Titulus. XV. De Iure Patronatus.
¶ Lex I.
Patronus dicitur quaſsi pa ter oneris: ꝗa Eccleſsiæ onera ſsuſstinet: & acquiritur ius patronatus fundatione, conſstructione, dotatione: & conſsequitur patronus ius honorificum, vtile, & oneroſsum. Præſsentat patronus clericum, vacante Eccleſsia, niſsi ſsit Eccleſsia cathedralis, vel conuentualis: in qua talis Eccleſsiæ capitulum eliget prælatum: & patrono præſsentabit electum, vt ſsibi placeat: non verò eliget eum ipſse patronus Eccleſsiæ conuentualis: niſsi à Papa ſsibi ex priuilegio ſsit conceſsſsum: quod priuilegium papa poſsſset concede re etiam non patrono. Et ſsi conſsuetudo ſsit quòd Patronus adſsit electioni, vel quòd inuitetur ad eam, ſseruanda eſst conſsuetudo: & ſsi à Papa non ſsit cõceſsſsum. Item præcedit patronus in pro ceſssione & ſseſs ſsione. h.d.
h ¶ Padre de carga. Id eſst pater oneris. & eſst optima etymologia. Innocen. & alij in rubri. eo dem titul. dicunt quòd ideò patronus ſsic vocatur: ꝗa ſsicut pater filium, ita patro nus rem, id eſst Eccleſsiam de non eſsſse dedu cit ad eſsſse.
i ¶ Derecho o poder. Diffinitio nem Gofred. eo. tit. in ſsumma. ſsequitur hic detracto verbo diffinitionis Gofre. cum dicebat ante conſsecra tionem: diffinit enim Gofre. ius patronatus eſst auctoritas vel po teſstas proueniens ex bene ficijs ante cõſsecrationẽ eccleſsiæ collatis & rectè. l. iſsta detraxit illud verbum, quia etiã poſst cõſse crationẽ iſstud ius põt acqui ri. vt declarat Abb. in. c. 3. eo dẽ tit. Ioa. an. & ſsequẽtes do cto. communi ter in ru. huius titu. poſsue runt latiorem diffinitionem ſs. ꝙ ius patro natꝰ eſst Ius ho norificum, & oneroſsum, & vtile alicui in Eccleſsia com petens, pro eo quod de dioceſsani conſsen ſsu illam fundauit, dotauit vel conſstruxit ipſse, vel is à quo iuſstam cauſsam habet, & ſsingula ver ba huius diffinitionis declarat Abbas in dict. Rubri. & Rochus in ſsuo tracta. de iure patrona. per totum. qui addidit diffinitioni, ſsolus, vel alio concurrente.
a ¶ Tres coſsas. Ortum habet hec lex à notatis per glo. in ca. piæ mentis. 16. q. 7. An autem quælibet iſstarum caularum ſsufſsiciat ad acquirendum ius patronatus eccleſsiæ? videtur dicendum, ꝙ non: quia fundatio, conſstructio, & dotatio debẽt copulatiuè interuenire, vel per vnã perſsonam vel per plures ad hoc, vt ius patronatus in eſsſse deducatur, & acquiratur ſsecundũ Abb. qui ita declarat conſsi. 106. incipit. prius iuxta ordinẽ. col. 1. in fi. vol. 2. per gl. in ca. quicũq;. el. 2. 16. q. 7. vbi ꝙ ſsi quis modicam dotem con ferat Eccleſsiæ, non eſst patronus: ergo minus erit, ſsi nullam dotem conferat: ſsed ſsolùm fundet, vel conſstruat. & idem Abb. in. c. audientiam. el. 1. 3. notabili. de eccle. edifi. contrarium tenet Cardina. conſsil. 122. & contrarium ſsentit Abb. conſsi. 59. incipit, quidam D. Iaco. col. 1. poſsſsunt hæc concordari, ſsecundum Rochum. in tracta. de iur. patro na. charta. 1. col. 2. ꝙ ſscilicet vnum ex iſstis ſsufficiat, altero ſscilicet ſsupplente, ita ꝙ ſsi vnus fundat, alter conſstruat: & alius dotet, omnes erunt patroni. adde Abb. in. c. cum eccleſsia. col. penult. de elect. & ca. piæ mentis. & ca. placuit. & ibi Archid. 16. q. 7. Bald. nouel. in tracta. de dote in princi. colum. 1. & ſsi eccleſsia eſsſset iam conſstructa ex dotatione acquireret quis ius patronatus. vt tradit idem Rochus in dicto tractatu ſsuper verbo & dotauit. colum. 1. an autem ex conſsuetudine vel præſscriptione acquiri poſssit ius patronatus? videas per Ab batem in cap. querellam. de electio. colum 3. & Alexand. conſsil. 75. 4. volu. per Franciſscum Balbum in tracta. præſscriptionum. charta. 46. colum §. verſsic. nono quæro. & charta. 47. & Paul. à Citadinis in ſsuo tracta. iuris patrona. in quinta cauſsa acquirendi ius patronatus. verſsi. primò quæro. in. 3. parte tractatus. vid. omnino. & an aſsſsenſsu vnius patroni, alius qui non erat, efficiatur patronus? dic quòd non: quia non poteſst vnus patronus augere numerum patronorum taliter conſsentiendo: quia tractatur de præiudicio eccleſsiæ, ꝙ pluribus patronis ſsubijciatur, vt tradit Dominicus in. c. 1. de rebus eccleſsi. non alienan. lib. 6. in. §. laici. in principio. & tradit etiam Decius conſsi. 149. incipit in cauſsa iuris patronatus. colum. 3. an verò ex reparatione, vel reædificatione Eccleſsiæ acquiratur ius patronatus? gloſsſs. in cap, 3. eodem titul. diſstinguit. aut Eccleſsia fuit funditus deſstructa: & tunc reficiens efficitur patronus, aut non fuit funditus deſstructa: & tunc non. & gloſs. illa communiter approbatur ibi. & videas per Rochum in tractatu de iure patronatus. in verbo conſstruxit. quæſstione. 8. poteſst etiam hoc ius competere ex ſspeciali priuilegio Papæ. de quo vide Paulum à Citadinis in dict. 3. parte ſsui tractatus. ver ſsi. pro ſsexta cauſsa.
b ¶ Por el ſsuelo. Adde cap. Abbatem. 18. quæſstione. 2. &. ca. nobis. de iu re patronatus. & probat iſsta lex, quòd licèt quis non fundet Eccleſsiam: ſsed aſssignet domum vel ſsolarium, pro ea acquirit ius patronatus, vide Archidiaconum in cap. nemo. de conſsecra. diſstinct. 1. & Pau lus à Citadinis in ſsuo tractatu iuris patronatus. charta. 7. verſsic. 30. quæro. Rochus in parte Eccleſsiam fundauit. verſsicul. nonò quæro. & requintur quòd aſssignatio fundi fiat de conſsenſsu Epiſscopi ad acquiſsitionem iuris patronatus. ſsecundum Ioan. Andre. in ca. nobis. eodem titu. colum. 2. vide in materia Rochum in dicta parte Eccleſsiam fundauit. vbi ponit duodecim quæſstiones ſsuper iſsto verbo & in quantum. in quæſstione duodecima concludit, quòd ſsuper fundo ſsubiecto fideicommiſsſso, non poteſst conſstrui Eccleſsia, allegans Bart. in. l. ſsi locus. in fine. ff. de relig. & ſsumpti. fune. Adde quæ notat Bal. in rubri. ff. de rerum diuilio. col. 1. vbi tradit requiri conſsenſsum domini in fundo feudali, & in prædijs tributarijs requiri conſsenſsum eius, cui eſst tributarius fundus: poſsſset tamen fieri ſsecundum eum in fundo. etiam alij ſspecialiter obligato, ſsi ex alijs bonis poſssit creditori ſsatisfieri. & ibidem, quòd ſsi pater mandauit in teſstamento hoſspitale fieri in domibus ſsuis, & filius velit illas domos eligere pro ſsua legitima, non auditur filius: quia pater poteſst eligere vnam rem: de qua teſstari poteſst ſsi filius in cæteris bonis relictis poteſst habere legitimam. adde etiam in iſsta materia bonam glo. in cap. ſsecundum canonicam. 23. quæſstione. 8. vbi, quid ſsi Eccleſsia fundetur in prædio tributario, an Eccleſsia debeat ſsoluere tributum? & concludit, diſstinguendo inter fundatorem bonæ vel malæ fidei: nam ſsi bonæ fidei de illis locis quæ ſsunt extra atrium, Imperator habebit tributum: non autem de loco vbi eſst Eccleſsia, ſsed per hoc fiet patronus. Si verò malæ fidei, ad æſstimationem eſst compellendus. vide ibi Archidiaconum, qui ſsiue ſsit bonæ, ſsiue malæ fidei, vult ſsemper teneri ad æſstimationem, cùm non conueniat ad Eccleſsiam lucrum quærere de alieno. Quid autem, ſsi Eccleſsia parochialis in fundo ſsuo aliam conſstruat cui competat poteſstas prouidendi illam Eccleſsiam. vide gloſsſs. notabilem in ca. eam te. de ætate & qualitate. & Abb. in ca. 3. de Eccle. ædifi.
c ¶ Por que la fazen. Adde cap. monaſsterium. 16. quæſstione. 7. & gloſsſs. ea. cauſsa. & quæſstione cap. plæ mentis. & intellige, vt dixi ſsuprà. interueniente etiam dotatione ab eo; vel ab alio. an autem conſstruens in Eccleſsia Capellam, teneatur eam dotare? Ioan. de Anani. conſsil. 23. & ibi in ad ditio. Ludouicus Boloninꝰ, dicunt, quòd non ex multis fundamentis quæ ibi vtdebis. contrarium tenet Abbas in dict. capitu. ad audientiam. el. 1. tertio notabi. de eccleſsi. ædificand. & conſsi. 89. ſsecundo volumine. & iſstam partem amplectitur Rochus in tractatu iuris patronatus. in verbo conſstruxit. in quarta quæſstione. vbi limitat. niſsi quis ad ornatum Eccleſsiæ ipſsam Capellam vel altare quiſspiam conſstruxiſsſset. ſsecundum Abba. conſst. 106. ſsecundo volum. Quid autem, ſsi quis cœpit ædificarc Eccleſsiam, & pœnituit? & relicto ædificio, alius perfecit, quis iſstorum erit Patronus? Iſstam quæſstionem mouet Paulus à Citadinis in ſsuo tractatu iuris patronatus. charta. 5. colum. 1. ver ſsicu. 14. quæro. & concludit, quòd acquiratur ſsecundo, & non primo. ibi poteris videre per eum: in contrarium tamen facit, quia licèt glo. in cap. quicunque. 16. quæſstione. 7. dicat, quòd ſsi quis modicum contulit pro dote Eccelſsiæ, non efficitur patronus. tamen dictum illius gloſs. procedit, quando alij etiam non dotarent: nam ſsi alij dotarent, & ex datis per omnes dos eſsſset ſsufficiens, omnes erunt patroni vt eſst glo. in ſsumma. 63. diſstinct. notant doctores, & ſsignanter Abb. in rubric. de iure patrona. vbi idem dicit conſsimili ratione dicendum in pluribus conſstruentibus. Vnde fortè eſsſset dicendum quòd dictum Pauli debeat limitari, quando alij non perfecerunt cum eo Eccleſsiæ conſstructionem: ſsed vt Paulus dicit: pœnituit eum & reliquit ædificium, habens pro derelicto: ſsecùs, ſsi non ita reliquiſsſset. Sed fortè, quia amplius tunc non potuitfacere, & ſsucceſsſserunt qui fecerunt: nam tunc videtur quòd omnes eſsſsent Patroni. Alias quæſstiones in iſsta materia vide per Rochum & Paulum in di ctis tractatib. & an in monaſsterio religioſsorum poſssit acquiri Ius pa tronatus, ipſsis inuitis? videas per Rochum in dicto ſsuo tractatu. in verbo in Eccleſsia. quæſstione 3. &. an in monaſsterio in quo ſsit Capel la iuris patronatus, poſssit præſsentari clericus ſsæcularis? videas per Abba. conſsil. 59. incipit quidam Iaco. & Rochum in verbo honorificum. quæſstione. 4. & quid ſsi Eccleſsia ſsit fundata de pecunia ſsymoniaca: an Eccleſsia ſsit demolienda? & quid de patronatu talis Eccleſsiæ? videas glo. notabilem in cap. non eſst putanda. 1. quæſstione prima. & ad dictam gloſs. videas Rochum in tracta. de iure patrona. charta. 13. colum. 4. & Paulus à Ciradinis in. 3. parte ſsui tractatus. quæſstione. 23. 24. 25. &. 26. &. 27. vbi latè diſstinguit inter bona malè quæſsita, quorum dominium transfertur: neq; competit repetitio: & inter illa quorum dominium non transfertur, & competit repetitio. videas ibi per eum. & an deſsponens, & relinquens aliquam Eccleſsiam de ſsuis bonis fieri, poſssit apponere conditionem: quòd talis ibi ſsit Rector? vide Bart. quòd ſsic. in. l. ſsi quis ob hoc. ff. de pollicita. & videas quæ notat glo. in. c. 2. 10. q. 1.
