Titulus. VI. De Clericis
d ¶ Aſsemejança Proſsequitur dicta Hoſstiẽ. in ſsumma. de ordin. ab epiſs copo qui reſsign. epiſscop. §. 1. & vid. c. ad hoc. 89. diſst.
e ¶ Nueue ordenes. Sequitur opinionẽ Canoniſstarum, quiſseptẽ ordi nibus, quos Theologi fatentur duos, addũt ſscilicet clericalem or dinẽ, ſseu primam tõſsurã, quẽ aliàs pſsal miſstatum vo camꝰ. vt in. c. pſsalmiſsta. 23. diſstin. & alibi primam tonſsurã. vt in. ca. cum inter ibi tonſsuratis. de re iud. c. cũ cõtingat. In fi. de ęta. & qual. & epiſscopalẽ ordinem, de quo vi. glo. & doct. in ca. cleros. 21. diſst. & glo. in proœmio. 6. & Hoſstien. in ſsumma. de ordina. ab epiſscopo. qui reſsig. epiſs copa. §. 1.
f ¶ La otra. Sũpta eſst ex. c. ad hoc. 89. diſst.
g ¶ Corona. Ergo prima tonſsura eſst ordo, vt hic & in dict. cap. cum con tingat. de æta te & quali. & eſst cõmunis opinio Cano niſstarũ, ſsecũdum Præpo. in. c. cleros. 21. diſstin. quicꝗd Archid. dixerit ibi, ꝙ prima tonſsura ſsi ue clericatus ſsimplex nõſsit ordo, ſsed diſs poſsitio ad ordinem. & iſste ordo primæ tonſsuræ dicit̃ Pſsalmiſstatus, vt dixi in glo. ꝓxima. & ha bes j. eo. l. 11.
¶ Lex. I.
Clericus dici tur quaſsi electus ad ſsortẽ Dei: qui debent eſsſse ſsua ſsorte contenti, decimis videlicet & primitijs, & oblationibus pro ſseruitio quod faciũt Deo, & horis canoni cis quas dicũt iuxta eccleſsiæ ſsanctionẽ, & à minoribus or dinibus, & ſsu pra om̃es vocãtur clerici. h.d.
h ¶ En ſsuerte. Cõ cor. cum. c. cle ros. 21. diſst.
i ¶ Son llamados clerigos. Adde d. ca. cleros. & ca. clericos. 21. diſst. &. ca. de perſsona. 11. q. 1. glo. in. cap. non liceat. de præben. de qͦ vi. Abb. in rubri. de vita & hone. cle. Feli. in ca. eccleſsia ſsanctæ Marię col. 48. de con ſstitu.
¶ Lex. II.
Sancti patres diuerſsa genera dignitatum & beneficiorum ſstatuerunt in eccleſsijs cathedralibus & collegiatis, Decanos videlicet Priores, præpoſsitos, Archidiaconos, Præcentores, Theſsaurarios, ſseu Sacriſstas ſscholaſsticos, & in eccleſsijs parochialibus rectores parochiales, qui ſsunt ſsub Archipresbytero, cui plures parochiæ ſsubſsunt: & omnium prædictorum quidã ſsunt presbyteri, alij Diaconi, alij ſsubdiaconi, alij qua tuor graduum, vel vnius eorum veluti primæ tonſsuræ: & qui aliquẽ ex iſstis ordinibus non habuerit, non poteſst beneficiari. h.d.
a ¶ Departimiento. Vid. de hoc in ſsumma. 21. diſst. & c. 1. vbi habet̃ ꝙ ſsummum ſsacerdotium inſstitutum fuit per Moyſsen, ex p̃cepto Dñi: miniſstrorum diſstictio à Dauid, & poſstea à Salomone eiꝰ filio, & ad eorum inſstar ſsummũ ſsacerdotium nouę legis à Chriſsto ſsumpſsit exordium, di ſstinctio etiam inferiorum ſsacerdotum ſsci licet ꝙ alij ſsint epiſscopi, alij presbyteri ab eodem Chriſsto cępit: & poſstea ab Apoſstolis diſsticta, & miniſstri eis per eoſs dem Apoſstolos dati, Leuitæ fuerũt. Poſstea multiplicante eccleſsia ſsinguli miniſstri, ad ditiſsub diacones & a colyti. & iſsta diſstinctio in vita Chriſsti, nõ fuit ita explicitè facta: quia cũ Chriſstus tunc per ſse regeret eccleſsiam nulla fuerat diſscretio quò ad p̃lationẽ inter Chriſsti diſscipulos: licèt enim præfececerit Petrum omnibus, tamen poſst reſsurrectionem hoc fecit. vt. 50. diſst. c. conſsyderandum. ſsecundum Hugo. vel dicendum ſsecundum Præpo. vbi. S̈. ꝙ Chriſstus immediatè non inſstituit aliquẽ prælatum niſsi Petrũ quem ſsolùm inſstituit rectorem vniuerſsi populi Chriſstiani, cui etiam ait. Palce oues meas. alij inſstituti ſsunt à Petro, à quo ad regendum populum, acceperũt poteſstatem iuxta. c. ita dñs. 19. diſst.
b ¶ No puede ſser beneficiado. Vid. in cap. 2. de inſstitutio.
¶ Lex. III.
Decanus eſst in aliquibus eccleſsijs primus perſsonatꝰ, qui præ eſst om nibus poſst Pontificem, & habet in clericos iuriſsdictionẽ ordinariã. Si de hoc ſsit conſsuetudo, & in choro & capitulo eſst præ cæteris honorãdus: in aliquibꝰ eccleſsijs iſsti vocãtur ptæpoſsiti ſseu priores. h.d.
c ¶ En algunas egleſsias De conſsuetudine. vt ſsubdit iſsta lex: nam de iure communi Archidiaconus eſst maior dignitate poſst epiſscopum. vt in. c. perlectis. 25. diſst. Ioan. and. in rub. de offi. Archid. & glo. in. c. de liberatione. de officio lega. &.c. ad hæc. de officio. Archid.
d ¶ llaman este Dean. Vide de hoc Archid. in. c. in capite. 50. diſst. qui ad ſsupradicta de iſsta ethimològia allegat Papiam.
e ¶ En el coro e en el cabildo. Ex hoc habes quod ille qui habet ſsedem digniorem poſst epiſscopum in choro, & primã vocem in capitulo, dici tur maior dignitate. de quo vid. Archi. in. c. deliberatione. de offi. lega. lib. 6. vbi reputat illum maiorem in dignitate, qui habet conuocare capitulũ: & in illo eſst vt caput habens primã vocem Alia etiam ſsigna maiorita tis ponit ibi Ioan. and. ſs. ꝙ immediatè ſse debat vel ſsub ſscribebat poſst epiſscopũ tene bat ſsigillũ, vt Præſsidens cõ ſseruabat iura & p̃uilegia ca pituli in collationibus, in ſstitutionibus ſspectantibus ad Capitulũ, erat primus. & in hoc mul tum debet attendi conſsuetudo eccleſsiæ vel ꝓuinciæ: dequo vid. de cilio. Rotæ. 451. fuit dubi tatũ in nouis.
f ¶ Iuez ordinario. Habet er go Decanꝰ iu riſsdictionẽ or dinariã, ſsicut & dicit̃ de Archi diacono. vt. j.l. ꝓxima. de quo vid. ꝑ Abb. in repe. c. ſsi quis cõtra clericũ. de foro cõpe. in tri bus vlti. char tis. & in. ca. cũ contingat. eo. tit. hodie vide mus de cõſsue tudine, ꝙ ſsolꝰ epiſscopus ha betiurifdictio nẽ. vt & tradis Cardi. in Cle. 1. verſsi. ne igit̃. q. 8. de celeb. miſsſsa.
g ¶ Por costumbre vſsada. Nota bene. Non ergo habet Decanus ſsuam iu riſsdictionem fundatam de iure communi, ſsed debet conſstare per conſsuetudinem: de iure nãq; communi, nihil iuriſsdictionis videmꝰ Decano tribui, ꝓut hic dicitur: de Archidiacono dicetur infrà. l. pro xima. item neq; Decanus haberet primam vocem in Capitulo, niſsi hoc eſsſset de conſsuetudine: qua ceſsſsante, Canonicus qui eſst primus inſstitutus in eccleſsia. & ſsic antiquior, reſspectu inſstitutionis, debet præeſsſse alijs, & ad eum ſspectat conuocatio Capituli, & eſsſse primum in voce, & in ſsedendo, & ſsubſscribendo, & in ſsimilibus, ſsecundũ Abba. quem vid. in. c. auditis. 3. notab. de electio. & de iure habentes dignitates in eccleſsia, non ſsunt de capitulo, niſsi ſsint aliàs canonici, ꝗ a ſsoli Canonici faciunt Capitulum, & vnum corpus cum epiſscopo. c. nouit. &.c. quanto de his quæ fiunt à præla. Abb. vbi ſsuprà. & in. ca. cum inter vniuerſsas. de electio.
h ¶ Prebostes. De dignitate præpoſsituræ vi. deciſsio. Rotæ. de qua. S̈. & Ioan. and. in dict. ca. deliberatione. de offi. lega. & aliquid per Abb. in cap. cum ab eccleſsiarum. de offi. ordina. in. 1. glo.
¶ Lex. IIII.
Archidiaconus græcè, latinè Diaconorũ dux: hic eſst vicarius Epiſscopi: & inter alia viſsitat eccleſsias ſsui Archidiaconatus, audit & diffinit cauſsas, prædicat populo: hic dicitur oculus epiſscopi, qui examinat & præ ſsentat ordinã dos & beneficiandos: exer cetq; alia quę de conſsuetudine ſsibi com petunt. h. d
a ¶ Arcediano. De iure communi electio iſstius pertinet ad Canonicos & confirmatio ad epiſscopum: ſstandũ tamen eſst cõſsuetudini. gl. in. c. 1. 60. diſst.
b ¶ Cabdillo de Euangelisteros. Adde. c. perlectis. 25. diſstin. ca. 2. de offic. Archid.
c ¶ Vicarios de los Obiſspos. Adde c. 1. de offi. Archidia.
d ¶ Viſsitar. Adde ca. manda mus. de offic. archidia. &.c. fina. & de electio. ca. dudũ. el. 2.
e ¶ Oyr los pleytos. Vid. in. di. cto. c. ꝑlectis. 25. diſst. ibiaudit iurgia. & de offi. archidia. c. ad hæc. vide infrà. in glo. fi.
f ¶ Tan grandes. Adde cap. ad hæc. de offic. archidi.
g ¶ Enſseñar. Ad de dict. c. 1. de de offi. archi.
h ¶ Cuenta. Vid. in. dict. ca. ad hæc.
i ¶ Dixo. Vid. in cap. Diaconi. 93. diſstin. & in dict. cap. ad hæc.
k ¶ Examinar. adde dict. c. ad hæc. & cap. vt noſstrum.
l ¶ Letras. adde, c. ſsignificaſsti. de offi. archid.
m ¶ Cura de almas. adde cap. cum ſsatis. eod. tit.
n ¶ En tenencia. adde. c. vt noſstrum. eo. tit. & in. c. ad hæc. §. in quadam.
o ¶ Quando gelo tollere. adde ca. ad hæc. §. ſsubſsequentes. eod. titu. & vide quod habetur infrà. eo. l. 8.
p ¶ Poner en la ſsilla. adde dict. c. ad hæc. &.c. vt noſstrum. eo. titu.
q ¶ Deſscomulgar. Contrarium videtur decidi in. c. archidiaconis. eod. tit. Inno. & Ioan. andre. ibi voluerunt, quòd poſssit excommunicare & reſspondent ad illum tex. ꝙ intelligatur de anathemate cum ſsolẽnitate. & idem vult glo. in ca. cum in cunctis. §. inferiora. de election. vel dic ꝙ intelligatur iſsta lex, quando hoc habet Archidiaconus de conſsuetudine, prout intelligit glo. in dict. cap. archidiaconis. & vult iſsta lex in fina. verbis. & vid. que ibi dico.
r ¶ De costumbre. Dicit Ioan. and. in ca. ad hæc. in. §. in quadam. de offi. archid. ꝙ ſsuper duobus duntaxtat, de quibus in illo tex. ſscilicet de inſstallatione & datione corporalis poſsſseſssionis dignitatis vel beneficij & examinationis clericorum ad ſsacros ordines vel beneficia. Archidiaconus fundat intentionem de iure communi, ſsuper alijs ſsuccumbit, niſsi probet conſsuetudinem. & iſstud dictum Io an. and dicit eſsſse menti tenendum. Abb. in cap. dudum. el. 2. colum. 9. de electio. & iſstud videtur prius fuiſsſse dictum Hoſstien. in ſsumma, de officio archidiaco. §. quod ſsit eius officium. verſsicu. quædam tamen de iure communi. vnde officium atchidiaconi determinatur, vt plu rimum, ſsecun dum conſsuetudinem loco rum, & ſsecun dũ varias con ſsuetudines in telligitur ferè totus titulus de offi. archi. vt notat Inno cen. & Ioan. andre poſst eũ in cap. 1. eod. tit. & hoc pro batur ex cap. archidiaconis eo. tit. ſsecundum verã lecturã. vbi habetur ꝙ archi diaconus nõ poteſst excom municare de iure communi. & vi. infrà ead. Partit. titul. 9. l. 7. vide etiam glo. in cap. cum ſsatis eo. tit. quæ in clinat ꝙ neq; de iure communi habeat curam anima rum. vide etiã glo. in. c. perlectis. 25. diſstin. quòd de iure communi ceſs ſsante commiſs ſsione, ſseu auctoritate epiſs copi, non habet iuriſsdictionem ordina riam. & dicit Abb. in capi. cum in cunctis. §. inferiora. de electio. inſspiciendam conſsuetudinẽ diuerſsorum locorum in hoc: nam in multis locis archidiaconus habe: ſsub ſse parochiam diſstinctim in qua exercet curam animarum: Itera inquirit & viſsitat totam dioceſsim loco epiſscopi: & iſstis caſsibus meritò excommunicat: quia habet iuriſsdictionem: ſsed vbi non habet actu curam, neq; habet ſsubditos, ſsicut dicit eſsſse Senis & in mul tis alijs locis, tunc non poteſst excommunicare, & non habet curam animarum, neq; in foro contentioſso, neq; in penitentiali. & vide ad iſsta bonum text. cum glo. ibi in ca fina. 94. diſstinct. tene iſsta menti: nam doctores in iſsta materia loquuntur diuerſsimodè, vt & videre poteris per Præpo. in dict. ca. perlectis. colum. 5. vide etiam quæ in iſsta materia tradit Decius conſsi. 420. vbi tradit, an cuſstodia ſsacramẽtorum quæ conficiuntur in die Iouis cenæ pertineat ad archidiaco num. vide ibi per eum, Quid autem ſsi aliqua dignitas archidiacona tus de nouo erigatur, vel non apparet de conſsuetudine, quia non ſsunt completi quadraginta anni, dic ꝙ tunc ſseruãdum eſst ꝙ in hoc fuit in eius creatione diſspoſsitũ, ſsi certa forma canonicè impoſsita ſsit, ſsiue de honore, ſsiue de onere agatur: neq; vltra peti poterit. Si verò de hoc non appareat ad conſsuetudinem vicinarum eccleſsiarum recurrendum erit. arg. c. cum olim. de conſsue. &.c. eccleſsijs. de cenſsi. ſsecundum Hoſstien. in ſsumma. de offi. archidia. §. quod ſsit eius officium. verſsi. quid ſsi non appareat. de conſsuetudine.
¶ Lex. V.
Præcentor dicitur Cantor, ad quem pertinet in Choro & proceſssio nibus cantus incipere: huic obediunt lectores, acolyti, & pſsalmiſstæ: qui & alio nomine dicitur Capiſscol, vel Primicerius: huius dignitatis maioria melius ſscitur conſsuetudine, quàm iure ſscripto. h.d.
a ¶ Chantre. Pro ſsequitur iſsta lex dicta Hoſstien. in ſsumma. de officio primi. & vid. cap. perlectis. verſsi. ad primi cerium. 25. diſstinct. &.c. cle ros. verſsi. cantor. 21. diſst.
b ¶ Por costumbre. Adde glo. in. c. 1. de officio primi.
¶ Lex. VI.
Theſsaurariꝰ eſst ornamentorum & vaſso rum ſsacrorũ, & librorum cuſstos, cõponit altaria, & tenere debet eccleſsiam mũ dam & abundantem thure & luminaribus, cuſstodi re debet chriſs ma, ordinat baptiſsterium facit campanas pulſsari, hic alio nomi ne elicitur ſsacriſsta. h.d.
c ¶ Teſsorero. De iſsto vide etiã in dict. c. perlectis. 25. diſst. & in. c. 1. de of fi. facriſst. &.c. 1. &. 2. de offi. cuſsto. & ſsacri ſsta per quem ponatur in eccleſsia, collige ex glo. in cap. principaliter. 63. diſst. rector. eccleſsię patro natæ poteſst ſsi bi eligere quos voluerit ad ſseruiendum ſsibi, & miniſstrandum ſsine conſsenſsu patroni. vid. Rochum in tracta. iuris patro. charta. 5. col. 4.
d ¶ Las campanas. Adde. ca. 1. de offi. cuſsto. & cuſstos & ſsacriſsta quaſsi idẽ videntur ſsecundum Hoſstien. in ſsumma de ofſsic. ſsacriſst. & vid. quæ de campana dicit Ioan. and. in. c. 1. de offi. cuſsto. vbi per tex. illum & c. ſsequen. dicit ꝙ campana eſst ſsignum congregandi capitulum, & exeundi ad bellum: item eſst ſsignũ horarum: item eſst ſsignum actionis gratiarum, vt quando glorioſsam victoriam obtinuerunt Chriſstiani, & de laudabili conſsuetudine per quam de ſsero pulſsatur, pro ſsalutatione vitginis, quandoq; eſst ſsignum factæ electionis: quando q; ſsubſstractionis alicuius ab hac vita, aliquando excommunicationis: aliquando gaudij & honoris alicuius perſsonæ proceſssionaliter occurrendi: quandoq; ignem extinguendi, quandoq; lectum intrã di: quandoq; ad parlamentum populi conuocandum: quandoq; ad corpus Chriſsti honorãdum: dicitur autẽ ſsecundum eum à Campania, vbi primum vſsus ipſsius fuit inuentus.
¶ Lex. VII.
Scholaſsticus prouidet ſscholis de magiſstris qui pueros doceãt legere & cantare: & de emendatione librorum eccleſsiæ & legentium in choro: hic intereſsſse debet examini ſscholarium: vbi eſst ſstudium generale, & confert gradus examinatis. Hic in aliquibus eccleſsijs vocatur Cancellarius: quia eius officio incumbit inſstrumenta Capituli conficere. h.d.
e ¶ Maeſstreſscuela. De iſsto facit mentionem glo. in. c. 2. de offi. archid. & Hoſsti. in ſsum ma de pœnit. & remiſs. §. cui confitendum verſsi. cui magiſster ſscholariũ. & vid. etiã. in. c. 1. &.c. ꝗa nonnullis. de magiſst. & ca. vt quiſsque. de vita & honeclerico.
f ¶ Ortorgar. Habes hic ꝙ de iure competit magr̃o ſscholarium eccleſsiæ cathedraliscõ cedere gradꝰ doctoratꝰ vel magiſsterij, qͦd nullibi ꝑ tex. aliquem iuris canonici, neq; ciuilis, ſsi be ne memini vi di deciſsum, imò Hoſstien. in ſsumma. in titu. de magiſstris. ꝟſsi. quid iuris. dicit ꝙ de cõſsuetudine vel priuile gio hæc facultas cõpetit Cãcellario Pariſsienſsi & Archi diacono Bononienſsi, magiſstro ſscholarium vel ſsacri ſstæ, vel præcẽ tori, vel epiſscopo: & ſsubdit ꝙ ſsi de cõſsuetudine nõ apparet ad epiſscopũ & Ca pitulũ ſsimul videtur pertinere, allegat dict. cap. quia nonnullis. §. verum. glo. etiam in clem. 2. de magiſst. in verbo ſsuſspenſsum, quæ allegat Hoſstien. vbi ſsuprà dicit, ꝙ iniqui conferunt auctoritate apoſstolica, vt Archidiaconus Bono. aliqui de conſsuetudine aliqui de iure, vt epiſscopus, cum capitulo, ſsecũdum Hoſstien. ſsubdit tamen & rectè dicta glo. ꝙ ille tex. parum facit & maximè ponderata decretali. 2. & ipſsius ſsuꝑſscriptione illius tituli. Cardina. vero in dict. clem. 2. verſsi. quinto quæro. dicit ꝙ cum ſstudium generale co ſstituatur ex priuilegio vel conſsuetudine cuius initij non ſsit memoria, vt dicit glo. in clem. dudum. de ſsepul. in verbo in generalibus: & ſsie videtur ꝙ de iure communi ſsoli principi competat Papæ, vel Im peratori: ita ſsimiliter videtur dicendum, ꝙ poteſstas doctorandi de iure communi non pertineat inferiori: licèt ſsecundum eum poſstet dici ꝙ aliud ſsit conſstituere ſstudium generale, ꝙ ſsolus Princeps põt: aliud conferre doctoratum, ꝙ etiam poteſst inferior, vt in dict. c. 2. de mag. vbi videtur probari ꝙ competat epiſscopo: ſsubdit tamen Cardina. ꝙ difficile eſst ſsuſstinere hodie, ꝙ alius hoc poſssit ꝗ̈ is cui competit, vel ex Principis priuilegio, vel conſsuetudine immemoriali, & huius ſsententiæ eſst etiam Bal. in proœmio. ff. vetw. §. hæc autem tria. vbi dicit ꝙ poteſstas doctorandi non permittitur niſsi hoc priuilegiũ per Pontificem in loco ſspecialiter concedatur: nemo enim poteſst exponendi & interpretandi licentiam concedere, niſsi Princeps. l. fi. C. de leg. poteſst fortè dici, ꝙ iſsta lex Partitarum ſse referat ad conſsue tudinem quę eſst in ſstudio Salmanticenſsi, vbi Magiſsterſscholarum gradus iſstos concedit & licentias. Nam in Valliſsolitano ſstudio, videmꝰ per Ab batẽ Eccleſsiæ Collegiatæ illius oppidi cõ cedi: in alijs verò ſstudijs, ꝑ Cãcellarium. Tu tene men ti iſstam. l. Partitarũ, qñ caſsus occurriſsſset, vbi eſsſset datũ priuilegiũ ſstudij, & nihil diceret̃ quis concederet iſstos gradus: nam ex hac. l. poſsſset dici quod expectaret ad Magiſstrumſscholarium.
a ¶ Chãceller. No ta de Cancellario. & adde Ioan. And. in c. 2. de offi. archid. & de iſsto fit mentio in c. vnico. vt eccle. bene. ſsine dimi. confe.
¶ Lex. VIII.
Archipresby ter ſsonat preſs biterorũ dux Iſsti ſsunt tripli ces: nam aliꝗ in aliquibꝰ eccleſsijs Cathedralibus, gerũt quaſsi Decanorum locũ. In alijs vero eccleſsijs ca thedralibꝰ, nõ habent iſsti lo cum tam inſsi gnẽ. Alij ſsunt qui ponũtur in villis ꝑ dioceſsim: iſsti viſsitare debẽt eccleſsias ſsui archiepresbyteratus, & infor mari de vita clericorũ & laicorũ, & facere emendari & caſstigari crimina. h.d.
b ¶ Arcipreſste. Adde. c. perlectis. 25. diſst. & de offi. archipreſs. per totum. Iſste habet dignitatem, quia in dubio archipresbjteri etiam rurales dicuntur habere dignitatem, vt vult Cardina. in clem. 1. de præben. cum habeant præeminentiam cum iuriſsdictione, & nomen ſsonans in dignitatem, per ea quæ notat Inno. in. c. de multa. de præben. archi. in. c. 1. de conſsue. lib. 6 Præpo. in. dict. c. perlectis. ad finem.
c ¶ Segun la costumbre vſsada. Statur, vt hic vides in hoc conſsuetudini eccleſsiarum, & communiter videmus in his regnis non eſsſse in ecclelijs Cathedralibus, niſsi in paucis iſstam dignitatem archipresbyteratus.
d ¶ Son estas. De iſsto archipresbytero rurali vi. in. c. fi. de offi. archipre.
e ¶ Yerro. Per clericos commiſsſso, intellige: nam laicos iudex ſsæcularis puniet: vel intellige etiam de laicis, ſsi ſsint crimina mixti fori, vel fori eccleſsiaſstici. videas quæ habentur in. c. 1. de offi. ordi. & per maria. Soci. in. c. cum ſsit generale. col. 9. de foro. compe. & vid. j. co. l. 58.
f ¶ Deſscomulgar Intellige ſsi ſsit conſsuetudo, a liàs de iure cõ muni non po terit per ea q̃ notat Abb. in ca. ſsi quis con tra clericũ. in repet. de foro compet. & in ca. ſsi ſsacerdos. &. ca. cum ab eccleſsiarũ. de offi. ordi. verſsi. quæro pro declaratione literæ. licèt enim archip̃ſsbiter habeat curam anima rũ, non habet iuriſsdictionẽ fori cõtentioſsi, ſsed pœnitẽtialis pro hoc c. de perſsona. .11. quæſst. 1.
¶ Lex IX.
Presbiter grę cè, latinè ſsenex, qui & di citur ſsacerdos q̈ſsi ſsacer dux: & quia per eiꝰ manus miniſstrãt̃ ſsacramẽta Chriſstianis citra ſsacramẽ tũ cõfirmationis, qͦd epiſsco pis competit. Hic prædicat populo, & be nedicit poſst miſsſsam recõciliat excomnicatos in articulo mortis recepto prius ab eis iuramẽto de ſstando eccleſsiæ man dato. h.d.
g ¶ Como viejo. Ortum habet iſsta lex à.c. cle ros. verſsi. preſs byter. 21. diſst.
h ¶ Honrra. Sacerdotes Dei & angeli nun cupãtur. 11. q. 1. c. ſsacerdotibꝰ: nam talis ordo præeminet regiæ dignitati. 96. diſst. in prin. ſsed licèt grãdis ſsit dignitas ſsacerdotũ, eſst tñ grãdis ruina, ſsi peccant letẽtur ad aſscenſsum: ſsed timeant ad lapſsum: neq; em̃ pro ſsuis delictis ſsolũ, reddent rationẽ, ſsed pro omniũ quorũ donis abutũtur & nequaꝗ̈ ſsunt de ipſsorũ ſsalute ſsolliciti. vt ait Hierony. lib. 2. ſsuper Ezechiel. & ſsicut patet ex hiſstoria libri Reg. Sacerdotũ defectus po pulo Dei tyrannos inducit. vt ait Policia. lib. 8. c. 18. & habetur in. c. trãsferũt. 24. q. 3. vbi ait Hiero. veteres ſscrutãs hiſstorias. In uenire nõ poſssũ, ſscidiſsſse cccleſsiã, & de domo dñi quidẽ populos ſseduxiſsſse prętes eos qui ſsacerdotes à Deo poſsiti fuerãt & ꝓpnetæ. 1. ſspeculatores.
a ¶ La confirmacion. Vt in. d.c. cleros. &.c. quanto de conſsuetudi. & ſsuprà titulo. 4. l. 11.
b ¶ Predicar. Ad curatos pertinet officium prædicandi glo. in clemẽ. 1. in verbo officia. de regu. card. in clemẽtina dudum. de ſsepultu. vbi dicit ꝙ quilibet curatus poteſst dare licentiã prędicandi cuilibet religioſso in ſsua parochia ſsed in diœceſsi requiritur licentia Ep̃i. Adde Abb. in. c. inter cætera de offi. ord. ꝙ de iure communi nõ poſsſsunt prædicare niſsi habẽtes curam animarũ & vi. per Feli. in c. 2. col. pe. de iud. an laicuspoſssit. Prę dicare poſst Abb. ibi qui dicunt ꝙ de li centia ep̃i põt niſsi ſsit mulier que etiam de epiſscopi licẽtia nõ poteſst prædicare.
c ¶ Bendicion. Adde. ca. officium. de offi. archipreſs. ibi benedictiões presbyterales & ca. ecce. 95. diſst. de cõſs. di ſstin. 1. ca. cum ad celebrandas preſsente tamen epiſsco po nullus p̃ſsu mat dare benedictionẽ ni ſsi is cui precepit epiſscopus Vid. glo. in. d.c. ecce & Abb. in. c. nolentes. de offi. lega. col. 2. vbi allegat illam gloſs.
d ¶ Que dizẽ los obiſspos. ſs. cum dicunt ſsit no men domini bñdictũ &c. Vid. ca. miniſstrare. 26. q. 6.
e ¶ A los deſscomulgados. Adde. ca. presbyteri &.c. aurelius. 26. q. 6. & c. non dubiũ. de ſsent. excõ.
f ¶ Iurar. Quid ſsi nõ ſsuſscipiatur iſstud iuramentũ an teneat abſsolutio vi. in. c. cum deſsideres de ſsent. excom.
¶ Lex. X.
Diaconus græce latinè ſsetuitor; quia ſseruit preſsbytero in miſsſsa, offerens ei panem & vinum ſsacrificij, dicit euangelium, prædicat, & baptizat, & confeſssiones audit in defectum presbyteri neceſssitate inſstante. hic alio nomine dicitur leuita. Subdiaconus vero dicitur quia minor Diacono, ei nanq; ſseruit offerens panẽ & vinũ ſsacrificij, & legit Epiſstolã. h.d.
g ¶ Diacono. Vid. de hoc in, c. perlectis. 25. diſst. & iſsti debẽt laicis expo nere & inſstruere modum viuendi. c. ſsicut enim. 11. q. 1.
h ¶ Auer preſstes. Adde. c. diacones. 93. diſst. cũ glo. ibi, & quæ dixi. S̈. titulo. 4. in. l. 29.
i ¶ Las epiſstolas. Et dicit gl. in ca. 2. 92. diſst. ꝙ diaconus niſsi cauſsa neceſssitatis nõ debet legere epłam.
¶ Lex. XI.
Acolitus gręce latinè cereũ portãs dũ cantatur euãgelium, & fit cõſsecratio, & portat inſsignũ, ꝙ Chriſstus eſst verũ lumẽ exorciſsta gręce latine cõiurator, iſste coniurat Dæmones vt exeant abhominibus & ideo debet ſscire ore tenus has oratiões: lector ſscire de bet ꝓphetias & lectiones aperte & diſstin cte legere: vt audiẽtes intel ligãt. Oſstiariꝰ in veteri lege ſstabat ad ianuam tẽpli & cuſstodiebat ne immũdus aliꝗs ingrederetur in eccle ſsiã hodie iſste ifideles & excommunicatos expellit et chriſstianos re cipit. pſsalmiſsta dicit̃ clericus primę tõſsurę, q̃ eſst clericarus princi piũ iſste dicit pſsalmos in eccleſsia. h.d.
k ¶ Acolito. Vide de his in di cto. ca. cleros. 21. diſstin. &.c. ꝑlectis. 25. di.
l ¶ Exorciſsta. vi. vbi. S̈. & in.c. exorciſsta. 23. diſstinct.
m ¶ Salomon, Vi de. 21. diſsti. in ſsumma. in ve teri tamen teſstamẽto. exorciſsmi no ita habuerũt plenũ effectũ ſsicut in nouo ſsecũdũ Alber. magnũ. quẽ refert p̃po. i.c. ꝑlectis. col. 2. 25. di. dicit em̃ ꝙ in veteri teſstamẽto nõ erãt proficui niſsi ad corporũ cura tionẽ in nouo aũt & ad curationẽ animarũ & ſsi ad corpora referan tur tñ hoc fit in quãtũ infirmitas corporalis pendet ex mente.
n ¶ Lector. Vid. in. d.c. cleros. &.c. perlectis
o ¶ Oſstiario. Vide ibidem.
a ¶ Pſsalmistas. Vide. S̈. eo. in ſsumma. & quæ. ibi dixi.
