AD Primum sic proceditur. Videtur quod mutilare aliquem mẽbro membro suo, in nullo casu possit esse licitum. Damasc. enim dicit in 2. libro, quòd peccatum cōmittitur committitur per hoc ꝙ quod receditur ab eo, quod est secundũ secundum naturā naturam in id, quod est cōtra contra naturam. Sed secũdùm secundùm naturam à Deo institutam, est, ꝙ quod corpus hominis sit integrũ integrum membris. Cōtra Contra naturam autem est, quòd sit membro diminutum. Ergo mutilare aliquem membro, semper videtur esse peccatum.

¶ 2 Præterea. Sicut se habet tota anima ad totum corpus, ita se habent partes animæ ad partes corporis, vt dicitur in 2. de Anima. Sed non licet aliquem priuare anima, occidendo ipsum, nisi publica potestate: ergo etiam non licet aliquẽ aliquem mutilare membro, nisi fortè secundùm publicam potestatem.

¶ 3 Præterea. Salus animæ præ ferenda est saluti corporali. Sed nō non licet aliquem mutilare se membro propter salutem animæ, puniuntur enim secundùm statuta Niceni Concilij, qui se castrauerunt propter castitatem seruandam: ergo propter nullam causam aliam licet aliquem membro mutilare.

SED contra est, quod dicitur Exod. 21. Oculum pro oculo, dentem pro dente, manum pro manu, pedem pro pede.

RESPONDEO dicendum, quòd cùm membrum aliquod sit pars totius humani corporis, est propter totum sicut imperfectum propter perfectum. Vnde disponẽ dum disponendum est de membro humani corporis, secũdùm scundùm quod expedit toti. Membrum autẽ autem humani corporis per se quidem vtile est ad bonum totius corporis: per accidens tamẽ tamen potest contingere quòd sit nociuũ nociuum , puta cũ cum membrum putridũ putridum est totius corporis corruptiuum. Si ergo membrum sanum fuerit, & in sua naturali dispositione consistens, nō non potest præscindi absque totius corporis detrimento. Sed quia ipse totus homo ordinatur vt ad finem, ad totam communitatem | cuius est pars, vt suprà dictũ dictum est, potest contingere, quòd abscisio membri etsi vergat in detrimentũ detrimentum totius corporis, ordinatur tamen ad bonum communitatis, inquantum alicui infertur in pœnam ad cohibitionem peccatorũ peccatorum . Et ideo sicut per publicam potestatem, aliquis licitè priuatur totaliter vita, propter aliquas maiores culpas, ita etiam priuatur membro propter aliquas culpas minores. Hoc autem non est licitum alicui priuatæ personæ, etiam volente illo cuius est membrum: quia per hoc fit iniuria communitati, cuius est ipse homo & omnes partes eius. Si verò membrum propter putredinem sit totius corporis corruptiuum, tunc licitum est de voluntate eius, cuius est membrum, putridum membrũ membrum pręscindere propter salutem totius corporis, quia vnicuique commissa est cura proprię salutis. Et eadem ratio est si fiat voluntate eius, ad quẽ quem pertinet curare de salute eius, qui habet membrũ membrum corruptiuum: aliter autem aliquem membro mutilare est omnino illicitum.

AD primum ergo dicendum, quòd nihil prohibet id quod est cō tra contra particularem naturā naturam , esse secundùm naturam vniuersalem, sicut mors & corruptio in rebus naturalibus est contra particularem naturam eius quod corrumpitur, cùm tamen sit secundùm naturam vniuersalem. Et similiter mutilare aliquem membro, etsi sit contra naturam particularẽ particularem corporis eius, qui mutilatur, est tamen secundùm na turalem rationem in comparatione ad bonum commune.

AD secũdum secundum dicendum, quòd totius hominis vita non ordinatur ad aliquid proprium ipsius hominis, sed ad ipsam potiùs omnia quæ sunt hominis, ordinantur. Et ideo priuare aliquem vita, in nullo casu pertinet ad aliquem, nisi ad publicam potestatem, cui committitur procuratio boni communis. Sed præcisio membri potest ordinari ad propriam salutem vnius hominis. Et ideo in aliquo casu potest ad ipsum pertinere.