d ¶ Dote. Adde cap. filijs. 16. quæſstione. 7. & cap. quicunq; & quod habetur. 63. diſstinct. in ſsumma. & procedit etiam, ſsi Eccleſsia dotetur poſst eius conſsecrationem. ſsecundum Innocent. in Rubri. iſstius tituli: licèt gloſsſs. voluit contrarium in cap. piæ mentis. 16. quæſstione. 7. opinion Innocentij communiter approbatur cum moderamine, de quo per Ioan. Andre. in cap. 1. eodem titu. ſscilicet dummodo id fiat de conſsenſsu Epiſscopi: & dummodo ab eo qui conſstrui, vel conſsecrari fecit Eccleſsiam, dos haberi non poſssit. tradit Rochus ſsuper tractatu iuris patronatus. in verbo & dotauit. colum. 1. verſsicu. ſsecundò quæro. vbi & videas quæſstione. 3. Quid ſsi dos Eccleſsiæ eſsſset depauperata: non tamen in totum perempta. & adde Barto. in Auctenti. vt nulllus fabri. orato. dom. colla. 5. vbi etiam Bart. remiſssiuè tradit, an poſssit dotansapponere conditionem in dotatione, quòd ad Epiſscopum non ſspectet ordinatio Eccleſsiæ: & concluditur, quòd non. vt tradit Paulus à Citadinis in dicto ſsuo tractatu. 3. purte. in cauſsa ſsecunda acquirendi ius patronatus. verſsicu. nonò quæro. cui adde Rochum in dicto ſsuo tractatu. in verbo pro eo, quòd de dioceſsani conſsenſsu. verſsicu. duodecimò quæro. vbi latè de iſsta materia. & videas text. cum gloſs. in cap. ſsic quidam. 10. quæſstione. 1. & Decium conſsil. 131. & plures quæſstiones in iſsta materia, videbis in dictis tractatibus quas hic tranſscribere haud opereprecium, neue neceſsſsarium fore arbitrati ſsumus. & ad id quod Rochus tradit quæſstione ſsexta. quod ex donatione vel relicto facto Eccleſsiæ quis non acquirat ius patronatus, & quòd volentes dotare ſsint cauti vt dicant ꝙ pro dote talia bona largiuntur ex dictis Abba. in cap. quoniam. ſsuper glo. 1. eo. tit. & eiuſsdem Abb. conſsi. 59. quidam dñs Iaco. 2. vol. niſsi talis donatio ſsiat à conſstruente eccleſsiam, vel ex alijs coniecturis videatur, quòd ſsi pro dote eccleſsiæ. adde Bald. nouel. intracta. de do te. in princi. col. 5. vbi & vult quod ſsi eccleſsia eſsſset pauper & indotata, legans ſstabilia tali eccleſsiæ, præſsumitur quod facit cauſsa dotis con ſstituendæ: ꝗa ita ſsuadet ſsub iecta materia per id quod habetur in. l. quod aurem ff. de iure doti. & ex iſsta. l. Partita. videtur probari, ꝙ ad acquirendũ ius patronatus ſsufficit cõſstructio, fũdatio vel dota tio Eccleſsiæ: ſsi fiat de cõſsenſsu epiſscopi ab ſsq; eo, ꝙ conſstruens, fundans, vel dotans ſsibi reſseruet ius patronatus expreſsſsè. quod & videtur de men te glo. in dict. c. piæ mentis. 16. q. 7. & vult Hoſst. in ſsum. cod. titu. §. ex quibus, licèt Paulus à Citadinis. in dic. ſsuo tracta. in dict. 3. parte. in 2. cauſsa. verſsi. quintò quæro. nititur fun dare cõtrariũ. videas ibi per eum.
a ¶ En el titulo. vi in. l. 2. titu. 10. ſsuprà. ea. partit.
b ¶ Tres coſsas. Adde glo. in dict. c. piæ mentis.
c ¶ Preſsentar. Vi. in ca. decernimus. 16. q. 7. & de iur. patrona. per totum. præſsertim in ca. illud. & ca. ex inſsinuatione. & circa iſstam præſsentationem tractantur multæ quæſstiones notabiles per Roch. in ſsuo tracta. de iur. patro. in verbo honorificum. & dixit glo. in. c. hortamur. 71. diſstin. ꝙ ſsi in dioceſsi eſst idoneus, non præſsentabit extraneum, ſsed tex. ibi vult ꝙ ſsi ſsuſscipiatur ab Epiſscopo cum literis commendatitijs extraneꝰ poterit p̃ſsentari: & inſstituit vi. j. eo. l. 13. & an pręſsentet cle ricũ diaconum & ſsubdiaconum eccleſsiæ. vid. glo. in. c. principali. 63. diſst. Roch. vbi ſsuprà. charta. 5. col. 4. & poteſst præſsentare abſsentem, ſsi eſst notus. vid. Abb. in. c. ea noſscitur. de his quæ fiunt à præla. ſsine con ſsenſsu Capituli.
d ¶ Cathedral, o conuentual. Concord. cum. c. nobis fuit. eo. tit. & vid. quæ dixi in. l. 18. tit. 5. ſsuprà. ea. parti. ad præbendas verò Canonicorum, & aliorum citra prælatum habet patronus præſsentationem, etiam in eccleſsia collegiata. vt tradit notabiliter Abb. poſst alios in dict. capi. nobis. & in cap. penultimo. eodem. tit. & adde glo. in cap. principali. 63. diſstinctione.
e ¶ La otorgue. Et licèt diſsſsentiat, non irritatur election. vt in. c. cum terra. & in. c. cum inter vniuerſsas. &.c. quod ſsicut. de electio. Hoſstien. in ſsumma. de iure patro. §. quid competat. & vide quæ dixi in dict. l. 18.
f ¶ Si el papa ſse lo otorgare. Adde ca. hinc etiam. 16. q. 1. & glo. in dict. cap. nobis fuit. eod. titu.
g ¶ Bien puede y ſser. Valet ergo conſsuetudo, ꝙ patronus laicus interponat partes ſsuas in electionis tractatu: non quòd ipſse eligat, neq; vox ſsua præſstet ſsuffragium electioni. vt hic & idem vult Inno. Ioan. And. & Abb. in dict. c. nobis. & ſsi patronus eſsſset clericus, valeret conſsuetu do, vt ipſse etiam vocem habeat. ſsecundum Hoſstien. vbi ſsuprà. cap. Elcutherius. 18. quæſstione. 2. cap. cum Eccleſsia ſsutrina. de cauſs. poſss. & propriè.
h ¶ De la proceſssion. Concordat dictum cap. nobis fuit. in fine. & capit. piæ mentis. cum cap. ſsequenti. 16. quæſstione. 7. an autem debeatur patrono honor, vt non poſssit vocari in ius ſsine venia. Ioan. Fab. In .§. in eũ. Inſsti. de action. dicit quòd non re peritur Iure cautum quod talis honor ei debeatur. & ſsequuntur Alexand. & Iaſson. in. l. generaliter ff. de in ius vocando.
i ¶ Para ſser. Ex Rofredo in ſsũ ma. eodem titul. ſsumptum eſst, vbi dicit hunc hono rem ſseſssionis multum cura re Italos: & bene, quia ho nor eſst maximum bonorum exteriorum: & virtuti ſsoli debetur debet ergo pa tronus tenere primum locum in proceſssione, vel in eccleſsia, vel inter alios laicos. ſsecundũ quod declaratur hic. & te net Hoſstien. & Ioan. And. in dict. ca. no bis.
¶ Lex. II.
Si patronus laboret inopia, & redditus Eccleſsiæ ſsufficiant omnibus moderatè, tam clericis, quàm patrono, prouidetur ei egenti, & largius quàm alijs pauperibus. Item conſsequitur patronus, licèt diues ſsit, id quod in fundatione conuenit, vt haberet. h.d.
k ¶ De que biuir. Sequitur dictum gloſsſs. in cap. quicunque. 16. quæſstione. 7. & intelligit Paulus à Citadinis in ſsuo tracta. iuris patronatus. quod non requiratur ſsumma inopia: ſsed ſsatis eſsſse quòd tendit ad magnam paupertatem. facit cap. 1. §. ſsanè. de ſstatu. regu. lib. 6. & ibi glo. vbi dicit venire ad inopiam, quando non poteſst commodè ſsuſstentari, vt nobilis qui non poteſst viuere ſsine centum florenis, licèt cum viginti poſssit viuere cum penuria.
l ¶ De que biua. Concordat cum cap. quicunq;. 16. quæſstione. 7. & cap. nobis fuit. eo. titu. vbi vide Ioan. Andre. & aliquas quæſstiones in materia ponit Rochus in dicto ſsuo tracta. ſsuper verbo & vtile. ibi poteris videre. ponit etiam Paulus à Citadinis in ſsuo tracta. in. 6. parte. articu. 4. vbi vid.
m ¶ A eſste. Adde glo. in. c. quicunq;. 16. q. 7. & quod dicit glo. penulti. in ca. cum dilectus. de iure patro.
n ¶ Puſsiere con el obiſspo. Concordat cap. præterea. el. 2. eodem titu. & adde cap. quanto. & ibi Abb. 1. notabili. de cenſsi. & quod notat glo. in ca. generali in verbo fundatione. de electio. lib. 6. & vide quod ad limitationem dicit Abb. in ca. 1. de cenſsi.
¶ Lex. III.
Si Clerici res eccleſsiæ minus bene adminiſstrent, patronus debet hoc Epiſscopo dicere: & eo poſstponente corrigere, conqueratur maiori: & ſsi patronus res eccleſsiæ maletractet, debet ſsi laicus eſst excommunicari, ſsi clericus vſsq; ad ſsatisfactionem ab officio & beneficio ſsuſspẽdi; & ſsi perſseueret, deponi. h.d.
a ¶ Amparar. Concord. cum ca. ſsilijs. 16. q. 7. c. præterea. de iure patro. vide glo. in ca. conſstitutum. 16. quæſstione. 1. & iſstud eſst onus. vide per Rochum in dicto ſsuo tracta. in parte oneroſsum. vide ibi per eum po nentem aliqua notabilia dicta, & per Paul. à Citadinis in ſsuo tractatu. 6. parte. articu. 5. & ibi quod iſstam defenſsionem debet ſsubire patronus expen ſsis eccleſsiæ, & non tenetur proprijs expẽ ſsis. allegat ca. cum ex officij in fine. de præ ſscript. & ibidem ꝙ non te nebitur ad refectionem eccleſsiæ: niſsi ꝓ eo quòd reciperet ab eccle ſsia. & nota ꝙ conſsenſsus patroni non requiritur de ne ceſssitate in alienatione rerum eccleſsiæ, ſsecundum Innocent. & Ab ba. in cap. vni co. vt eccle. be ne. poteſst tamen contradicere: vbi ſsine iuſsta cauſsa ſsie ret alienatio. dict. c. filijs. 16. quæſstione. 7. vnde vtile eſst habere cõſsenſsum patronorum ad litigia euitanda. & vi de per Deciũ, vbi hoc limitat conſsi. 174. incipit. & pro tenui facultate mea. ad finem.
b ¶ Otro ſsi ſsabiendo. Sumpta eſst hæc. l. à capi. filijs vel nepotibus. 16. quæſstione. 7,
c ¶ Depueſsto. Ad de gloſs. & ibi Archidiac. in dict. cap. filijs. in glo. fi.