¶ Lex. XII.
Illegitimus non poteſst ordinari niſsi legitimetur à papa vel ſsi religionem fuerit ingreſsſsus, qui licet poterit ordinan non tam enſsine diſspenſsatione papæ poterit obtinere dignitatem, vel perſsonatũ ne que ordinatur bigamus neque voluntarius homicida. h.d.
b ¶ Que no ſson legitimos. Lex diuina prohi buit ſspurios & huiuſsmodi turpes perſsonas vſsque in decimam generationẽ eccleſsiam dei in trare. c. per ve nerabilẽ. qui fil ſsint. legi. vbi & dicit, ꝙ canõ vetat & vi. in. ca. cum in cunctis, & ibi gloſs. de ele ctio. & de cau ſsis prohibitio nis vid ꝑ Hoſstien. in ſsumma. de fil. preſsby. §. quæ eſst cauſsa.
c ¶ En orden. Adde capitu. 1. 56. diſstin. & c. legi. 16. qua ſstione primã & gloſsſsa. 56. diſstinctione. in ſsumma & ca. primũ. de fil. presby. &. ſsicut filius legitimatur ꝑ oblationem curiæ. l. communium. C. de natu. libe. &. 4. part. titulo. 15. l. 5. ita per ingreſsſsum monaſsterij, vbi quis offertur ſseruitio Chriſsti etiam vt poſssit habete bona patris, ſsecundum Guilielmum de Cugneo in lege prima. C. de ſsacro ſsanct. eccleſsi. vbi & Bal. in prima lectura colum. penul. Ludo. Roman. in Repetitio authenticæ ſsimili ter. C. ad legem falcid. 13. colum. in. 7. ſspeciali. Alexand. in dicta. lege. cum quis & in rubrica. ff. de noui. ope. nuntia. col. 4. Antonius Roſsellus in tractatu legitimationum charta fi. in fine. Felin. in. ca. cum deputati. de iudi. colum. 2. Iaſso. in. l. prima. C. quan. non pet. par. nu mero. 30. Alexand. Roma. & Aretinus in. l. neceſsſsarijs. ff. de acquirẽ. hæredi. contrarium tamen tenere videtur Ioan. Fab. in authentica. ex complexu. C. de inceſst. nupt. & in. l. cum quis & in authentica licet C. de natu. lib. & etiam Roderi. Suarez allegatione. 25. vbi tamen dicit guæſstionem eſsſse dubiam & conſsulit ad concordiam fiendam in caſsu illo vid. ibi late per eum & adde Guilielmum benedi. in repetitione. c. Ray nuntius. de teſsta. fo. m̃. 114. colum. 2. in verbo & vxo rem nomine adelaſsiam vbi dicit ꝙ bene eſst fatẽdum quòd ſspurius religionem ingreſsſsus dicatur quo ad ſsacros ordines legitimatus, & cætera omnia quæ ei tanquàm ſsimplici religioſso incumbunt, & ne quibus clauſstro & religioni ſseruire non poſsſset, neque officium religioſsi exercere, ſsed quod habilitatus dicatur ad ſsuſscipiendum hęreditates parentum dicit ſse dubitare. Mouetur ex eo quia talis non videtur habilitatus ad tenendum dignitates, & perſsonatus ſsine diſspenſsetione, ergo neque ad ſsuſscipiendum hæreditates. adde & Archiepiſsco. Florent. tertia parte titulo. 1. cap. 27. §. 2. & præpo. in. c. tanta. qui fil. ſsint leg. qui idem quòd Faber & alij volunt, eo quòd ra tio quæ eſst in oblatione curiæ principis vel ciuitatis, quæ eſst quòd legitimitatem conſsequatur ex beneficio principis in præmium illius miniſsterij, cui filius illegitimus addictus fuit, ceſsſsat in oblatiõe quæ fit curiæ cœleſsti, & cum iſstis tenentibus iſstam partem non tamen relato Guilielmo benedicto, neque Roderico Suarez tranſsit Didacus A Couas Ruuias in ſsuo epitome matrimoniali. cap. 8. fecũ dæ partis. §. 7. ad finem. ego crederem dictum Guilielmi Bal. & aliorum quòd forte procederet duobus concurrentibus: primo, quòd filius qui offertur religioni ſsit naturalis, & non ſspurius, ſsolis enim naturalibus forma oblationis curiæ prodeſst, vt in authentico quibus mod. naturales efficiũ tur ſsui. §. primus. & in dicta lege quin ta vbi dixi. ſse cundũ quòdde patris voluntate offeratur: non ſsi ſsine patris vo luntate, prout diſstinguitur in oblato curiæ. vti autentico quibꝰ modis naturales efficiuntur. ſsui. §. ſsi ꝗs autem legitimos verſsic. ſsi vero ille. & ſsic quòd omnia ſstatutai obla to curiæ procedãt in obla to à patre reli gioni de quo vide, que habentur & dixi in dicta. l. 5. non enim minorſsed ma ior valde vide tur ratio mili tare, quando oblatio fit curiæ cœleſsti in miniſsterium Chriſsti & eccleſsiæ, quàm in oblatione que fit curiæ ſseculari, & ꝙ iſsta oblatio curiæ principis, vel ciuitatis nõ ſsit hodie invſsu parum me vrget. Si ergo pater filios legitimos nõ habẽs offerat filiũ naturalem monaſsterio, ille erit hæres neceſsſsarius patri, ita ꝙ tm̃ in quinta bonorũ poterit pater diſsponere, ſsi vero ha beat filios legitimos, per illos excludetur, vt dixi in. d.l. 5. poterit tñ pater & relinquere vſsque ad quintã bonorum, ſsuadet ad hoc fauor piæ cauſsæ, & auctoritas magna dictorum doctorum, qui hoc tenuerunt arguentes ab oblatione curiæ, licet negari non poteſst quin quæſstio ſsit dubia valde & forſsan vix in practica poſsſset iſstud obtineri.
d ¶ Dignidad. Adde gloſsſs. in cap. fina. de fil. presby. &. ca. 1. eod. titulo. libro. 6.
e ¶ Moſstrara. inf. co. l. 14. &. 15. 16. &. 17.
¶ Lex. XIII. &. XIIII.
Triplex eſst homicidium voluntarium fortuitum, & coactum: voluntarius homicida eſst quadruplex, facto vt per ſse occidendo, conſsilio. vt conſsulendo alicui vt occidat aliquem mandato, vt ſsi mandet alicui ſsubdito, vt aliquem occidat vel ſsi rixantes animet, vt occidant, item defenſsione alium defendendo, vel prohibendo pacificantem rixam, & homicida quolibet ex dictis modis non poteſst ordinari, h.d. cum. l. ſsequenti.
f ¶ En tres maneras. Duæ tamen ſsunt ſspecies homicidij vna ſspiritualis quæ fit varijs modis detrahendo, opprimendo, malum perſsuadendo, odium habendo, iniuſstitiam faciendo de pœni. diſstincti. prima cap. homicidiorum cum ſsequenti alimenta negando. capitu. paſsce. 86. diſstinctio. l. necare. ff. de liber. agnoſscẽ. & generaliter omnis iniquus modus ad nocendum. eſst ſspirituale homicidium. Alia corporalis, ſscilicet, hominis cedium. præpoſsitus in ſsumma. 50. diſst. Hoſstiẽ. in ſsumma titulo. de homicidio verſsi. quot ſspecies.
¶ Lex. XIIII.
a ¶ Sin premia. Adde. Bald. in. l. in vendentis. C. de contra. emptio. & in. l. potuit colum. 2. C. de iur. deliber. & in. l. quidam eulogio. 5. col. C. de iur. delib. &. S. Bernard. in ſsermonibus fo. 35. col. 2. ad finem.
b ¶ En quatro maneras. Vnde verſsus lingua, conſsilio, præcepto perdit & actu. Hoſstiẽ. in ſsumma. de homi. §. qua pœna. & vid. text. cum gl. in capit. ſsicut dignum. ver. fi. de homici. à cuius dictis. l. iſsta ortũ ha bet.
c ¶ Que mate alguno. Quid tamen ſsi ille cui cõſsultum eſst occidatur ab illo quem occidere debebat? Innoc. diſsputat referens varias opiniones i.c. Ad audiẽtiã. de homic. ſsed cõiter Docto. tenent ꝙ ſsit ir regularis talis conſsulens, vt ibi per Abb. & Io. de ana. ex quo dedit operam rei il licitę conſsulẽ do mortẽ alterius. & vide tur bonꝰ tex. pro hoc in. c. fi. de homici. lib. 6. vi. ẽt ałs quęſstiões notabiles in ma teria. per Inno. & alios.
d ¶ Si ampara. Quid ſsi quis vadat ad iterficiẽdũ aliquẽ & tu illũ ſsciẽter aſsſsocias: nõ tñ ip̃m iuitas ad perpetrandũ homi cidiũ, neq; cũ ipſso ſsuꝑ hoc aliꝗ̈ verba ha buiſsti neq; ip ſse tecũ: vł ſsi ha buit, tu animo diſsſsuaſsiſsti ei, tamẽ cum nolet tibi acquieſscere timens de ipſso nihilominus ip̃m aſsſsocias: & eius animi es vt ſsi forte inſsequeretur eum, đfendas & ſsic per te aſs ſsociatꝰ homicidiũ cõmittit di. Hoſstiẽ vbi. S̈. co. fi. ꝙ homicida es. c. ſsicut dignum. de homi. neque poteris promoueri. & ſsic dicit intelligi ꝙ defenſsiõe cõmittitur homicidiũ. 50. diſst. c. ſsi quis viduam. c. Henricus de cleric. pug. in duell.
e ¶ No puede reſscebir ordenes. Vt in. c. dignum vet. fi. de homi. & c. ſsi quis viduam. 50. diſst. &.c. de his clericis.
f ¶ Es dicho Vi. l. 5. & quę. ibi dixi. S̈. tit. pro ximo.
¶ Lex. XV.
Homicida ca ſsualis ſsi culpa p̃ceſssit caſsum nõ ordinatur: ſsi autẽ culpa nõ p̃ceſssit. nõ eget diſspenſsa tiõe niſsi propter ſscandalũ euitãdũ, ſsi aũt homicidiũ co actũ. 1. ad ſsui defenſsionẽ fa ctũ alitermor tẽ vitare nõva lẽs, miniſstrat iſsuſsceptis ordinibus, ad ſsu periores aſscẽdere non põt. h.d. cum. lege ſsequenti.
g ¶ Por occaſsion. Ortũhabet ẽt hæc lex a notatis ꝑ gl. i.d. c. ſsicut dignũ ver. fi. đ hom.
h ¶ Cõuiene. Ad d'. c. clerico. 50 di. &.c. ſsi ꝗsvo lũtate ea. diſst. ca. cõtinebat̃. &.c. dilectꝰ in fi. de homi. & ff. de reg. iu. l. culpa eſst, & hoc ſsiue adhi beat diligẽtiã ſsiue nõ: vt hic & in. d. iuribꝰ ex qͦ dabat oꝑã rei illicitę.
i ¶ La criatura. Adde. c. ſsicut ex literarũ de hom. &. l. 8. ti. 8. 7. ꝑt. et q̃ ibi dixi & vi. ca. tua nos. đ ho.
k ¶ Conuenga. Adde. c. ex literis. el. 2. &.c. dilectus &.c. ſsignificaſsti el 3. de homicid. &.c. fi. eo. tir. &. 50. diſst. c. ſsi duo fratres et c. hi ꝗ. i princ. &. ca. ſsępe ad fi. &. l. ſsì puta tor. ff. ad. l. aꝗl. &. l. 4. titu. 8. 7. part. & q̃ ibi dixi.
l ¶ Gran eſscandalo. Adde. c. ex literis. el. 1. de homi.
¶ Lex. XVI.
a ¶ Subir a mayores. Sequitur opinionem Ioan. de qua in glo. in. cap. ſsi cut dignum ver. fi. de homici. hodie per clemen. 1. de homici. eſst de ciſsum, quòd occidẽs, aggreſsſsorem pro ineuitabili defenſsione, ſseu ex incuitabili neceſssitate nullã irregularitatem incurrit & ſsie ẽt ad ſsuperiores ordines aſscen dere poterit, vt ibi declarat glo. & hoc intellige quãdo fit ob periculum corpo ris ſsecus ſsi rerum, vt in. ca. ſsuſscepimꝰ de hom. & ſsi poſs ſsũt fugere debent fugere ſsi cut dominus in egypto qñ Hęrodes quę rebat eum in terficere vt. 22. quæſstione. 3. §. 1. & ſsic intelligit Hoſsti. in ſsumma. đ homi. §. qua pœ na. col. penul. verba apoſsto ſstoli dicentis, nõ vos defendẽtes chariſssi mi ſsed date lo cum irę. 23. q. 1. §. 1. &. ca. niſsi bella.
b ¶ No lo quiſsiere fazer. Adde. cap. de his clericis el. 2. vbi ponit̃ iſstud exemplũ. 50. diſstinctio. & vid. per gloſsſs. in. d.c. ſsicut di gnum ver. fi. de homici.
c ¶ Soſstener. Ad de gloſs. in. capitulo. de his clericis. el pri mo. 50. diſstin ctiõe. & in. d. c. ſsicut dignũ verſsi. fin.
¶ Lex. XVII.
Qui per iuſstitiam occidit mutilat vel hoc mandat, iuuat, conſsulit, aut iubet, clericari non poteſst, vnde ſsi m fidelis iudex iuſstè occidat non poteſst poſst baptiſsmum ordinari, ſsed ſsi iniuſste occidit poteſst. hoc dicit.
d ¶ Por razon de iuſstitia. Vides ergo, quòd contrahitur aliquando irregularitas ex facto iuſsto & meritorio ſsicut eſst in iudice iuſste iubente quem occidi vt. 13. quæſstio. 5. c. miles. &.c. miniſster. &.c. cum homo &.c. ſsi homicidium. Tamen ſsiue iuſste ſsiue iniuſste hoc contingerit vtroque caſsu impedit promouendum & deijcit iam promotũ. cap. ſsi quis vi duam. 50, diſstinct. & de pœni. diſstinctione. 1. ca. periculoſse. cap. ſsicut dignum. §. qui vero &. §. fin. &.c. ſsignificaſsti. el. ſsegundo. de homi. & vid. Innoc. in. c. ad audientiã tit. eod. dicẽtẽ, ꝙ accuſsa tor criminalis cauſsæ ſsequuta morte vel mẽbri mutilatione erit irregularis, quia dat cauſsam homicidio. Item iudex. Itẽ aduocatus. Itẽ teſstis quia omnes iſsti præſstant cauſsam morti. c. poſstulaſstis eod. tit. &. 50. diſstinctio. cap. 1. &.c. ſsententiam ſsanguinis. ne cleri. vel monachi. cap. ex literis. de exceſsi. præla. cap. aliquãtos. 51. diſstinct. &. ca. ſsi quis poſst acceptum. præmiſsſsa tamen proteſstatione de qua in. ca. 2. eod. titulo. libro. 6. clericus, vel alius accuſsans non erit irregularis, vt ibi habetur.
e ¶ Enbargarle ya Reprobat opin. Hugo. & Gofred. quẽ & videtur ſsequi Hoſsti. in ſsumma. đ homi. §. qua pœ na col. 2. verſs. & hoc etiam & approbat opinionẽ Baziani de qua per glo. in. ca. ſsi quis viduã. 50. di. & i ſsum ma. 51. diſs. ibi relatã ab Hoſstien. qui mo uebantur ex ratiõe quæ in hac. l. ponit̃ et iſstã etiã partẽ tenet præpo. 51. diſst. i ſsũma.
f ¶ Peccado y no yaze. Habes hic quaſsi expreſsſsum, ꝙ iu riſsdictio iuſste ſsit apud infideles, cũ non peccent iuriſsdictionẽ exer cendo & ſsic vi detur approbari hic i hoc opinio Inno. in. c. quod ſsuper his. de vo to & reprobari opinio Hoſstien. ibidem qui contrariũ tenuit, & in ſsũma d'homi cidio. §. qua pœna vi. quæ late dicam in lege. 2. titu. 23. ſsecũda parti.
¶ Lex. XVIII.
Seruꝰ nõ põt ſsine licẽtia do mini ordinari. neq; tollit̃ ius domini, ſsi de facto ordinetur. Si tamen dominus ſsciat eũ ordina ri & non contradicat, liber eſst. Si vero ignoret, epiſscopus autem & qui eum præfentant ordinandũ ſsciãt, debẽt dare duos feruos eiuſsdẽ cõditiõis dño, & ſsi vnus eorũ ſsciuerit alter nõ, ſsciẽs patit̃ hãc pœnã, nõ habẽtibꝰ vñ ſsoluãt, ſseruꝰ reddit̃ dño. Si ordinator p̃ſsentator igno rẽt eũ ſseruũ, & ordinet̃ ad minores ordines, debet dño reddi. Si vero ordinetur ad ordinem diaconatus, vel ſsubdiaconatus, reddat ipſse ſseruum alium talem proſse. & ſsi non habuerit vnde faciat, reddatur domino, ſsi presbyter fuerit ordinatus: cum dicta ignorantia, aufe rat ſsibi dominus peculium ſsi quod habuerit, & ſsi nihil habeat, ſser ſseruiat domino in diuinis, & præfigitur annus domino ad petendũ ſseruum eo ignorante vel contradicente ordinatum. h.d.
g ¶ Que ſsea ſsieruo. Adde capitul. conſsuluit de ſseru. non ordi. &. 54. diſstinct. cap. 1. 2. & 3. &. l. 6. titul. 22. 4. parti. & ratio prohibitionis eſst vi litas ſsertuilis & dignitas clericalis. c. Admittuntur. 54. diſstinct. & ne contingat vituperari quod debet præcaueri. d. cap. primo. de ſseruis non ordi. Titulo. VI.
a ¶ Tornado a ſsu ſseñor. Procedit quando ordinator etiam fuit ignorãs nam ſsi ſsciuit procedit, quòd. 1. ſsubditur.
b ¶ Si lo no contradixeſsſse. Adde capitulũ ſsi ſseruus ſsciente. quinquageſsimaquarta diſstinctione. & dictam legem ſsextam. titulo. vigeſsimoſse cundo. quarta partita.
c ¶ Pechar. Adde cap. ſsi ſseruus abſsente. 54. diſstinctione. erit tamẽ ſseruus liber, vt ibi, colligitur et dicit ho ſstien. in ſsumma. de ſseruis non ordin. §. qualiter ſseruus: ſsed quan do vterq; eſst ſsoluendo con tra quem pri mo aget̃ Hoſstien. In ſsumma. de ſseruis non ordinã. dicit, quòd agetur primo contra ordinatorem: ſsecũ do contra repreſsentatorẽ, vt oſstendit or do. dict. cap. ſsi ſseruus abſsente & argu. de preben. ca. cũ ſseundũ apoſstolum. §. inde eſst vt tamẽ pœna alteriꝰ ſsit contentus. ff. de eo. per quemfactum eſst. l. prima. §. ſsi plures. et an procedit, qđ hic diſsponit̃, etiam ſsi ordinetur ad minores ordines Gofredus dicebat qđ ſsic Hoſstien. vero vbi ſsuprà dicit, quòd non inuenitur iure cautum pu nietur tamen tunc ordinator & præſsentator alia pœ na arbitraria &, quòd tunc ordinator nõ teneatur ad duos ſseruos, ex quo ordinatus ad minores ordines poteſstreſstitui tenet præpo. poſst Io. d'fan. & domini. & Cardin. in. d. c. ſsi ſseruus.
d ¶ Tornar el ſsieruo. Hac dixit gloſs. in. dict, cap. ſsi ſseruus abſsente allegat. cap. ex antiquis ea. diſstinct.
e ¶ De epiſstola. Adde capitul. miramur. de ſseru. non ordin. & ꝙ dicitur. in. l. ſsexta titulo. 22. 4. parti. hoc erat de iure antiquo ſsecundum ſstatum primitiuæ eccleſsiæ quando ſsubdiaconatus non erat ſsa cer ordo hodie tamen eſst ſsacer ordo. c. a multis. de æta. & qual. & ſsic idem eſst, quòd in diacono vt habetur. in. d.c. miramur.
f ¶ Tornado. Deponitur & domino reddit̃. e. ex antiquis. 54. diſstinct.
g ¶ Las horas. c. frequens. in fi ne. 54. di. & ſsi cõtumaciter hoc renuat, deponi põt. c. nullꝰ, in fine. deſseru. nõ. or dinã.
h ¶ Faſsta vn año. Adde. ca. ſsi ſseruus ſsciẽte. 54. diſstinct, & currit iſste annus adie. ſsciẽtiæ vt hic habes & approbatur opinio lauren. & Gofred. & Hoſst. qui hoc tenue runt & tenet & glo. in. d.c. ſsi ſseruꝰ ſsciẽte.
i ¶ En las leyes. Vid. in. l. 8. titulo. 29. 3. ꝑti. &. l. 7.
¶ Lex. XIX.
Publice pœnitens nõ poteſst ad ſsacros ordines promoueri ratio nibus hic poſsitis. h.d.
k ¶ Publicamente. Adde. ca. il lud. cũ ſsequẽtibus. 50. diſst. vbi quid ſsi ne ceſssitas vrgeat &.c. ex pœ nitentibus ea dẽ. diſst. &. ca. nullꝰ. &.c. pœ nitentis. 55. di ſstin. &. cũ his neq; diſspẽſsat Epiſscopus. l. 44. & q̃. il i dixi. S̈. titul.
¶ Lex. XX.
Qui in ſsanita te nõ baptiza tus poſstea timore infirmi tatis baptizat̃ nõ eſst ordinã dus, niſsi poſstea laudabiliter viuat, vel ſsit eccleſsię ne ceſsſsariꝰ. Item iterãs baptiſsmũ: cofirmationẽ, vel ordi nẽ, ſsciẽter, nõ ordinat̃, & ſsi iã erat ordina tus degradetur. h.d.
l ¶ Quando enfermaſsſse. Cõcor. cum. ca. 1. 57. diſstinct.
m ¶ Dos vezes. Adde de baptizato. c. qui bis. de. conſse. diſst. 4. & in. ca. confirmantum. 50. diſstin &. &.c. fin. 51. diſstinct. &.c. ſsi quis in qualibet. 1. quæſstione. 7. &. l. 24. titul. 4. S̈. ea. parti. de ordine vid. in. ca. ſsacramenta. & in. cap. manus. 1. quæſstione. 1. de chrifmate. vid. de conſsecra. diſstinct. 5. c. de homine. &.c. de his. &. ca. dictum eſst vobis.
a ¶ No ſse puede mas ordenar. De baptiſsmo habes. in. c. 2. de apoſsta. & in. d.l. 24. de reiterãte ordi nẽ habes in. c. dictũ. de con ſsecra. diſstinc. 5. & in. c. 1. 68. diſslinct. non tamen ita expreſsſsum repe ritur in iterãte ordinem, ꝙ non poſssit ad vlteriores ordines promo ueri ſsicut eſst expreſsſsum in rebaptizato i d. ca. 2. de apo fta. ideo tene menti iſstam. l. partitarum: nam licet col ligatur ex dicto. cap. dictũ & capit. 1. 68. diſstin. non de fuerũt in hoc opiniones di uerſsę vt tradit ſsilueſster inſsũ ma in parte irregularitas verſsi. 4. quaeritur.
b ¶ Deſspues. Ad de. c. presbyteri quos. cũ. §. ſsequẽti. 66. di ſstinctione.
c ¶ Que no ſse toma dos vezes. Adde. c. eccle ſsiæ de cõſsecr. di. 1. &. ca. pla cuit de conſse. diſst. 4. &. ca. 1. de cleric. per ſsal. promo.
d ¶ Toller las ordenes. Adde. ca. qui in aliquo. 51. diſstin.
¶ Lex. XXI.
Non ordinet epiſscopus ho minem alterius Diœceſsis ſsine licentia Diœceſsani, alias: ordinatus in ſsuſsceptis ordinibus non miniſstrabit niſsi ſsuus Diœceſsanus permiſserit, neque ordinet epiſscopus hominem incognitũ, & ſsi ſsit de ſsua Diœceſsi. h.d.
e ¶ Eſstraño. Extraneum dicit qui non eſst de Diœceſsi ordinãtis de cõſsecr. diſst. 5. c. non oportet miniſstros el. 2.
f ¶ No conoſscido. Et ſsi ſsit de Diœceſsi ordinantis. c. quando ep̃s. 24. diſs. &. 42. diſst. c. quieſscamus.
g ¶ Ordenes. Vid. 71. diſstinct. per totum & in. c. 2. de cleri. peregr. cap. 1. &. 2. deparrroch.
h ¶ Por dos razones. Ponit eas Hoſsti. in ſsumma. de cleri. peregri. §. quare à promotione.
i ¶ Vſsar della. Adde. c ſsalonitane. 63. diſstin. glos. in. ca. nullus. 9. quæſst. 2. & gloſs. in. ca. 1. 71. diſstin. & vid. quæ notat Anto. in. c. quod tranſsla tionem de tempo. ordinan.
¶ Lex. XXII.
Ordines ſsacros ſscienter recipiens ab eo qui dignitati, & epiſscopatui renuntiauit non miniſstrabit in ſsuſsceptis, ignorãs tamen ſsi igno rantia non ſsit inexcuſsabilis poteſst de epiſscopi ſsui licentia miniſstra re, ſsi autem epiſscopatui ſsed non dignitati renuntiauit valet ordina tio de licentia ſsui epiſscopi. h.d.
k ¶ Su obiſspado, e ſsu dignidad. Et ſsic loco & dignitate: vt in cap. primo. de ordin. ab epiſscopo qui reſsig. epiſs. & in dubiovidetur ceſssiſsſse loco & non digni tati. ſsecundũ. Hoſst. & Ant. in dicto capi. 1. vbi Hoſstiẽ. ſse remiſsit ad notata per eũ in ſsumma illius tituli vbi latius in hoc diſstinxit.
l ¶ Abades. Ad de capit. quoniam videmꝰ. 69. diſstinctio. & ca. cum cõtingat de ęta. & qual.
m ¶ No lo ſsabiẽdo. Ex ignorantia probabili vt ſsi renuntia uit in curia & veniens dixit quòd non renuntiauerat dignitati, vel omnino tacuit renuntia tionem quã fecerat.
n ¶ Concejeramẽte. Adde. d. ca pit. primũ. de quo iſsta. l. ſsũ pta eſst.
o ¶ Que publicamente ſsaben. improbabilis ignorãtia eſst in eo, quòd publiceſscitur vt hic & in d. capitulo primo. vbi gloſs. que allegat. l. latæ culpæ. ff. de verborum ſsignificatiõe. vnde non auditur quis cõ tra ca quę pu blice facta ſsũt vide. per glo. in capitu. curę. 11. quæſstio. 3. & per Alexand. conſsil. 81. quartivolumi.
p ¶ Defendido. Nam ordinatus à ſsuſspenſso non recipit executionem ordinis licet vere ille det ordines, ſsi ſseruet formam eccleſsię Hoſstien. in ſsumma. de temp. ordinan. in. §. & à quo.
¶ Lex. XXIII.
