ABbas
debet eẽ presbyter. c. j.
etate ⁊ quali. ⁊ etatis
annoꝝ. xxv. vt. j. etas.
¶ Abbas a qͦ debet
*eligi? Rñ. a monasterio cui prefici d
ʒz. xviij. q. ij. c. abbatem.
¶ De cuiꝰ mōasterio. debet eligi. Rñ.
*ꝙ de proprio: nisi quādo idoneam per
sonam non haberet. quia tunc de alio
monasterio eligi pōt. xviij. q. ij. c. sit.
¶ A qͦd
ʒzↄ firmari. vi. j. ↄfirmatio. §. iiij
*¶ A quo debet benedici? rñ. ꝙ ab ep̃o
*diocesano: per quā benedictionẽ intel
ligitur ei dare curā monasterij ẜ
ʒz Jnn.
in. c. j. de sup. neg. prela. Nec ante sit
benedictus debet exercere que ꝑtinẽt
ad eius officiũ ẜ
ʒz glo. in. d. c. j. Quod li
mito ẜ
ʒz Lau. in clemen. attendẽtes de
sta. mona. quādo est cōsuetudo in monasterio ꝙ bñdicatur alias nō. Et sic
intelligo. d. c. j.
¶ Sed quid si ep̃s recuset eu
ʒz benedi
*cere? Rñ. ꝙ si tertio requisitꝰ cũ humilitate ⁊ deuotione vt cōgruit recusaue
rit eum benedicere: tunc pōt et monachos suos benedicere ⁊ alia q̃ad eius
officium pertinẽt exercere: vt in. d. c. j.
¶ Quo die d
ʒz benedici? Rñ. ꝙ solũmo
*do in diebus ĩ quibus ordines minores possunt conferri ẜm cōem opi. doc.
vt no. gl. ĩ. d. cle. attendẽtes ⁊. Pa. in. c.
cum sis. de conse. eccle. vel alta.
¶ Vtrum possit aliquid exigi ꝓ tali be
*nedictione? Rñ. ꝙ nō aliter esset simonia tex. est in. c. sicut. el. iij. de simo.
¶ Vtrum vnus abbas possit p̃esse duo
*bus monasterijs seu duabus ecclesijs
curā aĩaꝝ habẽtibꝰ? Rñ. ꝙ nō sine dispensatione pape: nisi vnũ monasteriũ
aut eccłia depẽdeat ex aliavel ad ĩuicẽ
sunt annexa vt in. c. vl. in fi. j. de re. do.
¶ Vtrum abbas possit solẽniter popu
*lo benedictionẽ dare? Rñ. ꝙ ĩ ecclesijs
que ei pleno iure pertinẽt poterit post
missarum vesperoru
ʒz ⁊ matutinarum
officia. Alibi aũt publice ac ꝑvias non
potest nisi ex speciali priuilegio ei cōce
datur. vt in. c. abbates de priui. lib. vj.
¶ Vtrum possit benedicere paramen
*ta ⁊ que vide. j. benedictio. §. j. ⁊. ij.
¶ Vtrum possit ordines conferre vide
*j. ordo. ij. in prin.
¶ Vtrum abbas possit absoluere suos
*monachos? Rñ. ꝙ sic ab oĩbꝰ pctĩs ⁊ cẽ
suris: nisi specialiter alteri a iure reseruent̃. Et l
ʒz Pa. in. c. monachi. de sen. ex
com. teneat ꝙ non pōt absoluere: nisi
ab excōmunicatiōe pro iniectione manuum in personā ecclesiasticā: tu tamẽ
tene ꝙ potest vt. j. absolutio. j. §. ij.
¶ Vtrum possit prohibere suo mona
*cho ne cōfiteatur episcopovel eius penitẽtiario? Rñ. ẜ
ʒz Jac. de lau. in sum. ꝙ
nō. Quod limito nisi sit exemptus vel
aliud habeat per priuilegium a papa.
¶ Vtrũ abbas possit dispensare cũ mo
*nachis suꝑ irregularitate? Rñ. ꝙ sic su
ꝑ irregularitate quā ↄtraxerũt recipiẽ
do ordines in excōicatione facti. tamẽ
memoriā vel iuris peritiā nō habẽtes
|
Et hoc qñ graue et notabile factu
ʒz nō
fuit: siue hāc irregularitatem incurrerũt ante ingressu
ʒz religionis siue post
ẜm cōiter doc. in. c. cũ illoꝝ de sen. excō.
Jn alijs aũt irregularitatibꝰ nō pōt de
iure cōi. vt not. Host. ⁊ Pa. ĩ. d. c. cũ illoru
ʒz facit regula que a iure cōi de regu.
iur. li. vj. nisi vbi ius exp̃sse ei cōcedat.
¶ Vtrũ possit dispensarecũ monachis
*ĩvotis factis ante ingressu
ʒz religiōis?
Rñ. ꝙ sicvtno. gl. ĩ. c. nouit. xxxiij. q. v. de
votis ĩ religiōe factis vide. j. votũ. ij. §. iij.
¶ Vtrũ possit dispẽsare cũ monachis
*in regula vide. j. Dispensatio. §. viij.
¶ Vtrũ possit cōcedere monachis vsu
ʒz
*alicuius rei vel eius administrationẽ?
Rñ. ẜm Jnno. ĩ. c. fi. q̇ cle. vel vo. ꝙ pōt
cōcedere cerros redditꝰ monacho vnde viuat. Et dicit Jo. an. in regula non
ẽ obligatoriũ. de re. iur. li. vj. valere sta
tutũ monasterijvt ꝓ indumẽtis ⁊ alijs
necessarijs quis monachorũ recipiat
certu
ʒz q̇d: sed vt possit dispensare ad li
bitum et disponere non potest. Simiłr
ne possit ei auferri qñ suo suꝑiori placuerit nō pōt cōcedere etiā cũ licentia
pape. c. cũ ad monasteriũ. de sta. mona.
¶ Vtrum possit expellere monachos
*suos? Rñ. ꝙ nō ẜ
ʒz Pa. in. c. cũ ad mona
steriũ ⁊. c. fi. de regula. q vult vt fugiti
uos requirat ⁊ cogat eos ad suũ redire
mōasteriũ si pōt eos tenere abs graui scādalo: vł saltẽ ꝓuideat̃ eis de alio
loco religioso eiusdẽ ordis vbi ad agẽdā
pnĩa
ʒz deputẽt̃ ⁊ necessaria eis mistrẽt̃.
¶ Vtrum possit licentiare ad aliam re
*ligionem vide. j. religiosus §. xxxiiij.
¶ Quid bōis illiꝰ mōachi quẽ abbas
*de facto expulit vide. j. mōasteriũ. §. vj.
¶ Vtrum possit dare licentiam mona
*cho stādi seꝑate ĩ ali q̃ cella? Rñ. ꝙ sic
dũmodo ex iusta causa ⁊. j. septa mona
sterij: sed nō extra. vt in. c. vlti. xx. q. iiij.
¶ Vtrũ postit corrigere mōachos suos
*rñ ꝙ sic nec tenet̃ ĩ hoc req̇rereↄsiliũ sui
capituli ẜ
ʒz Pa. in. c. Joānes de regula.
¶ Ad q̃ obligat̃ abbas? Rñ. ꝙ vltra a
*lios monachos obligatur ad curā aĩarũ sibi subiectarũ ⁊ monasterij ac rerũ
ipsius ⁊ magna negligentia est peccatũ mortale. vt. j. negligentia. §. j.
¶ Vtrũ liget̃ suo statuto etiā cũ ↄuẽtu
*facto? Rñ. ẜ
ʒz Pa. ĩ. d. c. cũ ad mōasteriũ
ꝙ nō. Et dicit Jo. an. ĩ. d. regula nō est
obligatoriũ ꝙ: etiā si iurasset seruare te
net reuocatio: l
ʒz sit ꝑiurꝰ. Ex quo patet
ꝙ l
ʒz ĩstituerit ṗorẽ cũ cōuẽtuaut aliũ of
ficialẽ pōt reuocare. abbas mōacho
suo ĩ aliqͦ nō pōt obligari. sicut nec dñs
seruo. l. interpositas. in fi. C. de transac.
¶ Vtrũ teneat̃ ire ad synodũ? Rñ. ꝙ sic
*si h
ʒz populũvł capellas hñtes populũ
etiā si ipse sit exẽptus dũmodo capelle
seu populꝰ nō sit exẽptus ałs non. c. q
super his. de ma. ⁊ obe. ⁊ quod ibi no.
¶ Vtrũ possit ṗoratibus eccłijs: admi
*nistrationibꝰ aut quibuslibet alijs beneficijs nouas pẽsiones ĩponere: aut
veteres augere aut ad mẽsam suā p̃dicta applicare? Rñ. ꝙ nō nec q̇l
ʒz eiꝰ pre
latꝰ regularis cle. vnica sup. neg. p̃la.
¶ Vtrũ possit presentare clericos in ec
*clesijs in quibꝰ habet ius patronatꝰ?
Rñ. ꝙ nō sine cōsensu capituli. c. ea nos
citur. de his que fi. a prela.
Additio
nisi ex approbata consuetudine vł priuilegio aliud
habeatur. vt ibi.
De abbatissa an habeat dignitatẽ. legiste habẽt tex. in. l. generali. C. de
fac. san. ecc. ⁊ an bastarda possit eligi in
abbatissaʒz. no. Col. postcollectariũ ĩ. c.
bone. nu. xv. in ꝟ si. patiẽs defectũ ĩ natalibꝰ. ex̃ de postu. p̃la. Fely. ĩ. c. meminimꝰ col. ij. ꝟsi. q̃ro nũq̇d. de accu. ⁊ vtrũ
donare ⁊ testari possit. no. in. l. diuꝰ seue
rus. ff. de jure codi. vbi ꝙ nō. ⁊ ĩ. c. iij. de
testa. ⁊ an habeat prelationẽ ordinariā
no. s̃. Tho. ꝙ nō i. iiij. distĩ. xxv. arg. iij.
Abbatissa
debet eligi a monasterio
in quo preficienda est: in
qua electione nulla debet admitti nisi
complenerit. xij. annum. et si ꝓfessa tacite vel expresse ⁊ eligenda debet cōple
uisse. xxx. annum: et esse ꝓfessa exp̃sse
ordine
ʒz regularẽ. Jdem dic de priorissa
|
per quā monasteriu
ʒz regit̃: cuiꝰ electio
si due partes cōuẽtus ad eā accedunt
qñ ꝑscrutinium ꝓcedit̃: nulla exceptio
ne aut appellatione admissa est confir
manda. Si vero nulla ad duas partes
accessit tũc nō obstāte publicatiōe scru
tinij ⁊ electione pñt alie accedere adeā
q̃ h
ʒz maiorẽ partẽ totiꝰ capituli: que si
ad duas partes accedit non obstante
quocũ cōfirmet̃ ⁊ qui vocant̃ ad eas
dirigẽdas ĩ hmōi electionibꝰ. nisi seab
stineāt ab his ꝑ q̃ discordia pōt exori
ri vel exorta nutriri sunt excōicati ip̃o
facto. Et hec locũ habẽt nedũ ĩ mona
sterijs religionis approbate verũetiā
in mulieribꝰ: que ẜm quarũdā patria
rum ↄsuetudines: nec ꝓprijs renũtiāt
nec ꝓfessionẽ faciũt regularẽ: s
ʒz viuũt
vt in eccłijs secularibꝰ canonici regula
res hec no. ĩ. c. idẽnitatibꝰ. de elec. li. vj.
de qͦ habes. j. Excōicatio. vij. casu. xvj.
¶ A quo debet confirmari vide. j. cōfir
*matio. §. iiij.
¶ Vtrũ debeat bñdici? Rñ. sic: vbi ẽ
*cōsuetudo: ꝙ si non faciat se bñdici in
fra annũ a sua cōfirmatione cōputan
dum vbi est ↄsuetudo ꝙ bñdicat̃: nisi
causa rōnabilis subsit cadit ipso facto
a iure suo. cle. attẽdẽtes. de sta. mona.
¶ Vtrũ possit quocũ die bñdici? Rñ.
*ẜm gl. in. d. cle. attendentes ꝙ sic.
¶ Vtrũ abbatissa possit ecclesias con
*ferre ⁊ bñficia ⁊ instituere clericos in
ecclesijs sui monasterij? Rñ. gl. ĩ. d. c. de
licta de maio. ⁊ obe. ꝙ sic de ↄsensu sui
capituli post suam confirmationem.
¶ Vtrũ possit abbatissa excōicare ab
*offō suspẽdere vel ĩterdicere? Rñ. ꝙ nō
ẜm glo. in. d. c. dilecta. nec iꝑtinent ad
claues. c. tāta de exces. p̃la. Pōt tñ a be
neficio ⁊ ab offō monachos ⁊ clericos
suspẽdere ⁊ ꝓ hibere ne celebrẽt ĩ eius
eccłijs: sed talis supẽsio nō est ꝓprie su
spẽsio ẜ
ʒz Pa. ĩ. d. c. dilecta sicelebrarẽt
nō essẽt irregulares clerici celebrātes.
¶ Vtrũ possit predicare moniales be
*nedicere: confessiones audire ⁊ hmōi?
Rñ. ꝙ nō pōt aliq̇d facere quod pertineat ad aliquẽordinẽ: vt p
ʒz in. c. noua.
de pe. ⁊ re. Pōt tñ in matutinis euāgelium legere. Vnde etiā diaco nisse appellant̃. xxvij. q. j. diaconissa
ʒz ⁊ etiā mo
niales seu subditas mōere ⁊ exhortari.
¶ Vtrũ abbatissa volens loq̇cũaliquo
*debeat eẽ associata? Rñ. ꝙ sic saltẽ ꝑ ve
tulā mōachā. xviij. q. ij. diffinimꝰ. ⁊. c.
x. ea. q. r ꝙ due vel tres debẽt esse.
¶ Ouō abbatissa pōt exire ꝓ homagio
*faciendo. habes. j. moniales. §. iij.
Not. Bal. de pena ꝓcurantis abortiuũ fieri ĩ tract. schisma. col. xvij. q̇ po
nit̃ in rub. C. si q̇s aliquẽ testa. ꝓhi. in
lectu. Bar. in. l. necare. nu. j. ⁊ ibi ĩ apo
stil. Cel. in ꝟ. q̇ partum preferat. ff. de
libe. agno. glo. ⁊ Bar. in. l. diuus ⁊ ibi
Alex. in. j. col. in. fi. ff. de libe. ⁊ posthu.
⁊ Pa. in. c. sicut el. ij. nu. iij. in. ij. no. vbi
etiaʒz apostil. Cel. in ver. infusio anime
extra de homi.
Aborsum
procurās homicida est ⁊
qui sterilitatis venena
procurat peccat mortaliter. c. aliqñ. ⁊. c.
seq. xxij. q. ij. Et si aiatꝰ erat fetus debet puniri capite: verus homicida.
Si vero inaiatus erat si nobilis hoc
facit parte bonoruʒz amissa relegat̃. Si
vero ignobilis damnatur in metallũ
ff. de pe. l. si quis aliquid. §. qui abortionis.
Abrogatio
legũ vel cōstitutionum
fit tribꝰ de causis. Primo propter consuetudinem contrariā
xxxj. dist. ante triennium insti. de test.
.§. iiij. Secũda ꝓpter disparẽ successio
nem temporum. xxxiiij. di. c. fraternitatis tue. vbi tex. De fectus nostri tempo
ris quibus non solum merita sed corpora ipsa defecerunt districtionis illius non patitur manere censurā. Ter
tia ꝓpter emergentia mala. lxiij. dis. §.
verum in fi. vbi exemplum de serpen
te eneo quẽ moyses bona fecit intẽtione. Eʒzechias bona intẽtiōe destruxit.
Absens
causa reipub. vt ambasiatores et hmōi multa habẽt
priuilegia.
¶ Sed nũ q̇d illi q̇ data oꝑa ⁊ affectare
*etiā cā reipu. sunt absentes gaudeant
illls ṗuilegijs? Rñ. ꝙ nō. vt. l. ⁊ q̇ data.
ff. ex q̇. cau. maio. ⁊. l. pe. C. quō ⁊ qñ iu.
⁊. l. vniuersi. C. de lega. ẜm vnam lectu.
Et aduerte ꝙ ille qui in officio modici
valoris absens est causa reipu. p̃sumit̃
affectare ⁊ data opera abesse. tex. estsin
gu. in. l. spadonem. §. fi. ff. de excu. tuto.
Sequit̃ hoc ludo. de ro. in vo. Et facit
cōtra clericos absentes qui vt ampliores obtineāt dignitates cũ cardĩalibꝰ.
Et ambasiatores tenẽt̃ restituere expẽ
sas cōitati qñ stāt plus expediat dolose vel volũtate sua. vtĩ. d. l. ⁊ q̇ data.
De absolutione ab excōicatiōe ⁊ ir
rogata ip̃o iure an possit ꝑ quẽ l
ʒz ordi
nariũ cōcedi. no. Bal. ꝙ sic: ĩ sua marg.
in ver. absolutio. ꝟsi. ix. Bal. ⁊ Pau. de
cast. in. l. peto. §. mater. ff. leg. ij. Bart.
in. l. qui liberis. §. hec ꝟba. col. j. ꝟ. vlti.
hāc legẽ. ⁊ ibi Pau. ca. ⁊ Alex. col. iiij.
ꝟ. extra gl. tetigit. ff. de vulg. ⁊ pu. Jnn.
in. c. prudẽtiā ĩ glo. sua in ꝟ. delegatis
⁊ in ver. astrictũ de offi. deleg. et oĩno
ꝑ Cardi. in cle. j. §. j. q. iiij. v. vj. ⁊. vij. de
reb. eccle. non alie.
Absolutio. j.
ab excōicatione vtrũ
possit ĩpendi a nō sacerdote? Rñ. ẜm Mona. ti. excōicatio. ꝙ
duplex est ipsiꝰ absolutio. Vna q̃ perti
net ad forũ penitentiale. Et hec solũ a
sacerdotibꝰ pōt impendi: vt in. c. cano
nica. de sen. excō. Et sic intelligo. Jnn.
in. c. quāto de cōsue. Alia est q̃ pertinet
mere ad forũ cōtentiosum. Et hmōi ab
solutio pōt cōmitti diacono ⁊ inferiori
bus clericis. ⁊ de hac intellige glo. ĩ. c.
pastoralis de offi. or. q̃ vult vt etiā laicꝰ
absoluat de quo dic vt. j. absolutio. iij.
.§. xvij. ita tñ ꝙ absolutus a talibꝰ opʒz
ꝙ postea absoluat̃ iterũ a sacerdote de
prima absolutione rōne mortalis pctĩ
ꝓpter ꝙ suit excōicatus. rō ẜm Jnno.
in. d. c. quanto. ⁊ in c. fi. de exces. p̃la.
ꝑtiner ad ptātiẽ clauiũ q̃ solis sacerdo
tibus date sunt. xx. di. §. i. xcvj. di. §. ill
aũt. ⁊. c. bene. de pe. ⁊ re. noua.
¶ Vtrũ oĩs sacerdos possit absoluere
*ab excōicatione minori a iure quā q̇s
incurrit ꝑtipādo locutiōe ⁊ hmōi? Rñ.
ꝙ nō: s
ʒz solũ ꝓprius ep̃s vel curatꝰ vel
habens licẽtiā ad eis vel a papa. ar. c.
nuper. §. in sca de sen. excō. etiā archi
ep̃o in ꝓuincia: sed extra suā diccesim
declarat̃ nō licere intellige nisi dũ visitat vt in. c. ꝑpetuo. de censi. lib. vj. ergo
multominus alijs cōcor. Jnno. ⁊ Host.
in. d. c. nuper.
¶ Vtrũ proprius ep̃s vel curatus pos
*sit absoluere ab oĩ excōicatiōe maiori
lata a iure? Rñ. ẜm Jnno. in. d. c. nuper
ꝙ tā a maiori a minori pōt absoluere ꝙ ꝓprius ep̃s vel ꝓprius sacerdos
nisi in casibꝰ in q̇bus cōditor canonis
sibi absolutionẽ reseruaueritvel alteri.
⁊ cũ ipso cōcor. Host. ibidẽ vbi est q̃si
tex. exp̃ssus. Et hāc opi. tenẽt theologi
vt ĩ Dir. lib. iij. tit. iiij. Jnter quos ẽ sā.
Boñ. in. iiij. di. xviij. q. vl. ⁊ sctũs Tho.
ea. di. ar. vl. q. j. Siłr sũmiste. vt Mona.
ti. excōicatio ⁊ sũma ↄfes. ti. xxx. §. xxxv.
lib. iij. ⁊ Jo. de saxonia ĩ sua summa ti.
absolutio cōtrariũ tenet. Pa. ĩ. c mona
chi. ⁊. c. mulieres de sen. excō. ⁊ gl. ĩ. c. si
ep̃s. de pe. ⁊ re. quā sequitur. Ge. ibidẽ
⁊ etiam glo. videt̃ in cle. attendẽtes. de
sta. reg. ⁊ in cle. vni. de cōsan. ⁊ asti. et
Fed. cōsi. xliij. Ego consulo ꝙ sacerdos
proprius tā epi. sequat̃ q̃ sibi videt̃ in
illo casu magis expedire saluti ipsius
penitentis velcōitati fideliũ: vtrā
pōt tenere. Et pria de subtilitate iuris
mihi videt̃ verior: ⁊ intellige nisi ep̃s
sibi absolutionẽ a tali excōicatione reseruasset specialiter tunc proprius
sacerdos non posset absoluere: vt latiꝰ
dicam. j.
Casus Aduerte etiā ꝙ ep̃is solis cō
cedatur absolutio ab excōicatione ꝓ violẽta iniectione manuũ in ꝑ
sonā ecclesiasticam: vt. d. c. mulieres. c.
es noscit̃. ⁊. c. peruenit quando iniuria
est leuis. vel qñ adire non pōt papā et
sic inferior non absoluit ab ea: nisi cui
specialiter cōceditur vt abbati ⁊ hin ōi
|
de quo. j. excommunicatio. v. casu. j. §.
xxxviij. cum seq.
¶ Vtrũ idẽ sit dicendũ de excōicatiōe
*statutorũ ꝓuincialiũ cōsilioꝝ aut syno
daliũ seu q̃ faciũt legati ĩ suis legatiōi
bus? Rñ. Dir. vbi. s̃. ꝙ Guil. dicit ꝙ sic.
⁊ ẽ verũ sicut vult Pa. in. c. graue. de p̃ben. in gl. ⁊ loquit̃ ipse de ep̃o: tenet
ꝙ pertinet ad ep̃m absolutio. Et addit
etiā si ĩcurrat̃ in aliena diocesi a subdi
to suo. ⁊ etiā si statutũ esset ↄfirmatũ ꝑ
papam ẜm Jo. and. in. c. ex frequẽtibꝰ.
de insti. ⁊ ibi Pa. ꝑ rationẽ: ex qͦ conditores nō sibi nec alijs reseruarũt videtur alijs cōcessisse. Gnil. aũt ĩtelligit
etiā de ꝓptijs sacerdotibus ex quo recipit religiosos quibꝰ est ꝓhibitũ a ta
libus sententijs ꝓuincialibꝰ aut synodalibus absoluere. cle. religioũ. de ṗui
le. Et sic tenet ẜm q dixi in p̃cedẽti. q.
¶ Vtrũ idẽ dicendum de suspensione
*aut inter dicto q imponit̃ a iure aut ꝑ
statuta ꝓuincialia synodalia vł legato
rũ. Rñ. glo. in. d. c. graue. ꝙ sic ex quo cō
ditor canonis nō reseruauit. facit gl. in
d. c. si q̇s. el. j. xvj. q. vij. gl. tñ in cle. j. de
here. limitat verũ. qũ suspensio non h
ʒz
tẽpus determinatũ. qñ h
ʒz tẽpus de
terminatũ nullꝰ interior absoluere pōt
et eā sequit̃ Car. ibi ⁊ Pa. ĩ. c. tā lr̃is de
testi. de. quo dic vt. j. suspẽsio. iiij. §. j. S
ʒz
que sunt in iure reseruata pape. vide. j.
excōmunicatio. v. que aũt ep̃o. vide excommunicatio. vj. ⁊ a quibus alij possunt absoluere. Excommunicatio. vij.
¶ Vtrum in articulo mortis constitutꝰ
*possit absolui ab excōmunicatione vel
impeditus ⁊ quis potest absoluere. vide. j. absolutio. iij. §. xvj. ⁊. xvij.
¶ Quis absoluat exemptu
ʒz ab excom
*municatione. vide. j. exemptus. §. vj.
¶ Vtrũ ille q̇ incurrit excōicatione
ʒz in
*vna diocesi ibi hñs domiciliu
ʒz postea
trāsfert se ad aliā diocesim possit absol
ui a prefata excōicatione ab ep̃o vel cu
rato illiꝰ diocesis ad quam se trāstulit.
Rñ. ẜ
ʒz Ricar. ĩ. iiij. di. xviij. ar. ix. q. v. ꝙ
sic. si excōicatio ẽ a iure vel ꝑ statuta qͦrumcũ. et nō sit reseruata ꝑ cōditorẽ.
arg. d. c. nuꝑ. q nōdistiguit. an sit ↄ̃cta
in diocesi vel alibi secꝰ si essent ab hoie
vel si conditor canonis sibi reseruasset.
tũc nō posset. Hoc idẽ tenet Jo. an. ⁊
Pa. in. d. c. ex frequentibꝰ quo ad ep̃os.
De notatis ⁊ dictis ĩ hoc ꝟsi. no. Pau.
de cast. in. l. tale pactũ. §. fi. ff. de pact. et
in. l. si decẽ. ff. de ꝟbo. obl. ⁊ q posui. s̃.
ꝟsi. proxi. ⁊ Fede. de senis consi. cxciij.
Absolutio. ij.
ab excōicatiōe q̃ est
ab homine seu iudi
ce a quo pōt impediri. Rñ. ꝙ rłariter
pōt ab illo q̇ eā tulit: rłariter qui pōt
soluere pōt ⁊ ligare ⁊econtrario. xxiij. q.
j. si petrus ⁊. xxj. di. inferior. ff. de re iud.
l. qui ↄdẽnare. ff. de re iud. l. nemo. la. j.
de pe. di. j. ꝟbũ. Fallit regula hec ĩ sex
casibus. Primus in delegato pape qui
inobediẽtem sue snĩe pōt excōicare sed
post annũ a sua snĩa diffinitiua nō potest absoluere. vt de of. delega. c. q̃rẽti.
Et ibi dicit Jnn. ꝙ si excōicat delegatꝰ
pape ante diffinitiuam snĩam. semper
vs ad diffinitiuā snĩam. ⁊ etiam post
vs ad annum absoluere poterit. quia
ꝑpetua est iurisditio sua. vt in. c. gratũ.
et. c. licet. eo. titu. ea que ad ius rescri
buntur debent esse perpetua. C. de di. l.
falso. Et hoc ide
ʒz tenet glosa. in. d. c. q̃rẽti. Secũdus in eo qui post excōica
nit incidit ipse in maiorẽ excōmunicationẽ. xxiiij. q. j. audiuimꝰ. De hoc vide
j. excōicatio. vel Secus si in maiorẽ:
posset de sen. excō. duobꝰ. de cle. ex. mi.
si celebrat. Tertiꝰ ĩcẽdiario. vide. j. Ex
cōmunicario. v. casu. v. Quartꝰ in snĩa
lata ab inferiore: sed cōfirmata ex certa
sciẽtia ꝑ papā. q itellige de snĩa q̇ est
ab hoĩe ẜm Jo. an. c. ex frequẽtibꝰ de in
sti. Ratio oĩa nostra facimꝰ quibꝰ au
toritatẽ impartimur. c. si apostolice. de
p̃bẽ. li. vj. C. de ve. iur. enu. l. j. §. ola. Se
cus si sine certa sciẽtia aut cause cogni
tione ↄfirmat. vel si snĩa esset ꝑ statutũ
quātũcun cōfirmatũ poterit inferior absoluere nisi papa in cōfirmatione sibi vel alij reseruasset sicut de alijs
|
que sunt a iure. vt. s̃. dictũ est in prece.
c. §. iij. Quintꝰ de illo q̇ excōicauit. ⁊ tñ
nō est sacerdos q̇ l
ʒz possit absoluere de
absolutione q̃ pertinet ad forũ contentiosum nō tñ de illa q̃ pertinet ad forũ
penitẽtiale. de quo dic vt. s̃. absolutio.
j. Sextꝰ est in illo cui papa mandat vt
aliquẽ excōicet sine aliqua cause cogni
tiōe: talis est merus executor. ⁊ ideo
absoluere nō poterit. ar. c. fi. super questionũ. ⁊. c. de offi. deleg. Secus si man
dasset cause cognitionẽ: tunc posset
absoluere. ar. c. verbu
ʒz. de pe. dis. j. Hoc
no. Jo. ⁊ Arch. xxj. dist. inferior. ⁊ Host.
⁊ Ber. in. c. cum inferior. de ma. et obe.
¶ S
ʒz quid si papa mādat simpliciter
*vt snĩa
ʒz excōicatiōis ĩ aliquẽ ferat? Rñ.
Jnno. in. d. c. fi. ꝙ nō d
ʒz eā ferre nisi cũ
cause cognitiōe monitione premissa. ij.
q. j. nemo. ⁊. c. sacro. de sen. excōi. ⁊ facit
gl. in. d. c. fi. Addit tñ ꝙ si cōstat papa
ʒz
cognouisse de causa: ꝙ tunc ad eiꝰ mādatũ sine alia cognitiōe d
ʒz ferre snĩa
ʒz.
l. de qua re. ff. de iudi. Et similiter dicẽdũ est de snĩa quā alij pñt ꝑ aliũ ferre.
Hosti. tñ. ⁊ Jo. an. ⁊ Pau. in. d. c. fi. tenẽt
ꝙ ꝑ tale mandatũ simpłr factũ nō ↄce
dit̃ accessorie iurisditio uis Pau. di
cat ꝙ opi. Vin. q̇ dicit ꝙ dat̃ iurisditio
cũ papa mādat aliq spũale extra curiā puta vt excōicet: ẽ valde eq̃. ego cre
do ꝙ ⁊ si sit eq̃. tñ sit verior prĩa. ⁊ iō ad
intentionẽ pape sit recurrẽdũ q̃ ꝑ ꝟba
mādati pōt deprehẽdi. Et sic cũ cause
cognitiōe mādet: vt puta: dicit. Jntelleximꝰ ꝙ talis ⁊ c. q̃re mādamꝰ ꝟita
te cognita. vt excōices ⁊ c. tũc absoluere poterit. Secꝰ si dicat: certificati su
mus ꝙ talis ⁊ c. ⁊ iō mādamꝰ q̃tenꝰ excōices ⁊ c. tũc a tali uō pot̃it absoluere.
¶ Vtrum archiep̃s possit absoluere a
*snĩa excōicationis ep̃i sui suffraganei.
aut alioꝝ inferiorũ q̇ uis sint de sua
ꝓuincia nō tñ sunt de sua diocesi? Rñ.
ꝙ nō. c. romana. ⁊. c. venerabilibus de
sent. exc. li. vj. nisi qñ hoc h
ʒz cōsuetudo
vel ad eũ appellatũ est de quo dic: vt ĩ
d. c. ⁊ in. c. ad reprimendam de. off. ord.
et. c. per tuas de sen. excom.
¶ Vtrũ episcopus possit absoluere ex
*communicatũ a suo inferiore puta archidiacono ⁊ huiusmodi? Rñ. ẜ
ʒz Jnn.
in. c. cu
ʒz ab ecclesiaꝝ. de offi. ordi. ꝙ sic
etiā nō premissa satisfactione: ordinarius est totius diocesis: vt in. c. j. de
offi. ordi. C. de iuris. om. iu. l. fi. Jtem
tales officiales dicunt̃ vicarij episcopo
ru
ʒz de offi. archi. c. j. lxxx. di. nō debere.
Malefacit tñ episcopus: iurisditionẽ nō seruat suis subditis de exces. pre
la. c. ij. de offi. ordin. c. quāto. Quod intellige verũ nisi ex cōsuetudine haberent vt non possit ab episcopo absolui
tũc nō posset. de offi. archi. c. dilecto:
⁊ hec opi. Jnno. est cōis doctorũ uis
alij cōtradicāt: vt not. Panor. in. d. c. cũ
ab ecclesiarum. Et hanc teneas.
¶ Quid si ep̃s committit alicui vices
*suas an tale valeat absoluere supradictos ĩ. §. p̃cedẽti sicut ep̃spōt? Rñ. Dir.
li. iij. ti. v. ꝙ nō nisi hoc exp̃sse cōcedat̃.
ar. de pe. ⁊ remis. si ep̃s. lib. vj. de ꝓcu. q̃
ad agẽdũ li. vj. etiā si diceret. Cōmittimus vobis vices nr̃as etiā ĩ his q̃ spe
ciale mādatũ exigũt: in tali manda
to maiora ⁊ grauiora nō veniunt in
cōmissiōe sunt expressa cla. non pōt. de
ꝓcu. istud ẽ maius absoluere sim
pliciter: fit cum iniuria inferioris.
¶ Vtrum ep̃s extra territorium suum
*possit excōicatos a se vel a suis inferioribus absoluere? Rñ. ꝙ nō in his q̇ req̇rũt cause cognitionẽ vt dicit. Jnn.
