝰ alij dñr ĩnoĩati. q̇ sint. iiij.
7
*¶ Primꝰ do vt des. ¶ Scs do vt faci. ¶ Tertius facio vt facias. ¶ Quartus facio. vt des. ⁊ ideo dicunt̃ innoĩati  noĩa eorũ pñt alijs noĩatis ↄ̃ctibꝰ conuenire. ⁊ isti sequunt̃ naturam cōtractuũ noĩatorũ qui eis assimilant̃. l. naturales. §. sʒz si facio. ff. de prescrip. ver.
Contritio

Contritio

ẜm quod no. S. Bo. ĩ. iiij. di. xvj. ar. j. q. j. prime par tis est dolor volũtarie assumptus pro pctĩs cũ ꝓposito cōfitendi ⁊ satisfacien di. ⁊ no. q sicut ↄteri aliq̇d r qñ ĩ minimas ꝑtes frāgit̃ ⁊ quasi anihilat̃ frā gi aũt qñ solũ in magnas ꝑtes diuidit̃ sic metaphorice cor hoĩs durũ r diu diuine inspirationi quasi manui se tan gẽti nō cedit sicut durũ est ꝙ tacui non cedit sʒz obuiat. i. dũ in affectu peccādi morat̃. Cōterit̃ aũt qñ affectꝰ pctĩ ẜm oẽm sui ꝑtẽ in eo totałr destruit̃. i. qñ volũtas ꝑfecte recedit. Frāgit̃ ꝟo solũ qñ respicere ĩcipit. uis nũdũ totałr cōuertat̃. ⁊ sic dicit̃ alteri nō conteri.
¶ Jn quo differt cōtritio ab attritione.
1
*Rñ. ẜm Frā. ⁊ alios theo. q in duobꝰ. ¶ Primo  attritio est dolor imperfectus. Contritio vero est dolor ꝑfectus. ¶ Sco  attritio est dolor sine gratia gratũ faciẽte. sʒz nō cōtritio ⁊ iō ↄtritio ⁊ attritio materiałr idẽ sunt sicut domꝰ obscura ⁊ illuminata. Attritio quippe est lux aurore q̃ crescẽdo fit meridies. i. contritio. ⁊ aduerte ẜm. S. Bo. vbi. s̃. ꝙ duobꝰ modis q̇s conterit̃. Vna superiꝰ eleuās q̃ est spes venie ex ↄsideratione diuine misericordie. Alia deorsum de primẽs q̃ est timor pene ex cōsideratio ne diuine iustitie.
¶ Vtrũ dolor cōtritiōis dẽat esse maxi
2
*mus. Rñ. qͦ. s̃. ar. ij. q. j. ꝙ duplex est do lor. Vnus in volũtate q̇ nō est aliud ꝙ pctĩ displicẽtia ⁊ iste dʒz esse maximus in gñe ⁊ in cōparatione ad alios dolores oĩm tꝑaliũ. Vñ in casu ĩ quo cōtingeret vel cōmitteret pctm̃ mortale vel incurreretdānũ tꝑaliũ aut mortẽq̇libʒz tenetur magis eligere penā  peccare: vel peccasse. Nō dʒz tñ ẜm sctm̃ Tho. in quoł. descẽdere in spāli ad hāc penā imo stulte facit qui seip̃m in hoc solici tat. Est alius dolor in sensualitate qui causatur ex prĩo dolorevel ẜm necessita tẽ nature ex motu superiorũ viriũ quẽ sequunt̃ inferiores vel ẜm electionẽ ꝓ ut volũtas excitat dolorẽ illũ ⁊ sic non est necesse ꝙ dolor ille sit maximus: im mo nec etiā est necesse dolere istomodo ¶ Vtrũ ĩ dolore cōtritiōs possit esse ex
3
*cessus. Rñ. sctũs Bo. vbi. s̃. q. ij. ꝙ non prĩo mō accipiẽdo ꝓ displicẽtia rōnis. Sed sco mō ꝓut est passio sensualitatis sic. Vñ si aduertit ꝙ nō pōt sustinere sine magno detrimẽto tenetur tꝑare si aũt nō aduertit. ⁊ iō nō tꝑat nō credo peccet  dabat operam rei licite.
¶ Vtrũ hō semꝑ debeat conteri. Rñ. qͦ
4
*s̃. ar. iij. q. ij. ꝙ sic. Aduertẽdũ tñ est q est duplex cōtritio seu detestatio pctĩ quedā in habitu ⁊ hāc tenet̃ etiā post pctĩ ꝑfectā remissionẽ  vt dicit Hug. de sā. vic. Cũ deꝰ absoluit aliquẽ apctō obligat eũ vinculo detestatōis ꝑpetue q̇dā est in actu ⁊ ad hāc non tenetur semper: sed pro loco ⁊ tꝑe scilicet cum recogitat peccata sua intellige de mor talibus quia de venialibus uō est necesse habere cōtritionẽ vt. s̃. cōfessio. j. §. xxviij. Aduerte hoc ẜm Tho. in. iiij. dist. xvij. non sufficit contritio gencralisquādo homo specialiter peccatasua mortalia habet in memoria. q̃ sibi adhuc nō sunt remissa: sed oportet sit. spe cialis de eis: sʒz post sunt remissa suf ficit generalis. Attende etiam ẜm Hẽ. de gā. in quoł. ꝙ circa peccatũ possunt considerari primo substātia actus. ij. aliquod bonũ quod euenit ex peccato puta filiũ generatum ex adulterio tertio inordinatio actus ipsius adulterij. Non tenet̃ ergo homo dolere de substantia actus ne de bono sequuto ex eo: sʒz solũ de inordinatione actus. ⁊ iō licet homo non possit dolere de delectatione quam habuit nec de filio ge
5
*nerato nihilominus nō est extra statũ | falutis: sed sufficit doleat ꝙ talem dele ctationem ⁊ filium habuit ex inordina to modo ⁊ cum offensa dei.
¶ Vtrum homo teneatur confiteri sta
5
*tim cōmisso mortali. Rñ. ꝙ non  sicut precptũ delectationis dei tũ ad actũ interiorem non semper obligat sed solũ quando materia occurreret practice non speculatiue. s. cũ cosideratur deus vt diligẽdus vel non diligẽdus tenet̃ homo iudicare vt diligẽdus ⁊ diligere: sic ⁊ peccatũ mortale commissum si mẽ ti occurrit pratice vł vt materia delectationis vel detestationis tenet̃ homo iu dicare detestandum ⁊ detestari ẜm pe. de pał. in. iiij. vel dic vt. j. volũtas §. vj. ¶ Quis est effectus cōtritionis. Rñ. ꝙ
6
*est remissio culpe ⁊ pene de pe. dist. iij.
Contumatia

Contumatia

est quedam voluntaria in obediẽtia qua quis monitionem iudis implere contẽ nit: ita elicitur ex. c. ij. de do. et coniuncta gl. ver. contumaciter ⁊ ibi no. quomodo fit multis modis ⁊ consistit cōtu macia proprie in non faciendo voluntarie. q facere sciat se dẽre: vt pʒz ĩ. d. gl.
De duplici cōtumacia. s. graui que est quādo presens non vult obedire iu dici ⁊ leui. s. si absens citatus nō venit. vide per Ro. qui ponit ꝙ ꝓpter secundam nō potest quis diffinitiue condẽnari in. l. j. §. fi. ff. si quis ius di. non obtem. Et interpretatur. contumacia sem per in id quod est deterius contumaci ter vtilius aduersario vt no. Bar. in. l. diu. vlti. col. j. versi. venio ad vlti. gl. ff. de acqui. here.
¶ Vtrũ excōmunicatus ꝓ contumacia
1
*absolui debeat ante satisfaciat de expẽsis. ⁊ caueat de sistẽdo ĩ iudicio. Rñ. nō si vere fuit contumax. Secus si presumptiue: puta quia inpeditus tamen nundũ constat si hoc allegat ⁊ petit ab solui dʒz. vt in. c. venerabilibus. §. idem est etiam de sen. excō. lib. vj.
¶ Vtrũ lite nō cōtes. testes possunt re
2
*cipi contra contumacem ⁊ ꝓcedere ad sententiam diffinitiuam vide. c. qm̃ frequenter vt li. non conte.
Contumelia