Obligatus ex adminiſstratione regi, vel vniuerſsitati, vel homini po tenti non poteſst ante ſsatiſsfactionem ordinari: ſsed ſsi eccleſsiæ, aut viduę vel orphano, vel homini non potenti tenebatur ex ratiocinijs, bene poteſst ordinari, idem ſsi ex mutuo, vel alias quàm ex adminiſstratione, eſsſset debitor, ſsortitur tamen obligatus anterioris iudicis forum, in cognition, & executione. h.d.
q ¶ Teniendo. Ortum habet à capitulo primo. & ibi notaris. de obliga. ad ratio. & procedit hæc lex quando obligatus ad ratiocinia qui vult promoueri perſseuerat in adminiſstratione. l. ſsequens, quan do iam depoſsuit.
a ¶ No ſse puede ordenar. Concord. cum. cap. præterea. 51. diſstinct. &. l. of ficiales. C. de epiſsco. & cleri. & tene menti exempla huius. l. cum dicit de adminiſstratione publica ex qua tenetur regi vel alicui comiti, vel baroni: iſsti enim dicuntur richi homines. vt in. l. 10. titulo. 25.. 4. part. vel alicui concilio ſseu vniuerſsitati, vel ſsimilibus, & ſsic lo quitur de his qui tenentur reſspectu publicę functionis, iſsti enim prohibentur ordinari ante reddita ratiocinia, eis vero redditis, & re liquis ſsolutis, rite ordinantur & idem ſsi dederint idoneos fideiuſsſsores de ſsoluendo, vt in lege reſscripto §. debitores. ff. de muneri. & honoribꝰ. Ioannes Andre. in dicto capitulo. vno de obliga. ad ratio.
b ¶ Que no fueſsſse podereſso, o rico. Vides hic, qͦd hæc. lex quãdo creditor cui debentur ratiocinia eſst potens, ſseu di ues, & ſsit priuatus vult, ꝙ ſsit perinde ac ſsi deberentur ratiocinia Reipublicæ, vel ac ſsi eſsſsent publicę functiones: neque diſstinguit an moueatur quęſstio, vel non an moueatur q̃ſstio de dolo, vel culpa prout diſstinguit gl. in dict. ca pitulo vno de obliga. ad ratio. in quo videtur approbari opinio illorum quos ibi refert Innocent. qui non diſstingunt inter ratiocinia publica, & priuata, & an conueniantur de dolo, vel culpa, cum talis diſstinctio ſsecundùm Innocentium, nullo iure innitatur, vel dic & forte melius, quòd iſsta verba que non fueſsſse poderoſso, o rico. Intelligãtur de tali qui eſsſset in publica poteſstate conſstitutus, & in terris ſsuis haberet adminiſstrationem, & iuriſsdictionem: nam ſsi eſsſset omnino priuatus tunc recurrendum eſst ad diſstinctionem de qua ſsuprà, quę approbatur infra eodem lex proxima, vel dic, quòd quando perſseuerat in officio non debet promoueri obligatus ad ratiocinia ſsecularium perſsonarum, quæ cunque ſsint ille modo non ſsint miſserabiles, vel eccleſsiaſsticæ perſsonæ, vigeſsima prima quæſstio ne tertia, capitulo primo. & ſsecundo, ne cleric. vel monach. & capitulo, ſsed neque, finito vero fit diſstinctio. de qua infra lege proxima.
c ¶ Dexar de ordenar. Quia & tali caſsu etiam facti clerici poſsſsent intendere talium adminiſstrationibus. ſsecundùm Innocentium. in di cto capitulo vno.
d ¶ Los deuieſsſsen prender. Forte hoc dicit, quia non eſst veriſssimile perſsonis miſserabilibus & pauperibus tantam quantitatem poſsſse deberi ex qua neceſsſse ſsit capi perſsonam debitoris, & vides hic, quòd clericus factus qui eſst obligatus ratiocinijs, de quibus, ſsuprà poteſst capi & carcerari, & intellige, quòd capi debeat per iudicem eccleſsiaſsticum non per ſsecularem, vt tradit Ioannes Andrea. & Antonius. in dicto capitulo vno gloſsſs. in capitul. dilectis de appellatio. in gloſsſs. prima. & in capitulo ſsecundo. ne cleric. vel monach. ſsi tamen eſsſset ſsuſspectus de fuga, capi poſsſset per laicum vt ducatur ad ſsuum Epiſscopum. Innocentius. in capitul. vt famæ. de ſsententia excommunicationis Ioannes Andre. in capitulo ſsecundo. de pignorib. Feli. in cabi. cũ non ab homine. de iudi. colum. 1. Philippus Francus in dicto capitul. dilectis.
e ¶ Vn clerigo a otro. Innuit diuerſsitatem inter clericum debitorem clerici, & clericum debitorem laici, vt primo caſsu non poſssit capi pro debito. ſsecundo ſsic. cuius contrarium aperte videmus deciſsum immo, quòd neque pro debito laici clericus poſssit capi, & carcerari cum non teneatur vltra quam facere poteſst. vt notat gloſsſs. communiter approbata in. l. miles. ff. de re indicata. Doctores communiter in capitul. odoardus de ſsolutio. & quòd indiſstincte clericus ꝓ debito ciuili capi & incarcerari non poſssit dicunt Ioannes Andr. & domini, ꝑ textum. ibi i capitul. ſsi clcricos. de ſsententia ex com municatiõis libro ſsexto. et quaſsi in terminis noſstris hoc notat Ab bas in capit. primo. de depoſsito. vbi q̃rit ſsi clericus geſssit adminiſstrationem cuiuſsdam lai ci & male red dit rationem an poſssit carcerari donec ſsatiſsfecerit, & primo arguit quòd ſsic per capitul. ſsecun dũ. ne clerici. vel monach. contrariũ tamen dicit tenere Hoſstiẽ. ꝙ nõ eſsſset fiẽ dum ſsine expreſsſsa licentia Papæ. Abbas vero diſstinguit, qđ aut recuſsat ſsatiſsfacere cum poſssit, vel dubitatur de fuga, & põt de tineri, quia priuilegium tributum clerico per canonem ſsi quis ſsua dente. 17. quæſstione quarta ſsolum operatur propter temerariã manuum iniectionem in clericum non aũt quãdo fit per iudicem ex iuſsta cauſsa: ſsi tamen clericus eſsſset impotens ad ſsatiſsfacien dum non deberet carcerari argumento. capitul. odoardus de ſsolutio. & ita limitat & intelligit dictum Ioannis Andr. in dicto capitulo. ſsi clericos. & ſsic nulla fit differẽtia an debeat clericus debitum laico, vel eccleſsiaſstico: forſsan poteſst dici, quòd iſsta. l. in hoc habuit reſspectũ ad conſsuetudinem ex qua liber homo capitur ad ſseruiendum pro debito, prout eſst in his regnis ex legibus fori & ordinamentorum, vt dixi. in lege tertia titulo. 13. quinta part. talis enim conſsuetudo non habebit locũ in clericis vt clericus capiatur ad ſseruiendũ alteri clerico. vt in capitul. ſsecundo. de pigno. licet forte conſsuetudo locum haberet in eo qui obligatus laico ꝓ debito fecit ſse clericari in fraudem & damnum laici creditoris. argumento eius, quòd habetur in c. 2. de ſseru. non ordinan. &. l. 18. ſsuprà eod. ex his quæ notat Abb. in cap. inter alia. de immuni. eccleſsia. in quæſstione illa an fugiens ad eccleſsiam pro debito extrahi poſssit ab eccleſsia ſsi tamen debitũ con traheretur poſst clericatum non ligaret talis conſsuetudo clericos. c. quæ in eccleſsiarum & cap. eccleſsia ſsanctæ Mariæ, de conſstitu. authẽ tica caſsſsa & irrita. C. de ſsacroſsanct. eccleſs. præſsertim cum talis conſsuetudo eſsſset in opprobrium ordinis clericalis.
f ¶ Empreſstido. Adde. l. reſscripto. §. debitores. ff. de mune. & hono. & l. quiſsquis emerſsis. C. de epiſsc. & cleri.
g ¶ Auia la demanda. Et ſsic mota erat lis tempore quo fuit ordinatus in clericum & ſsic etiam loquitur glo. in dicto capitul. vno &. l. infrà proxima, nam ſsi lis non eſsſset mota ante clericatum conueniri deberet coram eccleſsiaſstico & non coram ſseculari. quod tu nota. ad. l. 57. j. eo. & quæ ibi dicam.
h ¶ Patrimonio. Non tamen poterit capere, vel diſstringere perſsonam clerici quia clericatus exemit perſsonã quo ad omnem manus iniectionem, vel diſstrictionem licet ratione pręuentiõis non exemerit cauſsam à iuriſsdictione præuenientis quo ad ipſsius proceſsſsum & inſstantiam finiendam, & realiter exequendam ſsecundùm Ioannem Andre. in dicto capitulo. vno. Angelus. in lege ſsi quis poſstea. ff. de iudicijs.
Lex. XXIIII.
Si mouetur lis contra aliquem ſsuper reddẽdis ratiotinijs tali homi ni, qui non ſsit rex vel vniuerſsitas, ſsi mota ſsit ratione doli in adminiſstratione commiſssi, vel quia rccuſsat reddere, rationes non eſst ordinandusinterim, quòdlis non ſsit finita & idem ſsi lis non ſsit mota ſsi manifeſste cõſstat, quòd do loſsè adminiſstrauit. h.d.
a ¶ Mouido. Or tum habet à notatis ꝑ glo. in capit. vno de. obliga. ad ratio. & approbat opin. Hoſst. & aliorum, qui. dixerunt diſstin ctionẽ de qua i iſsta. l. eſsſse ha bendam quã do ꝗ vult ordinari e ẽt obligatus priua tæ perſsonæ.
b ¶ Concejo. Nã tũc etiam depoſsita adminiſstratiõe nõ eſst ordinandꝰ antea quã rationes reddiderit. & reli qua præſstiterit. vt dixi. S̈. l, proxima. in gloſs. 2.
c ¶ Coſsa conocida. Tũc enim epiſscopus ex ſsuo officio ip ſsum repellere põt ſsicut quẽ libet crimino ſsum. 6. quæftione. 1. capi. infames. gloſs. in. d. ca. vno.
¶ Lex. XXV.
Si cui defi ciat aliqͦd mẽ brum de patentibus velu ti manus, pes, oculus, vel na ſsus, aut auris, labrum, non eſst ordinandus, idẽ ſsi defi ciat digitꝰ ma nus vel tanta eius parsita, quòd hoſstiam accipere & frangere non poſssit: ſsi vero dens, vel digitus pedis defficiat, vel ſsex digitos habeat, ſseu deformitatem aliquam oculorum ordinabitur ſsi autẽ virga aut teſsticuli de ficiãt ſsi eius facto quia ipſse amputauit, vel mandauit non eſst ordinã dus: ſsi autem caſsu, aut conſsilio medicorum propter infirmitatem non impedit ordinari, quia & ſsi membra principalia ſsint ſsunt tamẽ occulta, hęc vitia corporum in ordinantis arbitrio, & aduiſsum ordinantium eſstimanda & iudicanda ſsunt. h.d.
d ¶ Deſsta manera. Ortum habet a.c. 1. & ſsequenti. de corpo. vici. & ab his quæ notat glo. in capitul. fina. illius tituli & latius Hoſstien. ibidem in ſsumma. & an corpore viciatus repellatur à teſstificando vi. Abb. poſst Ioan. Andr. in capitul. primo. de exceptio. colum. ſsecunda quòd in cauſsa criminali repellitur contra clericum: quia ſsicut re pelleretur ab ordinibus, ſsic. & à teſstimonio. gloſs. in cap. fin. de teſsti. & vid. text. cum gloſs. in cap. ipſsi apoſstoli. 2. quæſstione. 7. & forte ſsecuudum Felinum. in dict. capitul. primo. procederet in corpore vitiato in pœnam, alias non videtur cur repelli debeat à teſstimonio, etiam in cauſsa criminali contra clericum: relinquit tamen Feli. cogitandum gloſsſs. in dicto capitul. ipſsi. vult hoc etiam in eo qui caſsu fuit mutilatus, vel corpore vitiatus & hæc videtur eſsſse communior opinio.
e ¶ Por qualquier deſstos miẽbros. Quando defectus totaliter obſstat exercitio ordinum impedit promouẽdũ, etiam ſsi ſsit in paruis membris, vt ſsi caret pollice. gl. in cap. ſsecundo: & ibi Anto. de corpo. vitia. & procedit etiam ſsi talis defectꝰ, non ſsit multum apparẽs. cap. ſsi euange lica. 55. diſstinctione. Item ſsi deffectus eſst ſscandaloſsus li cet non impe diat exercitiũ ordinum impedit ſsi eſst enormis viſsu gloſs. in capit. ex poſsuiſsti. eodem titul. Si vero defectus eſst modi cus & nõ impedit exercitium ordinũ diſstinguitur. An culpa ſsua veluti ſsi dando operã rei illicitę incidit in illum, vt ſsi digitus duello fuit ſsibi ab ſsciſsus, & impeditur ordinari diſspenſsa bit tamen cũ eo epiſscopus. capit. primo. de corpor. vicia. ſsi ſsine culpa, non impe ditur capitul. ſsecundo, &.c. expoſsuiſsti. eodem titulo. quæ omnia ſsatis bene hic declarantur.
f ¶ Por fuerça. Procedit, quando ipſse non fuit in culpa talis violentiæ. quid enim ſsi maritus clericum cum vxore inuenit & de inimicis membris vindictam ſsummat? imputatur presbytero dicit Hoſstien. in ſsumma. eodem titul. §. fina. neque eſst verum, quòd dicunt ruſstici, vbi per violentiam quis ſsectus eſst non poſssit celebrare niſsi teſstes ſsiccos puluerizatos gerat in burſsa. ſsecundùm Hoſstienſsem. ibidem.
g ¶ De ſsu grado. Etiam ſsi fecit, quia volebat placere Deo ob caſstitatem. c. ſsignificauit. eodem titulo, quia non ferro ſsed animo caſstitas quæri debet. 23. quæſst. 5. c. tunc ſsaluabitur immo talis tanquàm, homicida ſsui ipſsius punitur. c. ſsi quis abſsciderit. 55. diſstinct.
h ¶ Dedo del pie. Quid ſsi eſsſset claudus dicit Hoſstie. vbi ſsuprà, quòd de cõſsuetudine admittitur? alioquin multi repellerent̃ in partibus Gallicanis & pro hoc eſst text. in capitul. ſsi quis in infirmitate. 55. di ſstinct. ſsi tamen non poſssit in altari ſsine baculo ſsuſstentari non eſst promonendas vt in. cap. nullus epiſscopus vbi gloſs. de conſsecratio. diſstinct. 1. gloſs. ẽt in dicto. c. ſsi quis in infirmitate & idem dicunt Hugo. & præpoſsi. ibi ſsi non poſsſset ſstare ſsine pede ligneo in altari, quia tum propter deformitatem, tum propter ſscãdalum deberet deſsiſste re à celebra tione miſsſsę ẽt promotus in ſsacerdotem. c. presbyterum de cleric. egrotã.
a ¶ Partida del dedo de la mano. Adde. ca. 1. & fi. de corp. vicia.
b ¶ Seys dedos. vi de. ff. de edili. edic. l. item ofilius.
c ¶ Leydeza. Ac ſsi dicat, quòd poſsſsunt tales deffectus ocu lis inſspici: legere nanque eſst oculis inſspicere. l. prima. §. legi. ff. de his quę. in teſstamẽto. de len.
d ¶ Sancta ygleſsia. Vide in. cap. 2. de corpore vicia. & c. pe. & fin. & de clerico egro. capi. primo.
¶ Lex. XXVI.
Mulier non poteſst ordina ri, neque præ dicare, benedicere excom municare, cõ feſssiones audire pœniten tias iniũgere neque iudica re. n.d.
e ¶ Orden. Adde. 15. quæſstio ne tertia in ſsũ ma, & ſsi de fa cto mulier or dinetut nõ re cipit caracterem. gloſsſs. in capitulo. diaconiſsſsam. 27. quęſstione pri ma, & ita eſst communisopinio, ſsecundùm Abb. in ca. noua quæ dam. đ pœn. & remiſs. & ad de. S. Thom̃. in. 4. ſsentẽtiarũ diſstinct. 25. quæſstione. 2.
f ¶ Abadeſsſsa. ad de. c. noua q̃dam. de pœni. & remiſs. &.c. dilecta. de maio. & obed.
g ¶ Iuzgar. Limita vt habet̃ in. c. dilecti. de arbi. & per gloſs. in. d.c. no ua quædam.
¶ Lex. XXVII.
A ſseptẽnio vſsque ad duodecimum annum põt quis primos tres ordines minores recipere: et cõpleto duodecimo anno poteſst eſsſse a colitus. Subdiaconus vero in vigeſsimo anno: diaconus vero in vigeſsimo ſsexto & presbyter in trigeſsimo. Si tamen habet eccleſsiam parochialem, archipresbyteratum, decanatum, vel abbatiam poteſst ordinari ad presbyteratum anno vigeſsimo quinto, item laycus decẽ & octo annos ha bẽs põt in pri mis duobus, minores ordi nes accipere et in quinque ſsequẽtibus ſsacros adipiſsci: et excauſsa po teſst ep̃s cũ eo diſspenſsare vt recipiat om̃es ordines in an no cum dimi dio veluti ꝓpter nobilita tem literaturam honeſstã vitam vel clericorũ đfectũ & ſsi religionẽ ingreditur in fra annũ põt ad omnes ordines promo ueri. h.d.
h ¶ Siete años. de bẽt eſsſse cõple ti vt hic inuit & habet̃. in. c. in ſsingłis. 77. di. & adde. c. nullꝰ. de tẽp. ordi. lib. 6.
i ¶ Deſsque ouiere doze años. Adde. d. ca. in ſsingulis.
k ¶ De veynte años. De ſsubdiacono, loꝗt̃ ſsecũdũ ius an tiquũ ante iu ra clemẽtinarũ: hodie ſsuffi cit decimꝰ octauus annus inchoatus vt in clem. gñalẽ đ eta. & q̈lita.
l ¶ Veynte y ſseys. Hodie viginvt in. d. clemmẽ. generalẽ.
m ¶ Treynta años Hodie in. 25. anno inchoa toet de pœna ordinãtis, & ordinati ante debitã ætatẽ videin. ca. vel nõ eſst cõpos de tẽp. ord. & in. clem̃. gñalẽ de ęta. & q̈lit. vbi. g. & đ pœ na ſsuſspenſsionis de qua in. d.c. vel nõ eſst compos ꝙ intelligatur per ſsniam & nõ ipſso iure vi. card. i.d. cle. gñalẽ, & ꝑ Ant. i.d.c. vł nõ eſst.
n ¶ Aquellos lugares. Vi. in. c. cum in cunctis. de elect. §. inferiora.
o ¶ En ſsiete años. Hodie iſsta interſstitia tp̃orũ nõ ſseruant̃ & laycꝰ in carni ſspriuio, in paſscha rcſsurrectiõis poterit eẽ p̃sbyter. gl. i.d. clem. gñalẽ.
¶ Lex. XXVIII.
Furtiue ordines recipit qui ſsine licentia ſsui epiſscopi recipit: & ſsic re cipiens vel dans ſsacros ordines vna die neque in ſsuſsceptis neque in interioribus miniſstrabit, & perdit beneficium qui furtiue fuit ordi natus. Item epiſscopus qui vna die minores ordines & ordinem ſsub 00000diaconatus vni clerico con tulit vel duos ſsacros ordines, vel ſsi ordi nat extra tẽpora à iureſsta tuta, ꝑdit poteſstatem ordi nandi quouſsque cum eo Papa diſspenſset. item ordinatus ante de bitam ætatẽ, no miniſstrat donec tempꝰ ætatis aduenerit & epiſscopuseum or dinans prohi beri debet ꝑ ſsuperiorẽ ab ordinum celebratione, & cõpellitur ſsic ordinato beneficium con ferre, itẽ per ſsaltum ꝓmotus vſsque ad peractam pœ nitentiam & ordinis omiſsſsi receptionẽ nõ miniſstret in aliquo ordine. h.d.
a ¶ La pena. Con cord. cum. ca pitul. primo. 2. &. 3. de eo. qui. fur. ordi. ſsuſscep.
b ¶ Recebido. Et multo minus poteſst aſscendere ad maio res, vt declarat Hoſstienfis eodem titu. in ſsumma.
c ¶ El beneficio. Nota hoc & adde hodie extrauagãtem pij ſsecũdi: quæ incipit cum ad ſsacrorum ordinum. vbi diſsponitur contra ordinatos ſsine licentia ſsui epiſscopi ab alieno epiſscopo, vel ante ętatem legi rimam. vel extra tempora ordinata, quòd ſsint ipſso iure ſsuſspenſsi & celebrantes efficiantur irregulares & à ſsolo Papa ſsunt abſsoluendi. Item poſsſsunt beneficijs ipſso iure priuari, quam extrauagantem allegat Doctor de Villa Diego. in tracta. de irregularitate. c. de ſsuſspẽſsione colum. ſsecunda. ſsilueſst. in ſsumma in verbo irregularitas. ver. 10. quæritur. quæ extrauagans ſseruari præcipitur in regulis cancellariæ. cum eo vero qui furtiuè recepit duos ordines eodem die non videtur, quòd procedit. d. extrauagans & ſsic manebimus in diſspoſsitione iuris communis. de quo in dicto capitul. 2. &. 3. de eo. qui. fur ti. ordi. ſsuſscepit. vel verius videtur, quòd & tunc habeãt locum pœnæ. d. extrauagantis: quia re vera iſste qui recipit duos ordines ſsacros eodem die: recipit vnum ex eis extra tempora ſstatuta, & videtur magis delinquere quam qui recipit vnum ordinem extra tempora.
d ¶ A furto. Probatur hic, ꝙ qui recepit duos ſsacros ordines vno die vel quatuor minores & ſsubdiaconatum, dicitur furtiuè ordinẽ, recipere ꝓbat̃ in cap. 2. & fi. de eo. qui. furti. ord. ſsuſs. Hoſstiẽ. notat eo. titu. in ſsumma. §. primo.
e ¶ En vn dia. Adde capitul. literas. & capitul. dilectus. de temporibus ordinand.
f ¶ En tiempo que no conuiene. Adde ca. cum quidam de temporibus ordinandorum.
g ¶ Vedar. Vid. in. cap. vel non eſst compos eodem titul. de temporibus ordinand.
h ¶ Beneficio. Vi de ibidem.
i ¶ Saltaſsſse. Ad de cap. ſsolicitudo. 52. diſst. & ca. vno. de cleri. per ſsal. promo. & vi. quæ dixi. S̈. ti tulo. 1. in. l. 63. in gloſs. ſsuper verbo. otras en medio.
k ¶ No deue vſsar. Ergo ipſso iure videtur ſsuſspenſsus ſsine eo, quòd ſsi bi interdicat̃ à iudice ordinis executio. vnde ſsi celebraret ſseu mi niſstraretinor dine ſsic ſsuſsce pto, irregularis erit. c. 1. de ſsenten. excõmuni. libr. 6. archid. tamẽ. dominicus & præpoſsi. in. d. ca. ſsollicitudo dicunt, quòd iſste non ſsit ſsu ipẽſsus ipſso iu re ab ordine recepto: ſsed ſsuſspendendꝰ per ſsententiã. forte põt dici quòd hoc ꝓcedat quãdo per negligentiã, ſseu in curiam quisfuit ordinatꝰ per ſsaltum ꝑ craſs ſsam ignorantiam, vt tunc nõ ſsit ipſso iure ſsuſspenſsus: ſsi vero ſsciẽter fuit promotus per ambitionem vel ſsuperbiam: tunc quia doloſsè offendit mentem tituli. de cle ri. non ordina. miniſstr. quia idem videtur non eſsſse ordinatum, vel non debito modo, quòd ſsit ſsuſspenſsus ipſso iure: & ſsi celebraret taliter ſsuſspenſsus, eſsſset irregularis ſsiue celebret in ordine ſsuſscepto ſsiue in ordine pretermiſsſso, & ita procedat, quòd voluit ſsilueſst. in ſsumma in parte irregularitas. ver. 11. quæritur.
¶ Lex. XXIX.
Miniſstrans in ordine non ſsuſscepto prohibetur in ſsuſsceptis miniſstrare perpetuo: tamen epiſscopus poſst biennium poteſst ſsecum diſspenſsare vt in ſsuſsceptis miniſstret & ei beneficium ſsine cura conferre, non poteſst tamen ad vlteriores ordines promoueri. h.d.
l ¶ Deuen le vedar. Concord. cum capitulo primo, & ſsecundo. de clericis. non ordi. miniſst.
m ¶ Que vſsaſsſse della. Approbat opinio. Hoſstienſsis. in ſsumma, de cleri. non ordina. miniſstran. & non opinionẽ Goffredi. de qua ibi per Hoſstienſsem.
n ¶ Beneficio. Nota quia vult, ꝙ dato ꝙ ep̃s nolit diſspenſsare pœnitentia peracta, vt in ſsuſscepto ordine permancat põt diſspenſsare in bñficio ſsimplici, ne ſsuſstentatione priuatus ad ſseculum reuertatur.
¶ Lex. XXX.
Archidiaconus ad diaconatũ. Decanus vero, prior, & archipresbyter aut alij curam habẽtes animarum ad ſsacerdotij ordines recipiẽdos poſsſsunt per ſsubtractionem redituum illorum beneficiorum per epiſscopum compelli, quòd ſsi rccuſsent, debet eos illis appellatio ne poſstpoſsita priuare. Et alijs cõferre niſsi aliquo impedimẽto excuſsentur. h.d.
a ¶ Por razon de dignidad. Pro ſsequitur dicta Raymun di & Hoſstiẽ. in fumma. de etate. & qua lit. §. ordo ver. circa hoc quę ritur & vide bonam gloſs. & ibi præpo. Alex. in ſsum ma. 74. diſst. & vid. in cap. cum in cunctis. §. inferiora &. §. Hęc ſsane de electio. & Ioan. And. in. c. licet. canon de elect. libr. 6.
¶ Lex. XXXI.
Pro eccleſsiæ ſseruitio neceſsſsario ſseu opportuno põt epiſscopus cle ricum etiam dignitate carentẽ ad promotionẽ maioris ordinis compellere, quod ſsi ſse excuſset, prętextu alicuiꝰ impedimenti eius culpa con tingentis, priuabit eum beneficio. Secus ſsi abſsque culpa contingat impedimentum. Sivero ſsi ne neceſssitate Epiſscopus clericum ad hoc compellat ſsuſspenditur per annũ. h.d.
b ¶ Queriendo. Proſsequitur dicta Raymũ di & Hoſstiẽ. vt dixi ſsuprà l. proxima & vid. præpoſsi. ponentem la tã diſstinctionem in ſsumma. 74. diſstin ctione.
c ¶ Quitarle el beneficio. Adde. ca. conſsuluit. 74. diſstinct. &.c. quęris. §. 1. de eta. & quali.
d ¶ Puede ſse alçar. Sicut & tutor appellat ob rationabilem excuſsationem non admiſsſsam. l. prima. §. ſsi quis tutor. ff. quando appellan. ſsit.
e ¶ Tollendo le el beneficio. Adde ca. 3. 4. 74, diſstinct.
f ¶ Apremiar. Concord. cũ capit. primo &. 2. &. ca. vbi iſsta. 74. diſstin ctione, & de papa vel alio an poſssit cogereclericum ad accipiendum Epiſscopatum vel di gnitatem tra dunt Theologi. in. 4. ſsentẽ. di. 31. & p̃poſsi. vbi. S̈. quorũ reſsolutiovide tur ꝙ cũ rõna bilis cauſsa. ſs. cõis vtilitas vł neceſssitas ſsub ſsit, põt pręcipi & ille tenet̃ obedire: ſsi em̃ eccleſsia indiget tali, vt ſsit curatꝰ vel ep̃s põt ad hoc ꝑ ſsuperiorẽ cogi ꝑ pręceptũ & excõicatio nẽ, ſsicut &. ali qui hęremitę ad ep̃atꝰ ſsunt compulſsi, & tenentur obe dire, ꝗa vt dicit Greg. ſsum mũ paſstorem conuincit̃ nõ amare ꝗ eius gregẽ renuit paſscere: ꝗ dixit paſsce oues meas, & qm̃ ſsemper præſsu mendũ eſst ꝙ tãtꝰ pater ex cauſsa rationabili moueat̃ niſsi expreſsſse appareat cõtrarium: dicendum eſst, quòd ſsubdit obedire tenet̃ qui tamen ſsi ſsciret ſse inſsuf ficientem & indignũ & vi deret ſsibi imminere periculũ animæ. credendũ eſst, ꝙ nõ teneret̃ obedire vt di cit Boñ. vbi. S̈.
¶ Lex. XXXII.
Character imprimitur ei qui coactione conditionali fuir conpulſsus vt promoueretur ad ordinem neque poteſst pretextu talis metus reſsilire neq; matrimonium contrahere ſsi promotus fuit ad ordinem ſsacrum, qui tenetur ſseruare caſstitatem (& ſsi non promittat expreſsſse) ſsi ve rocoactio fuit pręciſsa ſseu ab ſsoluta nõ imprimitur character. h.d.
a ¶ Character. Ortum habet iſsta. l. a notatis per gloſs. in c. vbi iſsta. 74. diſst. & per ho ſstien. in ſsumma de eta. & qualita. §. ordo ver. quæri tur etiã vtrũ coactus recipiat characte rem.
b ¶ Que le tomara el beneficio. Et ſsic coactio ne conditionali q̃ a philo ſsopho dicitur violentû mix tum & adde c. ſsi qui clerici &. cap. placuit. 74. di. ꝗa coacta voluntas, voluntas eſst. c. Merito. 15. q. 1. vid. etiã & adde gl. in d. cap. vbi iſsta vbi etiam gl. an coactus ad ordinem coactione cõditionali teneatur continere de quo vi. prę po. in ſsumma eiuſsdem tituli vbi refert varias opiniones & tutior illa videtur, ꝙ quãdo vis nõ fuit præciſsa. Sed conditionalis, teneat̃ continere, licet in rigore iuris illa videatur verior ꝙ qñ fuit metus cadens in conſstantem virum ꝙ non teneatur con tinere & ſsic poſsſset contrahere matrimonium quæ fuit opinio gl. in. d.c. vbi iſsta.
c ¶ Ha tal virtud. Ordo ſsacer votum continentię habet annexũ. 27. di ſstin. c. diaconu &. 84. diſst. c. cũ in præterito.
d ¶ Contradixo toda via. Et ſsic fuit coactio abſsoluta & adde. c. majores. de baptiſs. §. pen. & fi.
¶ Lex. XXXIII.
Tenetur prælatus ordines petenti dare & ſsi ſsciat occultum peccatum cõmiſsiſsſse tenetur tamen ſsecreto eum monere ne ſsuſscipiat, mo nachus tamen non ordinatur contra voluntatem ſsui prælati. h.d.
e ¶ Eſsta duda. Iſstam quæſstionẽ poſsuit hoſsti. in ſsumma de eta. & qual. §. ordo. verſsi. quid ſsi clericus poſssit ordinari: & iſsta. l. Approbat opi nionem vltimam ibi relatam per hoſsti. in qua ipſse videtur reſsiderr & tene mentiiſstam legem.
f ¶ Que infamarlo. Nota bene. & adde ꝙ accuſsans aliquem in publico de peccato occulto dicitur ꝓdiror. c. ſsi peccauerit. 2. q. 1. & notat do mini. in. c.j. 5. q. 1. quod enim non põt probari non debet adduci in publicũ vt ſsubijcit & vi. in. c. hinc & enim. 49. diſst. & dicit tex. in. ca. accuſsatores. 46. diſst. accuſsatores. (j. de tractores fratrum ſsecũdũ gl.) epiſscopus ex communicet qui nõ probã da fratribus obijciũt & facit hæc. l. ad notata ꝑ glo. in. c. ſsi ꝗs Papa. 79. diſstin. quæ voluit ꝙ licet alias in crimine læſsæ maieſstatis ex ſsola ſsciencia quis punitur ſsi non reuelat proditionem l. quiſsquis. in fi. & ibi doct. C. ad. l. iulia. mai. & ꝑ Bar. in. l. vtrum. ff. ad. l. põpe. de parri. tamẽ ſsi eſst caſsus in qͦ non poſsſset ꝓ bare excuſsatur ſsi tacet ad idẽ quod dicit glo. notabilis in. c. quiſs quis. 1. q. 1. & in, c. plerunq; 2. qõ. 7. & qđ dicit Abbas. in. ca. ſsi ſsacerdos. colũ. 1. de offi. ordi. Adde etiam his tex. valde notabilem. in. d. c. plerunq;. 2. quęſst. 7.
g ¶ Peccados encubiertos. Habes hic ꝙ illa dicuntur peccata oculta q̃ probari non poſsſsunt adde ca. ex literarũ & ibi Abb. de tempo. ordi. & in. c. veſstra de coha. cleri. & mulie. cap. erubeſscãt. 32. diſstinct. & ibi domi. & prępo. & ibi dicit text. ꝙ ſsecretorum cognitor deus & iudex eſst, & hinc dicit Abb. in. ca. nouit de iudi. & poſst eum Andr. ſsiculus. 57. colu. ꝙ in peccato occulto noto ſsoli denuntianti index nõ debet ad aliquem actum iudicialem procedere neque poteſst ei de quo ſsibi eſst denũtiatum ſsubtrahere ſsacramentũ neq; eum in genere excõmunicare & adde Petrũ de palude in. 4. ſsententiarũ diſst. 19. q. vlti. quod quando crimẽ eſst occultum & de eo non preceſssit infa mia & nõ poteſst ſsufficienter probari veluti quia ſscitur à ſsolo denun tiante tunc neq; ipſse qui ſscit debet denũtiare & vbi permittitur de nuntiatio in crimine occulto veluti quando non ſsperatur de correctione tunc denuntiatio eſst fienda prælato non vt iudici ſsed vt per ſsonę quæ poterit ꝓdeſsſse & debet fieri ſsub ſsigillo ſsecreto vi. etiã quę in hoc dixi. in. l. 4. titulo. 29. 7. parti.
h ¶ Como eſste fueſsſse de religion. Concord. cum. cap. ad aures. de temporib.. ordin.
a ¶ Eſscuſsar. Ex quo non eſst malum, quòd pręcipitur ſsemper obedien dum eſst. 11. quæſstione. 3. c. quid ergo. 23. quęſstione. 1. c. quid culpatur. 24. quæſst. 5. c. manifeſstum. & ſsumptũ eſst hoc ex dicto Hoſst. in ſsum ma de æta. & qual. §. ordo circa fi. ver. quid ſsi vtilitas eccleſsiæ exigit.
¶ Lex. XXXIIII.