ĩ. c. nouit de offi. le. de cā cognoscere nō
pōt: nisi sedens ꝓ tribunali. ar. ij. q. iij.
abolitio s
ʒz hoc in aliena diocesi nō pōt
facere. ix. q. iij. c. episcopũ ⁊ alijs pluribus. c. eiusdẽ. q. Et hoc verum nisi habeat licẽtiā ep̃i diocesani: vt in eisdẽ. c.
dicit̃. fallit hoc in episcopo expulso: q̇
petita licẽtia uis nō obtẽta ab ep̃o
in cuius diocesi est pōt sedere ꝓ tribunali ⁊ exercere iurisditionẽ supra suos
subditos dũmodo nō trahat eos vltra
duas dietas a fine sue diocesis qui nō
fuerunt expulsores seu fautores aut cō
|
siliatores cle. vnica. de fo. cōpet. Jn his
aũt q̃ nō requirũt cause cognitionem
potest: que sunt volũtarie iurisditionis possunt vbi exerceri. ar. l. oẽs ꝓcō. ff. de offi. ꝓcō. ⁊. l. Legatus aũt a latere an possit dic vt in. c. nouit. et. c. excōicatus de offi. le. nō me extẽdo cũ
hodie multa habeāt a papa q̇bꝰ credi
tur qñ nulli fit preiudiciũ vt. j. legatus
.§. iiij. ⁊. v.
¶ Vtrum mortuo vel amoto ab excom
*municatore capitulũ successor: aut ille
ad quẽ eius pertinet iurisditio possit
absoluere quos predecessor potuisset?
Rñ. ꝙ sic. tex. est in. c. si episcopꝰ. el. ij. xj.
q. iij. ⁊ in. c. vnico de ma. ⁊ obe. lib. vj.
¶ Vtrum participās in crimine crimi
*noso sit absoluẽdus ab excommunica
tore illius cui ꝑticipādo incurrit maio
rem excommunicationem? Rñ. ꝙ sic. c.
nuper. de sen. excom. de quo dic vt. j. ex
communicatio. viij §. j.
¶ Absoluere q̇ pōt ex officio in certis
*casibus illos qui propter violentiam
manuum iniectionem in personam ec
clesiasticam excōmunicati sunt: potest
alijs committere absolutionem si vide
rit expedire. c. fi. de offi. ord. Jdẽ dic de
quocun qui ex officio ordinarie pote
statis pōt absoluere. Similiter dic de
illo cui est commissum a papa rōne dignitatis. Secus si rōne ꝑsone vt in. d.
c. fi. no. glo.
De materia huius versi. scʒz absolutione cōditionali an valeat ⁊ an possit
peti. ꝑ ꝓcuratorẽ. not. Bal. ⁊ Alex. in. l.
post mortẽ. §. fi. ff. de adop. vbi tenẽt ꝙ
nō nisi in cā necessitatis. Cy. ⁊ Angel.
in. l. si q̇s mihi bona. §. sed vtruʒz. ff. de
acqui. here. Jdẽ Bal. in addi. ad Spe.
versi. ꝑ pcuratorẽ. Jnno. in. c. cũ deside
res in gl. sua in ver. absolutus de sen.
excom. contra Hosti. in. d. c. cũ desideres. qui tenet ꝙ nun ⁊ potest concedi
sine partis citatione si fuit excommunicatus ex officio secus si ad instantiaʒz
partis. vt not. glo. xj. q. iij. c. excommunicatos. Jn versi. vtrius. Jnnoc. in. c.
ab excommunicato ĩ gl. sua in ver. obtentis extra de rescrip. ⁊ Philip. frā. c.
qua fronte. q. j. de appel.
Absolutio. iij.
quo ad modum ab
soluendi ab excom
municatione dic ꝙ nō debet esse condi
tionalis aliter nō valeret. c. actus de re
gu. iu. li. vj. ergo fiat absoluta.
¶ Vtrum teneatur quis seruare certa
ʒz
*formā in absoluẽdo? Rñ. ꝙ sic ĩ. v. Primum ꝙ faciat illum siurare ꝙ parebit
mādatis ipsius absoluentis. c. ex teno
re de sen. excō. Limitat hoc Hug. in cri
minibꝰ horrendis nō in leuibus ⁊ pla
cet. Secũdũ ꝙ ante absoluat̃ sufficiẽ
te
ʒz prestet emẽdā lesis iuxta proprias
facultates. c. porro. et. c. parrochianos
de senten. excom. de quo dic vt. j. §. ix. ⁊
xx. Tertiũ vt absoluatur cum psalmo ⁊
oratione dominica ⁊ alijs consuetis sci
licet absolutione cōsueta vt in. c. a nobis el. ij. de sen. excom. Quartũ ꝙ preci
piat ei ne vn faciat cōtra illũ canonẽ
cōtra quẽ faciendo incurrit excōicatio
nẽ. d. c. ex tenore. Jntellige nisi in casibus ↄcessis a iure nemini bñficiũ iu
ris est auferẽdũ. vt in autẽ. de nup. §. s
ʒz
hoc q. ⁊. ff. de re iudi. l. iiij §. si q̇s cōdẽ
natus. Et ita q̇ ꝑcussit clericũ iniũgen
dũ est ne vn clericũ percutiat: nisi de
mādato p̃lati vel causa defensionis et
hmōi cōsuetudo etiā h
ʒz vt verberet̃: q̃
seruāda est ĩ masculis: s
ʒz nō ĩ feminis:
nec in multis iuuenibꝰ p̃sertim in nudo. Quintũ ꝙ vtat̃ verbo absolutorio
vel relaxatorio vñ cōiter obseruat̃ iste
modꝰ. Primo dicat aliquẽ psalmũ vel
orationẽ dñica
ʒz. Sco dicat Saluum
fac seruũ tuũ deus meꝰ sperantẽ in re.
ver. Dñe exaudi oratione meā? Rñ. Et
cla. meꝰ ad te. veni. versus. Dominꝰ vo
biscũ? Rñ. Et cũ spũ tuo. oratio. Deus
cui ꝓpriũ est misereri semꝑ et parcere
suscipe deprecationẽ nostra
ʒz: vt hunc
famulũ tuũ quẽ excōicatiōis cathena
cōstringit miseratio tue pietatis absol
uat ꝑ xp̃m dñm nostrũ. Amen. Deinde
dicat. Ego te absoluo a vinculo excom
|
municatiōis quā incurristi ꝓpter tale
factũ⁊ restituo te sacr̃is eccłie. Jn noĩe
patris ⁊ c.
¶ Vtrũ absolutio teneat si non seruet̃
*prefata forma. Videt̃ ꝙ nō: forma re
scripti exacta diligẽtia seruāda est ita
nec ordo p̃posteret̃. c. cũ dilecta. de rescrip. ⁊ alijs ĩ gl. alł. ibidẽ. S
ʒz ego dico
distinguẽdo ꝙ si absolutio fit ab hole
alicui cōmissa sub tali forma nō valet.
nisi forma teneat̃ facit. c. fi. ⁊ qñ ibi. nō
dep̃. ⁊. c. prudẽtia. j. rñ. de offi. dele. Rō
qñ omittit̃forma data ab hoĩe nulla
ↄpetit iurisditio. Et ꝓpterea nōvaleat
actus deficiente ptāte. Si vero absolu
tio competat alicui de iure vel simpłr
ↄmittat̃ tenet q̇dẽ uis nō sit seruata
forma p̃fata. dũmodo vtat̃ aliqͦ verbo
absolutiōis vł relaxatiōis vt. s̃. dictũ ẽ
Ratio in absolutiōe ab excōmunica
tione sicut ⁊ in excōicatione nulla est
forma substātialis a iure vt no. in. c. j.
de sen. ex. li. vj. et in. c. j. de iudi. facit. x.
q. iij. c. j. Jta tenet Gof. vt no. Pa. ĩ. c. fi.
re. spo. Et idẽ t
ʒz. Jnn. d. c. cũ dilecta.
Et sic pt
ʒz qñ absolutio solo ꝟbo facta
t
ʒz. Et sic ĩtellige dictā distictionẽ scm
Jo. et arch. ĩ. c. cōperimꝰ. xxiiij. q. iij. Jn
no. ⁊ Hostiẽ. ĩ. c. cũ desideres. de sen. ex.
q̇ tenẽt ꝙ absolutio ab excōicatiōe solo ꝟbo facta t
ʒz s
ʒz peccat q̇ ea nō seruat
q̃ p̃dixi nisi ex rōnabili cā omittat. Si
militer absolutio ab excōmunicatiōe
siue ĩiusta siue iusta t
ʒz quo ad ecclesiā
militātẽ. c. oĩs. de reg. iu. Qr iura sunt
prōptiora ad absoluẽdum ad ligādũ. ca. pōderet. j. di. ⁊ no. in. d. c. cũ desideres ⁊. c. ex literis de proba.
¶ Vtrũ papa salutāte vel ad osculũ re
*cipiẽte excōicatũ absoluat ab excōicatiōe. Rñ. ꝙ nō nisi sic faciẽdo ĩtẽdat ab
soluere. cle. si summꝰ pōtifex. de sen. excō. ⁊ nisi exprimat nō d
ʒz reputari abso
lutꝰ ẜ
ʒz Jnno. ĩ. c. cũ olĩ essemꝰ. de priui.
¶ An ep̃s vel aliꝰ ĩferior a papa possit
*absoluere excōicatũ recipiendo eu
ʒz ad
osculũ vel salutādo. Rñ. Jnn. ĩ. d. c. cũ
olim essemꝰ ꝙ nō. s
ʒz o
ʒz ꝙ vtat̃ aliqͦ ꝟbo
denotāte absolutionẽ. ↄcor. glo. in. d. c.
cũ desideres. in. §. fi. ⁊ est cōis opi. doc.
in. d. c. cũ desideres ⁊ ĩ. d. cle. si summꝰ.
⁊ iō dicat. Ego absoluo te a tali excōicatione. ⁊ restituo te sacramẽtis ecclesie. Jn nomine patris ⁊ c.
¶ Vtru
ʒz absens ꝑ lr̃ as possit absolui
*Rñ. Ric. in. iiij. di. xviij. ar. x. q. ij. ꝙ sic.
tex. ẽ. ĩ. c. quāto. ij. q. v. ⁊ ibi gl. ⁊ in. c. de
manifesta. ij. q. j. S
ʒz qñ erit absolutus:
qñ receperit literas: nisi aliud constet
de mente.
¶ Vtrũ absens possit absolui ꝑ ꝓcura
*torẽ? Rñ. Jo. an. ĩ. c. q̇ ad agẽdũ de ꝓcu.
li. vj. ⁊. Archi. ĩ. c. eos q̇. de sen. exc. li. vj.
⁊ Spe. ti. de ꝓcu. tenẽt ꝙ sic. S
ʒz ego cre
do verum ẜm Jnno. in. d. c. cum deside
res quando subest iusta causa. ałs nō:
vt satis patet in. d. c. cum desideres. de
sen. excom.
¶ Vtrũ inuitꝰ possit absolui ab excōi
*catiōe? Rñ. ꝙ fuerũt multe opi. tā theo
logorũ in. iiij. dist. xviij. ⁊ canonistaru
ʒz
in ca. ab excōmunicato de rescrip. ⁊. c.
significasti. de eo q̇ du. ĩ vxo. quā pol. ꝑ
adul. ⁊. c. j. de sen. excō. li. vj. Sed mihi
placet opi. q̃ dicit ꝙ pōt. ex cā rōnabili
q̃ est qñ videt ꝙ excōicatio nō prodest
excōicato: ⁊ nocet cōicari ꝓpter partici
pationem. ⁊ hoc no. Panor. ĩ. c. ad apo
stolice. de excep. qui dicit ꝙ vbi imminet vtilitas ecclesiastica ex absolutiōe
seu impedit̃ ordinatio eccłie si nō absoluit̃ tũc est absosuẽdꝰ: etiā inuitꝰ. facit ca. veniẽs. el. ij. de test. Si tñ absoluit sine cā etiā tenet absolutio: sicut
in ptāte p̃lati fuit excōicare etiā inuitũ sic ⁊ reuocare. par em̃ ius est ligādi
⁊ absoluendi. de pe. di. j. verbum.
¶ Vtrũ excōicatꝰ possit aliũ absoluere
*vide excommunicatio. vlti. §. xix.
¶ Vtrũ excōicatꝰ q̇ offert se ad iusticiā
*debeat absolui? Rñ. ꝙ sic. si ↄpetẽs cau
tio de parẽdo iuri prestet̃. nō obst. ↄtra
dictione vel appellatiōe aduersarij. de
appel. c. qua fronte. Fallit hoc in casu
qñ excommunicatus dicit excōicationis iniam esse nulla
ʒz: tamen petit ab.
|
lolui ad cautelā: tũc si aduersariꝰ di
cat eũ excōmunicatũ ꝓ manifesta offensa: ⁊ ꝓbet infra terminũ. viij. dierũ:
tũc nō pōt absolui nisi prius sufficiẽtẽ
prestet emendā. vt in. c. solet de sent. ex
com. li. vj. facit. c. odoardꝰ. de solu. ⁊ q
ibi no.
¶ Vtrũ ligatꝰ pluribꝰ excōicatiōibus
*teneat̃ oẽs causas exprimere? Rñ. Pa. ĩ
c. cũ ꝓ cā de sen. ex. Aut q̃libet cā de ꝑ
se sufficiebat ad excōicationẽ Exẽ plũ
de eo q̇ facit rapinā cũ effractiōe eccłie
q̇ ẽ excōicatꝰ statuto ep̃i ⁊ canonis: statuto ꝑꝑ rapinā. a canone ꝓpter effractionẽ: ⁊ sic q̃libet videt̃ ṗn cipałr cōsiderata: ⁊ sic nō t
ʒz absolutio oĩbꝰ nō expressis suꝑior nō intẽdebat absolue
re nisi pro causa expressa. ar. optimũ. in
c. officij. eo. ti. ⁊ in. c. ex ꝑte de offi. ordi.
Additio.
Nisi petijsset gñaliter ab
solutionẽ ab oĩbꝰ excōica
tionibꝰ ⁊ gñałr fuisset cōcessa: l
ʒz nō
debeat nisi spāliter exprimat̃: tñ facta
t
ʒz. Si ꝟo fuit excōicatꝰ solũ vna excōicatione: s
ʒz ꝓpter plures cās tunc dicẽdũ. Aut vna cā de ꝑ se sufficit: ⁊ tũc expressit cā
ʒz sufficiẽtẽ tenet absolutio. ar.
c. suꝑ lr̃is: de rescrip. aut oẽs de ꝑ se nō
sufficiunt: sed simul iuncte: sic ⁊ tũc nō
tenet absolutio: nisi in oĩbꝰ expressis.
¶ Vtrũ ligatꝰ a pluribus iudicibꝰ de
*beat ob oĩbꝰ absolui? Rñ. ꝙ sic. ⁊ semꝑ
d
ʒzvitari donec ab oĩbꝰ sit absolutꝰ aut
vni oẽs ↄmittat absolutionẽ. Jta no.
doc. in. c. cũ pro cā. nisi sit superior iudi
ciũ ẜm Ric. in. iiij. dist. xviij.
¶ Vtrũ absolutio obtẽta ex falsa causa
valeat: Rñ. ꝙ ẜm. Jnn. ĩ. c. ex ꝑte. de off.
*ord. ꝙ nō. j. q. iij. c. ij. Rō talis nō descendit absoluere: facit gl. in. c. q suꝑ
his. de fi. instru. ⁊. d. c. cũ pro causa.
¶ Vtrũ dubitās de excōicatiōe debeat
petere absolutionẽ? Rñ. ꝙ si h
ʒz cōmo
*ditatẽ absoluentis: ⁊ nullũ sibi imminet p̃iudiciũ d
ʒz ĩ dubijs tutior ꝑs ẽ
eligẽ da. c. iuuenis. de spon. si vero non
h
ʒz cōmoditatẽ talẽ tũc aut dubitatio
hec ꝓuenit ex ꝓbabili cā. ⁊ sic petere te
net̃: aut ꝓuenit ex leui: ⁊ sic dr̃ depone
re dubiũ nec tenet̃ petere arg. in. c. inquisitioni de sent. excō. ꝙ si non potest
deponere dubiũ: tũc d
ʒz petere absolutionem ratione iam dicta.
¶ Vtrũ mortũꝰ q̇ signa cōtritiōis ostẽ
*dit sit absoluendꝰ? Rñ. ꝙ sic. c. a nobis.
el. ij. de sen. exc. ⁊ nō nisi ab eo qui de iu
re poterat vel de eiꝰ mādato. vt in. d. c.
S
ʒz nunquid exhumabit̃ corpꝰ? Rñ. ꝙ
nō: si ẽ sepultũ in ecclesia ałs sic ⁊ sepe
liet̃ in eccłia: ⁊ de ista materia vide in
d. c. a nobis. el. ij. per doc.
¶ Quomodo teneant̃ heredes. vide. j.
*heres §. iiij.
¶ Quomodo absoluet̃ ille q̇ legitimo
*tenet̃ ĩ pedimẽto ne possit adire eũ qui
de iure poterat eũ absoluere: vt papa
ʒz
ep̃
ʒz ⁊ hmōi? Rñ. ꝙ d
ʒz ei ilũgi ꝙ cessan
te tali ĩpedimẽto primũ cōmode po
terit adhibit eũ q̇ illũ poterat absolue
re offerẽdo se eiꝰ parere mādatis. intellige nisi impedimentũ sit ꝑpetuũ
ẜm Jnn. ĩ. c. uis de sen. excō. ꝙ si nō fece
rit iteꝝ ĩ eādẽ reĩcidet excōicationẽ siłr
⁊ illi q̇ absoluti fuerũt a sede apłica. vł
legatis qñ mādat̃ eis vt aliq̇bꝰ se pñ
tẽt: ⁊ passis iniuriā satisfaciāt. c. eos q̇.
de. sen. exc. li. vj. ⁊ Jo. an. ibidẽ. vt recitat Pa. ĩ. c. porro. de sen. exc. extẽdit hec
ad quẽcũ q̇ absoluit̃ cũ onere pñtādi se vel satisfaciẽdi alicui ꝙ reincidit
si nō facit primũ comode poterit S
ʒz
ego nō credo veru
ʒz ẜm Jo. mo. Vñ dñi
de ro. ꝓpter dictũ Jo. mo. dicũt ꝙ abso
lutꝰ ab auditore si se nō reñtat nō est
absol. sed excommunicandus.
*¶ S
ʒz ex hoc dubitat̃ q̇s pōt absoluere
excōicatũ detẽtũ tali ĩpedimẽto? Rñ.
ꝙ si ẽ ĩ ꝑiculo mortis q̇l
ʒz facerdos pōt
ẜm Jnn. in. c. a nobis el. ij. ⁊. c. sacris de
sen. exc. ⁊ Pa. ĩ. d. c. a. nobis t
ʒz ꝙ etiā lai
cus pōt absoluere talẽ ab excōicatiōe. ⁊
est gl. ibidẽ. in. c. pastor alis in. §. p̃terea. de of. or. Et iura q̃ vident̃ contraria
dicit ĩtelligẽda de pctis nō de excōicatiōe. Et hoc verũ nisi ep̃i vł ꝓprij sacer
dotis: aut alteriꝰ pñtia haberi nō pol|
sit. Si ꝟo detineat̃ aliquo legitimo im
pedimẽto alio a ꝑiculo mortis ep̃s ẽ re
quirẽdꝰ. vt no. Jnn. ⁊ sequit̃. Pañ. ĩ. d.
c. de cetero de sen. exc. Et si ad eũ mitte
re nō pōt ẜm Jnno. in. c. j. de sen. excō.
sacerdos ꝓpriꝰ absoluet. Et hec locum
habẽt tam in excōicatione iuris ho
minis. d. c. ad eos.
¶ Quid aũt sit impedimetũ legitimu
ʒz
*vide. j. excōicatio. v. casu. j. §. j. Et q̇s sit
in periculo mortis. vide. j. mors. §. vj.
¶ Vtrũ absolutio ꝑ vim vel metũ exor
*ta valeat? Rñ. ꝙ non vide. j. excōicatio.
vij. casu. xviij. De absolutione a peccatis vide. j. cōfessio ĩ prin. ⁊. j. interrogationes. in fi.
¶ Sed nunq̇d excōicatus ꝓpter dānũ
*d
ʒz priꝰ satisfacere añ absoluat̃? Rñ.
ꝙ sic si pōt: si vero nō pōt d
ʒz p̃stare idoneā cautionẽ ꝙ satisfaciet cũ ad pinguiorẽ veniet fortunā. vt ĩ. c. ex ꝑte el. j.
de ꝟb. sig. ⁊. d. c. odoardꝰ aliter peccat
q̇ absoluit. Sunt etiā casus in q̇bꝰ nō
valet absolutio añ satisfactionẽ de qui
bus. j. excōmunicatio. vij. casu. vlt. §. ij.
¶ Vtrũ talis q̇ nō pōt satisfacere tenea
*tur cedere bonis añ absoluat̃? Rñ. ꝙ
de rigore iuris sic: si aduersariꝰ exigit
vt no. ĩ. d. c. odoardꝰ. Jn cōsciẽtia dico
ꝙ nō sed sufficit ꝙ restituat ẜ
ʒz q tene
tur dic vt. j. Restitutio. iij. per totum.
¶ Cui applicabit̃ satisfactio pecunia
*ria ꝓ iniectione in ecclesiasticũ? Rñ. ꝙ
si fuit in religiosum applicabit̃ mona
sterio. arg. xij. q. j. nō dicatis de sta. mo.
c. cũ ad monasteriũ. j. rñ. Si ꝟo fuit in
clericũ ipsi clerico applicabit̃ nisi fecis
set iniuriā ecclesie ꝓpulsatus: tunc
etiā eccłia poterit agere ꝓ iniuria. ĩsti.
de iniu. §. si cōi seruo: ⁊ sic etia
ʒz ecclesie
satisfiet.
De acceptione personarũ ꝙ nō sit
apud deũ. no. Bar. ⁊ doc. post gl. in. l. j. ĩ
prin. ff. de postu. Dy. ĩ reg. ĩ iudicijs de
reg. iur. li. vj. ⁊ cano. in. c. nouit de iud.
Acceptio
ꝑsonarum secundũ
Alex. ij. ij. trac. de acceptatiōe personarũ ẽ iniusticia qua ꝑsona ꝑsone p̃fert̃ ĩ
cōferẽdo ei aliq q ex debito iusticie
alteri est ↄferẽdũ rōne alicuiꝰ ↄditiōis
trāsitorie nō ↄgruẽtis ad ip̃a
ʒz ẽ existẽtis circa ꝑsonā puta diuitiaꝝ ptātis ter
rene vel cognatiōis carnalis: ⁊ nō ob
meritũ eiꝰ ad ip̃a
ʒz rẽ. Et sic pꝰ vt sic ac
ceptatio persone q op
ʒz. Prĩo illud q
ↄfert̃ sit ex debito ↄferẽdũ si nō esset
ex debito posset esse acceptio ꝑsonarũ:
tali r an nō l
ʒz mihi facer̃ q volo. s.
de meo q nō teneor dare alicui. Sco
op
ʒz ꝙ nō attẽdat ad meri tũ ⁊ ↄueniẽtiā illiꝰ cui dat ↄueniẽtẽ rei q̇ dat̃ s
ʒz solũ ad alia nō cōgruẽtia ad ipsa
ʒz rẽ puta parẽtelā potẽtiam diuitias ⁊ hmōi.
¶ Vtrũ sit ap deũ? Rñ. ꝙ nō ar. xxxij.
*q. iiij. sicut sanctiꝰ. de cōse. dist. iiij. nec
quẽ de iudi. nouit. de p̃bẽ. venerabilis vbi dicit̃ nō gñis nobilitas: sed vir
tutũ vite honestas gratũ deo faciũt.
¶ Vtrũ debeat esse apud hoĩes? Rñ. ꝙ
nō. xlix. dist. vlt. lxiij. di. sacroꝝ. ij. q. v. si
*q̇s p̃sbyter. xj. q. iij. summopere. et. d. c.
venerabilis.
¶ Jn q̇bus ꝓhibet̃ acceptio ꝑsonaru
ʒz
Rñ. ꝙ ĩ. viij. Prĩo ĩ pnĩe ĩpositiōe. xxvj.
*q. vij. sacerdos. Sco ĩ snĩe diffinitiōe.
iij. q. ix. necesse. Tertio in his q̃ sunt fidei. xxix. q. ij. §. j. Quarto in hospitũ receptiōe. xlij. dist. q̇escamus. Quinto in
elemosynaꝝ largitiōe. xvj. q. j. si cupis.
Sexto in iudicijs. de reg. iur. in iudi. li.
vj. Septimo in ꝓmotiōe dignitatũ. d.
c. venerabilis. ⁊. xl. distinc. nō loca. et. c.
multi. Octatio in exhibitione honoris.
¶ Vtrũ ꝓmouere aliquem ad dignitatẽ ꝓpter ↄsanguinitatẽ sit acceptio ꝑso
*naꝝ? Rñ. ẜm Alex. vbi. s̃. ꝙ sunt bñficia tꝑalia ⁊ spũalia in collatiōe benefi
cij tꝑalis cui nō ẽ annexũ spirituale. l
ʒz
illud cōferre intuitu cōsanguinitatis
si bonꝰ est: ↄsanguinitas est bona cō
ditio faciẽs ad negociũ circa dispensa
tiōes patrimonioꝝ. Si ꝟo est annexu
ʒz
spũali puta sunt res eccłie vł q̇ pau
peribꝰ sunt dispẽsanda. Siłr l
ʒz ei ↄfer
re. nō ex ratione. cōsanguinitatis prin|
cipali: sed secũdaria vt nō egeat: s
ʒz non
ita vt luxuriet̃. Si ꝟo ẽ spũale bñficiũ
nō ẽ attẽdẽda rō ↄsanguinitatis vł car
nis: spũalia nō dant̃ iure sanguinis:
s
ʒz diuino munere: s
ʒz attẽdi d
ʒz rō spũalis q̃ est vt det̃ iustiori ⁊ meliori nō sinpłr: s
ʒz ad ill regimẽ. vt ĩ. c. l
ʒz. viij. q. i. ꝙ
si cōditiōes sint pares pōt ex illis cōdi
tionibꝰ moueri ad dādũ cōsanguineo
dũmodo nō sit scādalũ ex respectu con
sanguinitatis: ꝑꝑ scādalũ multa dimittẽda sũt ergo est acceptio ꝑsonaru
ʒz
in ꝓmotionibꝰ ad dignitates ⁊ officia
qñ bñ ficiũ spũale dat̃ ꝓpter ↄsanguini
tate
ʒz ṗncipalit̃ facit. c. moyses. viij. q. j.
vel qñ. nō dat̃ meliori ad illud regimẽ.
vt in. d. c. l
ʒz. talis ĩfideliter agit nego
ciũ dñi nō meliorās cũ pōt vel quando
quodcũ officiũ datur indigno. cōcor.
Tho. in quoli. ⁊. ij. ij. q. lxiij.
¶ Vtrũ cũ ↄditiōes sũt ineq̃les excedẽ
*tes ⁊ excesse puta lr̃atus sed ignobilis
alter nobilis: s
ʒz illiteratus sit acceptio
personarum si preponat̃ nobilis? Rñ.
Alex. vbi. s̃. ꝙ l
ʒz lr̃atura sit simpłr p̃terẽda nobilitati. vt in. c. venerabilis. de
p̃bẽ. est necessaria in regimine eccle
sie. tñ in casu pōt p̃ferri nobilitas vt ar
ceant̃ lupi per potẽtiā: ⁊ in casu vt sint
diuisa mẽbra in corpore ecclesie quibꝰ
pax eius ↄseruetur ⁊ sic nobiles possũt
promoueri dũmodo morum honestas
eis suffragetur.
¶ Vtrũ si p̃ferat̃ minꝰ bonꝰ vir magis
*bono sit acceptio ꝑsonaꝝ? Rñ. Alexan.
vbi. s̃. ꝙ aliud ẽ ĩ maiori dignitate ali
est in minoribꝰ bñficijs: aliud cũ eligit̃
de gremio illiꝰ eccłie. aliud cũ postulat̃
de alteriꝰ gremio. Cũ ergo electio ẽ faciẽda ad maiores diguitates req̇rit̃ ẜ
ʒz
ↄscĩa
ʒz: vt eligat̃ vtilior regimini: dũmo
do sit bonus: ẜm Alb. magnũ peccat
mortałr q̇ ꝓmouet malũ uis sit młtũ
ꝓfuturꝰ: q̇ sibi nequā ẽ alteri nō poterit esse bonꝰ: ⁊ q̇ sibi nō parcit multominꝰ alijs parcet. ff. de his q̇lañ sẽtẽ. l. fi.
nec excusat ẜm eũ paucitas ministroꝝ
eccłie: Jn minori ꝟo bñficio sufficit ꝙ
bonꝰ sit. Si ꝟo fiat postulatio req̇rit̃. vt
ẜ
ʒz ↄsciẽtiā suā eligat vtiliorẽ ⁊ meliorẽ.
¶ Vtrũ pauper possit p̃poni diuiti in
*iudicio? Rñ. Ale. vbi. s̃. ꝙnō: s
ʒz equitas
d
ʒz seruari. Et ill eccł. iiij. c. Jn iudicādo esto misericors pupilł. ⁊ Esa. j. Sub
uenite opp̃sso: iudicate pupillo: ⁊ siłes
ĩtelligunt̃ vt iudex tueat̃ miserabiles
ꝑsonas ab oppressiōe potẽtũ Et si timo
re vel amore defecerint ꝑsone necessarie ad instructionẽ suaꝝ causaꝝ iudex
ei subuenire. Jn veritate autem senten
tie nulli parti parcere.
¶ Vtrũ exhibitio honoris q̃ fit a p̃lato
*malo ĩducat acceptionẽ ꝑsonaꝝ? Rñ. q̃
s̃. ibidem ꝙ p̃latus spũalis siue tꝑalis
d
ʒz honorari rōne potestatis a deo acce
pte. Cum q̇s autẽ honorat peccatorem
amore indebito a quo deberet corrigĩ.
tunc peccatum est.
¶ Vtrũ exhibitio honoris ꝓpter diui
*tias sit acceptio ꝑsonaꝝ? Rñ. Ale. vbi. s̃.
ꝙ si tantũ hr̃ respectꝰ ad diuitias vt tā
to melior to ditior vide at̃ pctm̃ est: si
militer si de exhibitione honoris eccle
siastici. Hoc ĩtelligit̃. si vero hoc fiat ꝓ
euitatione scādali: ita tamẽ ꝙ pauper
non contineat̃ vel diues in peccato nō
foueatur non erit peccatum.
¶ Vtrũ acceptio ꝑsonarũ sit pctm̃ mor
*tale. Rñ. Ang. de anch. lib. de ptāte pa
pe ꝙ pctm̃ mortale tollit nobis xp̃
ʒz q̇ ẽ
vita nr̃a. ad. Coꝝ. iij. c. Xp̃s āt tribꝰ mo
dis ĩ nobis est. s. ꝑ iusticie equitate
ʒz: ꝑ
doctrine ꝟitatẽ: ꝑ vite sctĩtatẽ. Jo. xiij.
Ego sum via. s. iusticie: ꝟitas. s. doctrĩe
⁊ vita. s. exẽpli. Qñ aũt acceptio ꝑsonarũ repugnat iusticie: puta nō reddens
iusticiā cui debemꝰ: vel faciẽ: ↄtra amo
rẽ amicitie pecunie⁊ hmōi sic mortale.
Qñ ꝟo repugnat doctrine puta determinādo vel declarādo er cōplacen tia
cōtra sanctā doctrinā sic ẽ mortale Qñ
ꝟo repugnant vite puta cũ p̃fert̃ malus
bono ĩdignꝰ digno ꝓpter cōsanguinitatẽ ⁊ hmōi nō cōgruẽtia ad ipsa
ʒz rẽ q̇
dat̃. sic ẽ mortale. Adde etiā ꝙ ẽ morta
le qñ melior ad dignitatẽ ecclesiasticā
|
nō p̃fert̃ saltẽ in maioribꝰ dignitatibꝰ
vt p
ʒz ꝑ ea q̃ not. j. de electio. §. xxj. tũcto
quod dixi. s̃. hic. §. vj.
ACcidia
ẜm Ric. de sancto
vic. est torpor mentis bona inchoare negligentis vel ẜʒz Dam̃. ẽ tristicia ag
grauās mẽtẽ nichil bonũ ei
agere libeat. Et hec ẽ diffinitio essẽtialis ẜm Alexan. in tractatu de accidia.
Alie sunt ꝑ effectꝰ et differt ab innidia
ẜm Alex. ibidẽ quia inuidia est de bono alieno. accidia vero de proprio.
¶ Vtrũ accidia sit cōtra aliquod prece
*ptu
ʒz decalogi? Rñ. Alex. vbi. s̃. ꝙ ẽ spe
cialiter ⁊ explicite ↄ̃ ill. Eccłe. xxxviij.
Nec dederis ĩ tristiciā cor tuũ: s
ʒz repel
le eā alte ⁊. xx. Tristiciā longe repelle a
te multos em̃ occidit: ⁊ nō est vtilitas
in illa. Jmplicite est ꝟo cōtra ill. Memento: vt diẽ sabbati sanctifices. Exo.
xx. Jn accidia ẽ tristicia de spũali bono
⁊ laborioso cũ amore quietis carnalis.
Jn illo vero p̃cepto est amor sancte q̇etis qui cũ gaudio est in bono spũali: l
ʒz
sic laboriosum vnde l
ʒz precipiat̃ ibi ab
stinere ab opere seruili in quo est labor
non tñ prohibetur bonũ spũale: vt ora
re p̃dicare ⁊ hmōi que sunt bona spũa
lia. l
ʒz laboriosa. Et ex istis pt
ʒz ꝙ de sua
ratione accidia est mortale peccatum.
