¶ Titulus. 18. De crimine ſsacrilegij. ¶ In ſsumma.
g ¶ Madre. Eccle ſsia eſst omniũ mater legitima. vi. Bal. i.l. eã quã. col. 10. C. đ fid. cõ. vbi vi. in qõne. notabi. & ẽ vl timũ, & ſsupre mũ refugium oppreſsſsorum Bal. i.c. 1. de alie. feud. col. 2. & adde. ca. j §. põt. 14. q. 2. ꝙ eccleſsia mater eſst oim pauperum.
¶ Lex prima.
Sacrilegiũ dr̃ quaſsi ſsacrę rei læſsio & cõmittitur, ſsiue res ſsacra auferat̃ de loco ſsacro, ſsiue ſsacrũ de nõ ſsacro ſsiue nõ ſsacrũ de ſsacro: & per ſsolã detentionẽ rerũ eccleſsiaſsticarũ & dicunt̃ res ſsacrę, clerici, religio ſsi maſsculi, vel fœminę, eccle ſsiæ calices, & cruces: aræ & ornamẽta ſsan ctæ eccleſsię. h. dicit.
h ¶ Sacrilegio es. Ortũ habet à c. ꝗcꝗd. 17. qõ. 4. & à notatis ꝑ gl. in. c. ſsacri legiũ. ea. cauſsa & qõne. & cõ tra ſsacrilegos clamat ꝓphe ta dicẽs, inter ſsanctũ & prophanũ nõ habuerũt diſstan tiam. Ezechielis. c. 22.
i ¶ Sea ſsagrado. Sequitur dicta canoniſstarũ & nõ dicta Azo. C. eo. in ſsum. & de iure ciuili requi rebãtur duo: vt ſsit ſsacrilegium. Primũ, ꝙ res ſsit ſsacra. ſsecundũ, ꝙ au feratur de loco ſsacro. l. diuus. ff. ad. l. iu. pecul. l. aut fa cta. §. locus. ff. de pœnis. decretiſstæ vero dicunt alterũ ſsufficere, vel rẽ eê ſsacrã vel auferri de loco ſsacro. Et eſst rõ, ꝗa ſsacrilegiũ dicit̃ quaſsi ſsacri læſsio, vt hic & tradit Bal. i.l. 3. C. de furtis. vbi, & dicit Bal. ꝙ ſsi ſstatuto municipali fit mẽtio de ſsacrilegio intelligit̃, ſsecundũ ius ciuile, à quo ſstatuta cõfirmant̃, & habent authoritatẽ: ſsi vero eſsſset cõſstitutio ep̃i, intelliget̃ ſsecundũ ius canonicũ à quo depẽdet. Hoſsti. tñ quẽ Bal. nõ allegat eo. tit. i ſsumma. nitit̃ cõcordare leges ſsupplẽdo eas, vt cõcordẽt cũ canoni bus, & inſsuꝑ dicit, ꝙ cũ crimen ſsacrilegij ſsit canonicũ, debet aſsſsumi, ſsecũdũ ius canonicũ, & nõ põt dici aliud ſsecũdũ leges a liud ſscđn canonesqđẽ no tãdũ: ſstãte verò. l. iſsta parti tarũ nullũ eſst dubiũ: ꝗa ſstatuta ciuitatũ itelligent̃ iuxta illã, & ſsic ſse cũdũ ius cano nicum.
a ¶ Clerigos. Ad de gl. i.d.c. ſsacrilegiũ. 17. q. 4. ſsi ꝗsigit̃ ver berat clericũ, vel perſsonã eccleſsiaſsticã, cõmittit ſsacrilegiũ. c. ſsi ꝗs ſsua dente. 17. q. 4. Itẽ ſsi ꝗs coeat cum moniali. 27. q. 1. c. impu dicas. & auget̃ ſsacrilegiũ ex ꝑſsona eius in quẽ cõmittit̃. c. ſserpẽs. đ pœ ni. diſst. 1. vi. gl. in. ca. ſsicut. 17. qõ. 4. & adde de iſsto ſsacrilegio. l. ſsi quis i hoc genꝰ. C. đ epiſs. & cleri. et maius ſsacrilegiũ eſst verberare clericũ in maioribꝰ ordi nibꝰ cõſstitutũ quã in minoribus. vi. gl. in ca. ꝗ periurat. 22. q. 5.