Clerici debẽt horas dicere in eccleſsia ſseu extra eccleſsiã eas recitare, ex quo habẽt ordinem ſsacrum, & eſsſse hoſspitatores, & facere eleemoſsinã pauperibus, non debent Iudere ad aleas, ne que taxillos, neque in tabernas ingredi cauſsa bibẽ di, niſsi ex neceſssitate in iti nere conſstitu ti. ſspectaculis inhoneſstis nõ intendant ne que interſsint & in eccleſsijs ea fieri prohi beant: repræſsentatiões tamen deuotas facere poſsſsũt in locis in ſsignibꝰ de pręlatorum mãdato nõ in lo cis infimis, & vilibus neque lucri gr̃a. h.d.
b ¶ Han de dezir las horas. Si ſsunt beneficiati tenentur ad horas canonicas vt habetur in. ca. fin. 92. diſstin. etiam ſsi non ſsint in ſsacris ſsecundùm Cardina. in clemen. graui. de celebra. miſsſsa. & Abb. in. cap. 1. de celebra. miſsſsa. poſst Ioan. Andre. & procedit etiam ſsi per alium officient in eccleſsia beneficij etiam ſsi abſsint ex probabili cauſsa. ſsecundùm Ioan. Andre. & Abb. ibi qui referunt pe. & Abba. antiquum tenuiſsſse contrarium quando bcneficiati ſsunt in minoribus, & opinio. Abb. & Ioan. Andr. dicit tutiorem ſsilueſster. in ſsumma. in ver. hora. verſs. ſsecundo quęritur ibi tertium. & c. qui tamen ſsubdit, quòd opinio Petri & Abb. forte poſsſset eſsſse vera quando nullam vtilitatẽ pro tunc reciperent ex beneficio tales beneficiati qui ſsunt in minoribus. Item ſsi clericus in minoribus ſsit abſsens cum licentia. an teneatur ſsi eſst beneficiatus, ad dicendum diuinũ officiũ Gofre. in ſsumma tit. de cele. miſsſs. verſs. 6. videtur ſsentire, quòd teneatur & ſsecũdùm Lucam de penna in. l. hac lege col. pe. C. de proxi. ſsacro. ſscrini. libr. 12. theologi ita tenẽt, & Lucas de penna vbi ſsupra dicit, quòd ſsi clericus in minoribus conſstitutus habeat ſsimplex beneficium in eccleſsia in qua propter eius abſsentiam diuino officio non detrahitur ob copiam miniſstrorum. ſsi iſste abſsit cauſsa ſstudiorum & ſstudio vacet in loco ad ſstudium approbato non tenebitur ad dicendum diuinum officium argu. l. 1. C. qui æta. lib. 10. & eorum quæ notãtur in dict. l. hac lege. & in capitul. cum ex eo. de elect. lib. 6. & idem & fortius, ſsi de beneficio fructus non recipit: mihi tamen tutior videtur opinio Ioan. Andre. & Abb. & Sylueſstri & ſsi clericus in minoribus cum licentia ſsit in ſstudio approbato, quando fructus perciperet ex tali beneficio in abſsentia. Item exiſstentes in ſsacris tenentur ſsimiliter dicere horas & ſsi non ſsint beneficiati. c. 1. &.c. dolentes cum glo. & ibi notatis. de celebra. miſsſsa. ſsi vero ſsint clerici in minoribus non beneficiati non tenẽtur: quia hoc nullo iure probatur licet Abb. in. d.c. 1. dicat tutius eſsſse, quod teneantur ex quo ſsunt aſsſsumpti in partem domini. Item religioſsi clerici, vel deputati ad clericatũ ſsi ſsunt profeſssi tenent̃ ſsecũdum omnes theologos, vt tradit Sylueſster vbi ſsuprà, ſsi tamẽ aliquis penſsionem recipiat ab aliquo epiſscopatu, vel prębenda non videt̃ teneri ad horas: quia iſste non eſst beneficiatus, vt eſst de mẽte Sylueſstri. ibidem in fine.
c ¶ En la ygleſsia. Intellige quoad clericos in ea beneficiatos vt colligi tur ex. c. fi. 92. diſstinct. quando eſst eccleſsia Catedralis, vel Collegiata vel regularis vt in Clemen. 1. de celebr. miſsſsa. in alijs vero eccleſsijs in diebus domi nicis, & feſstiuis in quibus fideles conueniunt ad diui na horæ cano nicæ ſsunt dicẽdę in eccleſsia, vt patetex c. 1. de celebr. miſsſs. & ibi In nocẽ. & tenet prępo. in. d.c. fi. ſsed an qui extra eccleſsiã in camera, vel alibi dixit ho ras ſsatisfecerit? præpoſsitꝰ. in. d.c. fi. vult, quòd ſsic. quia ita eſst de con ſsuetudine ſsub dit tamen qđ eccleſsia patiẽ te defectũ mi niſstrorũ, poſsſsunt cogi ſseruire in eccleſsia per ſse, vel per ſsubſstitutum iuxta ea quę dicit ſse di xiſsſse in. c. ſsan ctorum. 70. di ſstinct. Sylueſster i ſsumma in verbo hota ver. 10. quæ ritur dicit, ꝙ tunc videtur clericus beneficiatus in Catedrali, vel regulari eccleſsia peccare mortaliter ſsi nõ dicit officiũ in eccłia, qñ hoc ducit in cõſsue tudinẽ nõ ire ad chorũ, vel ſsi ꝓpter eius abſsentiã eccłia magnã iactu rã patit̃ in celebratiõe officij ſsine cauſsa, vt ꝗa nõ ſsunt alij ad illud po tẽtes cõpetẽter celebrare. & ita & nõ aliter intelligit. d.c. fi. 92. diſs. An autẽ clericus horas nõ dicẽs teneat̃ ad reſstitutionẽ fructuũ quos ꝑci pit ab eccleſsia vi Abb. in. c. 1. de celeb. miſs. ꝗ poſst Card. inclinat, ꝙ nõ licet cõtrariã opinionẽ (quã tenuit calderi.) in foro aię dicat tutiorẽ & vi. de. q. iſsta dñi. & Philip. in. c. fi. de reſscr. lib. 6. Sylueſster in ſsum ma. in verbo. clericꝰ. ver. 23. q̃rit̃ tradit, ꝙ ex diſspoſsitiõe Lateranenſsis cõcilij tẽpore Leonis decimi celebrati. 9. ſseſssiõe. ca. de reformatiõibꝰ curię et aliorũ. cautũ fuit, ꝙ ꝗlibet ha bẽs bñficiũ cũ cura vł ſsine cura ſsi poſst ſsex mẽſses ab obtẽto bñficio diuinũ offm̃ nõ dixerit legitimo impedimẽto ceſsſsante bñficiorũ ſsuorũ fructꝰ ſsuos nõ faciat: ſsed eos tãquã iniuſste ꝑceptos in fauorẽ huiuſsmodi bñficiorũ, vel pauperũ eleemoſsinas erogare teneat̃, ſsi vero vltra dictũ tẽpus in ſsimili negligẽtia cõtumaciter ꝑmãſserit legitima monitione pręcedẽte bñficio ipſso priuet̃ cũ ꝓpter officiũ det̃ bñficiũ. intelligat̃ aũt officiũ omittere quo ad hoc vt bñficio priuari poſssit ꝗ ꝑ quindecim dies illud bis ſsaitẽ nõ dixerit Deo tñ vltra p̃miſsſsa de dicta omiſssiõe reddituri rõnẽ, q̃ pœna in habẽtibꝰ plura bñficia reiterabilis toties ſsit, quotiẽs cõtra facere cõuincat̃. q̃ verba dicti cõcilij refert ep̃s Calagurritanꝰ ad literã in ſsua practica crimina. in verbo officiũ inſsuꝑ diuinũ. de alijs vero in iſsta materia circa recitationẽ diuini officij vid. ꝑ Inno. in d.c. 1. de cele. miſsſs. & per præpo. vbi. S̈. & ꝑ Sylueſst. in ſsumma vbi. S̈.
d ¶ En el titulo. lege quarta.
e ¶ Iugar. Adde. l. 57. S̈. titulo. 1. & quę ibi dixi &.c. clerici. de vita & ho neſst, clerico.
f ¶ En tauernas. Adde. c. à crapula. &.c. clerici. de vit. & hon. eleri.
g ¶ Iuegos. Vid. in. c. cum decorem. de vit. & hono. cleri.
h ¶ Y venir. Vid. in. c. presbyteri. 34. diſstinct.
i ¶ Dixo. Vid. Matthæi. 21.
k ¶ De la naſscencia. Vi. per glo. & Doct. in. d.c. cum decorum.
a ¶ Por ganar dineros. Ergo ſsi non cauſsa lucri ſsed deuotionis fieri poſsſsunt in locis alijs paruis vicis & ſsuburbijs de licentia prælati.
¶ Lex. XXXV.
Clericus beneficiatus poteſst de licentia ſsui epiſscopi & alterius inferioris prælati cui ſsubeſst ad aliud beneficium conuolare in eadem Diœceſsi, vel alia beneficio primo dimiſsſso. h.d.
b ¶ Departiolo. Ortumhabet à. notatis per Hoſsti. in ſsum ma. de tranſsla. ep̃i, vel electi. §. cuius auctoritate. i pri cipio. & à ca. admonet. & ibi notatis ꝑ glo. de renũt. & à. ca. alienũ clericum. 19. q. 2. &c. ſsequẽ ti. & vid. gloſs. in. c, fi. 76. diſs.
c ¶ Deſse miſsmo. Adde. d.c. admonet. & ca. clericos. 71. di ſstinct.
d ¶ Menor que el obiſspo. Adde c. 1. & 2. 68. diſstinctione. & capitul. 1. 54. diſst. &.c. conquæſstꝰ. 9. quæ ſstione. 3.
e ¶ De otro obiſspado. Vide. 71. & 72. diſst. per to tum &. 85. diſstinct. c. florẽ tinum.
¶ Lex. 36.
Laicus religionis habitũ induens Iudi, vel detrahẽdi cauſsa flagellis ceſsus à loco v bi id fecit expellatur, cleri cus vero pœna graui aſsuo prælato venit puniẽdus. Itẽ frequẽtantes monaſsteria monialiũ ſsine cauſsa ratio habili ſsi à prę lato moniti non deſsiſstant ſsi clericus fue rit ab officio ſsuſspẽdatur ſsi laicus excom municet̃. h.d.
f ¶ Veſstir. Ortũ habet ab authentico. deſsanct. epiſs. §. fi. colla. 9. (& nota bene iſstam. l. ad de clarationem illius. §.) & à.l. mime. C. de epiſsc. aud. & an aſsſsumẽtes habitum monachalem cauſsa Iudi cogantur ad obſseruantiam religionis vid. gl. in. c. mulieres. 27. q. 1. quæ arguit, quòd ſsic, ſsed in practica credo non ſseruaretur.
g ¶ A los monaſsterios. Ortum habet à.c. monaſsteria. de vit. & ho. clerico. & adde, qͦd hr̃ in. c. periculoſso in prin. de ſstat. regula. li. 6. Item ex priuilegio cõceſsſso ordini prædicatorũ (qđ Archiep̃s Florentinus re fert ſse vidiſsſse) prouiſsum eſst contra intrantes monaſsteria monialiũ ordinis prædicatorum, vel ſsanctæ Claræ ordinis minorum in caſsu non conceſsſso in regula, vel in conſstitutionibus eorum, vel ſsine licentia magiſstri, aut miniſstri generalis, vel alteriꝰ ab eo habentis poteſstatẽ, vt pœnã ex cõ cõmunicationis incurrant & reſseruatur abſsolutio Papæ, aut magiſstro ſsiue miniſstro genera li, vel habenti ſsuper hoc licentiam ſspecialem ab aliquo prędicto rum. & eſst no tandum ſsecũ dùm eũdem Archiepiſscopũ, quòd vbi nũquàm, vel quaſsi nũquã, ſsententiæ huiuſsmodi promulgantur ſsi quis ignoran ter, & ſsine ma la intentione intraret non incideret: ſsed intrãs ad malefaciendum quãuis ignorans ſsententiam, & habens iuſstam cauſsam igno randi illã, nõ excuſsatur. ſsecundùm Petrum de Pal. & tradit ſsilueſstr. in ſsumma. in verbo. excommunicatio. la. 7. ver ſsi. 51. conferũt que notat gl. & Docto. in capi. à nobis. el primero de ſsententia excommunicationis.
¶ Lex. XXXVII.
Clerici nõ co habitent mulieribus tenere tamen poſs ſsunt ſsecũ in domo matrẽ vel auiã amitam, vel materteram, vel filiam fratris, ſsui vel ſsororis, vel filiam propriam quã ex legitimus nuptijs ante ordinem ſsacrum procreauit, vel nurum vxorẽ filij, vel aliam conſsanguineam in ſsecũdo gradu in his enim naturale fœdus nihil permittit ſseui criminis ſsuſspicari, non tamẽ cũ his alię extraneæ cohabitent, quia vt inquit Auguſstinus nõ omnes cum ſsorore mea habitantes ſsunt ſsotores meæ. h.d.
a ¶ Quiere dezir. Adde Bald. in rubrica de vit. & hon. cleri. dicentem, quòd dicitur honeſstas quaſsi honoris ſseruans ſstatum allegat Ioan. Andr. in rubrica. eod. titu. lib. 6. dicit etiam, quòd honeſstas. & verecundia ſsororizant & vtraque caſstis moribus perſseuerat & ideo ſsi teſstator legat mulieri donec honeſste vixerit intelligitur, donec honorẽ ſsuũ ſseruauerit Bald. vbi. S̈.
b ¶ Gran criança con las mugeres. Hæc na turałr eſst ſsuſspecta & nititur in vetitũ ſsemper dam nata cupido mulier mollis & fragilis eſst naturæ, & ap petit virũ ſsicut materia formam, magnesferrũ: et e cõtraviri ardẽ ter amãt mulieres: quianil eſst furore anmoris vehementius, & ideo Deus vo luit, qđ mulier eſsſset amicabilis & flexibilis naturæ vt magis cooperaretur generationi. Laſssiduis. C. ꝗ pot. in pign. habe. nam ſsi eſsſset aſspera, & inculta nõ generaret ſsicut terra arida non producitex ſse fructũ: quia ſsterilis eſst. l. ſsi fũ dus. ff. de reb. eo. Bald. hæc in rubrica. de coha, cleri. & mulie.
c ¶ Son eſstas. Vid. 32. diſstin ctione cap. in ter dixit, & ca pitul. cum in omnibꝰ. 81. di ſstinctione, & capitul. à nobis. de coha. cleri. & muli. & intellige, vt dicit gloſs. in capitul. primo eodem titu. niſsi clerici eſsſsent iuuenes, & ſsuſspecti, vel mulieres. vnde vt dicit Hoſstien. in ſsumma eod. titulo. §. vtrum cohabitatio. duplex eſst ſsuſspitio iuuentutis, ſseu caloris naturalis iuxta illud à iuuene, & cupido credatur reddita virgo? vel extraneitatis quia nullo gradu conſsanguinitatis attingit & vbicunq; aliqua iſstarum ſsuſspitionum interuenit non eſst cohabitatio toleranda: ſsed ſsi neutra interueniat poteſst tolerari. vt in dicto capitul. à nobis &. 34. diſstinct. capi. quorundam. dummodo perſsonas ſsuſspectas ſsecum non teneant, vt etiam ſsubijcit iſsta. l. vel dic, vt dicit Abb. in dict. capitul. primo. quod conſsanguineas iuuenes alias non ſsuſspectas poteſst tenere in domo clericus bonę famæ: ſsed extraneas iu uenes nullomodo poteſst tenere quantuncunq; ſsint bonæ famæ, al legat gloſs. in cap. volumus. 81 diſstinct. & ſsemper intellige, quòd nõ ha beãt cõſsan guineę ſsecũ pediſsequas in caſsu quo toleretur talis cõſsanguineę cohabitatio. Item requiritur, qđ clericus habitet ſsolus in domo, & non procederet ſsi habitaret cum alijs clericis. vt notatur in cap. volumus. 81. diſstinct. Abb. vbi ſsuprà, vel dic quòd dict. ca pitul. primũ. intelligatur quando clericus haberet magnã familiaritatẽ, & cõuerſsationẽ cũ conſsanguinea, vt ſsubijcitur in. l. ꝓxima.
d ¶ Dixo. S. Auguſstin. Vi. 81. diſstinct. in. c. legitur.
¶ Lex. 38.
Caueant clerici à nimiafa miliaritate cũ mulieribus etiam ſsi ſsint cõ ſsanguineę, & de illis in qui bus nõ eſst ſsuſspitio, & vbi ſsuſspitioſsit ma li non debet clericusetiam cum tali conſsanguinea co habitare, & ſsi clericus monitus à tali co habitatione non deſsiſstat priuari debet beneficio, & ſsuſspẽdi ab of ficio, item de licentia vxoris viro ad facrum ordinẽ promoto debet vxor ſsi ſsenex ſsit caſstitatem promitte re, & habitare ſseorſsum à viro, & ſsi iuuenis ſsit debet ingredi religionem ſsicut fieret viro de eius licẽtia re ligionem ingrediẽte. h.d.
e ¶ Lueñe. Adde capitu. pri mũ. de coha. cleri. & mul.
f ¶ Amoneſstar. Adde capitu. ſsicut, & capit. ſsi autem eod. titulo.
g ¶ Tirar el beneficio. Adde ca pitul. ſsi autẽ de cohabita. cleri. & muli. & inſsuper vult iſsta lex, quòd & ſsi non conſstet, quòd talis mulier ſsit concubina clerici ſsufficit, quòd ſsit ſsuſspitio, & quod monitus clericus eam non abijciat quod multum nota ad dict. capit. ſsi autem. & vi. in hoc, quod notat Abb. in cap. ſsicut. eod. titulo. ſsecundo not. in contrarium tamẽ videt̃ tex. in. c. ſsi quiſsquam eo. titu. vbi propter ſsuſspitionẽ talẽ excõicari iubet̃, & non priuari bñficio, & ibi Abb. notat. in. 3. notabili, ꝙ ſsuſspitio pręcedens, & admonitio ſsequens cui nõ paret̃ licet inducat ſsuſspitionẽ, ſseu pręſsumptionẽ magnam cõtra inobediẽtes, non tñ ꝓbãt delictũ vñ dicit, ꝙ debet cõtra talẽ tẽperariſsnia, vt nõ puniat̃ pœna naturali delicti. vñ nõ imponit̃ pœna de qua in. d.c. ſsicut &.c. ſsi autẽ. põt dicit, ꝙ iſsta. l. ſsequuta fuit opinionẽ Hoſst. eod. titu. in ſsumma. qui voluit in. §. &. qualiter ꝙ qñ clericus eſst ſsuſspectus de fornicatione, & inde ortum eſst ſscandalum. tunc po teſst indici purgatio, quam ſsi non præſstiterit, vel defecerit in præſstanda punitur tanquàm conuictus cap. tua nos. in fine eod. titulo. ſsi vero non ſsit ſscandalum tunc monendus eſst ne aliquatenus conuerſsetur cum ſsuſspecta, quòd ſsi poſst trinam admonitionem inueniatur cum ea fabulari, vel aliquo modo conuerſsari factus eſst noto rius iuris, & de iure: & ideo excommunicandus: & ſsubdit, quòd in hoc caſsu degradari poſsſsit tanquã cõ uictus & etiã curię ſseculari tradi argumẽto. in authentico deſsancti. epiſsco. §. preſsbyteris autẽ. allegat etiam authenticam ſsi quis ei. C. de adulte. cui etiam adde, ꝙ pœna excom municatiõis, pœna eſst naturalis huius delicti. vti. ca. clericos iſsto ti tulo. & in. dicto. ca. ſsi quiſsquàm vnde vi deretur dicẽdũ, quòd iudex iſsto caſsu poſsſset, vel ꝓcedere ad pœ nam excommunicatiõis, vt in dict. ca. ſsi quiſsquàm, vel ad pœnã ſsuſspenſsionis, vel ad priuationein bene ficij & ſsic hoc erit relinquẽdum arbitrio iudicis conſsiderata qualitate facti & circunſstãtijs, & locorũ con ſsuetudine, vt dicit Abb. in d. cap. ſsicut & dico. j. eodẽ. l. 43. non tamẽ procedet ad depoſsitionem, vel degradationẽ prout di cit Hoſstien. præſsertim quia hodie delictum fornicationis in clerico non punitur pœna depoſsitionis, vt voluit glo. in. ca. Maximianus. 81. diſstin. & in. ca. lator. 2. quæſstione. 7. Ioan. Andr. & Imola. in. c. vt clericorum de vita, & ho. cle. Abb. & Imol. in. d.c. ſsi autem, & mitigatus eſst rigor. c. presbyter. 81. diſst. per noua iura. ſsi tamẽ eſsſsent incorregibiles in iſsto delicto poſsſsent deponi vt habetur in. d. ca. ſsicut quia quando precedit monitio, & datur incorrigibilitas perueniri poteſst ad depoſsitionem vt & dicit Ioan. de Imo. in. d.c. ſsi autem. vi. etiam ad prædicta gloſsſs. ſsuper verbo. non ex euidentia, & ibi Abb. in. c. tua nos. eod. titul. & nota etiam, quòd quando clericus non eſst notorius fornicator vt poſssit perueniri ad priuationem beneficij præcedere debet trina monitio vt tradit Inno. in. c. ſsicut. eo. tit. præpo. Alexan. in. c. nullus 32. diſst. & videas quando eſst notoria fornicatio quod habetur. j. eo. l. 43. per pragmaticam etiam huius regni eſst prouiſsum qualiter iudices ſseculares ſse habeant contra iſstas mulieres ſsuſspectas degentes in domibus clericorum, vt ibi poteris videre. Item de alijs in iſsta materia. vi per Imo. in. d.c. ſsicut & epiſscopũ Calagurritanum in ſsua practica criminali in verbo cõcubinarij vbi refert contra clericos concubinarios Decretum quod dam concilij lateranenſsis in ſseſssione. 20.
a ¶ Muy vieja. Adde. c. coniugatus. de conuer. coniu. c. ep̃s. 77. diſst. & quod habetur in. c. miniſstri. 81. diſst. & approbat̃ hic opinio gl. in. d. c. coniugatus, & ibi Hoſstiẽ. & ſsic ſsi vxor promoti eſst iuuenis, debet ingredi religionem. gloſsſs. tamen voluit contrarium. in. c. quia ſsunt. 27. diſst. Ioan. And. in. d.c. coniugatus diſstinguit, aut eſst iuuenis, & ſsuſspecta & tunc procedat opinio gloſs. in. c. coniugatus & Hoſstiẽ. ſsi vero ſsit iuuenis, & non ſsuſspecta tunc opinio gloſsſs. in. d.c. quia ſsunt præpo. in. d.c. quia ſsunt: dicit opin. Hoſstiẽ. veriorem. tene menti iſstã l. partitarũ q̃ iſsta dubietatẽ decidit, & idẽ tenet Anton. & Abb. in. d. c. cõiugatus.
b ¶ En orden. vi. in. l. 2. titul. 10. 4. part. & quę ibi dixi.
¶ Lex. XXXIX.
Oriẽtales, & occidentales clerici diſscordant in matri monio. Concordãt tamẽ, quòd vtrique in minoribus cõſstituti: poſsſsunt matrimo nium contra here, in ſsacris tamen conſsti tuti non poſsſsunt. Diſscordant vero, ꝗa occidentales, quando ad ſsacros promouent̃, caſstitatẽ promittũt orientales nõ. Item occiden tales promoti ad ſsacros, non poſsſsunt vxoribus ante habitis cõmiſsceri, orien tales ſsic. h.d.
c ¶ Acordarõſse. An hoc fuerit exvoto vel ex conſstitutiõe eccleſsiæ vid. ꝑ glo. in. c. cum olim. de cleri. coniu. vbi vi. an papa poſssit diſspẽſsare cũ clerico i ſsacris vt cõtrahat matrimoniũ.
d ¶ Que era mejor. Eccleſsia orientalis votum continentiæ non admiſsit quia pro omnibus contradixit. S. Phanutius confeſsſsor, cui merito credendum eſst, cum nunquàm copulam nuptiarum expertus eſsſset vi. in. c. aliter & in. c. nicena. 31. diſstinct.
e ¶ Deſsacuerdan. Vid. in. d.c. aliter. & in. c. cum olim. de cleri. coniu.
f ¶ De lo prometer. Expreſssè, vel tacitè vid. glo. in. d.c. cum olim.
g ¶ De primero. Adde. c. vt clericorũ mores de vit. & hon. cler. &. d.c. cũ olim, &.c. quæſsitũ. de pœni. & remiſs.
¶ Lex. XL.
Si clericus occidentalis ad ſsacros promoueatur vxore ſsciente, & nõ contradicente, debet vxor caſstitatem promittere, & ab inuicem ſseparari, neque poterit ipſsa poſst mortem viri matrimonium contrahere. Item vxor clerici orientalis, que ſsciuit maritum ad ſsacros proueri ſsiue contradixerit, ſsiue non, poſst mortem viri non poteſst matrimonium cõtrahere. Item ea ebdomada, qua vir eius clericus miniſstrat in eccleſsia non debet viro commiſsceri. Si tamen vxor clerici occidẽtalis cõtradixerit ꝓmotioni viri ad ſsacros, põt virũ repetere, vt ſsecũ cohabitet & ei reddat debitũ: ip̃e nõ põt exigere ab vxore. Si tamẽ vxor cõmiſserit adulteriũ, põt ei obijci à viro clcrico (quo pro bato) non tenetur ſsecũ cohabitare. h.d.
h ¶ Sabiendolo ſsus mugeres. Ortum habet à.c. quia ſsunt. & ibi notatis in glo. 28. diſst. & à.c. ſseriatim. 32. diſstinct. & ibi glo.
i ¶ Tenidas de prometer. Et ex ſsola permiſssiõe, ꝙ vir eiꝰ ordinaret̃ vr̃ cõ tinẽtiã vouiſsſse ſsecũdũ Io. de Fa. & laurẽ. & p̃po. i.d.c. ꝗa ſsunt. vbi gl.
a ¶ No vale el caſsamiento. Adde dict. cap. quia ſsunt. 28. diſstinct. & cap. ſseriatim. 32. diſstinct. vbi gloſs. cuius opinio approbatur hic: dicit tamen Hoſstien. in ſsumma titulo. de conuer. coniu. poſst Iohan. quòd hoc intelligas quando mulier certificata fuit, quòd ſsibi perpetuo præiudicabat, ałs ſsi ſsimplex. & iuris ignara nõ intendebat ſse perpe tuo obligare teneret matri monium ab ea contractũ viro mortuo. argumento. capituli. veniens eo. titu. & cap. veniẽs qui cleri. vel vouent, &, ꝙ ſsic intelligat̃ capi. ſsunt qui dam. & capit. ſscripſsit & ca. agatoſsa. 27. quæſstiõe. 1. & 33. quæſstione. 5. ca. qui vxorem. ſsuꝑ quo tu cogita, ꝗa gloſs. in dictis ca. (ſseriatim in vxore promoti) videtur hãc dictintio nem reproba re & quod in diſstincte matrimoniũ nõ teneat.
b ¶ Que ha en ſsi la orden. Quia votum ſsimpli ter emiſsſsum ſsolemnizatũ fuit in ordina tiõe viri, quia coniuges con municant ſsibi actiones. 30. quęſstiones. 4. capi. ſsi quis vnus.
c ¶ De oriente. Adde capitu. aliter. & ibi glo. 31. diſstin. & gloſs. in cap. quoniam ead. diſstinct.
d ¶ Sin ſsu voluntad. Vid. per glo. in. c. quia ſsunt. 28. diſstinct. & tex. in. c. notificaſsti. 33. quæſstione. 5.
e ¶ Adulterio. Adde text. cum glo. in. c. conſstitutus de conuer. coniu.
¶ Lex. XLI.
Clericus in ſsacris conſstitutus matrimonium contrahens, priuari debet beneficio & ſsuſspendi ab officio, pœnitentia tamen peracta, poterit epiſscopus cum eo diſspenſsare in officio & beneficio. mulier vero cum qua contraxit ſseruituti eccleſsiæ debet ſsubijci. & ſsi fuerit eccleſsiæ vaſsalla, poterit id fieri per epiſscopum inuocato ſsi opus fue tit brachij ſsecularis auxilio. & ſsi fuerit eccleſsiæ ancilla vendi debet & pretium in vtilitatẽ eccleſsiæ conuerti. & filij ex tali matrimonio natiſseruituti eccleſsiæ ſsubijciuntur & patribus non ſsuccedunt. Itẽ clericus qui de vxoris licentia ad ſsacros fuit promotus, ipſsa continentiam promittente, ſsi poſstea cum ea commiſsceat̃, priuari debet beneficio & ſsuſspẽdi ab officio, & ſse motus ab vxore per epiſscopũ iurabit ad eam non redire neque cum ea ſsub vno tecto eſsſse vnde poſsſset oriri ſsuſspicio: item clericus adulteriũ cõmittens cum vxore alterius, perpetuo exulet ab epiſscopatu vel in monaſsterio detruda tur ad agendum pœnitentiam. h.d. cum. l. ſsequenti.
f ¶ Orden ſsagrada. Adde. c. erubeſscant &.c. ſsi quis eorum. 32. diſstin. & c. 1. &.c. ſsane. de cleri. coniu.
g ¶ El beneficio. Clericus in ſsacris contrahens matrimonium de facto non eſst priuatus ipſso iure beneficijs ſsed eſst priuandus per ſsententiã & ita voluit glo. in. c. 1. de cleri. coniu. vbi idem tenent Anto. & Ioã. de Imo. licet Abb. ibi velit, ꝙ ipſso iure priuetur & vi. Decium conſsi. 166. Si tamen ſsit clericus in minoribus ipſso facto contrahens matri monium perdit beneficium, vt in. d.c. 1. etiam ſsi matrimoniũ ex ali quo impedimento extrinſseco ſsit nullum, vt quia contraxit cum cõ ſsanguinea ſsecundũ Card. & Abb. in. d.c. 1. & Henri. in. c. diuerſsis fal lacijs de cleri. coniuga. Ioã. Andr. Cardi. & Imo. in ca. Ioãnes eo. tit. & eſst cõis opi nio licet Decius. d. conſsil. 166. hoc intelligit quando ignorãter cõtraxiſsſset ſsecꝰ ſsi ſsciẽter: quia tunc dicit, ꝙ non priuaret̃ ipſso iure cuiꝰ rõnes nõ con cludũt. nõ em̃ ex eo, ꝙ ſscien ter cõtraxitvi det̃ de fuiſsſse cõſsenſsus con trahẽdi, item nõ debet eſsſse melioris cõdi ctiõis plus de linquens quã minus delinquẽs, pẽſsiões ẽt quas clericus in minori bus, vel laicus habebat i aliquo bñficio, vel dignitate licet de rigore iuris ( ex qͦ non ſsunt aſssignatę in titulũ bñficij aliqͦ onere ſspũali adiecto) non dicant̃ benefi cia neq; ex cõ tractu matrimonij vacant vt tradit Lud. Gome. in regula cancellariæ de triẽnali poſsſseſssore. q. 21. tamen ex cõi vſsu Roma næ curiæ (qui obtinuit) pẽſsiones vacãt ꝑ cõtractũ matrimonij etiã ſsi ſsimplicit nullo adiecto onere ſspũali, fuerũt cõſstitutę. niſsi cõceſsſsę fuerint à ſsummo põtifice alicui laico ꝓ re vtiliter gerẽda in defenſsione eccleſsiæ, vel iam geſsta, vel quãdo ex volũtate ſsummi põtificis colligeret̃ velle tales penſsiones per contractum matrimonij nõ extingui ſsecundùm Ioan. Baptiſstã. in tracta. de penſsio. q. 30.
h ¶ Penitencia. Qua peracta poterit ep̃s cũ eo diſspẽſsare in officio & bñ ficio vt in. c. p̃sbyterũ 28. diſst. c. ſsanè, el. 2. de cleri. coniuga. Io. Andr. in. c. Ioannes col. fi. illo titu. & hic, & procedit quando ex tali cõtractu matrimonij non incurreret bigamiam: nam ſsi incurreret ſsolus papa poſsſset diſspenſsare ſsecundùm Ioan. Andr. vbi ſsuprà.
i ¶ Si fuere Vaſsſsallo de la igleſsia. Iſstud verbum non ponitur in lege tertia titulo. 20. 4. part. vbi hoc tractatur, neque etiam in capitul. eos. 32. diſstinct. & capitul. quidam. 81. diſstinctio. & capitul. cum multe. 15. quæſstione fi. (vnde iſsta. l. & dicta. l. tertia. ſsumptę ſsunt) tale verbũ habetur, non tamen intelligas, quòd illud requiratur vt poſssit ſsubij ci ſseruituti eccleſsiæ, ſsed quòd hoc dicit eo, quod quando ſsit vaſsſsalla eccleſsiæ ipſse eccleſsia habebit iuriſsdictionem, vt per ſse id faciat, ſsi ve ro non ſsit vaſsſsalla recurrendum erit ad iudicem ſsecularem, & forte ideo poſsitum fuit iſstud verbum: vt tollatur dubietas, de qua per gl. in dict. capitul. eos.
k ¶ Si el por ſsi. Vt quia non eſst vaſsſsalla eccleſsiæ.
l ¶ Dezir al Rey. Sumptum eſst ex glo. in. d.c. eos. 32. diſstinct.
m ¶ Heredar. Vid. quæ dixi in dicta. l. 3.
a ¶ Que no vſse de la orden. Adde. c. miniſstri. 81. diſstinct. & ſsi filius naſscatur ex tali coitu non erit legitimus vt glo. dicit ibi & tenet Hoſstien. titulo de fili. presbyt. in ſsumma. §. quis poſssit verſsi. quid ſsi ſsacerdos.