¶ Lex. IIII.
Nõ debet pa tronus vſsurpa re decimas, & oblationes ec cleſsiæ quas etiam in veteri lege non licebat accipere, niſsi ſsacerdoti bus: ſsi ergo cõ trafecerit, excommunicabitur. h.d.
d ¶ Del patronadgo. Adde. c. nobis fuit. de iure patro.
e ¶ Los diezmos. Adde cap. 1. 16. quæſstione. 7. & cap. fi. 16. quæſstione. 1. & cap. præterea. el. 2. iſsto titu.
f ¶ En la vieja ley. Vide. 1. Regum. cap. 21. & in. c. hanc conſsuetudinem. 10. quæſstione. 1.
g ¶ Santa egleſsia. Vide ca. quia ſsacer dotes. &.c. ſsanctorum. &. cap. hanc conſsuetudinem. 10. quæſstione. 1. & in iuribus, de quibus ſsuprà.
¶ Lex. V.
vacante eccle ſsia tenetur epiſscopus clericum à patro no p̃ſsentatũ inſstituere. & non prouidebit ipſse abſsq; præſsentatione patroni: & ſsi præſsentatus non ſsit idoneꝰ inſstituatur alius quem ipſse patronus p̃ſsentauerit. Et ſsi Epiſscopus præſsentatum idoneum nolit inſstituere, ſsuperior prælatꝰ hoc faciet & probatio non idoneitatis, incumbit epiſscopo: itẽ patrono licèt competat prę ſsentatio, non tamen inſstitu tio: & ſsi de fa cto inſstituat, nihil agit poteſst, tamen ni hilominꝰ præ ſsentare. hoc dicit.
h ¶ Preſsentar. Cõ cor. cum. c. de cernimus. 16. quæſstione. 7. & de iure patrona. per to tum.
i ¶ Non deue auer la egleſsia. Et re gulariter inſsti turio facta ſsine præſsentatione patroni eſst ipſso iure nulla. per tex. in dict. cap. de cernimus. tenet Abbas in ca. illud. & in ca. ex inſsinua tione. iſsto eodem titu. & in cap. cum Bertoldus. de re iudi. vbi latè Feli. & intellige quòd ſsit nulla inſstitutio inſstãte pa trono, vel eo agente de contemptu. ſsecundum Abbat. & Feli. vbi ſsuprà. & iſstam regulam limitat ſsex modis. Feli. in dict. cap. cum Bertoldus. & Rochus addit alios tres in dict. ſsuo tractatu, in verbo honorificum. col. 1. vide per eos.
a ¶ Digno. Si enim non præſsentetur idoneus, non debet inſstitui per epi ſscopum. vt in dict. c. decernimus. & in. ca. cum vos. de offi. ordi. & an cum Epiſscopus repellit præſsentatum debeat cauſsam aſssignare. Lucas de Pen. in. l. 1. C. de his ꝗ non imple. ſstipen. lib. 10. dicit ꝙ ſsic. vi. g. in c. paſstoralis. de iur. patr. & idẽ decidit̃ in iſsta. l. & bene nota ꝙ ſsi ep̃s ti meat ꝙ patro ni nõ præſsentent vtiliorem eccleſsię ꝓpter preces aliorũ vel dilectionẽ carnalem põt eos cõſstringe reiuramẽto vt p̃ſsentẽt magis idoneũ & vtilẽ Abb. in. c. con ſstitutis. de appe. 1. nota. ꝗd aũt ſsi patronꝰ præſsẽtat duos ſsucceſssiuè, qͦrũ alter eſst idoneior: an epiſscopus poſssit inſstituere aliũ qui eſst idoneꝰ & relinquere idoneiorem? quæſstio eſst diſsputabilis, in qua Hoſsti. Ioan. An. Anto. & Cardin. in. c. cum autẽ de iur. patro. tenẽt ꝙ ſsic: quia non eſst conſsyderãdus exceſssus idoneitatis: & ſsufficit ꝙ vterq; ſsit idoneus. & dicit Specula. tit. de iur. patro na. circa fi. ſsufficere quòd præſsentatus non ſsit malus. & adde gloſs. in ca. 3. in verbo maioribus. de iure patro. & tenẽt etiam alij relati à Ro cho in dict. ſsuo tracta. in verbo honorificum. quæſstione. 15. qui & refert tenentes contrariam opinionẽ. videlicet Abb. in dict. c. cũ autẽ. & per tex. in dict. c. 3. &.c. ſsi fortè: 63. diſstin. & Cardi. & Ioan. de imo. in clem. plures. de iure patrona. & in hac reſsidet Rochus complura computans, videas ibi per eum. & hoc ſsatis placet. & facit pro hoc quod notat Abb. poſst glo. in. c. conſstitutus. el. 2. de appella. ꝙ in foro conſscientiæ eligentes peccant, quando non eligunt idoneiorem, dato quòd idoneum eligant: quis autem dicatur dignus & idoneus, vide per Abb. in cap. paſstoralis. eo. tit. vbi dicit, quòd qui eſst bonæ famæ, & qui ſscit legere, & cantare competenter. & adde quæ dixi ſsu prà. ea. partit. titu. 5. l. 37. tex. notabilem, & quæ ibi habentur in. c. cum in cunctis. per totum. de elect. Abb. in cap. graue. colum. pe. de præbend. per Feli. in. c. 2. de reſscrip. & in. c. querelam. de iure iuran. an autem poſssit religioſsus præſsentari, inrerueniente licentia prælati? communiter tenetur ꝙ ſsic, quando eſsſset ad curam animarum. ſsecũdum Abb. in. c. quod Dei timorem. de ſstatu monach. Cardina. Alexand. in. c. priſscis. 55. diſstin. Rochus in dict. ſsuo tracta. in verbo hono rificum. quæſstione. 4. item præſsentari poteſst conſsanguineus, vel filius patroni. glo. in. c. quia clerici. eod titu. vbi Abb. dicit communiter ita teneri, quando eſsſset idoneus. tradit etiam Rochus in dicta. 4. quæſstione. item pręſsentari poteſst, qui habet aliud beneficium etiã curatum, vel dignitatem: vacaret tamen tunc primum. iuxta cap. de mulcta. de præbend. ſsecundum Cardina. in Clemen. 1. de offi. ordin. quæſstione. 15. & Rochũ vbi ſsuprà. an autem de neceſssitate præſsenta tus debeat eſsſse ſsacerdos, videas per Rochum in dicta. 4. quæſstione. diſstinguentem an in fundatione dictum ſsit, quòd præſsentetur vnus presbyter, vel non, videas ibi per cum. & adde Decium conſsil. 129. valet etiam diſspoſsitio, quòd ſsemper præſsentetur vnus de domo ſsua. vel genere. ſsecundum Dominicum in ca. cum in eccleſsia. vltimo notabi. de præbend. lib. 6. per illum tex.
b ¶ Deue lo prouar. Sequitur dictum glo. in ca. monaſsterium. 16. q. 7. & glo. in. c. paſstoralis. de iure patro.
c ¶ Otro. Vult lex iſsta. ꝙ dato, ꝙ patronus præſsentet in dignum, non priuetur pro ea vice poteſstate præſsentandi alium, contra quod vide tur tex. in aucten. de ſsanctiſssimis epiſsco. §. ſsi quis oratorij domum. colla. 9. qui tex. fecit in hoc magnam difficultatem inter docto. iuris canonici & ciuilis: nam glo. in cap. cum vos. de offi. ordin. loquens in patrono laico, tenet quòd non priuetur: & ſsi ſscienter præſsentate rint indignum: ſsecùs tamen ſsit in patrono eccleſsiaſstico. & ad dict. §. ſsi quis oratorij domum. reſspondet ꝙ non procedat de iure Canonico: quia in hoc ſstandum eſst canoni, non legi. & opinionẽ illius. g. tenet Archid. in ca. 1. de præb. lib. 6. Ioan. And. in dict. c. cum vos. cõ cludit ꝙ ſsi patronus laicus ſscienter præſsentat indignum, & perſsiſstit in illa præſsentatione per quatuor menſses à iure ſsibi pręfixos ad præ ſsentandum, ex tunc poterit epiſscopus prouidere de alio, cum paria ſsunt nullũ p̃ſsentare, vel mi nus idoneum & ſsicut epiſsco pus põt proui dere elapſso q̈drimeſstri nemine præſsentato. vt in ca. vnico. de iure. patron. lib. 6. ita ſsi fuit præſsentatus indignus: ſsi tamẽ tempus præfixum patrono non eſst ela pſsum, poterit a lium præſsentare, licèt præſsentauerit indignum. & ad. dict. §. ſsi quis oratorij domũ. reſspõdet Ioan. And. ꝙ non probat ꝙ epiſscopus põt alium inſstitue re præſsentato indigno: ſsed ſsolũ dicit ꝙ indigno præſsentato Epiſscopus procuret, vt inſstituatur idoneus: quod põt intelligi ſsollicitando. ſs. patronum: & cum opinio. Ioan. and. tranſsit. Anto. in dict. c. cum vos. contrarium opinio. Inno. ꝙ patronus etiam laicus ſscienter præſsentans in dignũ, priuetur pro ea vice. tenet ibi Abb. referens deciſsionẽ Rotæ, & opinionem Abb. tenet Paul. à Citadinis in dict. ſsuo tracta. iuris patro. 6. parte. arti. 2. verſsi. 10. quæro. Rochus in dict. verbo honorificum. q. 4. qui allegat alios tenentes iſstam partem, & dicit iſstam videri cõmu niorem opinionem: & ſsi vis tenere hoc, poteris reſspondere ad legem iſstam partitarum. ꝙ intelligatur, quando ignoranter elegit indignũ veluti quia de eo non habuit plenã notitiam. velfuit deceptus ſsuaſsio ne dicentiũ ſsibi illum eſsſse idoneũ: quod tamen eſst diuinare. Item ꝗa in dubio præſsentans, præſsumitur ꝙ ſsciuerit conditionem præſsentati. ſsecundũ Inno. in. c. cum terra. de elect. facit. l. ſsi patronus. in fi. ff. de confir. tuto. & quia, vt dicit Ioan. An. in. c. bonæ. el. 2. col. 2. de poſstul. præla. qui conſsentit in perſsonam de qua non habet plenã notitiam, non ſsaluat cõſscientiam per illum tex. vbi etiam Abb. in. 12. notab. tu cogita quia fortè. l. iſsta cuius conditores viderunt iſstam varietatem. tex. in dict. §. ſsi quis oratorij domum. & gloſs. in cap. cum vos. voluit ap ꝓbare opinionẽ illius glo. quę fortè ita eſst cõmunior ſsicut & alia.
d ¶ querellar. Adde glo. 1. in ca. paſstoralis. eo. tit. & ibi Abb. & in ca. cum Bertoldus. de re iudi. & ca. decernimus. 16 q. 7.
e ¶ Por ſsu poder, Concor. dict. c. cum laici. &.c. conſsuluit. eo. tit. &.c. fina.
f ¶ Como ſsi non dieſsſse. Adde ca. quod autem. in fi. eo. tit.
¶ Lex. VI.