b ¶ Llaman. Adde. §. ſsacrę res. inſstit. de rerũ diui.
c ¶ Derecho. Per ſsolã detentionẽ rerũ eccleſsiaſsticarũ cõmittit̃ ſsacrilegiũ. vi. in. c. cõqueſstus. de for. cõp. & ibi Abb. 3. notab. &. d.c. ſsacrilegium. 17. quæſst. 4.
¶ Lex ſsecunda.
Cõmittit̃ ſsacrilegiũ ex violẽta manuũ iniectiõe in clericũ vel religio ſsum, ſseu religioſsam. Itẽ ex furto, ſseu rapina rei ſsacræ de loco ſsacro itẽ ex fractiõe vel incẽdio eccleſsiarũ. Itẽ ex violẽtia, ſseu furto rei ſsacrę de loco nõ ſsacro. Itẽ ex furto, ſseu violentia facta in loco ſsacro rei, licet nõ ſsacrę, & differunt furtum, & rapina, furtum enim fit clam, rapina pa lam & violenter. h.d.
d ¶ Manos ayradas. Vid. in. c. ſsi quis ſsuadente. 17. quæſst. 4.
e ¶ Coſsa ſsagrada. Concor. l. ſsacrilegi. in princip. ff. ad. l. iul. pecula. &. ca. quiſsquis. 17. quæſst. 4.
f ¶ Quebrantaſsſse. Adde. c. ꝗſsꝗs. cũ ſseq. &. §. qui aũt. 17. q. 4. &. c. omnes ec cleſsiæ. &. c. canonica. 11. q. 3. c. cõqueſsti. de ſsent. excom.
g ¶ Es ſsagrado. Adde. d.c. ꝗſsquis. & dixi. S̈. lege. prima.
h ¶ Sagrado. Vi. ibidẽ. & vi. in iſsta materia Bart. in. l. diui. & in. l. ſsacrilegi. ff. ad. l. iul. pecula. & nota etiam quòd quoddã ſsacrilegiũ ẽ offendere i ſscholis. Bal. i auth. habita. col. 4. C. ne fili, ꝓ patre. dr̃ ẽt q̈ſsi ſsacrilegiũ i mul tis alijs. de qui bꝰ. C. đ crimi. ſsacrile. ꝑ totũ & gl. in. d.c. ſsacrilegiũ. 17. q. 4. Hoſstien. in ſsum. eod. titu. ver. & quaſsi ſsacrilegium eſst.
i ¶ Robo es. Vi. inſsti. vi. bono. rap. in princi.
¶ Lex. III.
In rebꝰ eccleſsiæ tam mobilibus quã imn. obilibus cõ mittit̃ ſsacrilegiũ, & in perſsonis ſsi percu tiantur, vel ca piant̃, aut deti neant̃ inuiti, vel impellant̃, aut veſstibus ſspoliant̃ clerici, vel religioſsi & incurrunt in hoc crimen facientes, & mandantes, et in locis committitur, quãdo in eccleſsia, vel cimiterio fit, vt dicitur, ſsuprà. l. proxi ma. in rebus etiam eccleſsiæ committitur, ſsi capiantur, vel detineantur iniuſstè vel damnificentur ſsiue ſsint ſsacræ, ſsiue nõ. h.d.
k ¶ Entra ſsin derecho. Et committitur ſsacrilegium etiã ꝓpter vim turba tiuam in rebus, vel iuribus eccleſsiaſsticis: & per iniuſstam earum detentionem. vid. in capitu. conqueſstus. de foro compe. & ibi Abb. 3. no tabi. & adde. ad iſstam. l.c. prædia. 12. quæſst. 2.