Uñ. ij. ad Coꝝ. vij. Tristicia huiꝰ seculi
mortem operat̃. Et vt aduertere possis
qñ accidia h
ʒz ꝓpriā rōnem: ⁊ est morta
le peccatũ. Attende ꝙ talis tristicia bo
ni consistit in omissiōe necessarioꝝ ad
salutẽ ⁊ sic est mortalis: aut in omissiōe
eoꝝ q̃ nō sunt necessaria ⁊ sic est venia
le pctm̃: aut deducit ad aliquod morta
le. vt puta desperationẽ: ⁊ sic est mortale peccatũ. Et ex hoc pt
ʒz quid dicendũ
de eo qui attediatꝰ abhominat̃ diuina
⁊ spũalia: nisi sint necessaria ad salu
tem ⁊ ea dimittat vel deliberare disponat dimittere nō peccat mortaliter Similiter de eo qui propter alicuius mor
tem disponit nō bene facere ⁊ de neces
sarijs: quod peccat mortaliter idẽ de eo
q̇ ꝓpter hoc nollet esse creatꝰ a deo vel
vellet esse irrōnale aĩal est mortale si
deliberate. idẽ similiter de illo q̃ ꝓpter
tristiciā ĩcurrit grauem ĩfirmitatẽtaut
notabile corꝑis nocumẽtũ mortale
est si pōt se iuuare ⁊ hmōi Et ẜm predi
cta intellige Tho. ij. ij. q. xxxv.
¶ Vtrũ accidia sit grauissimũ pctōrũ?
Rñ. ẜm Alex. vbi. s̃. ꝙ ẽ loq̇ de accidia
*multipliciter. Vno mō ẜ
ʒz ꝙ terminat̃ ⁊
cōsumat̃ in desperationẽ. Et sic est gra
uissimũ pctōꝝ rōne desperatiōis adiũ
cte in qua terminat̃. Aut loquimur de
accidia rōne ociositatis sibi adiuncte.
Et hec ociositas est occasio multoꝝ ma
loꝝ: aĩa nisi in bonis occupet̃ in ma
lis: deffluit ⁊ sic est magnũ malũ: verũtñ rōne gñis peccati nō ẽ maximũ pec
catoꝝ. maius est infidelitas suꝑbia
⁊ huiusmodi.
¶ Que sunt filie accidie? Rñ. ẜ
ʒz Greg.
*xxxj. morał. ꝙ sunt. vj. Prĩa desperatio.
Sca pusillanimitas respectu ↄsilioꝝ.
Tertia ociositas. Quarta torpor seu pi
gritia circa p̃cepta. Quinta ẽ vagatio
mẽtis illicita. Sexta malicia qua quis
detestat̃ bona spũalia de q̇bꝰ dicet̃ in
loco suo de qualibet.
De actionibꝰ ⁊ q sint de iure ciui
li lʒz obligatiōes sint de iure gentiũ. l.
ex hoc iure. ⁊ ibi Bar. in fi. ff. de iusti. ⁊
iure. ⁊ de actiōe ꝑsonali ꝙ nō possit ab
ossibꝰ seꝑari. no. in. l. q̇s ergo casus. ff.
de pecu. de reali. ⁊ qñ oriat̃. no. in. l. cũ
lōge. C. de lon. tẽp. p̃scrip. de alijs vero
per institutarijs ĩsti. de act. §. oĩm aũt.
Actiones
a iure ciuili ortũ habent
ẜm Jnn. de cōsti. c. q̇ ĩ ecclesiaꝝ ⁊ de spũalibꝰ gñalibꝰ ⁊ vłibus
quales sint ⁊ quałr forment̃ vide Jnn.
de offi. or. cōq̃rẽti de libel. obla. c. ij. de
cā pos. ⁊ ꝓprie. cũ eccłia de sepul. certificari. ꝑtinent ad forũ cōtentiosum.
¶ Que dicunt̃ actiōes bonefidei hr̃ in
*sti. de act. ĩ. §. actionũ. ⁊ in gl. c. cũ vene
rabilis de exc. Et sunt. xv. ex vẽdito: ex
empto: locato: ⁊ cōducto: negocioꝝ gestio. mādati depositi. ꝓ socio: tutele: cō
|
modati. pignoratitia. familie herciscũ
de: cōi diuidũdo: p̃scriptis ꝟbis. q̇ de esti
mato ꝓponit̃ ꝑmutatio ⁊ hereditatis pe
titio. Nec dñr bonefidei. solũ in his
vt seruāda bona fides: s
ʒz ĩ hismagis
exuberat iudicis officium in alijs.
¶ Que dñr stricti iuris? Rñ. tex. insti.
*vbi. s̃. ꝙ sũt alie ab his vt actio ex mutuo ⁊ arbitriũ ⁊ his similia. Et dñr stri
cti iuris: nō venit ĩ eis nisi ꝙ stricte
exigit actionis natura. Et de ipsis vide gl. in. d. c. cum venerabilis.
¶ Que dñr actiōes ꝑsonales? Rñ. Frā.
*verce. vt refert Ge. in. c. dispẽdia. de rescrip. li. vj. ꝙ sũt q̃ ꝑsonas tenẽt obliga
tas ex cōtractu: vt mutua locatione
⁊ c. vel quasi ↄtractu vt negocioꝝ gestio tu
tella ⁊ hmōi: aut maleficio vt ĩ furti dā
ni infecti ⁊ c. vel quasi maleficio vt iudi
ce male iudicāte ex imperitia ⁊ ꝓijcien
te de cenaculo q nocuit. vt insti. de ob
li. ⁊ in rubricis sequentibus.
¶ Que sũt actiōes reales? Rñ. Ge. vbi
*s̃. ꝙ sunt q̃ sequunt̃ rẽ nō ꝑsonā: nec ꝑ
eas dicit̃ ꝑsona obligata: vt rei vendicatio publiciana⁊ similes ẜ
ʒz Jo. imo.
¶ Vtrũ in actionibꝰ ꝑsonalibꝰ currat
*prescriptio contra ecclesiam ⁊ alios vi
de. j. prescri. §. xxxiij.
¶ Actio est inanis creditoris quā ex
*cludit inopia debitoris. c. olim nobis
de resti. spo. ff. de doł. l. nā his ⁊ q̃ nihil
h
ʒz eius periculo nihil est. ff. de fur. l. ita
ꝙ fusio. §. j. ⁊ extra de vsu. cum tu.
Accoliti
grece ceroferarij latine. xxj.
dist. c. clericos in fi. vñ eius
officiũ est p̃parare luminaria⁊ ipsa por
tare corā ministris ad altare. xxv. dist.
perlectis. xxxiij. di. §. deleruientes.
Accommodatio
Actus
requirit tria regulariter vt in
c. magne de voto. ⁊ arg. ij. q. j
aliud. Primũ q̇d liceat ẜʒz eq̇tatẽ. Equi
tas veta est iusticia dulcore mie tꝑata
ẜm Cypri. Scm q̇d decet ẜm honesta
tem ⁊ est diuersum a verbo licet mul
ta licet q̃ non decent. Tertium q̇ expediat ẜm vtilitatẽ. vnde filie sine cōsensu pr̃is ↄtrahere matrimoniũ licet: vt ĩ
c. sufficiat. xxvij. q. ij. sed nō decet: vt ĩ. c.
j. de spon. impu. nec expedit dum mulieres sepe laborent contra propria cōmoda. l. si pater. in fi. C. de spon.
¶ Quō cognoscet̃ si actꝰ estvalidꝰ? Rñ.
*Pa. in. c. cũ olim. de cle. cōiu. ꝙ recurrẽ
dũ est prĩo ad cōsuetudinẽ loci vbi q̃
oriundꝰ fuit vel vbi actꝰ est gestꝰ ⁊ nō
ad cōsuetudinẽ loci alteriꝰ vbi actus
est applicādꝰ. Exm̃ natꝰ de pr̃e sacerdote eccłie orientalis q̇ ↄ̃xit ẜm eorũ ri
tũ ẽ legitimꝰ vbi ⁊ iō pōt eligi ĩ eccłia
occidẽtali ꝓ p̃lato. fac. ĩ ar. ad hoc. l. j. C.
de cu. ⁊ no. ꝑ Bar. i. l. oẽs ppłi. ff. de iu
⁊ iur. ⁊. l. cunctos populos. C. de sum.
tri. ⁊ facit ad. q. vtrũ testm̃ factũ Senis
cu
ʒz tribus testibus ẜm eorũ statuta va
leat quo ad bona alibi existentia.
¶ Jtẽ actus gestꝰ ab hñte duplicẽ ptā
*tem sꝑ in dubio p̃sumit̃ gestus ẜm ea
ʒz
ptātẽ ẜm quā actꝰ tolerari possit vt va
leat. vt no. Pa. in. c. nisi essent. dep̃bẽ. fa
cit. c. q sicut. de elec. vbi p̃sumit̃ actus
factus respectu maioris ptātis ab eo q̇
duplicẽ ptātẽ h
ʒz facit. l. iij. ff. de mi. tes.
¶ Actus legit. est ille q̇ obuenit vel fir
*mat̃ a lege. ff. de ꝟb. si. l. lege obue. ⁊ est
emāci. accep. aditio hr̃e de ↄtract. ma.
tuto. datio ⁊ hmōi ẜm vero ord. minoꝝ
est regere p̃dicare ⁊ c. q̇ oẽs intelligunt̃
solũ nomine actuũ legit ⁊ non alij.
¶ De accusatione. ꝑ qͦs fieri possit no.
*in. l. ij. ff. de accu. ⁊ in. l. de crimine. ⁊ ĩ. l.
vxor. C. q̇ accu. nō pos. Jnn. ĩ. c. nōnulli:
in gl. sua ĩ ꝟsi. mādato: de rescrip. ⁊ ibi
Panor. §. sunt alij. ad fi. ⁊ an accusatio
abolita possit ꝑ iudicẽ ꝑsequi. Bar. ĩ. l.
libellorũ. §. fi. ff. de accu. ꝙ sit er officio
⁊ idẽ si nō sit abolita qñ accusator disse
rit vt ibi ꝑ Alex. ⁊ de accusāte vltra hĩc
deducta ⁊ ꝙ d
ʒz stare ĩ carceribꝰ donec
discutiat̃ de crĩe. ꝙ sic. l. fi. C. accu. ma
xime si accusatꝰ sit incarceratꝰ ꝑ. l. j. de
cust. reo. est tñ relaxādꝰ liq̇dato delicto
etiā añ snĩa
ʒz. Sali. ĩ. l. nullo ĩ fi. C. de ex
hi. re. ⁊ quałr nō ꝓsequẽs puniat̃. not.
|
Bar. in. l. iij. §. j. ff. de preuari. ⁊ in. l. j. §.
si q̇s āt. ff. ad turp. l. ⁊ ꝙ accusatꝰ de cri
mine nō pōt habere honores vel digni
tates. l. reꝰ. ⁊ ibi. Bar. ff. de mu. ⁊ hono.
⁊ plenissime ꝑ Ro. singu. ccccxl. inci. ac
cusatus de crimine.
Accusatio
est aliquẽ ĩ libello reum
de crimine deferre ad
vindictā ẜm Aʒzo. ĩ sum. ĩ rub. C. de accu. circa quā q̃renda sunt infrascipta.
¶ Vtrũ accusationẽ debeat precedere
monitio? Rñ. ꝙ nō de necessitate. ar. c.
ij. ⁊. c. q̃litet ⁊. qñ. el. ij. de accu. ⁊ ĩ gl. ij. q
vlti. §. j. Ratio fit solũ ad penā impo
nendā vt in gl. in. c. licet de simo.
¶ Vtrũ aliq̇s teneat̃ accusare? Rñ.
ẜm
*gl. ĩ. c. qua ꝓpter. ij. q. vij. ꝙ nemo sacit
tex. i. l. vnica. C. vt nemo inuitus. ⁊. c. si
primates. v. q. ij. ⁊ gl. in. c. licet. in fi. de
accu. Bar. ĩ. l. ĩ eũ. ff. de accu. dicit verũ
nisi in homicidio qm̃ heredes tenent̃
accusare. ar. l. pretor. §. j. ff. de iniur. ałs
perderẽt hereditatẽ. vt. l. j. ff. de his q̇.
vt indig. Sed contrariũ videt̃ tenere
gl. in. l. si quis homicidij. C. de accu. et
Cy. Bal. Sali. Ange. ⁊ Raph. in. d. l. in
eum. s. ꝙ nō tenent̃ accusare. Et iura q̃
vident̃ contraria nō loquunt̃ de accusatione ꝓprie: sed de denũtiatione de
qua dicā in ti. suo. ⁊ ĩ quo differt ab ac
cusatione imo videt̃ ꝙ accusare sit cōtra preceptũ diuinum dũ dicit. Dimit
te nobis debita nostra gl. est in. l. furti
.§. partꝰ. ff. de his q̇ no. infa. de quo dic
vt. j §. iiij.
¶ Quis pōt accusare? Rñ. aut crimẽ est
*priuatũ aut publicũ. Si priuatũ regu
lariter nō admittit̃ nisi cuiꝰ interest: vt
videt̃ velle gl. ĩ. l. fi. ff. de pri. deli. Q li
mitat nisi sit tale delictũ ṗuatũ ex qͦ pe
na pecuniaria applicāda fisco debeat
imponi: tũc quilibet de ppło admit
tit̃ ad accusandũ ꝓ illa pena. ita vult
gl. sing. Dy. ⁊ Bar. ĩ rub. ff. de po. act. l
ʒz
Bal. teneat ↄ̃. in. l. aducrsus. C. de fur.
Si ꝟo est crimẽ publicũ q̇libet admit
tit̃ q̇ nō ꝓhibet̃ spāliter lege vel statuto aut ↄsuetudiue. Et q̇ prohibeantur
habes. ij. q. vij. ⁊. iij. cā. ꝑ totũ de ac. ⁊ in
multis. c. ⁊ in. l. q̇ accusare cũ pluribꝰ le
gibꝰ sequẽtibꝰ. ff. de accu. sicut sunt in
fames minores pauꝑes ⁊ multi quos
omitto: nō ꝑtinet ad nos ⁊ hoc verũ
nisi ĩ duobꝰ casibꝰ. Primus qñ suāvel
suoꝝ iniuriā ꝓsequunt̃. vt no. in. l. fi. ff.
de priua. deli. ⁊ in. l. fi. ff. de iniur. facit
gl. in. l. cũ emācipati filij. §. emācipatꝰ
ff. de col. bo. Scs qñ delictũ nō est cōmissum ↄ̃ ꝑsonā putastatuto cauet̃: vt
q̇ blasphemauerit vel iuerit de nocte
puniat̃ in. x. tũc q̇libet ad accusandu
ʒz
talẽ admittit̃. vt no. Bar. ⁊ Jo. de imo.
ĩ. l. j. ff. de pu. iudi. ⁊ bar. ĩ. l. lex corne. §.
si q̇s libellũ ff. de iniur. Req̇rũt tñ mul
tas limitationes ⁊ districtiones quas
dimitto quia ad nos nō pertinẽt. Vide. ij. q. j. ꝓhibẽtur vbi de hoc Clericꝰ
tñ ad vindictā publicā accusare nō de
bet: etiā si pena sanguinis nō venit im
ponẽda: facit. c. sicut sacerdotes. ij. qō.
vij. hmōi odiosis nō d
ʒz se immiscere
ẜm Panor. in. c. cũ. P de accu. s
ʒz si ꝓsequit̃ iniuriā suā pōt: etiā sivenit ĩponẽ
da pena sanguinis ẜm Pañ. vbi. s̃. dũ
mō dicat ꝙ nō ĩtẽdit accusar e: vt pena
imponat̃. tex. est clarꝰ in. c. p̃latis deho
mi. li. vj. facit. c. cũ sit gñale de fo. cōpe.
⁊. c. olim de iniu.
¶ Qua ĩtẽtiōe d
ʒz q̇saccusare: vt sit sine
*pctō accusatio? Rñ. ꝙ ꝓpter bonũ cōe
s. vt ceteri q̇eteviuāt. xxiij. q. v. non fru
stra vel ꝓpter suũ ĩteresse. ałs tale erit
pctm̃ qualis inordinatio intẽtionis. i.
mortale si exodio veniale si aliqua pas
sio fragilitatis ĩmsceat̃. ar. c. accusasti.
de accusa. ⁊. ij. q. vij. si q̇ sunt. ⁊. d. c. qua
liter ⁊ qñ nō tñ tenet̃ ad aliquẽ restitu
tionẽ ꝓpter hoc sed solum ad peniten
tiam de peccato.
¶ Quis modus sit seruandus ĩ accusa
*tione vide. ij. q. viij. per totum.
¶ Vtrũ pactũ seu iuramẽtũ de nō accu
*sandovaleat? Rñ. ẜm gl. in. c. quẽadmo
dũ: de iureiu. ꝙ nō tenet de crimine ꝑ
ꝑetrādo. ff. de pac. l. si vnus. §. pcā. et. §.
seq. Et peccat mortalit̃ si hoc iurat: vt
|
pt
ʒz. j. Juramentu
ʒz. ij. §. vij. de pacto ꝟo
cōmissovalet dicto. §. pacta ⁊ in tex. d. c.
quẽadmodũ ibi nō solũ septies. Si tñ
pecuniā reciperet turpiter accipit. ⁊ re
stituere tenet̃ de bono ↄsilio. Rñ. pro
pter caritatẽ ꝓximi excōpassione d
ʒz mo
neri credẽs ꝙ se emẽdabit: ⁊ nō ꝓpter
pecuniā. multo fortiꝰ deberet restituere si recepisset ꝓ nō accusādo de pctō. ꝑ
petrādo vel pro accusando calunniose
j. q. j. iubemus.
¶ Vtrũ q̇s possit desistere ab accusatio
*ne incepta? Rñ. ꝙ si videt eũ que accusauit innocentẽ tenet̃ oĩmodo quo pōt
desistere. ij. q. iij. siquẽ: aut ꝑabolitionẽ.
Si ꝟo nō cognoscit innocẽtẽ eũ eẽ pōt
desistere si vult quo ad cōsciẽtiā ex cha
ritate: sed nō ex premio: vt no. glo. ĩ. c. j.
de collu. s
ʒz quo ad impunitatẽ fori ↄtẽ
tio si nō potest nisi in certis casibꝰ. De
quibꝰ vide Barto. in. l. quesitum. ff. ad
turpi. ⁊ Pano. in. c. licet de accusa.
¶ Quod modis accusatio redditur vi
*tiosa? Rñ. ꝙ tribꝰ modis ẜ
ʒz Gratianũ.
ij. q. iij. ⁊ in §. notandũ. ⁊. l. j. ff. de aboli.
scilicet prĩo calũniādo: ⁊ tũc est quādo
falsum crimẽ imponit ⁊ talis tenet̃ de
omni dāno dato proximo. c. vl. de calũ.
⁊ peccat mortaliter. xxij. q. ij. primũ. Se
cũdo tergiuersando. ⁊ tũc est tergiuer
sator quādo in totũ a lite recedit sine li
cẽtia iudicis. Hoc intellige quo ad cōscientia
ʒz si ex aliquo malo finẽ facit:
si ex ↄpassione proximi quo ad cōscientiā licet quo ad forũ cōtentiosum puni
tur ĩ. v. libris auri. l. iij. ff. de p̃uari. Ter
tio preuaricādo. ⁊ tũc est qñ colludit cũ
reo falsas probatiōes ⁊ varias simulā
do. ⁊ talis punit̃ arbitrio iudicisvt. l. j.
⁊. ij. ff. de p̃uari. s
ʒz in cōsciẽtia credo nō
peccet. nisi talis falsitate vel mendatio
vtatur ⁊ hmōi prohibitus vł ex aliquo
malo fine de istis habes ĩ. l. j. ff. de abo
li. ⁊ in. l. j. ff. ad turpilia.
¶ Vtrũ post peractā penitẽtiā de pctō
*possit quis sine pctō accusare talẽ? Rñ.
ẜ
ʒz Jnno. in. c. de his de accu. ꝙ sic. ⁊ tenet glo. similiter. ibidem. Ratio: per
penitẽtiā satiffit deo s
ʒz per punitionẽ
que imponitur in iudicio satisfit reipu
blice vt ceteri timeāt ⁊ quietius viuāt.
C. de apost. l. hi qui. cum suis cōcor.
¶ Vtrũ semel accusatꝰ possit de eode
ʒz
*iteꝝ accusari? Rñ. ꝙ nō. c. his accu.
delictũ vniꝰ hoĩs sepiꝰ q̃ri nō d
ʒz. ff.
nau. cau. sta. l. l
ʒz. §. vlti. xxiij. q. ix. veniā.
Fallit in duobꝰ casibꝰ. Primus si secũ
dꝰ accusator doceat primũ preuaricasse. ff. de p̃uari. l. iij. Secũdus si suũ dolo
rẽ ꝓsequẽs ignoret accusationẽ ab alio
institutā. ĩ. l. si cui. ff. de accu. vide ĩ glo.
d. c. de his.
¶ Vtru
ʒz accusatus possit sine pctō ali
*quid dare accusatori vt desistat ab accu
satiōe? Rñ. Jnn. in. c. crimina. de collu.
ꝙ que dā est causa crimĩalis ⁊ ĩ hac añ
ĩchoatā accusationem ꝑ gr̃a
ʒz desistere
pōtvt. ff. de his q̇. no. ĩfa. l. furti. §. pactꝰ
⁊. ff. ad turpilia. l. mulier. ⁊. l. que situm
post nō licet: nisi vt habetur. C. de abo.
l. ij. ⁊. iij. ⁊. v. q. j. q̇dā ⁊ trāsigere aliquo
datovł retẽto in crimine publico nō l
ʒz.
Et si fiat trāsactio nulla est ⁊ accusatꝰ
habet̃ pro cōfesso. C. de trāsact. l. trāsigere. ff. de preuari. l. ĩ omnibꝰ. Vbi aũt
est tale crimẽ quod irrogat penā sāguinis: licet vnicui sāguinẽ suũ redime
re qualitercũ. ff. de bo. eo. l. j. vel penā
detrusiōis ꝑpetue ẜm Panor. in. c. j. de
collu. licet tũc nisi ĩ adulterio. d. l. trā
sigere. Jn alijs aũtvbi pena sanguinis
nō irrogat̃ trāsigere nō l
ʒz nisi ĩ crimĩe
falsi: vt ĩ. d. l. trāsigere. Jn crimine vero
priuato trāsigere licet ẜm glo. ĩ. d. l. trā
sigere. ¶ Et not. ꝙ ẜm canones omne
crimẽ dicit̃ publicũ. Et ideo trāsigere
non licet: vt de collu. ꝑ totũ: quia ecclesia pro nullo crimine imponit penā sā
guĩs. C. señ. sāg. ne cleri. vel mona. Excepto vbi ĩponẽda est pena detrusiōis
perpetue vt dictum est. Et que dican
*tur crimina publica de iure ciuili habes infra criminẽ. §. vij.
¶ Vtrum accusatus teneatur respondere veritatem. dic. vt. infra confessio
delicti in prin.
¶ Vtrum liceat accusato calũniose se
*defedere? Rñ. ꝙ nō etiā si iniuste accusaretur hoc esset genꝰ vindicte que
sine peccato fieri nō potest: imo post iu
ramentũ de calũnia receptũ esset periurus. Quādo etiā iuste accusatur defendẽdo se ẜ
ʒz iuris ordinẽ semꝑ debet
ꝓ posse accusatorẽ accusare nec peccat
se defendẽdo ẜ
ʒz ordinẽ iuris etiā si ac
cusator remaneret infamatꝰ ẜm Scot.
in. iiij. distĩ. xv. quia nō tenet̃ se ꝓdere
vnde potest quascũ exceptiōes cōpetentes proponere ⁊ appellare ⁊ alia iu
ridica facere nō tamẽ mẽdaciũ dicere:
peccaret mortaliter ẜm Sco. vbi. s̃.
Appellare aũt in causa more afferẽde:
ne cōtra eum iusta sentẽtia detur nō l
ʒz
quia calũnia est. cōcor. Tho. ij. ij. q. lxix.
arti. ij. ⁊ Ric. in iiij. dist. xv. arti. v. q. iij.
¶ Vtrũ accusator teneatur se ĩscribere
*ad penā talionis: vide. j. inscriptio. §. j.
¶ Ad q̇d tẽdit accusatio? Rñ. Panor. ĩ
*c. suꝑ his. de accusa. quod tẽdit ad depositionem ab officio ⁊ beneficio. Et si
crimen sit enorine ad perpetuũ carcerẽ
vt ĩ. c. tue. de pe. ⁊ hoc de iure canonico:
s
ʒz de iure ciuili tẽdit vt puniatur debita pena. Denũciatio vero tẽdit ad correctionẽ nō ad puniendũ peccatũ pena cōdigna: sed vt desistat a peccato et
hoc procedit tā in denunciatione euāgelica canonica: tam iudiciali extra iudiciali.
Adiuratio
creaturarum q̇de
ʒz? Rñ.
Ric. ĩ. iiij. di. xxxv. ar. iiij.
q. ij. ẽ ꝓ inuocatiōe diuini noĩs vel alteriꝰ rei sacre obsecrādovel impetrādo
inclinare eas ẜm se: vel in cōparatione
ad eas ad aliquid agendũ vt patiẽdũ.
¶ Vtru
ʒz adiuratio hoĩs sit licita? Rñ.
*qui. s̃. ibidẽ ꝙ aut adiurās intẽdit eos
inclinare ad bonum aut malu
ʒz culpe.
Primo modo aut adiurat obsecrādo. ⁊
sic nō accepit nomẽ dei ĩuanũ. Sic em̃
adiurauit paulus. Ro. xij. Obsecrovos
per mĩam dei vt exhibeatis corporave
stra. ⁊ c. Aut adiurat imprecādo ⁊ tunc
subdistingue: aut adiurat eu
ʒz qui sibi
tenetur obedire. ⁊ sic licet. Aut adiurat
eũ in quẽ nullā h
ʒz potestatem: ⁊ sic assumit nomẽ dei inuanũ: vsurpat po
testatẽ in aliũ quā nō h
ʒz quantũ in se
est. Et peccat mortaliter. Si autẽ adiurās intendit inclinare illũ quẽ adiurat
ad malu
ʒz culpe: sic nomẽ dei invanam
assumit.
¶ Vtrũ adiuratio demonum sit licita?
*Rñ. qͦ. s̃. ibidẽ aut adiurat ĩp̃cādo aut
abseruādo Primo modo aut vt xp̃
ʒz do
ceāt vel obsequiũ aliq faciāt: ⁊ sic licitũ est: pertinet ad quāda
ʒz familia
ritatẽ vel societatẽ: licitũ tñ est aliqñ. s.
cũ aliq̇ sanctiviri ex spāli instinctu spi
ritussancti vel reuelatione diuinavtũt̃
ministerio demonũ ad aliquos effectꝰ.
Aut eos adiuratvt a se ⁊ a proximis ex
pellat: ⁊ hoc l
ʒz sunt aduersarij nostri
obstinati. Et sic intelligitur ill Mar.
vlti. Jn nomine meo demonia eijcient
⁊ c. Adiurare aũt eos obsecrādo semꝑ
illicitũ est: sic quoddā signum familiaritatis importat.
¶ Vtrũ adiuratio creaturaru
ʒz irratio
*nabiliũ liceat? Rñ. Ric. vbi. s̃. ꝙ aut ad
iuratur ẜ
ʒz se ⁊ absolute. ⁊ q̇sic eas adiurat nomẽ dei assumit inuanũ: nō intelligũt adiurationẽ illā. Aut adiurāt̃
in relatione
ʒz ad aliũ: ⁊ hoc dupliciter.
Aut in relatione ad deu
ʒz. vt cu
ʒz aliqui
sancti ad infideliũ cōuersionẽ ⁊ ĩfirmo
ru
ʒz in fidei cōfirmationẽ inuocāt nomẽ dei ad hoc vt eius virtute ipse creature irrationabiles adiurate aliqͦ motu mouent̃: q̇ nō est per eatũ virtutem
naturalẽ: ⁊ sic l
ʒz. Aut adiurātur in relatione ad diabolũ ad hoc: vt diabolꝰ ab
eis repellatur nec eis vtat̃ vt instrumẽ
to ad nocẽdũ. ⁊ sic adiurātur ab exorcistis ecclesie ⁊ sic etiam licet.
¶ Vtrũ adiuratio illicita sit pctm̃ mor
*tale? Rñ. vt colligo exꝟbis prefati. Ric.
vbi. s̃. ꝙ sic ex se: sic est directe cōtra
sc
ʒz preceptum. Non assumes nomen
dei tui invanum. Exo. xx.
De administratore legitimo an in
telligatur semꝑ liberũ mandatũ. no. ꝙ
|
satis. l. quod si forte. §. sunt quida
ʒz per
Bar. ibi. q. iiij. ff. de solu.
Administratio
legitima et libera est quando quis potest in iudicio
agere ⁊ conueniri: ⁊ etiam extra iudicium de aliqua re disponere. facit. c. ex
literis: de proba. ⁊ ibi Jnnoc. allegat. l.
ij. in. §. ij. C. de iura. calum.
¶ Vtrũ administrator teneat̃ de ma
*la administratione satisfacere? Rñ.
ẜm Jnno. ĩ. c. ex p̃sentiũ. de pig. ꝙ sic. ⁊ ille
cuiꝰ est administrator h
ʒz actionẽ nego
ciorũ gestoꝝ cōtra eũ qui male administrauit. ff. de neg. gest. l. iij. §. vlt. xij. q.
ij. si qua de rebꝰ. ⁊. c. si q̇s qualibet cōdi
tiōe. Vnde aduerteꝙ tenet̃ administra
tor ẜm gl. in. l. cũ ostẽdimus. ff. de fideius. tu. de dolo. vt ibi ⁊ lata culpa. vt. l.
curatoris. C. neg. gest. ⁊ etiā leui. vt. l.
quicquid. C. arb. tu. De dolo solũ tenet̃
ẜm gl. in. l. j. ff. de neg. gest. qñ mea affectione ductꝰ solũ administrauit et lata
culpa q̇ equiparat̃ dolo. vt. l. q nerua.
ff. depositi. De leuivero tenet̃ vt cōiter:
vt ĩ. d. l. quicquid. Aliqñ etiā de leuissi
ma vt qñ diligẽtissimus erat gesturꝰ. l.
si pupilli. §. videamus. ff. de nego. gest.
Aliqñ de casu: vt in casibꝰ. v. positis. in
l. si negocia. ff. de neg. gest. Primꝰ si ac
cessit aĩo depredādi. Secũdus si noua
negocia ⁊ insolita fecit. Tertius si cul
pa precessit. Quartꝰ si fuit ĩ mora. Qui
tus si casu
ʒz recipit. Nota etiā ꝙ admi
nistratus nō solũ h
ʒz actionẽ cōtra administratorẽ sed etiā cōtra heredes. et
ĩtelligit Jnn. vbi. s̃. qñ dolo vł lata cul
pa aliq̇d gessit ad quod heredes tenen
tur. Si vero ex leui culpa nō tenentur
heredes nisi in casibus. iiij. quorũ tres
p̃onunt̃ in. l. j. C. de here. tuto. Primus
siłis fuerit ĩchoata cōtra tutorẽ. Secũdus si aliquid ab eo peruenit de rebus
administrati. Tertius de bonis administrati. alijs ex gr̃a cōcessit. . ff. de fur
tis. l. si pignore r species lucri ẽ ex alie
no largiri ex bñficio sibi debitore acq̇rere. Quartꝰ ponit̃ in glos. d. l. cũ oñdimus. s. si non explicet inchoata per defunctũ: tenetur de leui etiam. l. quic
quid. C. arbi. tute.
¶ Vtrũ scienter cōmittẽs administra
*tionẽ indigno teneat̃ ip̃e de mala administratiōe? Rñ. ꝙ sic ẜ
ʒz Jnn. in. c. ex
rōne. de eta. ⁊ quali. alleg. ff. de mune. l.
lucius. §. imperator. ff. de ma. cōuẽ. l. j.
in prin. per totum. ⁊ peccat mortaliter.
De monitiōe ⁊ ꝙ trina requiratur
et ꝙ non possint ꝑ iudice
ʒz breuiari ad
incurrẽdum penam gl. in. cle. j. de vi. ⁊
hoc. cle. in. c. j. de mil. vasal. qui cōtu. est
nec sufficitvna peremptoria. vt ĩ. d. cle.
j. ⁊ in. l. ij. C. quomodo ⁊ qñ iud.
Admonitio
an debeat fieri āte denunciationem? Rñ. ꝙ
sic est gl. in. c. qualiter ⁊ qñ. el. ij. de accu. ⁊ not. gl. ĩ. c. lʒz hely de simo. vide de
hoc. j. Denũciatio in prin. ⁊. §. ij. ⁊. x.
¶ Vtrũ ante admonitionẽ ↄstituat̃ in
*mora qui est obligatus ad aliquid dādũ vel faciendum sine determinatione tẽporis. vide. j. Mora. §. j.
De adoptione ꝙ debeat fieri ĩ scriptis gl. ⁊ doc. in. l. emācipatiōe. C. de fi
de ĩstru. ⁊ ĩter pñtes. l. fi. C. de adop. ⁊ ꝙ
possit fieri ꝑ ꝓcuratorẽ. l. ita aũt. §. gesse. ⁊ ibi Barto. ad. fi. ff. de admi. tuto. ⁊ ĩ
l. post morteʒz. §. ne in. j. q. ff. de adop.
Adoptio
est legitimꝰ actus ꝑ quẽ
qui filius nō est pro filio
habet̃ pene naturam imitans. insti. de
adop. in glo. Diuidit̃ aũtvt habetur in
l. j. ⁊. ij. ff. de adop. vna dicit̃ arrogatio. rogatur. i. ĩterrogat̃ quis an velit istum habere in patrẽ ⁊ pater istum
in filiũ. Alia stat ĩ noĩe generali ⁊ supponit hic pro specie: sicut ĩ hoc nomine creditor. ff. si. cer. pe. l. j. ⁊. ij §. mutui.
