SVnt etiam qui
putẽtputent,
hanc Occidentalium, & Meridionalium regionum
acquiſitionẽacquiſitionem,
quæ per Catholicos
Hi
ſspaniæ Principes
facta e
ſst,
† illo etiam titulo communiri, quòd Imperatoris Romani auctoritas, & pote
ſstas, eam non tantùm
cõfirmaſſeconfirmaſſe, verùm & iu
ſssi
ſsſse, ac iuvi
ſsſse,
videatur; cui omne ius, & arbitrium in
elargiendis, & debellandis quorumlibet infidelium provincijs conce
ſsſsum
e
ſsſse, contendunt, ut con
ſstare poterit
ex ijs, quæ in ip
ſsis no
ſstræ tractationis
terminis latè di
ſsputavit Gine
ſsius Sepulveda in
ſsua Apologia, & po
ſst eum
in
quęſtionemquæſtionem deduxerunt, Victoria
in 1. relect. de Indis, ex num. 24. Greg.
Lopez in d. l. 2. tit. 23. part. 2. glo
ſs. mag. |
col. 7. Did. Covar. in reg. peccatum 2.
par. relect. §. 9. num. 5. cum
ſsequentib.
Menchaca
cõtroverſcontroverſ. illu
ſstr. lib. 1. cap.
24. Dom. Soto de iu
ſst. & iure, lib. 4. q.
4. art. 2. Anton. à Corduba in
quęſtioquæſtio.
lib. 1. q. 57. dub. 2. pag. 491. Domin. Bañez in 2. 2. q. 10. art. 10. ver
ſs.
Arguitur
quartò, col. 531. Baltha
ſs. Ayala de iure & officio belli, lib. 1. cap. 2. n. 29. Molina de iu
ſst. & iure, tract. 2. di
ſsput. 30. & Pat. Fran. Suarez in tract. de Charitate, di
ſspu. 13.
ſsect. 5. n. 4. ¶ Hanc verò Imperatoriam
† confirmationem, & opem, atque operam in prædicta acqui
ſsitione interfui
ſsſse, eo
argumẽtoargumento deducunt, quò cùm in per
ſsona Caroli
V. Cæ
ſsaris Opt. Max. Romani
ſsimul
Imperij, & Hi
ſspani Regni pote
ſstas, & moderatio
cõcurreritconcurrerit, & hic invicti
ſssimus Imperator detectionem, &
cõquiſitionemconquiſitionem Indiarum à
ſsuis glorio
ſsi
ſssimis
avis Regibus Catholicis cœptam, non
ſsolùm notam, &
ratãratam habuerit, verùm & ulterius progredi
ſsub Hi
ſspaniæ Regum vexillis, & au
ſspicijs voluerit, tot
in id cla
ſssibus magnis
ſsumptibus expeditis, tot
etiãetiam legibus, &
ſsanctionibus
ſsummo pariter
ſstudio, ac pietate prolatis, affirmare nece
ſsſse e
ſst, Imperatoriâ quoque, quâ pollebat, auctoritate in
hac parte u
ſsum fui
ſsſse, & huius Novi
Orbis
ſsubiugationem, &
dominationẽdominationem ei
ſsdem Hi
ſspaniæ Regibus
cõfirmaſſeconfirmaſſe.
Nihil
† enim intere
ſst, utrum quis, expre
ſssis verbis voluntatem
ſsuam declaret, an rebus ip
ſsis & factis, l. de quibus,
D. de legib. l. Paulus 4. D. rem
ratãratam haberi, l. recu
ſsari 74. D. de acquir. hæred.
melior text. in l.
ſsi tamen, §. ei qui, D.
de ædilit. edicto, cum alijs,
quęquæ ultra
DD. in his iuribus latè
cõgeruntcongerunt, Guido Pap.
ſsingu. 337. Niconitius in rubr.
de novi oper. nunt. num. 239. Marc.
Mantua in Enchiridion. rer.
ſsingul.
c. 246. ¶ Et
† qui ad ulteriora procedit, & quod e
ſst con
ſsequens vult,
antecedẽtiaantecedentia velle, & quantum in
ſse e
ſst, approbare videtur, l. ad rem
mobilẽmobilem 56.
l. ad legatum 62. D. de procurat. cum alijs traditis à Ia
ſsone in l. Gallus numer. 4. D. de liber. & po
ſsth. Menoch.
de recuper. po
ſsſse
ſsſs. remed. 6. n. 43. & Ioan. Gratia. reg. 79. ¶
† Præ
ſsertim
cùm plures etiam extent eiu
ſsdem Imperatoris
ſschedulæ,
Regiaq;Regiaque diplomata anni 1519. 1520. 1523. 1535. in 1.
