Illud autem non solùm
notandũnotandum, sed etiam
admirandum est, quòd
* tàm efficaciter princeps ex contractu obligatur, quòd
cōuentionesconuentiones cum principe factæ, & cum quocunque
alio legis condendæ potestatem habente, legis vim habent, & tanquam leges in iudicio
alligari possunt, & ab omnibus, qui ipsius
principis legibus ligantur, obseruari debent,
vt est text. notabilis in d. l. donationes, quas
diuus. ibi, vtpotè imperialibus contractibus
legis vicem obtinentibus. C. de donat. inter
virum &
vxorẽvxorem, quem ad hoc ibi notant Cy.
Bar. Bald. &
cōmunitercommuniter alij, & est similis text.
in d. l. Cæsar. & ibidem Bart. & Docto. notant
ff. de publi. Idem Bar. & alij in l. sicut, in prin.
ff. quod
cuiusq;cuiusque vniuersi. & in d. l. ciuitates, in
prima colum. ff. si cert. pet. & in l. 4. §. si actori. & ibi Roma. & Paul. de Castr. ff. de re iudi.
& in d. l. prohibere. §. planè. ff. quod vi aut
clā.clan.
Raphael. Cuma. in l.
cōtinuuscontinuus. §. cum quis. ff.
de verb. obl. & Ias. in l. quoties. col. 2. C. de rei
vendic. in quibus locis dicunt, atque concludunt præfati Doctores, præcipuè Bart. in d. l.
donationes. & in d. l. Cæsar. quod si princeps
pacta aliqua cum ciuitate fecerit, talia pacta
possunt in iudicio
cōtracontra quoscunq;quoscunque, tanquam
si vna esset lex, vel vnum esset statutum, allegari, & quòd iudices tenentur illa obseruare,
sicut
tenẽturtenentur leges & statuta ciuitatis & regni
ad vnguem sequi & custodire: quos refert
& seq. Ias. in consil. 1. colum. 4. volu. 1. Alber.
Brunus in consil. 1. incipi. omnipotentis Dei.
Francischinus Curtius in cons. 174. volu. 2. &
Marianus Soz. Iun. in cons. 65. vol. 1. vt refert
& sequitur Archiep. Tarracon. doctissimus in
d. cons. pag. 35. ipsamq́ue ipsius verborum formulam ideò expressi, quòd mihi hæc displicent, ne quicquam addere viderer, monstro
enim simile esset, si huiuscemodi contractus,
qui in penetralibus domus plerunque fiunt,
legis vicem obtinerent, sicq́ue omnes ciues
ligarent, omnibusq́ue inscijs atque ignaris
nocerent, cùm leges promulgari ideò iubeantur, per auth. vt fact. nouæ const. vt omnibus
innotescant,
sicq́;sicque matura cum deliberatione
magnatumq́;magnatumque consilio fiunt. l.
humanũhumanum. C. de
leg. meritò ergo eas leges
clādestinasclandestinas appellaremus, si tales
cōtractuscontractus pro legibus essent, ijs
|
ergò opinionibus repudiatis, vtpotè populis,
regnis,
regentibusq́;regentibusque inimicis ac nociuis,
nullum mouere debet.
* d. l. donationes, quas diuus. cuius sensus est, quòd vt omnes contractus inter ipsos contrahentes inuicem legis
tenere dicuntur. l. contractus. ff. de reg. iu. c.
contractus. eod. tit. lib. 6. l. legem quam. C. de
pact. l. 1. §. si conuenerit. ff. depositi. Ita & contractus Principis quò ad ipsum, & eum, eósve, qui cum, aut quibus cum contraxerit legis
vicem assequetur, reliquis verò nec proderit
nec oberit. nec tale exemplum reliqui iudices sequi debebunt. Hoc amplius in eo principis contractu erit,
* quòd si sciens ac prudens cum prohibito aut incapaci vel inhabili contraxerit, videbitur cum eo dispensare,
eumq́ue reddere capacem habilemq́ue ad talem contractum, vt enim lege positiua is impeditus
inhabilitatusq́;inhabilitatusque erat, ita & alia lege
positiua (hoc est, principis indulgentia) capax & habilis, remoto legali impedimento,
factus est, d. l. princeps legibus. d. l. 1. ff. de constitu. prin. d. §. sed & quod princ. Instit. de iur.
nat. iuncta l. omnes populi. ff. de iust. & iu. §.
sed naturalia. Inst. de iu. nat. Vnde & si regulariter donatio inter patrem & filium in potestate prohibita sit. l. donationes quas parentes. C. de donat. inter virum. tamen si fiat à
principe, valebit, per d. l. donationes quas diuus. ísve contractus habebit vim legis, non
quidem quò ad hoc, vt reliquis præter contrahentes is contractus (vt Doctores falso opinantur) vel noceat vel prosit: sed quò ad hoc
vt impedimentum legale per ipsius Principis
interuentum cesset,
nōnon secus quàm per legem
etiam posset remoueri. Simillimum est in terminis. l. omnium. C. de testa. vt plenè dixi de
success. crea. §. 26. Denique si quis pertinax
hunc sensum ad d. l. donationes quas diuus,
cùm similibus, admittere nollet, eiq́ue satisfacerem negando ius ciuile Romanorum ijs
legibus relatum ad aliquos orbis principes,
qui Romano imperio non subsunt,
trahendũtrahendum
esse, cùm tale ius sic perperam intellectum, esset ab omni ratione alienum, nec eius exemplum imitari aut sequi reliquas prouincias
oporteret.