¶ Lex. XLII.
Summata eſst cum lege precedenti.
b ¶ Iurar. Concord. cum. c. ſsecundo. qui cleri, vel vouẽ.
c ¶ Adulterio. ponit hæc. l. pœnam cleri ci adulteriũ committẽtis. de iure vero canonico clericus adulter depoſsitus ab officio in mo naſsterium toto tempore vi tæ ſsuæ de tru ditur. in. ca. ſsi quis clericus. 81. diſstin. glo. 1. in. c. lator. 2. quæſstione. 7. & ibi archid. Hoſsti. in ſsum ma tituli de adulte. §. quæ pœna ſsit imponenda Io. de Anani. in c. ſsignificauit de adulte. Ab bas & alij mo derni in cap. vt clericorũ. de vit. & honeſst. cleri. vbi & Ioan. And. & Io. de Imo. & eſst commu nis opi. vt, & tradit epiſscopus Calagurritanus in ſsua practica criminali canonica. in verbo adulterij. Vbi refert Paulũ Grillãd. in tracta. de pœnis omnifariam coitus nitentẽ ſsuſstinere cõ trarium videlicet, quòd hodie clericus propter ſsimplex adulterium non debet deponi: & refpondet ad fundamenta contraria, & quòd tandem colũ. 3. dicit tutius eſsſse in conſsulendo & iudicando tenere aliam opinionẽ quæ eſst communis. tu aduerte, quòd Hoſsti. in ſsum ma de coha. cleri. & muli. §. & qualiter imponatur ad finem cum al legauerit. d.c. ſsi quis. clericus &.c. Romanus. 81. diſst. ſsubdit ad finem iſsta verba. puto, ꝙ ex cauſsa iudex poteſst ſseruare rigorem & ex cauſsa remittere & diſspenſsare & hoc niſsi in modum accuſsationis conuinceretur: tunc enim ſstandũ eſst dicto rigori, & ꝙ de mẽte Hoſsti. ſsit hoc aſsſserere: necdum in crimine ſsimplicis fornicatiõis verum etiã adulterij, colligitur ex eius remiſssione quam facit in ſsumma tit. de adulterij. quæ pœna. ad ea quæ dixit in ſsumma. de cohabit. cleri. & mul. & quia allegat dicta iura, quæ loquuntur in crimine adulterij & forte l. iſsta partitarum ad iſsta. dicta Hoſstien. habuit reſspectũ cũ point pœnam exilij perpetui à tota Diœceſsi, vel detruſsionis in mo naſsterium arbitrio ep̃i ex cauſsis & circunſstantijs occurrentibus ſsed non eſst difitendum communem opinionem eſsſse, quòd imponat̃ pœna depoſsitionis.
¶ Lex. XLIII.
Non debet clericus cum muliere ſsuſspecta cohabitare, alias debet officio, & beneficio ſsuſspendi, & poſst monitionem debitam de0 qua hic beneficio priuari, & ſsi per eius confeſssionem, vel rei euidentiam concubinatus probetur, non debent parochiani ab eo ſsacramẽta recipere, nec horas audire. Item talis mulier clerici concubina detrudi debet in monaſsterio ad pœnitentiam. h.d.
d ¶ De oficio, e de beneficio. In hoc iura canonica varie loquuntur quan doque apponendo pœnam acerbam: quandoque mitem vnde dicit Abb. in. c. ad ſsi clerici. in principio. colum. 4. de iudi. quòd pœna clerici concubinarij relinquitur arbitrio iudicis ſsui ſsuperioris, vt cõ ſsideratis circunſstantijs & ſscandalo ide ſsurgẽte, & cõſsuetudine pa triæ apponat pœnam quãdoque depoſsitionis, quãdoque ſsuſspẽſsionis, quandoque priua tionis à beneficijs, quando que prius mo neat, quando que ſsine monitiõe priuet, ex quo conſstat de delicto. ſsibi em̃ vi detur, data optio ex quo varias pœnas & modos ꝓcedendi à iure repetimus traditos ita tamen, quòd in iſsto delicto iu dex ſsemꝑ declinet ad mitiorem partẽ: quia pauci. vt dicit Grego. ſsine vitio in continẽtię reperiuntur. 50. diſstin. c. quia tua. & ſsic dicit intelligenda dicta Gofredi in ſsumma de coha. cleri. & mulie. quòd priꝰ pro ſsimplici fornicatione clericus debet ſsuſspendi, & poſstea data inobediẽtia deponi, & iſstud dictum Gofre. videtur ſsequi. l. iſsta partitarum cum dicit imponendam pœnam ſsuſspenſsionis ab officio & beneficio. tene opinionem Abba. quæ probatur in iuribus per eũ allegatis. vt dicit Decius ibi.
e ¶ Algun fijo della. Quando clericus publicè tenet concubinam, & & nutrit filios abſstinendum eſst ab eo: quia non licet ab eo audire diuina etiam ſsine aliqua monitione ſsuperioris: quia talis ſsuſspenſsus eſst ab officio & beneficio: ita, ꝙ ſsi celebrat incurrit irregularitatem, vt cõcludit Abb. in. c. veſstra. 2. 3. &. 4. q. de coha. cler. & muli. quã opi nem dicit veriorẽ Silueſster in ſsumma in parte concubinarius ver. 4. licet multi Doctores volunt, ꝙ requiratur monitio aliter non ſsit ipſso facto ſsuſspenſsus ſsed primum probatur in. c. pręter. 32. diſst. vt in ducit Abb. in. d.c. veſstra. & idem videtur dicendum ſsi eſst notorius fornicator, ſseu concubinarius per ſsententiam, vel cõfeſssionem ſspõ te factam ſsi perſseuerat in crimine tenendo concubinam, vt eſst de mente. Abb. ibi à fortiori quam quando ſsolum eſst notorietas facti, de his poteris videre latius Calagurritañ. Epiſscopum in ſsua practica crimi. in verbo concubinarij vbi allegat quoddam Decretum cõ cilij Baſsilienſsis contra clericos publicos concubinarios vid. ibi.
f ¶ Oyr las horas. Vide in dicto capitulo. veſstra de cohabita. clerico. & mulie.
g ¶ Ante que le tuelga el beneficio. Sequitur opinio. relatam ab Hoſstiẽ. in ſsumma. de coha. cleri. & mulie. verſsic. & qualiter ibi alij dicunt & adde cap. ſsi autem eod. titul. &.c. ex parte adæ. de teſsti. & vi. quæ dixi. S̈. in glo. 1. &. S̈. eo. in. l. 38.
a ¶ Encerrada. Nota hoc & adde cap. fraternitatis. 34. diſstin. & quod notat Hoſstien. in ſsumma. de coha. cle. & mul. §. quam pœnã & glo. & ibi Abb. poſst Hoſstien. in. c. ſsi quiſsquam eod. titul. Hodie non eſst in vſsu talis pœna ſsed punit̃ iuxta. ll. regias in marcha argenti, & aſss vt habetur in pragmaticis, &. ll. ordinamentorum.
¶ Lex. 44.
Clerico de concubinatu infamato debet epiſscopꝰ purgationem indicere, etiã nemine accuſsante, quod ſsi ſse non purga uerit priuabitur beneficio & ſsuſspendetur ab officio non tamẽ eſst à parrochianis euitandus dum Epiſscopus eum tolerat. Item ab ſstineat clericꝰ non ſsolum acohabitatiõe cum mulieribus ſsuſspectis ſsed etiã à con fabulatiõe pri uatim cũ eis. h.d.
b ¶ Que ſse ſsalue. Ortum habet á cap. tua nos de cohab. cle. & mulie.
c ¶ Deſste a tal. Adde. ca. fin. eod. titulo.
d ¶ No fablen cõ ellas. Adde. c. ſsecundùm eo dem tit.
¶ Lex. 45.
Non debent clerici in ſsacris ꝓ aliquo fideiubere ni ſsi pro ſsuis eccleſsijs, vel pro alijs clericis, & pro paupe ribus alias ar bitrio ſsui præ lati puniuntur: tenebit tamen fideiuſsſsio inſsuorum bonorũ præiudicium non eccleſsiæ neque ſsuarum perſsonarum, ne que poſsſsunt eſsſse conductores, vel exactores vectigalium, neque red dituum principum ſsecularium, vel vniuer ſsitatum, ſseu talium admi niſstratores, ſseu vulgo dicti mayordomos, neque alienarum poſsſseſsſsionum conductores: ſsi tamen ſsint pauperes pro ſsui neceſssitate prę dia poſsſsunt aliena cõducere, neque tutores, aut curatores orphano rum extraneorum. Si tamen ſsint eorum conſsanguinei poſsſsunt, neque poſsſsunt eſsſse publici tabelliones. h.d.
e ¶ Fiadores. Concordat, cum authentico de ſsancti. Epiſscopis. §. Deo autem amabiles, & cum capitulo primo. de fideiuſsſs. &.c. te quidem vbi bona glo. 11. quæſstione. 1.
f ¶ Valdra la fiaduria. Adde capitulũ. 1. &.c. conſstitutus de fideiuſsſso. & an iudex ſsecularis poterit facere executionem in bonis clerici fideiubentis coram eo de iudicato ſsoluendo vid. per Iohan. de Plat. in. l. viros. C. palat. ſsacra. lar. libr. 12. referentem Fredericum de Senis conſsil. 43. tenuiſsſse quòd ſsic. ipſse vero contrarium videtur tener re in dicta lege. viros. in quæſstione ſsua an clericus comeniri poſssit coram iudice ſseculari pro tributis & alijs realibus actionibus rem & non perſsonam afficientibus ex diſspoſsitione generali cap. ſsi diligenti. de foro competen, & authentice ſstatuimus. C. de epiſscopis & clericis. & adde quod dicit Abb. in dicto capitul primo. quòd. clericus non eſst idoneus fideiuſsſsor de iudicio ſsiſsti coram iudice ſseculari, quia nõ põt renuntia re foro ſsuo.
g ¶ Ni ſsus ygleſsias. Tenebitur tamen de proprio patri monio, & de redditibus beneficij capit. ſsecundum de fideiuſsſsor. vbi vid. Abb. & per eundẽ in capitu. primo. eod. titu.
h ¶ Mayordomos. Adde capitu. clerici. de vit. & hon. cleric. &. c. 2. &.c. ſsed heq; ne cleri. vel monac. & 21. q. 3. ꝑ totũ. & in dict. authẽtico d'ſsan ctiſssi. epiſsc. §. Deo autem a mabiles.
i ¶ Arrendadores. Adde capitul. primũ. ne cleric. vel mona. vbi gl. dicit ꝙ ſsi con ductori ſsucceſsſserunt bene poſsſsunt re manere in cõ ductione quã gloſsſs. allegat Felinus in caquia. de iudi. & tenent Doctores cõmuniter. in dicto capitulo primo, & adde capitul. ſsecun dũ, & tertiũ. 21. quæſstione. 3. & Innocen. in capitulo ſse cũdo. de obligat. ad ratiocinia. vbi intelligit de conductionibus publicorum vectigalium, vel vbi con ducant vilius vt locent carius, quòd non licet, vt in lege milites. C. locat. alias vham poſsſseſssionem pro opere manum ſsuarum licitum eſst clerico pauperi conducere. 91. diſstinct. capit. clericus victum. ſsecundùm Innocentium, vbi ſsuprà, & Alberi. in. l. milites. C. locati & ſsubijcit ſstatim iſsta. l.
k ¶ Muy menguado. Adde Innocen. hoc dicentem in cap. 2. de obliga. ad ratio. vt dixi ſsuprà.
l ¶ En el titulo. l. 14. titulo. 16. 6. parti,
m ¶ Eſscriuano. Adde. c. ſsicut. ne cleri. vel mona. vbi Anto. & Abb. dicũt hoc procedere etiã in clericis in minoribus ſsi ſsunt beneficiati competenter.
n ¶ Tirandole el beneficio. Ergo ſsi clericus etiam in ſsacris non habeat beneficium poterit eſsſse tabellio in officio ſseculari & hoc voluit Abb. poſst Hoſsti. in. d.c. ſsicut. ne cleri. vel mona. ꝙ non reciperetur in pra ctica in iſstis regnis vt in. l. 15. titulo. 18. libr. 2. ordina. rega. veteres tamen rogationes complere poſsſsunt gloſsſs. an capi. vt officium in verbo præmiſsſsa. de hæreti. libr. 6.
¶ Lex. XLVI.
Nõ debet clericus mercatoris officium exercere, quia vix ſsine peccato exercetur, poteſst tamen ſscripturas & alia honeſsta operari: qui bus victum habeat. hoc dicit.
a ¶ Vſsuras. Vi. 14. quęſstione. 3. per totum. & de vſsuris ꝑ totum.
b ¶ A los clericos. Mercimo nia licita laicis ſsũt ꝓhibita clericis. c. trãſs miſsſsam. de electio. & ibi Abb. 3. notab.
c ¶ Con volũtad de ganar. Hęc negotiatio ꝓ hibita eſst clerjcis, vt in ca. fornicari. 88. diſstin. & cap. negotiatorẽ, & capi. eijciẽs cum ſsequenti ead. diſstin. & cap. 2. ne cler. vel mona. & ca. canonum & cap. quicũque. 14. quæſstione. 3. & tra dit. S. Thom̃. ſsecunda ſsecũdæ. quæſstiõe. 77. artic. 4. ad fin. vbi ponit cauſsas huius prohibitiõis. & quęſsita per clericũ ex illi cita negotiatione danda ſsunt pauperi bus, vt notat Matthæꝰ quẽ ibi refert cardin. in clemẽtina. 1. in fi. de vit. & hone. cleri. & etiam. imo. ibi. 2. col. poſst Zenze. & Raynal. ibi ſsi tamen totum non reddiderint non ſsunt in ſstatu damnationis ſsecundum Cardina. ibi & etiam Imo. poſst alios. Item Archiepiſscopus Florenti. in ſsumma tertia parte titul. 13. cap. 2. §. fin. dicit, quòd in foro pœnitentiali debet clericis iniungi, vel ſsaltem conſsuli, quòd ea quæ taliter lucrati ſsunt ſstudeant pauperibus erogare. allegat cap. qui habetis. 14. quæſstiõe. 5. ex quo videtur velle, quòd non tenentur clerici ad reſstitutionem talium acquiſsitorum & trãſsit cum hoc Calagurritanus Epiſscopus in ſsua practic. crimina. canonica in verbo negotiatores. & vide per Inno. in cap. quia plerique. de immuni. eccleſsia. & ſsi clericus negotiator monitus non deſsiſstit amittit priuilegium clericale, vt habetur in. c. fi. vbi. vi. de vit. & hone. cleri.
d ¶ Pecado. Adde. c. qualitas. de pœni. diſstinct. 5.
e ¶ Hazer e vender. Vid. in. cap. clericus victum. 91. diſstinct. & gloſs. 14. quæſstione. 3. in ſsumma & cap. cum apoſstolus. de cenſsi. & de conſsec. diſstinct. 5. c. nunquàm, & capitul. 1. ne cleri. vel mona.
¶ Lex. XVII.
Clerici non debent cum canibus & auibus venationem exercere: retibus vero & laqueis venari, & piſscari poſsſsunt: fit nanque hoc ſsine expenſsis, & abſsque clamore, ita tamen, quòd non impediàntur à diuinis neque debet montem currere venatione neque pretio cum fera pugnare: nam incurreret infamiam contra faciendo, licet tamen eis beſstias vaſstantes fructus, vel damnificantes homines occidere. Si vero venationem illicitam exerceant ſsi moniti non deſstiterint ſsi fuerit presbyter ſsuſspenditur à celebratione per duos mẽſsrs ſsi diaconus ſsuſspenditur ab officio, & beneficio ad arbitrium prælati hoc dicit.
f ¶ Venadores. Ortum habet à capitul. primo. & ſsecundo. de cler. vena. & Adde. l. 57. ſsuprà titu. primo. vbi vi. quæ dixi, & aduerte quia. l. iſsta cũ dicit de qual ordẽ quier q̃ ſsean, videtur velle, quòd etiã clericis in mino ribus iſsta venatio ſsit prohibita, quod & voluerunt ibi Hoſstien. & Ioan. Andre. &, quòd pœna in eis ſsit arbitraria ex quo non eſst determinata capitul. de cauſsis. de offi cio delegati. Anto. tamen vult, ꝙ nulla pœna puniãtur, & fortè Antonij opinio vera eſsſset (& iſsta. l. in fi. hoc probare videt̃) ſsi clericus in minori bus non eſsſset beneficiatus, & videtur de mente huius legis. cum didicit deſsaguiſsada coſsa es deſspender en eſsto lo q̃ ſson tenudos de dar a los pobres & ſsic videtur loqui de clerico beneficia to licet etiam adſsit alia ratio, quia quando venatio fit cum clamore omnibus clericis prohibeatur & ſsie etiam non beneficiati preſsbyteri & diaconi, ſseu ſsubdiaconi in hoc excedentes punirentur.
g ¶ Por precio. Adde. l. primã. §. & qui operas. ff. de poſstulan. &. l. 4. titulo. 6. 7. parti.
h ¶ Daño. Dixi in dict. l. 57.
i ¶ De officio e beneficio. Capitul. primũ. de cleric. vena. dicit ab omni officio, & nota (ad tollendam dubietatem gloſs. de qua in dicto capitulo primo. de cleric. vena. cur magis punietur diaconus, & ſsubdiaconus quam presbyter, vel Epiſscopus) verba Hoſstienſsis. in ſsum ma eodem titulo, qui dicit, quòd eo quòd poteſst infra tres, vel quatuor dies diſspẽſsari cum diacono, vel ſsubdiacono dicitur minor pœ na quam ea quæ eſst limitata in presbytero, vel Epiſscopo.
¶ Lex. XLVIII.
Non debent clerici, ſseculares cauſsas tractare, niſsi habeant temporalẽ iuriſsdictionem, vel ex Regis cõmiſssione, vel ex cauſsa compromiſssi, vel ex defectu indicis ſsecularis, & tunc non, vt de cauſsa cognoſscant ſsed vt Regi referant, ſseu reſscribant, aut cauſsa tutelę, vel curæ minoris prodigi, vel furioſsi vel niſsi ſsit alicuius ordinis prior, vel adminiſstrator. hoc dicit.
k ¶ Pleytos ſseglares. Concord. cum. c. 2. &.c. ſsed neque. ne cleri. vel monach. c. 1. 2. &. 3. de poſstulando. 31. diſstin. c. ſsacerdotibus. l. non diſstinguemus. §. ſsacerdotio. ff. de arbi. cum. l. placet. C. de epiſsco. & cleri. & authẽtica. de ſsanctiſssimis epiſscopis. §. aliũ. & vide lucam de penna in. l. milites. C. de re mili. li. 12. co. 2. arguentem epiſscopos & ſsacerdotes qui faciunt ſse conſstitui magiſstros rationales & præſsidentes ad rationes offici alium & iudicum diſscutiendas, & vide in. c. hi qui &.c. Ciprianus cum alijs. 21. quæſstio. 3. &.c. te quidem. 11. quæſstio. 1.
a ¶ De alguna orden Vid. in. c. 2. de poſstulan do.
b ¶ De huerfanos. Vid. in ca pitul. Primo. de poſstulã. & 86. diſstinctio. capitu. peruenit &. 88. diſstinctione capitul. primo. & capi. epiſsco pus guberna tionem.
c ¶ El Rey. Con cord. cum ca. in Archiepiſscopatu. de raptu. & authẽtica, ſsi quis litigantium. C. de epiſsc. aud. & poteſst præ latus eſsſse de conſsilio regis vt notat Abb. in cap. nõ eſst. de voto.
d ¶ Por ſsu aluedrio. Adde. l. nõ diſstinguemus. §. ſsacerdotio. ff. de arbit. l. ſsi qui ex conſsenſsu. cum. l. ſsequenti. C. de epiſs. audi. & eſst officiũ pium ad concordias, & paces reducendas ad quę clerici precipue te nentur vt tradit Ioan. And. in additio. ad Specul. titul. de arbitro. §. poteſst. in fine vbi refert diſsputationem Franciſsci acurſsij de muliere vel clerico an poſsſsunt eſsſse arbitri.
e ¶ En lo temporal. Adde cap. clericis ne cler. vel mo. vbi gloſs. & cap. fi. eod. titu. libr. 6. & cap. dilectus. de offi. ordina. & cap. auditis. de pręſscriptio. & capitu. inter dilectos de fid. inſstru. & in criminalibus de bet habere vicarium laicum qui in criminalibus iuſstitiã faciat. poteſst tamen ipſse imponere pœnam fuſstigationis leuem & pœnã exi lij capitul. primo. ad finem de calumnia. capitul. cum non ab homi ne. in fine. de iudi. capitul. primo. de depoſsito. dum tamen caueat à vindicta ſsanguinis capitul. in archiepiſscopatu de rapto. quod dicit Hoſstien. in ſsumma ne cleri. vel mona. ver. quæ ſsunt permiſsſsa colũ. 3. intelligendum de crudeli & periculoſsa effuſsione capitul. ſsecundo. de cleri. percuſsſso. quis enim de facili poſssit cauere ne in fuſstigatione exiret gutta ſsanguinis & tamen clericus verberatur quandoq;. 5. quæſstione. 5. ca. illi. quin poteſst etiam imponere pœnam characte ris faciendi in facie quæ non poteſst fieri ſsine effuſsione ſsanguinis ſsal tem leui. c. 3. de crimin. falſsi. & ſsi miniſstri excedũt non imputat̃ epiſscopo qui pręcepit leuiter caſstigari dum tamẽ expreſsſse prohibeat ne atrociter verberetur ſsecundùm Hoſstien. ibidem.
f ¶ En los titulos. Vid. in. l. 5. titul. 5. & in. l. 2. titulo. 6. 3. parti. & vid. glo. & docto, in cap. primo. de poſstul. poterit tamen clericus vnum negotium laici procurare ſsecundùm Inno. & Abb. in. ca. ſsed neque ne cleri. vel mona. & Abb. in cap. 2. eod. titul.
g ¶ A dezir al Rey. Concord. cũ authentico vt differentes iudices in principio colla. 9. non ergo epiſscopus cognoſscet de cauſsa data negligentia iudicis ſsecularis: ſsed reſscribit Regi pro quo etiam facit ca. licet ex ſsuſscepto. de foro competen. Quid aũt ſsi iſsti eſsſsent miſserabiles perſsonæ habitu & actu vel habitu tantum an ſsi eis iuſstitia dene getur per iudicem ſsecularem poſssint adire epiſscopum vt de cauſsa cognoſscat, vel an & tunc recurrendum ſsit ad Regem, vel proximũ ſsuperiorem? Inno. in. c. ſsignificantibus. de offic. deleg. ponit duas opiniones primam, quòd tunc quando priores domini renuunt iſstis miſserabilibus perſsonis facere iuſstitiam, eccleſsia ſseu iudex eccleſsiaſsticus eos poſssit audire etiam non requiſsitis ſsuperioribus dominis, & ſsic intelligit Inno. cap. ex tenore. de foro competen. & cap. de ſsolatis. 87. diſstinct. & hoc ideo ne diu pro iuſstitia laborent & dicit Innocẽ. quòd etiam dictæ perſsonæ ſsi habito reſspectu ad ea quæ poſssi dent ſsint pauperes ſsed magnas hæreditates, vel caſstra petant nõ venietur ad iudicem eccleſsiaſsticum niſsi prius deſsiciat ſsecularis. poſstea vero point ſsecundam opinionem dicens, quòd alij dicunt, quòd nunquàm pro miſserabilibus cognoſscet index eccleſsiaſsticus: niſsi prius eis ſseculari iudice deficiente, ſsed ſsi quis per violentiam eis bo na auferat tũc defendet eos eccleſsia & ſsuis ſsupplicatiõibꝰ. & bñficijs iuuabit & ſsic intelligũt iſsti iura ꝓ iſstis miſserabilibꝰ ꝑſsonis faciẽtia. Primã tñ opi nionem vr̃ fir mare Inno. & Docto. cõiter ita intelligũt Innocent. vt in illa opinio nevideatur re ſsidere: ſsed aduerte, quòd petrus & Abbas antiquus intelligũt. dictũ capi. ex te nore vt etiam in vidua requiratur negligentia etiã ſsuperioris iudicis, & ita in telligunt illũ text. ſsed Doctores, magis communiter volunt, quòd ſsufficiat negli gentia primi iudicis ne viduę & miſserabiles perfonæ cogantur exire ex proprijs locis alibi querentes iuſstitiam immo plus vult Innocen. quòd ſsi perſsona ſsit miſserabilis ha bitu & actu vt viduę & pupilli pauperes, vel diuturno morbo fatigati: vel pauperes duntaxat (nam miſserabiles dicuntur ſsecundùm Ioannem And. ſsuper quibus natura mouetur ad miſserendum) poſs ſsit etiã nõ data negligentia iudicis ſsecularis trahere aduerſsariũ coram iudice eccleſsiaſstico. per textum, à contrario ſsenſsu. in dicto capi tulo. ſsignificantibus vbi idem tenet Abbas capitul. ſsuper quibuſsdam in fine. de verborum ſsignificatione Hoſstien. vero in ſsumma. de foro competenti. verſsi. expremiſssis in principio intelligit, quòd in petitorio non cognoſscat iudex eccleſsiaſsticus niſsi in defectum, ſsed quantum ad poſsſseſsſsorium indiſstincte, vt in capitulo. ex parte. eodem titulo. & quantum ad defenſsionem, ſseu tuitionem ne oppri mantur à potentioribus: in petitorio vero dicit, mero iure ad Reges pertinere. 23. quæſstione quinta. capitul. Regum. l. vnica. C. quan do impe. inter pu. & vidu. hæc tamen difficulter obtinerẽtur in pra ctica in iſstis regnis in cauſsis mere prophanis quæ ſsunt de iuriſsdictione Regis & inter laicos, ſseu quando laicus conueniretur: æquũ tamen videretur, vt in partibus multum remotis vbi de facili non poſstet adiri Rex, data negligentia iudicum prouinciæ permitteretur Epiſscopis in cauſsis miſserabilium perſsonarum procedere qui alias opprimerentur de facili à potentibus à quibus non poſsſsent iuſstitiam conſsequi & quòd Rex ita permitteret & committeret tales cauſsas Epiſscopis, vt etiã. auctoritate Regia in illis procederẽt facit ad hoc text. in dicta authentica, vt differentes indices. §. ſsi vero. & ꝙ notat Hoſstien. in capitul. nouit de iudic. Abbas in capitul. licet ex ſsuſscepto colum. 5. de foro competenti, & ſsaltem in partibus remotiſssimis, vt ſsunt terræ firmæ, & inſsulæ maris Occeani, vbi ſsunt Indi de nouo conuerſsi ad fidem, qui & dicuntur miſserabiles perſsonæ ſse cundum Innocentium in capitul. iudęi, ſsiue Saraceni. de iude. permittendum hoc eſsſset Epiſscopis illarum prouinciarũ, confert quod dicit. S. Thom̃. ſsecunda ſsecundæ quæſstione. 40. articul. 2. in reſspon. ad primum cum dicit, quòd pręlati debent reſsiſstere non ſsolum lupis, qui ſspiritualiter interficiunt gregem: ſsed etiam raptoribus, & tyrannis, qui corporaliter vexant non autem materialibus armis in propria perſsona vtendo: ſsed ſspiritualibus ſsecundum illud apoſstoli ſsecunda ad Corinth. cap. 10. arma militiæ noſstræ non carnalia ſsunt: ſsed potẽtia à Deo, quę quidem ſsunt ſsalubres admonitiones deuotæ orationes: contra pertinaces excommunicationis ſsentẽtia.
¶ Lex. XLIX.