Contumelia

est. vt colligit̃ ex Tho. ij. ij. q. lxxij. ⁊ Alexan. ij. ij. tractatu de contumelia quādo q̇s id quod est contra honorem alicuiꝰ deducit in noticiam eius aliorum siue ꝑ signa siue per verba ⁊ differt a cōuicio ⁊ improperio nam conuicium importat generaliter defectum culpe ⁊ pene. contumelia vero solum culpe. Vnde si quis dicat alicui iniuriose eum esse cecum aut claudum cum sit conuiciũ di cit sed non contumeliam si autem iniu riose dicat eum furem non solum conuicium sed etiā cōtumeliā infert ⁊ hoc ẜm theologos sed ẜm legistas cōuiciũ dicit̃ a collectione vocũ cũ in vnũ plures voces cōferunt̃ conuiciũ appellat̃ quasi cōuiciũ. ita dicit tex. in. l. apud la beonẽ §. conuiciũ. ff de ĩiur. ⁊ pōt fieri etiā absenti vt cũ quis ad. domum tuā venerit te absenti nec em̃ qui dicit sʒz ⁊ qui concitauit alios ad vociferationẽ conuiciũ fecit vt. d. l. itẽ apud ⁊ oportet sit aduersus bonos mores vociferatio. s. ad infamiā vel inturiā vel inuidiam alicuius ałs nō est cōuiciũ ⁊ ꝙ in cetu dictũ sit vt in. d. l. itẽ apud labeo. ĩproperiũ vero ꝓprie est qñ aliquis iniurio se alteri ad. memorā reducit auxiliũ q contulit ei necessitatẽ patiẽti vnde ec. xx. Exigna dabit ⁊ multa improperabit. accipit̃ tñ vnũ qñ ꝓ alio. vñ Alex. vbi. s̃. ita diffinit contumelia est pctm̃ ex ĩproperio sermonis manifesto tendens ad nocumentum pxoximi.
¶ Vtruʒz contumelia sit pctm̃ mortale.
1
*Rñ. ẜm. s. Tho. ⁊ Alex. vbi. s̃. ꝙ in pctĩs verboꝝ maxime attendendum est quo affectu verba ꝓferant̃ si ergo ĩtẽtio pro ferẽtis ad hoc feratur vt ꝑ verba q̃ ꝓfert auferat honorẽ alterius hoc ꝓprie ⁊ ꝑ se est dicere cōuiciũ vel contumeliā ⁊ hoc est pctm̃ mortale non minus  furtũ. si aũt verba cōuicij vel contume lie alteri diceret nō aĩo dehonorādi. sʒz ꝓpter correctionẽ vel hmōi nō cōuiciũ dicit vel cōtumelie ṗprie ⁊ formałr sed ꝑ accñs ⁊ materiałr ĩ tũ. s. r id q pōt eẽ cōuiciũ vł ↄtumelia. Vñ hoc pōt esse | quādo veniale peccatũ sicut qñ cōuiciũ nō multũ est dehonestas ⁊ ꝓfert̃ ex aliq̃ animi leu itate vł leui ira abs fir mo ꝓposito dehonestādi vtputa  ĩtẽdit cōtristare leuiter solum aliquẽ qñ nullũ vt in dubio sequẽti. vñ habenda est magna discretio vt moderate homo talibus verbis vtatur  posset esse ita graue cōuiciũ ꝙ auferret honorẽ cōtra quẽ ꝓfert̃ ⁊ posset homo peccare mortaliter ⁊ si nō intẽderet dehonorationẽ alterius sicut grauiter ꝑcutiens in ludo nō caret culpa ⁊ tenet̃ cōuicia:  vltra pctm̃ ẜm Ni. de li. ꝑ se vel inter posi tā ꝑsonam dicere suā culpā contumeliato vel saltẽ signa equipollẽtia ei oñdere nisi deprehendat ꝙ cōtumeliatus ei remisit iniuriā puta  ridet cũ eo et hmōi excipit̃ p̃latus ⁊ paterfa. qui corrigẽdo licet excedat nō tenet̃ petere veniam ẜm Ang. in regula dũmodo non fecerit a ꝓposito ⁊ potiꝰ vigore. vindicte:  sic teneret̃ similiter petere veniā de quo dic vt. j. correctio. j. §. ij.
¶ Vtrũ liceat cā correctiōis dicere ↄui
2
*ciũ vel cōtumeliā. Rñ. ẜʒz Tho. vbi. s̃. ꝙ sicut lʒz verberare vel in. rebꝰ dāni ficare cā discipline: ita ⁊ conuiciũ dicere sicut dñs discipulos stultos. et Pau. corinthios insensatos. Dicit tñ Aug. ĩ lib. de ser. do. in mōte raro ⁊ ex magna necessitate obiurgatiōes sũt adhibẽde ĩ q̇bꝰ. nō vt nobis sʒz vt dño seruiat̃ instemꝰ. ¶ Vtrũ hō teneat̃ illatas contumelias substinere. Rñ. ẜm sctm̃. Tho. vbi. s̃. ꝙ
5
*sic quātũ ad p̃parationẽ animi. s. quan do opus esset sicut ⁊ alia dāna sed quātum ad actũ nō sem ꝑ aliqñ enim tenemur non substinere. ¶ Primo quando cederet in bonũ eius qui dicit vtputa ad reprimẽdā eius audaciam ne talia diceret iuxta illud ꝓuerb. xxvj. responde stulto iuxta stulticiā suā. ¶ Sco qñ ex sufferentia alioꝝ ꝓfectus impediretur. vnde Gre. in homeł. ix. super Eʒzec. Hij. inquit quorũ vita in exempto mutationis est posita debẽt si possunt detrahentiā sibi verba cōpescere: ne eorũ predicationẽ nō audiāt qui audire poterant. ⁊ in prauis moribus remanentes bene viuere contemnant.
Corea

