Clavasio: Summa Angelica

Export TEI

dictt̃ hñs publicũ officiũ scriben di instrumẽta ad faciendam fidẽ alias r tabulariꝰ. vt in l. generali. C. de tab. scriben. ⁊ de multiplici eiꝰ nomine no. in. c. qm̃. contra de proba.

Export TEI

Adde ad ꝓpositũ eoꝝ q̃ hic ponun tur q no. s̃. in ver. notarius.

Export TEI

¶ Quis pōt facere aliquẽ tabellionem. Rñ. ꝙ ṗnceps ⁊ cui ipse cōmittit. Jtẽ re

Export TEI

1

*ges q̇ nō cognoscũt suꝑiorẽ ⁊ ciuitates q̃ habẽt iura principis ⁊ Papa. vt vult Jnn. in. c. cũ. P. de fide instru. ⁊ Bar. in l. infamẽ. ff. de publ. iu. Jdẽ dic de alijs magistratibus seu dñis iurisditionem habẽtibꝰ respectu iurisditionis eorũ et nō solũ p̃lati in tꝑalibus sʒz etiā in spiritualibꝰ. de hoc vide pa. in. d. ca. cũ. P. |

p. Fo.ccccxliij.r

¶ Sʒz q̃rit̃ an notarij cōstituti a talibꝰ

Export TEI

2

*possint vbi cōficere instrumenta. Rñ. ẜm Pa. in. d. c. cũ. P. ꝙ nō nisi in territorio cōstituẽtis vnde creatus ab impera tore nō cōficiet ĩ terris pape nec ecōtrario Sed bene instrumenta confecta in territorio illius qui eum constituit va lent etiam extra territorium secundum communem opini. vt tn. d. c. cum. P. no. Pan.

Export TEI

¶ Vtrũ possint clerici esse tabelliōes. vi

Export TEI

3

*de. s̃. Ciericus. ix. §. ix.

Export TEI

¶ Vtrum religiosus si in seculo fuerat

Export TEI

4

*possit tale officium exercere. Rñ. ꝙ nō nisi contra hereticos. vt no. Jo. an. in. c. vt officium de here. lib. vj. dicit tamen Guil. in Speculo ꝙ vetera poterit com plere. sed non noua assumere. l. alienationes. ff. famli. herc. et de iudeis. capi. iudei.

Export TEI

¶ Vtrũ tabellio puniat̃ si cōficiat ĩstru

Export TEI

5

*mẽta de actu reprobato a iure. Rñ. pa. ĩ c. j. de fid. instru. ꝙ sic. l. iubemus. C. de sac. san. ec. gl. in. d. l. generali. no. Spec. in ti. de instru. edi.

Export TEI

¶ Quā scĩam dʒz habere. Rñ. Bar. ĩ. l. fi.

Export TEI

6

*C. de tabu. ꝙ dʒz scire summā ⁊ similia q̃ pertinẽt ad artẽ notarie alias imputabit̃ sibi nō tamẽ tenet̃ esse doc. Facit q no. Jnn. ĩ. c. cũ in cunctis. de elec. ⁊ ideo parti tenet̃ restituere dānũ ꝙ ĩpe ritia sua dedit. facit. l. illicitas. §. sicuti. ff. de of. presi. no. Pan. in. d. c. j.

Export TEI

¶ Que requirunt̃ ad validitatẽ instru

Export TEI

7

*mentoruʒz. Rñ. ꝙ. xiiij. q̃ no. Pa. in. d. c. j. Dʒz imponere Primo inuocationẽ noĩs dñi. Sco annũ dñi. Tertio nomen im peratoris in terris sibi subiectis. vel re gis vel pape. quarto nomẽ consulis. sʒz istud nō seruat̃. quinto locum cōtractꝰ. Sexto mẽsem ⁊ diẽ. Septimo indictionem. Octauo seriem facti. Nono testes. Decimo signũ cōsuetũ notarij. Vndecimo ꝙ cōfecta corā ꝑtibus legant̃. Duo decimo ꝙ sic cōstitutꝰ notariꝰ ab eo q̇ hʒz ptātẽ. Tertiodecimo ꝙ appareat ꝙ notariꝰ fuerit rogatus. Quartodecimo ꝙ talis notarius sit habilis.  si esset excōicatꝰ notorie vel priuatꝰ potestate ⁊ hmōi nẽ valeret de q̇bus oĩbus vide per eundem Pa. in. d. c. j. si placet.

Export TEI

aliquando est actus virtutis quādo con gruo tꝑe tenetur. Aliquādo vero est no mẽ vitij. Vnde Greg. Si inordinatũ si lẽtiũ culpa non esset ꝓpheta non dixisset ve mihi  tacui. ⁊ est in genere delĩ cti ⁊ est aliqñ mortale pctm̃ quando. l. nō loquit̃ cum tenetur loco ⁊ tẽpore pu ta tẽpore cōfessionis correctionis ĩstru ctionis ⁊ hmōi necessario fiẽde vt ĩ glo. xxv. di. §. alias. aliquādoveniale. vt quā do homo nō loquit̃ cũ deberet tamẽ sed nō de necessitate. Aliquando nullũ qñ expectat̃ locꝰ ⁊ tp̃s ↄgruũ. ⁊ ẜm hoc ĩtel ligitur illud. ij. thi. vlti. Jnsta ĩportune opportune. Vbi glo. opportune tũ ad eos q̇bꝰ placet. Jmportune tũ ad eos q̇bꝰ displicẽt dummodo in futuro prodesse possit. Sed qñ oĩno nō poterit ꝓdesse sʒz sunt incorrigibiles sic cessandũ est ẜm illud nolite sanctũ dare canibus Matth. vij. nisi sit p̃latꝰ ꝓpter alios ne corrũpant̃ tenet̃ talem tradere satane de quo vide. s̃. Correctio. j. §. ij.

Export TEI

vel exactionem collectā seu questā vtrum possint domini suis subditis ĩponere. Rñ. vt ex Ric. ĩ. ij. di. xliiij. q. ij. ar. j. colligo ꝙ princeps solꝰ potest de nouo imponere pro boni cōis ꝓmotione aut defensione compen sata subditorũ qualitate ⁊ titate ⁊ qñ eius facultates nō sufficiunt ad hoc. ff. de pub. ⁊ vec. l. vecrigalia. Similtter rex qui nō cognoscit superiorem vel alij q̇ prescri pserũt iura imperij. Nam nullꝰ nisi princeps solus aut qui p̃scripserũt iura imperij potest suꝑ talia et exactio nibus leges condere vel priuilegia cōcedere vt patet. in. l. vnica. C. de vaca. mu. ⁊. l. semper. §. fi. ff. de iure immuni. vnde alij licet sibi vsurpent errant vt patet in eo q legitur ⁊ no. in. c. per ve nerabilẽ q̇ fi. sint legi. ⁊. c. sane. de priui. no. Bar. in. l. ĩfamiā. in fi. ff. de pub. iu. l. hostes. ff. de captiuis. ⁊ in. l. si publica nus. §. in omnibus vectigalibus. ff. de pub. Si vero talia nō sunt ad vtilitatẽ |

p. [Fo.ccccxliij.]v

boni cōis nō pōt eas ĩponere ⁊ si imponit subditi non tenent̃ ei obedire. Alij aũt dñi a p̃fatis nō possunt de nouo talias imponere suis subditis nisi legem vel senatuscōsultũ vel cōstitutionẽ ṗnci pis eis cōcedat̃. d. l. vnica vel ꝑ cōcessionẽ a principe ex cā ⁊ specialiter ĩpetratā. l vnica. C. de suꝑindic. li. x. not. Arc. ĩ c. si q̇s romipetas. xxiiij. q. iij. ⁊ q legit̃ ⁊. no. in. c. innouamꝰ. de cẽsi. vel ꝑ cōsue dinẽ diuinā nō ꝑ violẽtiā sʒz sponte ap probatam ab oĩbus cōiter. C. de canoñ. lar. tituloꝝ. l. p̃cedat. ⁊. C. de auro coronario. vna in fi. li. x. ⁊ ꝙ sit talis cōsuetu do de cuius initio nō extet memoria. vt in. c. suꝑ q̇busdā. de ꝟb. signi. ⁊ vide q no. Bar. in. d. §. in oĩbus vectigalibus aliter si exigũt tenent̃ ad restitutionem illis a quibꝰ extorserũt si sciũt. vel eorũ heredibꝰ aut si nesciũt pauperibus vel ad bonuʒz cōmune ẜm Tho. in epistola ad quandā ducissam. limitat hoc pa. in c. peruenit. de immu. ecc. verũ quando ĩmponũt ꝓ publica vtilitate aut ꝓ alio respectu. sed si imponũt pro necessitate ipsius ciuitatis licite faciunt.

Export TEI

De notatis in hoc. §. ⁊ vltra not. s̃. ĩ §. gabella no. ꝙ talie seu angarie subditis ĩponunt̃ nisi ex consuetudine vel pacto. bal. in. l. his q̇bus. C. de fideicō. li. non tamẽ captiuis nisi bellum sit iustum. Jdem in. l. nā ⁊ seruuꝰ. ff. de nego. gest. ⁊ alex. in. l. fi. ff. de cup.

Export TEI

¶ Sʒz qñ dicunt̃ ad vtilitatẽ boni cōis

Export TEI

1

*talie. Rñ. ẜm Ric. vbi. s̃. ꝙ aliqñ directe puta qñ ĩponunt̃ ꝓ defensione fidei vel regni ꝓ refectione pontium viarum et hmōi. Aliqñ indirecte. vt puta qñ eius frater vel filius est captiuus vel aliqua terra est sibi capta ⁊ rex ĩponit talias vt recuꝑet.  sic redũdat in bonũ subdito rũ  reddit̃ rex magis potẽs vel maritat filiā ⁊ hmōi. addit tñ Ricar. vbi. s̃. ꝙ negocio expedito si facultates regis superabũdāt ⁊ aliq̃ cōitas nimis grauat̃ ꝙ dʒz ei subuenire sicut facit caput membris. dicit etiam idẽ Ric. in quolibet. iij. q. xxvij. ꝙ lʒz nō debeat subditos taliare qñ facultates sue sufficiũt: tamẽ nō est dicendũ facultates sufficere quādo nō potest se defendere vel cōmune bonũ ꝓ mouere nisi ita depauperet se ꝙ nihil si bi remaneat in thesauro quo se iuuare posset si iterum. j. breue tp̃s ab aduersarijs inuaderet̃ maxime si multos habet ĩsidiatores Tali em̃ regi necessariꝰ est thesaurus  aduersarij hoc sciẽtes ma gis eum timẽt ⁊ magis pacifice viuit ⁊ posset regnũ lʒz melius esset thesauriʒza re amorem hominũ subditorũ  argẽtum vel aurum.

Export TEI

¶ Vtrũ dñi qui auferũt a subditis vsu

Export TEI

2

*ariũ quẽ hñt in aliquo nemore ⁊ hmōi teneant̃ restituere. Rñ. ẜm Rod. ꝙ tenẽ tur ad restitutionẽ. nisi sint tales subdi ti quasi serui. ita ꝙ nihil hñt proprium. sed ipsum vsuarium: habent quasi pro peculio ita q dominꝰ ad libitũ possit reuocare. Similiter alij qui vsurpāt ipsum tenent̃ eis non dominis.

Export TEI

¶ Quid de p̃latis qui ꝓ eo ꝙ aliq̇d im

Export TEI

3

*pẽderũt legato vel alijs maioribꝰ exigunt plus expẽderũt a subditis. Rñ. ꝙ tenent̃ extorta restituere ⁊ tantũdem de suo pauperibus erogare ⁊ si superior cui q̃rela de hoc fit fuerit negligẽs canonice subiaceat vltioni. cap.  pleri. de immunitate eccle.

Export TEI

¶ Quid de deputatis ad talias diuidẽ

Export TEI

4

*das qui vnum magis grauant ⁊ alterũ magis alleuiant. Rñ. tenentur ad restitutionem aggrauato intum plus aggrauauerunt. vide. s̃. restō. j. in versi. sedens. §. quarto.

Export TEI

¶ Vtrũ occultātes bona sua ne talient̃

Export TEI

5

*ẜm suas facultates teneantur. Rñ. ꝙ si talia est iusta tenentur illis qui ꝓpter hoc fuerũt magis grauati. Si vero nul lus fuit ꝓpter hoc magis grauatꝰ. Sed dñs minus habuit sic tenent̃ ipsi dño nisi forte aliqñ fuissent ĩiuste ab eo gra uati  possent compensare. Si vero talia est iniusta nō tenent̃  possũt occul tare licite. Jdem dic qñ talia est indeter minata puta deputant̃ aliqui vt exigāt tum possunt ẜm facultates subditoꝝ nō tenent̃ se ꝓpalare nec similiter tenẽ tur restituere exactores qui aliquos al|

p. Fo.ccccxiiij.r

leuiant lʒz peccẽt mortaliter. ar. ca. j. xxij. q. j.  ex hoc nullꝰ grauat̃ nisi esset ne cesse sepius reiterare.  tũc tenerentur ad restitutioneʒz aggrauatoꝝ exactores q̇ ↄtra ↄscĩam aliquos alleuiarunt concordat Mon. titulo resti.

Export TEI

¶ Vtꝝ possit alicui cōcedi imunitas ta

Export TEI

6

*liarum. Rñ. Pa. ĩ. c. ꝑuenit de immu. ec. ꝙ a principe ⁊ ex ꝓprio motu sic. sed ad preces nō nisi ponat̃ in priuilegio clausula ñ obstāte. l. fi. C. si ↄ̃ iꝰ vł pu. vti.  cũ sit ↄ̃ publicā vtilitatẽ opʒz fiat mẽtio de ea. vt no. bar. ĩ. l. vacuatis. C. de decu rio. ⁊ in. d. l fin. ⁊ facit. c. ex. ꝑte  capel. mo. ab inferioribꝰ aũt alijs pōt ↄcedi. sed cōitas nō dʒz grauari sed minuetur. puta si dabant̃ centũ ⁊ vnꝰ eximit̃ q̇ da bat. x. non prestabit cōitas nisi. xc. aliter in p̃iudiciũ cōitatis ↄcedere nō potest. siłr prefati inferiores ⁊ cōitates pñt cō cedere nō suis subditis ĩmunitatẽ hāc lʒz nō habeāt iura imꝑij vt veniāt ad ha bitandũ in eorũ terris sicut fit quotidie medicis doctoribꝰ ⁊ hmōi sʒz non iā sub ditis nisi in p̃iudiciũ solũ concedentis. ¶ Quid ergo  militibꝰ cōitatibꝰ dñis

Export TEI

7

*⁊ hmōi qui q̇tidie talias ĩponũt ad libi tũ suũ nũc plꝰ nũc minꝰ exigẽtes. rñ. ẜʒz hos. ꝙ fures sunt ⁊ latrones ne hʒz locuʒz ↄsuetudo vbi cuʒz violẽtia est ĩtroducta. ¶ Quid de ĩponẽtibꝰ talias suꝑ rebus

Export TEI

8

*ecłie ⁊ ꝑsonarũ ecclesiasticaꝝ. rñ. ꝙ tenẽ tur restituere nisi in casibus cōcessis de quibus. s̃. Jmmunitas. §. xxxvj. cũ. vij. .§. seq.