Clericus mercatoris officium gerens ſsi ter monitus non deſsiſstit nõ gaudet priuilegio clericali in ſsolutione vectigalium, & gabellarum pro ſsuis mercimonijs, in quibus ſsubijcitur conſstitutionibus, & con ſsuetudinibus laicorum: retinet tamen priuilegium canonis ſsi quis ſsuadente. item ſsi clericus dimiſsſso habitu clericali arma ferat, & ſseuis ſse immiſsceat ſsi ter monitus non deſstiterit, perdit priuilegium clericale & eum percutiens non eſst excommunicatus, & idem in incedẽ te habitu laicali. Item clericus cõiugatus ſsortit̃ forũ ſseculare. h.d.
a ¶ Defendida. Vid. ſsuprà. eo dem. l. 46.
b ¶ Amoneſstar tres vezes. Cõcord. cum ca. fin. de vita. & ho. cleri. & ſsi e piſscopus publicè denuntiet in ſsynodo ſseu faciat con ſstitutionẽ ſsynodalem ne quis ſse intromittat de tali bus, ſseu alijs q̃ clericis ſsunt ꝓhibita ſsub pœna priuile gij clericalis, tale edictum habetur loco trinę admoni tiohis ſsecundùm Hoſst. in ſsumma ne cle ri. vel mona. §. que ſsunt ꝑmiſsſsa. ad fin. ver. ego intelligo. quod no ta ad limitationẽ eius, qđ notat Abbas in. d. ca. fin. de vit. & honeſst. clerico. In vlti. notabili. Vbi dicit, ꝙ non ſsufficit vna admonitio peremptoria ꝓ omnibus prout etiam voluit glo. in clementi. 1. eod. titu. dicit etiam quod non ſsufficeret citatio generalis, vt omnes clerici abſstineant à negotiationibus, immo debet eſsſse citatio ſspecifica vt cõprehendat iſstos negotiatores.
c ¶ Las franquezas. Imo ſsoluet gabelas, & vectigalia pro ſsuis mercimonijs vt in dict. cap, fin. & ſsic perdit priuilegium in tali negotiatione, vt teneatur ad prædicta. vt declarat Abb. in dict. cap. fin. poſst alios qui & notat ex illo tex. ꝙ in omni patrimonio proprio perdit priuilegia ex quo cum illo cõmuniter mercatur, & negotiatur: & ſsubjacebit conſstitutionibus patriæ prout & ſsubdit iſsta. l. ſsi ergo imponeretur collecta mercatoribus ꝑ principẽ ſsecularẽ, clerici tales mer catores ſsic moniti vt ſsuprà, tenerentur ad talem collectam, vt vult etiam Ioan. de Imo. in. d. ca. fin. col. 1. & in talibus mercantijs ſsubijci tur foro & cõſsuetudinibus laicorum licet in alijs extra negotiationem retinet priuilegium fori & canonis, vt declarant Abb. & Imo. dict. c. fina. adde etiam huic. l. legem. 3. in quaterno gabellarum quę diſsponit clericos mercaturam exercentes teneri ad gabellam ſsicut laici: ſsed an limitabitur iſsta. l. dum tamen proceſsſserit trina monitio prout exigit. l. iſsta partitarum &. d. cap. fina? & videbatur, quòd ſsic vt illa. l. ſsuppleatur ab iſsta. l. non eſst nouum. ff. de leg. & not. Abb. in d. ca. fin. vltim. notabil. & expreſssius Anto. ibi qui dicit, quòd nõ teneretur ſsoluere gabellas de mercantijs niſsi ter monitus non deſsiſstat: ſsed hæc eſsſset magna reſstrictio ad. d.l. quaterni gabellarum, & auaſsi nunquàm conſsequeretur effectus ex illa. l. ſsi talis monitio de beret pręcedere, & ad hoc facit quod habetur in clementina. præſsenti. de cenſsibus ibi, quas negotiandi cauſsa non defferunt, vbi gl. dicit, ꝙ à contratio datur intelligi, quòd in his quas cauſsa negotian di deferunt non gaudent immunitate, vt etiam notat ſspecula. de im mu. eccleſsi. in fine & Cardina. poſst paulum in. d. clemẽ. præſsenti. 3. notabi. & ad. d.c. fin. & ad iſstam. l. partitarum poteſst reſsponderi, ꝙ monitio non exigatur reſspectu ſsolutionis gabellæ de mercantijs quas facit clericus, ſsed reſspectu perdendi priuilegij in patrimonio, & facultatibus ſsuis, vt ſsubiaceant ſstatutis, & conſsuetudinibus laicorum, & vid. circa hoc conſsil. Frederi. deſsenis. Quid autem ſsi dubitatur an de ferat cã mercantiæ, ſseu ne gotiatiõis res ex quibꝰ peti tur pedagiũ. vel non quis erit de hoc iu dex? Cardin. in. d. clementina, præſsenti mouet quæſstionẽ in ver. ſsexto quæro, qui cõcludit, quòd iudex eccleſsiaſsticus & vid. Bal. in additioni. ad Specu. titu. de reo ver. ſscholaris clericus. vbi dicit, ꝙ ſsi clericꝰ eſst pellipariꝰ põt cõ ueniri ſsub camerlingo occaſsione artis. C. de iur. om. iud. l. fi. quia clerici negotiatores quan tum pertinet ad eam nego tiationem iure communi laicorum vti debent. l. ſsecũ da. C. de epiſs. & clericis. iſsti enim, vt ſsic di xerim ait Bal. non ſsunt puri clerici allegat. l. qui ſsub prætextu. C. de ſsacro ſsanct. eccle. &. d.c. fi. de vit. & honeſst. cleri.
d ¶ Trae armas. Vid. in capitul. perpendimus. de ſsenten. excommuni. & de clerico in minoribus ſsi aſsſsumat militiam ſsecularem an ipſso fa cto perdat priuilegium clericale vid. per Abb. in. capitul. fina. de cle ricis coniuga.
e ¶ En habito de lego. Vid. in capitul. in audientia. de ſsententia excom municationis. & quod tradit Alexan. conſsil. 8. volu. primo. & quod habetur in. l. 13. 14. &. 15. lib. 3. ordina. rega. & in pragmaticis & bulla Alexand. circa delationem habitus à clericis in minoribus.
f ¶ Caſsados. Iſsti in duobus tantum gaudent priuilegio clericali. vt in capitul. vnico. de cler. coniug. in priuilegio. ſs. fori in criminalibus, & priuilegio canonis ſsi quis ſsuadente. 17. quæſstione. 4. in alijs non vt ibi habetur & adde. l. 23. titulo. 4. libr. 4. in ordina reg. & adde etiam c. pe. & ibi Abb. de cleri. coniugat.
¶ Lex. L.
Sunt & alia eccleſsiæ priuilegia clericis conceſsſsa propter eccleſsię ho norem ab imperatoribus, & alijs principibus non immerito cũ, & tempore pharaonis Regis Aegypti Iudæorum ſsacerdotes erant in ſsuo regno priuilegiati, & multo fortius debent apud Chriſstianos honorari. hoc dicit.
g ¶ Faraon. Vid. Geneſsis capitul. 47. & in. c. nõ minus. de immu. eccleſs. nõ ergo eccleſsia neque clerici de rebus ſsuis quas vendunt ſsine nego tiatione, ſseu quando non eſst cauſsa mercantiæ, tenentur ſsoluere gabellam quę vulgo dicitur, alcauala, prout & hoc notat Bal. in. l. ſsan cimus. la. 2. C, de ſsacro ſsanct. eccle. & in. l. 2. C. de epiſsc. & cleri. Abb. vbi loquitur in bonis patrimonialibus clericorum in capit. fina. de vit. & hon. clerico. tertio notab. per text. ibi & eſst hodie expreſsſsum in. d.l. 3. quaterni. noui gabellarum & iuxta illius diſspoſsitionem de bet reſstringi. & limitari quòd habetur in. l. 4. titul. 4. lib. 6. ordina. rega. & ea quæ dixit Montal. ſsuper. l. iſsta referens quæ in hoc dicit fuiſsſse determinata in conſsilio ſsereniſssimi Regis Ioannis ſsecundi conditoris illius. l. quartæ.
¶ Lex. LI.
Securitatis beneficio clerici gaudere debent, & eis dicto, aut facto iniuria nõ inferatur neq; bona eorum inuadãtur, & ipſsi cum familiaribꝰ ſsuis à muneribus ſsordidis, & ꝑſsonalibꝰ ſsunt immunes, itẽ abſsque eorũ bñplacito in domibus ſsuis nullus hoſspitetur. h.d.
a ¶ Seguros. Ad de capit. 2. de treug. & pace. &. c. paternarũ. 24. q. 3.
b ¶ Prẽdar. Nõ ergo poſsſsunt res eorum capi pro repreſsalijs. c. vnico. de iniur. Et dã na. dato. li. 6.
c ¶ Pechar. Cõcor. cũ. l. placet. C. de ſsacr. ſsan. cccl. & cũ l. 2. & aut̃. Itẽ nulla cõitas. C. de epiſsc. & cleri. c. nõ minus & ibi gl. allegat multas concordã tias. de immu ni. eccle. capi. quanquã. de cenſsibus. lib. 6. clemẽ. præſsenti eo. tit. & adde. l. 1. tit. 3. libro. 1. ordina. rega. & ꝓ cedit etiã in. bonis proprijs clericorum, vt ibi &. l. de his. & ibi Salic. C. de epiſsco. & cleri. c. ſsimiliter & ibi gloſs. 16. quæſstione. 1. glo. in dicto. ca. quanꝗ̈ tenentur tñ quando eſst communis vtilitas clericorũ. & laicorũ & quando ad id laicorum, ſseu propria communitatum non ſsufficiũt, vt habetur. in. d.c. non minus. & in dicta. l. 3. l. ad inſstructionem. C. de ſsacro ſsanct. eccleſs. & in hoc an preciſse compellantur, vel ita demum ad hoc teneantur ſsi ipſsi velint, fuerunt varię opiniones de qui bus vid. per Abb. late in. d. cap. non minus. Alberi. dicit, quòd illam opinionem, quòd teneantur ad iſsta opera pia vidit ſseruari de facto: non tamen ad hoc ſsunt compellendi clerici per iudicem ſsecularem ſsed per ſsuum iudicem eccleſsiaſsticũ ſsecũdũ Inno. in. d.c. nõ minus. & albe. in. d.l. ad inſstructionem. & habetur. j. eo. l. 54. vbi vi.
d ¶ Por razon de ſsus perſsonas. Non ergo tenẽtur ad munera mere perſsonalia quæ labore corporali perſsonarũ explicãtur ſsine detrimẽto re rũ. vt in. l. munerum. in princip. ff. de mune. & hono. neq; ad ea quę imponuntur perſsonis pro rebus. l. reſscripto. §. fin. & ibi Bartol. ff. de mune. & hono. c. non minus. de immu. eccleſsia. &.c. quanquàm de cenſsibus. libr. 6. dict. l. 1. titul. 3. libr. primo. ordina. rega. ad munus ve ro patrimoniale tenebuntur eccleſsia, & eccleſsiaſsticæ perſsonæ quan do poſsſseſssio, ſseu fundus perueniens ad eccleſsiam habebat certum onus annexum, ſsiue habuerit illud onus ex priuata diſspoſsitione, ſsi ue ex diſspoſsitione publica. puta principis antea quam perueniret ad eccleſsiam capitul. 1. in fin. de cenſsib. l. placet. C. de ſsacro. ſsanct. eccleſs. dict. l. 3. in ordina. rega. & tradit Bald. quem vid. in titulo. de pa ce conſstan. in princi. num. 30. idem eſsſset ſsecundùm Abbat. in purga tione putei neceſsſsarij toti vicinię, in qua eſst eccleſsia, vel in alijs oneribus quæ concernunt res, ſseu incumbũt ipſsis rebus vt reficere iter ante domum, vt tradit Abb. in. d.c. non minus col. 5. ad onera vero quę imponuntur rebus ſsecundum ncceſssitatem accidentem, nõ tenetur eccleſsia: quia nõ poſsſsunt res illæ de nouo onerari ex quo per uenerunt ad eccleſsiam, ſseu eccleſsiaſsticas perſsonas ſsecũ dũ Abb. vbi. S̈. poſst Innoc. & vi. l. 12. tit. 4 li. 4. ordin. re ga. & quid ſsi poſsſseſssioes fictę, & in fraudem tributorũ alienarent̃ in eccleſsiam. vi. l. hi qui. & ibi Bald. C. de reſscind. vend. l. ordine. §. in fraudẽ. & ibi Bar. ff. ad municipa. & vid. quod habet̃. in. l. 17. titu. 4. lib. 4. ordina. regal. ſsed an eo caſsu qͦ tributum eſst ap propiatũ ipſsi rei iudex ſse cularis poterit diſstringere clericũ, vel eccleſsiam pro ſsolutione tributi. Guiliel. de Cug. vt refert Bald. in. l. de his. C. de epiſsc. & cle. di cit, quòd pro talibus cenſsibus & tributis ipſsi clerici poſsſsunt cõueniri, & trahi coram indice ſseculari: quia vidẽtur cõueniri res eorũ tanquànjaſstrictę, non perſsonæ ipſsorũ clericorum allegat. l. viros. C. de pala. ſsacra. lar. lib. 12. quod Bar. in. l. imperator. ff. de publica. dicit eſsſse multum notandum Bald. vero in. d.l. de his. dicit, quòd res ipſsa pertinet ad forũ ſseculare, & quod iudex ſsecularis poteſst mittere ad rem ipſsam pro tributo, & inde recipere tributum: quia eſst de ſsua iuriſsdictione tam vniuerſsali quam particulari: ſsed, quòd non poterit iudex aliquid facere in perſsonam clerici per authenticam ſstatuimus. C. eod. & vi. eundem Bald. in authentica: ſsed periculum. C. ſsine cenſsu. vel reli. dicẽtem, quòd laici iſsto caſsu cogẽt rem ipſsam vt ira dixerim allegat Innocent. in. c. poſstulaſsti. de foro competen. ibi: ſsed ſsi poſsſseſssiones deberent aliqua munera realia, ſsiue ordinaria, eum per occupationem poſsſseſssionum quas habet in iuriſsdictione ſsua diſstringit, & ſsubdit Bald. quòd ex hoc nõ incidet in excommunicationem, quia facit iuris auctoritate.
e ¶ Por ſsi miſsmos. Hoc ideo dicit, quia in pecunia contribuunt aliquã do vt. j. eod. l. 54. ad ea quæ reſspiciunt pietatem & communem vtilitatem, vt dixi. S̈. in glo. 3.
f ¶ Que moran con ellos. Concord. l. 2. C. de epiſs. & cleri. ad iſsta nanque munera ſsordida, & vilia clerici, & eorum familiares non tenentur, vt hic, & in dicta. l. 2. & in. l. placet. C. de ſsacro ſsanct. eccleſs. 16. quæſstio ne. 1. §. nouarum. c. eccleſsiarum ſseruos. 12. quęſstione. 2. famuli tamen liberi qui ſseruiunt eccleſsiæ pro mercede licet ab iſstis ſsordidis muneribus excuſsentur in caſsu tamen expreſsſso in. l. neminem. C. de ſsacro ſsanct. eccleſs. in aduentu. ſs. principis non excuſsarentur. vt notat. Abb. poſst Innoc. in. d.c. non minus. col. 3. de immu. eccleſsia. & nota bene iſstam. l. partitarum, quæ iſstud priuilegium reſstringit ad fami liares commorantes in domibus clericorum, non ergo hoc priuilegio gaudebunt coloni, qui pro mercede vel tanquàm partiarij coloni laborant eorum prædia. pro quo vi. quod notat Archid. poſst lau. in. d.c. eccleſsiarum ſseruos. vbi etiam dicit non comprehendi cõ ductitium ſser uiẽtem, quod videtur debere intelligi de non commorãtibus in do mo, & ſseruitio clericorũ, cum enim ra tio ſsit ne cleri ci auocentur à diuinis officijs, iſsta ratio æquè militat i familiari cõ ductitio, ſsicut in ſseruo clerici, & iſstud eſst in priuilegiũ clericorũ, nã alias regulari ter familiares non gaudent priuilegijs do minorum. ſsecundùm Albe. in. d.l. 2.
a ¶ Poſsar. Concord. cum. l. 1. C. de epiſsc. & cle. & limitat̃ niſsi in aduen tu principis, vt in. l. neminem. C. de ſsacro ſsan. eccle. Sali. in. d.l. 1. & habetur etiam in. l. 27. titul. 3. libr. 1. ordi. rega. vbi excipit aduentum Regis, vel principis primogeniti, ſseu aliorum infantium filiorum Regis vid. etiam in. l. 7. titul. 21. lib. 2. eius. ordi. in eccleſsijs tamẽ, neq; in monaſsterijs etiam in aduentu principis, ſseu Regis, non debẽt da ri hoſspitia. l. pen. titul. 1. libr. 1. ordi. rega. l. 1. titul. 11. j. ead. par. in alijs tamen domibus eccleſsiarum, vel monaſsteriorum, quas habent in ciuitate, vel villa ſsicut habent aliæ priuatæ perſsonæ videtur, ꝙ teneantur. ſsicut alij ad hoſspitium præſstandum in aduẽtu Regis: quia ſsi ad eccleſsiam perueniant poſsſseſssiones, quarum ratione debet præ ſstari perſsonale munus, ſseu militare puta exercitus, vel hoſspitium (quod eſst patrimoniale) vel aliud ſsimile illud præſstabit, ſsecundum Ioan. Andr. in. c. non minus. de immu. eccle. & Lucam de pen na. in. l. ſsi diuina. C. de exacto. tribu. co. fi. li. 10. de alijs vero perſsonis, quæ ſsunt priuilegiatę à munere hoſspitis recipiendi. vid. C. de meta. & epide. libr. 12. vbi Ioan. de pla. in. l. fin.
¶ Lex. LII.
Non tenetur clericus ad murorum, vel fortalitiorum cuſstodiam, niſsi quando ſsunt à fidei inimicis obſseſssi inſstante neceſssitate, & tũc habiliores ad id munus eligantur per prælatum. Item prælati terram à Rege tenẽtes, vel ꝗd aliud propter quàm debeant ſseruitium, tenentur cum eo ire in exercitu contra fidei inimicos per ſse (impedimento ceſsſsante) vel ſsuos milites mittendo, ſsi fuerint impediti, in exercitu vero contra Chriſstianos, excuſsantur niſsi in eis quæ ſsecundùm Hiſspaniæ conſsuetudinẽ facere tenentur. gentes tamen ſsuę pro pter hoc non excuſsantur quominus Regi ſseruiant in bello. h.d.
b ¶ Guerras, Ortum habet. à. cap. 2. de immu. eccleſs. & ſsequitur iſsta. l. intellectum Hoſstien. ad illum text. quem ponit in ſsumma illius tituli. §. à quibus muneribus. col. 2. ver. mere etiam perſsonalia & tenet etiam Abb. in dict. cap. 2. col. 2. & fuit originaliter Inno. in cap. non minus. eod. titulo.
c ¶ Vaſsſsallos. Sequitur intellectum. glo. in dict. capi. ſsecundo. & Hoſsti. vbi ſsuprà qui tamen diſsplicet lucę de pẽna in. l. 2. colum. fi. C. de qui bus mune. nemi. lice. ſse ex. lib. 10. quia ſsecundum hoc leui dubio papa canonem ſstatuiſsſset contra id quod habetur. in. l. quod labeo. ff. de carbo. edi. vnde concludit ipſse, quòd etiam clerici ad iſsta teneantur, & per epiſscopum ad hoc veniant compellendi, ita quòd ſsi nimia neceſssitas immineret prætermittere debeant diuina officia, & cuſstodię vrbis vacare.
d ¶ Enemigos de la fe. In hoc videtur iſsta. l. reſstringere dicta Hoſstiẽ. vbi ſsuprà, quando fiunt inuaſsiones per infideles: vt tunc etiam clerici teneantur ad cuſstodiam murorum, ſseu ciuitatis prout & voluit intelligere Ioan. Andr. in dict. cap. 2, attribuens hunc intellectum Innocent. & Hoſstien. motus ex caſsu illius Decretalis: quia ciuitas de qua ibi, erat iuxta mare & multotiens inuadebat̃ à Sarracenis. Sed certè, vt dicit Abb. ibi. poſst Innoc. & Cardi. ille text. debet intelligi, vbictinque timor eſst communis, ſsubitus & improuiſsus, ſseu eſsſset ne ceſsſse, ꝙ etiam clerici cuſstodirent & hoc etiam voluit Hoſstien. in. d. §. à quibus muneribus. generaliter loquendo. neque tex. in. d.c. 2. ſse reſstringit ad inuaſsiones infidelium. Quid enim intereſst, an ciuitas inundat̃ ab in fidelibus, vel à fidelibꝰ ma lis & peſssimis prædonibus? cũ vtrobique eadẽ ferè damna timeantur: & ꝗa qui libet tenetur patriam ſsuã defendere, p̃ſsertim cũ ipſsius defenſsiõe protegantur, orphani, & vi duæ, & miſserabiles perſsonæ, pro quibꝰ clerici debẽt ſsummo opere laborare. c. 1. 87. diſst. ca. 1. & fin. de poſstu. vnde forte ſsupplendũ eſsſset hic maxime. & adde lucam de pẽna. in. l. 3. C. de fundis limitro. lib. 11. col. 2. ver. quarto ex his quæritur. vbi multa videbis in hoc propoſsito.
e ¶ Del obiſspo. Debes ergo hoc fieri per epiſscopuin ſsecundùm Docto. in. d.c. 2. & per Hoſstien. vbi ſsuprà.
f ¶ Deuen yr. Habes hic, quod prælati terram tenentes à Rege debẽt ire perſsonaliter cum Rege, vel eius capitaneo generali ad de bellandum inimicos fidei, quando enim vaſsſsallus interuentu ſsuæ perſsonæ poteſst cõferre magnum commodum & auxilium domino ſsuo, tenetur ire perſsonaliter, vt tradit Bald. in. §. fi. col. fi. in princi. de pace iur. fir. non tamen intelligas, quòd prælati, vel alij clerici euntes cum Rege ad bellũ contra inimicos fidei, teneãtur ipſsi illos debella re, & impugnare: quia hoc non licet eis etiam pro recuperatione ter ræ ſsanctæ, quia clericatus reddit eos inhabiles ad pugnandum, etiã contra Sarracenos; vt probatur in. c. ex multa. §. fin. de voto. &. 23. q. 8. c. reprehenſsibile. &. 7. quæſstione. 1. cap. ſsuſscitatus & vi. glo. in ſsum ma. 23. quæſstione. 8. & vid. cap. porro. 16. quæſstione. 3. debent iuuare conſsilio & exhortatione & prædicatiõe, & alijs clericalem ordinem concernentibus, vt in. d.c. ex multa. §. fi. & per glo. in ſsumma. 23. quę ſstione. 8. S. Tho. ſsecunda ſsecundæ. quæſst. 40. artic. 2. ad. 2. & intellige de exhortatione ante conflictum belli, non in ipſso actu belli, ſsecundùm Inno. in. c. quod in dubijs. de pœnis. Poſsſsunt etiam dare milites Regi pro ſsuo feudo. vt in. §. ecce. ea. cauſsa. & quæſstione & gloſs. in d. ſsumma & habetur etiam in iſsta. l. ſsed an poſssit papa dare licentiã clerico pugnãdi in bello iuſsto, ſsine metu irregularitatis, eſst pulchrã dubiũ: de quo videas ꝑ Abb. in. c. clerici. el. 1. de vit. & ho. cleri. vbi re ferẽs calde. in. c. petitio. de homi. cõcludit, ꝙ ſsic eo ꝙ irregularitas ſsit de iure poſsitiuo, & quia ex ſsola cõſstitutione eccleſsię prohibet̃ clericus pugnare in bello iuſsto: & quia ipſse papa põt ex iuſsta cauſsa bellum indicere præſsertim contra infideles. c. omni timore. &. ca. præterea. 23. q. 8. ibiq; rñdet ad auctoritatẽ illã veteris teſsta. de qua habe tur in. c. 1. de conſsec. diſst. 1. nõ ædificabis mihi tẽplũ: quia vir ſsanguinis es, quòd loquatur de effuſsione ſsanguinis iniuſsta: nam Dauid proditorie fecerat interfici vriã, vt cõmitteret adulteriũ cũ Berſsabee eius vxore. & adhuc forte nõ fuit pœnitens qñ illa verba fuerũt. ſsibi dicta. nos in quęſstiõe iſsta loquimur de bello iuſsto. dixit etiã Hugo. relatus à præpo. Alexã. in. c. clericũ. 50. diſst. ꝙ clerici Hiſspani, ꝗ quo tidie pugnant contra Sarracenos, & portant arma offendibilia, ꝙ malefaciunt, niſsi quis velit eos defendere auctoritate patriarchę dãtis licentiã & auctoritate apoſstolica, quæ & ſsi expreſsſse eis non dat licentiã: tñ hoc ipſso ꝙ ſscit iſstam conſsuctudinẽ, & tolerat, & non im probat, videtur tolerare. ſsubdit tñ ibidem præpo. ꝙ Cardi. ibi dicit, ꝙ Papa non poſssit diſspenſsare cum ſsacerdotibus, quòd ad bella pro cedant manu propria pugnaturi. quæ concluſsio eſst. S. Thom̃. ſsecũ da ſsecundæ. q. 40. articu. 2. dicentis, ꝙ prælati & clerici ex auctorita te ſsuperioris poſsſsunt intereſsſse bellis, nõ quidem, vt ipſsi propria ma nu pugnent: ſsed vt iuſste præliantibus ſspiritualiter ſsuis exhortationibus ſsubueniãt & licet p̃po. Alex. videat̃ dicta iſsta cardi. poſsſse mor deri, cũ ſsint iuris poſsitiui iſstæ prohibitiones, ꝓpter auctoritatẽ tãto rũ patrũ trãſsit cũ illis dicẽs, nõ tã rõnes eũ vrgere, quã authoritatẽ, & nõ allegat Calde. & Abb. vbi. S̈. tenẽtes cõtrarium, vt dixi aduerte tñ ꝗa Bal. cõſsi. 439. vol. 5. incipit ad bellũ iuſstũ dicit. ꝙ licet papa poſssit diſspenſsare cũ homicida in homicidio ꝑpetrato tñ ſsecus in perpetrãdo ꝗa non põt dare licẽtiã delinquen di neq; parce re qđ nondũ eſst, & licet papa poſssit indi cere iuſstũ bellũ: tñ clericis cõcedere, qđ ipſsi ꝓpria ma nupoſssint ho minẽ occidere, nõ põt: ſsed ꝓ iuſstitia exe quẽda poteſst gladij poteſstatẽ laicis committere. Item põt permitte re clericis, ꝙ in iuſsto bello dẽt cõſsiliũ, & auxiliũ tã gẽtiũ ꝗ̈ pecunia rũ, ꝗa ſsi põt indicere iuſstũ bellũ ergo põt & alia quę ſsunt de iure & natura bello rũ, & ſsine ꝗbus bella exerceri nõ pñt nõ tñ põt ſsecundũ eũ indulgẽtijs criminal ſsubleuare hęc Bal. vbi. S̈. & certe hoc ſsatis ꝓbabile videt̃ cũ Chriſstꝰ iuſsſserit Petro cõuerte gladiũ tuũ in vaginã Matth. ca. 26. & Ioan. 18. nota etiã, ꝙ vbi clericus licite intereſst bello. & ſsi ipſse percutiat, vel vulneret, ſsi clarũ eſst, ꝙ ex tali percuſssione non fuit ſsecuta mors, vel mutillatio, licet alij in pugna illa per alios ſsint mortui, nõ eſst irregularis Abb. & Io. de Ana. in. c. petitio. de homi. per text. ibi vid. per Abb. in. d.c. quod in dubijs.
a ¶ Con Chriſstianos. Nota hic, ꝙ bello qđ princeps gerit cũ chriſstianis excuſsari debẽt p̃lati, & alij clerici, vt perſsonaliter bello nõ inter ſsint quia ſspeciale eſst, vt poſssint intereſsſse in bello contra hoſstes fidei, vt in. d.c. ex multa. §. fi. de voto. c. igitur. 23. q. 8. & in. §. hincẽt &.c. quo auſsu. ea. cauſsa. & qõne. nõ tñ ex hoc negat̃, quin poſssint pręlati intereſsſse bellis ſsuis, q̃ licitè rõne iuriſsdictionis ſsuæ, vel ob defenſsionẽ mouent, vt habetur per glo. & ibi præpo. Alexand. in. c. fi. 36. diſst. & hr̃ in. c. hortatu. 23. q. 8. & per Inno. in. c. olim. de reſsti. ſspo.
b ¶ Segun fuero de Eſspaña. Hoc dicit forte propter id, ꝙ habetur in. l. 3. titu. 19. & in. l. 6. 2. part.
¶ Lex. LIII.
Quocunque titulo iuſsto clerici terras acquirant, ſseu bona alia, efficiuntur domini, & in bonis per eos abſsq; intuitu eccleſsiæ quęſsitis ſsuccedunt eis propinquiores conſsanguinei ab inteſstato & ſsi eos nõ habeant, ſsuccedit eccleſsia. tenetur tamẽ ad tributa regalia, quæ habentes prędia illa ſsoluere tenebantur. h.d.
c ¶ Que los ganen con derecho. Ex ſsuo artificio, ſseu alias ita, ꝙ nõ ex bonis cccleſsiæ, ſseu intuitu eccleſsiæ, vt in. c. ſsint manifeſste. 12. q. 1. &. q. 3. c. placuit &.c. quia nos. &.c. 1. de teſsta. & in. c. 1. de pecu. cler. in acqui ſsitis verò intuitu eccleſsiæ, non ſsuccedunt hęredes clerici. c. pe. & fin. de pecu. cleri. neq; de illis põt diſsponere in teſstamẽto, ſseu aliavltima volũtate vt in. c. cũ in officijs. &.c. relatũ. el. 2. de teſsta. Abb. late in repetitiõe. c. cũ eſsſses. co. tit. & eſst concluſsio ab omnibus recepta, licet Pet. de Palu. in. 4. ſsenten. diſst. 13. q. 3. Permittat clericis de redditibus beneficij libere teſstari, quod eſst contra dicta iura: ex diſspenſsatione tñ Papæ poſsſsunt clerici teſstari de acquiſsitis ex redditibus ſsuorũ beneficiorũ. Et monacho põt Papa dare talẽ licentiã, vt conſsuluit Socinus conſsi. 13. 1. vol. Iaſso. & alij per eũ relati in auth. ingreſssi. C. de ſsacro ſsan. eccl. quia hæc ꝓhibitio eſst iuris poſsitiui, vt & nouiſssime tradit Didacus à Couaruuias. in. d.c. cum in officijs. nu. 7. licet Abb. cõ trarium tenuerit in repetitione. c. cum eſsſses. de teſsta. & Philip. Fran cus in rubrica de teſsta. lib. 6. col. 32. Barba. in. d.c. cum in officijs. col. 5. qui & in tracta, de præſstantia Cardi. parte. 1. quæſstiõe. 4. didt talẽ licentiam Papæ conceſsſsam teſstandi clericis intelligendam ad pios vſsus, non alias, hodie vt refert Didacus vbi ſsuprà, ex conſsuetudine receptum eſst ſsolis epiſscopis eſsſse neceſsſsariam iſstam licentiam: nam clerici omnes hodie libere teſstantur, & diſsponunt de acquiſsitis ex redditibus ſsuorum beneficiorum, & inteſstati decedentes ſsucceſsſsores habent parentes, fratres, & alios cognatos, de qua conſsuetudine fit mentio in curijs de Valladolid Anno Domini. 1523. petitione. 47. & iuſsſsum fuit dari Regias proui ſsiones, vt ſseruetur conſsue tudo in ſsucceſssionibꝰ cle ricorum, & in petitione dici tur de conſsue tudine circa teſstamẽta cle ricorũ. Item & fit mentio in curijs de Madrid Anno. Domini. 1534. peti. 19. vbi nihil fuit ꝓuiſsum: ſsed tantum reſspõ ſsum, ꝙ fiat iu ſstitia partibꝰ. iſstam tamen cõſsuetudinẽ, damnant ma gis communiter Doctores in. d.c. cum in officijs. &.c. relatũ vbi tex. tantum approbat conſsuetudinem, quæ clericis permittit teſstari in pios vſsus Rochus etiam in. c. fi. de conſsuet. vbi reprobat iſstum abuſsum, & alij relati à Didaco de Couaruuias. in. d.c. cum in officijs. nu me. 9. aliqui vero Doctores magnæ authoritatis talem conſsuetudinem approbant Hoſstien. in. c. fin. de pecul. cleri. Ioan. Fab. in. §. ſsi ve rò. inſstit, de rerum diuiſs. Petr. de Palud. in. 4. ſsenten. diſstin. 13. quæſst. 3. articulo. 6. Archiepiſscopus Florent. 3. part. titu. 10. c. 3. §. 14. Io. Andr. in regu. nemo plus. de regu. iur. lib. 6. Guilielmus Benedictus in repetitione. c. Raynuntius. de teſsta. in verbo & vxorem nomine adelaſsiam & alij etiam relati à Didaco vbi ſsuprà. & fauet text. in. c. cum tibi. de verbo. ſsignifi. Ego verò conſsulerem talibus clericis non mul tum inniti tali conſsuetudini, & quod ſsaltem diſsponant in pios vſsus de talibus acquiſsitis ex redditibus eccleſsiarum, ſsi tali conſsuetudini velint inniti: quia iſsta pars eſst tutior: & ſsic in foro conſscientiæ amplectenda, neque ſscio de generali conſsuetudine eſsſse, vt in talibus ac quiſsitis conſsanguinei ab inteſstato ſsuccedant: neque videtur, quòd talis cõſsuetudo etiam ſsi de facto eſsſset valeret, cum ita ſsit grauoſsa, & oneroſsa eccleſsijs. c. 1. de conſsue. & quia text. in dict. cap. cum tibi. po tius videtur facere in contrarium, cum papa ibi contra talem conſsuetudinem diſsponat. iſstis abuſsibus, noh ſsunt habenę laxandę. vnde velut trepidus in re tanti ponderis amplius cogitandum alijs relinquo, ſsuper valore talis conſsuetudinis: cum & videam epiſscopum Abulenſsem. Matthęi. 6. c. in ver. cũ ergo. fateri de plano de talibꝰ ac quiſsitis intuitu eccleſsiæ non poſsſse clericũ teſstari, neque de tali conſsuetudine aliquid aſsſserit, neque eam allegat. notandum tamen eſst, quòd licet alias non valeat conſsuetudo: quæ eſst oneroſsa eccleſsijs, vt in dict. cap. primo. tamen quando dubium eſst inter Doctores in iure ſsuper eo in quo diſsponit conſsuetudo: ſstandum eſst conſsuetudini, vt tradit Abb. conſsi. 25. colum. fina. 2. volum. incipit in quæſstiõe. quæ ad præſsens vertitur. & dicit Decius in cap. atſsi clerici. in princi. colum. 13. de iudi. ꝙ iſsta concluſsio videtur habere locum, licet in tali dubio communis opinio eſsſset pro altera parte.
d ¶ La ygleſsia. Adde. capit. 1. & ibi gloſs. de ſsucceſs. ab inteſsta. &. l. ſsi quis presbyter. C. de epiſsc. & cleri.
e ¶ Sea tenuda. Intellige, vt dixi ſsupra eodem in. l. 51. in gloſs. ſsuper verbo por razon de ſsus perſsonas. An autem ſsit dare remedium, vt clerici teneantur ad tributa, vel collectas pro prædijs ad eos, vel eccleſsiam tranſseuntibus vid. Bartol. in lege reſscripto. §. ſsciendum. ff. de mune. & hono. & per Bald. in. l. placet. C. de ſsacr. ſsan. eccle. late Feli. in. c. eccleſsia ſsanctæ Mariæ. col. 27. cum ſsequenti. de conſstitu.
f ¶ Dixo. Vid. Matthæi. c. 22. & Marci. c. 12.