Patronus laicus poteſst. variare vno præſsentato, alium præſsentando Epiſscopus verò inſstituet ex illis quem elegerit, dum tamen ſsit idoneus, & ſsi inſstituatur ſsecũdus, non competit actio aliquo: primo cõtra Epiſscopum vel patronum: licèt enim patrono laico variare: ita ꝙ non variet in malum. Si tamen epiſscopus diſstulit præſsentationem primi malicioſsè, competet ei actio cõtra epiſscopum, vt ei de alio beneficio prouideat, & præſsentatus à vero patrono agere poterit contra præſsentatum à non patrono, licèt epiſscopus eum inſstituerit: itẽ poteſst patronus duos vel tres clericos ſsimul prxſsentare, & Epiſscopus eliget ex eis vnum. h.d.
g ¶ Otro. Videtur velle lex iſsta, ꝙ ſsemel tantum liceat variare in præſsentando, cum dicit otro. & non otros. & ita tenet Calde. conſsi. 16. incipit an laicus ſsub titulo de iure patro. cuius opinionem etiam tenet Rochus in dict. verbo honorificum. q. 10. adducens regulam, quòd vbi eſst licita variatio, non permittitur niſsi ſsemel. Bal. in aucten. habi ta. col. 6. C. ne fil. pro pat. Alex. in. l. ſsi ex toto. §. fi. ff. de lega. 1. & alia quæ ibi videbis: licèt dicat, ꝙ contraria opinio: imò ꝙ liceat variare patrono laico, quotiens voluerit, videtur aſsſseri per glo. iuncto tex. in Clem. plures. de iur. patro. & quod hoc voluit. Abb. in. c. quanto. de iudi. col. 2. Cardina. in. c. paſstoralis. in fi. de iure patro. & ſsatis placet opinio Calderini, cum reſstringenda ſsit hæc variatio, vt in clem. cum illuſsio. de renunt. quia variatio eſst temeritas quædam. vt dicit Bal. in l. ius ciuile. ff. de iuſst. & iure.
a ¶ Bien lo puede fazer. Concor dat. c. quodau tẽ. &.c. cũ autem. & ca. paſstoralis. eo. titu. an aũt ſsit dabilis aliqua cautela, vt patronus laicus non poſssit va liare. Anto. in c. illud. eo. tit. & in. c. conſstitutus. de conceſss. præb. dicit ꝙ ſsic. ſs. vt inducat̃ patro nus ad donan dũ exercitium iuris patrona tus. ſs. ipſsã præ ſsentationẽ. & tradit Rochꝰ in dict. verbo honorificum. q. 8. verſsi. ſsed hic ſsuboritur. & quid ſsi pro mittat, vel iuret patronus, ꝙ non variabit, vi. eũdem Rochũ vbi ſsu prà. q́. 12. & an lite pendente inter præſsentatos licita ſsit variatio, vt p̃ſsentetur tertiꝰ tradit Rochus ibidem. q. 23. qui dicit magis communẽ opinionẽ eſsſse ꝙ non: quãdo præſsentatur a lius tertius: ſsecùs ſsi varietur præſsentando vnum de præſsentatis, vt ſsi ego præſsentaui Petrum, tu Ioannem: & ego poſstea variarem præſsentando Ioannẽ quia tunc liceat. vi. ibi per eum & per Paul. à Citadinis. in. 6. parte ſsui tracta. arti. 3. q. 55.
b ¶ En eſscogencia del obiſspo. Licèt enim permittatur patrono laico variare, procedit accumulando: non totaliter à prima præſsentatione recedendo, vt declarat Abb. in dict. cap. quod autem. & capit. cum autem. vnde cautus debet eſsſse patronus: vt cum variat dicat, quòd facit præſsentationem accumulando, vel ſsaltem faciat eam ſsimpliciter non dicendo, quòd recedit à prima præſsentatione: quia ſsi diceret nulla eſsſset præſsentatio ſsecunda, ſsecundum Lapum allega. 78. col. 4. & tradit Rochus in dict. verbo honorificum. q. 13. ſsed an cũ iſsta electio epiſscopo detur. vt hic habetur & in dict. c. cum autem. po terit eligere quem voluerit, non attento ꝙ alter ſsit idoneior, vi. quæ dixi ſsupra. l. proxima. in. glo. ſsuper verbo digno.
c ¶ Peor. Nota hoc, & adde ca. cum autem. eo. tit. cum dicit æquè idoneum: non enim admittitur variatio in malum. l. nonnunquam. ff. de colla. bono. & an ſsi duo præſsentati ſsint æquè idonei: ſsed alter ex eis ſsit de ſsanguine fundatoris, an propter hoc epiſscopꝰ illum debeat præferre? tradit latè & pulchrè Rochus in dict. verbo honorificum. q. 18. vbi vult ꝙ ſsic: præſsertim quando fundator diſspoſsuiſsſset cum cõſsenſsu epiſscopi, quòd ſsemper præſsentetur vnus de domo, vel de ſsanguine ſsuo.
d ¶ Se mudaſsſse. Requiritur ergo ad hoc vt habeat recurſsum contra Epiſs copum, ꝙ Epiſscopus malicioſsè diſstulerit inſstitutionem. & concord. cap. paſstoralis. eo. tit. vbi vide per glo. & Abb. quando præſsumatu malitia in Epiſscopo.
e ¶ Demanda. Vi. in dict. c. quod autem. eo. tit. & ca. paſstoralis.
f Patron de verdad. Concor. c. cum Bertoldus. de iud.
g ¶ Dos o tres clerigos en vno. Quod poteſst facere, & ſsi ſsit patronus clericus, vt in Clemẽ. plures. de iure patrona. licèt glo. ibi in patrono eccle ſsiaſstico dicat contrarium, quod non tenetur, vt tradit ibi Cardi, & Ioan. de imo. & Rochꝰ in dict. verbo honorificum. q. 7. in princi. & verſsi. quarta ſsuboritur quæſstio.
h ¶ Por mas guiſsado. Nota ad ea quæ dixi. S̈ eo dem. l. 4. in. g. ſsuꝑ verbo digno. & an clericus diues p̃ferri debeat pauperi in beneficio cõmu nis, opinio eſst ꝙ quando eccleſsia eſst pauꝑ præferri de beat diues. Abb. in. c. con ſstitutis. in glo. ſsuꝑ verbo po tentia. de appel. & ibi Philippus Francꝰ Feli. in. c. cum adeo. de reſscri ptis. fi. col. & in. c. poſstulaſsti. eo. tit. cæteris paribus p̃ferendum dicit pauperem Rochus in dicto verbo honorificum. q. 19.
¶ Lex. VII.
Capitulum ſsæculare, aut religioſsum, vel clericus patronus non poſsſsunt variare in præſsentatione clerici inſstituendi: item non poteſst pa tronus ſseipſsum præſsentare: quia inter dantem & accipientem debet eſsſse diſscretio perſsonalis: & ne ex cupiditate videatur habere benefi cium, plures tamen patroni poſsſsunt vnum ex ſseipſsis præſsentare, & pater patronus filium. h.d.
i ¶ Reciba el primero. Non ergo poſst: quia ius iam eſsſset quęſsitum primo præſsentato. vt in ca. quid aũt. eo. tit. & melius in. c. ſsi tibi abſsenti. de præbend. lib. 6. c. decernimus. 16. q. 7. c. querimoniem. de iure patro.
k ¶ Cabildo. Adde ca. cum autem. in fine. eo. tit. quando verò clerico ſseu perſsonæ eccleſsiaſsticæ competeret ius patronatus, ratione patrimonij, idem eſsſset in eo quòd in laico. vt in ca. cum dilectus. eo. tit. Abb. in dict. c. cum autem.
l ¶ Clerigo. Quid ſsi vnus patronus eſsſset clericus, alter laicus: an poterunt variare? Abb. dicit quòd non. in dicto cap. cum autem. qui allegat Ioan. Andre. in regu. in re communi. in Mercuriali. facit. l. ſsi communem. ff. quando ſser. amitta. &. l. ſsecundum naturam. ff. de re gu. iur. Imò & ſsi ambo patroni eſsſsent laici, & præſsentarent vnum, nõ poſsſset poſstea alius variare & accumulando alium præſsentare, vt & tradit Rochus in dicto verbo honorificum. quæſstione. 14. allegando Ioan. Andre. vbi ſsuprà. & Lapum, allegatione. 78. & Ioan. Andre. in additio. ad Speculato. iſsto titu. in additione magna circa princicipium.
m ¶ Clerigos. Iſsta ratio fuit Gofred. in ſsumma. & adde aliam quam ponit glo. in cap. cum vos. de offi. ordina. & in ca. cum autem. de iure patronatus.
a ¶ Aſsi miſsmo. Adde cap. per veſstras. eodem titu. & in cap. fina. de inſsti. vbi Abb. poſst glo. dicit quod collator beneficij, qui in alium, vt commiſsſsarium ſsuum tranſstulit poteſstatem conferendi, quòd non poteſst ipſse col lator recipere ab eo: ſsecùs ſsi tranſstuliſsſset omnimodam poteſstatem in alium: quia tunc conferret iure proprio. & adde Abba. in cap. ex inſsinuatio ne. in fine. de iure patronatus.
b ¶ Los otros. Ad de glo. in. c. cõ ſsuluit. eo. titu. & ibi hoc tenent commu niter doctores. & Specula. eodem tit. in fine.
c ¶ A ſsu fijo. Ad de glo. in cap. quia clerici. & cap. conſsuluit eo. titu.
¶ Lex. VIII.
Tranſsit ius patronatꝰ de vna perſsona ad aliã, ex ſsuc ceſssione vniuerſsali: & ex donatione, ſsi epiſscopi conſsenſsus accedat vel ſsequatur: & permutatione pro alio iure patronatus cum epiſscopi conſsenſsu. Item etiam ex venditione vel permutatione non particulariter facta ſsed vniuer ſsaliter: nam tũc cum vniuer ſsitate tranſsit ius patronatus de per ſse verò non poteſst vendi, nec per mutari, quia eſsſset ſsymoniacum. h.d.
d ¶ quatro maneras. Vnde Verſsus. Jura patronatus tranſsire facit nouus hæres. Res permutata, donatio, venditioq; Hoſstien. eod. titu. in ſsumma. §. qualiter transferatur glo. in ca. piæ mentis. 16. q. 7. & glo. in cap. cum ſseculum. eo. tit.
e ¶ Por heredamiento. Adde cap. 1. & 3. eod. titu. & in Clemen. plures. eo. tit. vbi declaratur, quòd ſsucceſssio fiat in ſstirpes & non in capita: vnde ſsi duo patroni decedant, vnus relinquat decem hæredes: alius duos vel vnum tantùm: ita potens erit vox illorum duorum, vel vnius, ſsicut aliorum decem: an aũt hoc procedat, ſsiue in deſscendenti bus hæredibus, ſsiue in collateralibus? videtur quòd ſsic, quia eadem eſst ratio. vt adducit Rochus in dicto ſsuo ttactatu. in verbo ipſse velis à quo cauſsam habuit. q. 2. & col. 2. per quem vi. ibi latè ad materiam dict. Clem. plures. & vi. infra. eo. l. 12.
f ¶ Fijos. Etiam ſsi ſsint baſstardi, ſsi in hæreditate ſsuccedant. ſsecundum Baid. in l. eam quam. C. de fide. commiſss. videas latè per Rochum in dict. tracta. in verbo competens alicui. q. 2.