¶ Vtrũ adoptio et arrogatio in oĩbus
*cōueniāt? Rñ. ꝙ sic nisi in aliq̇bꝰ specia
libus que sunt. v. Primũ adoptio fit
cuiuslibet magistratus cōpetẽtis auctoritate. dum tamen apud eum plena
sit actio. s. merũ et mixtum imperium.
C. de adop. l. j. Arrogatio aũt tātum fit
autoritate principis. insti. eo. in prĩci.
Scm in arrogatiōe requirit̃ vtrius
verbũ expressum in adoptiōe nō. Vn|
de infans nō pōt arrogari s
ʒz adoptari. sic. ff. de adop. l. j. ⁊. ij. ⁊. l. in adoptiōi
bus hec ꝓbantur. Tertiũ ꝙ arrogatio
statim arrogatum ⁊ res suas ⁊ liberas
qui erāt in sua ptāte subijcit potestati
arrogatoris. ff. de adop. l. ij. §. vlti. Ado
ptiovero nō nisi ĩ casu qñ. s. datur auo
materno vel si post emācipatione
ʒz genuit filiũ ⁊ auo paterno dederit. institu. de adop. §. si vero. Arrogatꝰ ergo q̇
est sui iuris. Adoptatur vero. existẽs in
aliena ptāte. Quartũ ꝙ arrogator tene
tur satisdare de restituẽdis illis bonis
ꝑsonis ad quas essent vẽtura si arroga
tus ꝑmansisset in statu suo. ff. de adop.
l. nec enĩ. §. fi. quĩtũ ꝙ si arrogator emā
cipauit eu
ʒzvel exheredauerit sine causa tenetur ei relinquere quartā partem
suorum bonorum etiam. s. que habiturus fuisset ab intestato ẜ
ʒz glo. in. l. si ar
rogator. ff. eo. que quarta non est augmentata: ⁊ aut̃. de triẽ. ⁊ se. ẜ
ʒz Bar. ibi.
⁊ insti. de adop. §. cum autẽ impubes.
Adoptiuovero nihil tenetur de necessi
tate relinquere. C. eo. l. j. ⁊. ij. Si tñ moriatur adoptator sine testamento succe
dit in bonis: eius. l. pe. C. de adop. post
medium: nisi sit legitime emācipatus.
¶ Vtrum arrogatꝰ in filium filij sui ac
*quirat quartā partẽ bonorũ sicut arrogatꝰ simpłr? Rñ. A
ʒzo. in sũ. instit. de adopt. ꝙ si pater adoptat aliquẽ locone
potis si filius ↄsentit mortuo suo patre
hic arrogatus in ptāte
ʒz filij cui arroga
tus fuit trāsit. nec agnoscit̃ auo suo he
res. Si aũt filius nō ↄsenserit mortuo
patre nō reincidit in ptātẽ: s
ʒz agnoscetur auo suꝰ heres: vel tan nepos: l
ʒz in
filiũ nō adoptauerit vel tā eũ quẽ vi
det̃ suꝰ auꝰ voluisse eẽ sibi heredẽ. Jdẽ
de adoptato in nepotẽ: vł deinceps q
pōt fieri. vt ĩsti. de adop. §. l
ʒz. excepto ꝙ
nō trāsit in ptātẽ patris adoptātis. Et
quod dixit de masculo dic de feminis.
¶ Vtrũ fiat adoptio si quis dicat corā
*multis accipio te in meũ filiũ? Rñ. Pa.
in. c. vnico. de cogna. le. ꝙ nō. l. nō nudis. C. de ꝓba. nisi seruet̃ forma de qua
s̃. sc
ʒz ꝙ fiat autoritate magistratꝰ vel
principis q est de substātia adoptionis et verbum in arrogatione: vt dictũ
est in princi.
¶ Quis possit adoptari? Rñ. ꝙ q̇libet
*ta
ʒz masculus femina. ff. de adopt. l.
adoptio. dum modo sit presens. l. ne
absens. ff. eo. nec per procuratorem fieri potest. l. post mortẽ. §. ne. ff. eodem.
Rationẽ huius habes per Bart. in. l.
gallus §. forsitan. ff. de libe. ⁊ posthu.
¶ Vtrum q̇s possit adoptari in fratre
ʒz
*vel sororẽ? Rñ. ꝙ non: vt. l. nec apud. C.
de here. insti. ⁊ ibi Ange. ita ꝙ nec etiā
in patrem quia contra naturam.
¶ Quis aute
ʒz non pōt adoptare? Rñ.
*ꝙ castrati. Et dicũtur castrati q̇ sic nati
sunt: vt nũ generare possint: spadones sic. Et dicunt̃ hi quibꝰ abscisi sũt te
stes cũ spada vel cultello. Jtẽ nec femi
ne nisi ex rescripto ṗncipis in solatio fi
lioꝝ amissoꝝ. Jtẽ qui nō p̃cedit ꝑ. xvij.
annos eu
ʒz quẽ vult adoptare vel arro
gare. hec habẽtur insti. de adop. Jtem
qui non habet. xl. annos non potest ar
rogare: licet adoptare possit: nisi iusta
causa interueniente. l. si pater. §. vlti. ff.
de. adop. Et iusta causa est morbꝰ aut
coniunctio persone: alias debet intendere generationi: vt in. d. §. vlti.
¶ Vtrum ĩpediat matrimoniũ: vide. j.
*matrimoniũ. iij. ⁊ x. impedimento.
Adoratio
que idem est quod vene
ratiovtrũ req̇rat actũ cor
ꝑalẽ? Rñ. ꝙ sic. Dicit em̃ damasce. iiij.
li. ꝙ cōditi sumꝰ ex duplici substātia
s. intellectuali ⁊ sensibili. ita deo dupli
cẽ adorationẽ debemꝰ. s. in anima q̃ cō
sistit in interiori motu aĩe ⁊ corporalẽ q̃
cōsistit ĩ exteriori motu corporis. Et
in oĩbus actibus latrie illud q est exterius refertur ad ill quod est interiꝰ
sicut ad principalius. iō exterior adoratio fit ꝓpter interiorẽ vt sc
ʒz ꝓpter si
gna humilitatis que corporaliter exhi
bemus excitetur affectꝰ noster qui pro
cedit per sensibilia ad ĩtelligibilia. Vñ
genuflexiones signant nostrā infirmitatẽ respectu dei. ⁊ prosternimns nos
quasi nihil nos esse ex nobis ꝓfitẽtes.
|
¶ Vtrũ adoratio requirat locũ determi
*natũ? Rñ. ꝙ non principaliter quasi sit
de necessitate eiꝰ: s
ʒz bñ requirit̃ ẜm cōdescẽtiā sicut ⁊ alia signa corꝑalia
ẜm illud Jo. ij. Domꝰ mea domus orationis vocabit̃. Et iō Jo. iiij. Venit hora
in qua veri adoratores adorabunt in
spiritu: q̇ est principalis actus adorationis: vt dictũ est. Locus tñ requirit̃
nō ꝓpter eũ qui adorat̃: s
ʒz ꝓpter adorantes. Primo ꝓpter loci cōsiderationẽ ex qua specialẽ deuotionẽ cōcipiũt
adorantes vt exaudiant̃: vt p
ʒz. iij. Reg.
viij. Sco ꝓpter sacra mysteria et alia
sanctitatis signa q̃ ibi ↄtinent̃. Tertio
ꝓpter concursum multorum adorantium: ex quo oratio fit magis exaudibi
lis ẜm illud Math. xviij. Vbi duo vel
tres ⁊ c.
¶ Vtrũ tres ꝑsone in deo adorent̃ vna
*adoratione? Rñ. ꝙ sic. sicut in eis est
vna essentia substantia ⁊ excellẽtia: ita
vnus honor ⁊ reuerentia eis debet̃: ⁊ ꝑ
consequens vna adoratio.
¶ Vtruʒz aliqua creatura sit adoranda
Rñ. ꝙ sic. ꝓpter quādā dei excellentiā
qua deo debet̃ reuerẽtia: quā q̃dā creature ꝑticipāt non ẜm qualitatẽ sed vt
dixi ẜm quandā ꝑticipationẽ. Et ideo
alia veneratiōe veneramur deũ q ꝑti
net ad latriā. Alia veneratione venera
mur creaturas quasdā excellentes: q
ꝑtinet ad duliam. ꝓpterea cũ ea que ex
terius agunt̃ sint signa ĩterioris reuerẽtie. quedā exteriora ad reuerentiam
pertinẽtia exhibent̃ excellentibꝰ creaturis inter que maximũ est adoratio.
Sed aliquid est q soli deo debet̃ q
est sacrificium. Hoc elicit̃ ex Aug. x. de
ciui. dei ẜm ergo reuerentiā excellenti
creature debitā nathan adorauit Dauid. iij. Reg. j. ẜm vero excellẽtiā q̃ deo
debetur Mardocheus noluit adorare.
amā: timens ne dei honorẽ trāsferret
ad hominem: vt dicitur Hester. xiij.
¶ Vtrũ humanitas xp̃i sit adoranda
*cultu latrie? Rñ. ꝙ habẽdo respectum
ad hũanitatẽ xp̃i in se: ⁊ sic nō est adorāda latria cũ sit creatura: sed solũ illa
que dulia dignior est ẜ
ʒz gl. super illud
p̃s. Adorate scabellum pedũ eius. Ha
bendo tñ respectũ ad verbũ cũ quo est
vnita hypostatice: sic debetur ei latria
vna adoratiōe adoratur suppositu
ʒz
⁊ natura: ita ꝙ natura adorat̃ ꝑ suppo
situm christus autem est nomen perso
ne in duabus naturis hec ex Richar. ĩ
iij. dist. ix.
¶ Vtrũ imago xp̃i sit adorāda latria?
Rñ. ꝙ considerando eā ꝓut est quedā
*res: sic nullꝰ honor ei debetur sicut nec
alicui lapidi vel ligno sed cōsiderādo
ꝓut est imago xp̃i: tunc idẽ motus q̇
est in imagine est in imaginato: ideo
vnus honor debet̃ imagini et imaginato: ⁊ ꝓpterea cũ christus latria adoretur: sic eius imago: vt dicit Dam̃.
iij. li. c. viij. Honor imaginis ꝓuenit ad
prothotipu
ʒz. i. imaginatũ de hoc ẽ tex.
in. c. venerabiles. de cōse. dist. iij. Nec
ob. Exo. xxvj. Nō facies tibi imagine
ʒz
⁊ c. illud ꝓhibitũ fuit pro eo tempore quo deus naturam humanam non
assumpserat: quia tunc figurari nō poterat. Secus in humanitate assumpta
propterea imagines sunt libri simpli
cium ad eorum instructionem recte a
sanctis inuente: vt in. c. perlatum. de
conse. di. iij.
¶ Vtrum crux xp̃i sit adorāda latria?
*Rñ. ꝙ honor siue reuerẽtia nō debetur
nisi rationabili creature. Jnsensibili
vero nō debet̃ nisi rōne nature rōnalis. Et hoc dupliciter. Primo inquātũ
representat creaturā rōnalẽ. Secundo
inquantũ ei cōiungit̃ quocũ modo.
Prĩo mō solent hoĩes venerari imaginẽ regis. Sco mō eins vestẽ. Vtrũ
aũt venerantur homines eadem veneratione qua regem. Si ergo querat̃
de cruce qua christus fuit crucifixus
an sit adoranda? dico ꝙ vtro modo
est venerāda. Primo representat figura
ʒz. christi extensi in ea. Secundo ex
contractu eius ad christi mẽbra: ⁊ hoc
est eius sanguine est perfusa. Vnde
vtro modo adoratur adoratione eadem cum xp̃o. s. latrie. Et ideo crucem
|
alloquimur ⁊ deprecamur quasi ipsu
ʒz
xp̃
ʒz. Si vero loq̇mur de cruce xp̃i ĩ alia
materia. s. lapidis ⁊ ligni ⁊ hmōi: sic ve
neramur tantũ eā vt xp̃i imaginẽ quā
veneramur adoratiōe latrine: vt dictũ
est. Aliqui tñ vt Tho. tenẽt ĩ. iij. q. xxv.
ꝙ crux xp̃i in qua pependit nō adorat̃
eadẽ adoratione. s. latrie cũ verbo cum
non pertineat ad persona
ʒz eius quasi
pars eius: sed rōne hyperdulie in qua
est quedā res xp̃i rōne cuiꝰ vestes simi
liter ⁊ alia q̃ ad humanitatẽ eiꝰ referũ
tur hyperdulia adorant̃: s
ʒz sanctꝰ Bona. in. iij. di. ix. dicit ꝙ illa crux vt ẽ res
quedā nō d
ʒz adorari latria nec dulia s
ʒz
adoratione cuiusdā honoris ⁊ reueren
tie tan instrumẽtũ nostre salutis. Si
cut etiā reuerentur sacramẽta pro eo ꝙ
sunt instrumẽta nostre salutis ⁊ quelibet harum potest teneri.
¶ Vtrũ mater xp̃i sit adorāda latria?
*Rñ. ꝙ nō cũ sit pura creatura. tamẽ
est mater dei q est excellentissimũ ita
ꝙ excellẽtiꝰ pure creature cōuenire nō
pōt ideo sibi non tantũ cōuenit honor
dulie sed etiā hyperdulie q̃ dicit̃ dulia
maior ẜm glo. Here. iiij. c.
¶ Vtrũ. sanctoꝝ reliquie aliquo modo
*sint venerāde? Rñ. ꝙ sic. vt vult Aug.
j. de ciui. dei. quando aliquis afficit̃ ad
aliquẽ: ea que sibi de eo relinqunt̃ post
mortẽ veneratur non tantũ corpus et
eius partes: sed etiam aliqua exteriora: vt vestes ⁊ hmōi Manifestũ est aũt
ꝙ sanctos dei venerari debemꝰ inquātum sunt membra xp̃i filij ⁊ amici ⁊ intercessores nr̃i. Et ideo reliquias sanctorum qualescun in eorum memoriā honore congruo venerari debemꝰ.
Vnde ⁊ xp̃s eas honorat in eoꝝ presen
tia miracula faciendo.
¶ Quid aũt sit latria. vide. j. Latria et
*dulia. in. c. suo.
¶ Vtrũ aliq̇s possit adorare aduersa
*riũ sine peccato? Rñ. ꝙ non etiā si xp̃s
fore credat̃: nisi interius vel exterius
conditio exprimat̃ actualiter: ipsa
nouitas rei insolite cōsiderationẽ ⁊ attentionẽ actualẽ requirit sicut dicitur
de beata vigine: ꝙ cogitabat qualis es
set talis salutatio. Jn adoratione vero
hostie sufficit hanc conditionẽ habere
habitualiter sc
ʒz. si consecratio debita
est facta pro eo ꝙ hostie consecratio est
consueta.
De adulatione ⁊ ꝙ sapientibus et
sapiẽtie amatoribus nō conueniat po
nit. Sp. iij. de adula. §. nũc de exordijs.
versi. aduocatꝰ. igit̃. ⁊ ꝙ adulator possit accusare. not. Ludo. Ro. sing. suis in
versi. adulator.
Adulatio
q̇d est? Rñ. ẜm Alexā. in
ij. tractatu de adulatiōe
est peccatũ ex sermone vane laudis ali
cui exhibito intẽtione cōplacẽdi. Laudare em̃ aliquẽ de quo nō est laudādꝰ
vel plus est laudādꝰ vel non eo sine
quo fieri d
ʒz peccatũ est. Et de hac. xxv.
di. §. alias. vj. q. j. sunt plurimi. xlvj. di.
sunt nōnulli. ⁊. xj. q. iij. nemo peritorũ.
¶ Vtrũ adulatio sit peccatũ mortale?
*Rñ. ẜm Alex. vbi. s̃. ꝙ triplex est genꝰ
adulatiōts. Primũ q dicit malũ bonũ
fouẽdo peccatorẽ in peccatis: ⁊ hoc est
mortale. Q intellige si malũ tale esset
mortale ẜm gl. in. d. c. sunt plurimi ꝑ. c.
sunt nonnuili. xlvj. dist. Secus si illud
malũ q laudat esse veniale. tũc adu
latio esset veniale peccatũ. xxv. dist. ałs
et. xlvj. dist. clericꝰ qui. Scm genꝰ adu
lationis est quod fit intentione nulli
nocendi: s
ʒz vt alicui ꝓsit vel cōplaceat
vel aliā vtilitatẽ cōsequat̃: et laudat in
illis q̃ non sunt peccata: ⁊ illud est veniale. Si ꝟofit intẽtione nocẽdi alteri:
l
ʒz alteri ꝓsit est mortale videt̃ em̃ facere libidine mortali. Tertiũ genꝰ est cir
ca ea q̃ non sunt pctā: ⁊ nec ꝓdest nec
obest s
ʒz tantũ cōtẽptũ dei gñat: ꝓpter
assiduitatẽ ⁊ est mortale. s. vel in eo cui
adulat̃: vt puta ꝑ adulationẽ morta
liter peccat in superbiā vel alio modo
vel in eo qui adulat̃ puta non timere
deũ offendere ⁊ etiā dat cā
ʒz alteri peccādi mortaliter ex adulatione laudare
aũt aliquem non mendaciter ad sine
ʒz
bonum vitium non est nec adulatio. cō
cor. Tho. ij. ij. q. cxv.
¶ Vtrũ ĩpetrās bñficiũ ꝑ adulationẽ
*teneat̃ resignare? Rñ. Alex. vbi. s̃. ꝙ d
ʒz
reduci ad munꝰ ab absequio. vñ si non
seruiret ei ĩ alio nisi ĩ hoc ꝙ sibi adula
ret̃ credo ꝙ ĩdigne reciperet ⁊ resignare teneret̃ sicut ille q̇ seruit in turpi offi
cio. Turpe aũt officiũ r cui est annexũ
peccatũ. hec Ale. Sed tu de hoc dic latius. vt. j. Simonia. v. §. iiij.
¶ Vtrũ dare adulatoribꝰ sit peccatũ?
*Rñ. ꝙ tale pctm̃ est dare q̃lis est adula
tio ꝓpter quā dat. Si veniale: veniale.
si mortale. mortale. vt p
ʒz. lxxxvj. d. c. do
nare et duobus. c. seq. Et sic intellige.
Tho. ij. ij. q. clxviij. Dare tñ adulatori
nō ꝓpter adulationẽ sed ꝓpter pietatẽ
ad sustẽtationẽ nature nō est peccatu
ʒz
vt in dictis. c. no. idẽ dic de dantibꝰ hy
strionibus: vt in dictis. c.
¶ Clericis adulatio prohibet̃. ⁊ si exer
*cent adulationẽ degradādi sunt. xlvj.
d. c. clericus. el. j.
¶ Adulatio fit quatuor modis ẜ
ʒz. alex.
*vbi. s̃. Primo laudādo bonũ q nō habẽt. Secũdo augendo bonũ q habẽt
plus sit. Tertio laudādo malũ quod
hñt dicẽdo bonu
ʒz. Quarto minuendo
malũ ip̃m. s. dicẽdo nō tā graue pctm̃.
Primi duo modi sunt venialia pctā ni
si immisceat̃ cōtẽptus dei: vel in eo qui
laudat vel in eo q̇ laudat̃. tertius ⁊ q̃r
tus modus est pctm̃ mortale si malum
sit mortale. facit. d. §. ałs. in glo.
Ad ꝓpositũ eoꝝ q̇ hic dicunt̃. et ꝙ
adulter nō dicat̃ q̇ adulteriũ mandat.
l. j. §. ne autẽ. ⁊ ibi Bar. ꝟ. tu altiꝰ consi
dera. col. j. C. de cadu. tol. ⁊ quō puniat̃
no. in. l. uis. la. ij. ⁊ ibi Sali. ⁊ doct. C.
de cad. tol. ⁊ in aut̃. sed hodie. eod. titu.
Bar. in. l. adulteriũ incestu. in prin. ĩ. j.
oppo. ⁊ latius in pe. col. ff. eo. tit. ⁊ ꝙ sit
fori eccłiastici etiā si nō agat̃ ad thori
separationẽ. no. Ro. sing. d. l. xx. ĩci. nos
sumus in materia. Fely. in. c. cũ sit. col.
vij. ꝟ. subdit marianus. de consti. Cel. ĩ
apostil. ad Bar. in. l. ticia. nu. ij. ver. sed
dubitat̃ in apostil. in eo. ꝟ. ff sol. ma. et
in apostil. ad Bal. in. l. quotiẽs. nu. iij.
in. ꝟ. fit accusatio. C. de iudi.
Adulterium
est alieni thori viola
tio: vnde r adulteriũ q̃si ad alienũ thorũ accessio. xxxvj.
q. j. §. cum ergo. ⁊ aliqñ est simplex. scʒz
quādo solũ alter est solutꝰ qñ duplex
s. quādo ambo sunt coniugati.
¶ Quot modis cōmittit̃? Rñ. ẜ
ʒz. Alex.
*ij. ij. tract. de adulterio ꝙ ꝓprie est solũ
quādo q̇s accedit ad alienā vxorẽ. Secũdo esset quādo cōiugatus peccat cũ
soluta. Tertio ẜm quandā iuris interpretationem est quando quis ita ardẽ
ter amat vxore
ʒz ꝙ etiā si nō esset vxor
cuberevellet cũ eavel ecōtrario vxor vi
rũ. sic intellig. c. origo. xxxij. q. iiij.
¶ Vtrũ sit maximum mortalium pec
*catorum? Rñ. qui. s̃. ibidem ꝙ non quo
ad deum: sed est grauius incestus vel
contra naturam: licet quo ad pena
ʒz sit
grauissimum.
¶ Que est pena tā viri vxoris adul
*terātis? Rñ. ẜm Jnn. ĩ. c. tue. de ꝓcu. ꝙ
olim erat pena capitis. C. de adul. l. castitati. hodie vero priꝰ verberata retru
ditur in monasterio. C. de adult. aut̃. s
ʒz
hodie. Et est alia pena: ẜm Ponor. ĩ.
c. plerũ. de dote post di. re. mulier per
dit dotẽ: ⁊ vir donationẽ propter nuptias si matrimoniũ separetur ꝑ sentẽtiā iudicis ecclesiastici: ałs nō ẜm. Jo.
an. Panor. tñ ibidẽ tenet ꝙ si est notoriũ adulteriũ: quia tũc cũ possit ꝓpria
autoritate vir expellere vxorem ⁊ econtrario lucratur: si petet obstabit ei ex
ceptio adulterij. perdet etiā mulier do
nationẽ ꝓpter nuptias qua
ʒz ex pacto
aut statuto debeat lucrari soluto mr̃imonio. Bona vero parafernalia nō ꝑdit ẜm doct. in penis verba debent
restringi. regula odia. de regu. iur. lib.
vj. uis glo. in. d. c. plerum teneat ꝙ
perdat. Est ⁊ tertia pena quia amittit
ius petendi ⁊ debitũ. de quo. dicā. j. de
bitũ. §. vij. Si tamen recōciliātur recuperat omnia: vt in. d. c. plerum.
¶ Vtrum mulier adultera teneatur re
*uelare filium quem de adulterio suscepit. et quō tenetur satisfacere? Rñ. uis diuersi diuersimode hic dixerunt
|
ego credo opi. Panor in. c. officij. de pe.
⁊ re. iniustissimam. q̇ dicit sic: aut nullũ
imminet periculũ ⁊ verisimiliter vt sibi credet̃ vel pōt ꝓbare. et sic tenet reuelare aut nō pōt probare: nec sibi credetur: ⁊ sic nō tenetur induceret sibi
scandalũ sine aliq̃ vtilitate. ar. ij. q. vij.
plerũ boni. Aut imminet periculum
sibi vel alteri. ⁊ sic nō tenet̃: in reuelādo imminet periculũ animaꝝ in nō
reuelando solũ periculũ rerũ. Et inter
duo mala minus est eligendũ. xij. dist.
c. nerui. Satisfaciat ergo de suo quātũ
pōt dānificatis. sicut sunt qui nutriunt
puerũ vel priuant̃ hereditate propter
ip̃
ʒz: ⁊ doleat nō posse plene satisfacere:
⁊ si ip̃a nō pōt satisfacere tenet̃ adulter
si scit vel ꝓbabiliter credit ꝙ sit eius fi
lius si modo hoc facere nō pōt sine scādalo. ar. c. fi. de iureiurā. ałs nō. nec obstat regula qui scandali
ʒzauerit. de reg.
iux. vbi r. Vtiliꝰ em̃ scādalũ nasci permittitur veritas deseratur: intelligitur in iudice ⁊ teste non in denũciatione ẜm eundem Panor.
¶ Vtrũ filiꝰ qui est in possessione filia
*tionis teneat̃ credere matri dicẽti eum
esse spuriũ vel suppositũ? Rñ. Pa. in. c.
per tuas. de ꝓba. ꝙ nō. Et tenẽt. doc. ĩ
l. filiũ. ff. de his q̇ sunt sui vel alie. iur. ⁊
l. si vicinis. C. de nup. ⁊ ibi dicũt fatuũ
fuisse illũ q̇ regno renũciauit ꝓpter dictũ mr̃is. Et dicit. Pa. vbi. s̃. etiam. hoc
ꝓcedere si ambo parẽtes negarẽt eum
filiũ vt ꝓbat̃ in. c. trāsmisse. in fi. iuncta
glo. in versi. iudicis q̇ fi. sint leg. ⁊ text.
cũ gl. ĩ. l. j. §. ij. ff. de car. edict. ⁊. l. si posthumꝰ. ff. de libe. ⁊. posthu. Et hoc verũ
nisi ꝓbẽt tꝑe cōceptionis nō cōcubuisse simul: vel ꝓpter absentia
ʒz vel ꝓpter
infirmitatẽ: immo plꝰ dico etiā si ꝓbaret̃ ꝙ adulterabat̃ cum quodā alio tꝑe
cōceptionis dũmodo vir eius habitaret cũ ea censebitur nihilominus talis
filius legitimus: vt in. l. miles. §. defun
cto. ff. de adul. Ratio in dubio debemus fauore filiorum sic interpretari. vt
no. Pa. ĩ. c. ĩtelleximꝰ. de adul. ⁊ facit. d.
l. si vicinis. ⁊. l. semꝑ. ff. de in ius vo.
¶ Vtrum aũt dictus filius post cōple
*tam prescriptionem debeat sibi facere
cōscientiā de successione in bonis si ꝓbetur vel sibi constet nō fuisse legitime
conceptũ? Rñ. ꝙ non vt patebit ex his
que no. in tit. de prescrip. §. xlvij. Secus
ante cōpletā prescriptionẽ: quia si credit ⁊ ex scrupulosa cōscientia existimat
veru
ʒz matrẽ dicere ⁊ se esse illegitimũ:
sic tenetur abstinere a bonis patris pu
tatitui nisi esset talis cōditionis ꝙ alio
modo non posset viuere: sic necessita
tem vite posset capere: maxime nō existentibus alijs quibus deberet̃ in tan
ta necessitate: et ꝓponere satisfacere si
ad pinguiorẽ perueniret fortunā. Veꝝ
est si de cōsumptis bona fide durante
nō tenetur ẜm Host. ⁊ Ro. ⁊ tũc constituitur in possessione filiationis ⁊ ĩcipit
prescribere quādo inceptus est nominari seu reputari pro filio legitimo: vt
no. in. d. c. per tuas.
¶ Vtrũ adulteriu
ʒz cōmittat̃ sine dolo?
*Rñ. ꝙ nō pt
ʒz. in. l. si ex lege. ff. de adul.
vbi errātes in iure excusant̃ a pena incestꝰ ⁊ adulterij. facit. c. incretiā. ałs est
sub. c. ꝓposito. xxxij. q. v. Et hoc intellige ẜm gl. in. d. c. nō quo ad culpā: pec
cat mortaliter quicũ eum cōmittit ex
metu: siue ex ignorātia vel errore iuris.
Secus in ignorātia facti que excusat a
culpa puta credit viꝝq̇ erat adulter.
Siłr qñ cōmittit ex coactione absolute
dũ tñ in aĩo nō consentiat. Sed quo ad
penā distingue ẜ
ʒz Panor. ĩ. c. ⁊ sic neces
se sit de do. post di. re. ꝙ aut loq̇mur de
pena corporali: vel pena ꝑditionis pro
prie substantie vt dotis seu donatiōis
ꝓpter nuptias ⁊ si excusat error etiam
iuris. vt. d. l. ij. ar. iij. aut̃. ĩcestas nup. C.
de incest. ⁊ inuti. nup. Et licet Jo. and.
⁊ communiter doct. in. c. ⁊ si necesse teneant contrariũ. s. ꝙ error iuris non ex
cusat a pena tamẽ Bart. in. l. qui contra. C. de incest. est cum Panor. quia nō
est in dolo qui errat. vide. j. dolus. §. j. ⁊
ij. Aut loquimur de pena perditionis
lucri: ⁊ sic error non excusat: nisi sit iustus: vt in. l. ne passim. C. de iur. et fac.
|
igno. similiter excusat a dolo mentis
etia
ʒz conditionalis: vt ĩ. d. c. propo sito.
¶ Qũo dicit̃ notoriũ adulterium. Rñ.
*Pa. in. c. intelleximus adulte. publice
dicitur adulterata quando stat in domo cum publico concubinario et conuincitur notorie de adulterio quando
habet eam in mẽsa in domo ⁊ in lecto.
vt in. c. fi. et in. c. tua de coha. cle. ⁊ mu.
vnde ĩ. l. furẽ. ff. de fur. et in. l. capite. v.
ff. de adulte. No. ꝙ adulterium dicitur
notoriũ quando vir ⁊ mulier deprehẽduntur in latebris se osculantes ⁊ huiusmodi artibus propĩquis adulterio
facit. l. si quis non dicam rapere. C. de
epis. ⁊ cleri. Jtem quando passi admittit viros cause adulterij: vt in. l. palam.
in prin. ff. de ri. nup. ⁊ quod not. in. c. cũ
in diosi. de vsur.
¶ Vtrũ spurij possint institui heredes
*⁊ quomodo succedunt. vide. j. filius. §.
j. iij. ⁊. iiij.
Jnquantum iste dicit prohibitum
aduocare posse consulere in camera. cō
trarium vt puto est verius per ea que
no. Feli. in rub. de fi. instr. verũ cũ etiā
quedā idẽ tenet Cel. ĩ apostil. ad Gar.
post eũ. ⁊ Alex. in. l. j §. postulare. nu. j.
ver. vlti. iste. §. in apostil. in ꝟ. possunt
in camera consulere. ⁊ ꝙ illiteratus nō
possitesse aduocatus. no. gl. in. l. ij. C. de
postu. licet bene procuratores. l. j. §. ad
uocatos. ff. de var. ⁊ extraor. cogn. licet
etiam appellatũ aduocatorũ veniant
procuratores largo modo. l. iij. §. j. in fi.
ff. quod quis iur.
Aduocatus
r ille qui in iudicio
apud eum qui iurisditioni preest desideriũ suũ vel amici
exponit vel alterins desiderio contradicit. l. sciendum. §. j. ⁊ ibi per doct. et. l.
paulus la. j. ⁊ ibi Bar. ff. de le. ⁊ ideo cō
sulens in camera: non proprie dicitur
aduocatus: ita ꝙ prohibitus aduocare
non censetur prohibitus in camera cō
sulere vel allegationes in scriptis face
re ẜm Panor. ĩ ru. de postu. ⁊ tenet Bar.
in. l. j. ff. de var. ⁊ extraor. cog. Et dʒz esse
iurisperitus ⁊ studuisse per quinquennium saltem ⁊ iuramento doctorũ pro
batus. l. nemini. et. C. de adi. iud. et no.
Bar. in. d. l. j.
¶ Sed qui si sunt qui repelluntur ab
*aduocando? Rñ. ꝙ multi. de q̇bus. iiij.
q. vij. infames. ⁊ est verius. Non cuicũ
datur ꝙ postulet. immo negatur. Ad
ditus pene seruꝰ puer actor arene Luminibus carens mulier muliebria pas
sus. ⁊ multi alij repelli possunt quos
omitto solummodo dicam de his qui
sine peccato aduocare non possunt: qui
sunt in triplici differentia scilicet heretici ⁊ ceteri excommunicati. Secũdi
clerici. Tertij religiosi. de quibus latiꝰ
prosequemur.
¶ Heretici ⁊ infideles excommuni ca
*ti propter suspitionẽ heresis nullo mo
do possunt aduocare. l. nemo. C. de postu. et. l. nemo. la. ij. C. de episco. audi.
de pe. distin. j. nemo vel in foro de here. excom. el. j.
¶ Excōicati etiā repellunt̃. xj. q. iij. ex
*cōicatiōes. excep. c. exceptionẽ ⁊ om̃s
supradictos: ⁊ quẽlibet ipsoꝝ admittẽs
iudex grauiter peccat: vt patet in. d. ca.
nemo vel ĩ foro ⁊ in. d. c. excōicamꝰ. el. j.
¶ Vtrũ ep̃i et alij superiores possint
*aduocare pro alijs? Rñ. ꝙ non corā ecclesiastico vel ciuili iudice. vt. xj. q. j. re
q̇ dẽ. lxxxviij. di. perl atum. ⁊. c. episcopꝰ
xiiij. q. v. deni. xxj. q. iij. per totum.
¶ Vtrum sacerdos possint aduocare?