Export TEI

¶ Vtrũ per statutũ posset fieri vt licite

Export TEI

9

*aliq̇d certũ daret̃ dño. rñ. ꝙ sic ẜʒz hos. fi fiat de cōsensu ipsorũ subditoꝝ multo magis excusant̃ dñi si a principio de ta li conuenerunt libere non ex violentia. ¶ Vtꝝ excusentur dñi qui talem cōsue

Export TEI

10

*tudinem inuenerunt ꝙ capiũt a subdi tis de mobilibꝰ bonis ipsoꝝ tũ volũt ⁊ quādo volunt. Rñ. Rodoñ. ꝙ si certũ est. ꝙ ab ĩitio sit tale onus ĩpositũ sine fraude ⁊ malitia sic possũt tolerari. Si vero non est certum. aut credant verisimiliter quod non sit ab initio legitime impositum sic tenẽtur restituere. Jn du bio tamen ex quo ab ecclesia tolerātur non esset eis absolutio deneganda sim pliciter sed cũ dubitatione prestanda.

Export TEI

est dictio taxatiua solum respectu eorum quibus an nectitur ⁊ excludens ⁊ tacite negans respectu aliorum vbi gradus eligendi spectat ad canonicos tantum li tantuʒz respectu canonicoꝝ ponit respectu alio rum negat vt tex. in cap. cum ecclesia de causa pos. ⁊ proprie.

Export TEI

vide sobrietas.

Export TEI

facit qui scienter actum sibi iure prohibitum sub colore fraudulẽdo facit. c ꝑ venerabilẽ in verbo videbatur qui filij sint legitimi. ⁊ per Pa. in cle. j. de sepul. ⁊. ar. optimum in. capi. auaritie de ele. li. vj. no. Ge. ibidem ꝙ nota. bene pro dispositionibus penalibus.

Export TEI

Et ideo est ꝙ temeritas ascribit̃ cul pe ⁊ non dolo. l. iuli. §. item qui furẽ. cuʒz glo. ff. de act. em. ⁊. l. si alteriꝰ. ⁊ ibi bar. C si minor se ma. dixe.

Export TEI

est audacia in malum. l. iubemꝰ. C. de sac. san. ec. no. Car. de sum. tri. cle. j.

Export TEI

anni qñ requiratur completum vel sufficit inceptuʒz. Rñ. pa. in. c. ad nostrā de regul. ꝙ ĩ dubio iuris tenendum est ꝙ in dignitatibus fauor consideratur. Et ideo an nus inceptus habet̃ pro completo. ⁊ ita tenet gl. in. d. c. sed fallit in ep̃atuvbi est speciale ꝙ sit completus. Jn regule obseruatione vbi est grauitas ⁊ labor. ⁊ sic odium ideo completꝰ exigitur. ar. ca.  in insulis de regula. ⁊ sic intelligitur. xx. questione. j. si in qualibet ⁊ in capi. si gnificatuʒz de re gula. Regulariter vero debet esse completus. nisi aliud iure ca ueatur. vt notat. Archi. in capitulo sian num quartum decimum de iudi. lib. vj. de quo vi. s̃. etas per totũ Hora. xxiiij. pars diei. Punctus est quarta pars ho re. Momentum est decima pars puncti ẜm Joan. an. in. d. c. de causa pos. ⁊ sic xl. momentis hora constat.

Export TEI

est qui in totum a lite recedit. q. iij. §. notandum. ij. vide. s̃. Accusatus. §. viij. ꝙ nō pōt in tergiuersatiōe celari r no toriũ in. c. tua de coh. cle. ⁊ mu.

Export TEI

proprie est per experimentum sumere de eo qui tentat̃. ẜm Tho. ij. ij. q. xcv.

Export TEI

¶ Quō tentat q̇s deum. Rñ. duobꝰ mo dis. s. verbis ⁊ factis verbis qñ deo in

Export TEI

1

*oratione colloquit̃ ⁊ petit ea intẽtiōe: vt exploret dei scĩam aut potestatẽ seu voluntatẽ. ⁊ idẽ exꝑimentũ sumat. Factis vero tentat deũ qñ ꝑ ea que facit inten dit exꝑimẽtum sumere diuine potestatis sapiẽtie vel pietatis. sʒz quasi interp̃ tatiue deũ tentat qui si nō intẽdat exꝑi mẽtum sumere de deo aliq̇d tñ petit vel facit ad nihil aliud nisi ad ꝓbādũ deũ. Q verũ est qñ sine necessitate vel vtilitate hoc facit.  in necessitate vel pro vtilitate qñ quis se cōmittit deo in suis orationibus aut factis non est tentare deũ sicut. ij. ꝑali. xx. Cũ ignoramꝰ quid agere debeamꝰ ad te sunt oculi nostri. Et ideo dicit glo. Mat. iiij. deum tentat qui habẽs q̇d faciat sine rōe cōmittit se ꝑiculo exꝑiẽsviꝝ liberari possit a deo. ¶ Vtꝝ tentare deũ sit peccatũ. rñ. ꝙ sic  presupponit ignorātiā ⁊ dubiũ de di uina perfectiōe. Nullus em̃ presumittẽ tare eũ de cuius excellẽtia est certus. ⁊ eũ tentare isto mō pertineat ad dei irreuerentiā opponitur directe religioni ⁊ sic est graue pctm̃ minus tñ  suꝑsticio  tẽtans protestat̃ tm̃ dubitationẽ verbo vel facto sed suꝑstitiosus ꝓtestatur errorẽ facto. vt ptʒz. s̃. Suꝑstitio. §. j. Si vero experimentũ quis summat de pertinentibus ad dei perfectionem solum vt alijs demonstret hoc non est ten tare deum si subest necessitas iusta vel pia vtilitas ⁊ alia que ad hoc concurrere debent sicut apostoli petierunt in nomine christi facere signa act. iiij. vt infidelibus innotesceret virtus chri sti. Jtem no. quod dupliciter quis petit signum a deo. Primo explorando dei potestatem aut dicti eius veritatem ⁊ hoc est tentare deũ. Secũdovt ĩnstruatur quid sit circa aliquod factum placi tum deo ⁊ hoc non pertinet ad dei tẽtationeʒz tale quando quid per sacram scripturam nō est reuelatum aut ꝑ sanctos seu per ecclesiam.

Export TEI

est voluntatis nostre iusta sententia de eo ꝙ quis vult post mortem fieri cuʒz heredis institutiōe vt habetur in. l. j. iũ cta glo. ff. de testa. vnde bene dicit iusta snĩa.  si est ĩiusta. puta vult exhere dare filium sine causa nō est seruanda. xiij. qō. ij. si quis. Aut si precipiat corpꝰ suum iactari in mari. ff. de conditio. institu. l. quidā suo testō. vel ↄ̃ bonos mores aut pietatem aut verecũdiā. l. conditiones. ff. de cōdi. insti. ⁊. l. filiꝰ ibidẽ. Jtem oportet ꝙ instituatur heres  sine eius institutione non erit testamentuʒz vt insti. de leg. §. ante heredis. Et sic differt a codicillo quia per codicillũ nō potest dari hereditas vł adimi. insti. de codicil §. codicillis.

Export TEI

De hic. notatis ⁊ ꝑ discursum huiꝰ .§. ⁊ ꝙ testm̃ cōstat ex quatuor substātia libus. s. forma vel solennitate. ꝑsona te statoris ꝑsona heredis vel legatarioꝝ. ⁊ substantia seu tenore testamẽti. not. Bal. in. l. milites. ĩ prin. C. de testa. milita. ⁊ Bart. in. l. neqñ. §. deporta. in prin. ff. eodem titu.

Export TEI

¶ Quis potest facere testm̃. Rñ. ꝙ q̇cun

Export TEI

1

* nō prohibet̃. ⁊ qui prohibent̃. Rñ. ꝙ xix. genera personarũ. Primo furiosus seu mẽtecaptus q̇ nō hʒz lucida interual la. c. fi. de test. l. furiosum. C. qui test. fa. nō pos. Sco surdus ⁊ mutꝰ a natiuita te cecus a casu ⁊ scit scribere. l. discretis. C. qui test. fa. non pos. Tertio nōvalens articulate loq̇ ita vt non possit exprime re nomẽ heredis nec scribere. l. iubemꝰ. C. eo. ti. Quarto ĩpubes institu. quibus non est per. fa. testa. §. preterea. Quinto siliusfa. nisi de castrẽsi peculio vel qua si vt in. c. licet de sep. lib. vj. ⁊. l. pe. C. qui testa. fa. non pos. q limita vt. s̃. religio. §. lxvj. Sexto ꝓdigus cui est interdicta a iudice bonorũ administratio. l. is cui. |

p. Fo.ccccxlv.r

ff. eo. ti. Sed testm̃ ante factũ valebit vt ibi. Septimo dānatꝰ ad mortẽ naturaleʒz vel ciuilẽ. vt sunt deportati etiā si fu giunt de manu iudicũ vt. ff. eo. ti. l. eius ⁊ q ibi no. ⁊. l. qui vltĩo supplicio. ⁊ ibi Bar. ff. de pe. ⁊ dānati ad perpetuũ car cerẽ. l. ij. ff. de publi. iu. Secus si esset dā natus ad penam ĩferiorem. Octauo ma nifestus vsurarius nisi prester priꝰ cautionem ẜm formā. ca.  de vsu. li. vj. Nono excōicatus ẜm aliquoꝝ opi. quā sequitur glo. in. c. decernimus de sen. ex cō. lib. vj. Sed contrariũ cōiter tenetur. Decimo seruus. xiij. q. ij. ill ⁊. l. filiꝰ. ff. eo. ti. Vndecimo quilibet religiosus q̇ ꝓ fitetur tria vota substantialia vt in. c. ij. de test. xij. q. ij. nō dicatis. Secꝰ de alijs vt sunt eremite ⁊ hmōi. xix. q. vlt. §. econ tra paulus. Duodecimo hereticus  oĩa bōa sua sunt ↄfiscata ipso iu. c. cũ ẜʒz leges de here. l. vj. Tertiodecimo dubiꝰ de sta. suo. s. an sit in eo statu ĩquo testari possit vel ne. l. de statu. ff. eod. ti. Exemplum captus a latronibus dubitat̃ an sit seruus vel liber vt in lege. j. in prin. ff. de lega. iij. Quartodecimo obsi des intellige de illis christianis apud infideles datis. aut de illis qui erant captiui populi romani. non autem de obsidibus qui dantur ab vna ciuitate ad aliam vt legitur ⁊ no. in. l. obsides. ff. eod. ti. Quintodecimo damnatus ob carmen famosum seu libellum in iniuriam alterius. quia etiam infamis efficitur vt. l. is cui. §. si quis ob carmen. ff. eod. ti. Bar. tamen ibidem ⁊ communiter tenetur ꝙ ex alia causa infames nō prohibentur testari. Sextodecimo reus criminis lese maiestatis. l. quisquis. C. ad. l. iul. ma. vj. q. j. §. verum. Decimoseptimo qui est apud hostes captiuꝰ. le. eius. ff. eo. ti. Jntellige istud de hostibꝰ romani imperij. Decimo octauo vtro carens lumine. hodie tamen testat̃ dũmodo seruet quod no. in. l. hac consultissima. C. qui te. fa. po. que sunt ista ẜʒz an ge. are. insti. qui. nō est per. te. §. secꝰ pri mo ꝙ sint. vij. testes. ⁊ notarius vel aliꝰ loco notarij special ter ad hocvocatus. secundo ꝙ predictos coram se aduocet ⁊ manifestet ꝙ vult testari sine scriptis. tertio ꝙ in prin. testamenti ⁊ āte legata fiat instō heredis. iiij. ꝙ inde faciat le gata ⁊ fideicōmissa. v. ꝙ notarij manu omnia scribātur in presenti testamento. vj. ꝙ predicti testes se subscribant ⁊ etiam tabellio. vij. ꝙ tam a testibus  a tabelliōe vel ab illo alio teste loco tabelliōis posito sigilletur ita ꝙ sint. vij: sigilla. viij. ꝙ de his omnibus notariꝰ faciat mentionem. fallit hoc ẜm bal. ibi dem nisi testetur inter liberos quia tũc sufficiunt. ij. testes. Hoc idem seruandũ est in codicillis cecoꝝvt in. d. l. hac cōsul tissima. Decĩonono q̃ cardĩales ĩsequu tus ẽ hostiliter vel ꝑcussit aut ceꝑit vel socius fuerit aut fieri mādauerit aut cō siliuʒz vel auxilium dederit vel fauoreʒz vel ratum habuit nec etiam talis ex testamento aliorum aliquid capere potest nec ex successione. ca. felicis de pe. lib. vj.

Export TEI

¶ Vtꝝ prefati qui testm̃ nō possunt fa

Export TEI

2

*cere possint disponere ĩ pias causas. rñ. ꝙ non primi nec quarti simpliciter nec quinti nisi de peculio castr. vel quasi ẜʒz bal. in. l. j. C. de sa. san. ec. ⁊ no. in. d. cap. licet nec sexti nec septimi nec octaui sim pliciter ẜm bar. ⁊ ideʒz dicit de quolibet decedẽte in mortali. Sed pau. in rub.  testa. in hoc vltimo tenet ↄ̃riũ ⁊ bñ  ec clesia recipit oblatiōes publicoꝝ pctōꝝ nisi vbi specialiter ꝓhibẽtur vt patet ĩ gl. ĩ. c. oblatiōes. xc. dis. Ergo fortiꝰ eleemosynas nec. x. nec. xj. nec. xij. nec. xvj. nec. xviij. sed de. xlij. est dubiũ inter doc. Sʒz ego teneo cũ Bar. quẽ se quit̃ Pau. vbi. s̃. ꝙ potest alij aũt sic etiam si loqui non possunt duʒz signis annuant. Vn ponit bal. in. l. j. C. de sa. san. eccle. exem plũ de quodam aduocato qui nō valẽs loqui interrogatus si volebat ꝙ tot da rent̃ ꝓ aĩa sua pauperibus aperiret librum in signum ipse aperuit. ⁊ ꝙ valet affirmat.

Export TEI

¶ Testamẽtoꝝ quot sunt species. Rñ.