¶ Lex. LIIII.
A conſstructione, vel refectione pontium & viarũ clerici non excuſsant̃: & ſsi cõtribuere recuſsent, ſsunt ad id ꝑ ſsuos p̃latos cõpellẽdi. h.d.
a ¶ En las puentes. Adde. l. ad inſstructionẽ. C. de ſsacr. ſsan. eccle. & in. l. 1. titu. 3. lib. 1. ord. rega. &. l. 20. titu. fi. j. 3. part. & adde, ꝙ ſsimiliter tenebunt̃ mittere rẽ ſsuã, nauem vł currũ, ſsicut alij ad deferẽdũ victualia, & neceſsſsaria reipublicæ. l. iubemus nullã & ibi Bart. C. de ſsac. ſsan. eccle. quod tñ de iure canonico nõ ꝓcedere affirmat Abb. in. c. nõ minus de immunit. eccleſsia. Item tenet̃ eccleſsia cõfer re, & eccleſsiaſsticæ perſsonę ad redimẽdũ ſse à peſssimis ſsocietatibus, quę diſscurrũt deprædando territoria, vt tradit Bar. i.l. fi. C. de curſsu publico. li. 12. Ioã. de plat. in l. fi. C. de exacto. tributo. li bro. 10. quod etiã tenet Ab bas. in dict. c. nõ minus. cũ tẽperamento. de quo ibi ꝑ eũ. col. fi. Item tenet̃ eccleſsia mittere granũ in foro ad vendendũ tẽpore neceſssitatis. l. 1. & ibi. Bar. C. vt nemi. liceat. in empt. ſspecie. ſse excuſsa. lib. 10. Io. de pla. in. d.l. fi. Itẽ & ad refectionẽ murorũ, quę ſsunt ad defenſsio nẽ nõ quæ ad decorẽ. ſsecũdũ. Iaco. Butrica. & Bald. in. d.l. ad inſstructionẽ. d. l, 1. tit. 3. lib. 1. in ordina. rega. quod & impugnat Abb. in. d. c. nõ minus. dicẽs ſse cõſsuluiſsſse de facto ꝑ motiua, q̃ ibi poteris videre. & cõtrariũ etiã tenet gl. in. d.l. ad inſstructionẽ & gl. in. §. nouarũ. 16. q. 1. pro quo & facit. l. 3. C. de diuer. præd. vrb. lib. 11. vbi habetur, ꝙ tertia pars prouẽtuũ, quos imperator recepit de qualibet ciuitate, reſseruat̃ in refectionẽ murorũ, quæ tñ. l. male ſseruat̃ de conſsuetudine. ſsecundũ Andr. de Baru. & Plateã ibi facit etiã. l. fi. C. de vectiga. l. ſsplẽdidiſssime. C. de operi. publi. & auth. de collato. §. iubemꝰ. col. 9.
b ¶ En las calçadas. Adde. d.l. ad inſstructionẽ & dictã. l. 1. ordina. rega. Bar. tñ in. d.l. ad inſstructionẽ. tenet, ꝙ eccleſsia nõ tenet̃ ad iſsta ex eo quia quod non eſst onus reale, ſsed quod imponitur perſsonæ pro re bus, qđ non põt imponi eccleſsiæ: ꝑ tex. in auth. Itẽ nulla cõitas. C. de epi. & cleri. ſsicut neq; forẽſsis teneret̃ ad contribuendũ ꝓ tali via publica. l. reſscripto. §. fi. cũ glo. ff. de mune. & hono. glo. in. l. indictio nes. C. de anno. & tribu. lib. 10. Io. de pla. in. l. 2. c. de immu. nemi. cõce. lib. 10. vbi vid. nota. q̈liter debeat cõtribui in refectionibus viarũ mihi verò in iſstis cõtributionibus põtiũ & viarũ, & ſsimiliũ, quæ tã gunt cõmunẽ vtilitatẽ clericorũ & laicorũ, placet opinio Abb. in. d. c. nõ minus. quæ etiã placuit Io. And. & Hoſst. & alijs ibi per eũ relatis col. pe. & fi. tenet etiã Pau. de Caſstr. in. d.l. ad inſstructionẽ. Io. de pla. in. d.l. fi. C. de exact. tribu. libr. 10. vt neq; eccleſsia, neq; clerici ad cõtributionẽ in talibus teneant̃. ex diſspoſsitione legũ ciuiliũ, quibus nõ ligat̃ eccleſsia, & qñ talis neceſssitas, ſseu vtilitas occurrat, ſseruanda ſsint iura canonica. ſs.c. nõ minus. &. ca. aduerſsus de immu. eccleſsia. vt Romanus pontifex ſsuꝑ talibus cõſsulat̃, qñ eccleſsia. vel clerici in hoc ſsuccurrere cõmunibꝰ neceſssitatibꝰ debeãt, & vbi tãta neceſssitas immineret, ꝙ nõ poſssit ſsine aliorũ ſscãdalo: & periculo: haberi prius recurſsus ad papã, ſsufficeret tũc deliberatio ep̃i, & clericorũ arg. l. tutor. ꝗ repertoriũ. ff. de admi. tuto. & tenet Abb. ibidẽ co. pe. & iuxta illa iura canonica, limitarem. ll. iſstas regni. Crederẽ tñ nõ ad liberã volũratẽ ep̃i, et clericorum referẽdũ eſsſse verbũ illud. c. nõ minus, cũ dicit niſsi Ep̃s & clerus tãtã neceſssitatẽ, vł vtilitatẽ, aſspe xerint vt abſsq; vlla coactio fie ad releuan das cõmunes vtilitates, vel neceſssitates, vbi laicorum nõ ſsuppetunt facultates ſsub ſsidia ꝑ eccleſsias eſstiment conferẽda: talẽ em̃ æſstimationẽ arbitrio boni viri cenſseo relinquẽdã, non libere volũtati: & ſsic ꝙ in talibus pijs & cõibus operibus debeãt cõtribue re, & ad hoc ſsuã voluntatẽ præſstẽt & aſsſsenſsum, verbũ nãq;, ſsi ęſsti maueris, ad arbitriũ boni veri nõad pla citũ volũtatis refert̃. l. fideicõmiſsſsa. §. ꝗ̈ꝗ̈. ff. delega. 3.
c ¶ Son tenudos. Nota hoc ver bũ ad id qđ dixi i gl. ꝓxi. in fi. & ꝗa p̃lati pñt i hoc aliqñ renuere, & ꝗa Rom. põtifex, vt dixi eẽt cõſsulẽdꝰ, tutũeẽt, ꝙ impetraret̃ à Roma. põtifice, vt p̃lato p̃ſsidẽti in cõſsilio regali cõmitteret hoc, vt poſssit in hoc negligẽtiã p̃latorũ ſsupplere.
¶ Lex. LV.
Pro decimis, primitijs, oblationibꝰ, terris, vel alijs in ędificatiõe, refe ctiõe, ſseu cõſsecratiõe eccleſsię donatis, à quocũq; vł ꝓ ſsepulturis: nul la onera tenent̃ clerici ſsubire, neq; ꝓ donatiõe à Rege vł imperatore eccleſsię facta: niſsi in donatiõe aliqua ſsibi ſspecialiter retinuerit, ꝓ ali ter aũt q̃ſsitis ꝑ eccleſsiã tenent̃ ad onera, q̃ ꝓ eis ante tenẽtes ſsoluebãt regi, q̃ tñ ob ſsolutiõis ceſsſsationẽ nõ incidũt in cõmiſsſsum: ſsed ꝑ dñm etiã laicũ cõpellũtur clerici ad ſsolutionẽ capiẽdo, ſseu retinẽdo rẽ loco pignoris quouſsq; de tributo fuerit ſsatiſsfactum. h.d.
d ¶ Diezmos. Ad regẽ nihil de decimis. c. tua. de decimis & vi. in. c. deci mas. 16. q. 7. &. c. 1. de cẽſsi. à quo lex iſsta habet ortum, & à notatis in glo. in. c. ſsecundùm canonicam. 23. q. 8.
e ¶ Primicias. De iſstis vid. per gl. in. c. 1. 13. q. 1. & an ſsint in præcepto, & q̃ quãtitas ſsit ſsoluẽda vi. in. c. 1. de decimis. vbi. ꝑ Abb. &. j. ea. ꝑti. ti. 19.
f ¶ Offrendas. Vid. de his. j. ea. par. titul. 19.
g ¶ Las fazen. Vi. in. d.c. 1. de cẽſsi. vbi Abb. declarat de dote neceſsſsaria, ſsine qua eccleſsia cõmode nõ põt ſsuſstẽtari in ſstatu debito: et ſsi patro nus dat ſsolũ dotẽ neceſsſsariã eccleſsiæ, non põt retinere ſsibi aliquam penſsionem, vel aliquod ſseruitium: etſsi adſsit autoritas ep̃i, ſsecundũ Abb. ibi & vid. glo. in. c. ſsecundum canonicam. 23. q. 8.
h ¶ Por ſsus ſsepulturas. Oitum habet. a.c. ſsecundũ canonicã. 23. 4. 8.
i ¶ Touieron para ſsi. Vid. in. d.c. 1. in fi. & in. c. ſsancitum. 23. q. 8.
k ¶ Clerigos. Intellige vt dixi. S̈. eo. i.l. 51. de certo tributo rei annexo. & tradit Hoſst. i ſsúma de imu. eccleſsia. §. à qbꝰ muneribꝰ. ver. ad ordina ria ꝟo. 11. q. 1. c. ſsi tributũ. et. c. magnũ. &. 23. q. 8. c. cõuenior. c. tributũ.
a ¶ El Rey lo ouieſsſse defendido. Intellige in donationibus, vel cõtractibꝰ per Regẽ factis: ſsecus eſsſset generaliter ſstatutum vel. l. condendo ne quis prædia ſsua alienaret in eccleſsiam: id enim non valeret, quia eſsſset contra libertatẽ eccleſsię, vt tradit Bart. in. l. filius familias. §. diui. col. 3. ff. de leg. 1. Io. de plat. in. l. fi. C. de exacto. tributo. libr. 10. & in. l. 2. C. de prædi. & rebus naui cu. lib. 11. & pa tet ex notatis in. ca. eccleſsia ſsanctę Marię de conſsti.
b ¶ Perder el ſseñorio. Adde. l. placet. C. de ſsac. ſsan. eccle. & ibi gloſsſs. in verbo. tranſsla tionum.
c ¶ Prendando. 1. capiẽdo, ſseu retinendo rẽ loco pignoris quouſsque de tributo fuerit ſsatiffactũ, vt tradit Hoſstiẽ. in ſsumma. de immu. eccleſs. §. à quibꝰ muneribus. col. 1. ita intelligẽs. l. ſsi diuina. C. de exacto. tri bu. libr. 10. dicit & Io. And. in. ca. verũ. de foro compet. ꝙ ſsi eccleſsia non ſsubierit onera impoſsita, ꝙ licet laico donatori ſsua authorita te rẽ capere ar gu. c. verũ. de condi. appo. & vi. quæ dixi. S̈. eo. i.l. 51. in gl. ſsuꝑ verbo por razon de ſsus perſsonas.
¶ Lex. LVI.
Sunt etiã clerici circa iuriſs dictiõem priuilegiati, ꝗa cauſsa ſspiritua lis eſst per iudicẽ eccleſsiaſsticũ decidenda, vt decimarũ, primitiarũ. oblationũ, ele ctionis prælati, matrimonij, legitimatiõis, iuriſspatronatus, ſsepulturę eccleſsiaſsticæ, prębendarũ excõicationis, ſsuſspenſsionis, interdicti, limitationis diœceſsis, cuius prouinciæ, vel diœceſsis eccleſsia ſsit. & ſsu per articulis fidei, ſsacramẽtis eccleſsiæ, vel alia ſsimili cauſsa. h.d.
d ¶ De diezmos. Adde. c. tua. de decimi.
e ¶ De caſsamiento. Cap. 1. 10. diſst. c. cauſsam matrimonij. de offi. delega. c. 1. in fi. de conſsan. & affini. c. inter corporalia de tranſsl. ep̃i vel elect.
f ¶ Legitimo, o no. Adde. c. lator qui fil. ſsint legiti. c. tuã. de ordi. cogni. & quid ſsi quęſstio. ſsit in iudicio poſsſseſsſsorio, & opponatur de illegiti mitate. vi. in. c. cauſsam quæ. el. 2. qui fil. ſsint legi.
g ¶ Election. Vid. de electio. per totum. &. 96. diſst. in. ca. bene quidem. & per totum &. 11. q. 1. c. 2. de iudi.
h ¶ Derecho de patronazgo. Vid. in. c. quanto. de iudi.
i ¶ De las ſsepulturas. Intellige ſsiue agatut actione reali, pro ipſso vſsu fu neris, vel perſsonali ex promiſssione, vt declarat Abb. in. c. quanto. in fin. de iudi. licet Anto. ibi voluit, ꝙ ſsi agatur perſsonali, poſsſset iudex laicus cognoſscere. opinionẽ Abb. tenet ibi Decius. & huic opinion fauet iſsta. l. gñałr diſsponẽs tã in iure patronatꝰ quã in iure funerãdi.
k ¶ De los beneficios. Vid in. c. 2. de iudi. & de præbẽ. per totum. & in. ca. contingit de arbitris.
l ¶ De qual obiſspado. Adde. c. 1. 10. diſstinct.
m ¶ Sobre los articulos de la fe. Adde. c. quotiens. 24. quæſst. 1. &.c. maiores. de baptiſs.
n ¶ Los ſsacramentos. Adde. cap. certũ eſst. 10. di ſstin. &. c. 2. de indictis.
o ¶ Semejantes. Vt in cauſsa monachationis, vel alia q̈cũq; ſspirituali cauſsa.
¶ Lex. LVII.
In cauſsis temporalibus cle ricus cõuenitur corã iudice eccleſsiaſstico: niſsi in cau ſsa feudi, i qua cõuenitur co rã feudi dño: ſsed & clericus laicũ corã iudice cõuenit ſseculari corã quo reſspõdebit clericus, ſsi reconueniat̃. Itẽ & corã iudice ſseculari clericus proſsequitur cauſsam ceptã cõtra laicũ, cuiꝰ hæres eſst. Itẽ in cauſsa euictionis clericꝰ venditor defendit empto rẽ laicũ corã iudice ſseculari. h.d.
p ¶ Vn clerigo cõtra otro. Adde. c. 1. &.c. ſsi diligenti. de foro cõpe. & in authen. Vt cleri. apud prop. epiſsc. coll. 6. & auth. clericos. C. de epiſsc. & cleri.
q ¶ Que gela dio. Adde. c. cæterũ. de iudi. &.c. ex tranſsmiſsſsa. de foro comp. & vid. l. fi. tir. 26. 4. par. & quę ibi dixi. & iſsta eſst cõis doctorũ opinio quã Barbatius niſsſsus fuit impugnare in. d.c. cæterũ de iud. per aliqua fundamenta non multũ vrgentia, & eius opinio, eſst contra tex. expreſsſsum. in. d.c. ex tranſsmiſsſsa. & motiuis Barba. rñdet Franciſs. Curtius. in ſsuo tracta. feudali. parte. 7. ver. circa iſstã ſsecũdã regulã. & ibi ſsi volueris poteris in princip. illius ſseptimæ partis videre. 12. limitationes ad iſstã regulã in quibus dñs feudi non erit iudex. dixi aliquas. in. d. l. fi. ſsed an in bonis patrimonialibus tẽporalibꝰ quæ habet clericus, ſsubditus erit principi ſseculari, in cuius regno tenet bona? videtur, quòd non, quia in talibus bonis gaudet clericus priuilegio fori, vt tradit Oldrald. conſsil. 83. incipit an epiſscopus Abb. in cap. qualiter el. 1. de iudi. & in cap. conſstitutus. 1. not. de in integr. reſstit. & Marianus Socin. in. c. ſsane. de foro compe. & facit. l. decernimus. C. de ſsacro ſsanct. eccleſs. Abb. etiam in. c. eccleſsia Sanctæ Marię col. antepe. de conſsti. dicit, ꝙ ſstatutum laicorum nõ põt diſsponere ſsuper bonis patrimonialibus clericorũ: nam hęc ſsecundũ eũ nõ ſsubijciunt̃ foro laicorũ Bal. etiã in. l. ſsi ꝗs presbyter. C. de epiſsco. & cleri. vult, ꝙ ſsicut. per ſsententiam iudicis bona clerici non poſssũt applicari fiſsco impe rij: ſsic neque per ſsententiam legis: ſsi tamen clericus impediret iuriſsdictionem principis ſsecularis poſsſset iudex ſsecularis punire clericos, non in perſsonaim: ſsed in bonis tex. cum. gl. & ibi Paul. de Caſstr. poſst Guiliel. in. l. addictos. C. de epiſsc. aud. vide in iſsta mate. que tra dit Guilielm. Benedictꝰ inrepe. c. Raynũtius de teſsta. iparte & vxo rem nomine adelaſsiam in tertia deciſsione ad finem, vbi tradit de bonis feudali bus, in quibꝰ clericus recognoſscit ſsuperioritatẽ prin cipis ſsecłaris.
¶ An aũt princeps ſsecularis poſssit clericos delinquentes de ſsuo territorio expellere videas Bal. in. §. ſsi clcricus. de pace. tenẽ. & eius viola. vbi tenet, quòd non Gui lielm̃. Benedictus in repe. c. Raynuntius de teſsta. in verbo, & vxorẽ nomine adelaſsiam in. 2. deciſsione allegat in contrarium. & quicũq;. C. de epiſsco. & cleri. per quem tex. dicit, ꝙ curia Regis Franciæ pro criminibus læſsę maieſstatis, falſsæ monetæ, fractionis ſsaluæ guardiæ regiæ bannit clericos de regno quotiens delinquendo reipublicæ officiunt: ſsed periculoſsa ſsunt iſsta, & cauenda & remittendi ſsunt iſsti ſsuo iudici. vt dicit Bal. vbi ſsuprà, & vide. l. 59. &. 60. j. eodẽ.
a ¶ Ante el juzgador ſseglar. Adde. c. ſsi clericus laicum. & in. ca. cum ſsit generale. de fo. compe. c. experientię. 11. q. 1.
b ¶ Alli deue reſsponder. Habes hic, ꝙ in cauſsa reconuentionis clericus reſspondet coram iudice ſseculari. & iſsta eſst communis opinio etiã inter Doct. iuris canonici, & ciuilis, vt tradit Decius in. cap. atſsi clerici. in principio numero. 25. de iudi. & iſstam opinionem tenet gloſs. in. c. conuenior. 23. quęſstione. 8. & ſsecundùm Ioan. Andr. in. d.c. atſsi clerici. hanc opinionẽ approbat antiqua conſsuetudo, & licet Abb. ibi teneat cõtrariam opinionem poſst alios per eum ibi relatos ipſse tamen ibidem col. 11. fatetur, quòd cum iſste caſsus reddatur valde di ſsputabilis, ex tantorum doctorum opinionibus, attendenda eſst cõ ſsuetudo, quæ eſst optima legum interpres. l. ſsi de interpretatione. ff. de legibus. c. cum dilectus. de conſsue. limita tamen iſstam. l. & communem concluſsionem, niſsi reconuentio fiat ſsuper cauſsa ſspirituali, vel annexa ſspirituali: tunc enim remittenda eſst talis cauſsa ad iudicem eccleſsiaſsticum. c. tuam. de ordi. cogni. c. lator qui. fil. ſsint legi. gloſsſs. in capitul. cuius in agendo. 3. quæſstione. 8. Innocent. & communiter Docto. in capitul. primo. de mut. peti. Abb. in dict. capitu. atſsi clerici in principio. colum. 7. Item limita, niſsi reconuentio fieret de crimine etiam ciuiliter per text. in capitul. vnico. de cleri. con iu. libr. 6. & tenet Ioan. Andr. & quaſsi communiter canoniſstæ in. d. capitul. primo. de mut. petitio. Abb. in dict. capitul. atſsi clerici. col. 8. vbi decius. in dict. numero. 25. dicit iſstam eſsſse communem opinio nem, & reprobantur gloſs. quæ contrarium voluerunt, quando de crimine ageretur ciuiliter ad pœnam pecuniariam in capitul. multi. 2. quæſstione prima. & in dict. capitul. at ſsi clerici. in principio. Itẽ limita niſsi laicus iniuriaretur clerico ſsuper aliquo, vt ipſse conuentus à clerico corã iudice ipſsius laici, poſssit clericũ corã ipſso iudice re cõuenire, ꝗa talis fraus ſsibi non debet prodeſsſse. l. 2. §. ſsed ſsi agant. ff. de iud. c. relatũ. §. ad hoc. de iur. patro. et tenet. ſspecula. tit. de recõuẽ tio. §. 1. ver. quid ſsi laicus. imo & ſsi iſstud non fieret in fraudẽ, vult Bald. in. c. 1. de contro. feud. apud pares. ter. ver. Item eſst iſsta gl. in ar gumentum. ꝙ ſsi clericus agat de iniuria ſsibi illata, vel de furto, vel alio maleficio, ꝙ non poſssit reconueniri coram iudice laico, ex eo quòd nullus priuilegiatus agens de iniuria, vel furto, vel alio maleficio ſsibi illato poteſst reconueniri coram alias non ſsuo iudice, per text. in. d. §. ſsed ſsi agam. vnde & iſsta erit alia ſsolemnis limitatio ad iſstam. l. & opinionem communem: vt procedat quando ageretur per clericum de contractu, vel teſstamento, vel dominio alicuius rei, non quãdo ageret de iniuria ſsibi illata, vel furto, vel alio maleficio. ſsuper quo tu cogita: quia ſspecula. tantum vult hoc procedere quan do fit in fraudem & vide Bal. in auth. et conſsequẽter. colũ. 3. ver. ꝗd ſsi clericꝰ. de ſsent. & interlo. om. iud. vbi in effectu ponit quaſsi oia q̃ dicta ſsunt & tenet idẽ qđ. in. d.c. 1. de controuer. feud. apud par. ter.
c ¶ Demanda contra aquel lego. Id eſst, ſsilite cepta cum laico moriatur laicus cui clericus ſsucceſssit, quòd tranſsit inſstantia in ipſsum clericũ, & tenetur reſspondere coram indice laico. coram quolis cæpta fuit: & quòd iſste ſsit verus ſsenſsus huius literæ patet cum dicit ha demanda, cõtra aquel lego, nam ſsi laicus ante litem motam mortuus eſsſset nõ poterat dici, quòd laicꝰ impeteretur, quia neq; petitio neq; ꝓceſsſsus fundari poſsſset contra mortuũ. l. de qua re. §. cum abſsentẽ. ff. de iudi. l. in ſsumma. ff. de re iudi. l. pen. ff. quæ ſsen. ſsine appe. reſsci. l. cum quaſsi. ff. de fideicõ. liberta. l. 15. titulo. 22. 3. par. vt ergo iſsta verba poſssint procedere, de bet intelligi, ꝙ iſsta lis mota fuit contra laicũ viuentẽ, & ꝙ i iſsto ſsen ſsu capi đ beat iſsta litera facit. l. 23. & ibi dixi. S̈. eod. reprobatur ergo hic ſsecundùm iſstum intellectũ opi. Ant. de But. & Abb. i.c. ꝗa gu. de iud. qͦs ſsequit̃ ibi deciꝰ, & tenet etiã ibi Io. de Imo. Bal. & Sali. in. l. 1. C. ſsi pend. app. mors. inter. Ang. in. l. tã ex cõtractibꝰ. ff. de iud. Feli. in. d.c. ꝗa gu. & apptobat̃ opinio cõrraria quã tenuit Ang. & Pau. de Caſst. in. l. hæres abſsens. ff. de iud. Io. de Imo. in. l. ſsi eũ. co. pe. ff. de fideiuſsſs. Frãciſs. de Are. & Barba. in. d.c. ꝗa Gu. Pau. de Caſst. & Lud. Roma. in. l. ſsi cõ ſstãte. §. fi. ff. ſsolu. mat. dicere aũt, ꝙ hęc lex, velit, ꝙ etiã lite nõ cepta cũ laico defuncto, hęres clericus conueniat̃ corã iudice ſseculari, eſst dicere ꝗd abſsurdũ, & cõtra cõcluſsionẽ, omniũ Doct. Bar. & aliorum in. d.l. hæres abſsens in princi. ff. de iud. gl. in. c. clericũ nullus. 11. q. 1. & canoniſstarũ in. d.c. ꝗa Gu. & cõtra tex. in. c. 2. &. 3. &.c. experiẽtię. 11. q. 1. neq; teſstator poſsſset grauare clcricũ hæredẽ ſsubijciẽdo eũ iudi ci ſseculari, ſsecũdũ Bal. in. l. 2. C. vt in poſsſs. lega. et ad. l. hęres abſsens. in princi. teſspondẽt Docto. ꝙ intelligat̃ de priuilegio ſspeciali, non de priuilegio clauſso, in corpore iuris, ꝓut eſst iſstud: vel põt aliter rñderi, ſsecũdũ Archid. poſst Io. de fan. ꝙ illa. l. loquit̃ de priuilegio loci ꝑ qđ vellet eximi à loco, nõ de priuilegio ꝑſsonæ. ꝙ patet ex verbis ibi poſsitis, ibi & vbi, q̃ localiter ponunt̃. Pręterea ibi loꝗt̃ de ꝓprio priuilegio, & clericorũ priuilegiũ nõ eſst ꝓpriũ: ſsed totiꝰ ordinis, & qđ Alber. refert. in. d.l. hęres abſsens. determinatũ fuiſsſse pergami ꝑ anti quos, ꝙ clericꝰ ſsuccedẽs laico cõueniri poſssit corã iudice ſseculari ꝓ contractibus laici, cui ſsucceſssit nõ põt ſstarc cũ ex eo, ꝙ bona laici iã ſsunt cõmixta cũ patrimonio clerici, non dicunt̃ iã bona defuncti. l. ſsed ſsi plures. §. filio. ff. de vulg. & pupil. l. 1. §. veteres. ff. de acꝗ. poſs. vñ actor debet ſsequi forũ rei, & nõ eſst rõ cur ab iſsta rła recedere debea mus, verba igit̃ huius. l. reſstringẽda ſsunt & intelligẽda qñ lis fuit cæpta cũ defuncto, vt dixi, & ſsatis eſst, ꝙ in hoc operent̃, in caſsu vbi tan ta diuerſsitas eſst inter Doct. vtriuſsq; iuris, & ꝑ hoc poſsſset dici, ꝙ inſstãtia litis ſsuꝑ bonis maiorię cępta cũ defuncto laico, trãſseat in cleticũ ſsuccedẽtẽ in maioria ꝑ. S̈. dicta, & ꝑ tex. & ibi Pau. de Caſs. in. l. ſsi eũ hominẽ. ff. de fideiu. l. ſsi operarũ iudicio. ff. de op. liberto. in cõtra riũ, tñ facit. d.l. ſsi cõſstãte. §. fi ff. ſsol. mat. ſsecũdũ. intellectũ. Bart. ibi cũ talis clericus habeat iudicẽ ꝓpriũ, et ſsic locũ debeat habere, qđ hr̃ in c. clericũ. 11. q. 1. iſsta. l. partitarũ multũ facit pro prima parte aduerte etiã, ꝙ And. de Iſser. tit. q̃ ſsunt rega. in parte cõtrahẽtiũ inceſstas nuptias. co l. 2. dicit, ꝙ ſsi agat̃ cõtra tenẽtes bona ꝓdiroris vt cõfiſscẽtur dño tẽporali cui erat ſsu bditꝰ & tenẽs bona proditoris erat clericus, ꝙ ſsecłaris iudex cognoſscat. arg. l. manicheos. C. de hęre. &. §. ꝑ cõtra riũ. inſsti. de hęre. q̃ ab inteſst. def. qđ dictũ vr̃ carere rõne & iuridico fundamẽto, ꝑ. S̈. dicta: niſsi forte clericꝰ nõ cõtradiceret, & fateret̃ bo na eſsſse ꝓditoris, aduerte ẽt ꝙ Bal. in, l. fi. C. de edict. diui. adri. tolle. i ver. ſsed hic q̃rit̃, dicit, qđ ſsi ſsunt plures poſsſseſsſsores hęreditatis, quibꝰ vniuerſsiliter deberet offerri li bellꝰ, ꝙ ſsi oẽs eſsſsent laici excepto vno qui eſsſset clericus, ꝙ debebit agitare iudicium corã iudice ſseculari.
d ¶ Ante quien faze la demãda al lego. Adde. l. vẽditor. ff. de iud. & gl. i.c. clericũ nullꝰ. 11. q. 1. & Abb. in cap. fi. de emp. & vẽd. & vid. latè & eleganter per Socinum in conſsi. 91. 3. volumi. Incipit caſsus, ſsuper quo cõſsiliũ poſstulat̃ in. 7. dubio, vbi in hoc cõcludit idẽ ꝙ hr̃ i iſsta. l. et in telligit gl. d.c. clericũ nullus. ita vt nõ ſsit in hoc cõtraria, ꝓut à ꝗbuſsdã allegat̃: aliꝗ em̃ allegãt illã gl. ꝙ clericꝰ veniens ad defenſsionẽ rei, trahit actorẽ corã iudice eccleſsiaſstico, ꝓut fuit Io. de pla. in. l. 2. C. de ſsuarijs, et ſsuſscepto. lib. 11. Pau. de Caſst. vbi refert ſspecula. in. dicta lege venditor. ff. de de iudi. in ſsenſsu verò contrario allegat eam Abb. in. d.c. fi. ver. ſsed eſst dubium notabile.