Corea

vtrum sit licita. Rñ. vt colligo ex dictis doc. q sic si. vij. concurrant. ¶ Primum tempus debitum scʒz ꝙ nō sit deputatũ orationi necessarie vel pnĩe. Vnde tenẽt magistri vt refert Ri. in. iij. di. xxxvij. ar. iij. q. iiij. ꝙ est peccatũ mortale coreas ducere diebus dñicis ꝓpter dictũ Aug. di. ꝙ facerent meliꝰ femine iudeorũ si lanā fillarẽt  toto die ĩ neomenijs ĩpudice saltare ꝙ quidẽ credo verũ qñ omissa missa vł p̃dicatiōe aut vesꝑoꝝ celebratiōe hmōi intẽderent: vel per notabile spaciũ puta ꝑ maiorẽ partẽ diei. ałs non facit. l. fin. C. de fe. ⁊. c. qui dei. de consec. dist. j. ¶ Scm ꝑsona conueniẽs. nam ecclesiasticis ꝑsonis ꝓhibent̃. xlvj. di. c. cleri cum de cōse. di. v. c. nullus p̃sbyterorũ. c. nō opʒz. el. j. ar. xxxiiij. di. p̃sbyteri diacones. ita ꝙ credo eos peccare mortali ter nisi forte modicitas ⁊ qualitas coriʒzādi excusaret: puta in secreto ⁊ hmōi. ¶ Tertiũ modus honestus nam hone stas est vnũ iuris p̃ceptum. insti. de iu sti. ⁊ iur. §. iure. p̃cepta. ⁊ ideo si fiet modo inhonesto est peccatum mortale. vt puta gestillationibꝰ ꝓuocantibus ad libidinẽ cantibus turpibus vel cum or namẽtis lasciuis ⁊ inhonestis. facit ꝓhemiũ. ff. veteris. §. illud vero q̇s illos ludos appellet ex quibus crimina oriũ tur. ¶ Quartum recta intẽtio: si fiet ad ꝓuocandũ ad libidinem vel alio malo sine vt fiunt cōiter est peccatũ mortale. secus si ex aliqua leuitate superbie vel inanis glorie. Nā si ꝙ inten dit̃ est pec catum mortale. similiter ⁊ ipsum opus si veniale: erit veniale. arg. c. vide. j. q. j. ⁊. xxiij. q. j. noli. ⁊. c. militare. ¶ Quintũ locꝰ aptꝰ scʒz ꝓphanus nō ecclesia seu alia loca sacra vel religiosa.  videtur mortale coriʒzare in loco sacro. ar. c. decet. de ĩmu. eccle. lib. vj. ¶ Sextuʒz raritas coriʒzationis. Nam Rod. dicit ꝙ co reas ducẽs ex cōsuetudine peccat mortaliter. Coriʒzantem aũt raro ⁊ sine corrupta intẽtione dicit nō audeo dicere | ꝙ peccet mortaliter. sʒz nec audeo excusare a mortali: cum ingerat se periculo alios ꝓuocandi ad libidinẽ ⁊ exemplo suo alios ad similia faciẽda prouocare. ¶ Septimũ stabilitas coriʒzātis. Nā q̇ ita fragilis est ꝙ lʒz bona intẽtiōe coriʒzare incipiat tamẽ nō exit q̇ ad libidinẽ mortalẽ ꝓuocet̃ peccat mortałr aduertẽs de tali sua fragilitate. se ingerẽdo:  ecclesia. iij. Qui amat periculũ pe ribit ĩ illo. ⁊ ꝓpterea  dicit Hie. ĩ qua daʒz homeł. Nō credo viro si dicat se illesum euasisse a talibꝰ spectaculis: cuʒz Dauid ex eo ꝙ vidit Bersabee lauātẽ se ꝓuocatꝰ sit in libid inẽ hec ille. Et ẽt  p̃fate cōditiōes nō ĩueniunt̃ ĩ coreis nostri tꝑis: iō nō video qũo sine morta li peccato q̇s eas faciat ex ↄsuetudine sicut cōiter fiũt. Dicit tñ Alle. ij. ij. ti. de ludo. ꝙ ludꝰ vel saltatio qñcũ ꝓuenit ex spũali iocũditate. ⁊ sic ẽ meritorius sicut dauid lusit ⁊ saltauit coram archa domini. Aliquādo ꝓuenit ex recreatio ne vel exercitatiōe. ⁊ sic pōt esse sine pec cato. Aliquādo ex dissolutione mentis lasciue. ⁊ sic est peccatũ scʒz mortale vel veniale ẜm quod dictum est.
¶ Vtrũ suspectio coreaꝝ ludorũ vel io
1
*culationũ sit peccatũ. Rñ. Ale. vbi. s̃. ꝙ inspectio q̃dā est in trāsitũ nō tẽdẽs vl terius ad delectationẽ peccati mortalis: vt fornicationis: ⁊ hec est venialis. Quedā est studiosa in qua. s. est fomẽtũ peccati mortālis ⁊ hec quādo est pec catũ mortale: intellige quādo aduertit de periculo. vel cogitatiōis morose vel oꝑis. itẽ ioculatio quedā est hystrionica: ⁊ q̃dā corealis mulieꝝ lasciuaꝝ. q̃dā cā exertij vel fastidij tollendi siue accidie vitāde. Jnspectio ergo studiosa ioculationis prime ⁊ secunde vergere po test in mortale peccatum. tertio vero et quarto potest esse venialis. ⁊ aliquando meritoria.
Correctio

Correctio

prelatorũ ĩ puniẽdo subditos ⁊ increpādo nō debet fieri aĩo nocẽdi:  sic peccaret mor tałr si deliberate ⁊ in notabili nocumẽto. secꝰ si ĩ modico malo vel indeliberate: sʒz dʒz fieri ʒzelo caritatis ꝓximi. s. ad bonũ subditi deliquẽtis vt corrigatur. vł ad alioꝝ bonũ. vtvł timeāt siłia face re vel quietiꝰ viuāt vt. xxiij. q. v. ꝓdest.
De materia ĩ hoc. §. ⁊ seq. tacta tāgi tur ꝑ doc. li. ĩ. l. C. de emẽ. ꝓpĩ. ⁊ ĩ. l. nullꝰ vr̃ de reg. iu. ⁊ in. l. j. C. de emẽ. seruorũ. ¶ Qualis dʒz esse. Rñ. ꝙ miscẽda est se
1
*ueritas cũ lenitate. vt ne multa aspe ritate vlcerent̃ subditi: ne nimia benignitate soluant̃. vt plene dicit̃ ĩ. c. di sciplina. xlv. di. ꝑ totā di. potius dʒz declinare in beniuolẽtiam  seueritatẽ. vt in. c. licet ea. di. l. di. ponderet.
¶ Quid si excedat modũ. Rñ. ꝙ pōt ap
2
*pellari ab ea etiā si sit religiosus ꝙ pro batur in. c. reprehensibilis de ap. in fi. nulliꝰ em̃ negāda ẽ defensio etiā si sit excōicatꝰ. c. cũ inter. de excep. Nō tamẽ tenet̃ p̃latus modũ excedẽs petere veniā a subditis: vt ĩ. c. quādo necessitas. lxxxvj. di. quod veꝝ nisi ex malignitate seu odio faceret:  tũc tenet̃ petere veniam  tenet̃ iniuriaꝝ. ff. ad. l. acqui. l. quemadmodũ. §. magistratus vt no. in gl. in. d. c. quādo. tex. est in. l. nec magistra tibus. ff. de iniur.
¶ Vtrũ peccet mortałr p̃latꝰ nō corrigẽ
3
*di. Rñ. ꝙ si loquimur de punitione in pctō oĩno occulto nō tenet̃ p̃latꝰ immo nec dʒz nisi secrete. si vero in pctō mani festo sic tenet̃ p̃latꝰ de p̃cepto eā facere sub pena mortalis pctĩ arg. lxxxiij. di. per totum. ⁊. ij. q. vij. qui nec regiminis nisi in casu qñ videret nō expedire cōitati nec illi qui corrigẽdus est  in. d. c. ꝓdest dicit̃ siue plectẽdo siue ignoscẽ do hoc solũ agit̃ vt vita hoĩm corrigatur ⁊ ẜm istũ finẽ debet eā exercere vel omittere facit. c. ip̃a pietas ea. cā. q̃. iiij. ⁊ in. c. cōmensatiōes. xliiij. dis. ⁊ in. c. vt cōstitueret̃. l. di. Si ꝟo nō expediret cōi tati nec etiā noceret ⁊ omittẽdo profice ret delinquẽti ad emandationem licite omittit̃ ⁊ ex debito. Si vero non expedit delinquenti correctio sed tamẽ com munitati nō est omitten da. si vero loquimur de correctiōe que fit verbo vel doctrina sic tenet̃ multo magis  ali|quis aliꝰ siue pctm̃ sit secretũ. siue publicũ veꝝ est ꝙ secreta dʒz secrete corrigere ałs si nō corrigit ⁊ emedat eũ potiꝰ peccat mortałr. xliij. di. sit rector ĩtellige ĩ criminalibꝰ ⁊ sic. ĩtellige gl. xxv. di. §. ałs ea demũ que dicit ꝙ taciturni tas in prelato est mortale peccatũ hoc ⁊ etiam limita in secretis ẜm ꝙ dico. j. correctio. fraterna. §. vj.
¶ Vtrũ prelatꝰ existẽs in pctō mortali
4
*peccet mortałr corrigẽdo. Rñ. q sic ẜm pe. de pal. in. iiij. di. xix. etiā si peccatuʒz suũ occultũ  suspẽsus est corā deo facit ad hoc. ij. q. vij. q̇ nec. et de cōse. di. v. c. fi. hoc limitat idẽ Pe. in p̃lato ĩ spũalibus secꝰ de p̃lato in tẽporalibꝰ  si iu dex suspẽdit aliquẽ latronẽ nō peccat mortaliter lʒz sit ip̃e ĩ mortali. idẽ tenet S Tho. in. iiij. ⁊ sequit̃ Archi. l. di. cum exaudiero ⁊. iij. q. vij. §. idẽ testat̃ ĩ p̃lato corrigẽte p̃dicādo mortali etiā occulto ꝙ peccat mortaliter. Secꝰ si corrigit ꝑ modũ magisterij publice docendo. i. le gẽdo scripturā sacrā  si est occultꝰ vt dicũt quidam nō peccat mortaliter sed solum quando est notorius quia scandiliʒzat. fran. in. ij. tenet ꝙ si peccatũ est occultũ ⁊ ei quem corrigit ⁊ alijs astan tibus ꝙ sine peccato corrigit ⁊ autoritates q̃ vident̃ dicere cōtrariũ dicit intelligẽdas ꝙ digne non pōt corrigere sʒz si pctm̃ ẽ notoriũ sic nullo modo pōt corrigere  scādaliʒzat corrigẽdo autoritatẽ ⁊ predicationẽ Tu aduerte ꝙ si casus occurrẽt correctiōis ĩ quo existẽs in mortali nō habet oportunitatẽ cōfitẽdi de peccato suo sic vera est opi. frā. Sed si habet oportunitatẽ ⁊ nō facit ꝙ in se est vt conteratur cum sit suspẽsus quo ad se peccat mortaliter officiuʒz exe quendo. c. fi. de temp. or.
Correctio