Export TEI

3

*due. vna r testm̃ nuncupatiũ ⁊ sine scriptis ⁊ est illud ĩ quo testōris ⁊ heredis |

p. [Fo.ccccxlv.]v

⁊ legatarioꝝ noĩa ⁊ oĩa que in eo continentur corā testibus nũcupant̃. i. mani festant̃ ⁊ r sine scriptis. i. subscriptiōe testiũ ⁊ alijs solennitatibꝰ que re quirũ tur in testamento scriptis facto de quo in. l. hac consultissima. C. de test. Et etiā quia sine omni scriptura inde facta po test quis testari nuncupatione: dũmō coram testibus ⁊ conditione legitimis nuncupet heredem ⁊ suam explicet vo luntatem. Jnsti de test. §. si ideo. si quis nō habet notarium aduocet legitimum numerum testium ⁊ explicet nomen he redis ⁊ alias institutiones ⁊ legata ⁊ roget eos vt sint testes ⁊ valebit aliud r testamẽtum in scriptis ⁊ istud potest facere q̇s qñ nō vult ꝙ testes vel aliq̇s sciat suam dispositionem. Vñ requirit multa de substantia vt in. l. iubemus C. de testa. ⁊. d. l. hac cōsultissima. ⁊ nisi quis sit bñ doctus faciliter errauit in ip so ↄdendo. Jdeo habeat aliquẽ doctorẽ pro cōsilio qui vult euʒz facere de quo  non est in vsu omittovt dixi. Aduerte ẽt ꝙ quis potest relinq̃re sic dicendo corā notario ⁊ testibꝰ. Volo ꝙ heres meꝰ faciat in omnibus ⁊ per oĩa prout cōtinet̃ ĩ quadā mea cedula scripta manu mea que est apud talẽ religiosum ⁊ valebit ẜm alex. de imo. ⁊. l. stipulationũ. §. ill ff. de verb. ob. ⁊ bar. in. l. si ita scripsero. ff. de cōdi. ⁊ de. ⁊ pau. de ca. in. d. §. ill. ⁊ bal. in. l. captatorias. in. q. v. C. de test. mi. Jo. de imo. in. l. illa instō. ff. de here. insti. ⁊ in. c. cũ tibi de testa. Ratio  licʒz in testamento nuncupatiuo debeāt pa lam nuncupari que fiunt vt a testibꝰ ex audiantur. l. heredes palam in princi. ff. de testa. ⁊ in. l. iubemus. C. eo. quia pa ria sunt implicite ⁊ explicite exprimere d. §. illud. ⁊. di. l. si ita scripsero. Jdeo va let. Sed videat qui sic vult ꝙ taliter litera sua cognoscatur vt non sit dubium de ea quia aliter esset periculosum. Sʒz nō valeret institutio heredis. si diceret instituo heredem illum cuius nomẽ est in quadam mea cedula apud talem ẜʒz bar. in. di. l. si ita scripsero quem sequitur. bal. ⁊ ang. ibidem.

Export TEI

¶ Quot testes requiruntur in testamẽ

Export TEI

4

*to. rñ. ꝙ. vij. legitimi ⁊ ꝙ sint rogativñ si testamẽtuʒz sine scriptis habeat minus . vj. vel si sunt. vij. nō tamen rogati nō valet. l. heredes palam. §. pe. ff. de testa. fallit hoc in testamento ceci vbi sunt ne cessarij. viij. Jn testamento rustici in ru re facti vbi plures non possunt inueni ri sufficiunt. v. Jn testamẽto facto inter liberos similiter sufficiunt duo ẜm bal. in. l. hac consultissima. C. qui testa. face. pos. in testō facto in pñtia imperatoris p̃cibus sibi porrectis vt audiat sufficit vnus. an aũt notarius cōputet̃ pro vno dicendũ ꝙ sic sed cautius est ꝙ pur sint vij. sine eo. insti. de testa. §. fin. de ꝓba. qm̃. ⁊ in. d. l. hac ↄsultissima. ⁊. l. omniũ. C. de testa. Jn testamẽto militis in exercitu sufficiũt duo testes ĩ testō⁊ in bello prout voluit. l. miltes. C. de mil. test.

Export TEI

¶ Sed nunq̇d in foro anime valeat te

Export TEI

5

*stamentũ factũ corā duobus testibꝰ soluʒz. Rñ. pa. in. c. cũ esses de tes. tʒz ꝙ sic in dispositis ad pias causas ⁊ ĩ hoc cōiter ↄcor. doc. Jn alijs ad ñ pias cās pau. tʒz ꝙ vltra duos testes req̇rit̃ pñtia sacerdo tis paroc hialis vel loco eiꝰ duo alij testes aliter nō valeat nec requirit̃ ꝙ sint rogati vel ꝙ sint masculi oẽs. q̇dā tenẽt indistincte ꝙ valeat coram duobus sed ego dico ꝙ si nō subest suspicio fraudis valeat quia cessat ratio legis si vero sit suspicio fraudis dico requirit solennita tem iuris ciuilis. ⁊ ad. c. cũ eẽs. ⁊. c. relatum el. j. eod. ti. dico ꝙ habẽt locũ in ter ris ecclesie vt patet ex eorum subscriptione.

Export TEI

¶ Sʒz qui nō pñt esse testes in testamẽ

Export TEI

6

*tis. rñ. ꝙ oẽs q̇ pro testibus reprobātur a iure vt. j. testis. Jtem in testō speciali ter non potest esse mulier. ff. de te. l. qui testamẽto. §. mulier. Jtẽ hermafroditꝰ in quo preualent muliebria. l. querit̃. ff. de sta. ho. itẽ ille cui hoc est interdictuʒz per statutũ vel a iudice. Jtẽ seruus. Jtẽ oĩs qui hʒz in potestate heredẽ sicut par auus⁊ similes probant̃ hec insti. de tes. .§. testes. ⁊ §. seq. Jteʒz q̇ nō est testamẽti capax sicut spurius testōris. Hereticus |

p. Fo.ccccxlvj.r

dānatus ad metallũ ⁊ similes. Jdeʒz qͦs leges ĩprobos ⁊ intestabiles iubẽt esse vt sunt de crimine famoso dānati ⁊ mu liebria passi. ff. de testi. ob carmẽ. Jtẽ legatarius nō potest esse nisi quo ad que stionem vertentẽ inter heredeʒz ⁊ extraneum. insti. de testa. §. legatarius. Sed quo ad factum suum inter se ⁊ heredeʒz non potest.

Export TEI

¶ Ex quibus causis testamentũ r nul

Export TEI

7

*lum. Rñ. ꝙ loquẽdo de testamẽto nũcupatiuo ⁊ sine scriptis ex quatuor. Prĩo si testator nō erat habilis ad testañ. Se cundo si instituit heredem non capacẽ vel nullum instituit heredem. Tertio si preterijt iam natum quẽ instituere vel exheredare debuit. Quarto si non sit le gitimus numerus testium legitimoruʒz ⁊ rogatorum.

Export TEI

¶ Quādo testamẽtum tenet. sed tamen

Export TEI

8

*irritat̃ ⁊ rumpitur. Rñ. ꝙ ex. vij. causis. Primo quando testator nō preuidit de posthumo qui post testamentum est na tus si tamen idem posthumus moreretur ante mortem testatoris testamentũ nō rumpitur quo ad effectum. idem dic de quasi posthumo. vt est arrogatus vt ille qui tem pore testamẽti non erat suꝰ. Sed tempore mortis sic. Jtẽ quādo cau sam exheredatiōis ĩprobat heres suus ꝑ sentẽtiam rescinditur. Jtem si testator patiet̃ capitis diminutionem nisi iterũ fiat ciuis romanus vel sui iuris. Jtẽ ꝑ ẜm testamẽtũ reuocatorium primi. Jtẽ si heres nō adiuit hereditateʒz vel ante aditam decessit vel conditio sub qua in stitutus fuit defecit ⁊ similia de quibus insti. qui. mo. testa. infir. per totum.

Export TEI

¶ Vtrũ legata facta in: testamento nul

Export TEI

9

*lo vel irritando debeant̃. Rñ. ꝙ si testamentum est nullum ex preteritione iam nati vel rumpitur ex preteritione posthumorum vel quasi posthumorum vel rescinditur per sententā proposita querela de inofficioso vel cōtratabulas sic legata debetur licet institutio non teneat. C. de libe. prete. aut̃. ex causa. similiter dic si testamentum rumpitur ex fal sa causa vt puta. A. instituit. B. ⁊ substi tuit eidem. B. C. moritur. B. testator. A. facit aliud testamẽtum dicens quia heredes habere volui ⁊ habere non possum. Tu. D. esto heres. Licet em̃. C. rũpat tum ad institutionẽ tamẽ legata debent̃. Si ꝟo testamẽtũ sit nullũ puta  instituit heredẽ nō capacẽ vel nullũ  nō fuerũt testes debiti tũc an debeātur legata est differentia inter doc. ⁊ dic vt. s̃. heres. §. v.

Export TEI

¶ Quid si testm̃ fit cuʒz clausula in fine

Export TEI

10

*ꝙ si nō vʒz iure testĩ valeat iure codicillorũ saltem vel iure cuiuscun alterius vltime volũtatis valere voluit ⁊tenere. Rñ. ꝙ si testamentũ paciat̃ defectuʒz vel iuris repugnantiā in his q̃ sunt de sub stātia eius nihil facit hec clausula nisi testet̃ inter liberos ẜm communeʒz opi. Si. vero patiat̃ defectum solẽnitatis de bite p̃termissa sic valebit iure codicillo rum. C. de codicil. l. fi. dummodo solẽnitas sufficiẽs codicillo sit apposita. s. v. te stes licet nō rogati ⁊ sic legata in eo reli cta. debent̃ instit. de codicil. in prin. Et institutio que in eo erat scripta licet di recta videatur tamẽ ĩ casu fideicōmissi ↄuertit̃. l. sceuola. ff. ad treb. Et iō ab intestato veniẽtes accipient hereditatẽ ⁊ quasi rogati videant̃ restituere tenent̃ instituto per fideicommissum. arg. C. de fideicō. l. eam quam frater tuus.

Export TEI

¶ Vtrum vltimum testamẽtum semper

Export TEI

11

*valeat. Rñ. ẜm glo. in. c. lʒz. de consti. lib. vj. ꝙ sic allegat capitulũ vltima voluntas. xiij. q. ij. ff. de leg. j. l. si mihij etiaʒz de primo non faciat mentionem Fallit in duobus casibus. Primus in testamento facto ĩter liberos. C. de testa. ant̃. hoc inter liberos. Secundus cum ipse testa tor sibi legem induxit videlicet si fecero aliud testamẽtum non valeat nisi de alio fecero mentionem tunc opʒz faciat mẽtionẽ aliter non valeret vltimũ. ff. de leg. iij. l. si quis. Jtem si ẜm testm̃ sit sub conditiōe q̃ est de p̃terito vł pñti puta instituo heredem titiũ si sempronius est vł fuit consul tunc si cōditio fuit vł est ꝟa rũpitur primum. Si ꝟo nō ẽ ꝟa nō rumpit̃. Si vero testm̃ sit sub condi|

p. [Fo.ccccxlvj.]v

tione futura tũc si cōditio est possibilis etiā si nō adueniat rũpit primũ testm̃. Siłr si cōditio sit ĩpossibilis hr̃ ꝓ nō ad iecta ⁊ rũpit primũ testm̃ vt habes in. l. cũ in sco testō. ff. de iniusto rup. te.

Export TEI

¶ Que pena non ĩplentis voluntatẽ de

Export TEI

12

*functi. Rñ. ꝙ aut est heres extraneus ⁊ sic ꝑdit totā hereditatẽ de voto. c. lʒz. xj. q. j. syluester de testa. c. si heredes. Si ꝟo heres ẽ filiꝰ tũc si hereditas ẽ diuisibilis amittet solũ reseruata sibi ltĩma. C. de fideicō. aut̃. hoc ampliꝰ. Si aũt est in diuisibił puta  ducatꝰ regnũ ⁊ hmōi sic totā ꝑdet. d. c. lʒz. ĩ fi. ⁊ hec ĩtelligo in dispositis ĩ testō q̃ ipso iure habeāt autoritatẽ vt sunt legata ⁊ substitutiōes. ⁊ hmōi. Jn alijs aũt necessario hr̃s serua re nō tenet̃ vt si p̃cipiat filijs ꝙ stent simul vs ad tale tp̃s vel ꝙ nubat tali vł nō nubat tali. ⁊ hmōi. Sʒz si testōr vult ĩ hmōi heredeʒz obligare efficaciter adijciat penā heredẽ dānando in legato p̃stando cā pene puta petre heres meus dato. c. titio si tale q̇d nō feceris ⁊ c.  sic tenebit tale legatum dũmodo q preci pit̃ nō sit impossibile vel turpe contra leges. insti. de leg. §. pene quo.

Export TEI

¶ Cuiꝰ expẽsis seruus fugitinꝰ legatꝰ

Export TEI

13

*sit querẽdus. Rñ. pa. in. c. iudicāte. de te sta. gl. ĩ. l. cũ seruus. ff. de leg. j. distĩguit quatuor tꝑa. Primũ testĩ. ⁊ si nũc erat in fuga sic expẽsis heredis. Jntellige si lō ge absens erat sic ⁊ de alia re legata dicimus vt in. l. cum res. ff. de lega. j. Secus si ꝓprie. Scm tẽpus post testm̃ et ante mortẽ testatoris ⁊ sic tũc fugit expẽ sis legatarij. Tertiũ post mortẽ testōris ⁊ ante aditā hereditatẽ ⁊ sic tunc fugit culpa heredis sic tenet̃ ad extimationẽ heres si sine culpa non tenetur nisi perueniat ad eius manus. Et idem dic in quarto tempore. scʒz post aditam hereditatem. Rō  sicut heres liberatur interitu rei relicte intellige quādo res de bet̃ in spẽ nō in genere vel in titate. l. ꝙ te mihi. ff. si cer. pe. sic ⁊ in fuga serui sine sua culpa liberat̃. Sed in primo ca su vr̃ testator sic voluisse.

Export TEI

¶ De detractiōe falcidie trebelltanice ⁊

Export TEI

14

*legitime. vide. s̃. legitima. ⁊ sic diuide hereditatem in xij. vncias. ⁊ qui debet habere legitimā accipiet q̃tuor vncias primo. Si postea dʒz restituere alteri he reditatem detraheret quartam partẽ. s. duas vncias ⁊ sic medietatem restituet vel quartam falcidiam ⁊ quomodo celsat. vide. s̃. legitima.

Export TEI

¶ Vtrũ institutꝰ heres in certa re possit

Export TEI

15

*detrahere trebellianicā. Rñ. ꝙ nō sʒz solũ heres vniuersalis. ita cōsuluit bal. ꝑ l. primā. ff. ad. l. fal. ⁊ recipiat Pan. in. c. raynutius. de testa. ⁊ intelligit heredẽ vniuersalem nō solum q̇ instituit̃ insolidũ sed etiam ille qui instituit̃ in certa quota hereditatis. Sicut videmus de falcidia q̃ detrahi pōt ꝑ heredẽ constitutũ in dimidia portiōe hereditatis vt probat̃. in. c. raynaldus extra eodem.