¶ Lex Quartæ.
Ex ſsacrilega manuũ iniectiõe in clericũ vel religioſsum, incurrit̃ in ex communicationem ipſso iure, ex alio vero ſsacrilegio quod non ſsit rapina, fractio, vel incendium, eccleſsiarum (de quo in. l. 2. tit. 9. ea. parti. ibi. la ſsexta.) non eſst quis ipſso facto excommunicatus, ſsed excommunicandus, ſsi monitus non emẽdet. h.d.
a ¶ Deſsta manera. Proſsequitur dicta gloſs. in capitul. ſsacrilegium. 17. quæſstione. 4. & vi. in capit. canonica. 11. q. 3. & in. c. nulli. 12. quæſstione ſsecunda. & in capit. omnes. 17. qõne. 4.
¶ Lex. V.
Capiẽs, percu tiẽs, aut eijciẽs extra eccleſsiã ſsuã ep̃m, ꝑdet oia bona ſsua: eccleſsię ep̃i ap plicãda: ſsaluo iure dñi, vxoris, aut filiorũ ſsi autẽ clericũ aliũ vł religio ſsumita offendat, & offendẽs ſsit de nobi libꝰ, ꝑdat honores, & donec emendet denũtietur ex cõicatus. & ſsi ſsit minoris cõ ditiõis, denun tiet̃ vſsque ad emẽdã & ponat̃ in carceribus, vel ad tẽpus arbitrariũ mittat̃ i exiliũ pœna aũt ſsacrilegij, eſst arbitraria, & ſsi ſsit cõſsuetudo ꝙ ꝗd ꝓ ſsacrilegio i pœnã ſsoluat̃, illa ſseruabitur. h.d.
b ¶ Cauallero. Idẽ de laico cu iuſscũq; ſsit cõditionis vel of ficij ꝗ hæc fecerit in ep̃um. c. ſsi quis de inceps. 17. q. 4.
c ¶ Ygleſsia. Vi. in. d.c. ſsi ꝗs de inceps. 17. qõ. 4. & adde qđ hodie habet̃ i cle. 1. đ pœnis.
d ¶ Clerigo. Tene mẽti iſstã. l. partitarũ exponentẽ. d.c. ſsi ꝗs deinceps & cõcor. dicta Archid. ibi cũ dicit ſsi ergo ledat̃ ep̃s oẽs facultates cõmittũtur vt hic ſsi vero alius in ferior arbitrariè punitur vt hic.
e ¶ Guiſsa. Cõcor. cũ. §. ſsacrilegiũ. c. ſsi quis contumax. 17. q. 4. & cũ. c. attẽ dendũ. ea. can. & quęſstione &. c. parrochianos vbi gl. de ſsen. excom.
f ¶ Al clerigo. Et applicatur tunc pœna ſsacrilegij ipſsi eccleſsiæ vel cleri co læſso, vt notat glo. in. d.c. parrochianos. de ſsent. excom. & vid. in. c. ſsi quis in atrio. 17. q. 4. & vid. infrà. eo. in. l. 10.
g ¶ En aluedrio. Vid. per glo. in. d.c. ſsi quis contumax. 17. quæſstione. 4. & vide infrà. eo. in. l. fin.
¶ Lex. VI.