Correctio

fraterna est admonitio ca ritatiua fratris de emendatione peccatorum ex fraterna carita te ꝓcedẽs ⁊ hec est de p̃cepto oĩbus ẜm Ri. in. iiij. di. xix. ar. ij. q. j. ⁊ quia est p̃ceptum affirmatiuum ideo non obligat nisi pro loco ⁊ tempore debito.
¶ Vtrũ omissio fraterne correctiōis sit
1
*mortale peccatum. Rñ. Ri. vbi. s̃. q tri pliciter pōt omitti. ¶ Primo meritorie quādo homo nō corrigit  nec tempꝰ nec locus est corrigẽdi ⁊ expectat illud. ¶ Secundo cum peccato mortali qñ. s. homo sperat posse fratrẽ a peccato retrahere ⁊ tñ ꝓpter incōmodũ corporale vel tꝑale omittit  tũc ordinẽ caritatis peruertit plus diligens bonũ tꝑale  animam ꝓximi. ¶ Tertio omittit̃ cũ pctō veniali quādo. s. ꝓpter incommodũ tꝑale fit tardior tamẽ si crederet posse reuocare nō dimitteret adde. iiij. ẜm Tho. ij. ij. q. xxxiij. ar. ij. ꝙ pōt omitti sine peccato ĩmo meritorie quando metuit ne deteriores fiant vel ne alios a bona vita impediant. adde. v. ẜm gl. in. c. qui aliud de hereti. in peccato cōmisso quod nō habet ꝑseuerātiā  nō tenet̃ corrigere quilibet sed solũ p̃latꝰ. Secꝰ si haberet ꝑseuerantiā  teneret̃ quilibet sicut tenet̃ in peccato cōmittẽ do adde ⁊. vj. q peccatũ sit mortale vel veniale talis qualitatis ꝙ habet causa re mortale ałs de peccato veniali nō te netur corrigere aliquem de precepto.
¶ Vtrũ teneamur q̃rere quos corripia mus. Rñdeo ẜm Tho. vbi. s̃. q non 
2
*beneficia q̃ nō debemus certe persone sed cōiter oĩbus sufficit si impedimus primis occurrẽtibus alioquin oportet nos facere contra illud ꝓuer. xxiiij. Ne queras impietatem in domo iusti.
¶ Vtrũ subditi teneant̃ corrigere p̃la
3
*tos. Rñ. Ri. vbi. s̃. q. iij. ꝙ loquendo de correctiōe fraterna ⁊ hũili sic sed de cor rectione increpationis vel punitionis nō nisi manifeste erraret ĩ fide tũc em̃ si nō essent suꝑiores iudicantes vel no lẽt inferiores possent  heresis reddit oĩ catholico inferiorem nō solũ quo ad forum intrinsecũ. sed etiā extrinsecũ fa cit ad hoc quod no. ij. q. vij. in. c. secuti ⁊ in. c. paulus.
¶ Vtrũ existẽs ĩ pctō mortali excusetur a p̃cepto farterne correctiōis. Rñ. ẜʒz Ri.
4
*vbi. s̃. q. ij. ꝙ peccator aut est occultus aut manifestꝰ ⁊ est correctio in publico ⁊ in occulto. Peccutori autẽ manife|sto nō licet corrigere in publico ꝑꝑ scādalũ.  cũ talis correctio sit assumptio verbi dei nō debet propter sui dignita teʒz manifeste assumi per os manifeste polutũ ne ꝟbum dei vilescat ĩ cōspectu hominuʒz. Si autẽ pctm̃ est occultum et corrigit in occulto aut manifestũ ẜʒz q factuʒz exigit ⁊ hoc facit humiliter suaʒz prauitatẽ recognoscẽs nō peccat corrigẽdo ĩmo tenet̃  pctm̃ nō absoluit ho mineʒz a precepto nec ꝓpterea hō est ꝑ plexus quia si vult facere quod in se est dominꝰ paratus est sibi remittere peccatum.
¶ Quo ordine est ꝓcedendum in corre
5
*ctiōe fr̃na. Rñ. ẜʒz Tho. vbi. s̃. quod pec cata publica publice sunt corrigẽda.
Jn pctĩs ꝟo occultis locũ hʒz ꝙ dr̃ math. xviij. di. Si peccauerit in te frater tuꝰ va de ⁊ corripe euʒz inter te ⁊ ip̃ʒz solum q si videt nō proficere dicat prelato secrete qui possit prodesse vt no. Pa. in. c. nouit  iu. et  hoc vi. j. Denũciatio. §. ij. ¶ Quid si scio pctm̃ alteriꝰ quod qui cō
6
*missitignorat. Rñ. vtcolligo ex mo. ĩ ti.  pnĩa. ⁊ Rñ. ꝙ si peccatuʒz est tale q non excusat ignorātia tunc aut non pōt pro bari  occultũ ⁊ sic. si spero de correctio ne teneor dicere ałs. nō. ij. q. vij. plerũ  efficeretur peior. sed debeo secrete reuelare prelato qui possit prodesse. Si autem potest probari tunc si est p̃latus suus tenetur ei dicere  ei precipit̃. Si peccauerit ⁊ c. Mat. xviij. Si vero nō est prelatus aut sperat de correctione ⁊ sic tenetur ei dicere aut non sperat sed de terior ratione ⁊ tunc non tenetur ẜʒz pre dictos nisi quādo sequeretur ex tali pec cato alioꝝ periculuʒz seu maluʒz vt puta quia administrat sacramẽta cum non vt sacerdos ⁊ hmōi Pa. tñ in. d. c. nouit tenet q indi stincte tenetur siue efficia tur melior siue peior q credo veruʒz qñ facit ad bonuʒz aliorum talis correctio ⁊ sꝑat q fiet iusticia ałs nō credo tenea tur. xj. q. iij. qñ vbi apertꝰ tex. Hic. Si ꝟo ignorātia eos excusat nō credo teneat̃ dicere nisi quando videret quod desisteret vł fieret alicui sacramẽto iuiuria.
Corporalia