*Rñ. ꝙ nō pñt ne coram ecclesiastico
vel ciuili iudice nisi in. iiij. casibꝰ vt ĩ fi.
de posthu. extra ne cle. vel monachi. sa
cerdotibus. xv. q. ij. c. vni. xiiij. q. v. deni
. Primus casus est ꝓ se. secũdus pro
ecclesia sua. tertius ꝓ personis sibi cōiunctis: ⁊ hoc intellige qñ non possunt
habere aliu
ʒz vel ita bonũ. persone aũt
cōiũcte sunt in isto casu vs ad quartũ
ḡdũ. C. de epis. ⁊ cle. aut̃. licẽtia. C. de ad
uo. di. iu. l. petitionẽ. q̃rtꝰ casꝰ est ꝓ miserabilibꝰ ꝑsonis: ĩtellige miserabiles ꝑso
nas oẽs illas q̃ ꝑ se ꝓprias cās nō pñt
ministrar̃ vł eccłiastico auxilio ĩdigẽtes lxxxvj. di. c. fi. in fi. ⁊. lxxxvij. di. defen
siones. C. qñ impe. ĩter pu. ⁊ vi. per tot.
|
Jn criminali vero corā seculari iudice
nullo modo possunt: vt. j. dicam. §. j.
¶ Vtrũ diaconi vel subdiaconi benefi
*ciati vel nō bñficiati possint aduocare
Rñ. ꝙ corā seculari iudice nō pñt. c. j.
postu. nisi pro causa sua: vel eccle sie
fue vel miserabiliũ ꝑsonarũ ẜm Spec.
tit. de aduo. alleg. d. c. j. in quo gl. dicit
etiā ꝙ pro miserabilibꝰ ꝑsonis l
ʒz alle
gat. d. c. fi. Et sic pt
ʒz ꝙ ĩ oĩ casu possunt
in quo ⁊ sacerdotes ĩ foro seculari pñt.
Coram aũt ecclesiastico pñt ẜm Jnno.
in. d. c. j. beneficiati tñ nihil querent ꝓ
salario: s
ʒz oblata spōte recipere pñt. xv.
q. ij. c. vnico sed gl. dicit ꝙ nō seruat̃
nemo iudicat stipendijs. c. cũ ex officij
de prescrip.
¶ Vtrũ in minoribus ordinibꝰ consti
*tuti possunt aduocare? Rñ. ꝙ si sint bñ
ficiati nō possunt nisi corā eccłiastico
iudice. c. j. de postu. limita hoc ẜm Pa.
⁊ Host. qñ hñt sufficiẽs bñficiũ ad eoꝝ
sustẽtationẽ: sinō hñt pñt ꝑ aduoca
tionẽ acq̇rere sibi etiā si sũt diaconi vel
subdiaconi. Si aũt nō sunt beneficiati
possunt tam corā eccłiastico etiā se
culari in causa ciuili. Jn causa aũt criminali nullo modo possunt coram seculari iudice. ne clem. vel mo. c. snĩam.
xxiij. q. viij. his a q̇bꝰ. lj. di. aliquātos.
quidā tñ dicũt eos posse ꝓ reis postu
lare ⁊ appellare ⁊ appellationẽ ꝓseq̇.
ar. xxiij. q. v. c. j. ⁊. c. eos Sed tutius est
in totũ abstinere. d. c. sniam. vt not. d.
glo. in. d. c. aliquantos.
¶ Vtrũ religiosus possit postulare Rñ.
*ꝙ nō nisi cũ vtilitas monasterij expos
ceret abbate imperāte. c. ex parte. de
postu. Et extẽdit̃ etiā ad canonicos re
gulares vt ibidẽ patet. Et ibi di. Pa. ꝙ
op
ʒz ꝙ predicta duo siłia cōcurrāt ałs
nullo modo etiā corā ecclesiastico iudi
ce esse aduocatꝰ vel ꝓcurator pōt. Si
vero p̃dicta duo cōcurrant: pōt etiam
corā iudice seculari. ar. in. c. j. ⁊. c. fi. eo.
ti. Jntellige in causa ciuili tantum.
¶ Vtrũ ꝓpter lucrũ applicādũ mona
*sterio abbate ĩperāte possit monachꝰ
esse aduocatꝰ vel ꝓcurator? Rñ. Jnno.
in. c. cũ. J. ⁊. A. de sen. ⁊ re. iudi. ꝙ etiam
pro laico potest esse aduocatus ⁊ procurator monachus ꝓpter vtilitatẽ mo
nasterij. Et ita r ꝙ do. Lap. seruauit.
sed ↄ̃riũ ꝙ nō possit tenet. Jo. an. Ego
aũt dico cũ Pa. in. d. c. ex parte fore ma
gis honestũ ⁊ equũ vt abstineat ar. c.
nō magno. ne cle. vel mo. ⁊. xvj. q. j. alia
est cā. aduerte tñ q clerici ⁊ monachi
solũ ꝓhibẽt̃ vt dixi: postulare qñ indifferẽter exercere volunt talia officia
ẜm Jnn. in. c. vnico de ob. ad ratiosecus si
volunt solũ assumere in vna causa. Et
hoc sequitur Arch i. in. c. ꝑuenit. lxxxvj.
dist. Et placet ⁊ videt̃ equũ licet. Colle
in. c. dilecti. de arbi. teneat ꝙ nec etiā ĩ
vna causa: ⁊ forte melius.
¶ Vtrũ aduocatus teneat̃ gratis ꝓ im
*potente aduocare? Rñ. Pa. ĩ. c. j. de offi.
iudi. Host. distinguit sic aut est potẽs
ad soluendũr ⁊ sic est vera opi. Goffre.
qui dicit ꝙ nō tenet̃: sed iudex d
ʒz sibi
cōstituere salariũ ẜm facũdiā ⁊ ꝓ modo litis ⁊ cōsuetudinis patrie vt. l. j. §.
in honorarijs. ff. de va. ⁊ extraor. cog.
Aut est ĩpotẽs ⁊ tenet̃ gratis aduocare lege diuina hoc precipiẽte Matth.
xxij. Diliges ꝓximũ tuũ sicut teipsum
Et credo ꝙ peccat mortaliter qñ scit ta
lẽ impotẽtẽ incurrrere notabile dānũ
ex defectu aduocati: si requisitus eũnō
adiuuat gratis. Secus si leue dānum
tunc essetveniale. Et similiter iudex
peccat mortaliter vel veniałr sicut aduocatꝰ si sciẽs talẽ impotentẽ nō ꝓuidet sibi de aduocato: precipiẽdo alicui
iploꝝ ꝙ gratis aduocet ꝓ tali impotẽ
te. Et si ei nolũt obedire. pōt ⁊ d
ʒz eisin
terdicere offm̃ aduoc ationis. l. ꝓuiden
dũ. C. de post. ar. l. mortis est. ff. de penis
⁊ in. l. j. ff. de offi. p̃fect. vt. ⁊ in. d. c. j. Et
etiā cauere ne potentior offendat aliā
partẽ: vt no. Bar. in. l. illicitas. §. ne po
tentiores. ff. de offi. presi.
¶ Vtrũ aduocare possit quis cōtra eũ
*a quo recepit bñ ficia sine vitio ingratitudinis? Rñ. ꝙ non pōt: vt pt
ʒz in ca.
de post. imoposset donatio reuocari. ar.
d. c. fi. iuncto. c. fi. de dona. Sed aduerte
|
beneficiũ datũ pro mercede laboru
ʒz
⁊. seruitiorũ nō ẽ gratuitũ bñficiũ. facit
l. aquiliꝰ regulus. ff. de dona. ibi dona
tio facta magistro rōne discipline non
est mera donatio ⁊ iō reuocari nō pos
set ratione ingratitudinss
ʒz solũ modo
qñ donatio seu beneficiũ est gratuitũ
fallit hoc qñ pro se vel ꝓ parte vel matre impotente: aut pro alia miserabili
ꝑsona aduocat vt colligit̃ vt specu. in
titu. de aduo. tunc pōt sine vitio ingratitudinis.
¶ Vtrũ aduocatus teneat̃ ad restitu
*tionẽ si per imprudentiā aut negligẽtiā suam admisit causam cliẽtuli? Rñ.
Host. vt recitat Spe. in tit. de aduo. ꝙ
tenet̃. ar. l. ibidẽ iuris. ff. ad. l. aquil. Et
breuiter tenet̃ ẜm eundẽ. Host. qualitercũ eiꝰ vitio ꝑdat̃. ar. l. si vero ideo
ↄ̃ emptorẽ. ff. de euic. Secus si ex qualitate causa: vel defectu probationũ:
tunc vitiũ est materie non artificis. ff.
ad. l. aquil. ĩ. seruus seruum. §. si calicẽ.
De quanta aũt vel quali negligẽtia vł
iperitia teneat̃. vide. j. culpa §. v. ⁊. vj.
Multo magis tenet̃ si dolo suo cliẽtulꝰ
amisit causam. ff. de iudi. l. si fi liusfa. l.
di. sepe.
¶ Vtrũ aduoctꝰ fciẽ ter de fendẽs cau
*sa
ʒz inuistā teneat̃ ad restitutionẽ? Rñ.
ꝙ vltra mortale pctm̃ q cōmisit tene
tur ꝙ Monar. tit. resti. ad oẽ q amisit
ille contra quem patrociniũ p̃stabat:
siue ꝑ maliciā siue ꝑ ꝑtinatiam vel fal
sitatẽ: ⁊ etiā cliẽ tulo si eũ decipit dās
ei intelligere eũ hr̃e causam iustam:
aliter non litigasset ar. C. de admi. tu. l.
non est ignotum.
¶ Quid si ignorabat iniustā cām? Rñ.
*ꝙ si hec ignorātia ꝓuenit ex culpasua
vt puta nō ẽ peritꝰ in iure: aut nō
ĩq̇siuit a cliẽtulo vt debuit debita merita cause credo ꝙ similiter teneatur
ad restitutionẽ: non solum illi contra
quem aduocauit verũ etiam clientulo
suo si aliter nō litigastet ẜm modum
culpe ⁊ regulas de quibus. j. culpa. §.
v. Si vero prefata ignorantia ꝓuenit
ex qualitate negocij vel falsa informa
tione vel mala cliẽtuli excusat̃. Tenet̃
tñ eā dimittere post cognoscit iniusticiā cause. l. rẽ nō nouā. §. patroni. C.
de iusti. Et salariũ receptũ restituere te
net̃ ẜm Mona. ti. de aduoca. Q credo
necestariũ qñ ex culpa sua ꝓuenit talis
ignorantia: ałs nō credo nisi de cōsilio
Et sic tenet Hostien. his concor. Tho.
ij. ij. q. lxxj.
¶ Vtrũ a duocatꝰ possit petere salariũ.
*Rñ. ꝙ cā nōdũ incepta pōt petere ꝓut
vult nisi ĩ casu vbi alius bonus nō in
ueniretur. arg. eorũ que no. in. l. j. C. de
epi. au. Cā ꝟo incepta vel finita vel qñ
aliꝰ bonusnō inueni ret̃: nō pōt petere
nisi moder atũ attent a qualitate cause
laboris ⁊ consuetudine regionis ⁊ ido
neitate aduocati: vt colligit̃. iij. q. vij. §.
arcentur in tex. ⁊ gl. Aduerte hic ꝙ ad
uocato ⁊ ꝓcuratori: non licet facere pa
ctũ de quota litis ne etiā de certa
titate vel re cũ hac cōditione si vincat
est eadem rō sicut ⁊ de promissione
quote litis q̃ ideo ꝓhibita est: ne per
fas ⁊ nephas intẽdat ad victoriā cause vt possit cōseq̇ ꝓmissum. S
ʒz qñ simplicit̃ ꝓmittit̃ aliq̇d certũ: siue titas
siue res ꝓmercede siue vicat siue perdat: ⁊ etiā sivltra hoc ꝓmittit̃ aliq̇d no
mine palmarij q est modicũ quid: nō
magnũ. sic valet pactũ: cessat ratio
predicte prohibitionis in isto casu. Et
ẜm hoc cōcor. doc. ⁊ gl. in. l. sumptus. ff.
de pac. ⁊. l. j. in verbo. ⁊ si noĩe palmarij
ff. de va. ⁊ extra or. cog. ⁊. l. si q̇. C. de po
stu. ⁊. l. litẽ. C. de ꝓcu. ⁊. l. salariũ. ff. mā.
q̃ multum intricate ⁊ varie loquuntur.
Jtẽ nota ꝙ aduocatꝰ ⁊ ꝓcurator nō pōt
accipere salariũ q excedat centũ aureos in vna cā. l. j. §. in honorarijs. ff. de
va. ⁊ extra ord. cog. ⁊ in gl. j. d. l. salariũ.
Jtem non possunt predicti aliquẽ ↄtra
ctũ facere cā inepta ⁊ nondũ finita cũ
clientulo. C. de postu. l. q̇sq̇s. ⁊. iij. q. vij.
.§. item si quis.
¶ Vtrũ salariꝰ de publico possit aliq̇d
*petere ab aliqͦ particulariter? Rñ. Pa.
ĩ. c. j. de postu. ẜm Jnn. ꝙ nō ab aliqͦ li
tigāte: sic nec pōt salariatꝰ medicꝰ ab
|
aliquo cōstituto in infirmitate: s
ʒz a nō
litigantibꝰ vel sanis licite recipiũt:
salaria sunt cōstituta talibꝰ solum pro
litigantibus ⁊ infirmis. probatur in. l.
antepe. C. de profes. ⁊ me. li. x.
¶ Vtrũ q̇s possit aduocare pro vtra
*parte? Rñ. Spe. in ti. de aduo. ꝙ sic. ar.
xl. v. di. disci plina q̃si ĩ fi. ⁊ ibi gl. extra
de postu. p̃l. bone memorie. el. j. quasi ĩ
princ. Q verũ credo ĩ casu dubio: ałs
nō: diu cā est dubia pōt aduocatꝰ
patrocinari sine peccato ẜm Rod.
¶ Vtrũ aduocatus possit vtideceptiōe
*cōtra eũ qui habet iniustā causam. dic
vt. j. bellum. §. xix.
AFfinitas
quid sit ⁊ quomo
do impediat ma
trimonium. vide infra matri
monium tertio impedimen
to. xv.
De affinitate ⁊ per quos incipiat:
no. bal. in. l. affinitatis post prĩ. ꝟ. ⁊ no.
ꝙ filiꝰ. C. cōia susce. gl. ĩ. l. nō facile. ff.
de gradi. ⁊ ibi Dy. in versi. non sunt af
fines bar. in. l. q seruius. ff. de cōdi. ob
causam vbi que affinitas matrimoniũ
impediat.
Agnati sunt
qui ꝑ viriles sexus ꝑ
sonas cognitione cōiũ cti sunt. nā in agnati cognatis intelligunt̃ vt genus in specie vñ fratres ex
eodẽ patre: filius fratris nepos et huiusmodi agnati sunt. At q̇ per feminini sexus cognitionẽ iũgunt̃ nō agnati.
sed naturali ratione cognati sunt. sicut
filij sororis vel amitte. ff. de legi. tute. l.
sunt autem.
Agnatorũ appella qui veniāt. gl. ⁊
bar. in. l. j. §. dñi. ff. ad sylle. Bal. in aut̃.
successione ꝟsi. vl. q̃rit̃. C. de suis ⁊ legi.
⁊ agnati ⁊ cognati sint hodie cognati:
no. in autẽ post fr̃es. C. de suis ⁊ legi. ⁊
quo ad que Bar. post gl. ij. §. fi. ꝟsi. an
vero hodie. ff. de le. ij.
ALchimia
vtrũ liceat? Rñ.
Oldra. in consilijs suis tenet ꝙ sic. qũo non
faciant per artem magicam
vel per aliam legibus odiosam vt dicit. l. vnica. C. de thesau. quia
tales metallarij sunt qui labore ꝓprio
sibi ⁊ reipublice commoda cōparant.
C. de metal. lib. xj. Et iura propter publicam vtilitatem que ex eorum officio
videt̃ resultare fauent eis. nā possunt
inuito dño ingredi fundũ ad metallũ
inquirẽdũ. l. iij. ⁊. l. quosdā. ⁊ ibi no. C.
de me. q ałs non licet. l. vnica. ⁊. ff. de
acqui. re. do. l. iij. Rō est: vbi dicit̃ in
li. de ꝓprietate rerũ. in. c. de alchimia.
omnia metalla procedunt ex eodẽ prin
cipio. s. ex sulphure ⁊ argẽto viuo: sed
ex virtute elementorũ q̇ hñt maiorẽ in
fluentiā in vno loco in alio ĩ vna mi
neria sit stannũ: ĩ alia argẽtũ. Cũ ergo
ars imittet̃ naturā. ff. de adop. l. adop.
nō igit̃ est peccatũ si per virtutẽ q̃ est
in elementis aut herbis archimiste de
stāno volũt facere argentum cũ sit
ex eodẽ principio: ⁊ in habẽtibꝰ symbo
lũ facilior sit trāsitus. ĩsti. q̇. mo. tol. ob.
.§. j. Cũmulte ꝟtutes sint ĩfinite herbis
⁊ lapidibꝰ. xxvj. q. v. nec mirũ circa me
diũ. Sed his nō obstantibꝰ credoꝙ sit
illicita ex multis respectibꝰ: tũ ṗmo
nullꝰ inuenit̃ q̇ habeat verā hmōi artẽ licet dicat̃ de multis: s
ʒz falsum ex ex
periẽtia. tũc videmꝰ ꝙ cōiter ipsam
faciẽtes cōsumũt ⁊ a cōiter accidẽ tibꝰ
est standũ. Vñ de ipsis dicit̃. ij. Thim̃.
iij. semꝑ addiscentes ⁊ nun ad veritatis scientiā ꝑuenientes: experiẽtias
multas faciũt ⁊ nun ad ꝑfectũ attin
gunt: tp̃s vitam cōsumunt: nec id q
operant̃ h
ʒz veritatẽ cũ aurovel argẽto
sed solũ apparentiā: ĩdeo sunt semper
cōdenādi alchimiste. Et hoc euidẽter
probat̃: nemo in publico ea
ʒz vult fa
cere vt appareat ꝙ male agũt. odiũt
lucẽ: ⁊ si aliqñ aliq̇d veri faciũt: aut fit
cũ damno cōputatis expẽsis vel ex ali
qua deceptione imponendo aurũverũ
vel aliqua diabolica fallacia. q̃ vt eos
attendere faciat hmōi facit eis verum
auru
ʒz ex appositione auri veri: occulte
aliquando. Cũ ergo fit tale excercitum
contra vtilitatem publicam: vt pt
ʒz ex
cōsumptione rerum: ⁊ vt communi|
ter faciunt ex eis monetā falsam: ideo
simpliciter sunt condemnandi eam facientes.
Alea
vide. j. Ludus. §. iij. cum sequẽtibus.
Alienatio
quid dicitur? Rñ. ꝙ proprie et stricte est omnis
actus per quā transfertur dñium. dicit
tex. C. de fun. do. l. j. ⁊ ẜm glo. in. c. nulli
liceat. de reb. ec. nō alie. ⁊ eaʒz sequũtur
docto. ibidem. Largissime autẽ aliena
tio r datio ĩ emphiteosim ⁊ locatio ad
longum tempus: vt voluit Jac. de bel.
in aut̃. de non alie. §. quia vero. Et quā
do sola possessio in alium trāsfertur: vt
not. Jnno. de re. ec. nō alie. c. ep̃i. ⁊ Albe.
in aut̃. hoc ius por. C. de sa. san. ⁊ c. Sed
cōtra videt̃ tex. in. c. nulli licet. vbi dic.
Alienatiōis aũt verbũ cōtinet cōditionẽ. s. vendere sub cōditiōe. alij habent
cōductionẽ ad longũ tp̃s donationeʒz:
vẽditionẽ ꝑmutationẽ et emphiteosim
ad perpetuũ cōtractũ. hec tex. sed scm
verbũ cōtinet denotat propriam naturā vocabuli: vt dicit Bar. in. l. affinitates alias incipit. l. q̇ eoꝝ. ff. de postu. §.
itẽ pōpo. vbi dicit se dānasse gl. ĩ. l. gallus. §. vt institues. ff. lib. ⁊ pohstu. Et
sic cōsuluisset ꝙ vbi statuto cauetur q
tutela solũ venia matri ⁊ auie. ꝙ etiam
ꝓprie venit pro auus ⁊ noĩe nurus pro
nurus: ⁊ noĩe filij venit nepos ⁊ prone
pos nisi addatur aliq̇d quod faciat determinationẽ ad certam personā: ita li
mitat Bar. in. d. §. vt instituẽs ⁊ no. idẽ
in. l. liberorũ. ff. de ver. sig. Pa. in. c. nulli liceat dic ꝙ in materia fauorabili et
larga: vt. d. c. nulli est veꝝ: sʒz in materia
odiosa venit nisi quod dixit cōtractus
per quẽ trāffertur dñium propterea in
rebus eccłie alienādis accipitur alienatio: vt. d. c. nulli ẜm glo. ibidem.
Quid veniat appellatiōe alienatio
nis not. in. l. fi. C. de reb. eccle. nō alie. in
stituarij. §. j. quibus alie. nō liceat. ⁊ ad
quesitum. iiij. versi. vide. glo. in rub. ca.
que sit long. consue. ⁊ in. l. fi. §. necessita
tem. ⁊ ibi Bal. versi. ⁊ ex predictis dicimus. iuncto versi. ideo dicit Archi. col.
v. C. de bo. que libe.
¶ Alienatio de fratre ad sororẽ non est
*ẜm Jnno. eo. titu. alleg. C. de fideicom.
voluntatis.
¶ Que requirũtur in alienatiōe rei eccle siastice? Rñ. Panor. in. c. cum aposto
lica. de his que. fi. a prela. ꝙ. v. Primo
tractatus. s. an expediat vel non. Secũ
do consensus capituli. Tertio ꝙ fiat ꝓ
vtilitate ecclesie. Quarto autoritas superioris. Quinto subscriptio. ⁊ hec ponitur. in. c. tua. de his que fi. a prela. in
ca. j. eod. titu. et. c. nulli de reb. ecclesi.
non alie.
¶ Vtrũ subscriptio requiratur necessa
*rio? Rñ. Pa. in. c. j. de his que fi. a p̃la. ꝙ
Jnno. dat vnā regulā ꝙ nũ requiratur subscriptio nisi in casibus a iure ex
pressis. Rñ. regulariter in qualibet
dispositiōe sufficit cōsẽsus. nec requiri
tur scriptura. l. pactũ. C. de pac. vide gl.
in. c. j. de censi. lib. vj. ⁊ ideo venditionẽ
permutationẽ: ⁊ donationem prelatus
facere nō pōt: nisi de consensu capituli
⁊ subscriptione canonicoꝝ. Albe. in. d.
aut̃. hoc ius. tenet ꝙ subscriptio in alie
natiōe rei eccłiastice regulariter nō ẽ
necessaria: nisi in tribꝰ casibus predictis. s. venditione permutatiōe ⁊ dona
tiōe: vt in. d. c. tua. ⁊ in casibus no. per
Archi. in. c. sine exceptione. xij. q. ij.
¶ Que sunt cause legitime alienatio
*nis reꝝ ecclesiasticaꝝ. Rñ. Panor. in. d.
c. nulli liceat: ꝙ sunt quatuor. Prĩa ne
cessitas si debita vigent. ⁊ ecclesia non
pōt satisfacere de fructibus. Secunda
vtilitas. s. vt habeat rem meliorem. et
ista ponuntur in aut̃. hoc ius. C. de sa.
sā. ec. ⁊. r. q. ij. c. hoc ius. Tertia pietas
xij. q. ij. aurũ. ⁊ c. sanctoꝝ. Quarta com
moditas: vt quia res est magis damno sa ꝙ vtilis ecclesie: vt in. c. terrulas.
xij. q. ij. ⁊ ibi plene in glo.
¶ Vtrũ oĩs alienatio rei eccłiastice sit
*ꝓhibita sine prefata solẽnitate vel aliqua de p̃fatis causis? Rñ. ẜm doc. in. c.
nulli liceat ꝙ nō. s
ʒz immobiliũ ⁊ noĩe
immobiliũ reꝝ cōprehẽdũt̃ ea q̇ seruā
do seruari pñt. facit. l. tutores la. ij. C.
|
de admi. tu. ⁊. c. tua. de his q̃ fi. a p̃la. ẜ
ʒz
Albe. in. d. aut̃. hoc ius t
ʒz ꝙ mobilia q̃
etia
ʒz seruari pñt alienari possunt sine
predicta solẽnitate vt oues ⁊ c. nisi sint
ad diuinũ cultũ deputate: tunc seruabitur. auten. propterea. C. de sa. san.
ec. s. vt non vendantur nisi ꝓ necessita
te ⁊ vtilitate ⁊ placet.
¶ Vtrũ pecunia sit de his q̃ seruando
*seruari pñt. Rñ. Pa. ĩ. d. c. nulli liceat. ꝙ
nō: retẽta nihil operat̃. lxxxviij. dist.
eijciens. ⁊ no. in. c. cũ plures in fi. ff. de
admi. tuto. vbi tutor d
ʒz pecuniā pupil
li ponere in emptiōe p̃dioꝝ. Q veru
ʒz
credo nisi in duobꝰ casibꝰ. Primꝰ cum
pecunia eccłie esset deputata ad emẽda bona immobilia: tũc iudicat̃ bonũ immobile nec posset mutari. tex. est
simgu. ⁊ ibi Bal. et Ludo. de ro. l. iij. §.
q̇d ergo. ff. de ↄ̃. iudi. tu. ⁊ vtil. actio. Et
ꝑ hoc tenuit Albe. xxiiij. q. iij. ꝑte statu
torum. ꝙ qñ statuto cauetur ꝙ mulier
lucretur dimidiā partẽ bonorũ ĩmobi
lium mariti decedẽtis sine liberis ꝙ lu
crabit̃ partẽ pecunie deputate ad bona ĩmobilia emẽda: illa pecunia iudicabit̃ vt ĩmobilis: s
ʒz Bal. ẽ ↄ̃rius. ĩ. l.
cetera. §. fi. ff. de leg. j. ⁊ allegat mirabile
ʒz tex. in. l. cũ ĩ fundũ. §. si fundũ. ff. de
iur. dot. Et istud credo verũ quo ad dictũ statutũ: iura adducta per Albe.
ff. de here. insti. l. ex facto. §. ceterũ. la. ij.
loquunt̃ in actu fauorabili vltime volũtatis: siłr et cle. ne romani de elec. Et
cũ p̃fatum statutũ sit cōtra cōem dispositionẽ iuris ergo illa iura ad hoc non
debẽt allegari. Similiter. l. si nō sũt. ff.
de aur. ⁊ arg. le. §. q̇d ergo ponit casum
vbi argentũ ceptũ sabricari habetur ꝓ
facto ⁊ nō pro infecto fauore minoris.
Scs casus est quādo pecunia esset in
magna quantitate facit. c. licet hely.
de simo. vbi accusatur prelatus ꝙ male
expẽdit non modicam pecuniam. ergo
non potest ea vti sicut fructibꝰ: secus si
esset modica quātitas. Et sic limito di
ctũ Panor. ⁊ ita intelligas. d. c. nulli.
¶ Quid est illud quod seruando serua
*ri pōt? Rñ. ẜm Ange. §. quia parum. in
gl. singłaris in. l. vnica. C. si aduer. vsu.
auten. de nupt. ꝙ dicit̃ omne illud q
nō consumitur triennio ⁊ est. Hoc limi
to qñ tale quod seruatur pōt producere
frustũ sic seruatũ: ałs nō. arg. l. j. §. fuit
quesitũ. ff. ad trebel. ⁊ ita ĩtellige gl. in
d. §. fuit q̃situm. ⁊ facit tex. in. l. aristo. §.
fi. cũ. l. seq. ff. de iur. deli. Et sic q̃ vsu cō
sumunt̃ nō sunt de illis que seruando
seruari possunt. Fallit in pecunia vt di
ctum est: quia est casus specialis.
¶ Vtrũ iura actiones ⁊ noĩa debitorũ
*censeant̃ mobilia vel immobilia? Rñ.
Pa. ĩ. d. c. nulli ꝙ nō ꝓprie: mobile et
immobile clauditur aliqͦ termino: vt. ĩ.
momentũ. ff. de ꝟb. sig. Et iō cũ sint q̇d
incorporale sunt ĩ tertia spẽ: vt pt
ʒz in. l.
a diuo pio. §. in vẽditiōe. ff. de re iudi.
Jō ↄsuluit Oldr. ꝙ si ṗnceps relinq̇t bo
na immobilia distribuẽda nō veniunt
pene nondũ exacte. Vnũ tñ no. si quis
volẽs cō prehẽdere totũ pr̃imoniũ suũ
facit solā mentionẽ de mobilibꝰ ⁊ ĩmo
bilibꝰ: tũc iura actiōes. ⁊ noĩa debitoꝝ
sunt ĩmobilia si adherẽt ĩmobilibꝰ. Si
ꝟo adherẽt mobilibꝰ sunt mobilia. et
ide
ʒz de annuis redditibꝰ. Et sic limita
cle. exiui. §. cum annui redditꝰ. de ꝟbo.
sig. facit gl. ĩ. c. ij. de reb. ec. nō alie. li. vj.
Alienari tñ nō pñt sine debita solennitate ⁊ cā: seruando seruari pñt uis
Dy. vt no. Albe. ĩ. d. aut̃. hoc ius ↄsulue
rit posse alienari: q posset teneri post
factũ vel etiā ante ex magna causa.
¶ Vtrũ mobilia p̃ciosa eccłie censeant̃
*immobilia? Rñ. ꝙ sic vt colligit̃ ex. l.
lex qui tutores. C. de admi. tu. ⁊ ex glo.
in. c. ep̃us. qui mancipium. xij. q. ij. simul iunctis. Jdẽ tenet Panor. in. d. c.
tua de his que fi. a prela.
¶ Vtrũ p̃fata forma requirat̃ in oĩ alie
*natiōe reꝝ ĩmobiliu
ʒz eccłiaꝝ? Rñ. Pa.
vt refert Gemi. ĩ. c. de re. ec. nō alie. li. vj.
q̃si in fi. ꝙ tractatꝰ non requirit̃ nisi in
eccłijs cathedralibꝰ nō in eccłijs inferioribus s
ʒz sufficit ↄsensus superioris.
Sed ego credo verum dictũ Panor. qñ
ecclesie inferiores nō habẽt capłm ałs
nō. ar. cle. j. de re. ec. non alie. Causa au|
tẽ legitima. l. vt necessitas vel vtilitas
semꝑ requirit̃: vt ĩ. d. cle. j. Et l
ʒz non di
cat nisi de necessitate vel vtilitate etiā
pōt fieri ꝓprietate. Rō vbicũ statu
tũ vel ↄstitutio loquit̃ in materia iuris
⁊ aliquos casus excipit nō per hoc firmat regulā in nō enumeratis ↄtra ius
cōe antiquũ quinĩmo in casibꝰ nō exce
ptis supplet̃ a iure cōi. facit. c. ad audienti. j. cũ ibi no. de cle. nō residẽ. facit gl. ⁊ Bar. ĩ. l. serui. ff. de vsucap. vbi
no. volũt ꝙ si vnũ ius ponit regulā et
excipit aliquos casus cũ dictione taxa
tiua ꝙ nihilominꝰ excipiuntur alij casus q̃ reperiunt̃ a iure excepti in alia
ꝑte iuris. facit. c. qm̃ frequẽter iũcta gl.
j. rñ. vt lit. non contest. facit gl. in. l. j. C.
de ↄdi. inde. q̃ videt̃ velle ꝙ excep. vno
casu a regula videntur excipi oẽs simi
les. Satis est em̃ vnũ positũ exẽpli gra
tia. arg. l. nō possunt. de legi. c. trāsla.
de cōsti. Et q dicit̃ ꝙ exceptio firmat
regulā in nō exceptis: vt. ĩ. c dñs. xxxij.
q. vij. ⁊. in. c. qm̃. de cō. lepro. vbi di. dñs.
Nō l
ʒz dimittere vxorẽ excepta cā fornicationis: d
ʒz ĩtelligi ꝙ firmat regulā
in casibꝰ nō similibꝰ ⁊ nō specifice exce
ptis. sacit. l. j. ff. q vi aut clā. c. cũ dilecta. de confir. vt. l. Distingue tñ ꝙ si ca
sus cōsimiles non excipiunt̃ specifice
alibi tunc in materia fauorabili exten
dit̃: ⁊ pia ꝑ idẽtitatẽ rationis: vt sentit
gl. in. l. j. illud. C. de sa. san. ec. secꝰ ĩ materia restringibili: vt no. ĩ. l. j. C. de pac.
qui fi. di. vide q no. in. c. cũ inter alia
de immu. ec. ⁊. d. c. cũ dilecta. et. d. c. qm̃
quot nota. qui a facit ad multa.
¶ Quid si episcopꝰ non habet capitu
*lũ: ecclesia est destructa ꝓpter guerras ⁊ hmōi? Rñ. Panor. in. c. j. de his q̃
fi. a prela. dicunt doc. ꝙ loco canonicorũ aduocet aliquos clericos honestos
ar. lxv. di. si forte. ⁊. l. vbi absunt. ff. de tu
to. ⁊ cura. da. bonꝰ. tex. xvij. q. iiij. nulla
res. Et hoc est vtile seruare etiā in alie
natione ecclesie inferioris.
¶ Vtrũ necessitate occurrẽte q̃ nō pati
*iur vt habeat̃ recursus ad superiorẽ licite possit fieri alienatio sine eiusdẽ su
perioris licẽtia vide. j. iuramẽtũ. iij. §. j.