Educẽs monachã, vel aliã fœminã religioſsam copulæ carnalis cauſsa de monaſsterio, vel alio loco, vel vi, aut ſsponte cum ea carnaliter ſse cõ miſscens, cõmittit ſsacrilegium, & in iudicio eccleſsiæ ſsi fuerit clericus debet deponi, ſsi laicus ex cõicari, ſsi non ſsatisfecerit monaſsterio. Si aũt religioſsa nullo cam educẽte fugiat à mo naſsterio redu catur ad illud & ſsi monaſsterium ſsit in cul pa malecuſsto diæ, tunc debet poni in alio monaſsterio, vbi melius cuſstodiat̃ cũ redditibus patrimonij da tis in dotẽ pri mo monaſsterio, quibꝰ monaſsterium ſsecundum frue tur ad vitam monathæ. h. dicit.
h ¶ Faze ſsacrilegio. Adde cap. impudicas. & c. virginibus. &. c. peruenit. & capi. ſsi qua monacharũ. c. ſsi quis Ep̃s. 27. q. 1. à quibꝰ & à dictis glo. in. d. ca. ſsi qua monacharũ. l. iſsta habet ortũ. & authẽtico de ſsancti. epiſsco. §. ſsi ꝗs rapuerit.
i ¶ De poner. Hoc crimẽ in clerico eſst depoſsitione dignũ. vt in. d.c. ſsi quis ep̃s vbi Cardi. de Tur re Cremata, vult hoc procedere qñ crimen innotitiã populi deuenit alias ſsecus ſsed certe iſsta lex neque illud capitul. ſsi quis Epiſscopus hoc ita limitauit & ſsufficeret clericũ de hoc in iudicio eſsſse con uictum.
k ¶ Por juyzio de la ygleſsia. Nã in foro ſseculari ſseuerius punitur, vt habetur infrà. 7. partit. titulo. 20. lege finali. & habes hic quòd de crimine ſsacrilegij cognoſscit iudex eccleſsiaſsticus Adde capitu. cum ſsit generale. de foro competen. & cap. quiſsquis. 17. quæſstione. 4.
l ¶ En culpa. Concor. cum dictis glo. in. d.c. ſsi qua monacharum.
m ¶ No mas. Hoc dicit propter ea quæ habentur in capitul. de lapſsis. 16. quæſstione. 6. & per gloſs. in cap. ſsi quis rapuerit. 27. quæſstione prima. vid. per Abb. & Doct. in. c. quod à te. de cler. coniuga.
a ¶ En culpa. Concor. cum dictis glo. in d.c. ſsi qua monacharum.
b ¶ No mas. Hoc dicit propter ea q̃ habent̃. in. c. de lapſsis. 16. q. & ꝑ glo. in. c. ſsi quis rapuerit 27. q. 1. vi. ꝑ Abb. & Doct. in. c. quod à te. de cleri. coniuga.
¶ Lex. VII.
Occidẽs clericũ presbyterũ, ſsoluet pro ſsacrilegio ſsexcentos ſsolidos, ſsi diaconũ, q̈dringentos, ſsi ſsub diaconũ, tercentos ſsi re ligioſsum, vel religioſsam: q̈dringentos ſsi Epiſscopũ, nõ gẽtos & hi ſso lidi ſsunt morapetini. h.d.
c ¶ Otra pena. Cõ cor. cũ ca. qui ſsub diaconũ. 17. q. 4. & vid. in. c. 2. de pœnis.
d ¶ Por marauedis. Tene men ti iſstã. l. partitarũ. vt ſscias cuius valoris cẽnt morapetini, de quibꝰ. per iſstas. ll. diſsponit̃ vult nã que ꝙ morapetinus ſsit au reus de quo, & habes in. l. quotiẽs. C. de ſsuſscepto. et ar cha. libr. 10. ꝙ aureus & ſsoli dus idẽ ſsunt, & nonaginta & ſsex faciunt librã auri, & li bra. 12. vncijs ꝑ ficitur ſsolidus em̃ octaua ꝑs eſst vnciæ. vid. ibi per Bar. & Io. de plat.
¶ Lex. VIII.