Corporalia

altaris debent esse de puro pāno lineoab ep̃o benedicta non de panno intincto aut de serico. c. cōsulto de cōse. di. j. que non debent lauari per feminas nec tangi. xxiiij. di. sacratas ⁊ de conse. di. j. nemo el. ij. Vñ ministri altaris debent habere peluim nouam quam pro ipsis lauandis teneāt. ⁊ quā in sanctuario ꝓijciant vt in. d. c. nemo. Et similiter de alijs altaris paramẽtis dr̃ ibideʒz. Sʒz hodie ꝑ cōtrariā cōsuetudinem derogatum est ⁊ credo excuset de alijs sed nō de corporalibꝰ ꝓpter rationẽ positā in. d. c. s. ne fragmẽta dñici corporis male tractentur. ⁊ ideo cōtraria cōsuetudo esset irratiōabilis ⁊ credo obligei de p̃ceptoetiā hodie ex quo cōsuetudo non potest ei derogare. siłr etiā forte posset dic  pala altaris eadeʒz ratione. Sed no. quod credo sufficiat si solum prima lauatura proijciatur intra sanctuariũ propter litem rationis predicte.
¶ Vtrũ post lauationẽ sint iterũ conse
1
*crāda. Rñ. q nō  lʒz amitꝰ recedat lauādo ⁊ de alio pōat̃ nō ꝓpter hoc mutatur forma. nec bñdictio fit ĩsuperficie ipsoꝝ. idẽ dico si reperiātur dũ ruptura nō fuerit tāta q corrũpat formam tũc est qñ est tāta q ꝓ corporalibꝰ vti nō possent ꝓ hoc faciũt no. ĩ. c. j. de cōse. ec. vel al. vide hoc. s̃. Benedictio. §. j. cũ sequentibus.
Corpora

Corpora

sanctoꝝ vtꝝ possint trāsfer ri de loco adio cũ. Rñ. quod nō sine licẽtia ep̃i  conse. di. j. corpora. Et hocveꝝ qñ iā erāttradita sepulture. l. vltima. ff. de reli. ⁊ sump. fu. Et de hac materia vide. j. Reliquie. per totum.

Quia in hoc. §. tangitur de corpori bus sanctorũ adde vnũ singulare ꝟbũ ꝙ corpꝰ christi ẽ priuilegiatũ sicut eccłia  liberat ↄfugiẽtẽ ad ip̃ʒz vt no. Ar ch. xiij. q. ij. q̃sitũ q̃ glo. ibi ita no. eo. sin. suos in ꝟ. eccłia ver. fugiẽs de quo per Car. ĩ. cle. in. vj. questiōe de pe. ⁊ remis.
Corpore

Corpore

viciatꝰ dr̃ qui hʒz membruʒz debilitatũ vł mutilatũ. De bilitatũ hʒz q̇ eũ hʒz iefficax vt oculũ ce|cũ. manuʒz aridā mutilatũ q̇ ipso caret. ¶ Corꝑe viciati vtrum sint ꝓmouendi ad sacros ordines. Rñ. vt no. in. su. lv. dist. q aut sunt spōte viciati in qͦcũ mẽbro. ⁊ tunc nō pñt ꝓmoueri ⁊ ꝓmo ti deijciuntur. c. penitẽtes ea. di.  sunt homicide. c. si q̇s ea. di. ⁊. c. q̇ parteʒz ibi dem Ho. in apparatu tʒz q pōt ep̃s dispẽsare si tale mẽbrũ est occultũ tamen excepto in castrato. vnde dicit q cuʒz re ligioso pōt dispẽsare vt cũ pede ligneo celebret. Si ꝟo apꝑet. nō pōt nisi papa qñ fuit ĩ culpaviciationis. de cor. vi. c. et de cle. pu. in due. c. j. Dicit tñ gl. in. d. c. q̇ partẽ ꝙ si q̇s haberet digitos super fluos posset sibi p̃cidere sicut ⁊ vngues ⁊ dẽtes nimis ꝓlixos. sed nō firmat pe des. Mihi tñ placet qñ posset fieri talis abscisio sine periculovite ⁊ deformitate corporis. Aut nō sunt spōteviciati sʒz ca su. vt puta ab hostibꝰ invia vel propter egritudinem voluntarij. siue a se siue a medicis. ⁊ tũc si nō parit nimiā deformitatem possunt promoueri. vt de cle. egro. c. presbyterũ. Et sic ĩtellige. c. si q̇s el. ij. et. iij. lv. di. Si vero ałs suntviciati a casu distingue: aut dabāt operā rei il licite. ⁊ nō pñt ꝓmoueri aut rei licite. et tũc si sunt viciati in mẽbris minimis si ue ocultis nō repellunt̃. vt in. c. q̇ partẽ. et in. c. eunuchus. lv. di. Si vero in magnis mẽbris ⁊ manifestis non possunt promoueri. vt si ĩ oculo hʒz enormeviciũ vł in manu. vt in. c. si euāgelica. lv. dist. Similiter si modicũ q generat scādalũ. d. c. presbyterũ de cor. vi. c. j. et. ij.
¶ Quid de ceco aut habẽte maculam
1
*ĩ oculo a natiuitate. vel ex infirmitate: aut a casu sine culpa sua. Rñ. ꝙ si macu la gñat deformitatẽ nō pōt promoueri nisi dispenset̃ ꝑ papāvł nisi efficiat̃ reli giosus ẜʒz Jnno. de cor vi. cũ de tua.
¶ Quid de claudo ex consimili cā. vt
2
*s̃. Rñ. si sine baculo pōt. ire. ⁊ stare potest promoueri. c. si quis el. iiij. in tex. et in glo. lv. di.
¶ Vtrũ auulsio vngule in police impe
3
*diat. Rñ. ꝙ hoc tenẽdũ est q qcun viciuʒz corꝑis quomōcun prouenerit si reddit inhabilẽ ad frangendum hostiaʒz ⁊ cōtractandũ ĩpedit ꝓmouẽdum ⁊ ꝓmotus ministrare in altari non pōt siłr quodcũ viciuʒz corporis notabile siue in oculo siue in manu: aut ĩ spatulis sicut gibosus ⁊ hmōi ꝙ generat scādalũ ałs secus nisi vt dictũ est. s̃. ĩ. §. j. vt colligitur ĩ. c. j. ⁊. de cor. fivi. verũ est ꝙ iā ꝓmoti quibꝰ istud euenit post pro motionẽ possunt oĩa q̃ sunt sacerdotalis ordinis exercere p̃ter celebrationem misse qui. c. presbyteꝝ intellige nisi fue rit culpa sua.
¶ Quis indicabit qñ dubitat̃ an gñet
4
*scandalũ. Rñ. Jnn. ĩ. c. j. de cor. vi. ꝙ ep̃s vt ĩ. c. ij. e. ti. ĩ religiosis exemptis suus prelatus ordinarius.
¶ Quid si quis ex indignatiōe dẽtem
5
*sibi amputauerit. vł qcũ mẽbrum se cauerit. Rñ. Jnno. in. c. significauit. de cor. vi. ꝙ nō ẽ irregularis nisi mẽbrũ vł partẽ membri amiserit q̃ generet deformitatẽ. Sivero nō generat deformitatẽ tñ est notoriũ ꝙ ex indignatiōe sibi ab scĩdet partẽ mẽbri non pōt promoueri: vel ministrare in susceptis sine dispẽsa tione. siłr si ita secauerit ꝙ claudicaret repellitur tan corporeviciatus.
6
*¶ Vtrum cades morbo caduco possit celebrare. Rñ. gl. in. c. cōiter. xxxiij. d. ꝙ si cadit frequẽter nō pōt. vij. q. ij. c. j. si vero raro nec emittit vocẽ cōfusaʒz. potest dũmō habeat coadiutorẽ. vij. q. j. iliud. Promoueri tamẽ non pōt ex quo semel passus est vt in. c. maritum. xxxiij. di.
¶ Vtrũ demoniaci vel amẽtes possunt
7
*mĩstrare. Rñ. ꝙ lʒz fuerĩt opi. vt no. ĩ. d. c. cōiter mihi placet ꝙ si ꝑ ānũ flecterit li beri ꝙ pñt ministrare ẜʒz discretionem ep̃i ꝓmoueri auteʒz non debent vt in. c. clerici ⁊. c. se. xxxiij. di.
¶ Vtrum leprosi possint ꝓmoueri. Rñ.
8
*Hugo. xlix. di. §. hinc. etenĩ. ꝙ non. sed ꝓmoti celebrare pñt ĩ occulto ⁊ etiā in publico alijs leprosis. nisi tm̃ inualuerit lepra ꝙ ꝑ corrosionẽ membroꝝ eum reddidit impotentem. presertim in digitis cum quibus contractare habet scr̃ʒz eucharistie. vide. j. leprosus. §. vj.
¶ Corpꝰ christi vide infra eucharistia.
Crapula