¶ Quis dicat̃ superior: vt ꝓ licẽtia ad
ip̃m recurrāt̃ in cā alienationis rei ecclesiastice? Rñ. ꝙ in nō exẽptis est ep̃s
ꝓprius. Jn exẽptis est p̃latus ipsoru
ʒz
sub q̇bꝰ sunt vt abbates in ecclesijs sibi subiectis: ⁊ ministri minorum quo
ad monasteria sancte Clare: ⁊ ꝓuincia
les p̃dicatoꝝ quo ad sua monasteria.
Jta elicit̃ ex no. ĩ. clemẽ. j. ⁊ ꝑ Cardi. in
c. statuimus. de transac.
¶ Vtrũ recipiẽs rẽ eccłie sine obserua
tiōe solẽnitatis teneatur eā restituere
Rñ. ꝙ sic ẜm Mo. titu. de alie. etiā cũ
fructibꝰ. nec pōt repetere p̃ciũ ab eccle
sia. xij. q. ij. non liceat. x. q. ij. hoc ius in
aut̃. de nō alie. §. j. Limita hoc verũ ꝙ
nō repetit p̃ciũ ab eccłia. nisi ↄuersum
fuisset ĩ vtilitatẽ ecclesie arg. c. j. de deposi. Do. ⁊ aliā limitationẽ ẜm. d. Ant.
ꝙ qñ cā legitima fuit alienationis lʒz
nō sit seruata forma non tenet̃ in ↄsciẽ
tia: solennitates adinuente sunt ad
euitādum deceptiōes. Et ideo qñ deceptio nō subest si fuit cā legitima alie
nādi nō tenet̃ restituere in consciẽtia.
q bene not. recitat Pañ. in. c. pleri
de immu. ec. ⁊ est equissimum.
¶ Vtrum prelatus ecclesie possit renũ
ciare exceptioni competenti eccłie aut
transigere euidenter in dānũ ecclesie?
Rñ. Pa. in. c. j. de depo. ꝙ not. ẜm Jnn.
ibidẽ: nisi ex spāli ↄcessiōe pape facit.
l. preses. C. de trāsac. ⁊. l. cōtra iuris ciuilis regulas. ff. de pac. Ex quo infert̃
ꝙ nō pōt cedere liti ⁊ cause aut trāsige
re nisi sit cā euidẽs ⁊ debita solẽnitas
si actio sit ad rẽ immobilẽ: iuxta no. in
c. nulli liceat. de re. ec. nō alie. Si vero
sit ad rem mobilẽ pōt. vt no. gl. ĩ. d. aut̃.
hoc ius. Et hoc est veriꝰ ꝑ. l. cũ hi. §. si
cũ lis. ff. de trāsac. ⁊. l. nō solũ. C. de pre.
mi. uis aliqui teneant indistincte ꝙ
transigere potest. vt not. Alb. in. d. aut̃.
hoc ius.
¶ Vtru
ʒz p̃latus solus possit repudiare legatũ sine solẽnitate p̃fata? Rñ. vt
colligo et ↄsil. xj. Pau. de ca. ꝙ nō s
ʒz donationem sic. ⁊ dicit ꝓbari ⁊ bene ex. l.
|
magis puto. §. fundo. ff. de re. ea. q̃ sub
tu. Rō diuersitatis est. in donatione
non acquiritur donatario nisi volenti
et non ignoranti: sed in legato sufficit
factũ testatoris solius acquiritur enim
ignorāti. l
ʒz reuocabiliter. l. cũ pater. §.
surdo. ff. de leg. ij. ⁊. d. §. fundũ ergo legatũ est q̃sitũ ip̃o facto. Et sic intellige
no. ꝑ doc. ĩ. c. vt suꝑ de re. ec. nō alie. ⁊ in
c. tua de his que fi. a p̃la. Et mihi placet
uis Fede. cōsi. j. cōsuluerit ꝙ etiā legatũ pōt repudiare. Et cũ Fed. ẽ. Jnn.
in. c. ij. de dona. Bar. in. l. iubemus nul
lā. C. de sa. san. ec. vbi bene distinguit.
⁊ Pa. in. c. j. de do. ⁊ contu. vbi late posuit: sed eos nō sequor nisi qñ q legat̃
esse de his que alienari sine solẽnitate
possunt ante factũ: s
ʒz post factũ sic si le
gitima cā subesset. Et idẽ dic in qͦcũ
ꝓhibito alienari sine aliqua solẽnitate vel consensu alterius.
¶ Vtrũ iconomus ecclesie cui cōmis
*sa est in aliquo casu alienatio possit illā facere ↄsanguineis suis? Rñ. Pa. in
c. vt suꝑ de re. ec. nō alie. Legiste tenẽt
ꝑ aut̃. q̇buscũ modis. C. de sa. sanc. ec.
positā. x. q. ij. ꝙ nō: nec aliꝰ administra
tor cuiuscũ cōditiōis sit: s
ʒz Pa. dicit
nō esse verũ in p̃lato: sed bene in icono
mo ⁊ alijs. Ego tñ credo ꝙ in cōsciẽtia
si ex cā legitima facit excuset̃: ⁊ valeat
talis alienatio. ar. c. j. de coha. cle. ⁊ mu.
in tex. ⁊ in glo.
¶ Quid dicit̃ perpetuũ? Rñ. gl. x. q. ij.
*hoc ius. Prĩo ꝙ durat vs ad. xxx. annos. ĩsti. de ꝑpe. ⁊. tẽp. act. Sco ꝙ durat diu viuit cui ↄcedit̃. ff. ꝓ so. l. j. et
c. precarie. x. q. ij. Tertio ꝙ durat diu
pẽsio soluat̃. insti. de loca. §. adeo. Et sic
omnis talis cōtractꝰ ꝓhibet̃ sine solen
nitate et in causis de quibus supra dictum est.
¶ Vtrũ terre inculte date ad cultura
ʒz
*cũ ꝓmissione dandi eas in emphitheo
sim: possint dari post culturam ipsarũ?
Rñ. Pa. in. c. ad aures. de. re. ec. nō alie.
ꝙ sic extirpantibꝰ siue eoꝝ heredibus
alijs nō nisi seruata debita solennitate: nō sunt amplius terre siluestres.
¶ Vtru
ʒz sede vacante possint alienari
*bona ecclesie? Rñ. Pa. in. c. j. ne se. vac.
ꝙ aut sunt bona q̃ seruādo seruari nō
possunt: tũc in ecclesia ep̃ali iconomꝰ
siue capitulũ sine alia licentia poterit
sicut dicimꝰ in tutore. l. ex q̇bꝰ tutoris.
C. de admi. tu. ⁊. l. tutor q̇ repertoriũ. ff.
eo. Si ꝟo bona seruari pñt: tũc in eccle
sia ep̃ali nō poterũt alienari sine licen
tia pape solũ. ar. d. c. j. ⁊ ĩ. c. j. de re. ec. nō
alie. li. vj. Jn ecclesia ꝟo inferiori tũc si
magna vrget necessitas ⁊ ecclesia diu
est vacatura: nō pōt cōmode expectari
creatio prelati: tũc in istis duobꝰ casibus dicit Jnn. ꝙ dabitur curator bonis: ⁊ per illũ fiet alienatio: nec prius
poterit fieri etiam per archiep̃
ʒz ante
sit datus administrator ecclesie vacan
ti. vt in. d. c. libr. vj. facit. l. iij. ff. de cura.
bo. da. ⁊. q no. in cle. ij. de re. ec. nō alie.
⁊ concor. Aug. ⁊ Hug. similiter nō valet
alienatio facta a scismaticis vel intrusis. de scisma. c. j. xij. q. ij. alienationes.
Et tenet̃ q̇ eā recipit restituere nō solũ
rem: sed etiā fructus perceptos et qui
ꝑcipi poterũt a iusto possessore. c. grauis. de rest. spo. Et est excōicatus q̇ innittitur talibus alienationibus vt. j.
excommunicatio. vij. casu. ix.
*¶ Vtrũ prelatus habẽs bona distĩcta
a bonis capituli possit illā ↄcedere ali
cui ad vitā ipsius prelati. sine capituli
cōsensu alia solẽnitate? Rñ. Pa. in. d. c.
cōtinebat̃. de his q̃ fi. a prela. ꝙ Fed. cō
si. lj. tenet ꝙ sic. vide doc. in. c. veniens.
de trāsac. ⁊ maxime cā pietatis ꝑ text.
iũcta gl. xv. q. j. possessiōis. vide. Archi.
in. c. j. de reb. ec. non alie. lib. vj.
*¶ Vtrũin alienatiōe rei minoris requi
ratur aliqua solennitas? Rñ. Jnn. in. c.
j. de re. ec. non alie. lib. vj. ꝙ sic. s. cause
cognitio ⁊ decretum ⁊ causa legitima.
C. de pre. mi. l. minorũ. ⁊. l. si minores. ⁊
ff. de re. eo. qui sunt sub tu. l. magis puto. §. non passim. ⁊. §. si es. et. §. se. et hoc
verũ etiā in immobilibus p̃ciosis
ẜm eundẽ ibidẽ ałs habet cōtra possidẽtẽ
rei vendicationẽ cōtra tutorem aut curatorem personalẽ actionem tutele vel
|
negocioru
ʒz gesto. d. §. si ex. ⁊. §. seq. C. de
premio. l. si p̃ses. Et dicit ibidẽ Jnnoc.
ꝙ decretu
ʒz est snĩa ⁊ non imponit̃ sine
cause cognitiōe: ⁊ ideo in scriptis ẽ dādum. C. de sen. ex pe. reci. l. ij. de re. eo. q̇
sunt sub tu. l. j. et. d. §. si es. ⁊. d. l. minorum. Sepe tamen in iure decretum vo
catur autoritas. l. j. C. de mi. et .l. j. C.
quando decre. opus non est.
¶ De alienatiōe possessionis date sub
*conditione non alienetur. vide. j. dona
tio. §. xlvij.
¶ Vtrũ valeat alienatio facta per eu
ʒz
*qui commisit capita le crimẽ etiam ad
piam causam? Rñ. Jnno. in. c. ꝓpter
de elec. ꝙ alienatio tenet dũmodo fiat
añ snĩa
ʒz. l. post cōtractā. ff. de dona. ⁊. l.
si q̇s post hac. C. de bo. dā. q̃ precipit ꝙ
bona illius qui capitale commisit crimen publicentur intelligenda est post
snĩa
ʒz inuẽta: vł ex suspicione pene alie
nata vt. ff. de dona. cau. mor. l. si aliq̇s.
Fallit in crimine lese maiesta. vt in gl.
d. l. post contractum similiter heresis:
vt in. c. cum Secundu
ʒz de here. li. vj.
sunt in commissum a die commissi criminis vide. j. hereticus. Jdem dic in
quocun crimine q ipso facto bona
ipsum perpetrantis essent confiscata.
¶ Vtrũ alienatio ĩ fraudẽ creditoꝝ vel
patrono valeat? Rñ. Jnno. vbi. s̃. ꝙ nō
*qnia venit reuocanda. vt. ff. de his que
in frau. cre. per totũ. immo plus uis
non sit facta in fraudẽ: si tamen fraus
ex ipso facto reuocatur. l. omnes. §. lutius. ff. eo titu.
¶ Vtrum alienatio reilitigiose valeat.
*vide. j. cessio: in principio.
¶ Vtrũ alienatio fundi dotalis vel re
*rum donatarum propter nup. valeat
vide. j. dos. §. xj. ⁊. xij.
¶ Qui prohibeantur alienare: vide. j.
*dona. §. iiij. cum sequentibus.
¶ De alienatiōe bonoꝝ mobiliũ q̃ ser
*uādo seuarr non pñt facta ꝑ eccłiasticas ꝑsonas vide. j. clericus. j. per totũ.
Alimenta
alimẽtorum appellatione vestimenta et calciamenta intelliguntur in legatis. vt. ff. .
alimen. ⁊ ciba. leg. Jdem dico si legatus est victus: vt. ff. de ꝟ. si g. l. ꝟbo. victue. Secus si cibaria sunt relicta: vt. ff.
de ali. ⁊ cib. le. l. añ pe. Jtʒz noĩe alimẽtorum veniunt medicine ẜm Dy. Ang. ⁊
Jnno. in. l. si cum dotem. §. si cum maritus. ff. sol. ma. per. l. verbo victus. cuʒz
se. vbi est casus. ff. de ver. sig. probatur
ĩ. l. legatis. ff. de ali. ⁊. ci. lega. ⁊ Bal. in
l. in rebus. ff. commo. uis dixerit cōtrariũ in. §. si maritus per copulā que
ponit̃ int̃ diuersa: vt no. glo. in rub. ff.
de iur. ⁊ fa. ign. Hoc nō ẽverũ vbi po
nitur inter genꝰ ⁊ spẽm: vt ĩ siłi no. gl.
in. l. j. C. de ser. ⁊ aqua. sed appellatōe ci
barioꝝ nōveniũt medicine ẜʒz Ang. in
d. §. si maritꝰ. Siłr nomine alimōie ve
niũt necessaria vite ẜm Pa. in. c. cũ ẜʒz.
de prebẽ. ⁊ patet ex. c. nō lliceat. de prebẽ. in fi. lr̃e. Et nomẽvite necessaria im
portatvestes: cibos: medicinas ⁊ hmōi
sicut dicimus de alimẽtis legatis ĩ. d.
l. legatis ⁊ ibi. tenet Bart. ꝙ ille cui debetur. alimenta debet habere expensas pro studio necessario sine quo viue
re nō posset ẜm cōdecentiā persone: pu
ta grāmaticā ⁊ hmōi: secus de expẽsis
in studijs ĩ quibꝰ dicitur militare: sine
quibus bene potest viuere et honeste
secundum condecentiam sue persone.
Jdem not. in. l. de bonis. §. nō solum. ff.
de carbonia. edic.
De materia alimẽtoꝝ. vide glo. in
l. qui pupillũ. ff. vbi pupil. edu. deb. ⁊ ĩ
l. de bonis. §. nō solũ. ⁊ ibi glo. Bart. ff.
de carbo edic. bart. ĩ. l. legatis. in. ij. oppo. ff. de ali. ⁊ ciba. leg. ⁊ in. l. legatis in
j. q. versi. quero vtrũ. ⁊ ibi in apo. Celsi
post barto. ĩ eo. versi. eo. ti. ⁊ qñ debeāt
prestari⁊ quo tꝑe. not. iā Celsus ĩ add.
ad preal. bar. in. l. cum hi. §. vult igitur
versi. quero circa me. vt. in eo. versic. ff.
de transac.
¶ Quis tenetur ad alimenta prestan
*da? ẜm A
ʒzo. in sum. C. de alen. liber. et
mona. in titu. alimenta. ꝙ primo parẽtes liberos ⁊ liberi parentes alere tenẽtur: ⁊ omnia onera innicẽ sufferre. vt
pt
ʒz. C. eo. ꝑ totũ nō. tñ ere alieno. vt. ff.
|
eo. titu. l. si quis. §. parẽs. No. tñ ꝙ noĩe
patris hic ventũt ascendẽtes ex linea
paterna. ⁊ mr̃is noĩe ex linea materna.
Est tñ differẽtia: mater nō tenet̃ nisi patervel ascendẽtes ex eius linea de
sierint vel sint egẽtes. vt. l. si q̇s §. verũ.
⁊. l. nō quẽadmodũ. ff. e. ti. Fallit hoc ẽt
qñ filij pñt sibi sufficere in alimẽtis. vł
ex bonis suis vt ex art: ficio. Limita ẜ
ʒz
Barto. nisi sit nobilis cui nō deceat talẽ artẽ exercere. ⁊ idẽ puto ĩ liberis circa parẽtes suos. ff. eo. l. si q̇s. §. s
ʒz si filiꝰ.
Nec distiguo an sit emācipatus vł ne.
an sit legitimꝰ vel ne: de iure canoni
co tā pater mater tenẽtur alere spurios vt not. Jnn. ĩ. c. ij. de reg. ⁊ Pa. ĩ. c.
cũ hr̃et. de eo. q̇ du. in ma. quā pol. per
adul. Fallit etiā. vt. j. filius. §. xxj. Sco
vir vxorẽ. ⁊ vxor virũ si vir sit inops et
vxor locuplex. C. vñ vir ⁊ vxo. aut̃. preterea. ff. solu. ma. l. si cũ dotẽ. ff. ad sylle.
l. j. ff. de iur. do. l. mutꝰ. Et hoc verũ nisi
vir vel vxor esset ĩ culpa quominꝰ exhi
beret debita obseq̇a alteri. at. l. iulia. §.
offerri. ff. de act. emp. cũ si. Tertio frater fratrẽ si egeat ẜm glo. in. l. parentẽ.
C. de alen. li. ⁊. d. l. si q̇s a liberis. Et eā
approbat Saly. ĩ. d. l. parẽtũ. dicẽs esse
rōnabile. si tenet̃ alere fratrẽ natura
lẽ tm̃ vt ĩ aut̃. l
ʒz. C. de natura. li. multomagis naturalẽ ⁊ legitimũ. ar. ff. de ad
mi. tu. l. tutor ẜ
ʒz dignitatẽ. §. ĩ soluẽdis.
Quarto seruꝰ a dño. ff. de adi. le. l. cũ plu
res. §. pe. Alioq̇n fiet q ẽ ĩ. l. ij. ff. his
q̇ sũt lui vł alie. iur. ⁊ in. l. si sanꝰ. C. de
lati. liber. tol. Quito socer nurũ suā. di.
l. si quis. Sexto tutormatrẽ pupilli ⁊ so
rorẽ si egẽt. l. si post in prin. ff. de tutel.
⁊ no. ꝙ alimẽta debẽt p̃stari ẜm ↄsuetudinẽ regiōis arbitrio boniviri. ⁊ ẜm fa
cultatẽ debẽtis ⁊ dignitatẽ legatarij
ẜm Bar. intractatu de duobꝰ fratribꝰ facit
l. alimẽta. ff. de alimẽ. ⁊ ciba. leg. ⁊. l. cũ
hi. §. cum in persona. ff. de transact.
Altare
duplex est ali stabile quod
quidẽ in eccłia cōsecrata nō
pōt cōstrui nisi q ep̃s ꝓpriꝰ cōsecrauit
vel consecrari permisit. s. ab ep̃o. lxviij.
d. c. uis ⁊ de cose. dist. j. c. nullus el. ij.
Aliud aũt r viati cũ. s. in via portādũ
vł portabile ẜm Jo. an. in. c. qm̃. de pri
ui. li. vj. Et no. ꝙ istud altare portabile aliquādo fit ex tabula ⁊ lapide ita ꝙ
lapis est sigillũ ⁊ sepnichrum est in ligno. Aliqñ vero fit ex lapide solũ ita ꝙ
in ip̃o lapide est sepulchrũ. Aliqñ cum
lig no ⁊ lapide ita tñ ꝙ tn lapide est se
pulchrum ex sigillum ⁊ ponit̃ lignum
pro augenda eius latitudine. Aliquā
do fit in lapide solo sine sepulchro et
reliquijs. Et istis quatuor modis solummodo potest fieri et debet esse latum ꝙ super eo possit stare hostia et ca
lix arg. c. concedimus de conse. dist. j.
¶ Vtrum debeat esse consecratum ab
episcopo tam stabile ꝙ viaticum? Rñ.
*ꝙ sic. d. c. nullos. ⁊ di. ca. concedimus. ⁊
c. ꝙ in dubijs. de conse. ec. vel alt.
¶ Quomodo execratur altare? Rñ.
ẜm Pa. in. c. proposuisti. de cōse. ec. vel alt.
ꝙ duobus modis. Primo quando mẽ
*sa altaris est amota. i. quando tabula
superior de loco cui cōpaginatur amouetur Scm Jnno. in rubri. predi. ti. ⁊
Host. in. co. j. eo. ti. Et hoc verum in altari. stabili. ⁊ l
ʒz in ip̃a mensa fit forma
cōsecrationis. tñ si remoueat̃ mensa a
strictura execrat̃ altare: ↄsecratio in
telligit̃ prĩcipaliter in cōiunctiōe lapi
dis superioris ⁊ stricture ĩferioris. Se
cus si totũ trāsferatur cũ sibi coherẽtibus secus in portatili: nō execratur
nisi amoueatur illud paruũ sigillũ cōtinens cōsecrationẽ qñ factũ est itaꝙ in
lapi de fit sepulchrũ. Sed qñ lapis est
pro sigillo in ligno: tũc ẜ
ʒz Jo. an. ĩ. c. ligneis eo. ti. amoto lapide a ligno ẽ exe
cratum. Qñ vero est factũ tertio modo:
tũc si lapis amoueat̃ a ligno Ab. ⁊ Jo.
an. ĩ. d. c. ligneis. tenet ꝙ nō execrat̃:
cōsecratio est in ipso lapide. Pa. ibidẽ
dubitat cũ recipiat forma
ʒz ab ip̃o li
gno ⁊ lapide puta lapis est ita par
uus ꝙ nō sufficit ad formā altaris via
tici sublato ligno. ẽ verũ dicere ꝙ alta
re patit̃ enormẽ lesionẽ. Tu dicas verũ esse qñ lapis est ita paruus ꝙ non
pōt cōtinere calicẽ cũ hostia: eo modo
|
quo debet suꝑ ip̃m poni ad celebrādũ.
alias vera est opi. abb. ⁊ io. an.
¶ Sco mō execrat̃ qñ enormit̃ est fra
*ctum. d. c. ligneis. ⁊ ibi dicit pau. ꝙ vbi
cũ contingat enorm is fractura in a
tari execratur. vr̃ perdere formā secꝰ
si fractura nō sit enormis. Jsto solũ mo
do execrat̃ altare portatile quarto mō
dictum ⁊ nō alijs modis. ⁊ no. eunde
ʒz
pau. in gl. ĩ. d. c. j. ꝙ enormit̃ frāgitur ⁊
execratur altare stabile si aliq̇s de lapi
dibꝰ tāgentibꝰ ip̃a
ʒz cōsecrationẽ vł sigillũ est amotꝰ. ⁊ no. qñ fit cōsecratio al
taris fit vnũ foramen paruum immen
sa lapidea altaris vel ante altare: vel
in latere dextro. et post consecratione
ʒz
clauditur lapide paruo ⁊ dicitur ille la
pis sigillum: quia denotat illud consecratu
ʒz. ⁊ ibi ponuntur reliquie ⁊ nomẽ
episcopi consecrātis. ⁊ sancti ad cuius
honorem consecratur.
¶ An aũt possit poni corpus xp̃i conse
*cratum ꝓ reliq̇a. inno. cũ cōsilio assistẽ
tiu
ʒz. Rñ. ꝙ nō fert̃ tñ ꝙ leo papa dedit
ꝑtem corporalis. ⁊ corꝑis xp̃i ĩ cōsecra
*tiōe cuiusdā ecclesie. hec pau. in. d. c. ꝓposuisti tenet astẽ. li. vj. ti. xxxix. ꝙ alta
re portatile pōt cōsecrari sine reliquijs
allegat. c. cōcedimꝰ. de conse. di. j. Et iu
ra q̃vident̃ cōtraria dicit ꝙ loquuntur
in altari stabili. Et ꝙ nō sint necessarie facit Rica. in missalibꝰ antiq̇s q̃ dicit ꝙ si reliq̇e nō fuerint omittatur illa
ꝑticula illiꝰ oratiōis q̃ dr̃ post cōfessionem. s. Oramꝰ te dñe per merita sancto
rũ tuorũ quorum reliquie hic sunt
⁊ c.
*¶ Vtrum execrata eccłia execret̃ altare
Rñ. pa. ĩ. d. c. proposuisti. ꝙ nō ecclesia pōt destrui abs hoc ꝙ destruatur
altare. Secꝰ si poluatur tũc etiā poluitur altare ⁊ indiget reconciliatione.
hoc intellige de stabili altari: nō de via
tico seu portatili.
¶ Vtrũ plura altaria possint eadẽ die
*in eadẽ ecclesia consecrari. Rñ. ꝙ sic sicut ⁊ plures ep̃i eodẽ die consecrari. c.
cum sis de conse eccle. vel alta.
¶ Vtrũ altare in ecclesia cōsecrata pos
*sit dirui sine licentia. ep̃i. vr̃ ꝙ nō ar. c.
placuit. de conse. di. j. secus in non con
secrata. arg. a ↄ̃rio ẜm glo. in. c. uis.
p̃alle. Jdẽ dic ereciōe ꝙ ⁊ de dirutiōe.
¶ Vtrũ sacerdos possit consecrare alta
lre. Rñ. ꝙ non. xxvj. q. vj. ministrare.
¶ Vtrũ ĩn altari in quo ep̃s celebrauit
*possit p̃sbyter eode
ʒz die celebrare. Rñ.
ꝙ nō. de conse. di. ij. c. fi. nisi de licentia
episcopi: aut necessitate cũ episcopus
nō potest perficere. vj. q. j. nihil hec glo.
in dicto. c. fi.
Alternatiua
penalis se
ʒz Bar. in
*l. vbicun. C. de ser.
fu. si verba dirigũtur iudici: tũc optio
est iudicis: puta cu
ʒz dicit puniaturvel
condemnetur. Si vero diriguntnr reo
puta soluat millevel exhibeat mediatẽ
⁊ hōmi. tũc optio datur reo. Si vero ꝟ
ba non diriguntur nec iudici nec reo:
puta dicit statutũ sit pena pedis ⁊ hu
iusmodi: tũc ĩ penis corporalibꝰ electō
est iudicis. l. j. §. expillatores. ff. effra.
Jn pecuniarijs vero erit rei. ar. l. plerũ
. ff. de iur. do. ⁊ similis distinctio fit in
legatis per dy. de reg. iu. li. vj. ⁊ doc. ĩ. l.
lucio. ff. de le. ij. Si vero legatũ simpli
citer fit alternatiue nō magis referendo verba ad heredem ad legatariũ.
tunc clerico est legatarij: vt puta lego
ticio fundũ vel vsumfructum vendica
bit ticio quod voluerit vt ĩ. d. l. lucio.
Vide gl. in. l. si is. §. vtrũ ita in eo. ꝟ
si. ⁊ ibi ĩ apostili. Celsi ad. d. gl. in. ꝟsi.
sufficit vnā esse verā. ⁊ in add. Bar. ibi
in ꝟsi sũt proprie. ff. de re. dub. Jo. fab.
post gl. ĩst. de iure ꝑso. in prin. nu. j. ĩ ꝟsi. disiũctiua. ⁊ debitor alternatiue an
habeat electionẽ: not. bal. post glo. in
l. cum proponas. nu. iiij. in versi. alter
natiua. C. de transact.
¶ Vtrum quādo quis tenetur ad alte
*rũ duorum sub alternatione possit dare quo cũvoluerit. Rñ. gl. in. c. inter ce
teras de rescri. ꝙ sic insti. de here. insti.
.§. pe. C. de cōdi. inde. l. pe. ⁊. d. l. plerun
. ff. de le. ij. l. si ita. extra. de prebẽ. referẽte. contra insti. de lega. §. si generaliter. Soluit gl. predicta vera prima iura: nisi eligens fuerit in mora. ff. de op.
|
nisi eligens fuerit in mora. ff. de op. le.
l. mācipioꝝ. ff. de lega. l. statu liberum
.§. ṗmo. ff. de solu. l. stichu
ʒz. primo. Rñ.
ff. de peti. here. l. itẽ. §. idẽ recte ait. Vnde talis si loco ⁊ tempore debito offerat alterum cui tenebatur ⁊ noluit recipere liberatur debitor. Vnde si periret vel alio modo alienaret: non propter hoc teneretur ad alterum ex quo
solus creditor est in culpa per iura primo allegata. Sed si nullus sit ĩ culpa
debens duo alternatiue puta stichum
aut pam philum. si perijt periculu
ʒz pri
mi ad venditorem periculum secundi
ad emptorem pertinet. l. datio. §. si emptor. ff. de act. emp. ⁊ ven.
Ambitio
secundum Alexan. secunda secũde tractatu. de aua
ritia. q. vij. est appetitus potentie. Potentia autem potest appeti prout per
illam acquiritur honorificentia et sic
reducitur ad superbiam vel prout est
apparens sufficientia vel habundantia et sic reducitur ad concupiscentia
ʒz
*oculorum. Vnde Augusti. primo cōfe.
auaricia possidere vult multa. ⁊ tu domine possides omnia. Potẽtia vero di
citur in possessione omnium vnde glo.
super illud. Cognoui quonia
ʒz dominꝰ
meus es quoniam bonorum meorum
non eges ait. Quantũlibet auarus si
mul sufficit tibi deus: ⁊ enim auaritia
terram querit possidere totam. adde
celum: adde quod plus est qui fecit celum et terram. et ideo Augusti. in lib.
de vera religiōe. Ambitio seculi super
bos facit concupiscentiam curio sos et
in li. confes. Jussistivt contineam a con
cupiscentia carnis concupiscentia ocu
lorum et ambitio seculi.
De ambitione et quale sit pecca
*tum et graue. not. bal. in. l. si quemquam. C. de epis. et cle. Cardinalis in
clementina. j. in. iij. notabi. de regula
et in clementina fina. de. elect. et quis
dicatur ambitio. ibi nota. idem. j. versi.
quem etiam de. conces. preben.
¶ Vtrum ambitio sit peccatum morta
*le? Rñ. ꝙ non semper: sed primo ratione finis ⁊ est tunc quando in tali appe
titu constitui finem. s. quia paratus es
set quodcun mortale committere pro
consequendo potentiam vel honorificentiam: vel secundo ratione rei que
appetitur: vt puta que appetiuit vel
plura beneficia ecclesiastica. ar. c. quia
in tantum de preben. nisi in casu licito
de quo dic vt. j. clericus. iij. §. ij. vel aliquod beneficium vel officium seculare vel ecclesiasticum sciens se indignũ
ratione criminis vel ignorantie ⁊ huiuscemodi quia tunc mortale. Ratio
vult quod lex prohibet. similiter dico
cum appetit beneficium aut dignitatem que habet curam animarum prin
cipaliter propter honore
ʒz videtur mor
tale ratione predicta: facit in ar. c. statuimus. lxj. distin. ⁊. c. l
ʒz. vij. q. ij. ⁊ optime. c. miramur. lxj. di. ⁊ hoc intelligo si
fit deliberatio voluntatis: alias venia
le peccatum communiter est.
Amor
sui est quando quis ni
mis diligit seipsum: querendo delectationes corporis nimis ⁊ quietem carnis et procedit ex luxuria que est peccatum mortale solum si propter eum
non implet precepta vel facit contra.
Aliter communiter est veniale qui tamen amor sui est ille qui aliquando cō
ducit vs ad contemptum dei: vt dicit Augusti. et ab isto procedit pruden
tia carnis de qua. j. prudentia.
Amicitia
vide infra diligere
per totum et. j. placere.
Amor seculi
est filia luxurie:
de quo vide infra diligere §. iij.
Angaria
est opus personale
et munus mere personale. munus autem mere personale dicitur quod potest labore corporali expleri sine detrimento rerum. vt in lege numerum. la.
ij. ff. de mu. ⁊ ho. ꝑ angaria vero in quihuscun consistit. vt vult gl. in. l. nemi|
nem. C. de sa. san. ec. ⁊ bene quia dictio
perget vt. l. vrbana. §. ꝓuocare. ff. de. ꝟ.
si. ⁊ no. in. c. si constiterit de ac. ⁊ sic est
munus mixtũ: sicut angaria mere ꝑso
nale est.
Appellatio
est a minore ad maiorem iudicem prouoca
tio ẜm Canones. ij. q. vj. omnis oppres
sus ⁊. c. sequenti. ⁊. c. placuit.
De appel. quid sit gl. ⁊ Bar. in. l. sit
minoris. ff. de admi. tu. Bald. in. l. eos
.§. ne temere. C. de appel. ⁊ vbi proprie
fiat. no. in. l. quod creditor. ff. de appel.
⁊ in. l. j. §. dies. ff. qñ appel. sit. Reliqua
hic diffuse examinantur.
¶ Quando est appellandum. Rñ. ꝙ. j.
*x. dies a die late snĩe vt. C. de ap. aut̃.
hodie vero fallit in absente ex probabili: vel notoria causa quia talis infra
x. dies a tempore quo sciuit sententia
ʒz
latam potest appellare. vt. C. quomodo
et quando in. l. ab eo. ff. quando appel.
sit. l. j. §. fi. ⁊ hoc verum nisi sit cōtumax
vere in non comparendo vel veniẽdo
ad iudicium quia tunc non auditur ni
si veniat iudice sedente adhuc pro tribunali. lege diuus. ff. de in integ. resti.
secus si fuisset contumax restituendo:
quia potest appellare. lege creditor. ff.
de appel.
¶ Vtrum appellatio interposita post
*excommunicationem vel interdictum
vel suspensionem ab officio: vel ad ingressu ecclesie tollat ipsarum censurarum effectũ. Rñ. ꝙ nō tex. est in. c. is cui
de sent. ex. li. vj. et hoc verum quando
tales censure absolute sunt inficte. Rō
quia secum trahunt executionẽ. c. pastoralis. de app. secus esset si sub conditione forent posite vt puta si nō solueris hinc ad mensem excommunico
te vel suspendo vel si non feceris hoc
vel illud: tunc si ante conditiōis euẽ
tum appellauerit legitime bene suspẽ
dit: vt in. c. preterea. el. ij. de appel.
¶ Quid si dicat excommunico te si ap
*pellaueris. Rñ. Jnn. in. d. c. preterea ꝙ
appellatio suspendit effectum. sed du
bium esset si dicit excōico te si disposue
ris ad appellandũ. ⁊ tunc dico ꝙ in ca
su in quo talis prelatus nō pōt ꝓhibe
re appellationem non erit excōicatus.
alias sic.
¶ Vtrum excommunicatus post legiti
mam appellationem sit euitandꝰ. Rñ.