Patronus eccleſsiæ occidẽs aut mutilans clericũ eccleſsiæ, aut hoc mãdãs fieri, ꝑ dit ius patronatus, & ſsi fue rit alius ꝗ aliqua bona per cipiat ab illa eccleſsia, ꝑdet ea: & deſscẽdẽtes iſstorũ non poſsſsunt clericari, & ſsi religionẽ fuerint ingreſssi, non poterunt eſsſse abbates, neq; priores: licet clericari ſsic, ni ſsi diſspẽſset ep̃s, & hæc pena eſst vltra pœnã pecuniariã ſsacrilegij. h.d.
e ¶ Acaeſsciendo Ortum habet à.c. in quibuſsdam. §. ſsacri. de pœnis.
f ¶ Del ſsacrilegio. Nota hoc ad ea q̃ tradunt glo. & Doct. in. c. de cauſsis. de off. delega. & habetur in l. qui ſsepulchra. C. de ſsepul. vio. per Cinũ & Sali. ꝑ Bar. in. l. 1. ff. vi. bono. rapto.
¶ Lex. IX.
Extrahens fugientem ab eccleſsia vel cimiterio violẽter; in caſsu quo debet eius immunitati gaudere, vel ibi eum percutiens, cõmittit ſsacri legium, & ſsoluet non gentos ſsolidos eccleliæ applicandos, & irruens in eccleſsiam vel eius porticum aut cimiterium, dum celebrantur diui na idem ſsi non celebrãtur, ſsi occiderit aliquem ex clericis vel laicis, conuictus coram iudice ſseculari damnetur ad mortem. h.d.
g ¶ Nueue cientos ſsueldos. Cõcor. ca. ſsi quis cõtumax. 17. q. 4. &. c. diffiniuit.
h ¶ Las horas. Cõcord. l. ſsi ꝗsin hoc genꝰ. C. đ epiſsc. & cle. & in. c. ſsi ꝗs ſsuadente. §. ꝗ aũt. 17. q. 4. &. l. de nũtiamus. C. de his ꝗ ad eccle. confu. & i authẽtico. de ſsanctiſs. ep̃is. §. ſsi quis cũ ſsacra miniſsteria & tene menti iſstã. l. partit, q̃ clarius hoc ex plicat, quã dicta iura & decidit ẽt qõnẽ de qua ibi. ꝑ Iacob. But. & Sali. in authẽ. ſsed nouo iure. C. de epiſsc. & cler. quid ſsi ꝗs intra eccleſsiã irruit in lai cũ. & aduerte ꝙ iſsta lex tm̃ point pœnam mortis occidẽ ti q̃ etiã imponẽda eẽt & ſsi extra eccleſsiã occideret. ſsi er go tm̃ percutiat vulnere, dic ꝙ & idem hic diſsponit̃. de iure vero. cõivi. dictam authẽ. ſsed nouo iure q̃ imponit, pœnã capitis qñ diuina officia turbantur.
i ¶ De la ygleſsia. Adde. ca. ſsi ꝗs contumax. cũ gl. ibi. 17. q. 4. & tene menti in hoc iſstã. l.
¶ Lex. X.
Violenter ex trahens ab eccleſsia res eccle ſsiæ vel alteriꝰ priuati, vł ibi hominẽ occidens: committit ſsacrilegiũ. & ſsoluet epiſscopo triginta libras argenti, & domino rei nouecuplum, & cccleſsiæ pro immunitatis effractione triplum quæ pœnæ exigi poſsſsunt per prælatos & quæ ſsunt propter fractionem eccleſsiæ ſseu immunitatis ſsibi debitę, in eccleſsiæ commodum ſsunt conuertendæ. Si vero ſsint pro clerici percuſssione diuidentur inter eccleſsiam & clericum percuſsſsum: ſsi pro clerici percuſssione, cõſsanguineis defuncti, ſseu ꝓ eius aia det̃ medietas. h.d.
a ¶ Pechar. Con cor. cũ. c. ꝗſsꝗs. §. fi. & ibi. glo. fin. 17. q. 4.