Crapula

quid sit. Rñ. glo. in. c. a crapula de vi. ⁊ ho. cle. est superfluitas ciborumvnde crapula quasi cruda epula.
¶ Vtrum sit peccatum mortale. Dic vt
1
*j. gula. §. ij.
Credere

Credere

in deum est amando in i p̃ʒz tendere de conse. di. ij. crede re. ⁊ de pe. di. ij §. caritas. Vnde aliud est credere deum. ⁊ credere deo ⁊ credere in deum vt no. glo. de conse. dist. iiij. c. j. igitnr ⁊. ij. predicatione. ⁊ de credulitate vide. j. fides per totum.
Credulitas

Credulitas

maledicẽtibꝰ de alijs ĩ probat̃. lxxxvj. di. si q̇d quia ante probetur illud malum nō debemus credere. ij. q. j. deus. xj. q. iij. in cunctis ⁊. c. uis. xv. q. vij. si quid ⁊. q. viij. c. vltimo. in. fi. xxx. q. v. nullũ ante.
De materia huius. §. s. credulitate e quando imputet. no. in. l. j. ⁊ ibi Alex. ff. de eo per quem fac. erit. ⁊ in. l. j. §. si alias est. l. ij. ⁊ in glo. ff. quando act. de pecu. est annalis. ⁊ Jnno. in. l. si insulā ff. de verb. obli. vbi. dicit ꝙ credulitas bestialis excusata dolo.
¶ Quotuplex ẽ crudelitas. Rñ. vt notatur in. c. inquisitioni de sen. ex. ꝙ du
1
*plex quedam temeraria ⁊ leuis vt puta quando audiuit aliquid a leuibus personis vel a paucis quibus credi nō debet. ⁊ hec deponenda est ad cōsiliuʒz sui pastoris. quedam probabilis ⁊ discreta puta quia videt solũ cum sola in latebris. vł quia cōiter ita dicitur.
Crescere

Crescere

spirituałiter an quis possit cōpelli. Rñ. vt notat̃ in. ca. gesta. lxxiiij. d. ꝙ non. Sedvide ꝙ dico. j. obedientia. §. ij. ⁊ religiosus. §. xxix.
Crime

Crimẽ

proprie est mortale peccatum vt ptʒz ꝑ gre. in Hoł. xij. facit. xxv. di. §. criminis. ĩ ꝟ. qui fiat crimina le dũ plʒz largo āt mō accipit̃ qñ ꝓ ve niali et iux. ill. Nemo sine crimine vi uit. qñꝓ ĩfamia. qñ ꝓ peccato depo sitiōe digno. Vide gl. in. d. §. criminis. ¶ Que sũt crimina suspẽtiōe digna. rñ. d. An. ĩ. c. at si cłici  iudi. ꝙ. oĩa ex q̇bꝰ q̇s  facto est infamatꝰ intellige taliter ꝙ populus scandaliʒzet̃. c. ij. de pur. cano. etiam si sit ep̃s ẜʒz Jo. an. post arch. in. c. j. de accu. in glo.
¶ Que sũt crimina depōne digna. Rñ.
2
*d. An. vbi. s̃. ꝙ omne delictũ causās irregularitatẽ q̇ enumerant doc. ĩ. c. nisi cũ pridẽ. §. ꝓpter cōscientiā de renũ. in gl. magna.  q̇bꝰ. j. irregularitas ṗmo. Jtẽ si est diu cōtinuatũ. lxxxj. d. p̃sbyter ĩ gl. Jtẽ fornicatio notoria vł diu cōtinuata vel scandalosa. c. quam sit. de exces. prela.
¶ Que sunt crimina degradatione di
3
*gna. Rñ. qͦ. s̃. ibidẽ ꝙ oẽ crimẽ cũ incor rigibilitate. c. cũ. nō ab hoĩe  iudi. Fal lit in heretico. c. ad abolẽdā ⁊. c. excōicamꝰ de here. ⁊. c. j. e. ti. li. vj. Jtẽ ĩ falsario lr̃aꝝ apłicarũ. c. ad falsarioꝝ de crimine fal. itẽ ĩ sortilego. xxvj. q. v. c. q̇cũ sa cerdotũ. de homici. dubiũ est. ⁊ dic ꝙ si ĩtelligat̃ de ꝟbali est verũ secꝰ si de rea li. vide tamen eodem ibidem quia mul te sunt limitationes.
¶ Vtruʒz criminosus. añ peractā penĩtẽtiā vł post possit celebrare sine dispẽ
4
*satiōevł possit ꝓmoueri ad ordĩes. Rñ. ẜʒz gl. ⁊ Jnn. ĩ. c. ex tenore  tẽpo. ordi. ꝙ aut crimẽ est occultũ ⁊ sic pōt dũ tamẽ vere peniteat tex. est ĩ. c. fi. de tẽ. or. Suf ficit eniʒz absolutio sacerdotis ex potestate clauiũ nisi sit tale crimẽ ꝙ impediat executionẽ post penitẽtiā. vt in. d. c. nisi cũ pridẽ. §. j. vt est in crimine ꝙ in ducit irregularitatẽ de qͦ. j. irregularitas ṗmo Si vero crimẽ ẽ manifestũ.  uis nō sit crimẽ enorme sʒz mediocre nō pōt sine dispẽsatione ẽt post peractam pnĩaʒz Et dr̃ manifestũ si ↄuictꝰ est ĩ iu dicio vł timore ꝓbatiōis cōfessus estvł operis publicatiōe. nec ob. c. p̃sbyteꝝ. ⁊ c. ꝑuenit. l. d.  ꝑ ill nō est ablata facultas dispẽsandi cũ ꝟe penitẽtibꝰ. et maxĩe vbi nō eminet scādalũ vt. l. d. vt cōstitueret̃. c. dño sctō. Et hec vera sũt in criminibꝰ capitalibꝰ. q̃ dicuntur me diocra. secus in leuibꝰ ⁊ dicũtur leuia q̇ cōtingũt ꝑ ĩperitiā vł culpā sine dolo vel si est dolus est tamẽ cum re mo|dica vt no. ĩ. l. inspiciendũ. ff. de pe. ⁊ in l. leuia. ff. de accu. ⁊. ĩ. c. cũ dilecti. eo. ti. ¶ Quis pōt dispẽsare cũ talibꝰ. Rñ. ꝙ
5
*ep̃s i criminibꝰ minoribꝰ adulterio. Jn maioribꝰ aũt solus papa. vt no. in. c. at si clerici de iud. nisi ex magna cā. vide j. Dispẽsatio. §. v. ⁊ etiā nō posset qñ in ducũt irregularitatẽ. vt puta  celebra uit excōmunicatus. ⁊ hmōi nisi in casibꝰ ĩ q̇bus a iure cōceditur dispẽsatio ĩ irregularitate. vt. j. irregularitas per totum.
¶ Crimẽ dr̃ publicũ ꝙ ad publicũ spe
6
*ctat iudiciũ. ⁊ hec sunt q̃ no. ff. . pub. iu. l. j. q̃ sunt lex iulia. mai. ⁊ sub hac cōprehẽde sacrilegia. ⁊ residua. Lex iul. de adul. lex cornelia de siccarijs ⁊ bene ficijs. Lex pon. de pari. Lex iulia. pec. Lex cornelia de testib. falsis. an aũt in alijs. Aʒzo dicit ꝙ sic. Jntellige ĩ instrumẽtis non in alijs scriptutis ẜʒz Accu. Lex iuli.  vi publica. ⁊ priuata.  ābi tu. repetũdarũ ⁊ de annona ⁊ hmōi in q̇bꝰ lex exṗmit ꝙ sit publicũ. vt in. l. iij. in fi. ff. de preuarica. ⁊ ibi Bar. ⁊ Jo. de Jmo. ĩ. fi. ff. de priua. delic. ⁊ in. l. ij. ff. de cōcus. Sʒzʒz ius canonicũ omne crimẽ dicitur publicũ  ad publicũ iudiciũ spectat puniẽdũ vt in. c. crimina de col lu. in gl. ⁊ sic dānatꝰ in iudicio de quocũ crimine ab ecclesiastico efficit̃ infamis sicut dānatus ꝓpter publicum crimen ꝙ limita veꝝ si dānat̃ propter dolum sed non si dānatur propter culpamvt no. Ange. are. insti. desuspec. tu. §. suspectus.
¶ Jtẽ publicoꝝ iudicioꝝ q̇daʒz sunt ca
7
*pitalia. ex q̇bꝰ mors aut exiliũ ĩponitur hoc est aq̃ ⁊ ignis ĩterdictio ꝑ has penas eximit̃ caput  ciuitate. Nā cetera non exilia sʒz relegatiōes ꝓprie dicunt̃  tũc ciuitas retinet̃. Quedaʒz sunt nō capitalia ex q̇bꝰ pecuniaria aut in corpus aliqua cohertio pena est vt in. l. publicorum. ff. de pub. iudi.
Culpa. eodẽ.
¶ Chrisma vide infra oleum sanctum.
Culpa