*ꝙ nō. vt no. in. c. licet. de sen. ex. li. vj. et
c. pastoralis de appel. Veruntamen si
excommunicatus nominatim speciali
ter ⁊ expresse infra tp̃s a iure vel a iudice determinatum appellationẽ non
fuerit ꝓsecutus vt debuit eo lapso poterit publice excommunicatꝰ denũcia
ri ⁊ tunc erit euitādus tā in iudicio
extra ⁊ ab actibus legitimis remouen
dus. d. c. licet. ⁊ debet reputari ꝓ excōmunicato post talem denunciationem
donec sententialiter fuerit declaratum
appellationẽ ante excōicationẽ fuisse
interpositam.
¶ Sed vtrũ talis post denunciationẽ
*excōicatiōis ⁊ desertionẽ appellatiōis
celebrās aut ingerẽs se diuinis efficia
tur irregularis. Rñ. arch. ĩ. d. c. l
ʒz ⁊ seq̇tur ibidem Ge. ꝙ nō ex quo appella
tio legitima fuit ante excōicationẽ po
sita ipsam excōicationẽ suspendit: ⁊ licet post desertionem appellationis de
nuncietur excommunicatus: nō tamẽ
excommunicatur nec vere est excōicatus. vt ibi patet.
¶ Vtrum a qualibet snĩa vel grauami
*ne possit appellari. Rñ. ꝙ sic est homi
nis de iure canonico: de iure ciuili nō
ab ĩterlocutoria nisi qñ iudex in crimi
nali vel ciuili negocio questionem per
tormenta interlocutꝰ est contra. l. ante
snĩam. ff. de app. reci. facit gl. in. l. ante
snĩe tp̃s. C. quoru
ʒz ap. non re. Realiter
aũt non appellatur ab interlocutoria.
vt in. l. ij. C. de epi. au. rō grauamen
quod per eam infertur potest reparari
per appellationem a diffinitiua. sed
quādo nō posset reparari liceret. Quidam tamen tenent ꝙ etiam ab interlocutoria potest appellari semper vt. l.
ait pretor. §. quid tñ. ff. de mino. sed pri
mum verius.
¶ Vtrũ q̇s possit appellare a declara
* |
tore pene legis videt̃ ꝙ nō a pena le
gis nō pōt appellari. l. si qua pena. ff.
de ꝟ. sig. ⁊ ĩ. c. nos. ⁊ ibi gl. de appel.
sed tu. dic ꝙ a declaratore potest. gl. est
sing. in. c. cupientes. §. ꝙ si per. xx. dies.
de elec. lib. vj. quod no.
¶ Vtrũ q̇s possit appellare a denũcia
*tione aut declaratiōe excōicatiōis seu
alteriꝰ cẽsure. Rñ. pa. in. c. peruenit de
ap. ꝙ sic hec non est snĩa iuris a qua
nō licet appellare. c. de appel. s
ʒz iudi
cis declarātis q̃ est hoĩs: facit ad hoc
gl. no. in. c. cupientes de ele. li. vj. ⁊ hoc
verũ nisi notorius excessus: notoriꝰ
criminosus non auditur appellās: facit quod no. Jnn. ĩ. c. ex ꝑte el. j. de ver.
sig. qui dicit ꝙ in notorijs nō requirit̃
proprie sententia: sed fit quedam iuris
executio: ⁊ tex. in. c. qm̃. de filijs presby.
Quod limita verũ qñ excessus est ita
notorius ꝙ nulla tergiuersatione pōt
celari.
¶ Quis pōt appellare. Rñ. ille cuiꝰ in
*terest alias ꝑ aliũ facta nō valet. l. j. ff.
de ap. non re. ⁊. c. ex ore. de hijs que fi. a
ma. parte. c. nisi qñ ꝓuocaret pro eo qui
ducitur ad suppliciu
ʒz. vt. l. non tantũ.
ff. de appel.
¶ Vtrum religiosus possit appellare.
*Rñ. ꝙ nō a correctione suoꝝ p̃latorũ si
fiat ẜm statuta ordinis vel regule. c. ad
nostrā. ⁊. c. reprehensibilis. de appel. et
c. cum speciali. eodem titulo.
¶ Vtrũ appellatio extraiudicalis sic
*annullet post facta sicut. iudicialj. Rñ.
ẜm Jnn. in. c. ex ꝑte. el. j. de ver. si. ꝙ sic
facit. c. ad audiẽtiā. de ap. in hoc tñ est
differentia ẜm eũdẽ Jnn. in. c. j. de his
que fi. a ma. ꝑte. c. iudex q̇ ꝓcedit in
forma iudicij debet audire legitimas
exceptiōes ⁊ nisi audiat iuste appellat̃
ab eo. sed secus est in eo q̇ nō vt iudex
s
ʒz vt priuata ꝑsona ꝑficit factũ suũ:
ista in forma iudicij nō ꝓcedit nec pro
cedere potest. ⁊ ideo non ditet quin ꝑficiat factum super quo appellatur nec
reuocabitur nisi probetur veritas cau
se: nec imputabitur ei si non audit con
tradictionẽ vel appellationẽ aduersarij nisi ꝓbet ꝟitatẽ cause appellatiōis
vt de elec. c. cũ dilectus. ⁊ melius. c. cu
ʒz
ĩter canonicos. iũcto q no. ĩ. c. ĩterposi
ta in gl. in. ꝟ. s
ʒz etiā de ap. ⁊ sic collige
ꝙ appellatio extraiudicialis d
ʒz fieri
ex cā ꝓbata a iure vel ciuili vel cōsuetudinario vel canonico.
¶ Sco ꝙ tenẽt gesta etiā post appellationẽ ip̃ʒz nisi approbata ꝟitate cāe.
¶ Tertio no. ꝙ eo ipso approbat̃ veritas cause quo nō ꝓbatur contrarium.
¶ Quarto ꝙ snĩa excōicationis non tʒz
post appellationẽ ex causis legitimis
interpositā: etiā si nō ꝓbat̃ veritas. q
quartũ ẽ speciale in excōicatione ⁊ cōtra. s̃. dicta. ⁊ est rō nũ dʒz q̇s excōicari nisi cā ꝓbetur. ij. q. j. nemo de hoc.
vnde Jnno. ĩ. c. dilectis filijs de ap. qui
in hoc concordat.
¶ Vbi et a quo est appellādũ. Rñ. ꝙ a
*iudice q̇ ꝓnũciauit ⁊ vbi ius reddi cōsueuit. nā regłr q̃ ad cās agẽdas pertinẽt in eo loco dicũt fieri ⁊ agitari. ff. de
inter. act. l. voluit. §. ꝙ ait. ⁊ corā iudice
q̇ sentẽtiā tulit si eius sit copia nō ꝑ vi
cos vel ortos. ff. qñ sit ap. l. j. §. dies et fi
nō vult iudex reciꝑe ap pellatione
ʒz pu
nitur. l. iudicibus. ⁊. l. quoniam. C. eod.
¶ Ad que est appellādũ. Rñ. ad suꝑio
*re
ʒz ⁊ gradatim. ff. e. l. ĩperatores. ⁊. C. e.
l. ad dictos. si ꝟo a delegato appellatur
ad delegante
ʒz. C. e. l. p̃cipimus. §. eorũ.
si aũt a delegato delegati. seruet̃ forma
posita. C. q̇ ꝓ sua iurisdi. l. vnica. ĩ fi. ⁊ ĩ
gl. ibidẽ: ⁊ ꝓpterea dat cautela
ʒz. Rap.
fulg. ĩ. l. eo casu. C. de ap. ꝙ ep̃s vel aliꝰ
ordinarius deleget cām si appellat̃
a snĩa deuoluetur ad ipsu
ʒz q̇ iteꝝ dele
get cām appellationis qui pōt delega
ri vt. l. cũ post snĩam. C. de appel. no. gl.
⁊ Ang. in. l. eos in prin. C. eod. tit. ⁊ si ite
rũ appellet ad eum reuertet̃ ⁊ cũ nō liceat apparet tertio loco nō exibit ꝙ de
eius officio.
¶ Qualiter est fienda. Rñ. si in cōtinẽ
*ti fit sufficit viua
ʒz vocẽ sine scriptis. C.
eo. l. litigatoribus si fit incōtinẽti tunc
d
ʒz porrigere libellũ appellationũ. j. x.
dies. C. e. aut̃. hodie qui libellus debet
|
continere nomen appellantis et eius
aduersarium ⁊ nomen iudicis a quo et
ad quem appellatur. hoc not. l. j. §. fi. ff.
eo. forma sic ego ticius dico sententia
ʒz
nullam quā tuli stis domine iudex. B.
contra me condẽnando me sempronio
in. x. libras persoluendas ⁊ si aliqua est
ego sentiens me grauatum ad talem
iudicem appello in scriptis petẽs apo
stolos ⁊ c.
¶ Vtrũ appellare liceat. Rñ: ꝙ sic quā
*do sit ex confidentia iuste cause vel ad
declinandum in debitum grauamen
iudicis. quia hoc fit autoritate iuris.
et quod sit iuris autoritate nō h
ʒz calũniam. et ꝙ liceat appellare ex causis ex
pressis habetur. in. c. pastoralis de ap.
si vero appellet quis causa afferende
more. ⁊ animo aggrauādi aduersariu
ʒz
sic non potest fieri sine peccato mortali
si est in notabile detrimentu
ʒz proximo
⁊ tenetur ei ad restitutionem quia. q.
vj. c. quicun cōcor. Tho. ij. ij. q. lxiij:
¶ Not. ꝙ timens iniuriam inferri sibi
*ab aliquo iudice ⁊ accipiens iter eundi ad principem precipe illi ne sibi in
iuriam inferat per hoc videtur positus
sub ꝓtectione principis vt sic istud pre
ceptum cum areptione itineris habeat
vim cuiusdam appellationis extraiudicialis facit ꝙ notat Bart. in. l. de pupilo. ff. de no. ope. nunc. ⁊ Jnno. ⁊ Joā.
an. in. c. vt debitꝰ de ap. facit. c. dilecti.
el. j. ⁊. c. ad audientiā de ap. vbi patet ꝙ
areptio itineris ad superiorẽ cōstituit
eũ sub eius ꝓtectiōe. ⁊ sic punit̃ ĩferẽs
tali iniuria dũ ius cōtẽnit ⁊ eũ sub cuius protectione se posuit. vt not. Pa. in
c. in causis de electio.
Apostasia.
secundum Alexan. secũda sce tractatu de apo
stasia est temerarius a statu fidei: obedientie ecclesiastice vel religionis recessus. Et sic collige triplicẽ apostasiā.
vt etiam no. gl. in. c. j. de apo. Jn prima
fuit iulianus apostata vt in. c. iulianꝰ.
ij. q. iij. ⁊ quicũ recedit a fide. ij. q. vij.
nō potest. Et isti ẜm Host. in. d. c. j. sunt
vere heretici. ⁊ in ipsis hñt locum oĩa
iura de hereticis ex quo pʒz ꝙ ip̃o facto
sunt excōicati. c. excōicamus de hereti.
el. j. ⁊ sco ⁊ ita tʒz Jnno. in. d. c. j. nec te
stamentũ facere possunt vt. j. testamẽtũ. §. j. Jn sca sunt oẽs xp̃iani q̇ nollũt
obedire suis p̃latis ecclesiasticis. viij.
q. j. sciẽdũ. sʒz aduerte ꝙ aut iste inobediens ideo nō obedit pape. seu canonibus: nō credit ꝙ habeāt potestatẽ
condendi canones ⁊ iste debet puniri
vt hereticus. xix. di. nulli fas est. et ibi
dicit Hu. ꝙ est excōicatus ⁊ hereticus
⁊ scismaticus. c. lʒz de ele. c. excōicamus
de here. c. j. de scis. ⁊ pa. in. cle. j. de eta.
⁊ quali. dicit ꝙ est infamis ⁊ no. gl. vj.
q. j. infames ⁊. gl. in. d. c. gñali de ele. li.
vj. ⁊ ibi Gemi. aut ideo nō obedit non
non credat eũ habere potestatẽ. sed
cont ẽnit ⁊ tale grauiter debet puni
ri. d. c. nulli fas est. si vero nō vult obedire ex quadā cōcupiscẽtia q̃ ip̃ʒz tenet.
tũc mitius punit̃ de quo vide. j. inobe
diẽtia in ṗn. ĩ. iij. sunt large oẽs q̇ ꝑdũt
deum per peccatũ mortale iuxta illud.
xxxviij. di. c. fi. ⁊ Eʒze. Ecce ego mitto te
ad gẽtes apostatrices ⁊ c. Proprie ꝟo ĩ
ista tertia ipse sunt apostate illi q̇ recedũt ab ordie suo. sine sumpte religiōis
vt in. d. c. j. ⁊. l. di. c. vlt. de quibꝰ loquit̃
Ang. xlvij. di. c. tũlibet dicẽs. Nun
peiores q̇ in monasterijs defecerũt.
Pro cuius declinatione querẽda sunt
aliqua dubia.
Ad materiā apostasie quis dicat̃
apostata. not. in. l. apostatarũ. C. de he
reti. gl. ĩ epistola ĩter claras. C. de sum.
trini. Bar. in rub. C. de aposta. ⁊ an pos
sit per papā ad episcopatũ vel aliā dignitatẽ promoueri not. Bart. in. l. barbaris. co. x. versi. sed quid si papa. ff. de
offi. p̃to. ⁊ an possit creari doc. no. Bar.
in. j. consi. C. §. hec q̃ necessario. col. iij.
ad fi. versi. quero circa hec.
¶ Vtrũ clericus in sacris qui dimittit
*solũ habitũ sit apostata. Rñ. pa. ĩ. c. tue
de apo. ꝙ sic. ar. c. j. de voto. li. vj. secus
si esset in minoribus ẜm Jnno. in. d. c.
tue. licet alij contrariũ teneant scilicet
ꝙ sint apostate tales existentes in mi|
noribꝰ: sed mihi placet opi. Jnn. ꝙ nō
per rōne
ʒz quā facit pa. in. d. c. tue in
cle. fi. devit. ⁊ ho. cle. nō punitur solũ ex
desertiōe habitꝰ nisi dimittāt ⁊ tōsurā
⁊ ꝑ oĩa incedāt vt laici: ⁊ hoc verũ nisi
tales existẽtes in minoribꝰ habeāt beneficiũ quia si tenẽt beneficiũ ⁊ dimittunt habitũ sunt apostate. d. c. fi. l. di. ⁊
quod ibi no.
¶ Vtrũ peccẽt clerici apostatātes. Rñ.
*Aler. vbi. s̃. ꝙ sic ĩ prima vice faciũt
cōtra illud q dixerũt. Dñs pars here
ditatis mee ⁊ c. nō tñ postea si sunt ĩ mi
noribꝰ tātũ nec credo etiā ꝙ tales peccent mortaliter taliter apostatādo per
c. vlti. de vi. ⁊ ho. cle. ⁊ per. c. Joānes de
cle. cōiu. ⁊ q no. gl. in. d. c. tue nisi retinerent beneficium si quod habebant:
quia nullum votum secerunt nec cōtra
aliquod preceptũ faciunt. ⁊ propterea
dicit Alex. vbi. s̃. ꝙ nō efficiũt̃ ĩfames
si solũ erāt in minoribus s
ʒz alij aposta
te sic. iij. q. iiij. si q̇s a vero. ij. q. iij. si aũt.
Ri. tñ in. iiij. dist. xxiiij. t
ʒz ꝙ etiā habẽs
primā tonsuram nō potest eam deserere sine peccato mortali quod limitat
verum nason: nisi causa rationalis eu
ʒz
moueat ad dimittẽdũ sed quando solũ
ex sola libidine laicandi deserit tunc
peccat mortaliter sed ꝙ nō peccet mortaliter videtur verius per iura prealle.
Alij autem qui sũt in sacris. semꝑ sunt
in peccato mortali. ⁊ sunt cohercẽdi vt
redeant ad sumendum habitum ⁊ tonsuram: vt in. d. c. tue. quomodo autem si
vxorem accepit dispensatur cum eo. vi
de. j. bigamia. §. viij. ⁊. ix.
¶ Vtrũ in minoribus ordinibꝰ exñtes
possint renuncare clericatui. Rñ. pa. in
*d. c. tue ꝙ non verbo vt in. c. si diligẽti.
de fo. cōpe. sed facto si exercẽdo actum
omnino cōtrariũ clericatui. vt not. in. c.
j. de aposta. vel quādo monitꝰ nō vult
resipiscere: ⁊ idem in alijs casibus a iu
re expressis de quo dic. vt. j. excōmunicatio. v. casu primo. §. xxij. cum seq.
¶ Vtrũ religiosus recedẽs in consulto
prelato suo: ⁊ non subijciẽs se alterius
*obedientie sit apostata proprie? Rñ. ẜ
ʒz
Jnnocen. in. c. fi. de renunc. ⁊ in. c. ĩtelleximus. de eta. ⁊ qua. ꝙ sic tuncun
retineat habitum ⁊ tonsuram: oportet ꝙ ingrediatur monasterium si vult
euitare apostasiam de quo not. in. c. ex
parte. de tempo. ordi. et in ca. ioannes
de regula.
¶ Vtrum religiosus intrans monasterium magis latum sit apostata. Rñ. gl.
in. c. fi. de apo. et in capi. ex parte. de tẽpo. ordi. ꝙ non proprie: an autem large
sit apostata vide. j. religio. §. xxxiiij.
¶ Vtrum recipiens ordinem sacruʒz in
apostasia proprie habeat ipsiꝰ ordinis
executionem sine dispensatiōe. Rñ. pa.
in. c. fi. de apo. ꝙ non si erat religiosus
apostata tumcun peniteat et solus
papa dispensat cum eo: secus si minorem tantum suscepisset quia episcopus
posset dispensare: hoc intelligo si nō sit
religiosus exemptus quia super exemptum nullam habet episcopus autoritatem: vt patet. j. exemptus. §. vj. sallit
hoc si in tali apostasia dimisisset habitum ⁊ sic suscepisset postmodũ ordines
quia cum esset excōmunicatus. c. vt pe
riculosa. ne cler. vł mo. li. vj. solus papa
poterit dispensare. vel melius dic ꝙ ha
bebit locum quod dicitur in. c. cum illo
rum in fi. de senten. excom. de quo vide
s̃. abbas. §. xiiij.
¶ De clericis vel monachis contrahẽ
*tibus matrimonium. vide. j. bigamia
per totum.
¶ Vtrũ religiosus apostata sit requirẽ
*dus vide. s̃. abbas. §. xvij. ⁊ de eius bonis vide. j. monasterium. §. vj.
¶ Vtrũ xp̃ianus qui propter timorem
*mortis facit aliquẽ actu
ʒz infidelitatis
exterius: puta reuerẽtiā idolo licet inte
rius teneat fidẽ peccet mortaliter? Rñ.
ꝙ sic licet ꝓprie nō sit apostata nec excō
municatus facit ꝓ hoc. c. sicut sanctiꝰ.
xxxij. q. iiij. ⁊ quod ibi not.
¶ Vtrũ liceat xp̃iano sine apostasia por
tare habitũ ĩfideliũ vt. j. ĩfidelitas. §. ix.
Aqua benedicta
aliquando fit
ad reconciliationem ecclesie polute sanguine vel
|
femine: ⁊ hec bñdicitur ab episcopo so
lum cum vino ⁊ cinere: vt in. c. aqua. ⁊ ĩ
c. proposuisti. de conse. ec. vel al. aliquā
do fit ad aspergendum hoĩes vel domos. ⁊ remouendam ster ilitatem rerũ
humanarum: ⁊ ad multiplicationẽ ceterorum bonorum: ⁊ ad defensionẽ hominum aduersus insidias at versutias diaboli: ⁊ ad delẽda peccatavenia
lia ⁊ hec bñdicitur a sacerdotibus cu
ʒz
sale vt in. c. aqua. de cōse. di. iij. nec credo ꝙ diaconi possint hanc bñdicere.
ar. d. c. aquam. ⁊ in. c. per lectis. §. ad p̃sbyterum. xxv. di. r ꝙ bñdicere bona
dei est officiũ presbyterorum non diaconi: ⁊ mandatur omnibꝰ sacerdotibꝰ
vt eam faciant in. d. c. aquam. ⁊ consue
tudo interpretatur vt omni die dominico benedicatur.
¶ Vtrum aqua non sacrata addita sa
*crate efficiat̃ sacra? Rñ. secundu
ʒz regu
lam glo. in. c. quod in dubijs de conse.
ecc. vel al. ꝙ sic quia dicit ꝙ sacrum tā dignius trahit ad se non sacru
ʒz. xiij.
q. ij. non existimemus: ⁊ alijs concor.
q intellige verum ẜm pa. in. d. c. q in
dubijs in liquoribꝰ ⁊ in his q̃ mixtio
ne cōfunduntur nec facio casum an sit
maior titas aque. non bñdicte qua
ʒz
bñ dicte ratione p̃dicta fallit hoc in sacramẽto sanguinis xp̃i: liquor addi
tus non miscet̃ sanguini cu
ʒz sit ibi san
guis in venis sed solum cōmiscetur ac
cidentibꝰ illis: ⁊ propterea non efficit̃
sanguis xp̃i: vt no. in. c. cum Marte de
celeb. missa.
¶ Vtrum aqua bñdicta sit cā remissio
*nis pctōrũ venialiũ sicut cetera sacramẽta? Rñ. ẜm pe. in. iiij. di. ij. ꝙ non:
non est sacramẽtum. sed remissio q̃ fit
ꝑ ipsam sit per modum meriti non sacramẽti. Aqua enim bñdicta datur ad
remouendum prohibẽs remissionẽ ⁊
disponendum ad deuotionem ⁊ dolorẽ
peccatorum.
Arbiter
est secundum Jnn. in. c. q̇n
tauallis de iureiuran. ille
qui eligitur vt iudex. s. vt procedat seruato in substantialibꝰ ordine iudicij.
ff. de arbi. l. j. ⁊. l. qualẽ. Arbitrator est
secundum eundem ibidẽ qui eligitur
vt aliquid existimet vel quid sibividea
tur de aliquare dicat sine ordĩe iudicia
rio vel ea arbitretur. insti. de emp. §. p̃cium. ff. de ꝟ. ob. l. si q̇s arbitratu. ff. de
le. iij. l. fideicommissa. §. sic fideicōmissum. Jn multis differt arbitrator ab ar
bitrio de quibꝰ no. do. pa. in. d. c. quintauallis q̃ omitto.
De arbitio ⁊ arbitratore quid interest si differant ⁊ in quo conueniant
vide. C. ⁊. ff. de arbi. Bal. in. l. fi. in ver.
iteʒz quia coram. C. de cōtra. emp. Jnn.
in. c. quintauallis circa medium ꝟ. itẽ
nota differentiam. §. de iureiur. ⁊ Spe.
in ti. de libel. concep. §. restat versi. sed
nunquid.
¶ Vtrum arbiter permittens transire
*tẽpus teneatur partibus? Rñ. ꝙ sic facit tex. in. l. j. §. sciendum. in ꝟ. prodesse
iuncto. §. p̃cedenti. ff. de ma. conue. facit q no. in. l. fi. C. de contrahẽ. emp. ⁊
in. l. iij. §. tam ⁊ si neminem. ff. de arbi.
⁊ in. l. ij. ff. pro so. glo. insti. de obli. q̃ ex
quasi delic. na. in prin. ⁊ inaut̃. decerni
mus. C. de arbi. ⁊ in. l. si q̇s in cōscribẽdo. ĩ fi. C. pac. q limito verũ qñ ex do
lo vel lata culpa hoc facit. alias nō nisi
se obtulisset quia tunc teneret̃ etia
ʒz de
leui. multo magis tenetur ad restitutionem si iniustam dedit sententiam
ex dolo vel lata culpa ⁊ etiam leui quā
do se obtulit.
¶ Vtrũ arbitrator possit die feriata ꝓ
*cedere ⁊ in causa snĩare? Rñ. Pau. in
c. conquestus. de ferijs. ꝙ sic: est ami
cabilis compositor ⁊ pacismediator fa
cere. c. j. de ferijs. in fi. concor. spe. ⁊ ĩno.
in. d. c. quintauallis. Sed tamẽ peccat
dicit pau. ibidem si ex suo arbitramen
to solum habet̃ respectus ad cōplemẽtũ ↄ̃ctus secus si principaliter intende
ret pacẽ vel aliquẽ pium actũ. vt in. d.
c. j. ⁊ sic intellige Bar. in. l. si de meis. §.
fi. ff. de arbi. qui dicit ꝙ potest ꝓcedere
etiā die dñica. ⁊ sequit̃ Pau. in. c. cũ di
lectus. de arbi.
¶ Vtrũ femina possit esse arbitratrix
* |
Rñ. ꝙ sic: nō tñ arbitrix: hr̃et ꝓcede
re iudicialiter: q est offm̃ virile. vt ꝓbatur in. c. dilecti. de arbi. ⁊lin. l. fi. C. de
arbi. nisi sit femina q̃ ex dignitate haberet iurisditionẽ. vt regina. vide ĩ. d.
c. dilecti. in glo.
¶ Vtrũ monachus possit esse arbitra
*tor? Rñ. ꝙ sic: est offm̃ pietatis reducere discordātes. ad cōcordiā. ar. c. ĩiustũ. ij. q. iij. ff. pro so. l. si societatẽ. la. j. in
aut̃. vt iudi. dif. si nō. lxxxvj. di. ꝑuenit
⁊ ꝙ possit esse t
ʒz Pau. ĩ. cle. ij. de rescrip.
req̇rit tñ licentiā abbatis ⁊ idẽ ibi Jo.
de ligna. Et rō est nō habet ne vel
le ne nolle. xij. q. j. nō dicatis. Oldr. tñ
tenuit ꝙ etiā sine licentia abbatis. Et
credo verũ si abbas scit ⁊ nō cōtradicit
quia videtur consentire. et sequit̃ car.
in. d. cle. ij.
¶ Vtrũ monachus possit esse arbiter?
*Rñ. ꝙ nō: nisi de licẽtia abbatis ⁊ vtili
tate monasterij. ar. c. ij. de test. li. vj. vbi
non pōt esse testĩ executor sine licentia
superioris ⁊ vtilitate monasterij licet
sit actus fauorabilis: ergo nec arbitrium in se assumere. d. c. non dicatis.
hic tenet Bal. in. l. si qui ex cōsensu. C.
de epis. au.
¶ Vtrũ arbitrator possit ꝓ bono pacis
*sine pctō de iure alterius capere ⁊ dare
alteri? Rñ. Pa. ĩ. d. c. quintauallis ꝙ sic
allegat. l. s
ʒz ⁊ si ĩ seruũ. §. si q̇s. et. l. si de
meis. §. recepisse. ff. de arbi. ⁊ in no. tex.
est iũcta gl. in. c. nisi essent. de preben.
facit. c. his que. ⁊ ibi pau. de ma. ⁊ obe.
⁊. c. fi. de trās. ff. ꝓ soc. l. societatẽ. la. ij. §.
arbitrorũ. ⁊ nō solũ ĩ casu dubio: s
ʒz etiā
licasu scito: ex quo facit ꝓ bono pacis.
Bal. tenet ꝙ nō pōt ⁊ furtum cōmittit.
de vsi. feu. Et credo verũ dicat qñ facit
fine cā. secus pro bono pacis: multũ
lucratur qui a lite recedit. ar. eorũ que
no. in fi. l. luciꝰ. ff. ad treb. ⁊ nisi nimis
enormiter lederet partẽ facit quod no.
idẽ pau. in. c. si. de trans.
¶ Vtrũ arbiter pro recompensatione
*alicuius spiritualis possit iudicare dā
num tꝑale? Rñ. Pa. in. c. fi. de re ꝑmu.
ꝙ non cum arbitrium videatur qui
dā cōtractus vt in aut̃. vt diffe. iud. §. j.
Vnde quẽadmodũ per viā cōtractꝰ nō
pōt dari aliquid tẽporale pro spiritua
li sine symonia. Sic nec per viam arbi
trij. vt hic.
¶ Vtrũ in ecclesiasticis possit compro
*mitti ĩ clericũ ⁊ laicũ. Rñ. ꝙsic. c. ꝑ tuas
de arbi. nō vt in iudicibus: laicusest
oĩno incapax huius iurisditionis vt ĩ
c. decernimꝰ. de iud. ⁊ iurisditio compe
teret cuilibet insolidũ ⁊ indiuisibiliter
vt no. gl. ĩ. c. prudẽtiā de offi. dele. ⁊ sic
mixturā faceret habitabilẽ. ĩ. pediꝰ. ff.
de arbi. ⁊ quod no. in. c. cum super. de
offi. dele. ⁊ sic q esse non pōt. d. l. pediꝰ
tenet tamen glo. in. c. contingit. de arbi. ꝙ etiam de spiritualibus potest cōpromitti in clericum et laicum autoritate superioris.
¶ Vtrũ de rebus temporalibus clerici
*possint cōpromittere ĩ arbitros laicos.
Rñ. ẜm Jnn. ĩ. c. cōtingit. de arbi. ꝙ sic.
facit. c. dilecti. de arbi.
¶ Vtrũ cũ quis iurauit stare snĩe arbi
*tratorũ possit sine periurio petere redu
ctionẽ ipsius arbitramenti ad arbitriũ
boni viri cũ tale arbitramentũ est siniquu
ʒz? Rñ. Pau. ĩ. d. c. quintauallis mul
tas opi. recitat: sed in cōsciẽtia colligo
ex eiꝰ dictis sic. Aut deceptio ĩteruen it
ex ꝓposito. ⁊ tũc respectu cuiuscũ lesionis pōt peti reductio nō obstāte quo
cũ pacto. Ratio sicut expresse non
pōt renũtiari dolus futurus. l. si vnus.
.§. ill nulla. ff. de pac. ita nec tacite sub
gñalitate verborũ: ⁊ hoc cōiter sequun
tur doc. ⁊ r dolus ex proposito quādo
sciẽter ꝑ fraudẽ: iram seu odiũ aggrauat partẽ alterā. Aut deceptio interue
nit re ip̃a ⁊ sine dolo arbitratoris ⁊ tũc
si lesio est modica nō pōt peti reductio
vt in. l. si demeis. §. recepisse. ff. de arbi.
etiā si renuntiatio nō interuenit: vt pa
tet in. c. nisi essent de prebẽ. aut le sit nō
modice. ⁊ cōis opi. est vt possit reduci.
Sed hoc credo verũ si nō interuenit re
nuntiatio. Si vero interuenit renũtiatio. s. vt possit dare vni ⁊ leuare alteri.
renũtiatio aliq̇d operatur. ar. c. si pa
|
pa. de priui. li. vj. ⁊. c. ĩ his de priui. ⁊ in
l. si quando. C. de inoffi. te. Jdeo tũc po
terit ratione maxime ⁊ enormis lesionis ⁊ non magne: quia ista maxima le
sio in dubio videt̃ excepta. arg. l. oẽs §.
lucius. ff. de his qui in frau. cre. ⁊ ꝙ pos
sit reduci facit. l. si quis cu
ʒz aliter. ff. de
ver. ob. quia satis estꝙ nō fecit sicut bo
nus vir facere debuisset. l. si libertꝰ. ff.
de op. li. ⁊ ex quo maxima lesio nō fuit
expressa non debet trahi vltra intẽtio
nẽ agentis. Jta sentit Bal. in. l. pe. C.
arbi. ⁊ do. Ant. in. d. c. quintauallis. et
magna titas dicit̃ respectu ꝑsonarũ
vel cause secundũ Bal. alle. l. cum filiꝰ.
.§. heres meus. ff. de leg. ij. vide bonam
gl. in. c. fi. de re iu. lib. vj. Quid si fuisset
dcm̃ vt possit alte ⁊ basse in totũ vel in
partem de iure vnius dare alteri. et sic
credo non possit si dolus nō interuenit
nisi additum fuisset illi ptāti verbũ re
strictiuum. s. alte ⁊ basse prout sibi videb itur vel placebit: hec verba important arbitriũ boni viri. l. thays. §. so
rore sua. ff. de fideicō. li. l. j. ff. de le. ij. ⁊. l.
quisquis. ff. de le. iij. in prin. vide. j. iudicare. §. iij. ⁊. v.
¶ Qũo debẽt pronũtiare arbitri snĩa
ʒz.
*Rñ. ꝙ in plurali dicendo. Nos arbitri
pronunciamus ⁊ c. Excepto in electione q̃ debet fieri in singulari. vice oĩm
de re iudi. cũ ab vno li. vj. ⁊ presentibꝰ
oĩbus arbitris secundum pa. in. d. c. sa
ne de arbi. Verũtñ dicit Bar. in. l. duo
ex tribus. ff. de re iu. ꝙ si tertius fuit p̃sens in discrepatione suꝑ meritis cau
se: ⁊ dixit quicq̇d voluit ⁊ monitus ab
alijs duobꝰ nō vult esse presens nec al
legat causam legitimā absentie ꝙ tũc
possunt duo procedere sine ipso tertio.
⁊ qũo pōt mutare snĩam vel corrigere
vide. j. iudex. §. xxv.
¶ Cōpromissum est in duos arbitrato
*res⁊ nō concordant: nunq̇d pōt cōpelli
eligere tertiũ: aut iudex possit ip̃e elige
re? Rñ. recitat pa. ĩ. d. c. q̇ntaualis. bal.
in. c. j. de inues. in ma. fcā dicẽtẽquosdā
sapiẽtes ↄsuluisse ꝙ nō: ⁊ pl
ʒz. secꝰ de ar
bi. cōpellunt̃ eligere. c. iij. cũ spāli. de
ap. ⁊. l. itẽ si vnus. §. si in duos. ff. arb.