Export TEI

¶ De executoribus testamẽtorum vide

Export TEI

16

*executor.

Export TEI

¶ Jn quo differt testm̃ a codicillo. Rñ.

Export TEI

17

*ꝙ ĩ. viij. ¶ Prĩo  ĩ codicillis nō pōt fieri recta institutio sʒz tm̃ fideicōmissaria secus in testō. Secundo ꝙ ꝑ codicilluʒz nō adimitur hereditas heredi institutio ꝑ testm̃ nisi in vno casu qñ in cōdicil lo dicit heredem institutũ nō mereri vo lũtatẽ suā  tũc tan indigno aufert̃ hereditas siue sit solꝰ heres siue sit vnꝰ de pluribꝰ. Jdẽ dic de oĩbus si sic dicat oẽs nō mereri. l. diu. seuerus ⁊ Antomꝰ ff. de adi. lega. Jn reliquis vero fideicōmissis vel legatis in testō bene pōt per codicillũ adimere Jnsti. de adop. lega. ꝑ totũ. Tertiũ ꝙ exhereditatio non pōt fieri ꝑ codicillũ. insti. de codicillis. §. co dicillis. Quarto heredi ĩstituto pure cō stituto in testō nō pōt ↄditio adijci ĩ codicillo q̃ obsit sibi. Jnstituta de codicillis. §. ⁊ directo. Quinto  heredi ĩ testa mẽto non pōt fieri substitutio directa ĩ codicillo licet facta trahatur ad fideicō missariā  videt̃ testator rogare ĩstitutũ vt hereditatẽ restituat illi quẽ ĩ codi cillo substituit ei. l. sceuola. ff. ad trebel. Sexto  in codicillo sufficiunt. v. testes etiam nō rogati. C. de cōdi. l. vlti. Fallit hoc ĩ codillo ceci de quo. s̃. §. j. sed in te |

p. Fo.ccccxlvij.r

stamento. vij. rogati⁊ in codicillo testis potest esse mulier sed nō in testamẽto. l. q̇ testō. §. mulier in testō. ff. de test. Seprimo  pōt quis decedere pluribus codicillis relictis validis nisi sibi ↄtra dicant. ff. de iure codi. l. diui seuerus sʒz nō pluribꝰ testamẽtis Octauo  si q̇s dũ esset filiusfamilias fideicōmissuʒz in codicillis reliquerit ⁊ postea paterfamilias decesserit eadẽ volũtate durante valebunt codicilli. Hoc aũt esse non poterit in testamẽto. ff. de leg. iij. l. j. §. si filiusfa. ex q̇bꝰ pʒz ꝙ codicillus est quedam sine institutione dispositio vltime voluntatis quia sicut testamentum ita codicillus morte confirmatur. C. de cadu. tol. l. vnica.

Export TEI

¶ Vtrum heredis institutio possit cō

Export TEI

18

*mitti in alteriꝰ voluntate expresse. Rñ. ꝙ nō immo oportet ꝙ ore proprio nomẽ heredis exprimat vel per ꝓpriā scripturam. l. hac cōsultissima ⁊. l. iubemus. C. eo. immo tenuit Joā. an. ĩ. addi. ad spe. eo. ti. post albertum papiẽsem. Quod si quis ad interrogationẽ alteriꝰ puta dicẽtis vis taleʒz instituere heredem. Rñdeo sic non valere testamentum quamuis glo. in. d. l. iubemus teneat contrarium. tenetur tamen in. c. cuʒz tibi. eo. ti. ꝙ de eq̇tate canonica valeret. Limitāt hoc distinguendo Bar. Jnn. ⁊ Ho. in. c. cum tibi eo. ti. ꝙ aut committit̃ in volũ tate heredis. s. an voluerit esse heres vł ne ⁊ sic valet. l. verba hec. ff. de condi. in sti. Aut committitur in volũtate alteriꝰ ab herede expresse vt puta istituo here dem queʒz titius voluerit ⁊ sic nō valet. ff. de here. inst. l. si quis sempronium et l. captatorias. Si tamen q̇s ita diceret cōmitto omnia bona mea arbitrio titij vel dispositiōi titij valet ⁊ titius tenet̃ distribuere in pias causas. in q̇bus ha bemus regulam iuris humani gẽtium ⁊ diuini que est ꝙ pre oĩbus dispenset̃ in religionẽ diuinam vt pctā eleemosynis redimant̃ ⁊ sic dispensando nō pōt velle aliud  volũtas testatoris. sed si dispẽsaret in ꝓphanis cum nullam ha beat regulam posset alio modo dispẽsa re  sit volũtas testatoris ⁊ hoc sequit̃ bar. ĩ. l. j. C. de sa. sā. ec. ⁊ pa. ĩ. d. c. cũ tibi. ¶ Quid si tacite ĩstitutio heredis ↄmit

Export TEI

19

*tat̃ alterius dispositioni. Rñ. ꝙ valet. l. ille institutiones. ff. de here. insti. ⁊. l. nō nun. ff. de cōditio. ⁊ demōstra. ⁊ eodẽ modo legatũ tacite potest committi vo lũtati alterius. ff. de le. ij. l. prima. sʒz nō exp̃sse. ff. de le. j. l. captatorie ⁊ dicit̃ taci te alterius volũtati committere sic. Jnstituo te heredẽ vel lego hoc tibi si titiꝰ capitoliũ ascẽderit. expresse ꝟo qñ dicit Jnstituo illũ heredẽ quẽ titiꝰ voluerit vł lego tale q̇d cui sempronio placuerit ¶ Vtrum institutio posset fieri incerte

Export TEI

20

*persone vt puta ĩstituo heredes meos pauperes xp̃i. Rñ. glo. in. d. c. cum tibi ꝙ sic ⁊ secũdum Bar. in. l. captatorias. C. de testamen. mili. etiam ⁊ adderet eli gendos per priorẽ talem ⁊ huiusmodi ⁊ dicit ꝙ. d. l. loquitur quādo ius insti tutionis confert̃ in voluntatẽ alterius sed non quando electio persone solum vt in casu nostro ⁊ iō non est contraria. ¶ Vtruʒz institutio heredis possit fieri

Export TEI

21

*sub cōditione. respondeo ꝙ sic dummo do non instituatur ad tempus certũ vt puta vs ad paschavel ad tres ānos  non valet talis cōditio ⁊ vitiat̃ non ta mẽ vitiat. vt Jnstitu. de heredi. instituẽ. .§. heres sed ad incertum potest vt puta donec vixerit vel talẽ instituo post absolutꝰ fuerit ab excommunicatione. ff. de heredi. instituen. l. in tempus. Fal lit in milite qui potest instituere etiam ad tempus certum. l. miles ita. ff. de mi lita. testamẽ. Hic aduerte ꝙ institutus heres ad diem certum alio herede non dato semꝑ erit heres vt in. l. hereditas ex dic. ff. de heredibus instituendis. Et idem dic quando instituitur ad diem incertũ quia nemo pro parte potest decedere testatus ⁊ pro parte intestatus. l. ius nostrum. ff. de regu. iuris. Hoc tenet Joannes de imo. et Bald. ⁊ Ant. in d. l hereditas. Jdeo si quis institueretur heres donec vixerit alio dato herede erit perpetuus. Hoc firmat Bald. et Salicetus in. l. extraneum. C. de here|

p. [Fo.ccccxlvij.]v

di. ĩsti. ⁊ Pau. de ca. ĩ. l. ceteri. C. de test. mili. Et lʒz Bar. in. d. l. hereditas. teneat ꝙ si testator aperte voluerit. vt nō esset heres nisi in vita vel vs ad talẽ diẽ ꝙ nō erit ꝑpetuꝰ tamẽ cōiter doc. tenẽt ↄ̃ eũ vt Dy. in. l. si q̇s ita heres ĩstituat̃ ex cepto fundo. ff. de her. inst. Bal. ⁊ Ang. ĩ. d. l. hereditas ⁊ ẽ veriꝰ de rigore iuris  testator nō pōt ius accrescẽdi prohibere nec respectu rei nec respectu tꝑis quia causa testati trahit ad se causam ĩntestati  dignior. d. l. hereditas. facit l. si miles vnũ ex fundo. ff. de tes. mili. ⁊ ꝓbat̃ in. l. si quis in legatis. tamẽ bene pōt ꝓhibere ius accrescẽdi: ⁊ ita loquit̃ l. dñs. ff. de vsufr. Secꝰ in hereditatibꝰ vt in. d. l. si quis vbi institutus ex certo fundo detracta mentione de fundo ha bet totā hereditatẽ. Nam testator non pōt facere ꝙ iura nō valeant in suo testamẽto vt ĩ aut̃. vt cũ. de appel. cogno. .§. ceterũ. Posset tamẽ dici ꝙ de equita te ⁊ in cōscia opinio Bar. est vera in eo q̇ erat simplex ⁊ hec ignorabat. Secus in eo qui hanc dispositioneʒz iuris scie bat quia videtur voluisse quod ius vo lebat. Jtem dic ꝙ pōt institui sub cōdi tiōe dũmodo cōditio sit possibilis ⁊ ho nesta excepto filio q̇ nō pōt institui sub oĩ cōditiōe sʒz sub illa q̃ est in ptāte insti tuẽtis vt in. l. suꝰ quo in prin. ff. de he re. insti. Nā nō pōt filiꝰ grauari in debito bonorũ subsidio. C. de inoffi. tes. l. quoniam in prioribus.

Export TEI

¶ Vtruʒz possit fieri institutio heredis

Export TEI

22

*in certa parte. Rñ. ꝙ sic sed si alius ĩstituit̃ heres in vniuerso erit talis potius legatarius  heres. l. quotiẽs. C. de here. institu. §. heres. possunt tamen plures instituti equis portiōibus. institu. de heredi. institu. §. si plures instituātur et per capita ⁊ partim per stirpes vt in. d. §. si plures. no. hic ꝙ institutis pluribus heredibus distributio fideicommissoruʒz in casu in quo accrescit he redibus non fiet secundum distributionem rerum in quas erant instituti sed secundum partem institutoꝝ equa liter nisi voluntas defuncti manifeste contradicat vt. l. quotiẽs §. si duo. ff. de heredi. instit. et. l. nun. ⁊. l. quotiẽs. ff. ad treb.

Export TEI

23

*¶ Quot modis fit ĩstitutio heredis. rñ. duobꝰ modis. s. directe ⁊ oblique Directa ĩstitutio non pōt fieri nisi in testō. et est qñ ꝟbis rectis siue obliq̇s recto iure ĩstituit̃ heres ad quẽ vult testōr here ditatẽ suā siue illud ĩ qͦ ĩstituit ꝑuenire ⁊ illud caꝑe nullo mediāte. obliq̃ vero ĩstitutio siue fideicōmissaria hereditas relinq̇ pōt testō ⁊ codicillo⁊ fit cũ rogat̃ ĩ codicillo heres ĩstitutꝰ ĩ testō vł heres ab ĩtestato veniẽs vt hereditatẽ restituat alteri. Js em̃ cui restituit̃ hereditas erit heres ꝑ fideicommissum. insti. de codicil. §. pe. ⁊ de fideicō. here. §. pe.

Export TEI

24

*¶ Quot sunt differentie heredum. Rñ. ꝙ tres. nā quidā sunt necessarij tantuʒz sicut si seruus instituatur heres a domino suo ⁊ dicit̃ necessariꝰ  velit nolit tenet̃ hereditatẽ etiā suspectā adire si modo cũ hereditate consequat̃ simul libertatẽ eo testō dñi ⁊ tꝑe mortis erat in ptāte domini alij sunt sui ⁊ necessarij ⁊ isti sunt liberi qui sunt in ptāte te statoris tꝑe mortis vt filiusfamilias et descẽdẽtes ex masculis filijs: descendẽ tes. n. a filiabus sunt in ptāte pr̃is eoꝝ vel aut paterni sʒz est differentia  viuẽ te filio meo meꝰ nepos nō erit mihi suꝰ heres sʒz bene mortuo filio meo  nihil est mediũ quo ĩpediat̃ ⁊ sic de ceteris. Et dicunt̃ sui  domestici ⁊  viuo pa tre quodāmodo extimant̃ domini: necessarij vero  de iure ciuili cogebant̃ fieri inuiti heredes sed de iure pretorio permittit̃ eis ab hereditate abstinere si velint. Alij sũt extranei heredes vt sunt oẽs q̇ nō sũt sub ptāte testatoris nec sub iecti iuri eiꝰ sicut sunt filij emancipati filij etiā a matre instituti  femine nō habẽt filios in ptāte. Probant̃ hec omnia. Jnsti. de here. quali. in prin. Jtẽ he res aliꝰ testamẽtarius vt ille qui est in testamento scriptus. Alius est substitutus. scʒz qui alij substituitur heredi. Alius fideicōmissarius cui ex fideicom misso est hereditas restituta. Alius le|

p. Fo.cccclxviij.r

gitimus vt iste qui ipso iure sine testa mento defuncto succedit.

Export TEI

¶ Vtrũ ex preteritiōe legitimi heredis testm̃ reddatur nullũ. Rñ. ꝙ sic si sũt de illis ad quos stricto iure legitima spectat hereditas ⁊ nisi rite exheredẽtur. Et qui sint tales aduerte ꝙ sunt tres li nee cōsanguineoꝝ scʒz ascendentiũ de scendentiũ ⁊ collater aliũ testōr aũt diu hʒz aliquẽ de descẽdẽtibꝰ tenet̃ illũ heredẽ istituere vel exheredare si est cā ⁊ si talem instituit siue sit filius vel nepos mortuo filio vel pronepos ⁊ c. non tenetur de aliquo ascendentiũ mentio neʒz facere  descendentes in infinitũ preferunt̃. insti. de here q̃ ab intes. ĩ prĩ. deficientibꝰ descendentibꝰ vel ex here datis tenetur suos ascendẽtes ĩstituere vel exheredare si quos hʒz. l. quotiẽs. C. ad sena. cōsul. orfi. Collaterales autem nũ tenet̃ instituere vel exheredare sʒz deficientibus descendẽtibꝰ vel ascendẽtibus legitimis intellige non de ille gitimis pōt quos vult instituere heredes siue attinẽtes siue non attinentes nulla facta mentione de collateralibus verũ est ꝙ frater rũpit testm̃ fratris qñ instituit turpẽ personā. s. infamẽ ⁊ intellige de fratre consanguineo et vterino vel consanguineo tm̃ non de vterino tā tum. C. de inoffi. te. l. fratres vterini nisi in isto casu de aliqua re eum instituerit vel nisi crimem ingratitudinis in fratreʒz commisisset vt in aut̃. de nup. §. ingratitudinis.