Culpa

alia latissima: ẜm Bartolum ĩ. l. ꝙ nerua. ff. depositi. Et idẽ est ꝙ verus dolus ⁊ manitestꝰ. Alia latior. ⁊ est dolus presumptꝰ. Alia lata. ⁊ hec est nō intelligere ꝙ oẽs intelligerẽt vel maior pars tex. est ĩ. l. late culpe. ff.  ver. sign. Sʒz no. ꝙ cōiter glo. nō ponũt nisi latam culpam ⁊ tex. in. d. l. ꝙ nerua exponit latiorẽ ꝓlata ⁊ sic colligo ẜʒz gl. ĩ. d. l. ꝙ nerua ꝙ noĩe doli ꝓprie nō com prehẽditur q̇ ex culpa. fecit  dolꝰ dif fert ⁊ noĩe a culpa  dolꝰ est a proposito. vt ꝓbat̃ in. l. j. §. dolũ. ff. de dolore. cul pa vero nō. vt in. l. si ꝓcuratorẽ. §. dolo. ff. man. ⁊ ꝓ hoc facit dictũ Bal. in. l. q̇d ergo. §. pena. ff. de hisq̇ no. ĩfa. vbi dicit accusatur q̇s dehomicidio dolose facto ⁊ ꝓbatur culpa. an absoluet̃ seu mitius aget̃ in eadẽ instātia. Rñ. ꝙ mitiꝰ aget̃. ⁊ sic sentit ꝙ dolus nō ẽ realiter culpa verũ est ꝙ lata culpa est dolꝰ p̃sumptꝰ ita ꝙ vbicũ quis tenet̃ de dolo venit ⁊ lata culpa. Sʒz tamẽ verus dolus nō est vt no. gl. in. c. bona fides de depo. et ĩ cōscientia vbi cessat presumptio non hr̃ ꝓ dolo. ⁊ quis debeat ꝓbare dolũvł latā culpā ĩteruenisse. vi. j. Custos. §. j. no. et ꝙ lata culpa est deuiatio ĩ circũ specta ab ea diligẽtia quam hñt hoĩes cōit̃ eiusdẽ ꝓfessiōis. Et iō error artificis ñ ẽ lata cłpa nisi qñ erat ĩ eo ꝙ cōiter hoĩes ĩ illa arte sciũt nō qñ erat ĩ eo ꝙ excellẽtissimi sciũt. Jta limitat bar. ĩ d. l. ꝙ nerua vñ si deposui pecuniā ap cā psorẽ q̇ cōiter habebat̃ bōe ↄditiōis ⁊ nō erat nō est lata culpa. ⁊ Bar. ĩ. l. pignoris. C.  pig. ac. dicit accessi ad molẽdinũ ⁊ ĩ cursu hostiũ ꝑdidi bestias. nō est lata culpa ex qͦ maior pars crede bat securum accessum.

De hoc. §. s. de culpa ⁊ ꝙ sit triplex vt ꝑ bar. ĩ. l. q nerua. ff. depo. Bal. no. ĩ l. fi. C. mā. vbi ẽt ꝙ culpa ẽ male agere. ⁊ ĩ. l. si q̇s fũdũ. §. ĩ ꝑator ꝟ. celsus. ff. de loca. vbi no. Bar. ꝙ culpa ẽ ĩꝑitia. Sʒz  mare culpe vide ꝑ saly. ⁊ doc. ĩ. l. si nullā. C. de pig. ac. ⁊ ꝑ Bar. in. l. nullꝰ. e. ti.
1
*¶ Vtrum lata culpa equiparetur dolo. Vide. j. dolus. §. iij.
2
*¶ Quid est leuis culpa. Rñ. ẽ omittere ꝙ diligẽs hō nō omisisset. vł facere q diligẽs hō nō fecisset. exemplũ fenera | tor nō excussit res pignoratas a tineis tali tempore quo diligens fecisset.
¶ Quid est leuissima culpa. Rñ. est nō
3
*p̃uidere ꝙ diligẽtissimus p̃uidisset. l. si putator. ff. ad. l. acqui. vel omitteret q diligẽtissimꝰ nō omitteret. l. diuꝰ. ff. de offi. p̃si. nō equitare vt diligentissimus equitaret leuissima culpa est vel nō curare facere ꝙ diligentissimus curaret. ¶ Qua culpa tenetur quis ex contra
4
*ctu vide. s̃. comodatum. §. xj.
¶ Qua culpa tenet̃ quis ex officio. Rñ.
5
*Pa. in. c. cũ cām. de testi. ꝙ iudex tenetur de dolo ⁊ lata culpa. sed non de leui. ꝙ credo verum in eo qui a superiore ponitur in officio ꝑ obediẽtiā solũ: secꝰ de eo qui illud q̃stuit si modo alius dili gẽtior fuisset  tunc tenet̃ etiā de leui. Siłr dico ꝙ nō tenet̃ nisi de dolo ⁊ lata culpa agrimẽsor ⁊ alij qui assumunt̃ ad calculũ vel concordiam tex. est in. l. fi. ⁊ ibi Bar. ff. si mes. fal. mo. dixerit. ⁊ ĩ. l. fi. ff. de varijs ⁊ extraordi. cogni. no. gl. in c.  indicante. de p̃scri. fallit hec in his qui exercẽt ali artẽ sicut ꝑiti. hic est ꝓ fitent̃ se ꝑitos ⁊ magr̃os  tenent̃ etiā de leuissima facit ꝙ no. gl. insti. de ob. q̃ ex q̃si deli. na. ⁊ tʒz Pa. in. d. c. ĩdicāte. Sʒz ego credo verũ qñ diligẽtissimũ q̃si uisset nisi fuisset deceptꝰ ex sua ꝓfessio ne:  tunc de leuissima aut diligẽtem:  tunc de leui solum tenetur.
¶ Vtrũ in foro aĩe teneat̃ quis restitue
6
*re dānum ꝙ dedit ꝓximo ex culpa sua. Rñ. ꝙ lʒz Jnn. in. c.  pleri de ĩmu. ec. velit ꝙ soluʒz de dolo ⁊ lata culpa tenea tur ⁊ multi doc. pro singulari dicto habeant: tñ ego credo ꝙ teneat̃ de oĩ dāno ex quacũ culpa sua de qua tenetur tam de iure ciuili  canonico ꝑ ea que dicā. j. lex. §. iiij. ⁊ ꝓ hac opi. est glo. cum tex. in. c. cōsuluisti. ij. q. v. q̃ dicit q tene tur etiā quo ad deum si diligentiā debi tam nō adhibuit vt in. d. c. cōsuluisti. ⁊ l. di. clerico. ⁊ xxxiiij. q. ij. in lectũ. Dicit tñ ꝙ nō punit̃ rōne homicidij sed negli gẽtie vt. xv. q. j. c. inebriauerũt ⁊ facit. c. fi. de iniu. ⁊ dā. da. ꝙ indiffinite loquit̃ ⁊ hoc est tutiꝰ cũ ipse Jnnoc. nullo iure ꝓbet dictũ suũ . d. c. inebriauerũt nihil facit ꝓ eo ĩmo potiꝰ ↄ̃ si bene inspiciat̃ lʒz adducat ꝓ se cum hoc cōcor. Jo. an. in. c. qm̃ ↄtra de ꝓba. ⁊ ibi eũ sequit̃ Pau.  negligẽtia in ꝓprio facto culpanda est in alieno vituperāda. l. si cōstante. §. si maritus. ff. de sol. matri.
Cura