¶ Arbitrio boni viri qñ dicitur debe
*re relinqui vel stari intelligitur de iudice ordinario loci. no. glo. in. c. statutũ
de rescrip. li. vj. ⁊ sequitur gemi. in. d. c.
statutum. Spe. in titu. de arbi. §. j. ver.
sed quis. vbi dicit ꝙ bonus vir cuius
arbitrio debet stari dicit̃ iudex loci. l.
continuꝰ. §. cum ita. ff. de verb. obl. cocor. lap. abbas.
Archidiaconus
multa pōt de iure. Sed ẜm Jn
nocẽ. in. c. j. de offi. Archi. cōstitutiones
⁊ cōsuetudines per diuersa loca preualent in officijs. de cōsue. cum olim de
exces. prela. c. ad hec ipsis stabit̃. ⁊ ideo
in officio suo faciet ẜm ꝙ consuetudo
prescripta sue ecclesie habet. Vbi autẽ
non esset talis consuetudo vel statutũ
haberent locum capitula totius istius
tituli ẜm eundem Jnno. Et sic post epi
scopum est vicarius in omnibus ⁊ ha
bet curam in clero: tam in vrbe quam
in parrochijs habitantes ⁊ ipsos debet
de tertio in tertium annũ si episcopus
nō pōt visitare. vt in. d. c. j. ⁊. in. d. c. ad
hec. Debet auscultare euāgeliũ ⁊ epistolam ⁊ responsoria: ⁊ nullus ea in ec
clesia cantet nisi prius ab eo auscultatus ⁊ de eiꝰ iussu: ⁊ ceroferarios ordinare vt in. c. ij. eo. ti. tenet̃ si aliquid ex
sua negligentia vel alterius fraude de
perijt de rebus ecclesie: nisi pro posse ꝓ
uideat. vt in. c. ij. eo. Debet examinare
clericos qui sunt ad sacros ordines ꝓ
mouendi. c. ad hoc. ⁊. c. ad nostrum. Ab
bates ⁊ abbatissas ponit in sede suavt
in. d. c. vt nostrum que omnia capitula
sunt in. d. ti. de offi. archi.
De archidiacono et quis esse possit. no. Jnno. in. c. cum olim. in glo. sua
in ver. diaconatus ⁊ ibi Host. de re iudi. ⁊ an in diuersis ecclesijs no. Panor.
c. preterea. de prebẽ. ⁊ ar. sit maior archipresbytero. no. . ꝙ sic. c. officiũ
de offi. archi. ⁊ an sititas: not. idẽ
ꝙ sic. cle. fi. de preben.
¶ Vtrum peccet archidiaconus respō
*dendo episcopo dicenti. Scis hũc esse
|
dignum. Scio quantu
ʒz humana fragilitas permittit? Rñ. ẜm Jnno. ĩ. c. vnico de scru. inordi. fa. ꝙ si talis ordinādꝰ
presentat a ꝓbis pōt sana cōscientia re
spondere: dummodo non sciat aliquid
mali de eo. ar. de presum. dudũ. ꝙ si scit
aliquid mali de eo quod est secretum:
debet obtinere a prelato vt eo absente
faciat ordinationem. Et si non pōt vel
si de scandalo: tunc etiā pōt sana conscientia dicere: quia nō dicit nisi vt mi
nister nō vt ipse: et ecclesia q̃ nihil scit
de occultis per eu
ʒz loquit̃: nec d
ʒz omittendo talia dicere: indirecte publicare
crimen fratris secretum. Si vero esset
publicum tale crimen. tunc peccaret
mortaliter talia dicẽdo. xxij. q. ij. primũ
si modo crimẽ est pecccatũ mortale q
scit. secus si essetveniale. vt. xxv. distin.
§. criminis.
Archiepiscopus
pōt in tota sua
prouincia exercere iurisditionem tollendo prauam
consuetudinem ⁊ fulminando senten
tiam excommunicationis in seruantes eam ẜm Jnno. ⁊ sequitur pa. in. c.
ex frequentibus. de insti. ⁊ sentit gl. in
sum. ix. q. iij.
¶ Jtem. potest in sua diocesi existens
*ratione notorietatis delicti delinquen
tes suffraganeorum suorum sua senten
tia afficere. ⁊ licet tex. in. c. romana. ĩ §.
notoria. de censi. lib. vj. loquatur dum
visitat. tamen docto. communiter extendunt in. d. c. ex frequentibus. etiam
dum non visitat ratione notorietatis
delicti.
De archiepiscopoꝙ sit ordinarius
prouincie no. gl. ix. q. iij. c. ij. ⁊ in. c. sicut
de exces. prela. Jtem diocesanus indio
cesi sua non in prouincia idẽ Car. cle. j.
.§. j. q. j. de sup. neg. prela. ⁊ in cle. j. §. j.
de priui. et in cle. ij. contra. eo. titu. vbi
an sint idem archiepiscopus et metropolitanus.
¶ Vtrũ archiepiscopus possit ablolue
*re subditos suffraganeorum suorum?
Rñ. Gemi. in. c. perpetuo. de censi. lib.
vj. ꝙ non potest ligare vel soluere: nisi
dum visitat: vt tex. hic innuit: nec etiā
a minori excommunicatione absoluere: vt in. c. nuper. §. in secunda vero de
sententia excōmunicationis ⁊ hoc verũ nisi ꝑ appellationẽ causa ad eumde
uoluta sit vel in casibus sibi specialiter
a iure permissis. de quibushabes in. c.
pastoralis de officio. or. in glo. ⁊ in. c. ve
nera bilibus. de sententia excom. li. vj.
⁊ in. d. c. perpetuo.
¶ Vtrũ possit ante se crucem portari
*facere? Rñ. ꝙ transiens per prouinciā
sua
ʒz potest benedicere populo ⁊ in pō
tificalibus: ⁊ sine pontificalibꝰ celebra
re: ⁊ celebrari facere tam in locis exem
ptis quam non exemptis. Et etia
ʒz epi
scopꝰ ĩ sua diocesi potest similiter hec.
Tamen debent fieri sine violẽtia ⁊ gra
uamine exemptorum. cle. archiepiscopo. de priui. multa alia que ad forũ cōscientie ꝑertinẽt tangentia statũ archi
episcoporum vide. j. prelatus per totũ.
⁊ ep̃s per totum.
Et an habeat iurisditionẽ no. specu. in tit. de iurisdi. om. iudi. versi.
ẜm ea: ⁊ q sit suum officiũ. not. idẽ in cle.
dudum. §. si vero. q. vj. de sepul. ⁊ quis
possit esse no. lx. dist. c. j. ⁊. ij.
Archip̃sbyter
ecclesie cathedralis
debet habere curā
quomodo alij sacerdotes diuina officia celebrent dubito modo: ⁊ in absentia episcopi: potest fontes benedicere
alijs sacerdotibus penitentiam iniun
gere. c. ij. de offi. arch. Jsti alio nomine
dicuntur decani. vt in. c. ad hec de officio archi.
¶ Vtrũ valeat ab soluere oẽs de episco
*patu? Rñ. ꝙ sic oẽs q̇ ad ip̃m ꝓ penitẽtia recipiẽda recurrũt: est parochialis sacerdos oĩm de ep̃atu. c. officiũ. eo.
ti. in ter. ⁊ in glo. ⁊. l. di. in capite.
¶ Vtrũ idem possit archiepresbyter ru
*ralis? Rñ. ꝙ nō nisi intu
ʒz ep̃s ei dat
autoritatẽ: plebibꝰ em̃ solũmodo p̃est
⁊ nihil d
ʒz facere sine relatione ep̃i: aut
contra eius decreta. c. fi. eo. titulo.
Argumentatio
a minori ad maiꝰ
v
ʒz affirmatiue. c.
|
si in laicis. xxxviij. distin. a maiori ad
minus valet negatiue. xxxij. q. v. si pau
lus. ⁊ de hoc in. c. cum in cun. de elec. in
glo. cum suis concor.
¶ A toto ad partem valet affirmatiue.
*xiiij. q. penale est.
¶ A parte ad totum v
ʒz negatiue. xxxij.
*q. iiij. meretrices.
¶ Ab ethimologia nominis. xvj. q. j.
*placuit el. j. ⁊. ij. sed non valet nisi negatiue ⁊ nomine appellatiuo: quia ꝓpria
nomina imponuntur ad placitum. vt
not. Bar. in prohemio infortiati super
rub. Limito etiam secundum pa. in. c.
j. de iudi. verum quando nomen sumitur essentiali natura sua vt mutuum: te
stamentum: quia hoc verum est. Testamentũ est mentis testatio. l. j. ff. testa.
vbi ergo non est testatio mentis nec testamentum similiter mutuum est q de
meo sit tuum. l. ij. ff. si cert. pe. vbi ergo
de meo non fit tuum non est mutuum.
secus quando imponitur nomen ex eo
quod deberet inesse in nominato. Vnde imperator dicitur augustus quia au
gere debet rempub. si nō auget tamen
imperator est. vt not. in prophe. ff. veteris. Papa pontifex dicitur debet esse
pons per exemplaritatem vite. Sed si
non facit tamen pontifex est vt in. c. j.
de cōsti. li. vj. Sic igitur intellige insti.
de tute. in ṗn. ff. de ver. sig. l. bonoꝝ. ⁊. l.
malu
ʒz. C. de defen. ci. l. defensores la. ij.
⁊ insti. de dona. §. est ⁊ alius. C. de fer. l.
a nullo. C. offi. p̃fe. vr. l. j. vbi tex. Scia
tis profecto ex ipso noĩe quid p̃fecto de
beatur annone. Ex quibus patet ꝙ argumentum potest sumi ab interpretatione nominis. ⁊ sic limita secũdũ bal.
de vasallo milite qui arma bellica depo
suit illud prouerbium si nomine priue
ris nec rem habere mereris esse veru
ʒz.
si nomen significat substātiam vel qua
litatem necessariam inesse alicui subie
cto vt. ff. de fideic. li. l. luciꝰ. ⁊. ff. de pac.
l. tale pactũ. §. si secus si significat sola
ʒz
simplicem demonstrationem. ff. de re.
du. l. si cognatis. ⁊ ex hoc p
ʒz esse verum
ꝙ scolares scolas intrantes non attendentes nec studentes non gaudent pri
uilegio scholarium vt tenet Joan. de
lig. in ꝓhemio cle. adducit no. ꝑ glo. in
l. vna. C. de studijs. lib. vj. ro. ⁊ videtur
tex. in. l. si quis. C. de dome. prote. ⁊ ide
ʒz
si inhoneste viuunt. C. de curio. et sta.
l. agentes alias incipit per id tempus.
similiter est veru
ʒz ꝙ illi qui sunt de col
legio alicuius artis: sed artem illā non
exercent non gaudẽt priuilegio illius
artis: vt not. Bart. in. l. semper. ff. de iu.
immu. per illum text. §. negociatores.
xvj. q. j. generaliter et hec faciunt tam
contra scholares ⁊ artifices quam eorũ
rectores qui grauant litigantes cũ eis
ratione priuilegiorum ⁊ ideo si hoc est
manifestum credo ꝙ teneantur ad restitutionem rectores omnium in quibus plus sunt grauati. ⁊ similiter scho
lares si tales sunt ꝙ non gaudeant uis non sit manifestum. Jn nomine au
tem proprio sepe sit argu. non validu
ʒz:
⁊ ideo homines querunt bona nomina. ⁊ dicebat vxor Joan. an. ꝙ si venderentur deberent emi pro magno bono
propterea Jo. an. extollit nomen ꝓpriũ
in prohemio cle. Similiter accursiꝰ in
l. facta. §. si in danda. ff. ad treb. interp̃tando nomen suum. ⁊ hoc euenit quia
ex horrido nomine sepe suspicantur ho
mines sinistrum putantes a prauo enẽ
tu impositum: pro hoc vide tex. cũ glo.
in. d. §. si in danda.
¶ Ab autoritate. xxxij. q. j. dicit.
*¶ Ab appositione vel cōtrarijs. viij. q.
*j. sciendum.
¶ A simili. ij. q. j. multi in glo.
*¶ Ab exemplis gentiliũ de ver. sig. fo
*rus de conse. di. j. c. j. vide. Bal. ĩ. l. cōuẽ
ticulam. C. de epi. ⁊ cle. quomodo multis alijs modis valeat: omitto propter
breuitatem.
De arris et an sit contractus nomi
natus not. Bart. et Alexan. in. l. ex empto. §. is qui viua. in vltima opposi. ff.
de ac. emptionis. Bal. post gl. in. l. ij. in
j. q. C. quando lic. ab emp. dif. dicit ꝙnō
est nominatio sed innominatus. idẽ te
net in. l. cōtractus. ad fi. C. de fi. instru.
non precia. sed pignora dicuntur.
¶ Arrarum donatio est argumentum
*emptionis vel venditionis: aut alteriꝰ
cōtractus: qui tñ ↄ̃ctus valeret sine eis
l. q sepe. in prin. ff. de cōtrahen. empt.
⁊ pōt quis ab emptione et venditione
discedere post ipsaꝝ dationem nisi sint
date nomine arre et pro parte solutionis: quia cum pars precij sit soluta res
non est integra. C. quando li. ab empt.
dis. l. vnica. Vtrum tamen ille per quẽ
stat ne cōtractus perficiatur: qñ solum
sunt dato ꝑ arris ipsas perdit q̇ dedit
⁊ qui recepit restituet in duplum. insti.
de empt. ⁊ vend. §. in his. ⁊ idem dic de
pignore dummodo non sit datum exti
matum nomine partis solutiōis. C. de
rei vendi. l. precij.
¶ Vtrũ possint interuenire in matri
*monio et quomodo faciunt matrimonium vide. j. spōsalia. §. xij. eum sequẽ.
Arrogantia
est quedam filia suꝑbie qua quis multum
se eristimaus ceteros quos infra se videt despicit et quibus non consulendo loqui: sed vix dominādo dignatur.
c. j. xl. dist.
¶ Arrogantes dicuntur qui garruli
*tatem autoritatem putantes humiliter nesciunt inferre quod docent dist.
xlvj. §. j. ⁊. c. j. ⁊ di. xlix. c. hinc ⁊ enim. cir
ca medium.
¶ Arrogantia rusticorum nihil impu
*dentius. d. §. j.
¶ Vtrum sit mortale peccatum? Rñ. ꝙ
*sic quando ex tali superbia vel contentione fit que sit mortalis ⁊ ꝓpterea vide. j. suꝑbia ⁊ cōtẽptio. ałs cōiter pctm̃
Arrogatio.
veniale erit.
vide supra adoptio.
Ars
balistariorum vtruʒz liceat? Rñ.
ꝙ non immo prohibetur sub pe
na excōmunicationis inter christianos
vt. in. c. vnico. de sagittarijs Quod ẽ ve
rum secundum glosam. ibidem ⁊ doct.
in bello in iniusto: secus in iusto: data iusticia licituʒz est quibuscũ armis
vti ⁊ pugnare: immo aduersarium deci
pere per seditionem parando insidias
vt. in. c. dñs. xxiij. q. ij.
De arte sagittādi an ⁊ quibus sit ꝑ
missa no. Jnno. in. c. snĩam. in gl. sua in
ver. balistarijs. ne cle. vel mo. ⁊ Bar. in
l. qui penum. ff. de penu. leg.
¶ Vtru
ʒz artifices q̇ inter se cōueniunt
*ꝙ alios non instruant: aut ꝙ non vendāt nisi certo modo⁊ hmōi peccẽt? Rñ.
ẜm Jnno. in. c. significāte. de app. ꝙ sic
si fraudulenter faciunt. Secus si ex pri
uilegio vel consuetudine. C. de mono.
l. vnica intelligit quando fraudulenter
faciũt. vel dicit ꝙ locũ h
ʒz de personis
⁊ rebus: non de loco vel mō: vel dic ꝙ si
faciant ex aliq̃ causa legitima ꝙ licet.
Secus si ex auaricia: vel in damnum
rei publice. Et sic intellige. d. l. vnica.
¶ Vtrum artifices facientes que per se
*vel alio admixto non possunt esse vtilia de quibus dicit. l. quod sepe. §. vene
ni mali. ff. de contrahen. empt. ꝙ fiagitiose rei nec emptio nec mendatu
ʒz nec
societas valere potest peccent mortaliter? Rñ. ꝙ sic. immo omnia mala eis
imputabuntur ex ipsis venientia. ca.
fi. de iniur. ⁊ dā. da. ⁊ hoc videtur tenere. Jnno. in. c. j. ne cle. vel mo. qui dicit
ꝙ in his nullo modo licet negociari.
Sed si posset esse vtile cum aliquo admixto. vt puta pro feris occidẽdis. vel
si sint forte gladij vel colores: quia possunt esse vtilia ad aliqua si ad defensio
nem vel ad calorem. hominem vel mulierem in casu licito. ⁊ ꝓ bona causa licita est in his negociatio secundũ eundem. Jnn. vbi supra. Et hoc credo veꝝ
quando existimat. vel potest existimare. probabiliter ꝙ talis emẽs vel cui ta
lia dat: vel facit eis vti ad bonũ. Alias
tale erit peccatum talia facere vel vendere aut donare quale peccatum est tali re vti Et ex hoc patet quid dicendu
ʒz
de artificibus qui faciunt taxillos cartas: pompas: curiositates: ⁊ huiuscemo
di que vt frequentius sunt mortale pec
catũ illis qui ipsi vtũtur. nō possunt
absolui nisi a tali arte abstineant.
¶ Ars siue exercitium corporale extrin
|
secum vtrum sit licitum. Rñ. quod sic. si
hec concurrant.
¶ Primum recta intentio. nam cuius
sinis bonus est. i. intentio ip̃m quo
bonum est in his que de se nō sunt ma
la. Finis ergo vltimus q̇ dʒz haberi est
deus. j. Cor. x. Omnia quecun facitis
aut in verbo aut in opere ⁊ c. Finis ꝓpinquus debet esse aliquod rōnale. vt
subuentio proximi. vel sue necessitatis
ad ephe. iiij. Operetur manibus suis
vt habeat vnde tribuat necessitatem
pacienti. Qui ergo laborat laboret vt
corpus exerceatine ocio torpescat: vel
vt lucrũ acquirat quo se ⁊ suos gubernare possit vel vt alijs subueniat vnde
viuere possint virtutose. ⁊ sic ad gloriā
perueniant. Si autem alia intentione
quis facit artem aliquā tale est peccatũ: qualis est intentio praua quaʒz hʒz.
¶ Scm ꝙ opus ip̃m nō sit ꝓhibitũ a
deo vel ab ecclesia vel a legibꝰ. sicut ẽ
ars vsure ⁊ oĩa q̃ nō sunt nisi ad pecca
tum vel malum proximorum.
¶ Tertium ꝙ fiat modo debito et cum
debitis circũstātijs. s. tꝑe debito nō festiuo. de quo dic vt.j. Ferie ꝑ totũ. Jteʒz
sine fraude vel dolo periurijs: mendacijs: ⁊ hmōi: tale peccatum erit ars
quare mala circunstantia cuʒz qua fit.
¶ Quartũ q fiat ab eo q̇ nō est ꝓhibi
tus. Naʒz quedā sunt que clericis prohibentur. vt. j. Clericus. ix. per totum.
Ascismus
secũdũ Archi. in. c. ꝓ hu
mani homi. li. vj. dicit̃
a scindo scindis scindunt animam
a corpore. Jsti proprie sunt serui qui
subsunt dominio alicuius: ⁊ pro pecunia occidunt homines ad alicuius in
stantiā secundum predictũ Archi. alij
volunt q sint quidam infideles liberi
qui pro pecunia faciliter querũt inter
ficere hoĩes nō curātes si se ipsi interficiant̃: sed q sint sub dñio alicuiꝰ vel
nō fideles vel infideles. dũmodo ꝓ pe
cunia eis data hoĩes interficiũt nō refert ẜm no. de imo. ⁊ sequit̃ Ge. in. d. c.
pro humani.
Adde de isto ascismo siue vt veriꝰ
dicā: assassiuo. ⁊ quis dicat̃ Bar. in. l. ci
cero. de. pe. Ang. in. l. q̇ sepulchra. C. de
sepul. vio. ⁊ an puniat̃ nō cōsummato
delicto. no. idẽ Ang. q sic. in. l. itẽ ap
labeonẽ. §. si curauerit. ff. de iniur. vbi
quid in eius mandatore.
¶ Que pena ꝓcurātiũ mortẽ alicuius
*ꝑ tales. Rñ. q̇cũ princeps. ⁊ tũcũ
magnꝰ p̃latus seu q̃uis alia ꝑsona ecclesia stica vel secularis quẽ piam christianorum ꝑ p̃dictos occidi fecerit vel
mandauerit uis mors non sit secuta
aut eos receptauerit vel occultauerit
aut defensauerit excōicationis ⁊ depo
sitionis a dignitate: honore ordine: offi
cio: bñ ficio incurrit snĩas ipso facto et
etiam cum suis bonis mũdanis oĩbꝰ
diffidatus a toto xp̃iano populo ꝑpetuo. Nec requirit̃ alia snĩa post probabilibus constiterit argumẽtis istud
scelus cōmisisse. hec in. d. c. ꝓ humani.
¶ Vtrũ tales deffidati possint interfi
*ci impune. Rñ. ang. de ꝑu. cōsi. xiiij. ⁊ se
quit̃ Ge. ĩ. d. c. pro humani. q sic nedũ
ꝑ iudicẽ: s
ʒz ⁊ quẽcun priuatum. quia
idẽ est bannire: ⁊ diffidare quod statue
re. ⁊ precipere vt impune possit occidi.
vt no. C. de accusa. l. reos. quod in conscientia licet. ⁊ quando fieret
ʒzelo iusti
cie alias non.
¶ Vtru
ʒz clericus taliter diffidatus sit
*spoliatꝰ oĩ priuilegio clericali. Rñ. Ge
ne. in. d. c. pro humani ꝙ sic ⁊ sine alia
degradatione pōt occidi vel verberari
sine vel alia pena.
¶ Vtrũ bona p̃dictoꝝ sit capiẽtiũ. Rñ.
ꝙ sic si sunt bona mũdana. Aduerte tñ
hoc ẜm Archi. ibidẽ ꝙ req̇rit̃ priꝰ snĩa
*iudicis declarātis ip̃m asasinũ vel fau
torẽ taliũ añ liceat ↄtra tales ꝓcedere in ꝑsonis vel bonis. ⁊ ad text. d. c. ꝓ
humani rñdet nō requiri aliam snĩam
sc
ʒz q̇ det licẽtiā occidẽdi ⁊ hmōi: quia
sufficit sit declaratus asasinus vel fau
tor. quod no. quia facit ad multa.
Astrologia
nihil refert ad salute
ʒz:
sed potius mittit in er
rorem et ideo a quolibet fideli est post
ponenda. xxxvij. di. §. sed contra. xxvj.
|
q. ij. illud circa fi. ⁊ c. sed ⁊ illud.
De astrologo ⁊ an sit ei credẽdum
no. ꝙ sic in. l. i tẽ apud labeonẽ. §. si q̇s
astrologꝰ. ff. de. eui c. ⁊ an sit ars ꝑmissa
Bar. in. l. geometri. in lect. nyco. de ne
apoli. ff. de excu. tut.
Astutia
ꝓprie ẜm Tho. ij. ij. q. lv. est
cũ q̇s ad cōsequẽdũ aliquẽ
finẽ bonũ vel malũ vtit̃ nō veris medijs sed simulatis ⁊ apparẽtibꝰ ꝙ quidẽ est cōtra ronẽ ⁊ cōtra prudentiam ⁊
pactũ. Aliqñ tñ dicit̃ prudentia ꝓpter
similitudinẽ: sed ĩproprie vt ꝓuer. prĩo
vt detur paruulis astutia.
De astutia ⁊ an ⁊ qñ sit ꝓhibita et
qñ ꝑmissa vide tex. ⁊ ibi ang. in. aut̃. de
testi §. ⁊ licet. col. ij. ⁊ versi. not. de isto.
colla. vij.
¶ Astutia large est quedam apparens
*fictio seu simulatio. et potest dupliciter fieri.
¶ Primo ad bonum alteriꝰ ⁊ ad illius
malũ iniuste: ⁊ sic nō est peccatũ: vt pʒz
xxij. q. ij. in. c. vtilẽ. vbi ponit̃ quomodo
xp̃s ⁊ dauid ⁊ alij vsi sint simulatiōe ⁊
sanctitate. ⁊ gl. dicit ibidẽ ꝙ dolꝰ ↄtra
hostẽ bonꝰ est. xxiiij. q. ij. dñs. ⁊. xliij. di.
ĩ mādatis. ff. de cap. ⁊ postli. re. l. nihil
interest. ⁊. xiiij. q. v. dixit. ꝙ verũ credo:
dũmodo mẽdaciũ nō dicat̃. ⁊ hostis sit
nobis cōtra iusticiam hostis.
¶ Sco modo astutia seu simulatio sit
ad fallendum proximum. ⁊ sic semꝑ est
peccatũ. xxvij. di. q interrogasti. xij. q.
j. certe. Et aliqñ est veniale pctm̃: aliqñ
mortale ẜm nocumẽtũ q infert proximo vel intendit inferre ex ea vt puta
de re notabili sic est mortale. ar. c. j. xxij.
q. ij. ⁊ hoc etiā si fieret ꝓpter bonũ alte
rius nulli facienda est iniuria pro
alterius bono. d. c. primuʒz. ⁊ de hac ha
bes. j. prudentia. §. iiij.
Auaritia
ẜm Tuliũ est inordinatꝰ
amor habendi. ⁊ dicitur
inordinatus dum q̇s supra modũ mẽsure querit vel retinet diuitias. Nā bo
na exteriora hominis consistere debẽt
in quadam mensura. s. vt querat habe
re diuitias prout sunt necessarie ad vi
tā vel suā cōditionẽ. ⁊ sic auaritia sem
per ẽ pctm̃ ẜʒz Tho. ij. ij. q. cxviij. ꝓ cuiꝰ
declaratiōe est notādũ vt elicio ex snĩa
Alex. ⁊ Tho. vbi. s̃. ꝙ auaritia ↄsistit ĩ
tribꝰ. s. appetẽdo: in acq̇rẽdo: ⁊ in retinendo inordinate res temporales.
¶ Vtrũ aũt sit pctm̃ mortale auaritia
*q̃ cōsistit ĩ appetẽdo. Rñ. ꝙ sic tribꝰ mo
dis: prĩo appetẽdo aliena illicite volũtate deliberata: ita ꝙ ꝓcederet in opꝰ
si esset facultas. ⁊isto modo est mortale
pctm̃: cōtra illud p̃ceptũis exo. xc. non
cōcupisces rẽ ꝓximi tui. Posset tñ esse
veniale pctm̃ propter modicitatem rei
appetite: sicut dicitur de furto. j. furtũ.
.§. xxxiiij.
¶ Sco est mortale pctm̃ cũ appetit
deliberate illicita q̃ sine peccate morta
li teneri nō possunt puta bñficiũ ecclesi asticum cum sit indignus.
¶ Tertio posset esse mortale peccatum
qñ appetit suꝑflua appetitu suffocāte
totaliter mẽtẽ a debita cura sui ⁊ neces
saria cōsideratione diuinoꝝ vt pʒz. ĩ. c.
idolatria. xxviij. q. j. ⁊ facit. c. cũ oĩs aua
ritia. j. q. j. Suꝑfluo igit̃ amore desiderare diuitias: dummodo sit. j. deum. vt
puta quia nec illicito modo nec illicita
vellet: nec ꝓpter hoc dimittit necessaria ad salutem communiter est peccatum veniale.
¶ Vtrũ auaritia in acquirendo sit mor
*tale. Rñ. ꝙ sic duobus modis.
¶ Prĩo si acq̇rit ꝑ illicitũ ↄ̃ctũ diuina
vel hũana lege ꝓhibitũ. puta ꝑ vsurā:
rapinā: falsum cōtractũ ⁊ huiusmodi.
¶ Sco si acquirit ꝑ opera q̃ sunt peccata mortalia: uis etiā nihil acq̇rāt
vt adulterari ⁊ similia. si ꝟo talia oꝑa
uis illicita: nō essent pctm̃ mortale
tunc auaritia nō esset mortale: vt puta
cũ aliq̇s componit verba iocosa ad lucrũ: salua tñ honestate: s
ʒz esset veniale
peccatum: sicut illud per quod querit.
¶ Vtrũ auaritia in retinendo sit mor
*tale peccatum. Rñ. ꝙ sic tripliciter.
¶ Prĩo cũ retinet sciẽter ea q̃ restituere tenet̃ ⁊ pōt. c. sepe contingit. de resti.
spo. ⁊ totiens quotiẽs pōt restituere et
|
disponit non restituere ar. d. c. sepe.
¶ Sco cũ retinet ea q̃ sũt vltra suā ne
cessitatem et sue familievidens aliquẽ
in extrema necessitate: quia tenetur rei
de tali superfluo subuenire de precepto
vt dicit Ri. in. iiij. distinc. xv. de quo vide. j. elemosina. §. j.
¶ Tertio cum retinet superflua. ratio
*ne cōdecentie sui status: quia de ipsis
tenetur facere. elemosinas: etiam non
existentibus in extrema necessitate secundum Ric. vbi. s̃. et hoc intelligo cũ
retinet amore inordinato. secus si tene
ret vt loco ⁊ tempore dispensaret: quia
non tenetur simul talia superflua dare. Jn alijs autem casibus communiter est veniale.
¶ Que sunt eius filie. Rñ. ꝙ multe. ip̃a
*est que fecit meũ ⁊ tuũ ↄ̃ ius naturale
q oĩa cōia fecerat. viij. di. qͦ iure. xlvij.
dist. sicut. xij. q. j. dilectissimis. ⁊. c. duo.
ĩn ip̃a in terrenis facit fortes ĩ celestibꝰ debiles. xl. vij. di. oẽs huius seculi.
Jpsa excecat rōnẽ ⁊ gratius facit videre aurũ solẽ. d. c. sicut. ⁊. xxxvij. di. nōne. ip̃a facit idolatrar̃ ⁊ fornicari. xxviij.
q. j. idolatriam. ⁊. j. q. j. cũ oĩs auaritia.
Jtem facit adulari regibus vt captent
alienas hr̃ditates. d. c. nōne. Jp̃a furtũ
rap inā: vsuram. fraudem. falsitatẽ in
iustitiā. simonia
ʒz. acceptionẽ ꝑsonarũ
ꝓditionẽ: turpe lucrũ ĩmisericordiā et
inq̇etudinẽ parit. de q̇bus vide in titu
lis suis. Et breuiter ip̃a est oĩum malo
rũ radix. xlvij. di. bonoꝝ auctori. ⁊. xxiij.
di. his igit̃. Jp̃a maiorẽ reuerẽtia
ʒz exhibet auro deo. xlvij. distĩc. sicut. Jpsa excecat mentem. de elec. c. quorumdam. li. vj. ⁊ in. c. auaritie eo. ti. ⁊li. dica
tur auaritie cecitas.
Audacia.
vtrum sit pctm̃. Rñ. ꝙ sic
ẜʒz ꝙ dicit excessuʒz passio
nis qui ꝓprie dicitur audacia. de qua
eccle. viij. cũ audace ne eas. ⁊ opponit̃
fortitudini que est contra timores et
audacias.
Augere
an ꝓhibeatur q̇ est prohibi
tus acq̇rere. Rñ. Gemi. in. c.
cum ex. eo. de exces. prela. lib. vj. ꝙ non
quia prohibitus acquirere nouuʒz ius
in re non dicitur venire cōtra prohibitionẽ licet augmentet ṗstinum quod
habebat ante ꝓhibitionẽ. vt est casus
in. c. fina. secundo responso. de conces.
prebend. lib. vj. vide. j. loca. §. iij.
Augurium
quod fit in consideratione auium ad scientiam futurorum est ex traditione malo
rum angelorum. xxvj. q. ij. qui sine.
De hoc et an sit hec ars permissa.
no. saly. ⁊ do. in. l. nemo. C. de mal. ⁊ ma
the. ⁊ in. l. ij. C. de sa. paga. ⁊ spe. in titu.
de accusa. §. ij. versi. Jtem quod est homicidia.
¶ Vtrum hanc arrem exercere sit lici
*tum. Rñ. ꝙ vanitas est et superstitio.
xxvj. que. ij. ca. illud. Jmmo est idolatrie cultus augurij superstitionibus
implicari. xxvj. q. ij. Sed et illud. et sic
patet ꝙ est peccatum mortale ⁊ confir
matur. hoc. quia in ca. augurijs. xxvj.
questi. vj. dicitur ꝙ augurijs seruiens
est ab ecclesia separandus. sed de hoc
latius vide. infra sortilegium.
Austeritas
indiscreta in vigilijs ⁊
orationibus reprehenditur. de conse. di. v. non mediocriter.
et posset esse mortale Peccatum. Vʒz
quando notabiliter lederet vitam pro
priam et scienter vel ex tali indiscretione que proueniret ex lata culpa vt
patet ex. d. capitulo non mediocriter:
quod demonstrat eos communiter rapinam.
¶ Austeritas in ĩpetrando est quādo
*non cum tranq̇litate corrigit. sed aspere subditos ĩflectere festinat. xlvj. dist.
hoc habet.
¶ Austerus nō debet esse dispensator
*vbi deus est benignꝰ. xxvj. questio. vij.
alligant in fine. Melius est per mansuetudinem peccatores ab errore erue
re per austeritatem in foueam perditionis propellere. xlv. distinct. recedite. quia austeritas immoderata nec
correctionō ĩducit nec salutẽ. xlv. di. cũ
beatꝰ. ⁊ sic p
ʒz ꝙ nec młta austeritate ex
plcerādisũt subditinenimia begniui
|
tate dissoluendi. xlv. distin. disciplina.