Export TEI

¶ Sed nũquid testm̃ cłici vel ingrediẽ

Export TEI

26

*tis religionẽ erit irritũ ex preteritione ltĩmi heredis. Rñ. ꝙ nō ꝑverbuʒz libere positũ in. c.  nos extra eo. ti. etiam.  sũt milites sicut no. gl. in. l. pe. de testa. mi. Et ideo sicut nō rũpitur testm̃ mili tis ex p̃teritione ltĩmarũ personarũ sic nec istoꝝ hoc aꝑte sentit Bar. in aut̃. si qua mulier. C. de sa. san. ec. de ingrediẽ te religionẽ ⁊ pan. in. d. c.  nos de am bobus. ⁊ vide Fede de se. in consil. lv. ⁊ sic pōt ĩtelligi aut̃. p̃sbyteros. C.  epis. ⁊ cle. Jtẽ volẽs intrare religionẽ pōt si ne ltimo nũero testiũ testari ⁊ ꝓ parte decedet testatꝰ ⁊ pro ꝑte intestatꝰ sicut miles potest per tex. aut̃. de mona §. id quo iuncta. l. j. ff. de mil. test. facit. c. q̇ ꝟe. xvj. q. j. tamen petere poterit ltĩmā ltĩmi preteriti vigore aut̃. si q̃ mulier. C. de sa. san. eccle.

Export TEI

¶ Sʒz pone ꝙ q̇s hʒz filios ⁊ filias tene

Export TEI

27

*tur ne oẽs instituere. Rñ. ꝙ sic oẽs legi timos vel exheredare si quẽ nonvult ⁊ sub est cā. Jnsti. de exhered. liber. ĩ ṗn. etiā filias dotatas. sed ẜm aliquos suf ficit instituere in dote. Alij vt aʒzo dicũt ꝙ oportet instituant̃ in aliquo modico preter dotẽ. ⁊ est tutiꝰ ⁊ etiaʒz ꝓfessos in religionẽ. C. de epi. ⁊ cle. l. fi. §. hoc etiaʒz cognitũ. ⁊ idẽ dic in nepotibꝰ qñ filij p̃ mortui sunt. insti. de here q̃ ab intes. de fe. §. ita demũ ⁊ etiā in posthumis. C.  posthu. here. insti. l. quod certarum et quis dicat̃ posthumꝰ. vide posthumꝰ. ¶ Jn quot a ꝑte tenet̃ instituere tales.

Export TEI

28

*Rñ. ꝙ in quotavoluerit tũcũ minĩa lʒz postea talis aget ad supplemẽtũ legitime tñ testm̃ nō rũpet ⁊ dũmō sit in stitutꝰ heres nō legatarius puta  di cat institutio talẽ meũ heredẽ in tali  diceret lego filio meo taleʒz domum nō valeret  eẽt preteritꝰ. l. quotiẽs. C. de here. insti.

Export TEI

¶ Vtrũ legitima possit tolli in totũ vel

Export TEI

29

*in parteʒz ꝑ statuta vel consuetudineʒz. vide. s̃. legitima. §. j.

Export TEI

¶ Sed nũq̇d ĩ ltima cōpu tabũtur oĩa

Export TEI

30

*q̃ ꝓuenerunt filio dic vt. s̃. ltĩma. §. xv. ¶ Vtrum filiꝰ institutꝰ hr̃s possit repu

Export TEI

31

*diare hereditatem retẽta legitima. Rñ. Pa. in. d. c. raynutius ꝙ nō. ⁊ hoc tenet Bar. in. l. gerit ꝓ herede. ff. de aqui. here. ⁊ Bal. in. l. vnica. C. qñ nō pe. partes ⁊ eadeʒz ratione dic. de patre. s. deceden te ab intestato. quia nō potest pro parte agnoscere hereditatem et pro parte repudiare. ar. l. j. §. si ex fũdo. ff. de heredibus. insti.

Export TEI

¶ Vtrũ sit aliq̇s casus ĩ quo posthumꝰ

Export TEI

32

*preteritꝰ nō rumpat testm̃. Rñ. ꝙ sic. si ĩ testō matris q̃ decedit in puerperio sʒz succedet cuʒz alijs fratribus vel nepoti bus equaliter. Si tñ mater institueret |

p. [Fo.cccclxviij.]v

extraneũ aget de inoffi. testa. ⁊ rumpet. C. de inof. tes. l. si mater.

Export TEI

¶ De cautela illius q̇ vult facere testa

Export TEI

1

*mentũ ⁊ disponere sua in pias cās nec audet. sed timet de potẽtia aliquoꝝ. vi de pactum. §. xiiij.

Export TEI

antiquitꝰ suꝑstites vocabāt̃ eo ꝙ. s̃. causarũ statutũ ꝓfere bāt nunc parte nominis ablata testes vocantur de. ver. sig. c. forus. §. testes.

Export TEI

De notatis ĩ hoc §. ⁊ ꝙ testes ⁊ ĩstru mẽta parũ vim habet. no. doc. ĩ. l. ĩ exercẽdis. C. de fide instru. saluis limita. q̃ ponũtur. in. l. optimaʒz de contrahen. ⁊ commit. stipu.

Export TEI

¶ Quis pōtesse testis. Rñ. q quilibet qui non prohibetur cum edictum de te stibus sit pro hibitorium sicut ⁊ de pro curatoribus. ff. de procura. l. mutus de spon. c. cum apud.

Export TEI

¶ Que req̇rũt̃ ĩ testibꝰ. Rñ. ꝙ. vij. cōdi

Export TEI

2

*tiōes. s. cōditio sexꝰ etas discretio fama fortuna fides. Prima conditio. vt non sit seruꝰ quia talis sepe metu dominan tis supremit veritatem. di. c. forus. C. de test. l. qm̃ liber. ⁊. iiij. qō. iij. §. item in cri minalibus.

Export TEI

¶ Vtrũ monachꝰ ⁊ frater minor possit

Export TEI

3

*eẽ testis. Rñ. ꝙ sic. ar. l. j. ff. de test. ⁊. ar. ĩ aut̃. de mo §. cogitādũ no. Spec. ĩ. ti. de testi. facit rō predicta cũ nō mueniat̃ ꝓ hibitũ ⁊ lʒz sint mortui mũdo non tamẽ ꝑ oĩa no. pa. in. c. nũcius. eo. ti. hoc imi ta verũ corā iudice seculari de lñia sui superioris ałr non vt tʒz Spe. ibidem et Jo. an. in addi. ibidẽ. ⁊ Albri. ĩ. Rub. C. de test. facit. c. monachi. el. ij. xvj. q. j. ⁊. c. placuit. ij. q. vij.

Export TEI

¶ Sʒz nũq̇d si testificat̃ sine licẽtia. Rñ.

Export TEI

4

*ẜm Pa. in. d. c. cũ nũcius ꝙ nihilominꝰ valet. Jdẽ dicit Ang. in. §. si ꝟo libertꝰ ĩ aut̃. de test Vbi declarādo. §. cogitādũ in aut̃. de mōachis dicit ꝙ si clericusvł religiosus deponit vim coraʒz iudice se culari sine mādato superioris nō valʒz Secus si volẽs alle. c. testimoniũ. xij. q. ij. ⁊ no. in. di. c. j. cōtrariũ. s. ꝙ nō valeat tenet Jo. an. in. d. c. j. ⁊ est verius.

Export TEI

¶ Sco sexus non sit mulier. quia licʒz

Export TEI

5

*de iure ciuili admittatur in ciuilibꝰ et criminalibus. xv. q. iij. c. ex eo. ff. de tes. l. q̇ testō §. mulier. ĩsti. de testa. §. testes ni si in testamẽtis tātũ. vt in prefatis. §. sed in codicillis ⁊ alijs vltimis volũta tibus sic ẜʒz Accur. d. §. mulier. tamẽ de iure canonico  variũ ⁊ mutabile semꝑ femina ꝓducit. di. c. forꝰ. C. de inof. test. l. filia nō admittitur in criminalibꝰ criminaliter. xxxiij. q. v. mulierẽ nisi in cri minibꝰ exceptis. s. simonia. c. tāta de simonia ⁊ sic intellige. d. c. forus in ciuili bus autem ⁊ spiritualibus ⁊ quibuscũ  alijs. ⁊ etiaʒz vbi de crimine agitur ci uiliter vt in denũciatione. aut etiaʒz in inquisitione nisivbi inuenitur prohibi tum expresse vt testamẽto admittitur. no. Jo. an. in addi. ad Spec. e. ti. facit. c. qm̃ ⁊. c. tam literis de testi. ⁊ quomodo non dʒz detrahi. ad iudicium pro testimonio sed ad eas mitti dr̃ in. c. mulieres de iudi. li. vj.

Export TEI

6

*¶ Tertio etas vt nō sit ĩpubes. sed pubes in cā ciuili. in criminali vero req̇ri tur etas. xx. an. ff. e. l. ĩuiti la. ij. ⁊. l. j. ĩtestimonium. iiij. q. iij. testes.

Export TEI

¶ Sed nũquid poterit pubes testifica

Export TEI

7

*ri de his q̃ vidit in impubertate. Rñ. ꝙ si erat doli capax quaudo vidit poterit. ar. ĩst.  inu. sti. §. pupillꝰ. ff.  ne. ge. l. in negocijs ałs nō hoc no. xxxvij. d. relatũ. ¶ Quarto discretio vt non sit furiosus iij. q. vij. §. tua. ⁊ hoc nisi habeat lucida

Export TEI

8

*ĩterualla. ar. c. dilectus de spon. xxxij. q. vij. ne furiosus. vij. q. j. uis.

Export TEI

¶ Quinto fama. vt. s. nō sit infamis nō enim iustitia potest habere cũ homine

Export TEI

9

*scelerato cōmertiũ. d. c. forꝰ. §. fi. et in ca. testimonium in gl. eo. ti.

Export TEI

¶ Sexto fortuna nā diuiti magiscredi

Export TEI

10

*tur. ff. de testi. l. iij. C. ad. l. fal. aut̃. sʒz cum testōr ideo pauper repellitur si est talis cōditiōis ꝙ pecunia corrũpi possit ałs nō. ar. insti. de suspe. tu. §. vl. equalis in opiniōe semper diues preponitur quia potẽtioribus pares esse nō possumus. ff. de ali. iudi. mu. l. iij.

Export TEI

¶ Septimo fides.  nullꝰ ĩfidelis ↄ̃ fi

Export TEI

11

*delem admittitur. ij. q. vij. nō pōt. ff. de |

p. Fo.ccccxlix.r

logi. l. ij. nec hereticus de here. excōicamus addunt̃ alia. v. q. q̃ aliqñ repellũt. ¶ Octauo consanguinttas vñ. l. testis

Export TEI

12

*ff. e. dicitur testis ydoneꝰ pr̃ filio aut filius patri nō est. ⁊. iiij. q. iij. §. itẽ testis q limita verũ vbi nō agit̃ de correctio ne vel ꝓhibitiōe pctĩ vel de illumĩatio ne fidei  in istis vbi affectio carnalis cōiter nihil operat̃ vʒz sicut testimoniũ xp̃i de pr̃e. ⁊ no. Pa. in. c. in oĩ extra. e. ti. ¶ Quid in matrimonijs nunq̇d pr̃ vel

Export TEI

13

*mr̃ possũt essetestis. Rñ. pa. in. c. vr̃ noł qui ma. acu. pos. cōcludendo ẜm Host. ꝙ si spōsus est ditior ⁊ nobilior nō creditur eis. Si ꝟo est equalis vel inferior sic admitit̃ nisi appareat ex aliqua cau sa filiam affectare. matrimonium. Tu vero dic ꝙ iudex attendet si sponsa vel sponsus est reprobaturus comodũ vel incomodum honorem vel vituperium sic admittet. vel nō admittet. ar. l. iij. ff. eo. ⁊ bona gl. in. c. ex lr̃is. extra eo. ti.

Export TEI

¶ Nono familia nā quos testes actor ꝓducit de familia sua non admittũtur.

Export TEI

14

*l. pe. ff. e. nec familiaris. C.  his qui ad eccl. ↄfu. l. fi §. sane. iij. q. v. c. j.

Export TEI

¶ Sed nũq̇d illi de collegio admittum

Export TEI

15

*tur super facto vel non facto a collegio ip̃o. Rñ. Pa. in. c. iij. loco de proba. ꝙ sic quādo est tale quod ꝑalios ꝓbari non potest tex. est in. c. veniẽs extra eo. ti. sicut ⁊ pater testis est super etare ⁊ gener pro filio. qui fi. sint leg. transmisse. ff. de prob. l. etiam matris et in testō de pe culio castrensi. l. qui testamento. §. j. ff. de testamen.

Export TEI

¶ Vtruʒz cũ monasteriũ reperit ꝓfessuʒz

Export TEI

16

*possint illi de cōuẽtu adduci ꝓ testibꝰ super professione facta ab illo qui repe titur. Rñ. pa. ĩ. c. nuper. e. ti. ꝙ sic  causa non est singularis sʒz monasterij ⁊ sic non dicuntur testificari in causa ꝓpria. Vnde etiam prelatus fratrũ minorum potest esse in iudicio repetẽdo fratrum suis ordinis vt patet ibidẽ ⁊ multomagis alij p̃lati. Jdem dic de clericis in cā ecclesie sue ⁊ de singularibus in cā vni uersitatis  non est cā singulorum. xij. q. ij. q̇ mannmittit̃. Limita nisi tales ꝓ mōasterio vel vnĩuersitate fuerint acto res vel respons ales. vt in cap. insuper eo. titu.

Export TEI

¶ Decimo inimicus ⁊ multos alios re

Export TEI

17

*pellere potest iudex seu admittere ni si in casibus expressis a iure diceñ. ẽ iu dici. tu magis scire potes quis admitti debeat vel repelli. ff. eodem. l. iij. §. j. scʒz ex circũstantijs ⁊ alijs affectionibꝰ par ticularibus.

Export TEI

¶ Vndecimo laicus contra clericũ ĩ cā

Export TEI

18

*criminali cũ criminaliter procedit̃ non admittit̃. ij. q. vij. c. ipsi.

Export TEI

¶ Duodecimo socius criminis nō pōt

Export TEI

19

*esse testis. lxxix. d. si quis in gl. Fallit in crimine lese maiestatis. ⁊ simonie. vt in d. gl. ⁊ heresis.

Export TEI

¶ Vtrum in cā propria q̇s possit esse te

Export TEI

20

*stis. Rñ. ꝙ nō pōt negari quin aliqñ q̇s testificetur in causa ꝓpria attẽtis circũ stantijs ꝑsonarũ ⁊ cāe. vt in. c. fi. de iureiu. ⁊ in. c. fi. e. ti. li. vj. ⁊ expressius in. c. ex ratiōe de ꝓcu. facit ꝙ no. Bar. ĩ. l. admonẽdi. ff. de iureiu. qui vult ꝙ quādo actor scit plene veritatem. vt puta de mutuo a se facto ⁊ est persona honesta si habet pro se vnum testem bonum de feretur ei iuramentum ⁊ faciet probationem perfectam.

Export TEI

¶ Aduerte ꝙ tria detrahuntur fidei te

Export TEI

21

*stis si variat si vacillat si negatiuaʒz pro bare cōtendit. c. cũ in ecclesia. de cā po. ⁊ proprie. ⁊ ibi pan. diffuse.