g ¶ De eſstraños. Sequitur opinionem communem, de qua per Innocẽ. in rub. eodem tit. & per Abb. in cap. cum ſsæculum. eodem titu. glo. & doctores in dict. Clemen. plures. an autem valeat ordinatio à fundatore facta, quò ad hæredes ſsanguinis tantùm tranſseat? Bald. in. l. 2. C. de in ius vocan. vult quòd ſsic. ſsequitur Feli. in tractatu. quando lite. à poſst. præiu. patro. eccle. colum. 2. verſsi. corroboro. Rochus in dict. verbo ipſse vel is. quæſstione. 8. verſsi. ſsed hic ſsuboritur. & intellige vt ipſsi dicunt accedente conſsenſsu Epiſscopi: an autem ius patronatus tranſseat in fidei commiſsſsarium, & de alijs quæſstionibus, videas latè ibi per eum. & in iure patronatus ſsuccedunt hæredes, tam maſsculi quàm fœminæ. ca. ex literis. de iure patro. glo. in cap. quoniam inueſstituras. 16. q. 7. ſsi tamen ex forma ſstatuti excluduntur fœminæ ſstantibus maſsculis non ſsuccederet fœmina in iure patronatus, quia ius patronatus tranſsit in illum in quem tranſsit hæreditas, vt trdait Inno. ſsuper Rubri. huius tituli: & cæteri ſsequuntur ibi. & in ca. 1. & in c. cum ſseculum. eo. tit. vbi & doctores volunt, ꝙ filius ſsi renuntiet hæ reditati paternæ, non retinet ius patronatus Eccleſsiæ: licèt non perderet ius patronatus libertorum. l. filij. ff. de iure patro. diuerſsum em̃ eſst in iure pa tronatus eccle ſsiæ, eo ꝙ non tranſsit, niſsi in cum in quem hæreditas trã ſsit, vt dixi: Si eſsſset conſsuetu do, ꝙ primo genitus tantũ ſsuccederet in iure patrona tus, videtur ꝙ valeret: ex eo, ꝙ dicit Ioan. And. in ca. ex inſsinuatione. eo. tit. dum al legat cõſsuetudinẽ Angliæ: & ſsufficit, ꝙ hæreditatem adiuerint, licet adhuc nõ ſsint in poſsſseſsſsione bonorũ ſsecundũ Bal. in. l. fi. col. pe. C. de edict. di. adri. tollen.
h ¶ Donadio. Ad de cap. ex inſsinuatione. cũ alijs. eo. tit.
i ¶ Otorgamiento del obiſspo. Com munis conclu ſsio eſst diſstin guens, ꝙ aut ius patronatus conceditur loco religioſso, & poteſst fieri ſsine conſsenſsu epiſscopi. Si verò donetur laico vel clerico recipienti nomine proprio. tunc requiritur epiſscopi conſsenſsus, quæ diſstinctio fuit Hoſsti. eo. tit in ſsumma. §. qualiter transferatur, tradit Abb. in. c. illud. eo. tit. docto. communiter in dict. c. ex inſsinuatione. Rochus in dict. tracta. in verbo competẽs alicui. q. 17. & procedit etiam in dona tione iuris patronatus futuri, & nondum creati, ſsecundũ Cardi. in. c. cum ſsæculum. eo. tit. q. 4. Rochus vbi S̈. q. 18. & quid ſsi Epiſscopus no lit conſsentire? Abb. dicit in ca. nullus. eo. titu. per illum rex. ꝙ poſssit cogi per ſsuperiorem ad conſsentiendum, quando non ſsubeſst aliqua cauſsa, quare non debeat conſsentire: an aũt ſsine cõſsenſsu epiſscopi poſs ſsit patronus ius ſsuum donare compatrono? glo. in ca. ex inſsinuatio ne. eo. tit. vult ꝙ poſssit: & ſsequitur ibi Anto. & Iaſso. in. l. voluntas. C. defi deicom. contrarium tamen tenet Cardin. & Ioan. And. & hoſsti. & Abb. in dict. c. ex inſsinuatione. Archid. in. c. nemini. 16. q. 7.
k ¶ Deſspues. Adde ca. cura. eo. tit. & tene menti iſstã legem Parti. quia de cidit magnam controuerſsiam, quæ ſsuper hoc fuit inter doctores: nã aliqui voluerunt, ꝙ ſsufſsiceretõ eſsenſsus poſstea ſsubſsecutus. vi fuit Ioan. And. in. c. cum ſsæculum. & ibi refert Abb. eo. tit. & Abb. latè in diſsputatione ſsua incipienti Augerio. alij verò tenuerunt contrarium quibus adhæret Rochus in dict. tracta. in verbo pro eo ꝙ de dioceſsa ni conſsenſsu. q. 4.
l ¶ De bueltas. Adde ca. cum ſsæculum. & ca. ex literis. eod. tit. l. in modicis. ff. de acqui. rerum domi. l. 1. ff. de fund. dota. ſsi quis vendat villam in genere cum iure patronatus: an tunc trãſsiret ius patronatus? communis reſsolutio videtur ꝙ ſsic, vt notat Ioan. and. in ca. vnico. eo. tit. lib. 6. Abb. in ca. illud. eo. tit. & in ca. querelam. de ſsymo. Si tamen venderet villam. dicendo vẽdo tibi villam & ius patronatus, tunc nõ tranſsiret: quia tunc videtur principaliter etiam vendi ius patronatꝰ contra. c. de iure. eo. tit. & in hoc ſse reſsoluit Rochus in dict. ſsuo tracta tu in verbo ipſse vel is. q. 25. videas ibi per eum ponentem alia in hac materia, vbi latè diſscutit per duas col. cui adde Decium idem volentem conſsi. 127. incipit plura dubia. & vide etiam ibi per Rochũ. q. 26. an in locatione vniuerſsitatis tranſseat ius patronatus. ita vt ſsi contige rit eccleſsiam vacare, præſsentatio ſspectet conductori. &. q. 27. an vniuerſsitate pignori data, tranſseat ius patronatus. & habetut in ca. cum Bertoldus. de re iud. & infrà eo. l. proxima. & quid ſsi vniuerſsitas detur in dotem, vi. q. 28. vbi & tangit, an tranſseat in vſsum fructuariũ om niũ bonorũ: & an trãſseat in fiſscum. vi. q. 29. & qñ dicetur vẽdi vniuer ſsitas, vt ſsic ius patronatus tranſseat. vide quæ dixi in. l. 15. tit. 5. part. 5.
a ¶ Ni vender. Adde ca. quæ ſsitum. de rerum permuta tio. & ca. de iu re. de iure patro.
b ¶ Por otro. Ad de. c. nemini. 16. quæſstione. 7. ca. ad q̃ſstio. nes. & cap. fi. dererũ permu ta. & vide Abba. in cap. que rimoniam. de iure patronatus. & Hoſstiẽ. eodem. titu. in ſsumma. §. qua liter transferatur.
c ¶ Del obiſspo. Adde Archidia. in dict. ca. nemini. & Ab ba. in dict. ca. querimoniã. Rochũ. in dicto verbo ipſse vel is. quæſstione. 16.
¶ Lex. IX.
Locato, ſseu pignorato ca ſstro vel oppido, in cuius eccleſsia locator vel qui pignori dedit, habeat ius patronatus, tranſsit ius præſsentandi in conductorem vel creditorem, & alia iura patrona tus, niſsi ſspecialiter excipiatur: & ſsi conductor ſseu creditor bona fide credat non fuiſsſse exceptum, ab eo præſsentatus ante litem ſsibi mo tam, habebit beneficium: ſsecùs ſsi poſst litem motam. Item præſsentatus à bonæ fidei poſsſseſsſsore iuris patronatus. etiam lite mota non ex pellitur: & ſsi verus dominus ius patronatus euincat. h.d.
d ¶ Arrendado. Ex generalitate huius legis quæ non diſstinguit, vtrum locatio fuerit ad longum, vel ad modicum tempus: videtur ꝙ eius diſs poſsitio procedat, & ſsi locatio facta fuerit ad modicum tempus, & ita tenuerunt Cardi. Florenti. & Abb. in ca. ex literis. eo. titu. de quo lex iſsta habuit ortum & inter cætera mouetur Abb. quia tex. ille non di ſstinguit, & ſsic debet intelligi in omni locatione: in contrarium tamẽ conſsuluit Pau. de Ca. conſsi. mihi. 361. primivol. incipit venerabilis vir. refert, & ſsimpliciter ſsequitur Feli. in ca. cum Bertoldus. pe. col. de re iu dica. & iſstam partem tenet Rochꝰ de Curte. in dict. verbo ipſse vel is. q. 26. vbi dicit eſsſse magis cõmunem. & ibi reſspondet ad fundamenta Cardi. & Abb. & certè iſsta pars videtur verior & tutior: quia vt dicit Inno. in dict. ca ex literis. in locatione. de qua in dict. c. ex literis. tran ſsierat dominium vtile, quod & latius comprobat Paul. de Ca. in dict. conſsi. vnde videtur ita intelligenda & limitanda lex iſsta Partitarum.
e ¶ Empeñado. Approbat iſsta lex primũ intellectum glo. fi. in. c. cũ Bertoldus. de re iud. ſs. ꝙ in vniuerſsitate pignori data, in qua eſst ius patro natus illud tranſseat in creditorem, cui pignori datur ad quem primũ intellectum. glo. videtur redire in fine prout perpendit ibi Abb. & facit dictum Roma. ſsingu. ſsuo. incipit. quæritur à me. fo. 15. col. 4. ꝙ creditor in caſstro ſsibi pignori dato poteſst iuriſsdictionem exercere. allegat tex. in. l. elegãter. §. fi. ff. de pig. actio. cui tu adde Bal. in. c. 1. in prin ci. ver. quæro ſsi pignoratur caſstrũ. de feudo dato in vicẽ. l. commiſss. & Pau. de Ca. conſsi. m. 156. 2. vol. incipit viſsis actis & actitatis corã dño locum tenente. vbi allegat dict. l. per quã dicit, ꝙ ipſso audiente, dicebat Bal. ꝙ creditor cui obligatur caſstrum, poteſst in homines illius ex ercere iuriſsdictionẽ, & imperiũ, puniendo ipſsos de maleficijs: docto res tñ cõmuniter reprobant illum intellectũ, & ſsequũtur alium, ꝙ ibi ſsit caſsus ꝙ in tali pignoris datione non tranſseat ius patronatus: & ſsi expreſssè non ſsit exceptum ex ratione, quã dict. glo. ibi ponit videlicet: quia creditor reſstituere tenetur omnẽ fructum, quem capit ex pignore vel in ſsortem computare: & ſsi fructũ conſsumpſsit, tenetur æſstmationem cõputare. l. 1. &. 2. ff. de pig. actio. c. 1. de vſsur. ſsed ſsi ius patro natus tranſsiret in creditorem, & præſsentaret non poſsſset iſste fructus reſstitui ſscilicet ipſsa præſsentatio, neq; eius eſstimatio, cum ſsit res inæſsti mabilis, tanꝗ̈ res ãnexa ſspiritualitati & iſsta eſst cõmunis reſsolutio doctorum in dict. cap. cum Bertoldus. & in dicto ca. ex literis. de iur. patro. & tenet Pau. à Citadinis in ſsuo tracta. iur. patro. 9. parte. quęſs. 6. Rochus in dict. verbo ipſse vel is. quæftione. 27. vnde cum iſste ſsit communis ca noniſstarũ intellectus. & ha bet rationem ita vigentem in practica nõ reciperet̃ forſsi tã quodin iſsta lege deciditur tene tu eã mẽti, cum caſsus occurrat.
f ¶ Sacaſsſse ende. Ita intelligebat glo. dicto ca. cum Bertoldus. in primo intellectu. vt dixi in glo. pręcedẽti. ſsed eſst diuinare ad illum tex. imo contradicit factum. de quo in tex. vt perpendit ibi Abb.
g ¶ En buena fe. Vt quia erat ſsucceſsſsor illius qui locauerat, vel pignori acceperat iuxta ea quæ notat gloſs. in cap. cura. eodem titu. & in cap. de quarta. de præſscrip.
h ¶ Mouieſsſse pleyto. Sequitur dict. glo. in. c. exliteris. eo. tit. glo. fi.
i ¶ Seyendo pleyto mouido. Lite mota ſsuper proprietate iuris dicit Abbas poſst glo. in dict. cap. ex literis. quòd quando mouetur lis ſsuper proprietate iuris, vt quia alius dicit ſse eſsſse patronum: licèt alius ſsit in poſsſseſssione poteſst præſsentare, qui eſst in poſsſseſssione: ſsed præſsentatio non debet admitti per ſsuperiorem: ita, vt inſstituat præſsentatum, ſsed poteſst admitti ſsimpliciter, & inſstitutionem differre in euentum cauſsæ: ſsi verò lis moueatur ſsuper poſsſseſssione, quia negat prxſsentantẽ, ſseu præſsentare volentem, non poſssidere, non debet admitti præſsenta tio: quia ſsuper hoc dependet quæſstio. & adde deciſsio. Rotæ. 141. in no uis. incipit Poſsſseſsſsor.