vol. impre
ſsſs. pag. 58. &
ſseqq. quibus
apertè
idẽidem Carolus Imperator declarat,
omnes
earumdẽearumdem Indiarum provincias
detectas &
detegẽdasdetegendas Ca
ſstellæ, & Legionis Regno,
atq;atque demanio annexas, &, ut vulgò dicunt, incorporatas cen
ſseri deberê,
neq;neque ullo tempore ab
eâdẽeâdem Corona in
totũtotum, vel in
partẽpartem alienari,
aut
ſsegregari po
ſsſse. ¶ Cui declarationi & conce
ſssioni non ob
ſstat,
† quòd
idẽidem Imperator
ſsibi, &
ſsuis i
ſstud ius indul
ſsi
ſsſse videatur,
cũcum tamẽtamen actio & pa
ſsſsio in
eodẽeodem ſsubiecto
ſstare
nõnon po
ſssit, & inter dantem & accipientem debeat
e
ſsſse di
ſscretio, l. debitori, C. de pact. l. 2.
D. de
ſstipul.
ſserv. l. Vranius, D. de fideiu
ſsſsor. cap. ult. de in
ſstitution. unde Seneca lib. 5. de Benef. cap. 9:
Nemo ſsibi
donat nõnon magis quàm credit, dat nemo niſsi alteri, debet nemo niſsi alteri, id intra unum non poteſst fieri, quod toties duos exigit. Nam
† cùm duplici pote
ſstate, & auctoritate fungeretur, duplicis
quoq;quoque per
ſsonæ vices
ſsubire potuit, & di
ſstinctâ, atque
ſseparatâ iuri
ſsdictione uti volui
ſsſse cen
ſsendus e
ſst; ita ut, quod tanquam Imperator præ
ſstabat, tanquam
hæres, &
ſsucce
ſsſsor Hi
ſspaniæ Regni
ſsu
ſsciperet, &
ſsuis in
eodẽeodem Regno
ſsucce
ſsſsoribus quæreret, argum.
† text. in l. tutorem 22. D. de his quæ ut indign. ibi:
Diſscreta ſsunt enim iura, quamvis plura in
eâdem perſsonam devenerint, aliud tutoris,
aliud legatarij iunctis alijs plurimis
exẽplisexemplis,
† quæ
deducũturdeducuntur ex l. 1. §.
ſsolet in
fine, D. quando appell.
ſsit, l. duorum,
D. de oper. libert. l. procuratores, §.
ſsi plures, D. de tribut. act. l. cùm quædam, C. de admini
ſstr. tut. cap. ex litteris de probation. cap. cùm in Eccle
ſsijs, & cap. po
ſstula
ſsti de conce
ſsſs. præben.
lib. 6. cap. a collatione de appella. eod. |
lib. ubi DD. alia notarunt, & latè Lappus allegat. 99. Calderin. con
ſs. 229. in
fine, alias 7. tit. de præb. Bartol. quæ
ſst.
15. in princ. ver
ſs.
Quartò probo, Abbas
in cap. quamvis de offic. delegat. Bald.
con
ſs. 167. lib. 1. Paul. Ca
ſstren
ſs. con
ſs.
250. & 313. lib. 1. Roman. con
ſs. 422.
& in
ſsing. 76. incip.
Scholaris, & in l.
1. D. de verb. oblig. Fulgo
ſs. con
ſs. 118.
Socin. con
ſs. 87. vol. 1. Decius in l. roga
ſsti, in princip. num. 7. D.
ſsi cert. petat.
Rebuf. in concordat. tit. de collation.
§.
ſsi quis verò, in ver
ſs.
Diſspoſsitiones, Cha
ſsſsaneus in Catalogo glor. mund.
part. 11. con
ſsid. 12. in fine, Menoch. de
recuper. rem. 1. num. 36. & con
ſs. 902.
num. 71. Stephan. Gratian. di
ſscept. foren
ſs. cap. 111. num. 13. & iterum cap.
298. num. 26. cum multis
ſseqq. & Cardin. Tu
ſschus pract. conclu
ſs. iur. litt. P.
verb.
Perſsona, conclu
ſs. 317. ubi re
ſsolvunt,
† quòd quando in una per
ſsona
concurrunt diver
ſsa iura, quibus mediantibus diver
ſsas per
ſsonas
repręſentatrepræſentat, non e
ſst iudicandus
tãquamtanquam unus,
ſsed tanquam plures, & quòd actio, & pa
ſssio in tali
ſsubiecto cadere pote
ſst,
quia non corporalis,
ſsed intellectualis
eius con
ſsideratio habetur, de quo plenè etiam innumeros citans, agit Tiraquel. in tract. de nobili. cap. 28. num.