AD tertium dicendum, quòd membrum non est præscindendũ præscindendum propter corporalem salutẽ salutem totius, nisi quando aliter toti subueniri non potest. Saluti autem spirituali semper potest aliter subueniri, quā quam per membri præcisionẽ præcisionem : quia peccatum subiacet voluntati. Et ideo in nullo casu licet membrum præscindere, propter quodcunque peccatum vitandum. Vnde Chrysostomus exponens illud Matthæi. 19. Sunt eunuchi qui seipsos castrauerunt propter regnum cælorum: dicit, non per membrorum abscissionem, sed malarum cogitationum interemptionem. Maledictio ni enim est obnoxius qui membrum abscindit. Etenim qui homicidæ sunt, talia præsumunt. Et postea subdit: Neque concupiscentia mansuetior ita fit, sed molestior. Aliũde Aliunde enim habet fontes sperma quod in nobis est, & præcipuè à proposito incontinenti & mẽte mente negligente. Nec ita abscissio membri | comprimit tentationes, vt cogitationis frænum.

IN hoc articulo notandum est, quòd etiā etiam membrum sanum in seipso licitum erit abscindere, quando opus fuerit ad salutem hominis & vitam. Ratio est quam assignauimus in quæst. 64. art. 2. quia totũ totum esse membri est propter totum: vnde quando fuerit necessarium propter totum vt membrum pereat, licitum erit abscindere. Quòd autẽ autem D. Thom. dicit in tertia conclusione, quòd aliter mutilare est illicitũ illicitum , intelligitur quando homo consistit in plenaria sanitate.

Secundò est notandum, quòd nemo potest cogi vt patiatur abscisionem membri propter vitam: nisi ab illo qui curam illius gerit, vt à republica, quando vita illius fuerit necessaria bono communi, & non aliàs. Ratio, quia homo non potest cogi à republica nisi secundùm operationes politicas necessarias reipublicæ, secundùm quas habet rationem partis: potest etiam cogi filius à patre quando est sub eius potestate: item seruus à domino, quia non est sui iuris: similiter etiam religiosus potest cogi à suo præ lato, maxime si vita illius necessaria est religioni, quod debet iudicare prælatus. Sed quæret aliquis, An ipsemet homo teneatur pati abscisionem membri propter seruandā seruandam vitam? Et videtur quòd sic: quia tenetur seruare vitā vitam per media ordinata & proportionata: sed abscisio membri est mediũ medium proportionatum ad seruandam vitam, ergo tenetur pati abscisionem. Respondetur & sit prima conclusio, quod non tenetur absolutè loquendo. Et ratio est. Quia quanuis homo teneatur conseruare vitam propriā propriam , non tenetur per media extraordinaria, sed per victum & vestitum cōmune commune , per medicinas communes, per dolorem quendam cōmu nem comm unem & ordinariũ ordinarium : nō non tamen per quendam dolorem extraordinarium & horribilem, neq; neque etiam per sumptus extraordinarios, secundùm proportionem status ipsius hominis. Vt si v. g. cōmunem communem ciuem salutem consequuturum esset certum, si insumeret tria millia ducatorum in quadam medicina, ille non tenetur insumere. Per hoc patet ad argumentum. Nam quanuis illud medium sit proportionatum secundùm rectā rectam rationem, & ex consequenti licitum, est tamen extraordinarium. Circa tertiam conclusionem est dubium, An sit licitum vt quis seipsum mutilet vt euadat periculum mortis ab extrinseco imminens? Vt v. g. an sit licitum ꝙ quod scindat manum quā quam habet ligatam vt effugiat flammam, aut feram aut tyrannũ tyrannum comminātem comminantem mortem: nisi ipsemet homo se mutilet? Respondetur, quòd in hoc tertio casu non est licitum, quia esset consentire cum malitia tyranni, qui intendit inferre iniuriam naturæ rationali vt ipsamet in seipsam manus inijciat. Ita tenet Soto lib. 5. de iustitia. q. 2. art. 5. Cæterum in alijs casibus licitum est: quia pars ordinatur in bonũ bonum totius, & non est aliqua causa quæ faciat actum illicitum sicut in tertio casu.