k ¶ Pero ſsi de otra manera. Ex iſstis verbis iunctis præcedentibus, & ſsequentibus, velle videtur lex iſsta facere differentiam, an lite mota ſsuꝑ iure patronatus præſsentatio fiat à conductore, vel creditore, cui villa vel vniuerſsitas erat locata vel pignorata: an verò ab alio bonæ fidei poſsſseſsſsore iuris patronatus, vt primo caſsu procedant, quæ dicta ſsunt ſsuperius in iſsta lege. Scđo verò caſsu præſsentatio ſsit recipienda, & prę ſsentatus ritè inſstituatur, & lite mota, & inde non ſsit amouendus, dato quòd ille qui mouit, euicerit ius patronatus in iudicio: & fortè conditores huius legis moti ſsint ex tex. in dict. cap. ex literis. eodẽ titu. ibi vel antequam de iure patronatus inter Abatiſsſsam & militem controuerſsia eſsſset ſsuborta. & ex tex. in dict. cap. cum Bertoldus. de re iudi. capiendo primum intellectum glo. fina. ad illum textum, & ex diſspoſsitione capit. conſsultationibus. de iure patronatus. ego tamen non reperio aliquem doctorem, neq; gloſsatorem, facientem talem differentiam: niſsi fortè dixeris quòd glo. in cap. hæc quippe. in quan tum dicit, niſsi in caſsu. c. ex literis. de iure patrona. & c. voluerit ſsentire iſstam differentiam. & inde ſsumpta fuit occaſsio per conditores huius legis. & vid. quæ addam inferius. in glo. fi.
l ¶ Touieſsſse. Requiritur quòd ſsit bonæ fidei poſsſseſsſsor, qui ineſst poſsſseſsſsioni iuris patronatus, vt teneat præſsentatio & inſstitutio: nam ſsi eſsſset malæ fidei, remoueretur ab eo præſsentatus. ſsecundum Inno. in. c. 2. de in integ. reſst. ꝗa ſsicut malæ fidei poſsſseſsſsor non facit fructus ſsuos etiam quos conſsumpſsit. vt in ca. grauis. de reſst. ſspolia. ita neq; iſste po tuit validè præſsentare. & idem tenet Abb. in dict. c. ex literis. eo. titu. colum. 3. vi. latius per Inno. in dict. c. confultationibus. eod. tit. & per Rochum de Curte. in dict. ſsuo tracta. ſsuper verbo cõpetens alicui. q. 22. vbi tractat, quid ſsi la pſsus ſsit terminus edicti. de quo in cap. fi. de electio lib. 6. intra quem verus patronꝰ non comparuit ad impediẽdum inſstitut ionem vid. ibi per eum.
a ¶ Quitar. An teneat p̃ſsentatio facta poſst litem motam ſsuper iure patronatꝰ, inter doct. eſst quæſstio dubitabi lis. & gloſs. & Ab. in dict. ca. ex lireris. volunt ꝙ non te neat præſsenta tio, & ꝙ inſstitutio facta nõ teneat. vt tetigi ſsuprà: dicit tamen ibi Abbas docto res communi ter ſsentire, ꝙ pręſsẽtatio fieri poſssit lite pendente. Bald. etiam in. l. 2. colum. fi. C. de ſserui. & aqua. dicit ꝙ poſsſseſsſsor bonæ fidei lite conteſstata poteſst præſsentare. allegat Inno. in. c. conſsultationibus. eo. tit. dum tenet ꝙ qui iuſsto titulo ab initio poſsſse dit, etiam poſst litem conteſstatam, poteſst fructus percipere, & ſsuos fa cere: & ideo electus ab eo præſsentandus & confirmandus eſst, & præſsentatus inſstituendus. & ſsubdit Bal. ꝙ & ſsi poſsſseſsſsor iſste ſsuccumbat nõ caſsſsabitur præſsentatio. & idẽ tenet Cardi. bi. q. fi. qñ eſsſset quæſstio ſsuper proprietate iuris patronatus. Rochus in verbo competens alicui. q. 23. refert iſstam varietatem opinionum. & tenet opinio. Ioan. de qua per glo. in ca. hæc quippe 3. q. 6. per glo. in ca. 2. de in integ. reſsti. quam & tenet Abb. in dict. c. exliteris. tenetu menti iſstam legem partitarum approbantem dicta Inno. & Bal. vbi ſsuprà dicendum eſst ergo. ꝙ aut quis eſst in poſsſseſssione ſsine aliqua controuerſsia: & tũc po teſst præſsentare: & inſstitutus ad præſsentationem, non debet poſstea remoueri, licèt appareat poſsſseſsſsorem non habere ius in proprietate: vt videtur tex. in dict. c. conſsultationibus. & in. c. quereãl. de electio. ſsi verò mota ſsibi fuit cõtrouerſsia, & cõtrouerſsia eſst ſsuꝑ poſsſseſssione: ꝗa negatur ipſsum poſssidere: & non debet admitti pręſsentatio: quia ſsuꝑ hoc eſst quæſstio. vt dixi ſsuprà: & ita procedat glo. in dict. c. hæc quippe. & in dict. c. 2. de in integ. reſsti. & in hoc fortè fundatur deciſsio iſstiꝰ l. cum ſsuperius dixit de controuerſsia mota cum locatore vel creditore. Si verò moueatur quæſstio ſsuper proprietate iuris patronatus, tũc eſst varietas opinionum. & iſsta lex partitarum approbat illam, vt teneat præſsentatio, & inſstitutus non remoueatur, & ad rationem glo. Abb. & aliorum in dict. c. ex literis. ꝙ poſsſseſsſsor tenetur reſstituere om nes fructus quos percepit lite iam conteſstata: & ſsi inſstitueretur præſsentatus lite pendente & ſsuccumberet præſsentator in proprietate, non poſsſset reſstituere illum fructum: quia legitimè inſstitutus remoueri non debet, & ideo propter impoſssibilitatem reſstituendi differri debeat inſstitutio, poteſst reſsponderi ex dictis Innocent. & Bal vbi ſsuprà. & ꝙ hoc ſsit fauore eccleſsiarum ne differatur inſstitutio in euẽtum longiſssimæ litis: & cum iſste fructus non conſsiſstat in commodo pecuniario, ceſsſsat ratio quæ eſst in alijs fructibus: cogita tamen quia certè paſsſsus eſst dubitabilis. & confert multum in hoc habere deciſsio nem iſstius legis.
¶ Lex. X.
Pluribus patronos diuerſsos clericos in diſscordia præ ſsentãtibus inſstituetur à ma iori parte præ ſsentatus: & ſsi ſsint patroni æquales, inſsti tuet̃ peritior, & melior: & ſsi p̃ſsentati ſsunt ęquales. eliget Epiſscopus in ſstituens, vel iu bebit patronis, quòd con cordent in alios: ſsed ſsi epiſs copus neminem ex præſsentatis ſsine ſscandalo poſsſsit inſstituere: eductis reliquijs eccleſsiæ claudat ianuas, donec patroni concordent. h.d.
b ¶ Deſsacuerdo. Concor. cum cap, 2. &. 3. eo. titu. & capi. ſsi fortè. 63. diſsti. & quid ſsi diuerſsi præſsententur à mari to, & vxore, vel á pupillo, & tutore. vid. Abb. cap. fi. de conce. præben.
c ¶ Los mas. Adde dict. ca. quoniam. cum gloſs. ibi. & ſsi conueniunt ad hoc vt collegiũ debet eſsſse maior pars reſspectu totius collegij. Si verò conueniant, vt ſsingulares perſsonæ, ſsufficit maior pars reſspectu aliarum partium, ſsecundum Ioan. Andre. & Abb. in dict. cap. quoniam. & Rochum in tracta. ſsuo in verbo honorificum. quæſstione. 58. vbi & vide quæſstione. 59. an requiratur, quòd maior pars ſsit ſsanior. & quæ ſstione 60. an patroni debeant conuenire in præſsentationis actu: de quo & per Abb. in cap. in Geneſsi. penul. col. de electio. & vide infra eod.. l. 12. ibi todos en vno.
d ¶ Mas letrado, e mejor acoſstumbrado. Adde cap. ſsi 63. diſst.
e ¶ Eguales. Adde ca. ſsi duo. 79. diſst.
f ¶ Eſscogencia. Adde glo. in. c. ſsi plures. 16. q. 7. de mente Hoſstien. in ſsum ma. eo. tit. §. quid iuris eſst. ꝙ prius epiſscopus moneat patronos, vt cõ cordent, ſseu iterum repræſsentent. dict. ca. ſsi duo. 79. diſstin. & ſsi nolũt vel non poſsſsunt concordare: ſsed adhuc repræſsentent duos primos, vel alios: & eſst æqualitas, tunc ſsit locus gratificationi. c. venerabilem. §. obiectioni. de elect. in verſsi. quod autem. adde glo. & Abb. in. c. cum autem. eo. tit.
g ¶ Contra el. Adde Hoſstien. eo. tit. in ſsumma. §. quid iuris.
h ¶ Sin ſscandalo de los preſsentadores. Adde. c. 1. &. 2. eo tit. &. c. ſsi plures. vbi glo. notab. 16. q. 7. & remedium hoc adhibebit Epiſscopus ſsecundum Abb. in dict. c. 1. quando patroni ſsunt ita potentes, ꝙ ipſse non poteſst ſsupplere eorum defectum, tunc ſsecundum Hoſsti. in ſsumma in dict. §. quid iuris. interdicere debet Epiſscopus eccleſsiã & reliquias extrahe re in patronorũ verecundiam & ruborem, ꝙ ſsi patroni neq; ſsic pñt compeſsci, vel ad concordiam reuocari in fine recurrendum dicit ad brachium ſseculare. c. 1. de offi. ordi. & dicit Hoſstien. ibidem, ꝙ timor ſscandali erit quando patroni minantur: & dicit quilibet quod ſsi po natur alius, niſsi ſsuus quòd interficieteum, vt tamen iudex ex perſsonis dicta penſset.
¶ Lex. XI.
Pluribus ſsuper iure patronatus litigantibus, expectabit Epiſscopus vſsque ad quatuor vel ſsex menſses à vacatione eccleſsiæ, vel beneficij: & ſsi quæſstio infrà iſstud tempus non finiatur, inſstituet quem voluerit ſsaluo iure vincentis ad præſsentandum clericum per Epiſscopum inſstitutum: ſsi tamen diſscor dia ſsit inter epiſscopum, & patronos, ſsuper iurepatro natꝰ ponetur œconomus, ꝗ colligate fructꝰ lite pendente, & in eccleſsiæ vtilitatem expendat in neceſsſsarijs, vel eos ſseruet cleri co futuro ſsuc ceſsſsori. h.d.
a ¶ Quatro, o ſseys meſses. Communiter Docto. dicunt, ꝙ in patronis eccleſsiaſsticis ha bentibus patronatum no mine eccleſsię, & non ratione patrimonij expectatur la pſsus ſsex menſsium à tempo re vacationis: et ſsic loquitur decreta. eã te. cod. titulo. in patronis verò ſsecłaribꝰ expe ctantur quatuor mẽſses: & ſsic intelligatur. capit. quo niam. & capitul. cum propter. eo. tit. & ratio diuerſsitatis eſst, quia patronus eccleſsiaſsticus ha bet ſsex menſses ad præſsentandũ: laicus verò quatuor. vt in capit. vnico. eodem titul. libr. ſsexto. vnde quiſsque expectatur intra tempus ſsibi præfixum ad præſsentan dum: &. ſsic parum curatur de pendentia litis: quia propter patronorum contentionem non debet differri eccleſsiæ ordinatio Abb. in dict. cap. eam te.
b ¶ Clerigo. Vide in dict. cap. quoniam. & cap. ſsi vero. eod. titul.
c ¶ Aquel clerigo miſsmo. Concotdat dict. capitul. ſsi vero. eod. titul. &.c. cum propter in fine.
d ¶ Mayordomo. Concord. cum capitul. cum vos. de off. ordin. vbi vide ꝑ Abb. an durante tempore ad præſsentandum epiſscopus poſssit ibi ponere œconomum. Item nota quòd ſsi cõpeteret patrone laico cuſstodia eccleſsiæ vacantis ex priuilegio apoſstolico vel de conſsuetudine per papam approbata, poſsſset patronus etiam laicus ponere œco nomũ in eccleſsia vacante, ex quo tu cogita: an iſstud ius competat re gibus Hiſspaniæ ex conſsuetudine de qua in. l. 18. titul. 5. ſsuprà eadem partita ſsicut & aſsſserunt Hoſstien. & Ioan. Andr. competere Regibus Franciæ, & Angliæ & quibuſsdam alijs principibus pro quo dicunt facere quæ notantur. in cap. nobis. de iure patro. de quo videas Hoſstien. & Ioan. Andr. & Ioan. de Imo. in dict. cap. cum vos & per Abb. & alios in capitul. bonæ memoriæ. de appel. confert ad hoc eccleſsiarum vtilitas. & diſstãtia longiſssima à curia Romana iuxta ea quę habentur. in capitul. nihil eſst de elect. & tradit Oldral. cõſsi. 9. incipit po ſsito ſsine præiudicio.
e ¶ En pro de la ygleſsia. Adde dict. c. cum vos. & capit. quia ſsepe de electio. libro ſsexto. & clemen. ſstatutum. de electio. poterunt ergo conuerti fructus in eccleſsiæ reparatione interim vt hic vides.
