Báñez: De Iure et Iustit...

 Legal Information & Privacy

Export TEI

ARTICVLVS PRIMVS.Vtrùm conuenienter ponantur duæ species iustitiæ, scilicet commutatiua & distributiua.

Export TEI
Source
Export TEI
AD Primũ Primum sic proceditur.
Export TEI
Videtur ꝙ quod inconuenienter ponantur duę duæ species iustitiæ, iustitia distributiua & commutatiua. Non enim potest esse iustitiæ species, quòd multitudini nocet, cùm iustitia ad bonum cōmune commune ordinetur. Sed distribuere bona communia in multos, nocet bono communi multitudinis: tum quia exhauriuntur opes cōmunes communes , tum etiam quia mores hominum corrumpuntur. Dicit enim Tullius in lib.
Export TEI
de Offic. Fit deterior qui acci pit, & ad idẽ idem semper expectandum paratior. Ergo distributio non pertinet ad aliquam iustitiæ speciem.
Export TEI
¶ 2 Præterea. Iustitiæ actus est reddere vnicuique quod suum est: vt suprà habitum
Export TEI
qō. quæstio 58. art. 11.
est. Sed in distributione non redditur alicui quod suum erat, sed de nouo appropriatur sibi id quod erat cōmune commune . Ergo hoc ad iustitiam non pertinet.
Export TEI
¶ 3 Præterea. Iustitia non solum est in principe, sed etiam in subditis: vt suprà habitum
Export TEI
est. Sed distribuere semper ad principem pertinet. Ergo distributiua non pertinet semper ad iustitiam.
Export TEI
¶ 4 Præterea. Distributiuum iustum est bonorum communium, vt dicitur in
Export TEI
5. Ethic. Sed communia pertinent ad iustitiam legalem. Ergo iustitia distributiua non est species iustitiæ particularis, sed iustitiæ legalis.
Export TEI
¶ 5 Præterea. Vnum & multa non diuersificant speciem virtutis. Sed iustitia commutatiua consistit in hoc, quòd aliquid redditur vni: iustitia verò distributiua in hoc ꝙ quod aliquid datur multis. Ergo nō non sunt diuersæ species iustitiæ.
Export TEI
SED contra est, quod Philosophus
Export TEI
in 5. Ethic. ponit duas partes iustitiæ, & dicit quòd vna est directiua in distributionibus, & alia in commutationibus.
Export TEI
RESPONDEO dicendum, quòd sicut dictum
Export TEI
q. 58. artic. 8.
est, iustitia particularis ordinatur ad aliquam priuatā priuatam personam, quæ cōparatur comparatur ad cōmunitatem communitatem , sicut pars ad totum. Potest autem ad aliquam partem |
p. 106
duplex ordo attẽdi attendi . Vnus quidem partis ad partem, cui similis est ordo vnius priuatæ personæ ad aliā aliam . Et hunc ordinem dirigit commutatiua iustitia, quæ consistit in his quæ mutuo fiunt inter duas personas adinuicem. Alius ordo attenditur totius ad partes. Et huic ordini assimilatur ordo eius, quod est cō mune commune ad singulas personas, quem quidem ordinem dirigit iustitia distributiua, quæ est distributiua communium secundùm proportionalitatem. Et ideo duæ sunt iustitiæ species, scilicet commutatiua & distributiua.
Export TEI
AD primum ergo dicendum, ꝙ quod sicut in largitionibus priuatarum personarum commendatur moderatio, effusio verò culpatur: ita etiā etiam in distributione communium bonorum est moderatio seruanda, in quo dirigit iustitia distributiua.
Export TEI
AD secundum dicẽdum dicendum , quòd sicut pars & totum quodammodo sunt idem: ita id quod est totius, quodammodo est partis. Et ita cũ cum ex bonis communibus aliquid in singulos distribuitur, quilibet aliquo modo recipit quod suum est.
Export TEI
AD tertium dicendum, ꝙ quod actus distributionis, qui est communium bonorum, pertinet solum ad præ sidentem communibus bonis. Sed tamẽ tamen iustitia distributiua est etiam in subditis, quibus distribuitur: inquantum scilicet sunt contenti iusta distributione. Quanuis etiam distributio quandoque fiat bonorum communium, non quidem ciuitati, sed vni familiæ: quorum distri butio fieri potest autoritate alicuius priuatæ personæ.
Export TEI
AD quartum dicendum, quòd motus accipit speciem à termino ad quem. Et ideo ad iustitiam legalem pertinet ordinare ea, quæ sunt priuatarum personarum in bonum commune. Sed ordinare ècontrario bonum commune ad personas particulares per distributionem, est iustitiæ particularis.
Export TEI
AD quintum dicendum, quòd iustitia distributiua & commutatiua non solum distinguuntur secundùm vnum & multa, sed secũdùm secundum diuersam debiti rationẽ rationem . Alio enim modo debetur alicui id quod est commune, & alio modo id quod est proprium.
Export TEI
Commentary

SVMMA ARTICVLI.

Export TEI
COnclusio. Conuenienter ponuntur duæ species iustitiæ particulares, &c.
Loading...