Export TEI

¶ Quot testes in qualibet cā sufficiant

Export TEI

22

*rñ. in testĩs ⁊ codicillis. vide. s̃. testm̃. §. iiij. Jn donatiōe cā mortis requirũtur v. C. de dona. cā mor. l. vlt. Similiter in cōtractu qui excedit librā auri sacto in scripti ab imperito in ciuitate. C. si cert. pe. aut si nouo idẽ in eo q̇ vult probare solutionem debiti cōtracti ĩ scriptis. C. eo. l. testiuʒz in purgatione canonica p̃s byteri. vij. requirunt̃. Jn diaconi tres diacōes. subdiaconꝰ ꝟo ⁊ alij ĩferiores pñt sola manu se purgare. ij. q. v. ĩ summa. Jn purgatiōe ep̃i requirunt̃. xij. ij. q. v. oĩbꝰ in fi. Ep̃s cardinalis nō dʒz cō dẽnari. nisi cũ. lxxij. test. presbiter cardi nalis cũ. lxiiij. Diaconꝰ cardinalis cuʒz. |

p. [Fo.ccccxlix.]v

xxiiij. Subdiaconus ⁊ inferiores cardi nales. cũ. vij. vt. ij. q. iij. p̃sul. ⁊. c. seq. Regulare aũt est in ore duoꝝ. vel triũ stat oẽ verbũ si mō sunt oĩ exceptiōe maiores. de test. c. cũ esses. ⁊. c. relatũ ẜm Ho. ¶ Vtrũ testes singulares probẽt regu

Export TEI

23

*lariter. Rñ. ẜʒz Pan. ĩ. c. bōe memorie. el. j. de elec. ꝙ nō. Rō  diuersitas tẽporũ pōt ĩducere diuersitatẽ reꝝ vt ĩ. c. ĩ p̃sen tia de ꝓbationi. Et dñr testes singulares qñ deponũt suꝑ diuersis factis ita ꝙ quilibet est singularis de fctō suo respectu obiecti. Sʒz qñ obiectũ suꝑ quo deponũt fuit representatũ sensibus te stiũ eodẽ tꝑe tũc sunt cũ testes ⁊ nō sin gulares  tũc vident̃ deponere de fctō eodẽ ↄcordat huic snĩe tex. ĩ. c. cũ dilecti de elec. ⁊. c. tā lr̃is. de testi. limita tñ ꝙ te stes singulares nō probāt ꝓut limitat gl. in. l. ob carmẽ. ff. de testi. ⁊ Ang. in di sputatione q̃ incipit. Astensis miles. et q no. gl. iij. q. ix. Nihilominꝰ veruʒz qñ actus nō hʒz ↄtinuitatẽ  si hʒzↄtinuita tẽ. puta fornicatio ⁊ ꝑ foramẽ vnꝰ post aliũ videt valet testĩoniũ facit. c. testes ⁊ ꝑ Jnn. ⁊ Joā. an. ĩ. c: q̃liter ⁊ qñ. el. ij.  accu. vbi pʒz ꝙ possidẽs rẽ pōt ꝓbare ꝑ testes singulares. ⁊ sic dic in similibus. ¶ Vtrũ vnꝰ testissufficiat. Rñ regula

Export TEI

24

*re est ꝙ vox vniꝰ vox nulliꝰ. c. veniẽs in fi. extra. e. ti. ⁊. c. cũ a nobis. e. ti. ⁊. c. qm̃ ĩ fi. de ꝓba. tñ sunt casus in q̇bꝰ vʒz vt ĩ papa. d. c. a nobis. Jtẽ  ↄsuetudine cu rie statur dicto cardinalis de his q̃ dicta vel acta sũt corā eo vt no. Ho. de ap. ↄstitu. ij. Jtẽ in his in q̇bꝰ nullũ parat̃ p̃iudiciũ ⁊ vbi agit̃ ad peccatũ ĩpedien dũ. facit. c. suꝑ eo el. ij. eo. ti. no. glo. in c. nuper eo. ti. ⁊. ij. q. j. multi. ⁊ iōvnus im pedit mr̃imonium contrahendũ. Jtem vʒz de cōsensu ꝑtium Jtẽ vbi testōr mādauit stari super aliq̇bus dicto alicuiꝰ quẽ dicit informatuʒz de sua intentiōe.  nihil pōt ei opponi vt no. Bar. in. l. theoponpus. ff. de dote prele. no. Pa. in l. ĩ noĩe dñi. e. ti. Jtẽ ꝙ quis sit cōfessus c. testimoniũ. eo. ti. Jtẽ de monitiōe caritatiue facta. ij. q. j. si peccauerit extra e. ti. c. ĩ oĩ. Jtem suꝑ ↄscĩa alicuiꝰ extra eodẽ. c. tā lr̃is §. fi. de homici. significa sti. el. j. §. fi. ⁊ multis alijs similibꝰ vt in d. c. vniꝰ cũ fama. d. c. tam literis. ⁊. c. ve niens. c. mulieri. de iureiuran.

Export TEI

25

*¶ Quomō testificari debẽt. Rñ. ꝙ prĩo regulariter nō debẽt. nec pñt recipi an te li. ↄtest. Fallit tñ hoc in. xx. casibus vi de in. c. qm̃ vt lit. non ↄtest. ⁊ ibi glo. et Pan. Aduerte tñ ꝙ qñ ingnorat̃ ꝑsona que cōmisit maleficiũ testes possunt re cipi etiam ante citationem malefactoris iuxta no. per Jnn. in. c. bone el. j. de elec. sequitur Pa in. c. in noĩe dñi extra eo. ti. Secundo ꝙ non se ingerat quia tunc repellitur tanquā suspectus. arg. l. vxori. §. j. ff. de fal. ⁊ per Bart. in. l. que oĩa. ff. de proc. Facit. c. qualiter de elec. Tamen si non fuit citatus sed per par tem productus iudici non presumitur se ingerere. vt tenẽt domini de rota decisione. ccclx. Facit. c. constitutis eodeʒz ti. ⁊ pan. in. c. tua de spōsa. Tertio ꝙ iu ret tactis sacro sctĩs euangelijs. nisi sit episcopus vel sacerdos. C. de epis. ⁊ cle. aut̃. sʒz iudex. Jsti nō iurant super libro. sed super pectore suo de iuramen. cal. c. vltimo. Quarto ꝙ vtra pars sit presens. vel contumaciter absens dicto. c. in nomine domini. Quinto ꝙ viua voce deponat non inscriptis. c. a nobis q̇ ma. accu. non po. iij. q. viij. testes. Sexto ꝙ testificetur de auditu proprio vel visu vt in ca. ij. de conse. non de alieno quia non est proprie testimoniũ vt no. gl. in. l. in summa. ff. de aqua plu. arcẽ. Ratio quia debet dicere de eo quod factum est in presentia sua vel dictum. c. testis. iij. q. ix. no. Pa. in. c. taʒz literis eo. ti. et aduerte quia testis debet ⁊ potest testimoniũ dicere de visu si. res de qua interrogatur subiacetvsui puta vidi  verberauit talem ⁊ huiusmodi de audi tu si sub iacet sono puta dixit talia verba ⁊ hmōi. ⁊ sic de ceteris sensibus Septimo ꝙ non vacillet vel contraria pro ferat vt in dicto ca. licet de proba. Octauo ꝙ nihil taceat de contingentibꝰ super quibꝰ interrogat̃ aliter eẽt falsus te stis. vt ĩ. c. dilecti  accu. vt puta exṗmit |

p. Fo.ccccl.r

q facit ꝓ aliquo ⁊ que cōtra eũ essent tacet. Nono exprimat locũ tp̃s ⁊ modũ rei de qua ꝑhibet testimoniũ. Decimo ꝙ solũ testificet̃ suꝑ iuratis ⁊ nō super alijs quia non valeret. ar. c. de testi. extra. eo. ti.

Export TEI

¶ Vtrũ testis teneat̃ ꝑhibere testimo

Export TEI

26

*niũ. Rñ. pan. ĩ. c. j. de testib. cog. post Ar chi. xxij. q. ij. §. itẽ ꝙ si interrogatur a iu dice ꝓprio. ⁊ de his de quibus pōt ĩter rogare. s. de manifestis vel de his de quibus infamia p̃cessit vt. s̃. cōfessio de licti. in prin. ⁊ inquisitio celādo veritatẽ mortaliter peccat. de ma. ⁊ obe. c. ij. xj. q. iij. qui resistit. Secus vbi interrogat̃ de non spectantibus ad suum officiuʒz. Jdeʒz putat in quocun qui ꝓducit̃ in testem vel celat veritatẽ vt no. ĩ. c. q̇sq̇s. xj. q. iij. ⁊ tenet̃ ad restitutionẽ. dāni  testis falsus dicit̃. l. nulluʒz. C. de testib. Jdem ⁊ in eo qui hʒz ex officio dicere sʒz hoc non placet mihi nisi limitet̃ in ciuilibus vel quādo in criminalibꝰ ciuiliter agit̃ seu pro liberatione proximi ne indebite puniatur. Jnno. in. d. c. j. di stinguit ⁊ bene ꝙ quādo non est pctm̃ tacere illud suꝑ quo inducit̃ nō dʒz com pelli alias sic. exẽplũ agit̃ cōtra aliquẽ ad penā tm̃ ⁊ sic nō est peccatũ tacere. ar. ij. q. j. si peccauerit nisi ꝑseuerare ve lit in peccato. arg. c. clericorũ de vi. ⁊ ho ne. cler. xxij. q. v. hoc videt̃ vt pena reuo cet a malo quos dei timor non reuocat. Jntellige qñ pctm̃ nō est oĩno occultũ sed qui illud facit est infamatꝰ aliqualiter de eo  tunc tenet̃ requisitꝰ vt testis. Secus si requireret̃ vt denũciator cum non possit ꝓbare vel quādo ille de quo querit̃ nō est de tali aliquo modo infamatꝰ  sic non tenet̃ nisi solũ dice re illis qui possunt ꝓdesse ⁊ nō obesse vt. s̃. inquisitio. §. xj. ⁊. j. §. xxxj.

Export TEI

¶ Vtrũ testis peccet mortałr dicẽdo se

Export TEI

27

*inimicũ alicuiꝰ cũ nō sit vt euitet testimoniũ dice. Rñ. Pa. ĩ. c. inquisitiōis. §. tertie de accus. ꝙ sic  dicit mẽdacium in dānũ proximi. xxij. q. ij. ne q̇s ⁊ de fal sa. c. j. limito hoc veꝝ quādo requirit̃ ꝓ damno euitando vel pro debito consequendo. Secꝰ vbi requirit̃ solũ ꝓ pena inferenda nisi casu quo cōpellit̃ a iudi ce ordine iuris seruato.

Export TEI

¶ Vtrũ testis q̇ recipit pecuniā vt non

Export TEI

28

*dicat ꝟitatẽ peccet mortaliter. Rñ. ꝙ sic quādo interrogatꝰ a iudice eā tacet ma xime quādo iurauit de ꝟitate dicenda ⁊ tenet̃ pena falsi. vt no. Bar. ĩ. l. j. ff. q cũ eo. ⁊ Pa. ĩ. c. j. de cri. fal. ⁊ est turpe lucrũ ⁊ ↄ̃ bonos mores. l. iiij. ff. de ↄdi. ob tur. cāʒz. siłr est turpe lucrũ aliq̇d reciꝑe ꝓ ꝟo dicendo. xiiij. q. v. nō sane ⁊ tenet̃ restituere ei qui dedit si modo nō dedit ad corrumpẽdam sed ad redimendam vexationem suaʒz. Si vero dedit ex libe ralitate credo pauperibꝰ sit errogandũ de bono consilio. expensas tamẽ potest petere ⁊ recipere a ꝓducẽte eum. iiij. q. iij. venturis.

Export TEI

¶ Quid si iurauit testimoniũ non per

Export TEI

29

*hibere. Rñ. temerariũ est ⁊ vbi est certũ ꝙ tenet̃ sub peccato ferre testimonium ꝓpria autoritate pōt ↄ̃uenire ałs nō ni si autoritate suꝑioris. xxij. q. iiij. ĩ malis etiam si sciret ꝙ ipse solus interfuisset et non posset probari nisi per eum ẜm Goffre.  dictũ vnius facit semiplenā probationem ⁊ delatio iuramenti faceret plenam. C. de re. cre. l. ĩ bone fidei. ꝙ credo veruʒz in casu quo hoc fieri potest alias vbi nullum effectum potest habe re testimonium eius nō credo teneatur nisi ad preceptum superioris cogeret̃ modo debito ⁊ ordine.

Export TEI

¶ Vtrũ testis falsus semꝑ peccet morta

Export TEI

30

*liter. Rñ. ꝙ falsum testimoniũ semꝑ est pctm̃ mortale nec aliq̃ circũstantia pōt excusari si est cũ iuramẽto seu ꝑiurio fa ctum si vero sine periurio nō semꝑ erit mortale pctm̃ sicut nec oẽ mendatium. Et hoc intelligo ꝙ sit mortale qñ scien ter sit. Secus si bene cogitādo errasset  esset veniale etiam si iurasset ⁊ tenet̃ ad restitutionem totiꝰ damni dati pro ximo quādo sciẽter vel ex ignorātia in debita falsum testimoniũ dixit. l. generaliter. §. illud. ff. de calũ. ⁊. xvij. q. iiij. si quis in atrio.

Export TEI

¶ Vtrũ testes super occultis circunstā

Export TEI

31

* |

p. [Fo.ccccl.]v

tijs criminis sint interrogādi. Rñ. Pa. in. c. qualiter ⁊ qñ. el. j. de accus. ꝙ sic ẜm Jnno. ⁊ Host. quādo crimẽ nō est occultũ ⁊ quādo talis ↄ̃ quẽ testificat̃ ẽ infamatꝰ ⁊ etiā si iurasset nō reuelare  tale iuramẽtũ est temerariũ. c. j. de cri. fal. ⁊. c. intimauit. de testi. nisi sciret in confessione sacramẽtali.  sic scit vt deus ⁊ ꝓducit̃ vt homo. vt in. c. si sacerdos. de offi. ordi. ⁊. c. dilectꝰ. de exces. p̃la. de hoc vide. s̃. inquisitio. §. xj.

Export TEI

¶ Vtrũ ꝓsonete siue mediatores cōpel

Export TEI

32

*lant̃ testificari suꝑ cōtractibus quoruʒz fuerũt autores. Rñ. Pa. in. c. dilectorum de testi. cog. ꝙ si sic partes ambe cōsentiũt. Si ambe dissentiũt nō pñt Si vna consentit altera non cōpelli nō possunt sed testificari possunt si volunt. in aut̃. de testi. §. qm̃ vero.