¶ Lex. XII.
Ius patronatus eſst indiuiſsibile, & cuilibet ex patronis competit in ſsolidũ, præter quã, quoad præſsentationem, & ſsi vnus eorum re linquit vnum hæredem, alius duos, aliꝰ tres, vel plures, omnes erunt æquales in iure patronatus, & ęqua liter eſst patro nus qui minꝰ dedit in dotẽ vel in fabrica eccleſsiæ. Sicut ille qui magis contulit, licet in aliquibus magis ſsubueniatur: & gra tificetur plus conferenti: ſsicut eſst in ſsubuentiõe, cum veniũt ad inopiam, & quo ad honorem in proceſssione & ſseſssione in eccleſsia. Itẽ, quia ſsi in diſscordia vnus, præſsentat vnum alius alium, ſsi præſsentati ſsunt ęquales, debet epiſscopus inſstituere præſsentatum ab eo qui plus eccleſsiæ contulit, & non grauoſsum ſsed fauorabile eſst eccleſsiæ plures habere pa tronos à quibus cuſstodiatur & protegatur. h.d.
f ¶ Partir. Ortum habet à capitul. primo, & ibi notatis per gloſsam eodem titulo. An autem in diuiſsione hæreditatis poſssit iudex adiudicare ius patronatus vni ex hæredibus. vide per Ioannem Andre. & Abba. in capitul. querimoniam. eodem titulo. & per Hoſstienſsem. in ſsumma eodem titulo. §. qualiter transferatur. & per Rochum in verbo. ipſse vel is. quæſstione. 13. & concluditur communiter licet di cat Petrus aliud, quòd non, videas ibi per eos. forte tamen dictum Petri poſsſset eſsſse verum, quando vna villa adiudicaretur vni in diuiſsione, in qua eſsſset ius patronatus non habita ratione, vt valor iuris iſstius æſstimaretur, vt per hoc alij hæredi plus hoc reſspectu adiudicetur, argumento capitul. ex literis. eodem titulo. & an poſssit teſsta tor vni ex hæredibus adiudicare totum ius patronatus. vi. Decium. conſsil. 149. 1. &. 2. colum.
g ¶ Ante es de cada vno por ſsi. In ſsolidum competit cuilibet, quo ad om nia præter quàm quo ad ſsacerdotis præſsentationem, vt hic vides & habetur. in cap. 2. &. 3. eod. titul.
h ¶ Mas todos lo han por ygual. Etiam ſsi ex diuerſsis & in æqualibus partibus ſsint hæredes. l. ſsi libertus. ff. de iure patro. &. l. viæ. ff. de ſseruit. & in dict. cap. 1.
i ¶ Eſsto ſseria. In hoc exemplo vide quod hodie habetur in clementina. plures. eodem titu. vbi glo. recitat opiniones quæ antea in hoc fuerunt.
a ¶ Mas que el otro. Adde gl. 63. diſst. in ſsumma. Inno. & alios in ca. 1. eod. titu. Rochus in tracta. iuris patro. charta. 5. colum. 1. & charta. 23. col. 2. & charta. 26. col. 2. vbi allegat. d. glo.
b ¶ Al que mas. Licet plures fundent eccleſsiam, vel dotent in alendo, & in honore, Magis debetur illi qui plus expendit, vt hic. & dicit Gof. eo. tit. in ſsumma. §. Item ꝙ ſsi plures. Hoſstien. in. §. qua liter tranſsfera tur argumento. c. cũ in offi cijs. de teſsta. et eod. titu. c. relatum, el. 2. in fi. & adde Rochum in verbo et dotauit. quæſst. 12.
c ¶ Mas algo. Vid. Gofred. vbi ſsuprà. & Hoſsti. & adde glo. in. c. ſsi plu res. 16. qõ. 7. q̃ dicit quod ſsi patroni variãt in pari nume ro, vt quia vnꝰ pręſsentat vnũ alius alium, epiſscopus habet optionem inſstituẽdi quẽ vult. & idẽ tenet Abb. in. c. cum aũt ad fi. de iure patro. & ex dicto hu ius. l. & Gofr. et Hoſst. vbi ſsu prà limitatur illa doctrina glo. & Abb. ꝙ ſsi vnus ex patronis plus cõ tulit eccleſsiæ: tunc ep̃s non habeat iſstam optionẽ: ſsed debet inſstitue re præſsentatũ ab co qui plus eccleſsiæ contulit: ideo tene menti iſstam. l. & adde glo. in clem. plures. de iure patro. in glo. magna. circa fin.
d ¶ Agrauiada. Non agrauiatur eccleſsia ex multis patronis ſsed aleuiatur: nam plures habet defenſsores. 16. q. 7. c. filijs Hoſst. eo. titul. in ſsum ma. §. Qualiter tranfferatur, Petrus tamen quem refert Abb. im c. quę rimoniam. eod. titu. dicit ꝙ vtilius eſst eccleſsiæ habere vnum patronũ quã plures: quia ꝙ cõmuniter poſssidetur de facili negligitur. l. 2. C. quando & quibus. 4. pars. de. lib. 10. Sed certe clarum eſst, vt hic dicit̃ vtilius eſsſse eccleſsiæ habere plures, ſsi ab omnibus bona recepit vide quod dixi ſsuprà eod. in. l. 1. in glo. ſsuper verbo tres coſsas allegaui Dominicum.
¶ Lex. XIII.
Non debet inſstitui clericus in eccleſsia patronata niſsi ad præſsentatio nem patroni, qui prius debet præſsentare de filijs eccleſsiæ. qui ſsi deficiant, de clericis diœceſsis, epiſscopus tamen patronus alicuius eccleſsiæ quę ſsit in aliena diœceſsi, præſsentare poterit clericum, vndecunq; volet, & poteſst legatus papæ de latere, ſseu qui poteſstatem habeat cõferendi beneficia, conferre beneficium iuris patronatus clericorum, ſsine præſsentatione patroni. h.d.
e ¶ A menos de preſsentar. Adde. c. decernimus. 16. qõ. 7. & de iure patro. per totum. limita, vt per Rochum. in verbo. honorificum. quæſstio. 1. & glo. in. c. quia clerici. eod. titul. & nota ꝙ patrono negligente, vel mortuo ſsine hærede ius prouidendi deuoluitur ad illum, ad quem pertinebat inſstitutio. glo. 1. in clem. vnica. de ſsupple. neg. præla. in ver bo prouiſsionem quam dicit notabilem, & ſsemper menti tenendam, Abb. in. c. 1. col. fi. verſsi. quæro. tertio de electio.
f ¶ Hijos de la ygleſsia. De filijs patronorum & parrochianorum loquitur, vt ſstatim ſsubijcit adde gloſs. notabi. in. c. neminem. 70. diſst. quæ dicit, quòd potius ſsunt inſstituendi illi clerici, de quorum bonis eccleſsia eſst fundata.
g ¶ De aquel obiſspado. Adde glo. & Docto. in cap. ſsi proponente. de reſscript. quòd ſsi forenſsis impetrat beneficium, & non facit mentionem de loco ſsuę originis, gratia eſst ſsurreptitia quia i dubio Papa intendit prouidere cui cunque in pa tria ſsua. bonꝰ tex. quem ibi allegat Abb. in. ca. bonæ, el 2. de poſstu. p̃la. circa finem ibi neque vellemus. & ibi Abb. 13. notabili. notat ꝙ vbi in loco re periuntur idonei, non debet præfici ex traneꝰ: eſst em̃ quis honorandus & ꝓmouendus in eo loco, vbi ſsuã peregit ætatẽ, neque debet alius obripere ſstipendia a lijs debita, allegat canonem antiquũ pulcher rimumin ca. nullus inuitis. 61. diſstin. Adde ẽt text. notabil. in ca. ne ꝓ defectu. de electio. vbi Hoſsti. contra dictum glo. fi. ibi tenet ꝙ ca nonicis cõtra dicentibꝰ nõ debet præfici eccleſsiæ extra neus, qui non ſsit de gremio eccleſsiæ, ſsi ibi reperit̃ idoneus. & dictum Hoſstien. tenet ibi Abb. per text. in dict. capit. nullus. Cardina. etiam Alexand. in. d.c. nullus. allegans Henricum, dicit quòd vbi de conſsuetudine, vel ſstatuto eccleſsiæ non poſsſset prouideri de extraneo, talis conſsuetudo eſst ſseruanda. & ibi refert conſsuetudinem Franciæ, in hoc eſst etiam conſsuetudo Hiſspaniæ, vt patet per. ll. ordinamentorũ eſsſset enim opprobrium, quòd alieni deuorent cibos naturalium regni, iuxta illud Eſsaiæ. c. 1. Regionem veſstram coram vobis alieni deuorant. vide etiam glo. notab. in cap. hortamur 71. diſstin. quòd laicꝰ non debet præſsentare clericum extraneum, quando reperitur idoneus in ſsuo epiſscopatu. & dicit Archid. ibidem, quòd epiſscopus poteſst repellere talem præſsentatũ, & ſsequitur Card. Alexã. ibi ꝗ volunt hoc ꝓcedere etiã ſsi ille extraneꝰ haberet literas cõmendatitias ꝓprij ep̃i. adde etiã ad prædicta Barb. 1. vol. conſsi. 23. incipit ſscripſsit propheta, & Roch. in. d. ſsuo tract. verbo. honorificum. quęſstione. 18.
h ¶ A los obiſspos. Vide. 26. quæſst. 2. c. ſsi quis epiſscoporum, & gloſs. in cap. hortamur. 71. diſstinct.
i ¶ Legado. Cõcor. cũ. c. cũ dilectꝰ. de iure patro. &.c. dilectꝰ. de off. leg.
k ¶ Que huuieſsſse poder. Vid. in dict. cap. dilectus. de offi. lega. & in capit. primo. de offi. leg. in ſsexto.