b ¶ Perlados. Vi. gl. in. d.c. ſsi ꝗs cõtumax. 17. quæſst. 4.
c ¶ Fueren. Not. hic q̈łr, & ꝗbꝰ applicat̃ pœna ſsacrilegij, & dixi. i.l. 5. S̈. eo. in gloſs. fin.
d ¶ Ygleſsia. Not. hoc & fortè: ꝗa vr̃ etiã iniuria fieri eccleſsiæ, in q̈ eſst in titulatꝰ. vi. Ho ſsti. Io. And. & Abb. i. ca. parrochianos. de ſsent. excõ.
e ¶ Su alma. Sed cuius erit ele ctio in iſsta alternatiua? for te ep̃i, vel iudi cis cui iſsta ver ba dirigunt̃ et quia ſsumꝰ in pœnalibꝰ, vbi electio eſst iudicis vt tradit Feli. alios allegãs. in. c. inter cæteras. de reſscrip. & ꝑ Bar. i.l. lucio. ff. de leg. 2. & i.l. 1. ff. de effracto. ꝗ attẽdet: an cõſsanguinei ſsint pauperes, vel diuites.
¶ Lex. XI.
Scienter, vel ignoranter fa ciẽs cõtra arti culos fidei, vel maledicẽs ſsciẽ ter iſstitutis pa pæ, vel Regis, ſseu Imperatoris. vel in prouincia vñ originẽ ducit ad miniſstrationẽ iuriſsdictionis impetrãs, vel Iudæis ſsupra Chr̃ianos iuriſsdictionẽ cõ cedẽs, vel eos exactores tributorũ fiſscaliũ faciẽs: vł ſse ditionẽ in republica faciẽs cõtra regẽ, vel patriam, dicit̃ cõmittere q̈ſsi ſsacrigiũ. h.d.
f ¶ De la fe. Con cord. cum. l. 1. C. de crimi. ſsacrile.
g ¶ O eſstableſscimiento. Cõcor. cũ. l. 2. C. de cri mi. ſsacri. & vi. per Bal. in. l. 1. ff. de conſstit. princ. & ꝑ Io. de pla. in. l. fi. C. de decurio. lib. 10. & adde. ca. nemini. 17. quæſst. 4.
h ¶ Natural. Cõcord. cũ. l. fin. C. de cri. ſsacri.
i ¶ A los judios. Cõcor. c. cõſsti tuit. 17. q. 4.
k ¶ Bollicio. Con cor. l. 1. &. 2. C. de ſseditio. & his ꝗ ple. colle. vbi. Azo. in ſsumma. dicit hoc eſsſse q̈ſsi ſsacrilegiũ & qñ dicat̃ turbari, vel cõmoueri ciuitas. vi. Bal. i.l. obſseruare. §. antea vero. ff. de offic. pro conſsu. & q̃ de beãt ꝓbari. vt dicat̃ ꝗs ſseditionẽ feciſsſse. vi. Deciũ cõſsi. 256. Vbi notabiliter.
¶ Lex. XII.
In pena ſsacri legij arbitraria, cõſsiderare debet iudex q̈ litatẽ ꝑſsonarũ & rerũ à ꝗ bus & in quos cõmitrit̃ & locũ & tẽpus. h.d.
l ¶ Pena. De pœ na pecuniaria arbitraria loquitur iuxta id quod habe tur. l. 5. ſsuprà eodem. vel de pœna criminali, iuxta id quod habetur in. l. ſsacrilegij pœnam. ff. ad legem. iul. pecula. & tradit Ioan. de Platea. in. l. docticij. C. de decu rio. lib. 10. & vi de. etiã quod hr̃. in. l. 18. titu. 14. 7. partit. & ibi dixi.
m ¶ Dignidad. ad de q̃ dixi. S̈. eo dẽ in. l. 1.