Export TEI

¶ Vtrũ testis teneat̃ ꝓhibere testimo

Export TEI

33

*niuʒz de his q̃ sibi sunt dicta in secreto. Rñ. ẜm Tho. ij. ij. q. lxx. ꝙ sunt aliqua q̃ statim vt hō scit tenet̃ ꝓpalare his que possunt prodesse sicut si q̇s ↄtaminaret multitudinẽ vel vbi aliq malũ ꝓximo spũale vel tꝑale imineret ⁊ ad ista celā da nemo pōt obligari  frāgeret fideʒz quam alteri dʒz. sunt alia q̃ nō sunt talis qualitatis ⁊ ideo obligare se pōt q̇s ad celādũ ⁊ talia etiā ad p̃ceptuʒz suꝑioris non tenet̃ reuelare  nihil pōt precipi homini q sit contra naturale de se. S. vero Bo. in. iiij. di. xxj. dicit ꝙ etiā tenet̃  intelligit̃ in tali promissione excepta autoritas superioris. sed tu cōcorda verũ quādo superior hoc req̇rit ex aliquo bono respectu ⁊ vt pater ꝓuideat ⁊ dictũ sancti Tho. intelligit̃ qñ solum vt puniat vel de alio de quo non pertinet acquirere.

Export TEI

vide. s̃. ĩuenta. §. j. ⁊. j. emptio. §. xxiiij.

Export TEI

quidā filialis quo hō timet of fensam dei quem diligit ⁊ timet ab eo separari. xxiij. q. vj §. ex his ꝓ pe finem. Et iste semꝑ bonus ⁊ sanctus iuxta illud psal. Timor dñi sanctus ꝑmanet. Aliꝰ seruilis ⁊ iste causat̃ ex amo resui. vnde  pena est detrimentũ proprij bōi eā timet. c. ex his. ⁊ iste aliquādo est cũ charitate sicut cũ q̇s simul timet ⁊ ꝓpter penā ⁊ ꝓpter culpā ⁊ iste ti mor dicit̃ initialis  est ṗncipiũ cōuer tẽdi. de pe. di. ij. sicut seta. Aliquādo est sine charitate ⁊ tũc semꝑ malꝰ nō in se. sed  a mala ꝓcedit radice. i. ab inordi nato amore sui. Alius est timor munda nus quo homo d istinguit̃ a deo ꝓpter mundana q̇bꝰ innitit̃ tan fini. xvj. q. ij. c. j. post mediũ ⁊ iste semꝑ est peccatũ mortale. Si tamen in mũdanis nō cōsti tueret sinẽ. i. nō esset paratus facere cōtra dei p̃cepta sic esset pctm̃ veniale sicut cũ retrahit̃ a bono q ẽ de ꝑfectiōe. vel pōt esse nullũ peccatum qñ q̇s ratio nabilẽ cām hʒz timendi ẜm Alex. ij. ij. ti. de timore.

Export TEI

¶ Vtrũ timor excuset a pctō. Rñ. ꝙ non ex toto. s. quin sit mortale si illud q fit. sit ↄ̃ p̃cepta dei. xxij. q. v. ita ne ⁊ q me. cā. c. factis. in alijs quomodo excuset vi de. s̃. mens. §. vj.

Export TEI

¶ Timor ex accidia aliqñ prouenit ali

Export TEI

2

*quādo ex aliquo cōminato vel accidenti ⁊ r timor filia accidie ⁊ est peccatum mortale quando ex timore facit ↄtra p̃cepta alias veniale.

Export TEI

tunc bona est quando quis paciẽter tolerat ea que solum sunt ad propriũ detrimẽtum siue in corporalibus siue in tempo ralibus siue quādo aliqua tolerantur ꝓpter maius maluʒz euitandũ ⁊ de hac habes. iiij. di. deni xlvij. di. omnes. in fi. xcvj. di. in scriptis. xlv. di. licet. vj. q. j. sunt plurimi ⁊. c. ex merito. xxiij. q. iij. sex differentie ⁊. iiij. q. Hec autẽ. Mala vero est cum tolerantur ea que sunt in ꝓprie salutis detrimentum vel mali vbi nō est periculũ maioris mali vel scādali ⁊ aliquando est peccatum mortale ali quando veniale ⁊ de hac habes Correctio. j. §. iij.

Export TEI

clericalis vide clericus. iiij. §. j.

Export TEI

dicitur quia circuendo se percutiunt ad ostensionem virium aliqui ex |

p. Fo.cccclj.r

condito de tor. c. j.

Export TEI

¶ Vtrũ torneamẽtũ sit ꝓhibitũ. Rñ. ẜʒz

Export TEI

1

*host. in. c. j. eo. ti. ⁊ sequit̃ Pa. ꝙ sic ⁊ oĩs ludꝰ etiā ad ostẽtationẽ viriũ factꝰ ex quo ĩminet ꝑiculũ mortis probabiłr et nedũ de iure cano. vt in. d. c. j. sʒz etiā de iure ciuili. C.  gladi. vnica. li. xj. ⁊. l. j. §. Jtẽ senatꝰ. ff. de posthu. dʒz intelligi de alio ludo  vt dicit̃ in aut̃. vt oẽs obe. iud. §. j. fortitudo siue iustitia nō est lau dabilis ⁊ loquit̃ ibi de fortitudine que exercet̃ cũ armis sic nec istud cũ ibi nō possit esse iustitia ꝓpter rōnẽ que in. d. c. j. ponit̃. alius aũt ludus cāvirtutis ex periẽde vbi nullũ imminet periculum mortis lʒz ẜm hosti. etiam de iure cano. ⁊ casus cōtingens nō imputabit̃. l. qua actiōe. §. si quis. ff. ad. l. acqui. Et ẜʒz hoc potes scire quando hastiludia licent et quando non. quod no.

Export TEI

¶ Vtrũ moriẽs ĩ torneamẽtis sit priuā

Export TEI

2

*dus eccłiastica sepultura. Rñ. pa. in. d. c. j. ꝙ si accesserit cā pugnādi sic priuat̃ lʒz pnĩa ei cōcedat̃. Si ꝟo venit cā vidẽ di vel repetẽdi debitũ aut q̃cun alia ex causa  pugnandi sic nō priuat̃ nisi constet mortuum in peccato mortali.

Export TEI

¶ Vtrum cum aliquis in torneamẽtis

Export TEI

3

*occidit̃vel mutilat̃ sint irregulares oẽs qui illuc venerāt cā pugnandi lʒz ipsi nō occiderint vel mutilauerint. Rñ. ẜm hosti. ⁊ Gof. ꝙ sic sicut ille q̇ in bello illi cito interest causa bellandi. xv. q. j. c. fi. de pe. di. j. si quis cũ telo. lj. di. si q̇s post acceptam sed episcopus potest dispen sare sicut dictũ ẽ. s̃. irregularitas de exi stentibus in bello iniusto non occiden tibus.

Export TEI

est filia accidie ⁊ diuidit̃ in tria. Primum est ociositas nihil operans que est causa multorum peccatorũ. de cōse. di. v. nun de renũc. c. nisi. ⁊ semꝑ est mortale peccatum cum omittit necessaria ex ea. Scm pigricia q̃ tarde facit bona. puta tarde vadit ad ecclesiā ad p̃dicationẽ ⁊ hmōi. Tertiuʒz dicit̃ tepiditas q̃ facit bona sed non cũ ea diligẽtia ⁊ feruore sed tepide ⁊ dicit̃ etiam somnolẽtia q̃ tria similiter ponit Gregoriꝰ sub vno. s. torpor circa p̃cepta q̃ quādo est mortalis aliquādo venia lis. hec Tho. ij. ij. q. xxv.

Export TEI

alicui faciẽs iudex sine indicijs precedentibus peccat mortaliter ẜm Lud. de. ro. ĩ suis no.  nō dʒz vt no. C. de ser. fug. l. q̇cũ. ff. de. qō. l. maritus. C. ad. l. iul. maie. l. si q̇s alicui vbi gl. ⁊ Bal. ⁊ confessio facta ex tali tortura sine indicijs nō valet. vt in. l. j. in princip. ff. de qōni. Nec indicia post adueniẽtia confirmant illam confessionem vt vult gl. in. l. maritus. ff. eo. ⁊ sequitur Bal. in. l. fi. C. de accu. Jdem dic quādo torquet quos de iure torque re nō pōt sicut sunt minores. xxiiij. anno. lʒz cedi possint. l. cũ sile. C. ad sil. iteʒz milites mulierẽ p̃gnātẽ ⁊ hmōi. Jdem dic quādo torquet indirecte dās alicui falsa ad comedẽdũ vt sic cruciet̃ vł quā do sepiꝰ torquet̃ nullis nouis indicijs apparẽtibꝰ sufficiũt tamẽ variationes ẜm Jnn. ĩ. c. qm̃ de ꝓba. ⁊ Bar. ĩ. l. de mi nore. §. pe. ff. de qōni. puta  vno sero dicit de vno ⁊ alio sero de alio.

Export TEI

De notatis ĩ hoc. §. ⁊ ꝙ tortura ⁊ su spitio vel metꝰ torture equiparant̃. no. Bal. in. l. ĩterpositꝰ. circa fi. ver. itẽ adde C. de trās. ⁊ Alex. ĩ. l. j. §. diuus. ff. de q̃sti. ⁊ in quibus delictis sit permissa. Bar. ĩ l. edictum. eo. ti. ꝙ in grauioribus.

Export TEI

¶ Sed que indicia ⁊ q̃lia requirant̃ ad

Export TEI

1

*torturā vide. s̃. indiciuʒz arbitrari. tamẽ hʒz qui publicā autoritatẽ exercet qualia indicia sufficiant. C. de questi. l. mili tes. §. opʒz. ⁊. d. l. de minore. §. tormenta. no. Jnn. c. pe. de no. ope. nun. et Bal. de pace tenẽ. ⁊ eius viola. c. j. sed videat vt regulet̃ arbitriũ eiꝰ ẜm rōnẽ.  inique torquẽs vltra peccatũ mortale tenet̃ de iniuria ⁊ damno leso satisfacere.

Export TEI

est de re dubia ⁊ lite incerta et nedum finita non gratuita pactio sʒz aliquo dato vel retento vel promisso. ff. de trans. l. j. extra. eod titu. c. super eo. C. eo. tit. l. trans. Litem intellige presentem vel futuram  ante litem ex quo discordia est orta trāsigi pōt. ff. de condi. inde. l. elegāter. |

p. [Fo.cccclj.]v

.§. si quis post. Vnde trāsactio r quasi actiōis transitio eo ꝙ qui transigit ab actiōe trāsit ⁊ discedit. ⁊ sic ꝓprie dicit̃ trāsigere his qui agi. C. eo. ti. li ij. ⁊ dif fert trāsactio a pacto ⁊ compositione q̃ possunt fieri amicabiliter nullo dato vel retento extra eo. ti. c. super eo.

Export TEI

De hic notatis ⁊ ꝙ trāsactio nō reducatur ad arbitriũ boni viri. no. Bal. in. d. l. fi. §. sed ⁊ si q̇s col. j. ver. itẽ nota ꝙ licet. C. cōmunia. de le. ⁊ quid sit not. Spe. ĩ ti. de pac. ⁊ trāsact. ver. trāsactio. ¶ Quispōt trāsigere. Rñ. ꝙ qui pōt do

Export TEI

1

*nare. vide. s̃. donatio. j. Jtẽ dominus re rum siue actionũ tutor curator ⁊ ꝓcura tor si hʒz speciale mandatũ vel liberam administrationẽ bonoꝝ vel cause. ff. de procu. l. ꝓcurator cui libera. ⁊. l. manda to. capit. ad agendũ. §. j. de ꝓcura. li. vt. ¶ Vtrũ p̃latus in causis ecclesie possit

Export TEI

2

*transigere sine cōsensu capituli. Rñ. ꝙ non extra eo. ti. contingit.

Export TEI

¶ De quibus potest fieri trāsactio. Rñ.

Export TEI

3

*ꝙ de ciuilibus. ff. ⁊. C. eo. ti. ꝑ totũ de cri minalibꝰ distinguẽdũ est. vt. s̃. accusatio. §. xxj.

Export TEI

¶ Vtrũ in rebꝰ spũalibꝰ possit trāsigi.

Export TEI

4

*Rñ. ꝙ aut petit̃ ecclesia ab alia ecclesia sibi deberi subijci in iure institutionis correctionis ⁊ sacramẽtoꝝ perceptiōe vel ep̃s petit iura ep̃alia in aliqua eccle sia. ⁊ sic de spũali ad spũale pōt fieri pu ta q remittat̃ institutio vel aliquod sa cramentũ. ⁊ aliud spũale prestet̃. ca. ad questionessde reꝝ permu. Sed de spũa li ad tꝑale nō lʒz extra eo. tit. c. cōstitutꝰ. ⁊ de re. ꝑmu. ca. vl. Aduerte tamẽ ꝙ vbi nomine subiectionis petunt̃ spũalia si mul ⁊ temporalia sicut cum ep̃s petit a quadam ecclesia sibi subiecta ꝙ ab eo percipiant̃ consecrationes ecclesiaruʒz: ordinationes clericorum ⁊ similia spiri tualia. ⁊ nihilominus petit aliqua tem poralia vtpote. partem vel annuā pensionem ratione illorum tꝑalium posset transactio fieri cum temporali ⁊ sibi an nua pensio dari. ar. c. cũ venerabilis. de censi. ⁊ de reli. do. constitutus. Aut peti tur res temporalis vt proprietas. vt cũ ecclesia petit decimas ex predijs in sua parochia cōstitutis. ⁊ tunc distingue  si agit cōtra ecclesiasticam ꝑsonam ⁊ sic pōt fieri transactio autoritate episcopi vel archiep̃l⁊ erit ꝑpetua. c. statuimus. extra eod. ti. si fit sine autoritate ep̃i vlʒz sed est tꝑalis. nec excedit vitam transigẽtis. extra. e. c. de cetero. nisi per papā fuerit cōfirmata eo. ti. veniẽs aut agit cōtra laicum ⁊ tũc si agit de perceptis ⁊ subtractis potest fieri. c. cũ apostolica de his q̃ fi. a p̃la. sed nō de futuris. xvj. q. vij. decimas quas. Vnde nō pōt fieri compositio nec trāsactio cum laicis vt minus soluant nisi autoritate pape. c. pe. de cōfir. vti. vel inuti. Aut petit̃ res spiritualis vt beneficium puta quia di cit se electũ vel canonice in eo fuisse in stitutum. ⁊ tunc transactio fieri nō pōt sine simonia. sed bene amicabilis cōpositio. extra. eo. ti. c. suꝑ eo. s. vt ꝙ ille qui ius nō hʒz vel nō credit̃ habere penitus renũciet iuri suo sine aliqua datiōe. vel ille q̇ habet ius recipiat̃ sine datiōe si tñ neuter litigātiũ possideret. sʒz vter cōtẽdit aliq beneficium sibi dari tunc valet trāsactio. de ele. c. cũ inter. Rñ. de p̃ben. nisi essent no. Jo. j. q. iij. ea que. et breuius cōclude ꝙ spirituale cũ spũali eiusdẽ generis: puta de iure decimatio nis istius ecclesie cũ illo illius ecclesie pōt fieti transactio. sed de spirituali ad spirituale. alterius generis non lʒz ẜm Ber. in. c. suꝑ eo. ⁊ est tutiꝰ uis Jnno. in. d. c. statuimꝰ. ⁊ tex. cũ gl. ĩ. d. c. ad qōnes. videant̃ indistincte tenere ꝙ lʒz de spirituali ad spirituale.