l ¶ Clerigo. Ius patronatus eccleſsiaſsticũ dicit̃, qñ clericꝰ illud habet, no mine eccłiæ ſsuæ, vt hic, & in dict. cap. cum dilectus. Item qñ ipſsa eccleſsia, vel aliqua vniuerſsitas, vel collegium religioſsorum. vel clericorum habet ius patronatus ſsecũdũ Dños de Rota deciſsi. 8. in Ant. & Feli. in tracta. qñ literæ apoſstolicæ, & Roch. in. d. tracta. in verbo. ius. q. 7. Item etiam diceretur ius patronatus eccleſsiaſsticũ: qñ eccleſsia vel clericus illud haberet ex donatione laici, vt habetur in. c. dilectus el. fin. de præben. Hoſst. in ſsum. de iure patro. §. fina. quid autem ſsi ius patronatus pertineat ſsimiliter ad clericum ratione eccleſsiæ, & ad laicum an dicetur ius patronatus eccleſsiaſsticum vel laicorum, ita vt legatus poſssit conferre beneficium? Abb. dicit, quòd non in. d.c. dilectus, per ea q̃ habẽtur in. c. vnico. de iur. patro. lib. 6. & per. l. ſsi cõmu nem. ff. quem admo. ſserui. amitta. Et idẽ tenet Abb. in cap. fin. ad fi. de iure patro. allegans Frederi. de ſsenis. conſsil. 63. qui fatetur, ꝙ poterit tunc legatus vti iure clerici, & conferre eccleſsiã cum conſsenſsu ſsolius laici, quod eſst notandum. Rochꝰ. de curte. in. d. verb. ius. quæſst. 7. verbo. ſsed circa iſstam deciſsionem pro contraria ꝑte adducit gloſs. in d.c. vnico. eo. titul. libr. 6 in verb. eccleſsiaſsticus, & Abb. in. c. cũ propter in fi. & in. c. eã te. eo. tit. & alia, quæ ibi poteris videre, & tandem videtur reſsidere cum diſstinct. Feli. in. d. tracta quando literæ apoſstolicæ. colũ. 4. dicentis ꝙ vbi reſsultat. commodum eccleſsiæ, vel eccleſsiaſsticæ perſsonæ, tunc fit in caſsu mixto denominatio à qualitate clericali, non à qualitate laicali, & ita procedit glo. in. d.c. vnico. dum vulr, ꝙ hoc caſsu laicus habebit ſsex mẽſses ad præſsentandũ: ſsi autẽ reſsultaret incõmodũ eccleſsiæ ex prædominatione qualitatis clericalis, tũc inſspicitur potius qualitas laica lis: & ita procedit opinio ꝙ legatus non põt conferre eccleſsiã ſseu bñficiũ iuris patronatus mixti, quid aũt ſsi clericus fundauerit & dotaue rit eccleſsiã, & dubitatur, an de ſsuo patrimonio, vel de bonis eccleſsiæ id fecerit? videas ibi per Rochũ. verſsi. quarta quæſstio acceſsſsoria eſst.
a ¶ E no por razon del patrimonio. Quando enim clericus haberet illud ra tione patrimonij, dicitur de iure patronatus laicorum, & legatus nõ poſsſset beneficium conferre, vt in dict. ca. cum dilectus. ver. nos igitur tenet Hoſstien. in ſsumma. eo. titul. §. fin. glo. in clemen. plures. in verbo præſsentare. eod. titul. Abb. in cap. cum propter. & in dict. ca. cum dilectus. eod. titul. & in. c. eam te. in fi. Felinus. in dicto ſsuo tracta. quã do literæ apoſst. vbi alias authoritates allegat Rochus. in. d. quæſst. 7.
b ¶ Maguer no gelo preſsente el patron. Si tamen ius patronatus competeret laico vel clerico, ratione patrimonij. nõ poſsſset legatus, vt hic à con trario colligitur: & in dict. capitul. dilectus. de officio lega. & dict. ca. cum dilectus. & ibi Doct. papa tamen poteſst bene præiudicare, ſsi ve lit iuri patronatus laicorum, glo. motabilis. in cle. per literas. de præbend. Abb. in dict. c. cum dilectus. cum laicus illud ius habeat à papa, non videtur tamen in dubio papa velle præiudicare tali iuri patronatus laicorum: quia papa non conſsueuit conferre talia beneficia, ſsaltem quin faciat de hoc mentionem. Quid autẽ ſsi ius patronatus competat laico ex præſscriptione Frede. de ſsenis. conſsil. 65. incipit inſscriptæ quæſstiones, dicit quòd non eſst opus ineo, vt derogetur per papam: imò, quòd legatus poteſst conferre, quando ius patronatus competit laico ex cõſsuetudine licet ſsecus eſsſset ex iure patronatus, quòd acquiritur ex fundatione vel dotatione eccleſsiæ, & iſstam differentiam ſsequitur Anto. de Butr. in capitul. dilectus. columna ter tia. quæſstione prima. de offic. lega. Cardi. in clemen. prima. quæſstione. 7. vt lite penden. & in clemen. per literas. in tertia quæſstio. de præbend. & inter conſsil. Alexand. conſsil. 74. volumi. 4. Socinus conſsil. 297. colum. fin. volumi. 2. Cardina. conſsil. 99. incipit quo ad primum. 2. dubio contrarium tamen renet Ioan. de Imola. in dict. capitul. dilectus. in fine. & dicit Decius conſsil. 126. incipit in cauſsa domini Franciſsci gentilis. colũ. ſsecunda, quòd iſsta opinio Imole vt intelligit, præ ualet in curia Romana, ꝙ nulla ſsit differentia an ius patronatus dicatur quæſsitum fundatione, vel præſscriptione, & ſsubdit Decius, quia qñ non allegatur immediatè præſscriptio. ex qua dicatur acqui ſsitum ius patronatus: ſsed allegatur acquiſsitum exfundatione eccleſsiæ, & adprobandum, hoc inducitur longa conſsue tudo præſsentandi, procedit de iure, ꝙ tunc perinde ſsit ac ſsi de fun datiõe, vel do talione eſsſset oſstenſsum, videas ibi per eum vbi & tra dit quid ſsi pa tronus laicus intra tempus datum ad prę ſsentandũ collationem factam à papa, vel legato nõ impugnet, vi. in colum. fin. ver. neque ob ſstatſsi dicatur. Quid autem ſsi ius patronatus competat laicoex pri uilegio. Cardina. in clemẽ ti. per literas. de præbend. in tertia quæſstione in fine. dicit legatum de latere conferre poſsſse beneficia ſspectantia ad collationem laici, non patroni, prout eſst in præſsentatione, quam laicus facit, ex præſscriptione, vel priuilegio: quia tunc ceſsſsat ratio ne laici retrahantur à fundatione eccleſsiarum. Idem Cardina. in clemen. prima quæſstione. 7. vt lit. pen den. Abb. in dict. cap. dilectus. verſsi. ſsecundo quæritur. Decius. conſsi. 149. incipit in cauſsa iuris patronatus. co. fi. & vi. Rochũ in verbo cõpetens alicui. q. 24. vbi, ꝙ ẽt ſsi bñficiũ vacet in curia Romana præſsentatio competit patrono, quando præſsentatio non cõpeteret ex priuilegio, & eſst cõmunis opinio cõtra gl. in. c. 2. de præbend. lib. 6.
c ¶ Mayor derecho. Adde. d.c. dilectus. de off. leg.
¶ Lex. XIIII.
Promotus ad ſsacros ordines ad titulũ alicuius eccleſsiæ patronatę ſsi ne conſsenſsu patroni, nõ impedit patronũ aliũ præſsentare, ſsi velit ſsi tamen promotioni conſsenſsit, nõ pôt alium præſsentare. h.d.
d ¶ A titulo de ſsus ygleſsias. Adde. c. poſstulaſsti. eo. tit. vñ. l. iſsta ſsumpta eſst põt ergo rector eccleſsię ẽt patronatæ præſsentare clericos ordinãdos ad titulũ ſsui bñficij. vt ſsic poſssint ordinari iuxta. c. 2. &.c. ep̃s. de præbẽd. qñ facultates ſsufficiũt ꝓ vtroq;: ałs ep̃s talem præſsentationẽ nõ debet admittere, ſsecũdũ Hoſst. & Abb. i.d.c. poſstulaſsti. & in. c. ꝑ tuas. el. 3. de ſsimo. & ex hoc nõ cõſsequunt̃ tales præſsentati aliquẽ titulũ, vł ꝑpetuũ bñficiũ: ſsed tm̃ modo cõſsequunt̃ alimẽta, vt ibidẽ notat̃ & te net Archid. & Card. Alex. in. c. qñ. 24. diſst. tradit Rochus. in. d. verbo cõpetens alicui. q. 25.
e ¶ Preſsentar otro. Adde. d.c. poſstulaſsti.
f ¶ Aquel que conſsintio. Approbat opinio. gl. in. d.c. poſstulaſsti. Gofr. & Abb. antiꝗ quos refert ibi Io. And. cõior tñ eſst opinio & verior ſsecũdũ Abb. ibi ꝙ ceſsſsante cõſsuetudine, patronꝰ nõ tenet̃ p̃ſsentare de ne ceſssitate aliquẽ, ex talibꝰ intitulatis: ſsed de honeſstate ſsecus eſst vel vbi eſst cõſsuetudo. ita dicit Inn. & Io. And. & Abb. panor. ibi eſst em̃ abſsur dũ dicere, ſsecũdũ eos, ꝙ patronꝰ teneat̃ præſsentare intitulatũ, ꝗa ſsic ꝑ intitulationẽ daret̃ ius advacaturũ bñficiũ qđ cẽ nõ debet. c. nulla cũ ſsimi. de cõce. præbẽd. & etiã tenet Rochꝰ in. d. verbo cõpetens alicui. q. 26. tu tene mẽti iſstã. l. partitarũ q̃ ſsequit̃ primã opinionẽ, cuifauet tex. in. d. ca. poſstulaſsti referendo literã ad proximiora & ad id quod Abb. dicit ꝙ qñ ex relatiõe ad proxima ſsurgit abſsurditas, relatio ſsit tunc non ad proximiora: ſsed ad magis remota, vt in cle. ne in agro. §. cæterum. iuncta gloſs. de ſstatu. regul. poteſst dici quòd iſsta abſsurditas tolleretur ex eo, quòd plures ſsint intitulati, & ſsic non eſst omnino quis certus, vt illum locum obtineat. & licet vnicus eſsſset multa poſsſsent occurrere, ꝓpter q̃ impediret̃, ſsecũdũ Hoſst. et Io. And. ibidẽ & ꝙ authoritate iuris hoc tolleretur. ſsicut in conſsuetudine optandi præbendas. cap. fina. de conſsue. libr. ſsexto. & ſsi poreſst conſsuetudine poteſst etiam induci per iuris diſspoſsitionem.
a ¶ Proueer. Adde. d. cap. poſstulaſsti & quæ ibi Abb. & dixi ſsuprà. & an poſssit epiſscopus ſsine conſsenſsu patroni facere præbendas de redditi bus eccleſsiæ patronatæ. vi. per Abb. in. c. ſsuggeſstũ. eo. titul. poſst Innoc. & Hoſsti. qui videt̃ velle ꝙ ſsic manẽ te patrono ad illas iure præſsentandi: pro præbendis tamen alterius eccleſsiæ, non poſsſset facere ſsine concenſsu patroni: & ibi dem ꝙ eccleſsia patronata non poſsſset erigi in collegiatam ſsine conſsenſsu patroni.
¶ Lex. XV.
Diuturna cõ ſsuetudo i ius cõmune reda cta, tribuit lai cis ius patronatus qđ non eſst mere ſspirituale, ſsed ſspirituali annexũ in his autem quæ ſsunt mere ſspiritualia nullũ ius poſsſsunt ſsibi laici vẽdicare. hoc dicit.
b ¶ Gracia. Vt laici inducãtur ad cõſstructionem, fundationem, & dotationẽ eccleſsiarum. gl. magna, in fi. in capit. cum dilectus, eod. titulo. Abb. in capit. primo. in princip. de præbendis. & in capitu. quã to. de iud. adde Rochum, in dict. tracta. in verbo ius. quæſstio. 2.
c ¶ Como ſspiritual. Adde. c. quãto. de iud. &. ca. de iure. iſsto. tit. de iure patro. vñ patronus nõ põt ſsine cõſsenſsu ep̃i aliquid di ſsponere, qđ ſsapiat modũ viuẽdi in eccleſsia, vel ſspiritualitatem quandã. vi. ꝑ Abb. in. c. edoceri. col. 2. de reſscrip. neq; diſsponere aliquid de uribus ipſsius eccleſsiæ in pręiudiciũ ep̃i. vi. tex. in. c. cum dilectus. vbi Abbas. 4. notab. de cõſsue. etiã vi. Abb. in. c. nobis. de iure patro.