Cura

animarum ẜm Jnno. in. c. cũ sa tis. de offi. archi. stricte est pote stas ligādi ⁊ soluendi in foro penitentiali ⁊ hec nulli cōuenit p̃lato nisi sacer dotivt habet̃. xxj. dis. ĩ nouo. de pe. ⁊ re. c. omnis. ⁊ hāc potestatẽ ligandi ⁊ soluẽdi quilibet sacerdos cũ ordine accepit lʒz nō in istos vel in illos qui sibi nō sunt cōmissi. Dr̃ etiā cure large ⁊ est po testas eijciẽdi ⁊ recipiẽdi in ecclesia co gẽdi. ⁊ puniẽdi excessus. xxj. di. §. j. sub hac etiam est excōicare interdicere suspẽdere ⁊ huiusmodi que sunt ad morum correctionem. de elec. dudum el. ij. Et de vtra istarum intelligitur. c. de multa. de preben.
Cupiditas

Cupiditas

vide supra auaritia.
Curialis

Curialis

dicit̃ qui nexibus curie ligatus adulatur principibus. xxxvij. di. nōne. lj. dist. qui ĩ aliquo. Jtẽ curiales dicunt̃ aduocati in cā san guinis vel milites seu officiales fceua exercentes. lj. di. aliquātos. ⁊ c. seq.

Ad matertā huius. §. dic vnũ ꝟbũ notabile. s. ꝙ. curiales pape nō pñt ĩ cu ria cōueniri sʒz in eoꝝ domicilio ita no. Pe. de su. in. l. ij. §. legatis. ff. de iud.
¶ Vtrũ tales sint ad ordines ꝓmouen
1
*divel ad religionẽ. Rñ. ꝙ nō nisi cũ ma gna dissensiōe vt intelligatur vtrũ sit solutus a curialibus vel si est irregularis vel vt fugiat obligationem ⁊ huius modi: vt in. c. lege. liij. di. ⁊ dicit ꝙ ꝑ tri ennium debent ꝓbari ⁊ est bonũ Cōsilium nisi aliquod rōnale ali suadeat non debet tamen recipi ad religionem nec ordinari etiā si non est irregularis ⁊ si ex deuotiōe mouetur nisi sit solutꝰ a curia. lj. di. c. j.
Curiositas

Curiositas

est postpositis diuinis et sanctorum eloquijs | scrĩptĩs philosophoꝝ ⁊ poetaruʒz rōne vanitatis vel delectationis intendere. xxxviij. di. sacerdotes ⁊. c. seq. Jtẽ cũ sa cra scriptura nō ẜm sanctoꝝ expositionẽ sʒz ẜm secularẽ sapiẽtiā ⁊ proprij sen sus vanitatẽ exponit̃. c. vnico. eadẽ distinctione. Jtem qui plura volunt sape re  oporteat aut de his de quibus nō est dubitandum faciunt questiōes de renun. c. quoniam aliqui curiosi li. vj. ex qnibus cum ibi notatis patet ꝙ vel le cognoscere quod non conuenit est cu riositas ⁊ peccatum quia inordinatio quedam.
¶ Vtrũ sit peccatũ mortale. Rñ. ꝙ siue
1
*curiositas sit respectu partis intellecti ue siue respectu partis sensitiue ẽ mortale peccatum. in. vij. casibus vt colligo ex Tho. ij. ij. quest. clxvij. ale. ij. ij. ¶ Primo rōne finis puta quia propter superbiaʒz vel aliquid ꝙ si mortale pec catuʒz querit cognoscere vel videre aut audire. ⁊ c. ¶ Sco rōne illoꝝ a quibus vult scire vel audire puta a demonibꝰ vel alijs a quibus sub ẜcepto prohibemur aliquid adiscere vel cognoscere. xxvj. q. j. illud. ¶ Tertio ratione eorũ q̇ cognoscere vel videre aut sentire volumus vt puta quia sunt ꝓhibita sicut a ꝓposito velle audire peccatũ illius q̇ confitetur alteri ⁊ similiter incantationes diuinatiōes ⁊ huiusmodi prohibi ta vt eorũ libros velle tenere quia simi lis culpa est discere sicut docere ꝓhibita. l. culpa. C.  male. ⁊ ma. Similiter di co de quocun ꝓhibito ꝙ exerceri nō pōt sine mortali peccato sicut sunt artes alique male aut velle scire quomodo fit tale peccatũ. aut videre aut senti re nā talis curiositas est peccatũ mortale nisi ĩ casu quādo quis talia vellet scire vt posset cōdẽnare ⁊ improbare fa cit. c. nec miꝝ. xxvj. q. v. ¶ Quarto rōne eoꝝ que omittuntur ꝓpter curiositateʒz puta cum quis omittit adiscere necessaria ad salutẽ vel ad suum officium vt intẽdat poetis aut curiosis facit. c. non ne. ⁊. c. vnico. xxxij. distin. ¶ Quinto rō ne illius ad quem talis cognitio seu vi sio inducit vt puta si ad erroreʒz contra fidẽ vel ad peccatũ mortale sicut velle videre coeũtes ⁊ aliqua spectacula ex quibꝰ ꝓuocatur ad mortale peccatum vel audire hmōi facit. c. ideo. xxxvij. di. ¶ Sexto rōne modi vt cũ q̇s ꝓpter talia scienda vel vidẽda facit ꝓhibita pu ta suꝑstitiosa vel dimittit audire diuina que tenetur vt videat spectacula et hmōi facit. c. q̇ die. de conse. di. j. ⁊. c. qui sine. xxvj. q. j. vel  de bonis pauperuʒz eccłiasticꝰ emit libros vel soluit doctoribꝰ qui ei legāt inutilia facit. c. legāt. xxxvij. di. ¶ Septimo ratiōe eorum qui inducunt̃ ad talia facienda vt puta qñ q̇s ex curiositate sua sciẽdi ꝓuocat aliquem ad detrahẽdum vel auiditate vi dendi prouocat ad faciendum spectacula prohibita sicut sunt torneamenta ⁊ huiusmodi que fieri non possunt sine mortali facit. c. qui venatoribꝰ. lxxxvj. dis. de conse. di. iij. pro dilatiōe in alijs communiter est veniale pecca tum.
Custos

Custos

qui mercedeʒz accipit nō spe cialiter pro custodia tenetur de dolo lata ⁊ leui culpa. ff. loc. l. q̇ mercedem in gl. ⁊ quod not. xiiij. q. iiij. tres personas. no. Jnno. in. c. uis de re. iu. sed si specialiter pro custodia. mercedẽ accipere teneretur etiā de leuissima vt. d. gl. quā limita vt. j. locatio §. xxiij. ¶ Quid si neget dolo vel negligentia
1
*amisisse quis probabit. Rñ. glo. vbi. s̃. ꝙ ipse custos ar. ff. de eden. l. si quis. §. vlti. ⁊ hoc verum quo ad forum contentiosum. secus in foro conscientie. vt pa tet ex dictis. j. lex. §. iiij. Jdem dic de cu stode carceris. ff. de cu. ⁊ exi. rei. l. vlti. ⁊ ideʒz in deposito. c. bona fides de depo. concor. in glo. j. ibidem in alijs autem casibus regulariter qui dolum allegat debet probare. ff. de ꝓbati. l. quotiens. .§. qui dolum.
Loading...