11. &
ſseqq. & de retract. lignag. §. 1.
glo
ſs. 18. num. 21. &
ſseqq. ¶ Et arridet
doctrina glo
ſs. & aliorum in cap. 1. ne
ſsede vacante, & in l. 1. D. de legat. 1.
Quòd
† quando ad invicem iunguntur duo officia, utrumque retinet iura
ſsua; quam
ſsequitur Bartol. in l.
ſsi convenerit, §. nuda, de pignorat. act. Ioan.
Bapt. Ferretus
cõſconſ. 242. num. 13. vol.
2. & Ioan. Bapt. Valençuela con
ſs. 69.
num. 32. ubi etiam num. 37. re
ſsolvit,
quòd
† quando
conſiderãturconſiderantur duæ per
ſsonæ in eodem
ſsubiecto, pote
ſst una iuvare alteram, &
ſsupplère quod in
ſse
non habebat, argum. l. 2. C. de omn. agro de
ſsert. lib. II. quemadmodum & unus homo pote
ſst
ſse iuvare altero, qui
per
ſse
ſsolus prævalêre non po
ſsſset, l.
ſsi pariter, ubi Bened. de Plumbino num.
2. D. de libe. cau
ſsa, l.
ſsi plures, ubi DD.
D. de pact. l. alimenta, §. Ba
ſsilicæ, de alimen. & cibar. legat. cap. auctoritate, §. licèt enim, de conce
ſs. præb. lib. 6.
cũcum alijs traditis a rota deci
ſs. 23.
ſsub tit.
de re iudic. in novi
ſs. num. 3. & Hieron.
Gonçalez ad regul. 8. Cancellar. de alternat. men
ſs. glo
ſs. 18. n. 105.
† ¶ Et
pote
ſst etiam apponi exemplum in Rege, qui e
ſst
ſsimul Dux. Nam in Ducatu
con
ſsideratur Dux, ut Dux, & non ut
Rex,
ſecũdùmſecundùm Fed. de Senis con
ſs. 220.
col. fin. Gabri. con
ſs. 195. num. 9. vol.
2. Surd. con
ſs. 19. num. 33. Ideoq́ue
ſsi
Rex iudicat ut Dux, appellatur ad
ſsuperiorem in Ducatu, non attentâ Regiâ dignitate, ut dixit Bartol. in l.
ſsi
quando, C. de appellat. Igneus in l. nece
ſsſsarios, §. non alias, num. 428. D. ad
Syllanian. Min
ſsynger. cent. 5. ob
ſser. 5.
Aponte deci
ſs. 2. & alij relati à Ma
ſstrillo de Magi
ſstrat. lib. 3. cap. 8. ex num.
32. & Gratiano d. cap. 298. num. 49.
ubi huius rei rationem redit, nempe
quòd unaquæque dignitas retinet
ſuãſuam pri
ſstinam naturam, &
ſsecundùm
actũactum,
quem gerit, con
ſsideratur, neque in eo
ulla alterius per
ſsonæ vel dignitatis ratio habetur, ut probatur in l. 1. ubi
Bald. D. de offic. Con
ſsul. idem Bald.
con
ſs. 167. num. 1. lib. 1. Pari
ſs. de re
ſsig.
benef. lib. 12. quæ
ſst. 10. num. 14. & 15. Menoch. con
ſs. 58. num. 7. Surd.
con
ſs. 91. num. 19. & con
ſs. 183. num.
42 & 43. & con
ſs. 365. ex num. 22. ad
27. ubi hoc pluribus exemplis confirmat, & inter alia tradit, quòd
ſsi
PręlatusPrælatus fecit aliquem contractum, qui
Eccle
ſsiæ
ſsit damno
ſsus, ip
ſsemet pote
ſst nomine Eccle
ſsiæ contravenire,
cùm duplicem repræ
ſsentet per
ſsonam,
per glo
ſs. in cap. 1. ver
ſs.
Contractum, de
in integ. re
ſstit. lib. 6. ¶ Quæ cùm ita
ſse
habeant, tota vis huius tituli in illius
quæ
ſstionis examinatione con
ſsi
ſstit, an
Romano
† Imperatori talis
ſsit ac tanta pote
ſstas in provincias, & per
ſsonas
infidelium, qui
nũquamnunquam Romano Im|
perio
ſsubditi fuerunt, ut eos po
ſssit licitè debellare, & ad eiu
ſsdem imperij
recognitionem compellere, vel alijs
Principibus Chri
ſstianis ita debellandos, ac
ſsubigendos concedere, ut
ſsupremum eorum dominium & iuri
ſsdictionem adipi
ſscantur. In qua quæ
ſstione licèt plurima plurimi dixerint, non
tamẽtamen gravabor,
ſsolito more, præcipua
utriu
ſsque partis argumenta ob oculos
ponere, & quid tenendum
ſsit, verè, & breviter explicare.