Export TEI

¶ Vtrum transactio facta propter inde

Export TEI

5

*bitam obligationem saltem iure naturali excuset eum qui aliq̇d recipit vt eā obligationem remitteret. Rñ. ꝙ non. sʒz restituere tenetur. l. preses ꝓuincie. C. de transac. ⁊. l. fi. ff. de dolo. ⁊ gl. in. c. suꝑ eo. de transac. dicit ꝙ si euidens est calumnia non tʒz transact. l. in summa. j. Rñ. ff. de condi. inde.

Export TEI

¶ Vtrũ dispositio legis si q̇s maior. C.

Export TEI

6

*de trāsac. possit teneri ĩ ↄscĩa. Rñ. ꝙ sic  imperator in penā non obseruantis |

p. Fo.cccclij.r

potuit hoc facere ⁊ etiā hʒz locũ in quocun ↄ̃ctu iurato ẜm doc. ibidẽ. ⁊ di. l. si quis maior hoc vult vt ille q̇transactio nem iurauit ⁊ volũtarie nō seruat ↄuẽta vt sit infamis. Jntellige hoc si cōden netur. Jteʒz est priuatus ipso iure actiōe quam habebat ↄ̃ illũ cũ quo transactio nem fecit. iteʒz si quid habuit per ipsam transactionẽ siue pecuniā siue reʒz tene tur eā restituere ⁊ omne emolumentum quod ex ea habuit. Quod credo verum quo ad consciẽtiā post cōdẽnationẽ sed non ante. nisi quatenus dānificatus est ille cũ quo transegit vł ex debito antea debebat habere.

Export TEI

devna religione ad aliā. vide supra religiosus. §. xxxiiij.

Export TEI

¶ Episcopus transire nō potest ad aliā

Export TEI

1

*ecclesiam sine legitima pape. vij. q. j. mu tationes de transla. epi. capi. inter corporalia. Jnferior potest cum legitima sui prelati. ar. l. viij. dist. c. ij. ix. q. iij. con questus.

Export TEI

¶ Trāsisse r aliquis cũ corporalẽ pos

Export TEI

2

*sessionem obtinuit de illa ad  trāsiuit xxj. q. ij. quis iam transiatus ⁊ cōfirmationẽ obtinuit. alias secꝰ. xcij. dis. si qui ep̃i. de elec. c. cũ in cuntis.

Export TEI

est securitas prestita personis ⁊ rebus ad tempus con cessa discordia nonduʒz finita ⁊ vocat̃ fedus vel inducia. ff. de capti. ⁊ post li. re. l. non dubito. ⁊. l. postliminium. §. in ducie.

Export TEI

De notatis in hoc. §. ⁊ ꝙ treuga nō sufficit vbi pax requiritur not. Ange. ⁊ Pau. de cast. in. l. cōuẽtionẽ. ⁊ ibi Alexā. col. ij. ꝟsi. itẽ facit iste tex. vbi eos refert. ff. de pac. ⁊ treuga finita nō inducit bel lum sʒz probat guerram precessisse. Bar. no. in. l. legata in prin. ꝟ. fi. ĩ decre. ff. de aditio. leg.

Export TEI

¶ Quot sunt species. rñ. due: prima cō

Export TEI

1

*uentionalis ⁊ hec seruāda est etiam infidelibus. xxiij. q. j. noli. Alia canonica de qua extra eo. ti. c. j. Sed hodie nō seruatur ⁊ male sed non insisto. quia satis patet per ea que dixi. s̃. bellum.

Export TEI

vide. s̃. immunitas. §. xxxvj. ⁊. s̃. munus.

Export TEI

est medicina preseruatiua. v. qō. v. nō omnis. Aliquādo ad meritũ. vij. q. j. aduersitas xj. q. iij. ĩ cunctis. aliquando ad purgan dum. vj. q. j. sunt plurimi.

Export TEI

de morte suorum prohibetur. xiij. q. ij.  preposterũ. ⁊ §. hoc aũt.

Export TEI

lucrum dicitur quicq̇d acqui ritur excausa inhonesta vel improbanda facit. ca. qm̃ multi. xiiij. q. iiij. ⁊. xxj. q. j. c. j. in princi.

Export TEI

¶ Turpia lucra sunt ab heredibus ex

Export TEI

1

*torquẽda. l. in heredẽ. ff. de calũ.

Export TEI

¶ Vtꝝ de turpiter acquisitis possit fie

Export TEI

2

*ri eleemosyna. vide eleemosyna. §. viij. Et an sint necessario restituẽda. vi re stituiio. j. sub litera. Turpe lucrũ.

Export TEI

mẽtis est filia ire que est qui daʒz conatꝰ seuaudatia hoĩs intentantis vindictā. ⁊ est qñ quis implicat mentem deliberate in varijs mo dis ⁊ vijs quibus posset proximum offendere. que eo modo est mortalis quo ira ex qua procedit. de quo. vide. s̃. ira in prin.

Export TEI

est triplex alia legitima vt il la que defertur a lege qñ nul lus tutor datus est a patre filio in testa mento quam ille qui deberet ab intestato succedere tenetur hmōi tutellā ac cipere. Alia testamẽtaria vt qñ pr̃ in te stō dat filio tutorẽ alia datiua. scʒz q̃ dat̃ a iudice qñ nullo tutor̃ dato ĩ testō⁊ nul lis extantibꝰ cōsanguinies idoneis ad tutellam iudex ex officio suo dat tutorẽ ⁊ durat tutella vs ad. xiiij. annũ completum. ⁊ inde incipit cura q̃ duratvs ad. xxv. annũ. completũ. institu. quibus modis tu. fi. ⁊ institu. de tuto.

Export TEI

De notatis hic ⁊ ꝙ tutela ẽ magis honor  bonus. no. Bald. in. l. cum qui dam. in. ij. oppo. C. de verbo. sig. licet ali ter videatur tenere in. l. meminimus. in fi. C. de leg. here.

Export TEI

¶ Vtꝝ clerici tene ant̃ suscipere tutellā.

Export TEI

1

*rñ. ꝙ nec cłci nec monachi aut episcopi |

p. [Fo.cccclij.]v

coguntur vllā tutelā acciꝑe clericus tñ ⁊ ep̃s pñt susciꝑe legitimā sivolũt testa mentariā vel datiuā nō pñt siłr oẽs reli giosi clerici vel ep̃i tenent̃ recipere tute lam miserabiliũ ꝑsonaꝝ sʒz religiosi cũ lnĩa suoꝝ p̃latoꝝ pñt etiā reciꝑe legiti mā vt. xvj. q̇. j. monachi. Et sic concorda lxxxviij. dist. c. j. ⁊ fi. xvj. q. j. gñaliter. xxj. q. iij. cyprianus. lxxxvj. dist. peruenit.

Export TEI

¶ Quid ꝑ tinet ad offm̃ tutorũ. Rñ. tria.

Export TEI

2

*Primũ vt pupillos a criminibꝰ ĩtactos ↄseruent. Scm ꝙ res eoꝝ ab iniuria p̃ seruent. xij. q. j. c. j. facit. l. j. ff. de tute. Vñ tutores dicti sũt quasi tuitores ĩ. di. l. j. tertiũ ꝙ pecuniā eoꝝ vel bona mobilia q̃ ad nihilũ valẽt eis seruata ↄuertāt in predijs ex q̇bꝰ ꝑcipiāt aliquẽ fructũ  ẜm bar. in. l. tutor q̇ repertoriũ. §. j ff. de admi. tu. si tutor pecuniā pupilli nō po nit ĩ p̃dijs tenet̃ pupillo ad fructꝰ quos poterat habere deductis expensis ⁊ ꝑi culis q limita verũ si potuit habere pu ta erāt q̇ volebāt vẽdere vel alio mō lici te lucrari poterat alias nō. idẽ dicvbi es set statutũ vt ianue ꝙ oĩa bona mobilia distraherent̃ ⁊ venderẽt̃ vt de pecu nia acq̇reret pupillus lucrum. Si tutor nō fecit cũ potuerit tenet̃ ad interesse. ⁊ bal. in. l. fi. C. de ↄdi. inde. ⁊ Jo. de ana. ĩ c.  in oĩbꝰ devsu. tenẽt ꝙ vbicũ olĩ tu tor tenebat̃ fenerari de pecunia pupilli ꝙ hodie cũvsure sint prohibite tenetur pecuniam pupilli ponere in iustā nego ciationẽ ad partẽ lucri ⁊ dāni. Aduerte o tutor ꝙ si vis esse tutus ꝙ nō tenearis nec tu nec heredes tui ꝓ aliquo facto ꝓ pupillo illud fac cũ ↄsilio cōiunctoꝝ pu pilli. ⁊ facias poni in istrumẽto  cōsilium ꝓpinquoꝝ facit presumptionẽ ꝙ dolus ⁊ culpa abest a tutore. arg. l. etiā. C. si tut. vel cu. inter. ẜʒz Bal. ĩ. l. polla. C. de his qui. vt indig. de hoc vide quomo do tenetur tutor supra clericus. xiij. §. v. c. vij.

Export TEI

¶ Vtꝝ tutor teneat̃ facere inuẽtarium

Export TEI

3

*de rebꝰ pupilli. rñ. ꝙ sic nisi causa neces saria vel iustissima impediat̃. tex. ẽ in. l. tutor q̇ reꝑtoriũ. ff. de admi. tu. Jdẽ dic ẜm Bar. ibidẽ de curatore. ⁊ causa neces saria dicit̃ ẜm eũdẽ Bar. ex parte tutoris morbꝰ puta  podagrosus ⁊ hmōi impeditus est vel ex parte rei  nō reperi tur adhibita diligẽs ĩquisitio. Cā ꝟo iu stissima r si testōr remisit ↄfectionẽ in nẽtarij vt ĩ. l. fi. C. ar. tu. Q limitat bar. vbi. s̃. nisi ex cā iudiciałr videat̃ vt ĩ. l. i ↄfirmādo. ⁊. l. vtilem. ff. de ↄfir. tu Fallit hoc ĩ duobꝰ casibꝰ in q̇bꝰ nō tenet̃ face re inuẽtariũ ẜm bar. vbi. s̃. Primꝰ si con suetudo esset vt nō fieret. Scs si iudex ex causa remitteret  posset.

Export TEI

¶ Qñ tenet̃ facere. rñ. ẜm Bar. vbi. s̃. ꝙ

Export TEI

4

*glo. ibidẽ ⁊ cōiter doc. tenent q mox. j.  primũ poterit. Facit. l. hec ↄditio. ff.  ↄdi. ⁊ de. aliter videtur ĩ dolo. Jntellige si administrauit alias nō. Jtẽ nō vr̃ ĩ do lo si fecit illa q̃ dilationẽ nō recipiũt vł quo necessario p̃cedũt ↄfessionẽ inuentarijvt ꝑscrutatio substātie hereditarie vel ea q̃ nullo mō pñt obesse pupillo. sʒz bñ ꝓdesse:  talia agẽdo añ ↄfectioneʒz inuentarij non presumitur in dolo ẜm Barto. vbi. s̃.

Export TEI

¶ Qualiter dʒz fieri. rñ. tex. in. l. tutores

Export TEI

5

*C. de admi. tu. ꝙ in pñtia publicarũ per sonarum. Gl. tamẽ ibidẽ dicit ꝙ sufficit vnus notariꝰ pñtia ꝟo iudicis nō ẽ necessaria ẜm bar. vbi. s̃. ⁊ cōiter doct. nisi vt faciat fidẽ ↄ̃ debitores noĩm quorum noĩa scribunt̃ in inuẽtario. ⁊ ita tene  uis gl. ĩ. d. l. tutor teneat ꝙ ẽ necessaria. ¶ De q̇bꝰ dʒz fieri inuẽtariũ. rñ. tex. ĩ. di.

Export TEI

6

*l. tutores ꝙ omnium rerum idest corporalium secundum Bar. vbi. s̃. ⁊ instr̃orum. i. omnium iurium incorꝑaliũ de q̇ bus apparẽt instr̃a seu ꝓbatiōes in bo nis pupilli de alijs nō.

Export TEI

¶ Quō mr̃ ꝑdit tutelā filij. rñ. pa. in. c.

Export TEI

7

*vxoratus de ↄuer. ↄiug. ꝙ dupłr primo si trāsit ad scas nuptias. Sco si incōti nenterviuit. de hoc ẽ gl. quā sequit̃ bal. in aut̃. matri ⁊ auie. C. qñ mu. tu. offi. fũ. potest. facit tex. in. l. fi. eo. tit. vbi. requiri tur ꝙ publice viuat quod not. gl. in. l. fi deicommissum. C. de fideicō. Vbivult ꝙ vxor relicta si incontinenter viuat ꝑdat legatum sibi factũ a marito ⁊ aufertur sibi tan ab indigna vel ex presumpta |

p. Fo.ccccliij.r

voluntate defuncti reuocat̃ q maxime procedit si vixit incōtinẽter tꝑe vite ma riti ipso ignorāte ꝓ hoc gl. no. in. l. soro rem. C. de his q̇. vt indig. ⁊ pōt inferri ꝑ hoc q oẽs penas q̃s trāsiẽs ad scas nuptias ĩfra annũ ĩcurrit ꝙ ⁊ ip̃a siłr ꝙ no. Sʒz limita qͦ ad lucrũ ꝑdẽdũ. Sʒz nō quo ad penam aliam incurrendā.

TAbellio

Taciturnitas

Taliam

Tantum

Temperantia

Temere

Temeritas

Tempus

p. [Fo.ccccxiiij.]v
Tergiuersator

Tentare

Testamentum

Testes

Thesaurus

Timor

Tolerantia

Tonsura

Torneamentum

Torpor

Torturam

Transactio

Transitus

Treuga

Tributum

Tribulatio

Tristitia

Turpe

Tumor

Tutela

Clavasio: Summa Angelica

TAbellio

Taciturnitas

Taliam

Tantum

Temperantia

Temere

Temeritas

Tempus

p. [Fo.ccccxiiij.]v Tergiuersator

Tentare

Testamentum

Testes

Thesaurus

Timor

Tolerantia

Tonsura

Torneamentum

Torpor

Torturam

Transactio

Transitus

Treuga

Tributum

Tribulatio

Tristitia

Turpe

Tumor

Tutela

p. [Fo.ccccxiiij.]v
Tergiuersator