¶ Lex. LVIII.
Cauſsa hæreſsis, ſsimonię, vſsurarum, periurij. adulterij ad ſse parationem thori diuortij, ſsacrilegij, pertinet ad iuriſsdictionẽ eccleſsiæ. h.d.
a ¶ Heregia. Iſstud eſst merè eccleſsiaſsticum crimen, & in eo iudex ſsecularis ſse non intromittit, reſspectu cognitionis: reſspectu tamen executionis, ad petitionẽ eccleſsię: ſsic. vt in ca. vt inquiſsitionis. §. ꝓhibemus. de hæ reti. lib. 6.
b ¶ De vſsuras. Suꝑ hoc fuit triplex opinio, prout tra dit Feli. in. ca. cum ſsit generale. de foro compe. còl. 2. prima, ꝙ huius criminis cognitio ſsem prr ſsit eccleſsia ſstica, niſsi eſsſset q̃ſstio de ſsolo calculo: hanc tenet Bald. in l. qͦtiens. C. de iudi. Anch. in clementina. 2. eod. titu. glo. & Imol. in. d. c. cum ſsit. Secunda. quòd ſsemper ſsit mixta. hanc tenet Salic. in. l. eos. §. fin. C. de vfur. arcnid. in. c. quid dicam. 14. quæſst. 4. & alij ibi relati à Feli. in. c. cũ ſsit. Tertia, quòd cognitio ſsit mixta ſsolùm vbi eſst quæſstio facti quam tenet Bart. & multi alij quos ibi videbis per Feli. & ab iſsta, ſsecundùm Felin. non eſst tutum recedere per ea, quæ ibi latè traduntut per eum.
c ¶ De ſsimonia. Allegat Ioan. Andr. de ſsimo. per totum. hoc crimẽ vult Abb. in. d.c. cum ſsit generale, quòd ſsit merè eccleſsiaſsticum, & ſsecularis de eo non poſssit ſse intromittere: quia ſsimonia dicitur hæreſsis. 1. quæſst. 1. c. altare &.c. quoniam. de ſsimon. & quia originem prohibi tionis habet ab eccleſsia. Ioan. de Imo. in. d.c. cum ſsit. dicit, quòd ſsecularis poteſst punire ſsimoniacum, lata ſsententia ab eccleſsiaſstico, quem ſsequitur. Ioan. de Ana. in rubrica. de ſsimo.
d ¶ Perjurio. Procedit ſsecundùm Abb. in. d.c. cum ſsit. co. 9. ſsiue agatur de iuramẽto reſspectu fori pœnitentialis, ſsiue de remiſssione vinculi iuramentalis, ſsiue dubitetur, an ſsit licitum vel illicitum, & ſsic ſseruãdum, aut non ſseruandum: in his enim cognitio tantũ ſspectat ad iudicem eccleſsiaſsticum. Si tamen agatur ad pœnam tranſsgreſssionis, dicit, ꝙ vterq; poteſst eſsſse iudex, idem ſsi agatur, vt iuramentum ſseruetur, vel de eo excipiatur, & iuramentum eſst validum ſsecundùm vtrunq; ius. Sed eo caſsu, quo iuramentũ, de iure ciuili non producit actionem neq; exceptionem cognoſscit eccleſsiaſsticus. Item & ſsecularis tenetur in hoc ſsequi ius canonicum. videas ibi latius per eũ & de alijs in materia iſsta, & ibidem per Felin. col. 5. 6. &. 7.
e ¶ Adulterio. Sequitur iſsta. l. opinionem. Ioan. And. de qua per eum in. d.c. cum ſsit generale, & in. c. cum. c. laicus. de foro compe. in. 6. ꝙ tunc crimen adulterij dicitur eccleſsiaſsticum, quando agitur ad ſseparationem thori matrimonialis. tene menti, quia Abb. in. d. ca. cũ ſsit col. 10. vult, quòd etiam eccleſsiaſsticus poſssit punire adulterium, quatenus agitur ad aliam pœnam citra ſsanguinem. allegat. c. de benedicto. cum glo. 32. quæſstio. 1. &.c. 1. de offi. ordina. opinio. Io. And. tenet Ang. In authentica. ſsed hodie. C. de adulte. confert quod dicit beatus Cnriſsoſst. 2. libro de ſsacerdotio col. 4. ibi neq; enim nobis facultas tanta à legibus data: ad delinquentes coercendos. & c.
f ¶ Sacrilegio. Adde dict. cap. cum ſsit generale. vbi quòd iſstud crimen eſst mixti fori & ex rcmiſssione quam facit iſsta. l. ad titu. 18. j. eod. & ſsignanter ex. l. 3. ad fin. illius tituli videntur in multis comprobari dicta Innocen. in dict. capitulo. cum ſsit. qux latius proſsequitur ibi Abb. colum. 3, 4. &. 5. &. 6. videlicet quando interuenit fraus, vel nullitas ſsuper contractu rei eccleſsiæ, quia & iſsti fraudantes eccleſsiã, poſs ſsunt dici malefactores eccleſsiæ iuxta dictum capitul. cum ſsit. niſsi di cas, quòd iſsta. l. & illa, loquantur quando interuenit vis, ſseu violentia intrando res eccleſsiæ, dicta Innocent. & Abba. approbantur à multis: licet enim de re eccleſsiæ, vel clerici, laicus conueniatur corã ſseculari, ſsecundum communem opinionem Doctorũ cõtra Abb. in capitul. ſsi clericus laicum. de foro competen. tamẽ in caſsibus ſspecialibus habentibus rationem ſsacrilegij vel quaſsi ſsacrilegij volunt. Innocent. & ſsequaces, quòd etiam cõueniatur coram eccleſsiaſstico.
g ¶ De la ygleſsia. Quid ſsi inuadantur bona clerici Abb. in dict. capit. cum ſsit. vult eſsſse idem, & dicit eſsſse caſsum in capi. ſsi militer. 16. ꝙ 1. & in capit. ſsi quis de potẽtibus. 24. quæ ſstione. 3. & ꝓcedet hęc opi nio ſsine ſscrupulo, ſsi talis inuaſsio ſsapiat ſsacrilegiũ, vt ſsi in inuaſsiõe inferatur violentia perſsonæ, vt in. l. 3. j. titu. 18. ea. par ti. alias ex ſsola inuaſsiõe re rũ clerici, non committitur ſsacrilcgium, ſsecundùm Archid. poſst Hugo. in dict. capitul. ſsimiliter. ceſssãte vero ſsacrilegio moderni Docto. vt refert Feli. tenent, quòd nõ debeat ad clericorum bona hoc extendi. dicit tamen Felin. quòd ad dictũ, capitul. ſsi quis de potentibus, non poteſst reſsponderi, niſsi forte dicas, quòd cum ibi dicit clericum ſspolia uerit intelligatur inferendo violentiam perſsonæ ſsed eſst diuinatio ad illum text.
h ¶ Eſstos pleytos. Non dicit, & de conſsimilibus, prout dixit gl. in dict. c. cum ſsit generale, & dixit. l. 56. S̈. eo d. Abb. ibi addit crimen falſsi in li teris apoſstolicis. cap. ad falſsariorum. de crimi. falſsi. dicit tamen, ꝙ et iudex ſsecularis poterit punire. Petrus de Ancha. vt refert Ioan. de Ana. in. d.c. ad falſsariorum. tenet contrariũ: imo ꝙ punitio ſspectet tantum ad ſsecularem Ioan. de ana. concord. ꝙ reſspectu pœnæ legitimæ ſsit punitio indicis ſsecularis: reſspectu excommunicationis ſsit eccleſsiaſsticæ, addit Abb. & crimen ſsortilegij, etiam pacis fractæ, & concubinatus, & quando delictum concerneret ſstatum totius chri ſstianitatis, vt aſsſsaſssinatus, vt in capit. 1. de homi. in. 6. Item Felin. ibidem. 8. &. 9. col. addit alios caſsus de epiſscopo viſsitante. Item crimen blaſsphemiæ, & de crimine ſsodomiæ vi. ibi per eos. & an punitus de crimine in vno foro, poſssit puniri in alio. vi. Abb. in cap. tuę. de pro cura. Ioan. de Imo. in cap. primo. de off. ordina. Bal. in. l. cunctos po pulos. in lectura. C. de ſsumma trini. & fid. catho. tu conſsidera, quòd l. iſsta partitarum caſsus in ea expreſsſsos dicit decidi poſsſse per iudicẽ eccleſsiaſsticum vnde videtur voluiſsſse, quòd de alijs non ſse intromittat ratione peccati: nam quod dicitur, quòd ratione peccati cognoſs cat eccleſsia, intelligitur quoad diffinitionem peccati: nam multa iu dicat eccleſsia fore peccata, & in multis caſsibus in quibus ſseculares, & mundani contrarium iudicarent. Item, & ad eccleſsiam pertinet pœnitentiam dare, & ſsic per conſsequentiam cogere ad ſsatiſsfactionem: quia non dimittitur peccatum. &c.c. cum tu. de vſsur. alias cognoſscet iudex ſsecularis principaliter de ſsatiſsfactione temporali, ſsi ſsit quæſstio inter laicos, vel ſsi clericus impetat laicum. ita tradit Hoſstien. in ſsumma. de foro compe. ver. ex pręmiſssis ad finem. videmus tamen in practica indices eccleſsiaſsticos cognoſscere etiam contra laicos de blaſsphemijs, de diuinationibus, & ſsortilegijs, quę tamẽ cri mina non continentur ſsub hac. l.
¶ Lex. LIX.
Rex aut princeps ſsecularis per Cardinales requiſsitus poteſst antipa pam damnificare. Item hęreticos & ſsciſsmaticos, & per annũ in excommunicatione exiſstentes, & quoſscunq; alios clericos delinquentes inſsequi, & arcere ad requiſsitionem iudicis eccleſsiaſstici. h.d.
i ¶ En algunas coſsas. Ortũ habet hæc. l. à notatis ꝑ gl. in. c. principes ſseculi. 23. q. 5. quã gl. allegat ꝓ notab. Alex. cõſsi. 8. volu. 1. & Guiliel. Benedictus. c. Raynũtius. de teſsta. in verbo ſsi abſsq; liberis moreretur. la. 2. fo. mihi. 337. col. 4. vbi ipſse ponit alium caſsum. vid. etiam ſspecu. titul. de compe. iud. aditio. §. 1. col. 2. ver. in quibuſsdam.
k ¶ Para ſser apoſstolico. Adde cap. ſsi quis pecunia. 79. diſstinct.
a ¶ Catholica. Adde. c. quo iure. 8. diſs. &.c. neq; licuit. 17. diſs. &.c. 1. 23. q. 5.
b ¶ Deſsacuerdo. Adde. c. deliguribus. 23. q. 5. &.c. vnicũ de ſsciſsmati. li. 6.
c ¶ Deſspreciar la deſscomunion. Adde glo. in. d.c. principcs ſseculi. &.c. rur ſsus &.c. quicunque. 11. quæſstione. 3. capit. excommunicamus. el. 1. §. qui autem. de hæret. adde Hoſstiẽ. in ſsumma. de clerico excominu. §. 1. ver. & ſsi in ſsententia con tumaces. & vi de. l. 32. titulo. 9. j. ea. part. & q̃ ibi dixi.
d ¶ Segun manda ſsanta egleſsia. Vid. in. d. ca. principes. & cap. eos. 22. di ſstinct. cap. Adrianus. 63. di ſstinct. cap. ex communicamꝰ. §. moneãtur de hæreti. cap. 1. de offi. ordin.
¶ Lex. LX.
Clericus falſsans bullam apoſstolicam, aut ſsuum epi ſscopũ improperãs, & ei eſst innobediens, vel ſsi vitę eius inſsidiatur. Itẽ in hæreſsim re lapſsus degradatur, & per iudicem ſsecularem punit̃, vt laicus, & ſsi falſsat literas, aut ſsigillũ regium, degradatur, & impreſssione cali di ferri in facie expellitur ab eiꝰ regno. hoc dicit.
e ¶ Falſsando. Or tũ habet hæc. l. à notatis, ꝑ glo. in. cap. ad abolẽdam. de hæret. ad quã quotidieſsit re miſssio ſsecundùm Abb. in cap. atſsi clerici. in princip. col. 14. de iud.
f ¶ Carta del apoſstolico. Vi. i.c. ad falſsariorũ. de crimi. falſs.
g ¶ Darlo luego. Clericus degradatus ſstatim efficitur de foro ſseculari, vt hic & in. c. nouimus. de verbo. ſsignifi. vbi notat Abb. c. ſsecundo. de penis. lib. 6. ſsecus in depoſsito. vt. j.l. proxima & degradatio ęquiparatur vltimo ſsupplicio. vid. Abb. in. ca. quod ſsedes. de offic. ordi. col. antepenul. & qualiter fiat degradatio clerici vid per Specu. tit. de accuſsa. §. ſscđo loco videndũ. vbi & videbis qualiter fiat reſstitutio degradati. & vi. quę habentur in. c. felix. cum ſsequenti. 15. q. 7. & in cap. degradatio. de pœnis. lib. 6.
h ¶ Seyendo delante. Vid. in. d.c. nouimus. de verbo. ſsignifi.
i ¶ Rogar. Vid. in dict. cap. nouimus.
k ¶ Denoſstaſse a ſsu obiſspo. Adde. c. ſsi quis ſsacerdotum. 11. quæſstione. 1. gl. in dict. c. ad abolendam. in verbo relinquatur. & glo. in. c. fi. de teſst. cogend. glo. tamen in. c. cum non ab homine. de iudi. dicit illud. ca. procedere in incorrigibili. & idem voluit in. d.c. nouimus. de verb. ſsignifi. & glo. in. c. ſsi qui. ſsunt. 2. q. 7. & iſsta pars tanquã mitior cõiter approbatur per Doct. in. d.c. fi. de teſsti. coge. & in. d.c. cum non ab homine: quia durum eſst dicere, quòd propter homicidium. non tradatur curiæ ſseculari, vt in. d.c. cum non ab homine, & quod pro pter ſsimplex conuitium illatum epiſsco potraderetur immediatè, ſse cundũ Abb. in. d.c. atſsi cle rici. in princi. co. 15. neq; obſstabit dictũ. c. ſsi quis ſsacerdotum. cũ dicir, moxdepo ſsitus curie tra dat̃: ꝗa dictio illa (mox) qñ que intelligit̃ cum interual lo. l. ſsed, & ſsi conditione. §. ſseruꝰ. ff. de hæ red. inſsti. ca. 1. vbi glo. in ver bo mox. 20. q. 2. decius in d.c. atſsi clerici
l ¶ Lo aſsechaſsſse. Vid. in. d.c. ſsi quis ſsacerdotum. & in. ca. accuſsatoribꝰ. 3. q. 5. &, vt dixi, in. l. proxima. ad hoc, vt iſste degradatus tradat̃ curię ſseculari, de bet pręcedere incorrigibilitas, & ſsic intelligũt Docto. cõiter dictũ. c. ſsi quis ſsacerdotum. vid. q̃ dico. j.l. ꝓxima. in gl. magna. dicit etiã Bal. in. l. 1. §. cũ patronꝰ. ff. de offic. præfect. vrb. ꝙ miles cõſspirator de gradãdus eſst, & conſspirato rũ domus deſstruũtur. §. cõ uenticulas, & ibi Bal. de pace. iur. firm.
m ¶ E ſse dexaſsſse. Et ſsic loquitur hic in hęretico relapſso, qui degradatus ſsine vlla audientia traditur curiæ ſseculari. c. ſsuper eo. de næreti. lib. 6. & in. c. ac cuſsatus. eod. titul. & vi. in. c. ad abolendam eo. tit.
n ¶ Que tornaua. Vi. i.d.c. ad abolẽdã. de hæreti. &.c. ſsuꝑeo. eo. tit. li. 6.
o ¶ Carta, o ſsello del Rey. Concor. cum. c. ad audientiã de crimi. falſs.
p ¶ Degradado. Degradatiõe verbali nõ actuali Abb. i.d.c. ad audiẽtiã.
¶ Lex. LXI.
Si clericus deponatur pro furto, homicidio, periurio, vel alio ſsimili crimine, non debet tradi ſseculari foro, ſsed viuar, vt clericus, & vt talis eccleſsiæ forũ ſsortiat̃ quòd ſsi fuerit incorrigibilis, & iterum delinquat, ita vt corporalẽ pœnam mereatur dimittit eum eccleſsia, vt per iudicem ſsecularem puniatur. h.d.
q ¶ A degradar. De depoſsitione intellige non de actuali degradatio ne: nam quandoque appellatione degradationis intelligitur. de de poſsitione verbali Abb. & Docto. in. c. ad audientiam. de crimi. falſs.
a ¶ En furto. Habes hic, ꝙ crimen furti, homicidij, vel periurij, inducit depoſsitionem. idem habes in cap. cum non ab homine. de iudic. de quo. l. iſsta ſsumpta eſst. & intellige niſsi furtum eſsſset paruuim: quia tũc non eſsſset deponẽdꝰ. Abb. in cap. tuę: de pœnis.
b ¶ Homicidio. ſsi tamen homicidiũ eſsſset quali ficatum poſsſset clericꝰ actualiter degradari, vt tra dit Abb. poſst Pet. de Anch. in. c. atſsi clerici. in princip. col. 16. de iud. idem Abb. in. c. 1. de homicid. in fin. & in ca. nouimus. de verborum ſsignificatio. Bald. in. d.c. cum non ab homine. Barba. cõſsilio. 65. col. 3. volu. 1. Feli. in. c. 1. col. 16. de conſsti. & in. c. inquiſsitionis. col. 2. in princip. de accu ſsa. Decius. in. d.c. atſsi clerici, in princip. col. 23. vbi dicit, ꝙ iſsta opinio habet magnam æquitatem vt delicta puniantur debita pœna. & di cit illam vidiſsſse ſseruari Florentiæ. Adde etiam Archie. Flo. 3. par. tit. 27. c. 4. col. fin. in fi. referentem temporibus ſsuis Papam Martinum tradidiſsſse curiæ ſseculari ſsacerdotem quendam, qui interfecerat ſsacriſstam. S. Petri, vt rapere poſsſset bona ſsacriſstiæ, qui fuit occiſsus per iudicem ſsecularem, quanuis iuris periti conſsuluerunt non eſsſse tradendum curiæ ſseculari, propter tale delictum, ep̃s etiã Calagurritanus hæc referens in ſsua praxi. crimina. canonica, addit & ſse audiuiſsſse à fide digno Doctore Pariſsienſsi, vidiſsſse eũ anno domini. 1530. Ep̃m Pariſsienſsem degradaſsſse quendam ſsacerdotem ad valuas maioris eccleſsix Pariſsienſsis, & tradidiſsſse eum curiæ ſseculari, eo ꝙ occiderat animo deprædandi rectorem cuiuſsdam oppidi habitantẽ, in Collegio Edueñ. cuius ille famulus fuerat ibiq; refert practicatam fuiſsſse Hiſspali iſstam opinionem anno Domini. 1536. cõtra quatuor religioſsos monaſsterij Sancti Auguſstini dictę ciuitatis, qui diabolica ſsuggeſstione decepti, prouincialẽ ſsuum occiderunt. Vide late ibi per eũ multa in hoc dicentẽ & referentẽ Arnaldũ Albert. in. c. quo niam. de hęret. lib. 6. col. 124. per multas col. examinantẽ quæſstionẽ iſstã, & tandẽ dicentẽ opinionẽ contrariã eſsſse cõmunẽ. Itẽ & Franciſs. de are. in. d.c. cũ nõ ab homine. dicit cõtrariã opi. cõtra Abb. & An cha. eſsſse cõem, quã & ipſse ſsequit̃ col. 9. Itẽ ibidem Decius dicens opi nionem cõem veriorem. & tandẽ ip̃ſse ep̃s Calagurritanus dicit ſsibi videri, ꝙ ſsi in aliquibus caſsibus ob immanitatẽ criminis, & ſscandalũ populi inde ſsecutũ viſsum fuerit iudicibus delegatis, vel ordinarijs, ſsequendã eſsſse opinionẽ Abb. & Ancha. ꝙ hoc poſsſset ſsolũ habe re locũ in clericis primæ tonſsurę tm̃, in ſsacerdotibus verò & in alijs clericis ſsacri ordinis, cẽſset ſsecundum cõem opinionẽ iudicandũ, vt poteris ibi latius videre per eũ q̃ diſstinctio an clericus ſsit in minori bus vel in ſsacris nullo iure ꝓbatur. forte motus fuit à ſsolitis in hoc fieri vt tradit Guiliel. Bñdictus in repe. c. Rainuntius de teſsta. ſsuper verbo & vxorẽ nomine adelaſsiam fo. mihi. 89. Placitũ mihi fuerat in qõne tã ardua & periculoſsa maiori ocio frui, vt ruminatis multũ fundamẽtis vtriuſsq; partis recte aliquid ex mea ſsnia dicere potuiſsſsem nunc in iſsto diſscurſsu non auderẽ à cõi opinione recedere, quãtñ limitarẽ in caſsu quo ꝑ inſsidias clericus etiã ſsacerdos occideret vel inſsidias parauerit ad occidendũ pontificẽ ſsuũ. per text. expreſsſsum in. c. ſsiquis ſsacerdotũ. 11. q. 1. quẽ tex. (vt. l. S̈. proxima dixi) gl. & doct. intelligũt data incorrigibilitate. mouent̃, quia durũ eſsſset ꝓ ſsimplici conuicio in prælatũ. clericũ actualiter degradari, & tradi curiæ ſseculari: q̃ ratio ceſsſsat in homicidio prælati facto ꝑ inſsidias & proditoriè. ex quo apparet in cauſsa illorũ monachorũ ciuitatis Hiſspalẽſsis recte fuiſsſse iudicatũ, cũ ille pater ꝓuincialis (illis ſsubditis) eſsſset loco ep̃i, vt tradit Abb. in. c. in ſsingulis. de ſstat. mona. & probat hoc etiã. l. S̈. proxima ibi, o lo aſsechaſsſse en qualquier manera por lo matar. Idem crederem ſsi ſsacerdos, vel alius clericus patrem ſsuũ, vel matrem occideret proditorie: quia ſsicut hoc voluit tex. in. d.c. ſsi quis ſsicerdotum. in patre ſspirituali, videlicet prælato. ſsic & in patre catnali: cui ita filius tenetur de iure gentium. l. veluti. ff. de iuſst. & iur. & ex præccpto decalogi, exemplo ſsaluatoris noſstri Ielu, de quo euangeli ſsta dicit & erat ſsubditus illis Marię virgini matri. ſs. & putatiuo patri Ioſseph, vbi Ambro. ſsuꝑ Lucã. Diſsce quid parẽtibus tuis debeas, & poſst pauca. tu matri debes pudoris iniuriam, virginitatis diſspen dium. partus periculum, matri longa faſstidia, matri longa diſscrimi na, cui miſserę in ipſsis votorũ fructibus maius periculũ eſst cũ edide rit quod optauit, partu abſsoluit̃, nõ timore. Quid anxios patres loquar pro filiorum profectu, & multiplicatos alienis vſsibus, cenlus, iactaq; agricolę ſsemina poſsterorũ ætatibus profectura, nonne pro his obſsequia ſsaltem oportet rependi? cur impio, pa tris vita proli xior & cõmu nitas patrimonij videtur an guſstior? hæc Ambro. & ꝗa in his magis eſst attendẽda ratio naturalis, quã ciuilis, vt in ſsimili dicit Inno. & extollit iſstam rationem Abb. in. c. 2. de regu. neque hæc videtur ad illum tex. extẽ ſsio: ſsed tacite cautum videtur. glo. notab. in. c. 1. de tempo. ord. lib. 6. & tacite cautũ intelligitur, quando eadem ratio reperitur Bal. in authentica. quas actiones col. 2. C. de ſsacr. ſsanct. eccle. l. à titio. in princ. vbi Iaſso. plura accumulat. ff. de verb. obli. & eadẽ rõne idem dicẽdũ in proditore patrię: quia in patria ſsunt parẽtes & etiã pontifex. l. ve luti. ff. de iuſst. & iur. liu. itarem etiã in caſsu. c. 1. de homi. lib. 6. per illũ tex. quem bene inducit Abb. in. d.c. atſsi clerici. papa enim ibi in ca ſsu illo dat poteſstatem laico, & facit eum ſsuũ iudicem. extra iſstos ca ſsus vel conſsulendus eſsſset papa, vel non recedendũ in iudicãdo à cõmuni opinione, & ſsi homicidiũ eſsſset à clerico per inſsidias factũ iuxta. c. 1. de homici. in volu. decretaliũ ex his q̃ Io. And. & cõiter Doct. antiqui ibi tradunt & tradit etiam Abulenſsis exodi. c. 21. ad finẽ vn de decretalis illa ſsumpta eſst, & pro cõi opinione ſsacit. l. iſsta partita rum ibi ſsizieſsſse otro maleficio, que no fueſsſse delos que ſson dichos en la ley ante deſsta. licet in puncto iuris opinio. Abb. & Ancha. eſst ſsatis ſsuſstentabilis. & ad. c. cum nõ ab homine, in quo Decius facit potiſssimũ fundamentum, reſsponderi põt ꝙ tex. ille cum dicit ſsuper quibuſscunq; criminibus eſst poſsitum in conſsultatione, non in deciſsione: nam in deciſsione ſsolũ dicitur in furto, vel homicidio, vel periurio, ſseu alio crimine fuerit deprehẽſsus, & dictio (alius) facit po ſsitionem eiuſsdem qualitatis: non grauioris. ca. ſsedes. de reſscript. & multum eſst ponderandũ, ꝙ papa in deciſsione non retulit illud ver bum ſsuper quibuſscunq; criminibus. & conuenienter quidẽ, quia pro crimine hæreſsis & falſsitatis literarum apoſstolicarum & homicidij prælati cautum eſst in canonibus clericum degradatũ curiæ ſse culari tradi vnde cautè papa in. d.c. cũ non ab homine. in deciſsione non dixit ſsuper quibuſscunq; criminibus.
c ¶ Como clerigo. Adde. dict. capitul. cum non ab homine. & capitul. dictum. 81. diſstinctione.
d ¶ No ſse quiſsiere caſstigar, e fizieſsſse algun mal. Videt̃ hæc. l. velle, ꝙ ex ſsola perpetrariõe alicuius delicti poſst depoſsitionẽ, iſste dieat̃ incorrigi bilis, & tradi poſsſset curiæ ſseculari, quod ſsecundũ Abb. viſsus fuit vel le Anto. in. d.c. cũ nõ ab homine. Abb. tñ ibi. col. 9. tenet hoc nõ eſsſse verũ cũ talis incorrigibilitas debet elici per modũ in. d.c. traditũ. vñ ſsunt tres gradus pœnę. primus, ꝙ deponit̃ ſsecũdus, ꝙ ſsecuta incorrigibilitate excõicat̃. tertius, ꝙ anat hematizat̃: niſsi reſsipiſscat poſst excõicationẽ: & ſsi tunc velit redire, & pœnitentiã agere adhuc eſst ſsub protectione eccleſsiæ & li contẽnit oẽs iſstos tres gradus, tunc cõprimitur per iudicẽ ſsecularẽ, & ſsic incorrigibilitas nõ elicit̃ ex ſsimplici iteratione, delicti & dicta Abb. ſsequitur ibi Decius col. fi. intellige ergo iſstam. l. no ſse quiſsieſsſse caſstigar. ſs. præcedentibus illis quæ dicũtur in. d.c. cum non ab homine.
e ¶ Deuen lo dexar. Neq; requirit̃ alia actualis degradatio, vt patet ex illo. c. cũ nõ ab homine. & ex. c. de liguribus. 23. q. 5. Item etiã ſsine tali traditione data incorrigibilitate, vt dictũ eſst poſsſset cõprimi per iudicem ſsecularẽ vt hr̃ ibidem Abb. & Decius in. d.c. cũ nõ ab homine. Abb. in. c. 2. de cleri. excõ. miniſst. vltimo notab.
¶ Lex. LXII.
Clerici ſsunt honorãdi ꝑ laicos dicto facto, & cõſsilio: quia Dei & ho minum ſsunt mediatores, & contra faciens punitur. h.d.
f ¶ Dignidad. Hęc præeminet dignitati regali. 96. diſstinctio. cap. duo. in principio. & fina. capitul. ſsolite. de maio. & obed. licet hodie per numeroſsitatem vileſscat dignitas clericorum capitul. legimus. 93. diſstinctione. & clericus dicitur egregia perſsona glo. in capitulo ſsecun do. 14. quæſstione ſsecunda.
a ¶ ¶ Son medianeros. Iohel. cap. 2. plorabunt ſsacerdotes & miniſstri domini: & dicent Parce domine, parce populo tuo. & vid. in cap. nulli, 3. quæſstione. 1, & in. c. ipſsi ſsacerdotes. prima. q. 1.
b ¶ Denoſstar. Iniuria facta clerico. dicit̃ atrox. l. ſsi quis in hoc genus. & ibi Bald. C. de epiſs. & cleri. & qui perſsequitur ſsacerdotes dominũ crucifigit. ca. nulli. 3. quæſstione. 1.
c ¶ Ni ferir. No lite tangere Chr̃os meos. pſsal. 104.
d ¶ Sin la pena. Adde ad hoc tex. in. ca. felicis. ver. ꝑ hoc de pœnis. lib. 6. & vid. in ca. 2. de pœnit. & remiſssio. vbi Abb. quòd li cet imponatur pœnitentia illius cap. cõtra occidẽtem preſsbyte rum non tollitur punitio ꝑ iudicẽ ſsecularẽ faciẽda.